Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 13 OCAK 1999 ÇARŞAMBA
HABERLER
Başbakan Ecevit, 16 sayfalık programını TBMM'de okudu. Güvenoylaması pazar günü yapılacak
Ecevit'ten 18 Nisan güvencesiÜlkeyi seçime götürmek:
Sınırlı bir görev süresi olan 56.
hükümetin başta gelen görevı,
Türkiye"yi 18 Nisan"da yapılacak
genel ve yerel yönetim seçimlerine
güvenlik ve huzur içinde
ulaştırmaktır. Hükümetimiz seçim
ekonomisine yol açmayacaktır; devlet olanaklannın
savurganca kullanılmasından özenle kaçınacaktır.
Ekonomik program:
Hükümetimizin çok önemli bir
sorumluluğu da tutarlı. dengeli ve
sağlıkh ekonomik ve mali politikalar
uygulayarak ülke ekonomisinde
olumsuzluklan önlemektir.
Hükümetimiz, ekonomik bunahmın
etkilerinden ülkemiz ekonomisinin en az düzeyde
etkilenmesi konusunda gereken her çabayı gösterecektir.
çetelerle mücadele sürecek:
Hükümetimiz suç örgütlerine ve kara
para aklamalanna yönelik olarak 55.
hükümet döneminde başlatılmış olan
mücadeleyi kararlılıkla sürdürecektir.
Devletimizin kararlı ve tutarlı tutumu
sonucunda. bölücü terör örgütünün
başı hiçbir devletin kabul etmek istemediği bir sığıntı
durumuna gelmiştir.
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Baş-
bakan BülentEcevit 56. hükümetin prog-
ramınıdün TBMM'de okudu. Başbakan.
asıl görevlerinin ülkeyi güven ve huzur
içinde 18 Nisan seçımlenne götürmek
olduğunu vurguladı ve partizanlık yap-
mayacaklan konusunda güvenceler ver-
di. Ecevit, •'Yasa veya hizmetgereği obna-
dıkça. kamuda yeni atamalar yapmaya-
cağû. Partizanlığa asla fırsat vermey ece-
ğiz. Seçim ekonomisi uygulamayacağız"
dedi. Ecevit, 55. hükümet döneminde suç
örgütlerine ve kara para aklamalanna yö-
nelik başlatılan mücadelenın kararlılık-
la sürdürüleceğini. 1999 yılı bütçesınin
yürürlüğe girmesınden sonra da ekono-
mik program oluşturulacağmı bildirdı.
Hükümet programı üzerinde göriişmeler
15 Ocak Cuma. güvenoylaması da 17
Ocak Pazar günü yapılacak.
56. hükümetin 16 sayfalık mavi ka-
paklı programında, çok iddialı hedefler
konmadı. TBMM'yi çalıştırmanın olanak-
lı görünmediğınden hareket eden Ece-
vit. hükümet programında bütçenin ya-
nı sıra sadece bankalar, kamu görevlile-
rine sendıka ve sosyal güvenlik reformu
tasanlannın çıkarılması gereği üzerinde
durdu. Ecevit, seçim ortamında hükü-
metlerine koşulsuz destek vermekle,
A\AP \e DYP'nın kendilerine güvenle-
rini gösterdiklerine dikkat çekerek *Bu
gfivene karşı, liyakatuı tüm gerekierini
yerine getirmeyi borç bileceğiz'' dedi ve
seçime gıderken partizanlık yapmaya-
caklan konusunda güvenceler verdi. Hü-
kümet programda yer alan temel hedef-
ler ve bazı değerlendirmeler şöyle.
Ulkeyi seçime götürmek
Sınırlı bir görev süresi olan 56. hükü-
metin başta gelen görevi. Türkiye'yi 18
Nisan'da yapılacak millervekili genel se-
çimlerine ve yerel yönetim seçimlerine
güvenlik ve huzur içinde ulaştırmaktır. Bu
görevi yenne getinrken, hükümetimiz
seçim ekonomisine yol açmayacaktır;
devlet olanakJannın savurganca kullanıl-
masından özenle kaçınacaktır. Hüküme-
timiz. Türkiye Cumhuriyeti'nin laik ve
sosyal hukuk devleti niteliklerine ödün-
süz bağlı kılacaktır; anlatım ve inanç öz-
gürlüklerine saygılı davranacaktır; insan
haklanyla bağdaşmayan uygulamalara
meydan verilmemesi içın gereken özeni
göstercektir. Hükümetimiz. sağlıkh de-
mokrasmin gereği olan uzlaşma kültürü-
nü geliştirmeye katkıda bulunmayı görev
bilmektedir.
