Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
26 EYLÜL 1998 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
KULTUR 13
DİL DEVRİMİNİN 66. YILDÖNÜMÜ
Iııöııü^ııiiıı ilk Oz Türkçe söylevi
NURERUĞLRLU
Yenı bır "Türkçe Sözlük" hazırla-
m a k için 17 Şubat İ929'da, Istanbul'da
topîanan "DU Heyeti"kurulunda (bu ku-
rulda Celal Sahir Erozan. Falih Rıfkı
Atav. Ruşen Eşref Ünaydın, Yakup Kad-
ri Karaosmanoğlu. Emin Erişirgil, İh-
san Sungu, Fazıl Ahmet Aykaç, Ragıp
jluJusi Ozden, Ahmet Cevat Emre ve
İbra him Grandi Grantay gibi şairler, ya-
/arlar, eğıtımciler\e uzmanlar görev al-
mışlardır) Başbakan tsmet İnönü'nün
\aptığı konuşmailk "Öz Türkçe" söy-
İev olması baJamından tarihsel bir de-
ğeı ve onem taşımaktadır. Bu söylev,
"Genel Türk Devrimi"nin önderi Ata-
türk'un o sıralarda olgunlaşmakta olan
"dil devrimi" düşüncesinin yakın arka-
daşı Başbakan lsmet İnönü'nün ağzm-
dan ilk uygulaması, ilk denemesi ola-
rak nitelendırilmiştirCGenelTürkDev-
rimi" sözü ılkkez, Atatürk'ün 1935 yı-
lında topîanan CHP Kurultayı'nda ver-
dıgi söylevde geçmiştir).
"Ünlü efendller"
lsmet tnönü'nün "Ünlü Efendiler!"
diyc başlayan. Türk Dil Devrimi açısın-
dan büyük önem taşıyan bu ilginç ko-
nuşması. bugüne kadar "Dil Devrlmi"
üzenne yazılan araştırma ve inceleme
çalışmalannın çogunda yer almamış,
üzennde nedense pek fazla durulmamış-
tır. Bu konuşma yalnız, Mahmut Go-
loğlu'nun (*) "Devrimler veTepkileri"
(1924- 1930) adlı kıtabının 263-265.
sa> falannda tam metin olarak yer almış-
tıı:
~ Ünlü Efendiler
Türkçemizde Söz Kitabı birim çok
yüzlülükten beri sezdiğimtz bir eksik-
tır. En nihayet bu eksik de tamamlan-
mak için Cumhuriyet yaşayışına kavuş-
mavı beklemiştir. Acı ile anmalıyız ki
şinıdiye kadar dilimiz sınırian açık bir
yıırt kalmıştır. Bu yurdun içine girmek
suçsuz bir dalış idi. Daha fena ve acıklı
olan, vatan çocuklannın bu dalmayı
kendilerinin aravıp özlemesidir. Bir di-
lin sının Söz Kitabı ileçevrilip çevrele-
nır. \ üce toplanmanız dilimizin suun-
nı çizmek, onu zorlanmaktan konımak
için kunılınuştur.
Toplanmamızın sözleşmesine başla-
madan ev\el. size öz olarak istekJerimi-
zin ana çizgilerini saymak isterim. Türk-
çcnin Soz Kitabı medenî bir milletin
lununû >aşayışındaki bütün sözleri der-
lemekle kalmayacaknr. Asıl deginüi olan
nokta, ckim yaşayışının bütün isteleri-
ni dü/eltip doyurmasıdır. Bunun içindir
ki Dil Derncğimızın tutumu. pek doğ-
ru ve vuruşlu olarak, bütün bir erişkin
dilin büyük bir Söz Kitabındaki bütün
sözleri. di>tlim ki bütün anlatışlan Türk-
çeyegeçinnek tutanunı bulmağa yönel-
miştir.
Koruma sevgisi
Bununla biz iki işlemeyi birden sağ-
lanuş oluyoruz. Birinciieyin. daha ilk
kuruıııda dilimizi engin bir düze geniş-
letrniş; ikincileyin, rnedeni bütün anla-
rışlara tam denk gelecek sözleri dilimiz-
de vurgulamış olacağız. Daima aynı an-
latışa karşılık olacak sözler, ilk önden bi-
ze alışılmamış bir işleti verse de; pek az
zaman sonra. tadımıza uygun, hele vur-
gulu olması ile.yerinden oynamaz birer
\ üz alacaklardır.
