Katalog

6NİSAN1999SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 13 Merkez Bankası Genel Kurulu • ANKARA(Cumhuriyet Börosu)- Merkez Bankası'nm bugün yapılacak Genel Kurul Toplantısında, Banka Meclısı ve Denetleme Kurulu'nda görev süreleri dolan 2"şer üyelik için seçime gidilecek. 1998 yılına ait hesapların görüşüleceği toplantıda, a>nca 28 Haziran 1995 tarihli Olaganüstü Genel Kurul'da Banknot Sayım, Tetkik. Ayırım ve tmha Makınelen alımıyla ilgili olarak alınan karar nedeniyle açılan sonjmluluk davasından feragat edilmesi konusu da görüşülerek karara baglanacak. Pamukta imaj ffiyatı yükseltiyor • İZMİR (AA) - Izmir Tıcaret Borsası Meclis Üyesi Şeref lyiuyarlar, pamukta kalıte imajının, iirünün fiyatını yükselten bir unsur olduğunu söyledi. tyiuyarlar, tüccarın 'Standart 1' tipi Ege pamuğunu 500 bin liraya sarmaya zorlandığı anda, Tanş'ın kalitesi bir derece daha düşük olan 'Hafif Beneklı" tipi pamuğu, 550 bın liraya rahatça satabildığını kaydettı. Tanş'ın pamuğunun kanşık olmayacağı konusunda pıyasada haklı bir güven oluştuğunu belirten lyiuyarlar, "Bu güven nedeniyle. Tariş pamuğu her zaman tüccar pamuğundan daha yüksek fiyata alıcı bulabiliyor" dedi. Halfeti'ye kalkınma hamlesi • ŞANLIURFA(AA)- GAP kapsamında yapımı sürdürülen Birecık Barajı"ndan etkılenecek olan bölge, yeni geliştirilecek ekonomik aktivitelerle kalkındınlacak. GAP Bölge Kalkınma Idaresi Bpjgg Miidürlüğü yetlulilennden alman bilgıye göre, Türkiye"nin ilk yap-işlet-devret (YtD) modeliyle yerli ve yabancı şirketlerden oluşan konsorsiyum tarafından yapımı sürdürülen ve yüzde 80'lik bölümü tamamlanan Aşagi Fırat havzasındaki Birecik Barajı'ndan etkilenecek yerleşim birimlerindeki vatandaşlar için bir dizi önlemler alındı. ÇAYSİAD'tan ureticilere çağrı • TRABZON(AA)- Üretim-tüketim dengesinın sağlanamadığı çay sektöründe, sağlıklı çay politikalan oluşrurulabilmesi için üretıcilenn 18 Nisan seçimleri öncesınde siyasilere baskı yapması istendi. Çay Sanayicisi Iş Adamları Derneği (ÇAYSİAD) tarafından, Doğu Karadeniz'de yayımlanan yerel basına verilen ilanda, ureticilere çağnda bulunularak. bölgenin önemli geçım kaynaklanndan birinin çay olduğu vurgulandı. Türkiye"nin çay üreten ülkeler sıralamasında 5'inci sırada oldugu belırtilen ilanda, "Çay sektöründe hem üretici bazında. hem de sanayi bazında. üretım- tüketim dengesızlıgınden dolayı büyük sıkıntı yaşanmaktadır. Her yıl üretilen çay, tüketilen çaydan yaklaşık 40 bin ton fazladır" denıldi. ABD'nin en büyük lirmalam • NEWYORK(AA)- Küresel düzeyde yaşanan malı knz nedeniyle ABD sermayeli firmalann kârlannın, 7 yıl aradan sonra geçen yıl ilk kez düştüğü bildirildi. Ünlü ekonomi dergisi Fortune tarafından her yıl geleneksel olarak açıklanan ABD'nin en büyük 500 firmasını belırledi. Dünyanın en büyük otomobil firması General Motors (GM), ABD'nin en fazla gelir elde eden 500 firma sıralamasında, 10 yıldır sürdürdüğü birincıliğini, 161.3 milyar dolar cirosuyla 11. yılında da de\a^ ettirdi. 