Katalog

Cumhuriyet tıttiyazSalibi: Berin Nadi Genel Yayın Yonetmenı Orhan Ennç 0 Genel Yayın Koordınatoru Hikmet Çetinka>a • Yazıışlen Muduru Ibrahim Yıldıı • Sorumlu Müdur Fıkret İlkiz # Haber Merkezı Muduru Hakan Kara • Gorsel Yonetmen Fikret Eser Istıhbarat Cengız V ıldınm 9 Ekonomı Ozlem Y uzak • Kultur Handan Şenkoken • Spor Abdulkadır \ ucelman 0 Makaleier Sami Karaoren • Duzeltme Abdullah Yazıcı • Fotoğraf Erdoğan Koseoğlu • Bılgı-Belge Edibe Buğra • Yurt Haberlen Mehmet Faraç Yayın Kurulu tlhan S«lçuk (Başkanl Orhan Ennç, Oktav Kurtböke Hikmet Çetınkaya, ŞükraB Soner, Ergun Balcı, tbrahım Yıldız. Orhan Bursab. Mustafa Balb»>, Hakan Kara Ankara Temsılcısı Mustafa Balba\ AtaturkBuhan No 125 Kat4, Bakanlıklar-\nkara Tel 4195020(7 hat) Faks 4195027 •LzmırTemsılusı SerdarKjzık. H ZıvaBK 1352 S 2 3 Tel 4411220 Faks 4419117 • AdanaTemsılcısı Çetin V ığenoğlu, lnonuCd. 119 S No 1 Kat 1 Tel 363 12 11 Faks 363 12 15 Muessese Muduru Üstfin Akmen • Koordınator Ahmet Konıisan # Muha- sebe Bölent Y eoer • Idare Hüsoın Gürer» Bılgı Işlem Nai Inal • Bılgı savaıSıstem Mürüvet ÇlkrtSaU; FtaktKuza MEDV A C. • Yonetım Kuralu Başkanı Genel Mudur Gfilbın Erduran 0 Koordınator Reha Ifitnıan 0 Genel MudurYarduncısı SevdaÇoban Tel 514 07 53 5139580 5138460-61 Faks 5138463 VıamlaviB eBasa >enı Cun Haber Aıansı Basm 1e Yayıırcılıl A Ş TuL^jcagı CaL '9 i Cagalo£u 34334 Isl ?K 24* Sıritecı lstanbul Td (0 212ı M2 05 0^ (20 hat) Faks (0 212) 513 85 95 2 3 N I S A N I 9 9 9 f m s a k 4 31 Guneş 6 07 Ogle 13 10 İkındı 16 54 Akşam 19 58 Yatsı 2128 Kısova yardım beküyor İsUnbul Haber Servis - Kosova Dayanışma Komıtesı r .araf:ndan 'Kosova'ja Yardım Kampanyası' çerçevesınde öncekı gece Bos>tancı Gosten Merkezı'nde 'Kosova >ardım Beklıyor' adıyla etkınlık gerçeMeşünldı Gecede konuşan Komıte Başkanı Fahn Türkkan. Kosova'dakı Sırp vahşetıne karşı kamuoyunun daha duyarlı olması gerektığını belırttı Gecede, Türk sanat müzığı sanatçısı Muazzez Ersoy ıle Turk hafîf müzığımn 'süper star'ı Ajda Pekkan bırer konserverdı Bostancı Gösten Merkezı'ndekı yardım konserlen bugün sona erecek 'Çocuğunuzun GelişenAkir • Haber Merkezi - Boyner Holdıng'ın, çocukiann değışen dünyaya hazırlanmasına, ona uyum sağlayacak şekılde büvümesıne ve gelışmesıne yardımcı olacak yenı kıtabı "Çocuğunuzun Gelışen Aklı" yayımlandı Ögrenme uzmanı ve egıtmen Dr Jane M Healy tarafından hazırlanan kıtap, ılk kez 1987 yılında ABD'de okuyuculanyla buluştu Kıtap. doğumdan ergenlık çağına kadar dıkkat. motıvasyon, öğrenme aşamalan, zekâ, yaratıcılık, dıl ve bellek gelıştırme, ımla ve matematık gıbı önemlı okul becenlen kazandırma konulannda, çocuklara yardımcı olmanın temel ılke ve yaklaşımlanndan soz edıyor. SSK Genel Müdürü Kemal Oktar, sosyal güvenlik sisteminin sorunlannı Cumhuriyet 'e