Katalog

16ŞUBAT1999SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 13 Tarım kesimi pahatsız • ANKARA (AA) - Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı tbrahim Yetkın. Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Merkezi'nde düzenlediği basın toplantısında. öncekı gün bir gazetede, tanma destek konusunda yer alan haberi değerlendirdi. Yetkin, "Gazetenin manşetınde üreticilere yöneltilen yardımlann. 'ülke ekonomisinı batırdığf şeklındeki yaklaşım, bızı rahatsız etti" dedi. Yetkin. nüfusun yüzde 37'sıni oluşturan üreticinın mağdur edildiğini söyledi. 18 Nisan seçimlerinde, Atatürk'e dil uzatanlara oy vermeyeceklerinı bildiren Yetkin. Ankara Büyükşehır Belediye Başkanlığı için de 'Doğan Taşdelen'in yanındayız" dedi. Özelleştipme ihalesi • ANKARA (AA)- İstanbul'daki Atik Paşalar Yalısı'nm irtifak hakkı devn için açılan ihalenin dün yapılan nihai pazarlık görüşmelerinde. en yüksek teklifi 29 milyon 250 bin dolarla. Sultanahmet Turizm AŞ ve Four Seasons Hotels LTD Ortak Gırişım Grubu verdı. Özelleştırme ldaresi Başkan Yardımcısı Nazime Gürkan'ın komısyon başkanhğında yapılan açık pazarlık görüşmesinın ilk turunda. ıhaleye katılan 5 firmanın revize teklifleri alındı. Yapılan pazarlık görüşmelen ile teknik olarak tarnamlanan ıhale sonucu, ÖYK'nin onayından sonra kesinleşecek. BMVV'den yalanlama • FRANKFURT (AA) - Alman otomotiv devi BMW. dünyanın en büyük otomotiv firması "Amerikan General Motors (GM) tarafindan satın • alınacağı" yolundaki iddialan yalanladı. BMW'nin yeni Yönetim K.urulu Başkanı Jochim Milberg, "BMW'nin. GM tarafindan satın alınacağı" yolundaki haberierle ılgili yaptığı açıklamada. "' BMW bağvmsızdır ve bağımsız olarak da kalmaya devam edecektir" dedi. General Motors yetkilileri ise haberle ilgili yöneltilen sorulan yanıtsız bırakmayı tercıh ediyorlar. BMW'nin yüzde 46 ile en büyük hıssedan olan Quandt Aılesi de. şirketin satışının söz konusu olmadığını aç\kladı. DB 2.başkanı Türkiye'de • ANKARA (AA) - Dünya Bankası"nın. Türkiye "nin de yer aldığı A\ rupa bölgesinden sorumlu Başkan Yardımcısı Johannes Linn, bugün Ankara'ya geliyor. Johannes Linn ile yapılacak görüşmelerde, Dünya Bankası'nın Türkiye'ye sağlayacağı mali destek konusunun ele ahnacağı belirtildi. Ankara'da bir gün kalacak olan Linn, aynı gün Türkiye'den aynlarak Rusya'ya geçecek. Turcas ve Tabaş biPleşiyor • tSTANBUL(AA)- Turcas Petrolcülük ile şirketin ana hıssedan Tabaş Petrolcülük arasında. olası birleşme konusunda müzakereler başlatılması karan alındı. Turcas Petrolcülük'ün sermayesinın yüzde 82.16'sı Tabaş'ın, >r üzde 2.84'ü Marmara Petrol ve Rafineri tşleri AŞ'nin ve yüzde 15 hıssesi de borsada işlem görüyor. OECD PÜşvete savaş açtı • Ekonomi Servisi - Ekonomik lşbirlıği ve Kalkınma Örgütü (OECD) bünyesinde daha önce imzalanan bir anlaşma dünden itibaren yürürlüğe girdi. Özel şırket yönetıcilerinin. ihalelere katıldıkları ülkelerde kamu personeline rüşvet vermeleri halinde suçlu sayılmalannı öngören anlaşma için üye ülkelerin onay aşaması henüz