Katalog

13 ET.UL 1998 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR 13 KJSBAKISI ÖYKÜLER MEMET BAYDUR Erzurum: Organîze suçlar üstüneS-atah gazetesindeydi sanınm, ya da ora benzeyen güzide gazeteleri- mizdoı birinde. Birkaç satırlık, kü- çük br haber: Şikâyet için geldiği ka- rakoka intihar etti. Daıio Fo'nun bizim memlekette iki- de biryasaklanan oyunu var ya... Bir Anarşstin Kaza Sonucu Ölümü. Onun Erzurım versiyonunu anımsatıyordu habern başlığı. Oysa o üç beş satın okıryuıca Fo'nun oyunundan çok da- ha çaroıcı, antropolojik bir trajedinin içine bahklama dalıyor insan. Sürek- li anla:ılabi!ir, değişik açılardan yazı- labilir içinde yer alan her insanın ay- n ayn dikkatîe incelenmesi gereken bir korku - vahşet öyküsü. Habere geçmeden önce başlık üstün- de duralım biraz. "Şikâyet için geldi- ği karakolda intihar etti." Insan bir ka- rakoldı kendinı nasıl öldürür? Geçmiş günlerin gazete koleksiyonlan buişin genellikle karakolun üst katlannda bir pencereden atjayarak yapıldığını gös- teriyor bize. Önce karakola gelecek- siniz. Birtakım uygar ve hukuksal soh- betlerden sonra iç sıkıntınız artacak. Dördüncü, beşinci ya da yedinci kat- ta bir odada olacak bu işler. Oturdu- ğunuz yerden fırlayıp pencereye ko- şacaksınız ve bütün hayatınızı nokta- layacak bir "anlımda" bulunacaksınız. Olayı soruşturması gereken insanlar o odada, o binada bulunacak. Sonrası.. küçük bir gazete haberi. Oysa böyle olmamış o minik ha- berden anladıgımız kadanyla. "Erzurum'da, bir hafta önce, gece- yarısılsmail Hırtızirnın(55)evinege- B len ve kendıienıu poüs olarak tanıtan Nevzat Coşkun, Haydar Akdağ ve Ha- run Dikilitaş, Hırüzh'yı sovarak, Di- kilitas'la çıplak fotoğraflannı çektiter." Geceyansı kapınız çalınıyor. Üç po- üs. Öyle olduklannı söylüyorlar. Son- ra adamı çınlçıplak soyup aralanndan biriyle çıplak fotoğraflannı çekiyor- lar. Fotoğraf makınesi getirmişler ge- lirken. Flaşlı olacak. Adamı soymuş- lar, aralanndan biri de soyunmuş. Is- tedikleri pozisyonda fotoğraflarçeki- liyor. Bir aktör, bir fotoğrafçı, bir de yönetmen \ar... Bir de kurban. Habe- ri okumava devam edelim: "Dahason- ra Hırtı/.lı'nın işyerine 0den avnı şa- hıslar, fotoğraflan herkese dagıtmak- la tehdit edip bir milyar beş yüz mil- yon lira istediler." Geceyansı, istedikleri fotoğraflan çektikten sonra gidip filmi banyo et- tirmişler. KJmbilir kaç kopya? Fotoğ- raf dosyasını alıp adamın işyerine gi- diyorlar. Fotoğraflar çekilirken, bası- lırken, daha sonra işyerinde neler ko- nuşuldu acaba? Eve gelip kendini po- lis olarak tanıtanlardan Harun Bey ak- tif eşcinsel pozunda olduğu için Erzu- rum yasalanna göre utanç verici bir du- rumda değil. Burada aşağılanan, evi ır Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü'nün Erzurum versiyonunu anımsatıyordu haberin başlığı. Oysa o üç beş satın okuyunca çok daha çarpıcı, antropolojik bir trajedinin içine bahklama dahyor insan. basılan ve pasif eşcinsel durumda zor- la fotoğrafı çekilen, Ismail Bey. Üç adamın elinde bir milyar beş yüz mil- yon lira değer biçtikleri