değerlendirdi 6 Emeldi aybğuu ödemek için borç abyoruz' BANUSALMAN ANKARA - Sosyal Sıgortalar K.u- rumu(SSK)Genel Müdürü KemalOk- tsr, emeklılık yaşının kısa vadede sos- yal güvenlik sorununun çozümune kat- kısı olmayacağını söyledı Devletın yuzde 10'luk pnm katkısıyla SSK açı- gıntn kapanabıleceğını belırten Oktar, kayıt dıştnın SSK kapsamına ahnması halınde, sıstemın bır sûre daha gıdebı- lecegını dıle getırdı Uluslararası Para Fonu'nun (1MF) parasal destek koşullanndan bın olan sosyal güvenlik sıstemıyle ılgılı Dun- ya Bankası'nın 3 asamalı bır çahşma yurüttüğu ögrenıldı SSK Genel Muduru Kemal Oktar. Cumhuriyet'ın sosyal gûvenhkle ılgı- lı sorulannı yanıtladı - Sosyal güvenHk sistemindeki temd sıkınü nedir? Fon bınkımı esasına gore kurulmuş sıgorta sıstemı, zaman ıçınde fonlar tû- kendığı ıçm kendılığınden dağıtım sıs- temıne donmuş Dağıtım sisteminin ıdealı 7 pnm ödeyene karşıhk 1 emek- lı olması Ortalama 20 yıl pnm aldığı- mız sıgortalıya emeklılık dönemmde de 20 yıl aylık ödüyoruz Yuzde 20 pnm alıyoruz, yuzde 70 oranında emek- lılık aylığı bağlıyoruz 20 yılda aldıgı- mız pnmien en az 3 5 katına çıkarma- mız lazım kı. aynı kışının emeklılığın- de aylıklannı finanse edebılsın Bunu çıkaramadığımız zaman nesıller arası dayanışma veya dağıtım yontemı oto- matıkman devreye gınyor En az 4 kı- şının pnm odemesı, 1 kışınm de emek- lı aylığı alması gerekıyorkı sıstem sür- dürülebılsın Bır emeklı aylığı karşılı- ğında 1 8 sıgortalı pnm ödüyor Boy- lece her ay, emeklı aylıklannı ödeyebıl- mek ıçın Hazıne'den 80-100 tnlyon h- ra arasında değışen bır destek alıyoruz 1999 bütçe tahmınıne gore 1 katnlyon lıra açık beklenıyor - Devietin OECD ülkeierinde olduğu gibi sisteme prim olarak katkı vermesi durumunda,gdecek kaynak. HaaneUen açıkfınansmanı karşıbğında alınan 80- 100 trüyon liraya ulaşır mıydı? Hazırladığımız tasanlarda, prıme esas kazançlar üzennden yüzde 10 dev - letın katılımını öngoruyoruz Devlet yüzde 10 oranında katıldığı zaman bu- günku tabloda sıstem fınansman açığı vermeden surdürulebılecek gorunüyor - Kayıt dışının önemi nedir? 1 8 olan emeklı başına duşen sıgor- talı sayımızı, kayıt dışındakılen kayıt ıçı- ne alarak 4"e çıkarabılırsek o zaman fınansman açığı vermeden bu sıstemın bır sure daha gıtmesı mumkun olur - Türkrje'de veni bir sosyal güvenlik çalışması yapan Dûnya Bankası">la gö- rüsrünüzmü? Henüz göruşmedık Mayıs ayı ıçm- de goruşme olacak sanıyorum - Düma Bankası daha öncekj rapo- runda özel sektonin teşvikiyle 2. bir sis- temın de>Te>e girmesini oneri>ordu. Ozel sosyal güvenlik kuruluşlanmn yaygınlaşması. emeklılık donemınde hayat standardının bıraz daha >ııksek ol- masını sağlar Çalışanlann, ozel sıgor- talara pnm a>ırabılmesı ıçm boyle bır gelır duzeyı sağlanmah Gelırdağılımı bu hal î) le, bır asgan