tamarrîlanmadı. Yetkıhler. bazı ülkelerin onay için 'yavaş' davrandıklannı kaydettiler. Avrupa Komisyonu benzer bir anlaşma taslağmı WTO'ya taşımaya hazırlanıyor MAI'ye estetik cerrahi• Avrupa Komisyonu'nun yıl sonundaki WTO toplantısına sunmaya hazırlandığı taslağın ufak bir makyajla MAI'nin eski metnini tekrar örgüt gündemine getireceği anlaşıldı. MUTLL DEMİRKAN Çok Taraflı Yatınm An- laşmasrnın (MA1) OECD çatısı altından Dünya Ti- caret Örgütü"ne (WT0) kaydınlmasının önünde- ki pürüzler birer birer or- tadan kalkıyor. Avrupa K.omısyonu"ndan sızan bir rapor, birliğin, MAI benzeri bir anlaşmanın yıl sonundaki WTO toplan- tısında görüşülmesi ve im- zalanması için çaba har- cadığını ortaya koydu. Avrupa K.omısyonu'- nun yıl sonundaki WTO toplantısı için hazırladığı taslak metnin OECD'de- kıMAl'den'hiçbirfarkı otmadığına' dikkat çekı- liyor Çokuluslu şirketlerin çıkarlanm, top- lum çıkarlannın üzennde tutan, 'küresel sermayenin anayasası" olarak da adlandı- nlabilen ve OECD bünyesinde görüşülen MAI, Fransa'nın. kamuoyu baskısı ile mü- zakerelerden çekilmesı üzerine sonuçlan- dınlamamıştı. Bunun ardından Avrupa Ko- misyonu. OECD'dekı hatalan ve aşın mu- halefet edilen öğelen ıçermeyen bir metin hazırlığına girişti. Avrupa Komisyonu'nun yıl sonunda yapılacak \VTO toplantısına da taslak olarak sunmaya hazırlandığı bu ra- porun MAI karşıtı sivıl örgütlerin elıne geçmesi sonucu. komısyonun. ufak bir WTO'da görüşülmesine itiraz etmeyecek ABD'den anlaşmaya vizeGeçen ay AB ve Japonya'nın. MAI görûşmelerinin Dünya Ticaret Örgütü (WTO) çatısı altına taşinacağı sinyallerini vermesinin ardmdan geçen hafta ABD de bu konuda sürdürdüğü itirazından vazgeçtiğini açıkladı. ABD'nin de bu konuda yeşil ışık yakması üzerine, MAI olarak bilinen anlaşmanın 133 üyeli Dünya Ticaret örgütü'nün bu yılın sonunda yapacağı toplantıda gündeme geleceğine artık kesin gözüyle bakıhyor. WTO'nun bu yılın sonunda yap mayı planladığı toplantı 'Milknium Round' adı ile anıbyor ve 21. yüzyıhn uluslararası ticaret sisteminin ana hatlannın bu toplantılarla belirleneceği ifade ediliyor. 1990'laradamgasmı vuran Uruguay Roundu'nun ardından Millenium Roundu'nun da 3. binyıla damgasını vurması bekleniyor. nüstü erkin okluğunun" altı çızilıyor. MAI benzen anlaşma taslağı üzenndeki çalış- malannı sürdüren komıs- yon. dünya çapında sivil toplum kuruluşlarının makyajla MAI'nin eski metnini tekrar gün- deme getireceği anlaşıldı. Eski tas, eski hamam lnternet yardımıyla uluslararası çapta çalışmalar yapan 'MAI Karşıtian' koalis- yonu üyelerinden Avnıpa Ortak Gözlem Grubu (Corporate Europe Observatory) üyesi EricWessefius. komısyonun tepki al- dığı için geri çektiği eski metin ile yeni metin arasında yaptığı karşılaştırmada, "propagandif cümlelerte beslenmekle bir- likte genel içeriğinin hiç degişmediği'' so- nucunavanyor. K.arşılaştırma. Avrupa Ko- misyonu'nun, MAI'nin en çok tepki top- layan. uzlaşmazlık halinde yabancı yatı- nmcılann devletleri şıkâyet etmelenne izin veren maddesini de değiştirmek nıyetinde olmadığını ortaya