Katalog

14KASIM1999PAZAR CUMHURİYET SAYFA L J 1 \ [email protected] 15 Erhan Bener, rotnanında 'Hepimiz aslında bir şeylerin kölesi değil miyiz?' sorusunu ortaya koyuyor Kölelik içgüdüsü ve tutlaı üzerine GLLERÇETtN Ellı >ılı aşan yazin serüvenınde de- gışık lür ve bıçemde oyküler, roman- lar sunan Erhan Bener Remzı Kıtabe- vı'nden çıkan son romanı 'Köleler ve Tutkular'da 'kölelik içgüdusu' kavra- mınafelsefıbıryaklaşımgetınvor Unı- versıte ortamında geçen gen fonda 12 Eylul sonrası donemın a>dın çevresı ve gençler uzenndekı etkılennı de ış- ledığı romanında genlımden aşka. psı- kolojıden toplum bılıme, polısvyeden sı- yasala uzanan çok çeşıtlı türlerden ya- rarlanıyor Bener Roman bır yandan yaşlı kedısının kölesi genç asıstan Gü- lın ıle yatalak babasının kolesı orta yaşlı hocasının kesışen yalnızlıklany- la guçlu bır aşk yeşertıp >eşertemeye- ceklen sorusunun yanıtını ararken bır yandan da romanın duşunsel bel kemı- ğını oluşturan hocanın konferans met- ru-aracılığıvla 'kölelik içgüdüsd'uzen- ne felsefı açılımlar sunuyor, 'hepimiz aslında bir şeylerin koiesi değil miyiz?' dıye sordurtuyor okura Şubat ayinda Şahmeran adlı oyunu Dıyarbakır Dev- let Tıvatrosu tarafindan sahneye kona- cak olan Bener'le romanı uzenne soy- leştık - Kısa sürede üç baskı yapan 'Sisli Yaz'dan sonra kaleme aldığınız >eni romanuuzda çok çeşitli türlerden yarar- bnrvorsuniE. Siz romanıruzın turünü na- sıl tanımlıyorsunuz. BEISER- Ben romanlann turlere ay- nlmasından yana değılım Bırkıtapbır bütün oluşturabılıyorsa bu sa>dıklan- nızın hepsınden yararlanabılır Bu ozel- lıkle benım bütün romanlanmda var sanınm llk bakışta polısıye dıye nıte- lendınlen romanlanmda psıkolojık ve 'Tutkular o toplumsal dediğimiz sürüleşmeye bir baş kaldındır aslında. Ancak sürûleşmenin koşullannı zorlarken kendi içinde yeni bir köleleşmeye yol açar tutuklular. Toplumsal sürüleşmeden kurtulan birey tutkulannın kölesi olur bu kez. Ikisi arasındaki çelişki ve çıftbaşhlık romanımın temelini oluşturur.' toplumsal çözumlemeler ağir basaT Toplumsal olaylar ve tutkular - Romanınızda kölelik içgüdusu gibi daha once dıkkat çekümemış yeni bir ka\ rama felsefi bir yaklaşım getirmeye iten neydisizı.' BENER - Insanlann tanh boyunca surüleşmesıyle yakından ılgılenıyorum Çok eskı çağlardan ben sırasıyla dın- ler, ımparatorlar, krallar, ıdeolojılerça- gımızda ıse terör olaylan kışılenn top- lumsal dıye nıtelendınlen çeşıtlı olay- lann ıçınde yıtıp gıtmesıne neden ol- du Bu neden kaynaklanıyordıvesorup duruyordum kendıme Bu konuya fel- sefı bır yorum getırmek ıstedım Bu toplumsal olaylann dışında bır de kışı- sel tutkular vardır Acaba ıkısının ara- sında çatışma var mı dıye merak ettım veşöylebırsonuca vardım Tutkular o toplumsal dedığımız sürüleşmeye bır