1998 denetimlerinde 185 trilyon lira kaçak, 20 trilyon lira da yanlış hesap belirlendi Vergi kaçağında başkent önde ANKARA (AA)- Maliye Bakanlığı Hesap L'zmanlan Kurulu'nca yapılan incelemelerde, 184.8 trilyon liralık vergi kaçakçılığinın yanı sıra. 20.2 trilyon liralık verginin de yanlış hesaplarla hasıraltı edildiği ortaya çıktı. Vergi kaçakçılığında, 150.1 milyar liralık tutarla Ankara başı çekerken, 50.4 milyar lira ile Istanbul ikmci sırada yer aldı. Uzmanlar, vergi kaçakçılannın yılda ortalama 44 milyar 912 milyon liranın üzenne yattığını açıklarken. beyan edilmesine karşın ödenmeyen tutann da 4 milyar 890 milyon lira olduğunu bildirdiler. Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanlan Kurulu elemanları, 1998 yılında 4 bin 174 vergi incelemesi gerçekleştirirken, 4 bin 116'sında vergi kaçağı saptadı. Vergi kaçakçılannın da yıl içinde 714 tnlyon 904 milyar 254 milyon liralık gelir beyan ettiği, buna karşın 184 trilyon 860 milyar 388 milyon liralık gelin gizlediği belirtıldı. Söz konusu vergi miikelleflerinın sadece gelir kaçırarak değıl. beyan ettikleri halde yanlış hesaplama yaparak da devletten vergi kaçırdığı tespit edildi. Bu şekilde kaçınlan vergi tutan da 20 tnlyon 129 milyar 142 milyon lira olarak hesaplandı. Kaçınlan verginin 19 trilyon 562 milyar 275 milyon lirasını ise Katma Değer Vergısi oluşturdu. Hesap uzmanlannın tespitlerine göre, Türkıye genelinde 4 bin 174 denetımin 176O'ı, üç büyük ilde gerçekleştirildi. Ankara'da 678 mükellefın 86 trilyon 978 milyar 386 milyon liralık gelir beyanında bulunduğu, 101 trilyon 803 milyar 313 milyon liralık geliri ise • Ankara ortalama 150.1 milyar lira vergi kaçağı ile başı çekerken ortalama 50.4 milyar lira ile tstanbul ikinci sırada geliyor. Vergi yüzsüzlüğünün en fazla harçlar ve Damga Vergisi'nde yaşandıgıkaydediliyor. devletten kaçırdığı belirlendi. îstanbul'da da 839 incelemenin 805'inde kaçak bulunurken, bu mükelleflenn de 429 trilyon 249 milyar 404 milyon liralık gelir için bildirimde bulunduğu, ancak 40 trilyon 589 milyar 247 milyon liralık geliri de gizleyerek milyarlarca lira vergi kaçırdığı görüldü. fzmir'de de 231 denetim yapıldı ve bu denetimlerde 227 kaçak yakalandı. Söz konusu mükelleflenn de 7 trilyon 543 milyar 808 milyon liralık gelir gösterdiği, 841 milyar 282 milyon lırayı ise devletten kaçırdığı ortaya konuldu. Bu şekilde bulunan matrah farkı Ankara'da yüzde 117'ye ulaşırken, söz konusu oran îstanbul'da yüzde 9. Izmir'de ise yüzde 11 olarak gerçekleştı. İstanbul ikinci sırada Inceleme alanlan Ankara , <• Istanbul -Û Izmir ^ y -- TopJam ğjrfg^ı | Ekıpter " ^ t G.Topiam Kaçak sayısı ^ 678 805 =»-J '• ' 2 2 7 'A^Z^a 171 ° 3 ^ ^ " * 2.406 4.116 Beyan edilen gelir (Bin TL) 86.978 386.374 429.249 404 186 7.543.808.546 523.771.599.106 191 132 555.324 714.904 254.430 Kaçınlan gelir (BinTL) 101 803.313.102 40 589 247 581 841.282 926 143.233.843.609 41 626 544 880 184.860.388.489 IVergifarkı (Bin TL) 3 18.229.359113 i 885.634 250 J 37.217.287 | 19.152.210.650 976 931 600 20.129.142.250 Ortalama kaçak 45 milyar Hesap uzmanlannın denetim sonuçlanna göre. vergi kaçakçılan Türkiye'de ortalama 44 milyar 912 milyon 630 bin liranın üzenne yatıyor. Bu rakam Ankara'da 150 milyar 152 milyon 