koyuyor. Avrupa Komis- yonu'nun MFI (Multilateral Framework on Investment-Yatınmlar için çok taraflı bir çatı) adı altında yürüttüğü çalışmada. *ya- tınmlan koruma altına almayı hedefleyen kaü kurallann \VTO içerisine dahil edilme- süıin" gerekliliğine dikkat çekılerek GATT benzeri. "esnekliğe, kuralsızlıga dayalı, ül- keden Ulkeye ve aşağıdan > ukanya bir an- layışla diza>n edilen anlaşmalann olağa- na1 ıkna edılmesi ve şu sıralar Türkiye'de de tar- tışma gündeminde olan uluslararası tahkim me- kanizmasının üzerinde önemle duruyor. Komis- yonun raporunda. "çoku- luslu şirketler tarafindan dava edilmekten korkan geiişmekte olan ülketer" için rahatsızlık vermeyen ifadeler içeren bir tahkim mekanizmasuıın söz ko- nusu anlaşma ile WT0 çatısı altına taşmması ko- nusundaki önerisi de dik- kat çekiyor. Komisyon. WTO'nun halihazırda uluslararası tahkimi uygu- lamaya uygun olmayan yapısının da er ya da geç değiştirilmesi gerektığinı ıfade ediyor. Japonya onayiadı 7 Ocak 1999 tarihin- de, Avrupa Komisyonu Dönem Başkanı Leon Brittan ve Japonya Uluslararası Ticaret ve Sanayi Bakanı Kaoru Yosano'nun, yıl so- nunda yapılacak WTO toplantısında. MAl'ye benzeyen, çokuluslu şirketlerin ulus ötesi yatınmlanna geniş güvenceler ge- tirebilecek bir çok taraflı anlaşma için gö- rüşülmesi konusunda uzlaşmaya vardıkla- n duyurulmuştu. Aralık ayındanberi çalış- malannı sürdüren Japon ve AB taraflan, MAI görûşmelerinin yarım kalmasından duyduklan kaygıyı dile getirmiş ve 2000'li yıllarda çokuluslu sermayeyi koruyan norm- lar getiren bu tür bir anlaşma çerçevesine gereksınim duyduklannı ifade etmişlerdı.K v y i l l V o l 9 V H U L U , r v u i ı ı ı j y u ı ı u ı ı , u ı a ı v uıı IIMN«UİIIA •» u ı ı j \ ı ı . I-\.U.L ^ ı ı m j ı u ıı ıu, , v ı ı u ^ u ı v v — . ' -f— »T — f &— KC1 trvûll IIIII LtU\ UUMdl 1111 HdUt tlllliolC Maliye Bakanı Zekeriya Temizel seçim ekonomisi uygulanmayacağını söyledi 6 Faizleri düşürmeyi başaramadık'ANKARA (Cumhuri>et Biirosu) -vMaljye-Bakanı Zekeriya TemizeL Türki- ye'nin en büyük sorunu olan yüzde 130'lardaki fa- ızler konusunda başan sağ- lanamadığını söyledi. Temizel. defterdarlara, idarenin tarafsızlığını ve yasalarabağlılığını göster- melerini isteyerek "seçim ekonomisi uygulanmaya- cağını" iletmeye çalıştı. Herkesin vergi vermesi ge- rektiğini savunanlann. sı- ra kendilerine geldiğinde asgari ücretli kadar ödeye- cekleri vergıyi altından kal- kılamayacak bir yük olarak göstermeye çalıştıklanna PHILIPS BAYİLERİ'NDE BU AY: dikkat çeken Temizel, sü- re uzatımı olmadıgını bil- dirdiği geçicı vergide, ma- li yönden sorunlann çözü- lebileceğini belirtti. Temizel, dün 80 ilin def- terdarlanyla yaptığı top- lantıda, seçim öncesinde mali idarenin davranışının çok önemli olduğunu vur- guladı. Maliye Bakanı Zekeriya Temizel, mali idarenin ta- rafsızlığı, yasalara bağlılı- ğıyla diğer kurumlar için de uyancı olacağını beİirtir- ken, mali idarenin tarafsız- lığının, yapılan harcama- lann programlardaki yeri- nin gösterilmesiyle sağla- nacağraı belirtti. Temizel, ABD