başkaldındır aslında Ancak sürüleş- menın koşullannı zorlarken kendı ıçın- de yenı bır köleleşmeye yol açar tutku- lar Toplumsal sürüleşmeden kurtulan bıreytutkulannm kölesi olur bu kez tkı- sı arasındaki çelışkı, çıftbaşhlık roma- nımın temelini oluşturur - Hocanın bu konuda verdiği konfe- rans romanın düşûnsel bel kemiğini oluşturuyor. Ancak çok zor hazırlandı hoca bu metne ve konferansı vermeden önce solculardan da sağcılardan dacid- di eleştınler beklrjordu. Sız romanın yazan olarak nasü hazniadnuz metni ve aynı ka\gılan taşıduıız mı? BENER-Tıpkı hoca gıbı ben de çok zorlu ve uzun bır çalışmanın ardından yazabıldım konferans metnını. Hatta o metnı bıtırdıkten sonra romanın kalan kısmı çok kolay ılerlerdı Bırdefaçok fazla araştırma yaptım. okudum, dü- şundüm Bır de pratık yapma olana- ğım oldu Ankara'da Gazı Unıv ersıtesı Tıp Fakültesı hocalannm oluşturdukla- n klasık muzık seven bır topluluk her hafta toplantılar düzenlıyormuş Çok sevdığım bır arkadaşım benden toplan- tılanndan bınnde konuşrna yapmamı ıs- tedı Ben de hocanın konferans metnı- nı okudum Olumlu eleştınler aldım Bu aslında öyle kntık bır konu kı dılı- nız sürçmeyegörsun herkes sıze yükle- nıyor Öte yandan romanın düşûnsel bel kemığı bu konferans metnı olsa da yalnız yaşayan hocanın evde babasına bakan kadına bıçımsız bır şekılde ya- kalanması da bıreysel açıdan bır dö- nüm noktası bence - Kişüerin kendilerineher bakımdan zıt eşler sectikleri ve bu iKşkUer içinde bir anlamda kişiliklerini yitırdikleri ro- manda cınsellik de önemli bır yer rutu- yor. Sizce cınsdHkdebia köleteştiren tut- kulanmızdan biri mi? BENER - Hoca romanın bır yennde oyle olduğunu söyler ama bence oyle değil Insanı koleleştıren şey cınsellık- ten çok bır tutkuya dönüşen cınsellık- tır Bunun günümüzde Cünton, tanhte Sokullu Mehmet Paşa gıbı örneklen var Romanda da böyle hıç umulma- dık kışıler kendılennden hıç beklen- meyecek kışılerle bırlıkte oluyor Cın- sellığın tutkuya dönüştüğü nokta ıle köleleşme sürecı başlıyor Üstelık kı- şıler ne kadar uyumsuzsa tutku da o kadar güçlü oluyor -Tutkunun nedenoMuğu köteleğin *- şında hoca ile yatalak babasu Gülin ile yaşb kedisi arasındaki bağlar farklı kö- lelik Uiskilerini çağnşünyor okura— BENER - Baba bır yandan erkeğı ya- nı hocayı bağlayan bağ olarak görunü- yor Bu bır eş, bakıma muhtaç bır ço- cuk ya da kanyer de olabılırdı Ancak yıne de okurun, baba figürünün tek ışlevı bu mu yoksa bu hocanın guçsüz- lügünü örtmek ıçın kullandığı bır araç mı aynı zamanda dıye sormasını ıste- dım Bır de kedımız var Nasıl kı baba hocanın hayatında çıft sımge oluşturu- yorsa Gülın'ın yaşamında da kedının boyle bır ışlevı var Daha ılk buluşma- lannda bın babasını otekı kedısını ev- de bıraktıgı ıçın huzursuz Romana karanlık hakim - Romanın sonunda kişilerin karar- lannı tutkulan doğrultusunda verme- si sızın kolelığımızden kurtulamajaca- ğımız yönundekı karamsarlığınızdan mı kaynaklanıyor? BENER-Bukaramsarlık değil aslın- da Romanın tamamına hâkım olan ka- ranlık Romanın kendısı kara bır ro- man zaten Yıne de herkes ıstedığı so- nuca vanyor Bu gerçekten karakterle- nmızın ıstedığı sonuç mu9 Belkı Bu ancak tutkularla açıklanabılır Bazen goz göre göre sürflklenınz tutkulara ve kendımızı kurtaramayız Bu romanda da kışıler kendılennı bu gırdaptan kur- tarmak ıçın çaba harcıyorlar ama başa- ramıyorlar - Peki bu noktada futkulanmızla mu- cadele mi etmeliyız yoksa onlara boy un mu eğmeliyiz? BENER- Ben gereklıhğe ınanan bır ınsan değılım Hoca, konferansının so- nunda kölelik ıçgüdüsünu arkelıplere bağlarken şöyle der "Anlattıklanm- dan biz ne yaparsak yapalım köleyiz anlamı çıkmamalı, çünkü ınsanlarda bundan çok daha güçlu başka gudüler de vardır." Zaten ortalama uygar ınsan dedığımız ınsan bır olçüde tutkularını dızgmleyen ınsandır Ama bu o ınsana mutluluk venr mı o ayn bır şey Bu ba- kımdan gereklı ya da gereksız demek çok zor bırşey KUŞBAKIŞI MEMET BAYDUR Nevvton ile Takıyeddin Arthur Koestler, unlu yaprtı Uyurgezerler'ın son- larına dogru şu benzetmeyı yapar Isa dan once 6 yuzyılda Antık Yunan uygariıgının duaımu bır kon- serden once çalgılarını akord eden bır orkestrayı an- dtrıyordu Orkestra şefi henuz ortaya çıkmamıştı Orkestra şefı ıkıbınuçyuz yıl sonra, 1642 yılında In- gıltere'de doğar Sir Isaac Nevvton, Galileo'nun olu- munden on bır ay sonra doğmuştur ve evren orkest- rasını armonı ıçıne çekecek ve duzenleyecek doğa yasasını berabennde getırmıştır Bugun Nevvton'dan uçyuzellı yıl sonra bıbmın dunyayı algılaması hâlâ bu- yuk olçude Nevvton a baglıdır Elbette, Eınsteın New- ton'un Çekım Yasası nı mınık bır mudahale ıle duzelt- mıştır ve elbette modern fızığın en onemlı kollan "Gö- recelık" ve "Kuantum Mekanığt"Ğ\r amabutun bun- lar Isaac Newton'un onemını azaltmaz, değennı ze- delemez, aksıne arttırır Nevrton'un son uç yuzyılda- kı ortemı ve etkısı ınsanlık ve bılım uzennde ancak ıkı bın kusur yıl oncekı Ansto'nun yetkınlığı ıle kıyas- lanabılır Evren hakkında bıldıklenmız on yedıncı yuz- yıla kadar Ansto'dan, ondan sonra da Nevvton'dan kaynaklanır demek yanlış olmaz Kopernik, Tyco Brahe, Kepier, Galıleo, Descartes... bu beylenn hepsı Arısto ıle Nevvton arasındaki o belırsız bolge- de yaşamış ve çalışmışlardır Nevvton Çekım Yasası'nın anahtannı buldugunda yırmı dort yaşındadır, ama ılgısı hemen başka mese- leler ustunde yogunlaşır ve senteze ulaşması yırmı yıl sonrasına kalır On yedıncı yuzyılda Nevvton, za- manının onemlı ve guçlu kışılenne ve kurumlanna şunu soylemektedır Kalınlığı yeryuzunun çapı kadar olan bır çelık