Kamuda partizanlık yok
Kamu yönetımindeki uygulamalan-
mızın temelinı. ınsan gücünün ve para-
sal kaynakJann etkin, verimlı ve tutum-
CHP lideri Baykal, bağımsız bakanların büyük pazarlıklarla paylaşıldığını söyledi
'Yolsuduküzerindeanlaştdar'ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
CHP Genel Başkanı Deniz Bay kal. grup
toplantısında yaptığı konuşmada *A.\AR
DYP ve DSP'nin aynı siyaset sepeti için-
de oiduklannı' ve yolsuzlukları örtbas
etmek için anlaştıklannı sö>ledı.
Bağımsız bakanlıklann büvük pa-
zarlıklar sonucu paylaşıldığını savunan
Baykal. "Adalet Bakanlığı'nı. güveno-
yu karşüığında bir aileye pazariık bede-
li olarak ödemeye kinıin ne hakkı var?
Onlann görevi taviz vermek: bizimki
doğruya, hakka sahip olmak. Bu kiipe-
leri kuiaklanna takıyor, kulakiannı çe-
kjyorum" dedi.
TBMM grup toplantılanna en az ya-
nm saat geç gelen CHP lideri Baykal.
dünkü toplantıya 50 dakıka gecıkınce
bazı gazetecilenn tepkisıyle karşılaştı.
Baykal. daha sonra yaptığı konuşma-
da hükümet arayışlan sürecinin partıle-
rin kendilerini tanımlama açısından öne-
mine dikkat çekerken. gelinen noktada
ANAP, DYP^ve.DSP'mn beraberliği-
nin ortaya çıktığını ve kendilerini sağ-
da veya solda tanımlamak gibi sıkıntı-
Iardan anndırdıklarını söyledi
'Birbirleriııden farkı yok'
Üç partinın ne siyasi doğrultu ne de
siyasi ahlak açısından bırbirlennden
farkı olmadığını savunan Deniz Bay-
kal. "Ecevit,birdemecindeadaletrefbr-
mu önünde sessiz bir engelin bulundu-
ğunu söyiüyor. Bu sözler bir geçiştirme
çabasL CHPdışuıda partiler tarafından
verilen somşturma önerjjelerinden kar-
şılıklı olarak inualar çekildi. Bu konu-
da bir sessizlik yok. Kimlerin imzalan-
nı çektiği beilî. partikri belli" dedi.
Baykal, Kunköy Havaalanı ıhalesıy-
le ilgili olarak A.NAP iıderi Mesut Yü-
maz hakkında Yüce Dıvan'a sevk ka-
ran alınmasına karşın. vaklaşık bir ay-
dır raporun yazılarak TBMM Başkan-
lığı'na sunulmadığını anımsattı. Ko-
misyon başkanının, DSP Mılletvekılı
NecatiAIbay olduğunu vurgulay an Bay-
kal. "Ecevit bu durumu kendi milletve-
Idline sorsun. A\AR DVP ve DSP. yol-
suzJukian örtbas etmek için anlaşmış-
lardır. Bunun sonucu olarak da hiikii-
meti kurmakta anlaşnuşlardır" dedı.
Baykal. ANAP. DYP ve DSP'nm Mec-
lis soruştuıma önergelerini. -
bir siyasi
darbe. siyasi suç ortaklığı' ıle önledık-
lerini söyledi.
Bav kal. üç bağımsız bakanla ilgili
atamayı da eleştirirken Adalet Bakan-
lığı'na Çiller ailesinin danışmanının
CHPVe katıbmlar Bav KHI ın Konuşmasının ardından partiye katılımlar oldu. SHP'de genel başkan
yardımcılığı yapan ve Devlet Bakanı olarak da bu partiden kabineye giren, ancak
seçimJer öncesinde DYP'yegeçen Önay Alpago. dünkü grupta eski partisine döndü. Emekli Korgeneral \lu/affer Şe-
ner. Emekli Albay Ahmet Türk. Yüksek Ziraat Mühendisİeri Odası Başkanı Mahir Gürbüz, eski Hacı Bektaş Vak-
fi İkinci Başkanı Sabri Çiftçi ile Zonguldak VafiliğTnden istifa eden Sami Seckin de CHP'li oldu. Bay kaL, bu kişiler-
den bazılaruun seçimlerde adaylan olacağını bildirdL (Fotoğraf: HASAN AYDIN)
atandığı haberlerine dikkat çekti.