borsası- nın düşmesi, Brezilya bu- nalımının nedeninin bile Vergi Yasası'nabağlanma- ya çalışıldığını belirtirken, defterdariardan yasayı yal- nızca hukukı değil, ekono- mik olarak da savunmala- nnı istedi. Yıllardır vergi ödeme- yen kesimlerin, ücretliler kadar ödeyecekleri yüzde 15 vergi zorunluluğunu ül- ke sorunu haline getirme- ye çalıştıklanna dikkat çe- ken Temizel, "tnsanlann yüzde 9O'ı yasayı anlarken, çok az bir kesün de kendi bireyseldirenişlerini toplu- mun sorunu haline getir- meye çahşı^r" dedi. Temizel, faizleri düşü- rememenin nedenini dün- yadaki bunahm ve sıcak para çıkışına bağlarken, Türkiye'nin bu sorunu aşa- cağmı söyledi. Philips ısıtıcılı fan Philips' ten sıcak kampanya! Şubat ayı boyunca Philips Euroline televizyon alan herkese, Philips ısıtıcılı fan hediye. Siz de, ister 37, ister 70 ekran herhangi bir Euroline televizyon alın, bu kış mükemmel görüntü ve renkleri sıcağı sıcağına izleyin. PHİLİPS EUROLİNE -TO P («CUKIOUDİ FULL NTSC 15 W SES ÇIKIŞI TEL£TEXT d 10 SAYFA ^F Üriln öıe»ikferi 21 PT l66Te aıttir. PHİLİPS TUKETICI D/kNISM» 0800 ! 6 l 33 01 pb . Philips com tr PHILIPS tMbW*«KMalr T İŞÇİNİN EYRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Gerçek... KESK'in cumartesı günü Ankara'da yaptığı yürüyüşün haberinı verirken televizyon kanallanndan biri, "Haklı ama zamanlaması yanlış" anlamına gelen vurgulamayla girdi. öyie ya Mechs'ten birtek yasanın bile çıkmayacağı an- laşılmış bulunuyor. Siyasi partiler seçime koşullanmış, bütun kadrolan ile bir başka şeyle ilgilenecek halleri yok. Hükümet, iç ve dış sıcak gündem dayatmalannı değil çöz- meye, izlemeye yetişemiyor. KESK'in böyle birzamanda kamu çalışanlarının haklan, sendikal haklar gündemi ile eylem yapması ne anlama geliyor? Soruyu KESK'in genel başkanı Siyami Erdem'e yönel- tınce, binlerle, on bınlerle insanın katıldığı eylemlerin amaç- lan doğru dürüst yansıtılmadan medyatik sunuluşlannda, neden sonuç ılişkisinı kuımada, olup bitenı algılamada, ne kadar zayrf kalabıleceğımize bir kez daha tanık oldum. KESK ve kamu çalışanlan sadece kendileri için yaşam- sal sorunlannı unutturmamak, "düşük ücret artışlan, ge- çen yılın kayıplannı bile kapatmayan yüzde otuz zamlar, verilmeyen sendikal haklannı protesto, bır kez daha kamu- oyu gündemine getinnek üzere..." yürümemışlerdi. Ka- mu çalışanlan bu kez en çok toplumun "gerçek günde- minden" uzak tutulmasına karşı çıkmayı hedeflemişlerdi. Siyasi partilerin, siyasi liderlenn kirlenmişlık, ıdeotojik kopuş, kimliksızlik, kısır bir seçim çekişmesi içinde yarat- tklan gündem, haikın, toplumun gündemi değıldi. "Zorunlu tasamıf" dıye bır kenara atılmış, gasp edıl- miş emekçinin parası ömeğin doğrudan 7 milyon insanı ilgilendiriyordu. Sendikal haklan venlmeyenler yüz binler- di. Ya yıllardır sendikal hak ve düşük ücret artışlarına kar- şı direnen kamu çalışanlanna uygulanan baskılar. Eytem- lere katıldıklan için kıdem. para. atama cezası verilmiş, en azından kamu görevınde terfi. yönetıcı olma haklannı kay- betmiş ınsanlann toplam sayısının