tel bıle, dunyamızı şımdı dondugu ken- dı yorungesınde tutmaya yeteriı değıldır Bunu ancak guneşten gelen çekım gucu sağlaya- bılır ve dın adamlan ne derse desın BU BOYLEDİR ve bılımsel açıklaması da bal gıbı mumkundur Nevv- ton, bu dev bılımsel adımını atarken kendınden on- ce hıç kımsenın yapamadığı bır ışı başarmış ve Kep- ler ıle Galıleo'yu bır araya getırebılmıştır Daha doğ- rusu Kepler'ın ışe yarayan yansı ıle Galileo'nun ışe yarayan yansını bır araya getırmış, gen kalanlan da çope atmıştır Bu btlım açısmdan, felsefe açısından, sosyopdrbk açıdan, ınsanlığın geleceğının yonunu sap- tama açısından, nereden bakılırsa bakılsın buyuk bır • Arkosı 8. Sayfada FOTOGRAFÇI 2»™ ASSS<Z. aSttK RJNDA O25BJES OYUNCAKTAKI SİR (Ç.O) 1.1 1.1 (ORTAOYUMU) YKenonlŞIK KUYRUKIUY1LDCALT1NDA MMCR 10-11 12-13-14 KASIM AUDOimN$HltUlAMBASI|Ç.O) 13 1430-21 27 2S KASIM MUNEVVER1N HAS6IHAU 15 OC-MJO / WŞE«t J9J0/ CUM*. MJO/ CItailOOK.CK 15.00-20JO/f«At H 00IÇ.OH50O-l» 293 S* 7» (3H»T) T.C. Kultür Bakanhgı İSTANBUL DEVLET OPERA ve BALESİ ATATÜRK KÜLTUR MERKEZİ VVolfgang Amadeus Mozart SARAYDAN KIZ KAÇIRMA opera 3 perde Orkestra Şefi Serdar YALÇIN Sahneye Koyan Michael HEINICKE Dekor Selçuk TOLLU Kostüm Şanda ZIPÇI Koro Şefi Yıldız KÜNUTKU Işık Ahmet DEFNE Sanatçılar: Gülgez ALTINDAĞ - Hüseyfn LİKOS Ayhan BARAN (Devtet Saratçısı) - Ayje SEZERMAN özlem SOYDAN - Kenan DAĞAŞAN Cahıt ŞAHER - Efe KIŞIAU İSTANBUL DEVLET OPERA VE BALESİ ORKESTRA VE KOROSU 16 KasımSalı 20 00 25 Kasım Perşembe 20 00 1 Aralık Çarşamba 20 00 (ÖS) DEMİR SİGORTA Bıletler Atatürk Kültür Merkezı gışelerınde satılmaktadır _ Bıletler Atatıırk Kultur Merkezi giselerinde satılmaktadır. A.K.M gise tel: (0212) 251 10 23 251 56 00 (7 hat( 254 I A.K.M gise tel: (0212) 251 10 23 251 56 00 (7 hatı 254 T.c. Kuitur Bakanhgı ISTAMBUt NVUI ONU » UIİSI ATATÛRK KÜLTUR MERKEZİ N.Sİmon / C.Coleman TATLI CHARITY müzıkal 2 perde Koreogralive Sahneye Koyan To»j STEVBIS / Orte'n Şefı Bfff UGffiOV 13 Kasım C tesı 15 30 / 24 Kaam Çarş 20 00 / 2 Aralık Perj 20 00 W.A. Mozart SARAYDAN KIZ KAÇIRMA opera 3 perde OttaSftaŞefi StriarYALCM/SahneyeKoyan Mickttl HENCKE 16 Kaam S * 20.00/ 25 Kasm Pa^anSt 20 00/1 AralıkÇsrşımba 20.00 P.i.£aykovakl KUGU GÖLÜ bale 4 perde KoreograS»SahneyeKoyan DtrtkD«NE 'OrtestraŞefl ElfadBAfilROV 18Kas«mPerşemb«20 00 J.Offanbach HOFFMANN'IN MASALLARI fantastık opera 3 perde OrtetnŞefrlnnMKUELrjV/Sahneye Koysn Y t U ı U i U 20 Kaam Cumarteı 15 30 / 714 Arakk Sak 20 00 • — • — • MÜZİKALLERDEN SEÇMELER muzıkal gösterı 2 bölum MüzirflnetnenrBtkUaUV SA« DCmlenesı tâm) IMMM 19KastmCuma1900 P.i. Ç a y k o v s k l FINDIKKIRAN çocuk muzıkalı 2 perde Müzik YCnetnem kjim KAAUta / Sahneye Koyaıt SûM«ny MIMAN 27 Kasım Cumartesı 11 00/4 Aralık Cumartesı 11 00 25 