Söz Kıtabı biıieştirUmesindeDıl Der-
neğı. ıstılah dediğimiz ayınm sözlerini
çeşit gidekJerin iş edinenieri yardımı ile
\arlamavı hem saygıh, hem yakışık alır
bir gidiş saydı. Düşünüşün vuruşla ol-
duğuna sarsı gösterüemez. Her yüce bil-
ginin iş edinenieri kendi gideklerinin di-
lelderini dışardakilerden daha ivi seze-
bilirier, hele onların bilgi benliklerinin
ince duyulan, hem anlatışa, hem söyle-
yişe, tatlı geien, uyguyu daha ivi seçebi-
İirler.
Biz işedinenlerûnizin öğretme yorgu-
lannı. kendi öz yaşayışlannın ve devlet
düzcnindeki duraklannın gereklerini
tartabiliriz. Fakat Dernekte çalışan her
arkadaş aynı bulunumdadır. Dilimizin
v arltğı nı korumak sevgjsi; işte yalnız bu
işletidir ki. sinirierimize güç,çalışmamı-
za ze> k \erecektir.
Efendiler,
Bıından sonra sizin bakışınızı pek de-
ğimli olan öbür noktaya çekmek isterim.
Söz Kıtabınm \arlanması nihayet bir yıl-
da bitirilmek gerektir. Bu gerek üzerin-
de ne kadar kalınsam azdır. Türk diü-
nin sözlerine şimdiye kadar ahşüandan
başka biçimde yüz verirken, eğer anJa-
tışian bir an evvel doğrulamazsak dili-
miz çok tehlikelere açık bırakılnuş ola-
eaktır. "S azılışı Türk harflerine uy nıayan
birçok sözleri bırakmak eziminde ka-
lan istcli. kendi ekimine ve tadına göre,
söz bulmaya \e yaratmaya hak kazan-
nu*} olu\or. Bu bulunumun sürekliliği az
zamanda dilimizi, eskisinden başka yön-
lerden, aynca dalış ve kaplayışa açık bı-
raknıış olacaktır. Eski Şark sözlerinin
kaplayışından kurtulmadan,yeniGarp
sö/lcrinin düşüncesiz \e ölçüsüz dahşı-
na uğrayacağız. Bununla Türk ekimle-
rinin çev resinde, yabancı ağjar içinde bo-
ğulmuş, örtüsü ile kısır kalnuş, tohum
beııeklerine ödenecektir. Bu yayışlanm-
la sakınılacak köşeiere işaret koyduktan
başka. kitabımıza çabuk varhk veril-
mcsindeki değimi kabanntı ile göster-
rruş oluyorum.
Şimdi yüksek toplanmanuı söyleşme-
sİBİ açacağım. Bir yil içinde Söz Kita-
bımızı her halde varlayacak ölçüleri ve
tsmet tnönü, sövlevieriyle, demeçlerinde an ve duru bir dil kullanmaya özen gösterirdL 1939 yıhnda Cumhurbaşkanı
olarak yaptığı bir açış konuşmasım da aynı ilkdere göre hanrlamışti.
tutumlan buünak başbca isteğimiz ola-
caktır." (Mahmut Gologlu, Devrimler
ve Tepkileri (1924-1930), Ajıkara 1972)
Mahmut Goloğlu, Başbakan lsmet
İnönü'nün bu söylevini tam metin ola-
rak verdikten sonra, ayraç içinde şun-
lan eklemiştir: "lsmet Paşa'nın bu ko-
nuşması aynen konulmuş, sözlerin an-
lamlan üzerinde herhangi bir açıklama
yapıbnanuşnr. Çünkü bu konuşmada ge-
çen birçok kelimenin karşıhğmı bulmak
mümkün olmamışür."
Dillerln en zenglnl
lsmet tnönü'nün bu söylevinin öne-
mini yalnız (benim metin olarak göre-
bildiğim kadar) Ord. Prof. Dr. Sadri
Maksudî Arsal ile Prof. Dr. Şerafettin
Turan vurgulamışlardır.