yüz bini bulduğunu dü- şünebıliyor musunuz? Evet kamuoyuna yansırnadan, ses- siz cezalandırma ve baskı ile kıyıma uğratılanlann topla- mı yüz binı bulmuş, ama ne sorumlulan ortada, ne de top- lum olup bitenden haberli. Bır gizli terordür estiriliyor. Sahi emeğin. haikın gerçek gündemi ile ilgılenen siya- si parti, siyasi kadrolar var mı? KESK bu seçim kampanyasında da zaten toplumsal gü- veni yitırmiş siyasi kadrolann. adaylann bol bol nutuk ata- caklan, sesız çoğunluğun sesiz ızleyeceği bu düzenin de- ğişmesini istiyor. Adaylann, parti yönetıcilennın bol ke- seden atacaklan değil, seçmenin kendi sorunlan, kendi gündemine ilişkın sorular soracağı bir seçim kampanya- sı öneriyor ••• Hafta sonu yine haikın içinde olmadığı, kimisi ön yok- lama, kimisi önseçim niteliğinde partilerde sıralamayı be- lirleyen seçimler oldu Bilindiği üzere partilerde çok ya- kındığımız, bugünkü yozlaşmada büyük payı olduğunu bil- dığımız hderlersultası, onlara bağımlı parlamenteıier, be- lediye başkanlan, meclıs üyelıkleri geçerlı. Önseçim sınır- lı olarak CHP'de, ön yoklama ANAP'ta vardı. Ne oldu? Partilerin bındırilmiş kıtalar nitelığındeki de- lege yapısından, antıdemokratik sonuçlar çıktı. Partilerin en nitelikli sayılabilecek kadrolan da elendi. Iş takipçile- n, sıyasetı çıkar ıttifakı olarak görenler, alt kimltkler daya- nışması (ANAP'ta ırkçılık-tankat, CHP'de Alevılık) öne çık- tı. Partilerin kimliği, ideolojısi, programlan, değerieri kal- madığında, ıster kapalı kapılar arkasında lıder dıktatöriü- ğunde, isterdelegeler eliyle olsun, ortaya çıkan lısteler bir- bırinden beter, haksız, niteliksız kadrolar ağııiıklı oluyor. Seçmen vatandaş, rotasını kaybetmiş siyasi partiler ya- nında, çok kötü sıralanmış, ıstemedığı olumsuz kadrolar ağırlıklı listelere oy vermeye mahkûm ediliyor. ••• Bu seçimlenn bütün olumsuz sonuçlan içinde, belki de en olurnlu yanı, ışin bu kadar çok çivisının çıkması... DYP'de çetelerle bağlantılan, aşıretlerie, tarikatlarla iliş- kılen prim yapan adaylar. ANAP'ta kırlı çıkar sabıkasının prim yapıyor olması. DSP'de Ecevitler'ın mutlak parti ye- nne geçmelen, bağımsız kimlik, örgüt gücü anlamına ge- lebilecek adaylan bir bir ayıklarken bir ıdeolojik salata oluşturmayaozen göstenlmesı. CHP'de gerek Baykal. ge- rekse delegeler operasyonunun, sosyal demokrat yapıyı yıkmak, yükselen değerleri(!) yükseltmek yolunda yürü- tülmesi. FP'de listelerin, adaylann değeriendirilmesı diye bir kavaramın dahi gündeme gelemeyip, her şeyin kapa- lı kapılar arkasında, gizli çıkar, pardon onlara gore din iman, hak adına kotanlıyor bulunması... MHP'de, BBP'de güce dayalı başka raconlann{!) işletılmesi. Parlamento dışı sol- da kimilerinde gerçekten demokratık, kimilennde devnm adına sağdakılere benzer yontemlerin geçerti olduğu, arv cak sol ideolojınin çizgilerinin pek görülemediği, yine alt kımliklerin tartışmasının baskın çıktığı yapılanma... Evet, toplum bu kadar gerçek dışılık karşısında, demok- ratik(!) seçimlen çok ciddi sorguluyor. Bu saatten sonra, çok şeyin düzelmeyeceğini bile bile, en azından bir şey- len düzettmek üzere, sıvıl toplum girişimleri ile tepkisini koymaya çalışıyor. En umutsuz seçim, en anlamlı sorgu- lamalann da tohurnlannı ekıyor. 