KASIM KHŞEMK21 J5 SONOYUNLA* SON OYUNUU 14-21-26-27 KASIM CUMACUMARTESİ:2115 PAZMt 1530 AYRICA 26 KASIM CUMA-27KASIM C TESI 20.30 - KAOIKOY HALK EĞITİI,WERK[ZINDE S J KADIKOYGİŞE TEL: (0216) 33010 27 * ~ " KAOIKOY CRUP SATIŞLARIİÇİN: (0.212) 2İİ 2139 Arahh Ayınatan İlibaran Y»ni Oyvn K O B A Y MfTSATlŞYERIİRİ: myatro GtşeJen - VakkorarnaTaksfnVSuadiye/Aianerkez EFES Pilsen 'in kıiltür vc s^nata kılkıhrı jrtjn'K sürtcek Borusan Kültürve . 11 3O 14 00>ie 3O 1» OO 21 3O 12 00-14 1B-K10-tl4Bİ1 15 123O 14 3O 1S 4S- 1 O OO 2 1 15 I 2 T S I 4 3 O 18 45- 1 O OO 21 15 Kadriye Ezel AĞAOĞLU yönetımınde SERAMİK ÇALIŞMALARI başlamıştır Sıraselvıler Soğancı Sk 7 Cıhangır IST TEL (0212) 243 28 79 243 28 99 AKBANK COCUK TIYATROSlT Dekor ı Remzl tren KostQm t Ayşen Akdengiz Mözik • Mehmet Pervez Koreograf • Melih Çdrdak Hayrettln Arslan Suat Sungur Özdemlr Çlftçloğlu Vural Buldu Gûlay Baltacı GOneş Han Sevil Akı RBAKAJVUĞ1MNKA llanlarınız ıçın 0212 293 89 78 DANS TOPLULUGU 30 Kasım-1 Aralık IPEKÇISPORSALONÜ TURK-flÖs Her cumdrtesi ve parar, 11.00 www «kbınV com 1r/ıan*4 Co$kun Oskay Semih Evln Deniz Noyan TERAKKİ VAKFI KÜLTUR MERKEZİ (1) Ebulula Mardm Cad. No 12/A Levent / Utanbul Ucreca dıveüyeleı çtvre Alcbank yjbeterindc AKBANK etkınliklerı1830 19 10 00-12 30, Çocuk Atolyesı Sonya Bohlander ' 20 kasım Atölyeler 1030-11 . utiarfd Muz* (5-6 yaş gnjbut 12 00-13 00 Fmırtofbuj •ÇocuHaria MOrt (79 I 14 00-16 00 •Mu ^ n Reogı 3 {&• 0 yai grutıu> 1400-1700 Kortakt S«WHiTFtft Etkınlıkler ücretsızdırIBORUSAN BORUSANKültür w. «2121 ?w oc 55 nts 10212ı 25 Sanat ,..' SES-1885 ORTAOYUNCULAR NO 140 TB_ (0 212)25118 65-66 FAX (B 212) 24443 27 www onooyuncular com Şensoy un ÇOK TUHAF SORUŞTURMA Çarşamba / 20.00 tc 101* ****$** toHurfa Ferfıan Şensoy'un PARASIZ YAŞAMAK PAHALI Perşembe/20.00 Derya Baykal ŞU AN MUTFAKTAYIM YazarvYâneten Ferhan Şensoy Müzık Rkret Kızılok Cuma 20 00 / C teSI 15 00 »«to nun KalkîSnyla Ferhan Şensoy FELEK BİR GÜN SALAKKEN Cımartesi/20 00 Ferhan Şensoy FERHANGİ ŞEYLER Bilet Satış Yerlerı: Ortaoyuncular Glşesl: 251 18 65 ''AKKORAMALAR-Taks.ini. Suadiye. Akmerk«7 tüdyo^/r Iflakai L«n« Serg.y MALISHEV dana programı Ayla ALGAN tlyatro programı Kayıtlanmız 22 Kasım 1999 tarıhıne kadar devam edecektir Çıft, grup ve Onıveralt» 6 ğ re n c ı s / ; n d ı r I m I e ri p i y a n o • ş a n • k I a s i k g i t a r f l a m e n k o g i t a r • b a s g i t a r • f l ü t trompet • bağlama • çocuk g r u p l a r ı Ahmet Fetgari Sok UzalApt No M2J9 Te? vtklye / İSTANBUL Tet (0 212)225 94 34 İLANLARINIZ İÇİN 0.212 293 89 78 Göniıl Ulkii B Gazanfer Ozcan TIYATROSU DAVETSIZ MISAFIR , CüMARTES[: 21 . 0 0 ^ G!ş« Tel.: (0212) 212 94 821 l/eretıiz Ka»alı Ofpmrktmtl Vmrdır A ETIBANK Sanmtlm El»l» T.C. Kllllr lıt»»lıtı ııı KıtkıU