Ord. Prof. Dr. Sadri Maksudî Arsal,
Atatürk'ün "Milli his ile dil arasmdaki
bağ çok kuvvetlidir. Dilin milli ve zen-
alacağı yolu da gösterdi.
tsmet Paşaıun 18 Şubat 1929\Ja (Sad-
ri Maksudî Arsal, günü yanhşhkla 18 Şu-
bat 1929 olarak vermektedir; söylevin
yapıldığı gün 17 Şubat 1929'dur) Dil
Heyeti'nde söyiediği nutuk, tarihi bir
nutuktur. Bir devlet adamının, istediği
takdirde Öz Türkçe sözlerie fıkir ifade
etmeye muktedir olduğunu gösteren bu
nutuk, yakın bir gelecekte yazı dilimi-
zin alacağı şeklin mükemmel bir örne-
gidir.
İsmet Paşa bu nutukta unutulmuş.
unutulmak yoluna girmiş sözleri kuDan-
makla iktifa etmedi, kendisi dilin ruhu-
na uygun birçok sözter varatü. tsmet Pa-
şa'nın yarattığı sözierin çoğu, hemen
hepsi bugün Öz Türkçe yazanlar tara-
nndan kabul olunmuş, Oz Türkçe yazı
dilimizin malı ounuştur. Türk tarihin-
de tsmet Paşa ismini yaşatacak büyük
hiznıederinden biri dil ıslahı sahasın-
daki hizmeti olacakür."
ve "Atatürk Kültür. Dil ve Tarih Yük-
sek Kurumu, Türk Dil Kurumu" tara-
findan yayımlanan Türkçe SözJük'te
(Ankara, 1988) yer alan karşılıklannı
vermeye çalışacagız:
Inönünün sözcüklerl
tsmet İnönü'nün söylevınde anlaüş
sözcüğü, Osmanlıca ifade karşılıgı ola-
rak kullanılmış, bugünkü dilde anla-
tun olarak kullanılmaktadır: aynm sö-
zü. Osmanlıca ıstılah karşılıgı olarak
kullanılmış, bugünkü dılde terim ola-
rak kullanılmaktadır: bakış sözcügü,
Osmanlıca nazarn dikkatkarşılıgı ola-
rak kullanılmış, bugünkü dilde dikkat-
ilgi çekmek olarak kullanılmaktadır;
benciley in sözcüğü, Osmanlıca evvelen
karşılıgı olarak kullanılmış, bugünkü dil-
de ilk olarak- önceden olarak kullanıl-
maktadır: birieştirme sözcügü, Osman-
lıca terkip karşılıgı olarak kullanılmış,
ürk dilinin
özleşmesi için
çaba harcayan
devlet
adamlanmn
başında
îsmet înönü
gelir.
Söylevlerinde
önerdiği
sözcüklerden
pek çoğu
bugün de
yaygın
biçimde
kullanılmaktadır.
Atatürk ve Başbakan
tnönü, Ankara
Halkevi'ndeJd Dfl
Bayramı toplanösını
Cumhurbaşkanı
locasından izlhorlar
(26Eyhlll934).
gin olması milli hissin inkişafında baş-
hca müessirdir. Türk dili, dillerin en
zenginlerindendir; yeter ki bu dil şutır-
la işlensin.
Ulkesini, yüksek istiklalini koruma-
suu bikn Türk nıilleti dilini de yaban-
cı dfller boyunduruğundan kurtarma-
hdır" sözlerine neden olan "Türk Dili
tçin" adlı kitabında (Ankara, 1930),
önce Atatürk'ün dil devrimi konusun-
daki düşüncelerini sıralamış, daha son-
ra Başbakan lsmet inönü'nün katkısı-
nı da şöyle anlatmıştır: "Dil ıslahı için-
de tsmet Paşa Hazretleri'nin hizmetle-
ri de büyüktür.