379 bin lira, Istanbul da 50 milyar 421 milyon 425 bin lira, tzmir'de ise 3 milyar 706 milyon 92 bin lira düzeyinde bulunuyor. Denetimlere göre, vergi yüzsüzlüğü en fazla harç işlemine konu olan gayrimenkul alım satımı ve diğer alanlarda yaşanıyor. Kurulun geçen yılki incelemelerinde 30 harç işleminde devlete 10.2 milyar lira gelir beyan edildiği, buna karşılık 1 trilyon 726 milyar 484 milyon liranın devletten kaçınldıgı saptandı. Aynı şekilde Damga Vergisi'ne konu 115 işlemde de, 17 trilyon 533 milyar 894 milyon liralık gelir beyamna karşılık. 77 trilyon 552 milyar 288 milyon liranın kaçınldıgı belgelendi. Matrah farkı yüzdesi. Gelir Vergisi'nde yüzde 182.6, Kurumlar Vergisi'nde 104.5, Katma Değer Vergisi'nde 8.39, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi'nde de yüzde 107.2 olarak tespit edildi. İstanbul tek basına yüzde 38 Vergi gelirlerinin yüzde75'i4ilden Ekonomi Servisi - Maliye Bakanlığı verilerine göre, 1 katrilyon 484 trilyon liralık vergi gelirlerinin yüzde 75.6 oranındaki 1 katrilyon 1212 trilyon liralık bölümü istanbul, Ankara, Kocaeli ve Izmir olmak üzere 4 ilden tahsil edildi. Ocak-şubat döneminde konsolide bütçe vergi gelirlerinde 2 katrilyon 923.4 trilyon liralık tahakkuk ve 1 katrilyon 484 trilyon lira düzeyinde de tahsilat gerçekleştı. Maliye Bakanlığı verilerine göre, Istanbul 569.7 trilyon liralık tahsılatla toplamda tek basına yüzde 38.4 pay aldı. Ocak-şubat döneminde 233.4 triryon liralık vergi tahsilatı gerçekleşen Kocaeli, yüzde 15.7 oranla en çok vergi toplanan ikinci il oldu. Ankara, 224.1 trilyon liralık tahsilatla toplamda yüzde 15.1, Izmir de 94 trilyon liralık tahsilatla yüzde 6.3'lük pay aldı. fllere göre tahsil edilen vergi gelirlerinde dört büyük ili yüzde 2.84 payla Bursa, yüzde 1.5 payla Adana, yüzde 1.25 payla Içel, yüzde 0.95 "le Samsun, yüzde 0.92 payla Tekirdag, yüzde 0.81e Hatay, yüzde 0.78'le Konya, yüzde 0.76 ile Zonguldak ve yüzde 0.74 payla Manisa izledi. Vergi pastasında payı en düşük olan iller ise 207 milyar lira ve yüzde 0.01 payla Bayburt, 298 milyar lira ve yüzde 0.02 payla Ardahan oldu. Tahsil edilen verginin tahakkuka oranının en yüksek olduğu il ise yüzde 88.96 oranıyla Kocaeli olarak belirlendi. Bu ilde tahakkuk eden 262.4 trilyon liralık verginin yüzde 88.96 oranındaki ' 233.4 trilyonluk kısmı tahsil edildi. Tahsilatın tahakkuka oranında Kocaeli'yi yüzde 78.61 ile Tunceli, yüzde 72.29'la Ankara, yüzde 69.05'le Samsun izledi. Söz konusu oranın en düşük olduğu illerin başında ise yüzde 33.46 ile Mardin, yüzde 36.68'le Karaman ve yüzde 38.42 ile tstanbul geldi. Liradan 'sıfır atma' yerine seçimlerden sonra 10 milyon liralık banknotlann çıkanlması planlanıyor Banknotlar cebe sığmıyor• Dolar kuru, Temmuz 1997'den bu yana yüzde 153 artarken Türk Lirası 1980'den bu yana 8 bin 933 kat değer kaybetti. 1927 yılında en yüksek değerdeki banknotu oluşturan 1000 lira, bugün bozuk para olarak bile işlem görmüyor. nlması planlanıyor. Merkez Ban- ya kadar çıkarken yeni 100 bin li- 3 sıfınnı silik şekilde bastırdı. ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - ANAP-DSP-DTP koalisyo- nunun iktidara geldiği Temmuz 1997'den bugüne. dolar kuru yüz- de 153 artış göstererek 147 bin 750 hradan 375 bin 250 liraya ka- dar yükseldi. Türk Lirası. 1980 yı- lından bu yana dolar karşısında 8 bın 933 kat deger kaybetti. Bank- notlar ceplere sığmazken "sıfir at- ma" yerine seçimlerden sonra 10 milyon liralık banknotlann çıka- kası'mn müdahalelenyle enflas- yona koşut olarak, döviz sepetin- de artış politikası uygulanıyor. Bu- na göre. tüketici fıyat endeksi ba- zında yüzde 4.1. toptan eşya fiyat endeksi bazında yüzde 4 olan mart ayı enflasyonuna koşut olarak, mart ayı döviz sepetındekı devalüasyon oranı da yüzde 4.2 oldu. 100 bin bozuk para Türk Lirasrnın yürürlüğe gir- diği 1927 yılında en yüksek değer- deki banknotu oluşturan 1000 li- ra, bugün bozuk para olarak bile piyasada işlem görmüyor. En düşük değerde piyasada iş- lem gören bozuk para 5 bin lira- ralann bozuk para olarak kullanı- ma sokulmasının ardından 50 bin ve 100 bin liralık kâğıt banknot- lar da yürürlükten kaldınlmayı bekliyor. Paradan sıfır atılrriası, yeni 10 milyon liralık banknotlann çıka- nlması konulan "enflasyorüa mü- cadelede sıkınb yaratacağT tar- tışmalanna neden oluyor. Enflas- yonla mücadelede 1999 yıl sonu hedefinin yüzde 20den yüzde 35'lere çekılmesi paradan sıfır atılması planlannın ertelenmesi- ne neden oldu. Dolar kuru karşı- sında 6 haneli en düşük para de- ğerine sahip ülke olan Türkiye, 10 milyon liralık banknotlann son Şu anda bile net maaşı 300 mil- yon liraolan birkişi, 60 tane 5 mil- yon liralık banknotla parasının ta- mamına sahip olabiliyor. Banka- matikler önünde çektikleri para- yı saymakta zorlananlann görün- tüleriyle karşılaşılıyor. Bir kişi 20 milyar liralık evi satın almak için 4 bın adet 5 milyon liralık bank- not kullanıyor. 10 miryonluk yolda Merkez Bankası Meclis üyesi Büsay Kuruç, banknot matbaası- nın sürekli çalıştığını, 10 milyon liralık banknotlann uzun zaman- dır hazır olmasının "doğal" oldu- ğunu kaydettı. Kuruç. "Çünkü 1- 5 diye gklh or. Dolayısıvla şimdi 5 mihon liralıklar olunca, emisyon yönetmeliğine göre, onlar da do- laşımdaki paranın yüzde 70'ini aşmca bir sonrakini çıkarmak şart oluyor. Böyle bir sorun uzun za- mandır var" diye konuştu. Eğer paradan sıfır atma gibi bir uygulama olmazsa 10 milyon li- ralık banknotlann çıkanlmasının ardından 50 milyon liralık, sonra da 100 milyon liralık banknotla- nn hazırlanacağını belirten Ku- ruç, yeni banknotlann yürürlüğe girişi ya da sıfır atma konusunun "gefecekhükûmetkre bağh" oldu- ğunu vurguladı "Buna birazda on- lar siyasi karar gözü> le bakabilir- ter" diyen Kuruç, sıfır atma işle- minin yalnızca Merkez Banka- sı'nı değil. vergileri. tüm banka he- saplannı, bütün kayıt ve sözleşme- leri ilgilendırdiğine dikkat çekti. Endonezya yolsuzlukta Asya şampiyonu Güneydoğu Asya'da, kriz salgınından en kö- tü etkilenen ülkelerden biri olan Endonezya'da işadamlan. yolsuzluk- ları yüzünden ülkesin- de isyanlara yol açan es- ki Devlet Başkanı Su- hartonun izinden gidi- yor. Kamu ihalelerinde ailesi ve yakınlannı ka- yıran ve yabancı yatı- nmcılann ancak rüşvet- le iş yaptırabildiği Su- harto'nun ülkesi Endo- nezya, yolsuzluk sırala- masında da en ön sıra- da yer alıyor. Asya ülke- lenni ıçeren bir yolsuz- luk araştırmasına göre Endonezya. 