Baykal. "Adalet Bakanlığfnı.güveno-
yu karşıhğında bir aileye pa/arlık bede-
li olarak ödemeye kinıin ne hakkı var?
Bu atamalar. özellikle bundan sonra
yüksek yargı organlan üyelerinin belir-
lenmesi açısından anlamlı. Bu oluşum-
lan dikkatte izleyecegiz"" dedi.
'Gerçekler ortaya çıktT
Son yaşananlann kendilerini büyük
bıryükten kurtardığını vurgulayan Bay-
kal. "Biz kurtulduk. gerçekler ortaya
çıkb. Keşke bu süreç biraz daha uzasa
da hep biıükte gerçekieri daha iyi gör-
sek" dıye konuştu.
CHP grup toplantısının basına kapa-
lı bölümünde, hükümete güvenoyu ve-
rilmemesi eğılimi ortaya konuldu. tstan-
bul Millervekili Ercan Karakaş'ın "Da-
ha hükümet programı bile okunma-
dı. Önce dinlememiz lazım" ıtırazı
üzerine, Baykal'ın "Bu hükümetin ku-
ruluş bıçimine zaten karşıyız. Bağım-
sız bakanlann nasıl atandığı da ortaya
çıktı" dediği öğrenıldi.
Edınılen bılgiye göre Karakaş. "İti-
razlanmızı da içeren argumanJanmızı
oiuşturup göriişlerimizi ondan sonra
açıklayalım. Ama peşin karşı çıkmaya-
lım, kendinıizi negatif siyasete mahkûm
etmeyeUm"* dedı. Baykal'ın bunun üze-
nne "Bizim bu hükümet konusunda te-
reddütümüzyok. Anıa şekil bakımından
tereddütler varsa bekier, sonra ytniden
toplanınz" dediği aktarıldı
Hükümet programının görüşülme-
smden sonra yapılan oylamada. 34 mıl-
letvekıli 56. hükümete güvenoyu veril-
memesi yönünde oy kullanırken 1 oy boş
çıktı, 4 milletvekili de parti yönetımı-
nin isteğine karşı oy kullandı.
Adalet Bakanı Selçuk Öztek, hiçbir partinin eşiğinden geçmediğini söyledi
' Çiller'e yakın olduğum doğru değil'
ANKAR.4 (Cumhuriyet Bürosu) -
Yeni Adalet Bakanı Selçuk Öztek. DYP
Genel Başkanı Tansu Çiller ile eşi Özer
Uçuran Çiller'e yakın olduğuna ılişkın
haberlere tepki gösterdi. Öztek. "Ga-
AdaJet Bakanlığj' na getirikm Selçuk Öz-
tek bağunsızüğuıı kanıüaınaya çaüşıyor.
zetelerde benim ÇUlerler'eyakın oldu-
ğum yolunda haberleri okuyunca vü-
cut dengem bozuldu. Ben ne Tansu"yu
ne de Özer Çiller'i tanuim" dedi.
'Ecevit'i TV'den tanıyorum'
Marmara Üniv ersitesi Hukuk Fakül-
tesi Medeni L'sul ve İcra Hukuku Ana-
bilım Dalı öğretım üyehğinden aynlan
Selçuk Öztek. dün bır grup gazeteciy-
le makamında yaptığı sohbet toplantı-
sında. Başbakan Bülent Ecevit'i de te-
levızyondan tanıdığını belirterek "tti-
raf edeyim ki Saym Ecevit beni telefon-
la arayinca heyecanlandım.Çünkü şim-
diye kadar hiçbir parti lideriyle tele-
fonla konuşmamıştım" dedi. Öztek.
Çiller ve Ecevit gibi Mesut Yıimaz'la
daherhangi birtanışıklığı bulunmadı-
ğını vurguladı. Basında kendisiyle il-
gili haberlerden üzüntü duyduğunu be-
lirten Öztek şunlan söyledi:
"Ben siyasal bakımdan sahipsizbn.