ucretlıyı duşunun nasıl pnm odevecek - Sağtık ve emekliük sigortasının ay- nlması gundemdevdi. Sağlık \e sıgorta genel mudurlukle- nnın bırbırınden ayrılması, ıkı genel mudurluk olarak yenıden yapılandınl- ması.bızımaçımızdançokonemlı Tur- kıye genelınde 500 un ustunde tesısı- mız. 45 bının uzennde sağlık persone- lımızvar Bunlann daıre başkanlığı du- zeyındekı bır organızas>on tarafından yonetılmesı. kâfı gelmı>or Butçelen- nın a>nlması gerekıyor - Sigortalılara ek >ıik doğacak mı? Hav ır Taslak çalışmalarda bırtakım seçenekler oldu En çok uzennde dur- duğumuz sağlık ışletmesıne dönüştur- düğumuz hastanelenmızden sağlık hız- metını bız satın alacağız Sıgortalımı- zı oraya gondereceğız, o sıgortalı ıçın yapılması gereken sağlık gıdenm o ış- letmeye bız odeyeceğız - Dun>a Bankası'nın sağhk-emekli- lik sigortasuıdaki avnın isteminin, sağ- lık sektörunde özel kesime rant yarat- mak amacı olduğu sov leniyor. Sağlık ve sıgorta hızmetlennın bır- bınnden aynlması ve SSK'nın başkan- lık düzeyınde yapılanması, Dunya Ban- kasfnın Turkıye'de yaptığı çalışmalar- dan çok once oluşmuş bır fıkır Dunya Bankası öyle bır şey onenyorsa, yıne bızden aldıklan bılgilerle değerlendı- np, boyle bır şeyın dognı olacağı ka- nısına varmış olabılırler SOsiyah beyazfotoğrafta 'Çocukça' Gazetemiz foto muhabirlerinden Hatice Tuncer'in "Çocukça" adiıfotoğrafsergisi. bugun Galatasaray 'da- ki Fotoğrafevi'nde açıbyor. Sergide yer alan 50 siyah- bevaz fotoğrafta çocuklanmız, çeşidi siyasal etkinlik- lerde biiyükierinin yanında yer alıvor. İ lkemizdeki çocukiann siyasetk nasıl ilişltilendirildikleri çarpıcı bir şekilde fotoğraflarda görüiüyor. Hatice Tuncer'in sergisi 14 Mayıs'a kadar gezflebüecek. Türkiye'de erkeklerin yüzde 11 'i, kadınlann ise 33'ü aşırı kilolu ^Şişmanlık yaşamı kısaltıyor 9 SAADET USLU İZMİR - Yıllardır kozmetık bır so- run olarak görülen ve agır dıyetlerle alt edılmeye çalışılan şışmanlığın "hasta- hk" olduğu vurgulandı. Türkiye'de er- keklenn yuzde 11 'ı, kadınlann ıse yüz- de 33'ünün şışman olduğuna dıkkat çeken uzmanlar, oncelıkle yapılması ge- rekenm, konuyu yetennce bılmeyen hekımlenn eğıtılmesı olduğunu söyle- dıler Uzmanlar kısa sürede kılo ver- dıreceğı ıddıa edılen ağır dıyetlenn de faydası olmadığına dıkkat çektıler Şışmanlığın bır hastalık olduğunun hekımlere ve halka anlatılması amacıy- la kurulan "Obezite Çahşma Grubu", ük toplantısını Izmır'de yapn Argos lle- tışım Hızmetlen Reklamcı- lık ve Tıcaret AŞ ıle bırlık- te yapılan çalışmayı Roche desteklıyor. Başkanlığını Cerrahpaşa Tıp Fakulte- sı'nden Prof. Dr Üstün Ko- rugan'ın yaptığı çalışmada, 9 uzman danışmanlık kuru- lunu oluştururken çahşma grubunda 19 hekım bulunu- yor Oncelıkle hekımlenn eğıtımının yapılacağı çalış- mada. ılk etapta mayıs ayı ıçınde 11 ılde