10 uzerin- den 9.91 puan alarak en 'kirii' ülke seçıldi. Politik ve Ekonomik Risk Danışmanlığı adlı bir şirketin yaptığı çalış- mada. şirketyöneticıle- rinin kanştığı yolsuz- luklann sayısma göre, 12 Asya ülkesine. 10 üzerinden not verildi ve 1995 yılında yapılan de- ğerlendirme ile karşı- laştınlarak yolsuzluk sayısındakı artış ya da azalış oranı saptandı. Buna göre En- donezya 9.91 puan ile bırinci olurken 1995 yılına göre \ olsuzluk sayısında yüz- de 36 artış olduğu belirlendi. Ocak 1999"da yapılan ve 450 şirket yöneticisini içeren değerlendirmede En- donezya'yı, not olarak Hindistan ve Çin ızlerkcn yolcuzluk olaylar.r.daki artış Asya'da yolsuzluk >: 1995-99 arası göstergelerdeki artış oranı •1996-99 4.25 mmmm +%113 Hong Kong 4.06 •••• + %45 Singapur 1.55 m + %29 Ölümden kurtuldular, ama buyeterli mi? Bundan çok değil 6 ay önce Güney Asya'da başlayıp Rusya'yı, ardından Latin Ameri- ka'yı etkisi altına alan kriz, henüz çok yavaş da olsa düzelme belirtileri göstermeye baş- ladı. Japonya'da yapılan araştırmalar iş dünyasında ekonomiye olan güvenin, uzun bir süreden beri ilk kez hafıf de olsa yükseldiğini gösteriyor. Meksika ve Brezihadaki geüş- meler de uzmanlar tarafından umut verici olarak tanımlamyor. Ancak tüm bunlar he- nüz vaönmcılan yeniden bu bölgelere geri çekmeye yetecek düze> de değil. Büyük risk alüna gireceklerini düşünen Baüîı yaünmcılar şu anda paralannı daha güvenli ülkeler- de tutmayı yeğli\orlar. Yatırımcının bu ta\n sürerken ekonomilerini yeni toparlamaya başlayan ülkelerin yeni bir kriz dalgasına kapümalannın zor olmadığı ifade ediliyor. Şimdi göder altyapı hizmetlerinde oranı bakımından Asya'nın en güçlü iki ekonomisi, Japonya ve Güney Kore ön sıralan paylaştılar. Danışmanlık şirketinin daha önceki araştırması ile yapılan karşılaştırmada, Ja- ponya'da yolsuzluk 1995'e göre yüzde 113 oranında artarak bu alanda ülkeye 'birin- cilik' getirirken Güney Kore'de ise yüz- de 105 oıar.ında aruş gösterdi. Batı 'da şirketler gözlerini şimdi de özel- likle elektrik, su, çöp toplama ve temiz- lik faaliyetlerinin >'ürütüldüğüahyapı hiz- metlerine diktiler. Yerel yönetimler tara- fından yerine getirilmesi gereken bu hiz- metler, bütçelerde kamu finansmanlanna aynlan paylann giderek azalması sonucu bozulmaya başlaymca, teker teker özel sektörün güdümüne girmeye başladı. Ka- mudan özele doğru bu kayış, hizmet sek- törlerinmyapısını da değiştiriyor. Bu hiz- metlerin hitap ettikleri kesimler ise tica- ri gözle gruplandınlıyor. Ömeğin elekt- nk dağtımını üstlenen gruplar yitirmek is- temedikleri 'büyük' müşterilerine fark- b hizmet' sunma yoluna gidiyorlar. Bu sektörlerde şirketler arasında da kı- yasıya bir rekabet söz konusu. îngilte- rede firmalann daha ucuz elektrik va- adiyle süpermarketlerde özel abonman kartlan dağıttıklan belirtiliyor. Temizlik hizmetleri de bundan farklı değil. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞUKRAN SONER Artık Değil mi?.. Düğünler, ölümler, ağır hastalıklann olduğu dö- nemlerde yan yana yer yataklarında bilmem kaç yeğenle yattığımız eve el koymuşlar. Kolalı, dan- teili patiska minder yaygılan, örtüleri, her mevsim renkli çtçekleri eksik olmayan bahçesi, işlemeli Os- manlı mimarisi ile gözlerimin önünde. Sabahlan bizi sacda pişirdiği taze ekmek, süt ko- kulan ile uyandıran Kamile Yenge'den henüz ha- beryok. Evlerini aldıklannı trenlere, otobüslere bin- dirip sınıra yollamışlar. Bilemediğim sayıda yanın- daki çocuk ve torunlan ile her gece televizyonda ızlediğimiz o çamurlu çukurda olabilirler. Artık hem yaşlı, kilolu hem de sağlığı çok bozuktu. Dayana- bilmiş midir? Evine polislerin yerieştiğini duyduğum yatak ar- kadaşım, yaşıtım yeğenim illegal üniversitede oku- yan iki güzel kızı ile biıiikte nereye gitti? Çamurlu çukurda görüldüğünü söyleyenler yar. Erkek kar- deşi kesin orada. Eşi ve çocuklan Üsküp'e geçe- bilmışlerdi. Ali Ağabey'in Atrye Teyze çukurda öl- müş. Kansını gömmesi için kocasına Üsküp'e ge- çiş izni vermişler. Mumcular dan da ölüm haberi var. Her telefon konuşmasında, evlerinde kalmak için uğraşanlardan, yeni yola çıkmak zorunda ka- lanlann adlarını öğreniyorum... Amerikalı görevlilerle birlikte çukura inebilen Priş- tineliler var. Onlar Üsküp'tekilere, onlar da Istan- bul'dakilerehaberulaştınyorlar. Gerisinibir-ikigün- de öğreniriz. Insanlık ayıbını biraz olsun örtmek üzere, çaresiz kendi koşullanna gore en çok Tür- kiye, NÂTO ülkeleri kapılan açınca, Makedonyası- nınndan da göç konvoyu yürümeye başladı. Geçen yıl fıkra gibi dinlemiştim. Geçinebilmek için Amerikalı misyonerlere kiraya verilen evin bir bö- lümüne gelen Amerikalılar odalarına yatmaya git- tiklerinde geriye dönmüşler. Ipek yorganlan, kola- lı, dantelli çarşaflan görünce "Biz nerede yataca- ğız? Bunlann üstüne yatılmaz ki" diye itiraz etmiş- ler. Kiraya verdiği yatağın çarşafını kolalayan kültür, o çamurlu çukura düşünce, televizyonlarda ek- ranlara yansıdığı üzere, ekmeği, suyu kapışıyor. Haberlere bakılırsa bugünden sonra her şey bi- raz daha insancıl olacak. Zorla da olsa zengin Ku- zey'in ülkeleri bir miktar göçmen alacak. Arnavut- luk, Üsküp ve başka ülkelerde açılacak kamplara yardım yapılacak. CNN gün boyu, bir insanın 24 saatlik gıda gereksinimini karşılayan özel hazırian- mış bir yiyecek paketinin görüntüsünü verip duru- yor. Yapılacak yardımlardan söz ediyor. Ecevit'in de önemle altını çizdiği üzere, yollar- daki yüz binlerden "geçici göçmenler" olarak söz ediliyor. Kosova'ya geri dönme koşullarının yara- tılması için gerekenlerin yapılacağı vurgulanıyor. Kosova, Kosovalılann olarak mı kalacak? Yok- sa Kosova artık Kosovalılann değil mi? Dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olan Arna- vutluk'ta, şu anda 150 binin üzerinde göçmen var. Kendi ırklanndan olduğu için sesleri soluklan çık- mıyor. Bütün resmi daireleri, okullan bannakyap- mışlar. Ekmek, ilaç, sütyetiştirmeyeçalışıyoıiar. Ta- bii zengin Kuzey'in yapacağı yardıma bakıyoriar. Makedonya, kendi azınlık sorunu ile yoksulluk çakışınca, Arnavut göçmenlerin sayısı 50 bini