Şimdiye kadar hiçbir siyasi partinin
eşiğinden bile adunımı atmadun. Hiç-
bir siyasi liderle ne organik ne de ma-
nevi bir bağım v ardır. Çünkü buna be-
nim hiç zamanım olnıadı, bütün zama-
nım üniversitedc geçti. Aynı zamanda
çok da sıkılgan bir insanımdır. Gazete-
ci arkadaşlann bana yardımcı olacağı-
na inanıyonım. Ben buraya 3 aylığına
gelmiş bir bakanım. Benim bu kısa sü-
re içinde yapmam gereken iş, seçimler-
le ilgili olarak \dalct Bakanhğı'na dü-
şen görev leri eksiksiz yerine geririp son-
ra gelecek bakana görevimi yüz akıyia
teslim edip gitmektir."
Öztek, bir soru üzerine, eski Adalet
Bakanlığı Müsteşan ve Çiller döne-
minde bir süre Başbakanlık Müsteşar-
lığı yapan Arif Yüksel'i Kadıköy hâ-
kimliğinden beri tanıdığını, ancak ba-
kan olması için Yüksel'in kendisiyle
ilgili kulis yaptığını sanmadığını söy-
ledi. Öztek, seçimlerden sonra yeni-
den üniversitedekı görev ine döneceği-
nin altını çizdı.
Ölüm cezası
Öztek. bakanlığını ilgilendiren soru-
lan yanıtlarken. ölüm cezasının kaldı-
nlmasından yana olduğunu bildirdi.
Ölüm cezasının kaldınlması konusun-
da Ecevit' in önceki hükürnet dönemin-
de birgirişimi olduğunu anımsatan Öz-
tek. ancak daha sonra bu önerinin ta-
raftar bulmadığı için dondurulduğunu
vurguladı. İdamın çok duyarlı bır ko-
nu olduğuna dikkat çeken Öztek. "tdam
cezası kaldmlsın mı kaldınlmasın mı bi-
lemiyorum. Bu konu çoktartışmay ıge-
rektirir. Bu konuda şu anda net bir gö-
rüşe de sahip değUim. Fakat bir bilim
adamı olarak idam cezasının kalkma-
sı eğiliminde otduğumu söyleyebilirim'"
dedi.
Öztek. cezaevleri konusunda büyük
sorunlann yaşandığını bildiğini belir-
terek bakanlığın tüm genel müdürlerin-
den bnfıng alacağını söyledi. Adliye
binalannın yetersizliği, eskiliği ve da-
ğmıklığından şikâyet eden Öztek, sa-
dece İstanbul'un Kadıköy ilçesinde 4
tane adliye binasının olduğunu anım-
sattı ve bunlan bir araya getirmek için
çalışma başlatacağını anlattı. Hukuk
fakültelenndekı eğitimın 5 yıla çıka-
nlması içın çalışma başlatacağını da
açıklayan Öztek. özellikle taşra üni-
versitelerındekı hukuk fakültelerinin
durumunu anlatırken Istanbul, Anka-
ra ve Izmir'de bulunan hukuk fakülte-
lerinin çok şanslı olduğunu vurguladı.
lu kulllanılması oluşturacaktır. Bu konu-
daki kararlılığımızın ilkörneği Bakanlar
Kurulu'nun 38 yerine 25 üyelikle sınır-
landınlmış olmasıdır. Tüm kamu hizmet-
lerinde yansızhk, sürat, verimlilik ve doğ-
ruluk ılİcelerine bağlı kılınacaktır. Yasa ve-
ya hizmet gereği olmadıkça, kamu yöne-
timinde yeni atamalar yapılmayacaktır,
partizanlığa aslafirsatverilmeyecektir. Zo-
runlu olabilecek atamalarda da şimdiye
kadar özenle gözettiğimiz gibi, liyakat ke-
sin ölçüt olacaktır.
Çetelerle mücadele sürecek
Hükümetimiz suç örgütlerine ve kara
para aklamalanna yönelik olarak 55. hü-
kümet döneminde başlatılmış olan mü-
cadeleyi kararlılıkla sürdürecektir. Dev-
letimizin kararlı ve tutarlı tutumu sonu-
cunda, bölücü terör örgütünün başı hiç-
bir devletin kabul etmek istemediği bir sı-
ğıntı durumuna gelmiştir. Bu azılı cani-
nin adalete hesabını verebilmesi için her
türlü yasal veya siyasal yola başvurula-
caktır. Başı kopanlan terör örgütü şimdi-
den parcalanma sürecine girmiştir. Güney-
doğu ve Doğu bölgelerimizin ekonomik
ve sosyal kalkınmasını hızlandırmak için
başlattığımız tüm programlar ve teşvik-
ler 56. hükümet döneminde de kararlılık-
la sürdürülecektir.