semınerlerdu- zenlenecek Türkiye'de hâlâ şışmanlı- ğın bır hastalık olarak kabul edılmedığme dıkkat çeken Ustun Korugan, "Sorun, Id- şinin ömrünü azaltan kronik bir hastalık. Bu nedenle ön- ce bunun bir hastalık olduğu hekime anlanlmalı \ç heki- min ne >apaWleceği anlaül- malı" dıvekonuştu Gazı Unıversıtesı Tıp Fa- kültesı'nden Prof Dr Me- tin Arslan. ^eçtığımız yıl ıçınde Türkıye Endoknno- lojı ve Metabolızma Derne- ğı tarafından yapılan dıya- bet taramasında, erkeklerde şışmanhk oranının yüzde 11, kadınlara ıse yuzde 33 çık- tığını söyledı Turkıye'nın bır Avrupa ülkesı olmasına karşın onlardan çok şışman olduğunu ıfade eden Arslan. kılo venmınde de ağır dıyet- lenn yanlışlığına dıkkat çek- tı Ankara Ünıversıtesı Tıp Fakultesı'ndenProf Dr ND- gün Başkal ıse şoyle konuş- tu "Hekimlernetsonuçala- bilecekleri konularda daha hevesüdir. Ama obezite ile mücadek ermek hic de kola> defildir. \sıl amacımız Tür- kive'dekj butun hekimlere ulaşmakve konunun onemi- ni anlatmak. Hekimler once kendilen oğrensınler, sonra hastalara bunun hastahk ol- duğunu anlatsuüar." Gülhane Asken Tıp Aka- demısı'nden Prof Dr Ah- met Çorakçı ıse hekımlenn ardından halkın eğıtılmesı gerektığını söyledı Şuanda ınsanlann mucıze dıyetlerle yanlış yonlendınldıklenne dıkkat çeken Çorakçı. bu- nun duzeltılmesı gerektığını söyledı SÖYLEŞİ ATTİLÂ İLHAN Onlar 'Dışardan', Biz 'İçerden' mi?.. Nasıl da onemsız, adeta kayda değmez bır şey- mış gıbı, hıç ehemmıyet atfetmeksızın soylemış- tı, oysa ınkılâplar tanhının, temel gerçeklennden bı- nsını dıle getınyordu Soğuk su tozlarının uçuştuğu, ağır ve loş bır son- bahar akşamı, Seine kıyısında yuruyoruz, 'tombul' Magda, kalın hantallığı ve dudaklanndan eksılmeyen sıgarasıyla Concorde'dan ben ahkâm kesmektedır; boş bulundum, Anadolu'dakı antı/emperyalıst Ihti- lâl'ı 'boğmakıçtn', 'Sistem'ın, hem bırajan/devietoten Yunanistan'ı, hem de Kurtlergıbı etnık, Nastunler gı- bı 'dınî' azınlıklan '/<u//and/ğ/n/'soyledım, artık, sus- turabılırsen, sustur "...'Sistem' itirazdan hazzetmez; bunu, heryer- deyapmıştr; Fransız ihblâh'nı boğmak ıçın', ulus- lararası b«r 'Kutsal tttrfak' oluşturukhjğu; Fransa'ya askeri 'müdahale' yapıldığı, yalan mı? Hadi o uzak, onu unuttuk diyelim; sızın Ihtılâl'le 'akran' Sovyet Ihtılâh'nde, aynı şey olmadı mı? Kolçak'ın, Vrangel'ın, Denıkın'ın 'Beyaz' Ordulannı, kımler örgütJeyip desteklemıştı? Ankara Ihtılâlı'ne mü- dahalesinin, Yunanlılar, Kürtler ve Nasturiler'den ibaret kalması; belkı de bolşevikler'e karşı, 'ye- ni' Türkiye'yi, bir sed olarak kullanabilme hesap- lannda, saklıdır; aksi halde ingıltere 'Sistem'i olanca gücünde ustünüze surüklerdi..." Haksız dıyebılır mısınız 9 Ben dıyememıştım Son- ralan inkılâb'ın 'katılaşması'ru, 'sertleşmesı'ru -hele yanm kalmış olmasını- ne zaman duşunsem, 'dış baskı