tsmet Paşa dil ıslah işinin devlet işi ol-
duğunu anlay an bir hükümet reisi sıfa-
üyla Dil Heyetini tesis etti; bu heyetin
çauşmalannı irşatlan ile tanzim, yakm-
dan takip ederek bu işin ehemmiyetini
bütün münevv'eriere anlatb. tsmet Pa-
şa 'ıun bu işe hizmeti bundan ibaret kal-
madı: Türk dilinin hazinelerini öğren-
miş, zenginliğini anlamış, ruhunu kav-
ranuş olan bu devlet adamı dil ıslahının
Prof. Dr. Şerafettin Turan da, "Ata-
türk veUIusal Dfl" adlı kitabında (Türk
Dil Kurumu Yayınlan, Ankara 1981),
lsmet İnönü'nün bu çok önemli tarih-
sel söylevi üzerinde durmuş ve şunla-
n söylemiştir: "Başbakan tsmet tnönü,
yabancı dillerin ctkisinde kalan Türk-
cenindurumunu 'sınırlan açık bir yurt'a
benzetmiş ve gerekii önlemler alınmaz-
sa bundan böyle Batı kaynaklı sözcük-
lerin dfle dalacağına dikkati çekmişti. Bu-
nunla biriikte konuşmamn asıl özelliği,
Başbakan "ın o güne değin alışılmamış
öz Türkçe sözcükler kullanması idL"
Mahmut Gologlu, kitabında, tsmet
tnönü'nün bu çok önemli tarihsel "Öz
Türkçe" söylevi için, "Konuşmada ge-
çen birçok kelimenin karşüığuu bulmak
mümkün olamamışOr" demiştir. Oy-
sa biz, metin üzerinde yaptıgımız bir ça-
hşmayla lsmet İnönü'nün bu söylevin-
de geçen ve öneri niteligi taşıyan kimi
sözcüklerle. bunlann Osmanbca karşı-
lıklannı ve bugün bunlann yerine kul-
lanılan ya da eklerle değişime ugrayan
bugünkü dilde de birieştirme olarak
kullanılmaktadır; bulunum sözcüğü,
Osmanlıca vaziyet karşılıgı olarak kul-
lanılmış, bugünkü dilde durum olarak
kullanılmaktadır; çelmek sözcüğü. Os-
manlıca celbetmekkarşılıgı olarak kul-
lanılmış, bugünkü dilde çekmek-kendi
üzerine çekmek olarak kullanılmakta-
dır: çevre sözcüğü, Osmanlıca muhit
karşılıgı olarak kullanılmış, bugünkü dil-
de de çevre olarak kullanılmaktadır;
çizgi sözcügü, Osmanlıca hat karşılıgı
olarak kullanılmış, bugünkü dilde de çiz-
gi olarak kullanılmaktadır; dalış sözcü-
gü, Osmanlıca hücum karşılıgı olarak
kullanılmış, bugünkü dilde saldın kar-
şılıgı olarak kullanılmaktadır; değimü
sözcüğü, Osmanlıca ehemmiyetli kar-
şılığı olarak kullanılmış, bugünkü dil-
de önemli olarak kullanılmaktadır; du-
rak sözcügü, Osmanlıca mevld karşılı-
gı olarak kullanılmış, bugünkü dilde
yer-konum olarak kullanılmaktadır;
durgulamak sözcügü, Osmanlı tespitet-
mek karşılığı olarak kullanılmış, bu-
günkü dilde beliriemekolarak kullanıl-
maktadır; ekim sözcügü, Osmanlıca
hars karşılıgı olarak kullanılmış, bu-
günkü dilde de ekim-ekin olarak kulla-
nılmaktadır; erişkin sözcüğü, Osman-
lıca mütekâmilkarşılıgı olarak kullanıl-
mış, bugünkü dilde gelişkin-gelişinüni
tamamlamış olarak kullanılmaktadır;
ezim sözcügü, Osmanlıca mecburiyet
karşılıgı olarak kullanılmış, bugünkü dil-
de zorunJulukolarak kullanılmaktadır;
gerek sözcüğü, Osmanlıca icap karşı-
lıgı olarak kullanılmış, bugünkü dilde
de gerek olarak kullanılmaktadır; gi-
dek sözcüğü, Osmanlıca meslek karşı-
Iığı olarak kullanılmış, bugünkü dilde
uğraş olarak kullanılmaktadır; gidiş söz-
cügü, Osmanlıca tarz-mihval karşılıgı
olarak kullanılmış, bugünkü dilde yol-
yöntem olarak kullanılmaktadır; ikin-
cDeyin sözcügü, Osmanlıca evvela kar-
şılıgı olarak kullanılmış, bugünkü dil-
de ikinci olarak kullarulmaktadır; iste
sözcügü, Osmanlıca ihtiyaç karşılıgı
olarak kullanılmış, bugünkü dilde ge-
reksinim-gereksinme olarak kullanıl-
maktadır. işedinen sözcügü, Osmanlı-
ca mütehassıs karşılıgı olarak kullanıl-
mış, bugünkü dilde uzman olarak kul-