bir "detiT" var. Parayı ver, yoksa fotoğraflan bütün kente dağıtınz. Aynı fotoğrafta Ha- run Bey'in olması önemli değil onla- ra göre! O egemen durumda! Dolayı- sıyla suçlu olamaz, suçlanamaz. (Ya- panla yapılan arasındaki bu politik ilişki, size neyi anımsatıyor sevgili okur?) Şu kadar para ver, yoksa bu fotoğraflan herkes görecek! Evine girilip fotoğrafı çekilen in- san, bizim memlekette çok az insanın yapacağı bir iş yapıyor. Haberin bu- rasında tüylerim diken diken oldu. Meseleninyüreği: "Durumu emniyet müdüriüğü asayiş şube ekiplerinc bit- diren HırtıyJı, şahıslan yakalatb." Nevzat, Haydar ve fotoğraflarda İs- mail Bey'le net şekilde görünen Ha- run Bey yakalanmışlar! İfadelerini kim aldı, neler konuşuldu, fotoğrafla- n kim inceledi, bunlan merak ediyo- rum, göstergebilimden anlamayan bir ademoğlu olarak. Haberin sonrası şöy- le: "Ancak Dikilitaş (Harun Bey), Hır- üzlı'nın kendisiyle fıili livata ilişkisine girdiğini, zoria olmadığını betirtti." Fo- toğraf, gece ziyareti filan sorgulan- rruyor. Şantaj filan da önemJi değil. In- kâr da yok, çünkü olayda bir tek suç- lu var: İsmail Bey. Bu düzende, düzen değil, düzülen olduğu için asıl suçlu konumunda. Şikâyetçi olması da ko- numunu değiştirmiyor. Dosyası bin yıllık örf ve âdetlerimizle kapanmış bir kere. Onun delil olarak sunduğu fotoğ- raflar, kendi suçunu kanıtlayan bel- geler şimdi. Bir iki gün önce evine geceyansı gelip fotoğraflan çekenler de biliyorlar bunu. Kim ne derse de- sin, ismail Bey suçludur artık. Haber şövle bitiyor: "Şahıslar sor- gudayken Ismail Hırtızlı, dördüncü katta bulunan Organize Suçlar Büro- su camından atlayarak intihar etti." Organize Suçlar Bürosu'nun camın- dan (penceresinden demek isteniyor) atlayarak uçup gitmek istiyor insanın canı. İsmail Bey'egani gani rahmetdi- liyoruz. insan hakları mı dediniz? Efendim, anlayamadım! Çoksesli müzik, Lale Devri bestecileri ve caz uyarlamaları ilginç bir temayla bir arada AyairinVdeyedigünBach dinlenecek • Şef Cem Mansur yönetimindeki Akbank Oda Orkestrası, Idil Biret ve Alexander Rudin konser ve resitallerle Bach'ın yapıtlannı >!!{«-> Svvingle Singers, Bach'tan Beatles'a uzanan bir caz konseri sunacak. Lale Devri Bestecilerinin konserinin yanı sıra 18.yüzyıl müziği ve Bach konulu söyleşiler gerçekleştirilecek ve fîlmler gösterilecek. Kültür Servisi - "Akbank Aya Jrini Bach Günleri", Johann Se- bastian Bach'ın yapıtlan, Lale Devri bestecileri ve caz uyarla- malannı bir araya getiriyor. Akbank Oda Orkestrası daimi şefi Cem Mansur'un sanat yö- netmenliğinde ve Hakan Erdo- ğan Productions'ın organizas- yonu ile Bizans dönemi mekân- lanndan Aya Irini'de 21-27 Ey- lül tarihleri arasında düzenlenen "Akbank Aya trini Bach Günle- ri": Istanbul'da 7 gün boyunca Aydınlanma Çağı'nın çoksesli müziği ve Lale Devri müziği ile cazı ilk kez ilginç bir tema etra- fında. bir çatı altında toplaya- cak. Akbank Oda Orkestrası ve fdil Biretile Alexander Rudin gıbı so- listlerin karılımıyla Bach'ın enst- rümantal eserleri ve Lale Devri bestecilerinin eserlerinden