faktöru', 'tombul' Magda'nın mulehham ve yuvartak goruntusuyle bırlıkte hafızama yansımıştır Olaylar hesaba katılırsa... • * Oyle ya, neresınden bakılsa, İnkılâb'ın 'otonterfı- ğı' 'Takrir-i Sükûn Kanunu'ndan sonra, gunde- me alınmıştır, ışıne oylesı gelenler, bu kanunu, Gâzi ve arkadaşlannın, 'tekbaşına hukmetmek' eğılımının gostergesı dıye almayı sevıyor; merak edenm, aca- ba neden hıçbın, okanuna tekaddum eden, yasalaş- masına neden 'olaylan' hesaba katmıyoriar^ Oluşma ve gelışme raylan uzennde, mantıkî sonuçlanna go- re ılerleyen bır ınkılâp, ıkısı de 'dış mahreklı' ıkı ısyan (Nasturi ve Şeyh Sart) ıkısı de 'dış mahreklı', ıkı su- ıkast (Izmır ve 'Çerkes' Ethem), dışardan, bır uttı- matom (Ingiliz), hıç kuşkusuz, bu 'stratejı' kapsamın- da harekete geçınlmış, bır 'sıyası muhalefet' (Terak- kiperver'ler), bır asken müdahale hazırlığı (Gâzi'nın Nutku'nda bkz 'Büyük Komplo') ıle karşı karşıya kalırsa, kendını koruma ıçgudusu, onu 'sertleştırmez' de ne yapar 7 ? 'Paris Komünü'nden ılham aian Kemalistler, el- bette o Ihtilâl'ın tanhınde aynı tehdıtler belınnce, 'Terör' dıye adlandınlan bır 'gıyotın devn' yaşandı- ğını bılmekteydıler, KemaKzm'ın 'Istıklâl Mahkeme- len\ Jakobenler'ın 'HalkMahkemeien'yanında, 'de- vede kulak' mesâbesındedır Cumhunyet'tekı ılk soy- leşılenmden bınnde, yazmıştım sanınm kırk şu ka- dar bın gıyotıne karşı, uç bını bıle bulmayan sehpa1 Hıç kımse, halkçı ve ınkılâpçı Kemalist hûmyetçılı- ğın, hele o ılk yıllardakı 'sertleşmesınde', Inkılâb'a yo- nelık ' dış tehdıt' faktorunun ve gızlı fınldaklann, et- kılı olmadığını soyleyemez Pekı, hepsı bu mu? Bu kadar mO iki 'amansız' tehdit!... Esat Âdil bey, 'tombul' Magda'nın aksıne, tes- pıtını' alçak sesle, fakat 'dramatık' gozlerie yap- mıştır, sanırım 1950 sonlan, çunku Vakit Yurdu'nda (eskı Bâbıâii) Türkiye Sosyalist Partisi'nın 'nâşır-ı efkân', Gerçek gazetesını çıkanyoruz, Sirkeci'de bahçelı bır lokantada, gecıkmış bır oğle yemeğı, ben Hasan (Tannkut) ve O 1 Gundemde 'Ulusal Demok- ratik Devrim'ın, 'otonteıiığe' yozlaşması1 Esat Âdil bey, sır soyler gıbı, yumuşak bır sesle dıyor kı "... halk, kurtuluşa hazır ve istekliydi; halbuki, cumhunyet'e değıl1 Gâzı, karizmasıyia, yine de ak- lın almayacağını başarmıştr; ama, ümmet üst/ya- pısı'nm önkabulleri ve fikr-i sabitleri, etrafını ku- şatnca, ne yapsın, müdafaaya çekilmek zorun- da kaldı..." Kulağına yakın tuttuğu sıgarasının, adeta ateşını dın- leyerek, o korkunç mukayesesını yapıp, bıranda Ha- san'ı da, benı de serseme çevınyor "... şu bızim hâlımize baksanıza! Sosyalist bir parti kurmuşuz, tarihin ve toplumun diyalektığı, ışçilerin hemen bu partiye koşmasını gerektir- mez mi? Hani, nerdeler? En az üyemiz, işçi üye; çoğu öğrenci ve aydın, niye? Partinin tarih ve toplum açısından 'hrtap ettiği' sınrf, henüz