Dışpolitika
Türkiye, bölgesinde ve dünyada banş
ve istikrann önde gelen güvencesidir.
Bölgesinde ve lslam âleminde demokra-
sinin, laikliğin. çağdaşlaşmanın ve ka-
dın-erkek eşitliğinin öncüsüdür. Hükü-
metimiz, dış ilişkilerinde Türkiye Cum-
huriyeti'nin bu temel niteliklerini gere-
ğince değerlendirecekrir. Bölgesel daya-
nışmaya ve işbirliğine öncülüğümüz ve
katkılanmız 56. hükümet döneminde de
sürecektir. Türkiye, Avrupa'daki bütün-
leşme sürecinde hakkı olan yeri, ulusal
haklanndan hiçbir ödün vermeksizin er-
geç alacaktır. ABD'yle ilişkilerimizin
karşılıklı çıkar. dostluk ve ittifak bağla-
nmıza uygun olarak güçlendirilmesine
hükümetimiz döneminde de'önem veri-
lecektir.
Rusya Federasyonu ile de dış ilişkile-
rimzin geliştirilmesine devam edilecek-
tir. Rusya'nm son aylarda sürüklendiği
ekonomik krizden kurtulmasına elimiz-
den gelen katkıyı yapmakla kendi çıka-
nmızı da gözetmiş olacağımıza inanıyo-
ruz. Güney Kıbns Rum Yönetimi'nin
Rus füzeleri siparişinı iptal etmek zorun-
da kalmış olması, Türkiye ile KKTC ara-
sındaki çok yönlü ilişkileri ve dayanışma-
yı derinleştirme sürecinin başanlı bir so-
nucudur. Bu süreç hükümetimiz döne-
minde de hızlandınlacaktır. Kıbns'da iki
ayn devlet varlığı yadsınamaz bir ger-
çektir. Bu, gerçek ergeç kabul edilecek-
tir. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denk-
taş'ın vurguladığı "konfederasy^n"öne-
risi bu bakımdan çok yerindedir ve hü-
kümetimizce desteklenmektedir. Irak'ın
toprak bütünlüğü ve ulusal birliği Türki-
ye için yaşamsal önem taşımaktadır. Hü-
kümetimiz, Irak yönetıminin bunu ko-
laylaştıncı bır tutum izlemesini, ABD'nin
de banşçı yaptınmlara ağırlık vermesini
gerekli görmektedir.
Eğitim, sağhk
Sekiz yıllık kesintısiz ve zorunlu il-
köğretim uygulamalan alanında bir bu-
çuk yılda büyük mesafe ahnmıştır.
Bu süre içinde, yalnız ilköğretimde de-
ğil, eğitimle ilgili birikmiş birçok soru-
nun çözümü yolunda da çok önemli ge-
lişmeler sağlanmıştır. Hükümetimiz bu ge-
lişmeleri kesin kararlılıkla sürdürecektir.
Sağhk hizmetlerinin yurdumuzda den-
geli dağılımına, verimliliğini arttırmaya
ve bu hizmetlerden dar gelirli yurttaşla-
nmızın adaletli biçimde yararlanabilme-
lerine gereken özen gösterilecektir.
Memura sendika ,
Kayıt dışı işçiliğe karşı, haksız işçi çı-
karmalanna karşı ve işçileri sendikasız-
laştırma baskılanna karşı etkili önlemler
alınacaktır. Bu bağlamda iş güvencesiy-
le ilgili birtasan TBMM'ye sunulacakdu-
rumdadır. Kamu görevlilerinin sendikal
haklanyla ilgili yasa tasansının da bir an
önce TBMM 'de kabulü yararlı olacaktır.
Ekonomik program
Hükümetimizin ülkeyi en sağlıkh ko-
şullarda seçime götürme yanında çok
önemli bir sorumluluğu daha vardır. O da
tutarlı, dengeli ve sağlıklı ekonomik ve
mali politikalar uygulayarak ülke ekono-
misinde olumsuzluklan önlemektir.