lanılmaktadır; işleme sözcügü, Osman-
lıca ameliye karşılıgı olarak kullanıl-
mış, bugünkü dilde eylem-iş olarak kul-
lanılmaktadır; işleti sözcügü, Osmanlı-
ca tesir olarak kullanılmış, bugünkü
dilde etki olarak kullanılmaktadır; ka-
barü üe göstermek sözleri, Osmanlıca
ehemmiyetie tebarûz ettirmek olarak
kullanılmış. bugünkü dilde önemle vur-
gulamakolarak kullanılmaktadır, kahn-
mak sözcüğü, Osmanlıca ısrar etmek
karşılıgı olarak kullanılmış, bugünkü dil-
de üzerinde dunnak olarak kullanıl-
maktadır: kaplayış sözcüğü, Osmanlı-
ca istilâ olarak kullanılmış, bugünkü
dilde kaplama-yayilun-yaıyılnıa olarak
kullanılmaktadır; kurum sözcüğü, Os-
manlıca merhale karşılıgı olarak kulla-
nılmış, bugünkü dılde aşama-evre ola-
rak kullanılmaktadır; örtüsü ile sözü, Os-
manlıca binaenaleyh karşılıgı olarak
kullanılmış. bugünkü dilde dolayısıyla-
bundan dolayı olarak kullanılmaktadır;
sağlamak sözcüğü, Osmanlıca temin
etmek karşılıgı olarak kullanılmış, bu-
günkü dilde de sağlamak olarak kulla-
nılmaktadır; sarsı sözcüğü, Osmanlıca
tereddüd karşılıgı olarak kullanılmış, bu-
günkü dilde duraksama olarak kulla-
nılmaktadır; söykşme sözcüğü, Osman-
lıca müzakere karşılıgı olarak kullanıl-
mış. bugünkü dı 1de göriişme olarak kul-
lanılmaktadır; söz kitabı sözü, Osman-
lıca lûgat karşılıgı olarak kullanılmış,
bugünkü dilde sözlük olarak kullanıl-
maktadır; toplanma sözcügü, Osman-
lıca içtima karşılıgı olarak kullanılmış,
bugünkü dilde toplantı olarak kullanıl-
maktadır; tutanı sözcügü, Osmanlıca ça-
re karşılıgı olarak kullanılmış, bugün-
kü dilde çıkar yoi-çözüm vol olarak kul-
lanılmaktadır; tutum sözcügü, Osman-
lı hatt-ı hareket karşılıgı olarak kulla-
nılmış, bugünkü dılde de tutum olarak
kullanılmaktadır; uygu sözcüğü, Os-
manlıca âhenk karşılıgı olarak kullanıl-
mış, bugünkü dilde uyum olarak kul-
lanılmaktadır; vartamak sözcüğü, Os-
manlıca vücut vermek olarak kullanıl-
mış, bugünkü dilde oluştunnak olarak
kullanılmaktadır; vunışhı sözcüğü, Os-
manlıca isabetli karşılıgı olarak kulla-
nılmış, bugünkü dilde yerinde-uygun
olarak kullanılmaktadır; yayjş sözcü-
ğü, Osmanlıcaizah karşılıgı olarak kul-
lanılmış, bugünkü dilde açıklama ola-
rak kulİanılmaktadır: yorgu sözcüğü,
Osmanlıca kiilfet karşılıgı olarak kul-
lanılmış, bugünkü dilde çaba- sıkınüh
zoriuk olarak kullanılmaktadır; yüzal-
mak sözcüğü, Osmanlıca veche kesbet-
mek karşılıgı olarak kullanılmış, bu-
günkü dilde görünüm kazanmak ola-
rak kullanılmaktadır; yüzvermek söz-
cügü, Osmanlıca teveccüh etmek (gös-
termek) karşıhğı olarak kullanılmış,
bugünkü dilde yöneunek-yöneune ola-
rak kullanılmaktadır; yüzlük sözcüğü,
Osmanlıca asır karşılıgı olarak kulla-
nılmış, bugünkü dilde yüzyıl olarak kul-
lanılmaktadır.
tsmet tnönü, bu tarihsel söyleviyle di-
limize birieştirme, çevre, çizgi, ekim,
sağlamak, tutum gibi bugün de severek
aynı anlamda kullandıgımız sözcükler
kazandırmış; anlabş, ayınm, bakış bi-
rinciieyin, bulunum, çelmek, dahş, du-
rak, erişkin, gidiş ikinciteyin, işedinen,
işleme,işleti, kaplayış, kurum,sarsı,söy-
leşme, toplanma, tutam, variamak. vu-
ruşlu,yayış,yTizalmak->üzvtrmek yüz-
lük gibi sözcükJerde de anlam kayma-
sı, anlam değişikliği olmuştur. Bu an-
lam kayması ve değişikliği bile lsmet
tnönü'yü Türkçemize yeni. güzel söz-
cükler kazandırmaktan uzak kılmamış-
tır. Bugün bu sözcükleri kullanırken,
kendimi lsmet Inönü'ye borçlu sayı-
yor, bu büyük devlet adamının anısı
önünde saygıyla eğiliyorum.