ne ken- disinin bilincinde, ne de çıkaıiannın!.." "... işte Mustafa Kemal de, o yıllarda, aşağı yu- kan benzer bir durumdadır Ulusal demokratik dev- rim'i, 'yukardan' adeta paraşütle indiriyor; oysa o devrimin sınıfsal çıkarlannı koruyacağı ulusai burjuvazi ortada yok; olanıysa, zaten 'ecnebı'nin ya uşağı, ya maşası, ya köpeği, onu çoktan boğ- maya hazıri.." Gecelerı, yağmuryağdı mı, kevgırgıbı suyu aşağı- ya geçıren pansıyonumda, sorunu kendı kendıme tartışmayı surdurmuş, sonradan (Moskova) komu- nıstı dostlanmı çıleden çıkaran, bır sonuca varmış- tınr Ihtilâl ve İnkılâp, yükselen toplumsal smıfın 'röci gücüyte' oluşmuyorsa; iki büyük ve aman- sız tehdrUe karşı karşıya kalın a/ eski çıkar düzenini korumak isteyen, kapı- talist/emperyalist 'Sistem'in dış müdahalesi; b/ Inkılâba sahip çıkıp onu destekleyecek sos- yal sınrfın yokluğu ya da bilinçsizliği yüzünden, iç direnışın büyümesi! Bu iki faktör, hele yoksulluk ve çaresizlikle bir- leşirse; Inkılâp, gelecek projeksiyonunu uygula- yacak yerde, nefsini müdafaa kısırdöngüsüne düşüp, 'katılaşır 1 ; hele kılavuzu bürokrasi ve ay- dınlar olursa, kısa sürede 'merkezıyetçi' bır 'bü- rokrasi diktasına' dönüşmesi kaçınılmazdır! İki 'çarpıcı' örnek... Yuzyılımız, bu surecın ıkı 'çarpıcı' omeğını yaşadı 'Ulusal Demokratik Devrim' olarak, Türkiye, 'Sosyalist Devrim' olarak, Rusya, Türkiye'de bur- juvazı, Rusya'daproletarya, devnmlenne sahıp çıkacak sayıda ve guçte (bıltnçte) değıllerdı, her ıkısınde de, ınkılâp yanda kaldı once 'totalıter' bır dıktatorluğe yoz- laştı, llkinde Marksizm, yeni despotluk modeli olarak Bolşevızm; ıkincisinde Kemalizm, yeni bir despotluk modeli olarak 'Atatürkçuluk' adını al- dı. Aslında. Gâzi'yle de, onun ınkılâpçılığıyla da, alâkası yoktu, bunu bılıyorsunuz O gece ıçımde ıslak ve karanlık bır çokuntu yaratan, vardığım bu sonucu, sonrakı yıllarda François Mit- terrand başta olmak üzere -Sosyalist Soî'dan bır- çok aklı başında aydının datesprt ettığını, hatta savun- duğunu gormek, zayıf daolsa- bırtesellıydı, halklann katılımı olmadı mı, ınkılâplar, ıster demokratik olsun, ıster sosyalist, onunde sonunda, tanhten aldıklan 'meşrûıyete' dayanarak, şıddete yonelırler; onun ar- kasından da, ya Fransa'da olduğu gıbı, eskrye dönuş (Restorasyon), ya Turkıye ve Rusya'da olduğu gıbı, uluslararası Emperyalıst 'Sistem'ın 'gızlı kumandası' attında, 'küreselleşmış' sozde demokrasıler gelır. Meğer kı Fransa'dakı gıbı '1789 ruhu', 1791 ya da 1848 'devnmlennı' yaratmasın' http:// www. prizma.net tr/ AILHAN http://vwwv.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.rrtlrn Atatürk çocuklarının bayramı kutlu olsun! 23 Nısan Ulusal Egemenlık ve Çocuk Bayramı etkınlıklerı ve surprız armağaniar kazanmak ıçın Profilo Aiışveriş Merkezı nde buluşalım. anşverişin