Hükümetimiz, özellikle dünyadaki eko-
nomik bunahmın etkilerinden ülkemiz
ekonomisinin en az düzeyde etkilenme-
si konusunda gereken her çabayı göste-
recek ve yabancı ülkelerdeki talep yeter-
sizliği nedeniyle ortaya çıkan üretim so-
runlannın aşılmasına çalışacaktır.
Çok ivedi olarak alınması gereken ba-
zı önlemler vardır. 55. hükümet, düşürül-
dükten sonra bile bu yönde yararlı adım-
laratmıştır. Şimdi alınması gereken ön-
lemlerin başında ise. 1999 bütçesınin bir
an önce yürürlüğe girmesi gelmektedir.
Hükümetimiz, 1999 yılı bütçesiyle uyum-
lu bir ekonomik program oluşturacaktır.
Bunu iç ve dış kamuoyuna açıklayacak
ve programın tam bir mali disiplin için-
de uygulanmasını sağlayacaktır.
GLOBALPOLİTİKÜLTÜR
ERGtN YILDIZOĞLU
lOOOYılSonuSöylemi
Bir 1000 yıl daha bitiyor. Çinliler, Müslüman-
lar ve Budistler için pek bir anlam ifade etme-
se de bu 1000 yıl, kendini "Bati", dünyanın ge-
ri kalanını da (dünyanın aslında yuvarlak oldu-
ğuna pek aldırmadan) "Doğu" olarak sapta-
yan bir "medeniyetin" egemen ülkelerinin ba-
sınında, bu kapanan dönemin değerlendirme-
sini yapan yazılar giderek çogalıyor. Bu yazı-
lann teması ise genel olarak şöyle: "Geçen
binyılın başında dünyanın geri kalanından çok
daha geri bir dunımda olan Batı, bin yılı ön-
de ve insanlığın geleceğini temsil ederek bi-
tiriyor."
Bu tesprt yalnızca bu kadanyla kalsaydı, göz-
leme ilişkin bir değerlendirmenin, iyimser bir
abartılması olarak görülebilirdi belki. Ancak, bu
tespit beraberinde Batı'nın nasıl Batı olduğu-
nu açıklayan bir söylemle birlikte getiyor. En yay-
gın kabul gören açıklama özetle şöyle: (Bir ör-
nek için Wall Street Journal 11.12.98, sayf.
8): 19. yüzyılın başından bu yana, "Doğu" ile
arasındaki farkı açmaya başlayan Batı, üstün-
lüğünü Ingiltere'de başlayan sanayi devrimi-
ne borçlu. Sanayi devriminin temelinde ise in-
san ve doğa üzerine Batı'ya özgün görüşler var.
Bu görüşterin belki de en önemli ifadesi Adam
Smith'ın "Uluslann Zenginliği" çalışması.
Böytece, özel bir düşünce tarzı, teknotojik dev-
rim, serbest ticaret, "Kuzey Amerika'nın ba-
kir topraklannı geliştirmek için harekete
geçirilen mali sermaye" sanayi devrimini
izleyen hızlıbüyümenın. Batı'nın, "Doğu'yu" ge-
ride bırakmasının arkasındaki temel nedenler.
Bu çözümleme şöyle de okunabiliyor: Batı
kendi iç dinamikleriyle gelışti ve dünyanın
geri kalanını "Doğu'yu" bakir Kuzey Ameri-
ka'yı (ne, Kızılderililer mi dediniz) geliştirdi. Ba-
tı, bunu yapabildi çünkü, Doğu'dan üstün ol-
masını sağlayan, kendine özgün özelliklere sa-
hipti (sahiptir). Bu egemenlik söylemini ilk yır-
tanlardan biri olarak Edvvard Said'in Orienta-
lism'\ni ve A. G. Frank'ın Batı merkezli para-
digmayı sorgulayan literatürü çok aynntılı bir
şekilde tarayan çalışmalannı bu noktada anım-
samak gerekir sanırım.
Frank, "Around the World in Eighty Years"
makalesinde ve Re-Orient, kitabında, özetle,
Batı'nın hem kendini hem de Doğu'yu ideolo-
jik olarak kurguladığını, ne Batı'nın tanımlan-
dığı gibi bir geçmişe ne de Doğu'nun sanıldı-
ğı gibi farklı özelliklere sahip olmadığını son
derecede aynntılı bir kaynakçayla destekle-
yerek ileri sürer. Frank, Batı'nın kendi üstün-
lüğünü anlatmaya yönelik emperyalist, para-
digmasının dışına çıkıldığında bütünsel, kar-
maşık ve birbirini karşılıklı etkileyen birdünya
ekonomisi/ sistemiyle karşılaşacağımg^aö^ş-
terir. Bir Osmanlı gölü oîan Akdenırcfen baş-
layarak Kızıl Denız, Basra Körfezi, Hint Deni-
zi, Bengal Körfezi, etrafında girift ticaret ağla-
n vardır. Bu ticaret ağları bölgeleri birbirine, kı-
yıyı içerideki alanlara bağlarlar. Bu iç alanlar-
da, yerel, sıkı bölgesel ticaret ağları vardır.