2025 'te en büyükekonomi Çin 1980-1997 dönemiyılhk ortalama büyüme hızlan aynen devam edeıse, 2025'teen büyük ekonomi Çin olacak. Dünya Bankası verilerinden yapılan hesaplamalara göre. halen 1 trilyon 55.4 milyar dolarlık gayri safı milli hasılasıyla (GSMH) dünyanın 7. büyük ekonomisi olan Çin, 1980-1997 döneminde yıllık ortalama yüzde 10.8 olan büyüme hızını. 1998-2025 döneminde de tutturması halinde, 2025'te 1997 fiyatlanyla, 18 trilyon 644 mılyar dolarlık GSMH'ye sahip olacak ve birincilığe oturacak. Halen 7 trilyon 690.1 milyar dolarlık milli gelirle birinci sırada bulunan ABD ise yüzde 3'lük ortalama büyüme ile 2025 yıhnda, 1997 fiyatlanyla, 17 trilyon 595 milyar dolarlık GSMH'ye ulaşacak, ama ıkinciliğe inecek. Türkiye, 5 ülkeyi geride bırakacak 2025 yıhnda dünyanın en büyük ekonomisi haline gelecek olan Çin, kişi başına milli gelirini, bu büyüme hızıyla devam ederse, 1997-2025 döneminde, 1997 fiyatlanyla, 860 dolardan 12 bin 594 dolara yükseltecek. Türkiye, 1997 fiyatlanyla 9 bin 361 dolarlık kişi başma milli geliriyle, 25 büyük ekonomi içinde, Brezilya, Hindistan, Endonezya, Rusya ve Meksika'yı ardında bırakacak. Ekonomik büyüklükte 16. sıraya çıkacak olan Türkiye, 1980-1997 büyüme hızlan baz ahndığında, saünalma gücü paritesine göre bir trilyon 649.5 milyar dolarlık GSMH'ye sahip olacak. Özellikie Hindistan, 2025 yıhnda da, halen olduğu gibi, 1997 fiyatlanyla. 1193 dolarlık kişi başına milli geliriyle 25 ekonomi içinde sonuncu olacak. Brezilya 'da bakanhğın acı itirafi Brezilya Eneriı Bakanlığı. hazıriadığı bir raporda. atusal politika gereği kırsal bölgelere önem veribnemesinden ötürü ülkede 20 milyona yakın kişinin eîektriksiz kaldığını açıkladı. Enerji kaynaklannm büyük şehirlere yönlendirilmesinden ötürü, knsal kesimde okullann hava karardıktan sonra çalışamadığmı dile getiren bakanhk yetkilileri, hükümet progranunda olan elektrik sektörünün özelleştirilmesi halinde durumun daha da kötüye gidebileceğini vurguladılar. Enerji Bakanhğı'nm Taporunda, özeî elektrik şirketlerinm toplumsal değil kâr amaçlı yaklaşımlanndan ötürü kırsal kesimdekl elektrik sıkmtısımn daha dabüyüyebileceği vurgulandı. Japonya'dacari işlemfazlası rekoru II. Dünya Savaşı sonrasınrn en bü>Tİk ekonomik durgunluğunu yaşamasına rağmen hâlâ dünyanın ikinci büyük ekonomisi olmaya devam eden Japonya, cari işlemler fazlasında yeni bir rekora daha imza attı. Japonya'nın can işlem fazlası geçen yıl yüzde 38.7 oranında artarak 15 trilyon 860 milyar yene (139mılyar 180 milyon dolara) ulaştı. Cari işlem fazlasmın, Japonya'nın dış ticaretindeki en önemli göstergelerden bin olduğu vurgulanırken, ulaşılan seviyenin bir rekor olduğu kaydedildi. lthalat ve dış borç ödemelennden, dışanya satılan mal. hizmet, turizm ve yatınmlann çıkanlmasıyla yapılan cari işlem hesaplamasında, net sermaye yatınmlan da dışanda tutuluyor.