geç- tiğinde kapılan kapadı. Nazi kamplannı aratmayan çamuriu çukur gerçegi böylece doğdu. Kosovalı- lan kurtarmak üzere savaşı, bombardımanı başla- tan NATO ülkeleri, zengin Kuzeyliler, bu yüzyılda düşünülemeyecek bir insanlık dramının yarattığı du- ruma düşünce, zorla da olsa geçici göç için karar- lar almaya başladılar. Koskoca ABD, Türkiye ile aynı sayıda, 20 bin ge- çici göçmen alabilme sözü ile kapıyı açtı. Bizim bil- diğimiz evlerinde yaşayamayan, yollara düşmüş, 500 binin üzerinde Kosovalı var. Üstelik kalmak için direnenlerin aç, ölümle yüz yüze kalma gerçeği karşısında, yeni yeni yola çıkma kararian verdikle- rinin haberierini alıyoruz. Bir Arnavut köylüsünün çekmeye başardığı kat- liam görüntüsü ortada. Köylüler adlan ile çağnla- rak bir bir öldürülüyortar. Sırbistan'dan gelen katil çeteler yetmez. Adlannı verecek komşular da çık- mış olmalı, değil mi? Oysa bir yandan da "Blzim- kiler gelirse bizim evde, sizinkiler gelirse sizin ev- de saklanırız" diye birbirierine söz veren Sırp-Ar- navut-Türk, Müslüman-Ortodoks komşuluk öykü- leri de duymuştum. Gerçekleşemedi. Amerikalılar, NATO, kara harekâtı olmayacağın- dan, ancak Kosovalılann güvence içinde dönme- lerini sağlamak üzere, anlaşmalar sonrası, Ameri- kan askeri gücünün yerleştirilmesinden söz ediyor. Şimdi bu kadar acı, düşmanlık üzenne Kosova'nın Kosovalılann olduğu birdüzen yeniden kurulabilir mi? Kosovalılar mı, üs mü önemli? Kamu biiyüdü, özel küculdu Imalat sektöründe karamsar tablo Ekonomi Servısi-Yük- sek finansman maliyet- leri ve özel kesim yatın- labilir fonlannın para pi- yasalanna yönelmesi, imalat sanayindeki yatı- nmlan olumsuz etkiliyor. Devlet Istatistik Enstitü- sü (DİE) verilerine göre imalat sanayii yılın son çeyreğinde yüzde 6.8 kü- çüldü. DtE verilerine göre, ön- ceki yılın aynı dönemine göre kamu kesiminde yüzde 3.2 büyüme elde edilirken, özel sektörde yüzde 9.2 oranında bir küçülme yaşandı. imalat sanayii üretim değeri için- de kamunun yüzde 24.3, özel sektörün yüzde 75.7'likbirpaya sahipol- duğu son çeyrekte, sektör toplamında yüzde 6.8'lik birküçülme yaşandı. İma- lat sanayiinin yılın ilk çey- reğinde 9.8 olan üretim artışı, ikinci çeyrekte yüz- de 2.3'e, üçüncü çeyrek- te yüzde 0.9'adüştü. Son çeyrekteki yüzde 6.8'lik üretim düşüşü ile imalat sanayii yılın tümünde an- cak yüzde 1.2 oranında büyüdü. Kamu kesimi son çey- rekte, mesleki ve ilmi alet- lerde yüzde 62.1, kâğıtta yüzde 50.5, gıda ana sek- töründe yüzde 13.6, di- ğer gıdada yüzde 45.8, ayakkabı dışındaki giyim eşyasında yüzde 35.3, ta- şıtlarda yüzde 22.5 bü- yüme kaydetti. Kamunun üretimi çeşitli petrol ve kömür türevlerinde yüz- de 11.3. içkide yüzde 7, petrolrafınerilerindeyüz- de 5.8 artış gösterdi. Ka- mu üretiminin, dokuma sanayiinde yüzde 43.7 kü- çüldüğü belirlendi. Ozel sektör geriledi Özel sektörün üretimi ise temel sektörlerin ço- ğunda geriledi. En büyük gerileme yüzde 25.4'le ta- şıma araçlannda yaşan- dı. Makine sanayiinde yüzde 19.5,demirdışıme- tallerde yüzde 17.2, tü- tünde yüzde 16.7, içkide yüzde 13.7, lastıkte yüz- de 13.1, dokumada yüz- de 13 üretim düşüşü oldu.