Özetle Adam Smith'ın, adeta Batı'ya özgün,
ölçüt olarak aldığı iş bölümü ve bölgeler ara-
sı bir ticaret söz konusudur. Batı, bu sistemin
içinde Batı olmuştur, başkalarının sahip ol-
madığı iç dinamiklere ve neredeyse ırk ve din
temelli özelliklere sahip olduğu için değil.
Batı, 18. yüzyıla kadar Doğu'dan daha geri
olduğunu kendisi de kabul ediyordu. 16. yüz-
yılın kimi Batı metinleri "Japonya ve Çin me-
deniyetlerini insanlığın geleceği açısından
en büyük umut" olarak görür; "Hindistan
dünyanın en zengin imparatorluğudur";
"Çin son derecede etkileyicidir ve Avru-
pa'nın ulaşmak istediği nihai hedeftir"; "Ib-
ni Haldun, uluslann zenginliğinin nedenle-
rini daha o zaman tartışır ve ticaret- işbö-
lümüyle ilişkisini kurar". 18. yuzyılda, Peder
Du Halde "Çin'in ulaşım sistemi ve ticaret
ağı Avrupa'y'a kıyas bile kabul etmez" di-
ye yazar.
Batı'nın gelişmeye başladığı dönemde ise
çoktan uluslararası ticaret ağlarıyla, politik iliş-
kileıie birbirine bağlı, birbirini etkileyen bir kü-
resel sistem oluşmuştur. Batı, bu sistemin et-
kisinden kaçması mümkün olmayan, bir aşa-
mada serüvenine başlar. Bu sistemin tekno-
lojik ve bilimsel birikimini devralır, kullanırama,
bunların kaynağını hemen her zaman unut-
mayı seçer.
Batı'nın kendi özgünlüğünü dayandırdığı,
Hıristiyan- Musevi teolojik temel bile Batı'nın
Doğu olarak saptadığı bir bölgenin ürünüdür.
Batı'nın o kadar övündüğü özgün felsefesi;
Çin, Hindu, Farisi ve Arap metinlerinin çeviril-
mesi ve incelenmesiyle birlikte gelişir...
Son 20 yıl içinde gerçekleştirilen çok sayı-
da çalışma, Batı'nın kendini, "diğeri"nden öz-
gün olarak farklı ve onlara karşıt bir medeni-
yet olarak saptamasının temellerinin, Batı'yla
diğerleri arasındaki farkları değil de benzerlik-
leri incelemeye başladığımızda, hızla soluk-
laştığını ve kaybolmaya başladığını gösteriyor
(kapsamlı bir kaynakça ve Frank'ın son çalış-
malarından biri için, bakınız:
http://www.whc.neu.edu/whc/resrch&cur-
ric/gunder. html)
Sonuç olarak Frank'ın altını çizdiği gibi de-
nebilirki Batı'nın gelişmesi, neözgündürnede
iç dinamiklerinin, diğer bir deyişle üstünlüğü-
nün bir ürünüdür. Batı, kapitalizmi keşfetmış-
tirama, bundan sonraki gelişmesi dünyanın ge-
ri kalanının geri bıraktınlması, talan edilmesi üze-
rinde yükselmiştir.
Bugün, dünya ekonomisini ve insanlığı, bir
kez daha büyük bir ekonomik kriz ve yıkımın,
gezegeni geri dönülmez bir şekilde kendi ken-
dini yok etmenin eşiğine getiren işte bu "öz-
gün " gelişmedir. "Yeni bir 1000yıl" söylemi de
"küreselleşme" ideolojisi gibi kendini Batı ola-
rak tanımlayan kapitalist emperyalist güçlerin
hegemonyasını, bu yıkım içinde savunmanın
ve haklı çıkarmanın bir aracı olmaktan öteye,
fazla birtarihsel anlam taşımıyor.