(*) Mahmut Goloğlu (1915-1982),
1950-1960 yûlan arasında Demokrat
Parti 'den milletvekili seçilmiş, Türki-
ye Büyük Millet Meclisi Başkanvehl-
liği yapmış, Erzurum Kongresi, Sıvas
Kongresi, Üçüncü Cumhuriyet: 1920,
Cumhuriyet eDogru: 1921-1922, Tür-
kiye Cumhuriyeti: 1923, Devrimler ve
Tepkileri: 1924-1930, Tek Partili Cum-
huriyet: 1931-1938, Milli ŞefDöne-
mi: 1939-1945, Demokrasiye Geçiş:
1946-1950 adım taşıyan, MillîMüca-
dele ve Cumhuriyet Tarihi üzerine eser-
ler kaleme almıştır.
'tstanbul SemrJeri 2000, Bahçeşehir' - Ergin Gülen
BakiPköy'de karikatür sergisi
• Kültür Servisi - Bakırköylü çızgı mızah ustalan
ilk kez birlikte bir karma karikatür sergisi
gerçekJeştiriyorlar. Kâmil Masaracı. Tonguç Yaşar,
Zeki Beyner ve Ergin Gülen'in karma sergisi,
Bakırköy Belediyesi tarafından yaphnlan ve
kullanımı Bakırköylü Sanatçılar Dernegi'ne
devredilen Sanat Merkezi'nin sergi salonunda yer
alacak. Sergi süresince aynca çizgi film gösterisi ve
çocuk kitaplan ve karikatür albümlerinin teşhir
edilecegi bir dizi etkinlik düzenlenecek. 28 Eylül'de
açılacak olan sergi, 7 Ekim tarihine dek sürecek.
Bursa'da, Devlet Senfoni
Orkestrası Müdürlügü kuruldu
• ANKARA(AA)-Bursa'da, Devlet Senfoni
Orkestrası Müdürlügü kuruldu. Bakanlar
Kurulu'nun, Kültür Bakanlığı'nın doğrudan
merkeze bağlı taşra teşkilatı olarak 'Bursa Bölge
Devlet Senfoni Orkestrası Müdürlügü' kurulmasına
ilişkin karan, Resmi Gazete'nin 23 Eylül tarihli
sayısında yayımlandı.
Yeni sezonda liyatrokare
• Kültür Servisi - Tiyatrokare, yedinci sanat yılına
özel olarak yenilenen Şişli Tiyatrosu'nda Gülsün
Siren'in 'Profesör Enişte' adlı duygusal
güldürüsüyle giriyor. 'Profesör Enişte',
6 Ekim'de Izmit, 8 Ekim'de Adana. 9 Ekim'de
Gaziantep, 10 Ekim'de Urfa, 11 Ekim'de "r
"
Diyarbakır, 13 Ekim'de Edime'de sahnelendikten '"''
sonra, 15 Ekim'den itibaren herperşembe, cuma ve
cumartesi 21.00, pazar günü ise 15.OO'te Şişli ''•*
Tiyatrokare'de perde açacak. Engin Gürmen'in ^'"^
sahneye koyduğu, 30 yaşındaki oğluna aşın "''' -j
derecede düşkün olan bir anne ile çocuğu
arasındaki ilişkiyi konu alan oyunda. tlkay Saran, •>r
-
Nedim Saban, Çiçek Dilligil Oztoprak, Alper Bolgi;';
rol alıyor. Tiyatrokare, 'Profesör Enişte'nin ''J l
'
ardından, Amerikan tiyatro tarihinin en uzun süre '"'''
oynanan oyunu sıfatıyla Guiness Rekorlar Kitabı'nir'
geçen 'Şen Makas' adlı interaktif komediyi ,
sahnelemeye hazırlanıyor. ;
Fepiha Tuğran Atölyesi karma ,
resim sergisi
• Kültür Servisi -
Fenha Tuğran
Atölyesi Karma
Resim Sergisi Ankara
Başak Sigorta Sanat
Galerisi'nde açıldı.
Ayşe Becerik, Belma
Toptaş, Emel Candan,
Feriha Tuğran,
Gürcan Öner, Gülcan
Sanoğlu, Göksel
Üstündağ, Neşe Mokan, Nihal Uyan, Nur Atlı,
Nurten Bilki, Raziye Altun, Seniha Kayahan, Serap
Derinsu, Tülin lve adlı sanatçılann resimleri 12
Ekim tarihine kadar, pazar ve pazartesi günleri
dışında, 12.00-19.00 saatleri arasında gezilebilir.
Çizgi roman sevenler toplanıyor
• Kültür Servisi - Çizgi roman sevenler 27 Eylül
Pazar günü, Kadıköy Sahaf Kültür Merkezi'nde
saat 14.00'da toplanarak, son yıllarda çizgiromana
karşı artan ilgi ve Türk ve dünya çizgiromanının
içinde bulunduğu durum üzerine
konuşacaklar.Toplantıya katılacaklar arasında
Hakan Alpin, Hüsnü Çorak, Zeynep Akkuş, Melih
Tan, Bülent Akkuş gibi isimler yer alıyor
Toplantıya katılmak isteyenler daha aynnhlı bilgi
için 0216-4144206/ 4147573 numaralı telefonlan
arayabilirler.
İFSAK 40 yaşında
• Kültür Servisi -İFSAK (tstanbul Fotograf ve
Sinema Amatörleri Dernegi). 40. yaşını 29 Kasım
Salı günü çeşitlı etkinliklerle kutlayacak. Fotograf
ve sinema çalışmalannın yanısıra kırk yıldır amatör
ruhu destekleyen İFSAK. 40. yıl etkinliklerinde
kullanıhnak üzere grafiker Serap Tekin tarafından
da özgün bir logo tasanmı gerçekleştirdi. tFSAK
aynca bir 40. yıl CD'si ve kitabı da çıkaracak.
BUGUN
• AKBAiNK AYA t R M BACH GÜNLERt
kapsamında saat 19.30'da Aya Irini Kilisesi'nde
Akbank Oda Orkestrası, Cem Mansur yönetiminde
ve tdO Biret eşliginde bir konser verecek.
• AKSANAT'ta yönetmenlıgini R. RosseUini'nin
yaptıgı, başrollerini A. Fabrizi ve A. Magnani'nin
paylaştıgı 'Roma, Açık Şehir' adlı film,
îtalyanca orijinalinden, tngilizce altyazılı
olarak 14.00 ve 17.30 saatlerinde videodan
izlenebilir.
• BELGESEL SİNEMAC1LAR BtRLtĞt nde
Yüksel Aksu'nun yönettigi 'Maksat Namım
Yüriisün'adlı belgesel film 15.00. 16.00, 17.00,
18.00 saatlerinde gösterilecek.
• NÂZEVI KÜLTÜREVİ'nde Yümaz Güney'in
yönettigi 'Yol' filmi saat 17.00'de izlenebilir.
• TARKOVSKt FtLMLERt TOPLU GÖSTERİSİ
kapsamında yönetmenin 'Kurban' adlı Fılmi saat
18.30'da Yeni Yüksektepe Kültür Derneği'nin Şişli .
şubesinde izlenebilir.
• BEKSAV'da saat 19.00'da Yümaz Güney'in :: ..
'Sürü' fılmi gösterilecek.
ÜÇ KUŞAK CUMHURİYET SfSGİSİ ETKİniÜKLERİ
BUGUN
WO
• Tarihi Darphane binalannda düzenlenen "î«'«
etkinlikler kapsamında saat 11 .OO'de belgesel film • '"^
gösterimi, saat 13.OO'te Işıl Anaokulu'nun ,«:
sergileyeceği 'Cumhuriyet ve Devrimler' adlı oyuö;^'-;
saat 16.00'da Avdın Teker Dans Grubu'nun mekânut'
tüm olanaklannı kullanarak sergileyeceği ""'
'Sıkı-ş(tır)mak' adlı gösteri (rezervasyonlu) ve saaf'&>
21 OO'de Timur Selçuk ve Orkestrası'nın 'Kuşaktaa^'
Kuşağa Şarkılanmız' adlı konseri yer alıyor. •<-••