olu- şan örnekler sunulurken, büyük ustanın etki alanının ne denli ge- niş olduğunun göstergesi olarak bazı eserlerin caz uyarlamalan- nı da vokal grubu The Svvingle Singers seslendirecek. "Akbank Aya İrini Bach Gün- leri"nde. konserlerin yanı sıra 18. yüzyıldan günümüze Bach'ın müziğinın güncelliğini ve aynı dönemde Osmanlı kültür orta- nunı inceleyen söyleşiler ve film gösterileri de yer alacak. Biletler yer kategorilerine gö- re 3,4 ve 6 milyon TL fiyatlar- la Atatürk Kültür Merkezi, Ak- sanat ile Vakkorama Taksim, Su- adiye ve Akmerkez şubelerin- den temin edilebilir. Programa göre, 21 Eylül Pa- zartesi günü saat 19.30'da şef 'Üç Kuşak Cumhuriyet' etkinliği kapsamında Darphane'de yer alacak Cumhuriyet'in aile albümleri sergisi• Osmanlı coğrafyasından Cumhuriyet Türkiyesi'ne; savaşlarla savrulan yüzyıhn ilk kuşağı ve ardından üç kuşak Cumhuriyet. Sergide 17 ailenin fotoğraf albümleri, yazışma ve arşivleri, eşyalan izleyiciye sunulacak. KûMr Servisi - Osmanlı coğ- rafyasından Cumhuriyet Türki- yesi'ne, aramızdan on yedi aile; Karadağ'dan Amasra'ya, Kaf- kasya'dan Istanbul'a, Tebriz'den Adıyaman'a, Rusçuk'tan Eski- şehir'e, Horasan'dan Hacımirza köyüne, Tuna boylanndan Sö- ke'ye... Savaşlarla savrulan yüz- yılın ilk kuşağı ve ardından üç kuşak Cumhuriyet. Farklı yöreler, farklı inançlar, farklı dillerden aramızdan 17 ai- le, albümlenni ve anılannı Cum- huriyet'in 75. yılında hepimiz- le paylaşıyorlar. Oya Baydar ve 1885lzmir doğumlu Süleyman Ferit Bey'e 1903'te verilen eczacıbaşflık görevinin Cumhuriyet döneminde bir aile adı olarak devamı: Sanayiden sanata Eczacıbaşı ailesi. FerideÇiçekoğhı'nun birlikte ça- lıştıkları "Cumhuriyet'in Aile Albümleri". Tarih Vakff nın ta- rihi Darphane binalannda aça- cağı "Cç Kuşak Cumhuriyet" sergisi kapsamında yer alıyor. Ve "SıraOdalar" mekânında 18 Eylül-8 Kasım tarihleri arasın- da sergileniyor. Sergı, Tarih Vakfı'nın Bilan- ço '98 yayın dizisinden bir kita- ba da konu oldu. "Cumhuri- yet'in AileAlbümleri" adlı kitap, 17 ailenin hıkâyesıru, yine fo- toğraf albümü tadında, ama ser- giden daha geniş kapsamlı ola- rak anlatıyor. Hasanoğlan Köy Enstitü- sü'nün proje müellıfi Adnan Ku- nıvazjcı ile Hasanoğlan Köy En- sitüsü'nün ilk mezunlannı ve- ren Hacımırzaoğlu ailesi, ilk kez bu sergide ve bu kitapta yan ya- nagelecekler. 1933'teKuleliAs- keri Lisesi"nde bando şefi iken, o sırada fotoğraflan, ilk kez Şuk- rü Naili Paşa'nın oğlu Macit Gökberk v e ailesiyle bu sergide ve albümde buluşacak. Zeytin- burnu'nda ilk gecekonduyu ya- pan ve mahallenin ilk radyosu- na sahip Punlularailesinin tirya- kisi olduğu "İpana 11 Soru Bü- gi Yarışmasr'nı sunan Orhan Boran, Şakir Eczacıbaşı ile yan yana poz verdiği 1966yılınage- ri dönecek ve Punlular ailesine ilk kez yüz yüze "merhaba" di- yecek. ilk kez bu sergide yan yana ge- len, yollannın yıllar önce. bir yerlerde kesiştiği belki bilinme- yen 17 ailenin öyküsü, Cumhu- riyet Türkiyesi 'nden küçük ama renkli bir kesit verecek. Sergide, ailelerm fotoğraf albümleri, ya- zışma ve arşıvleri, kuşaktan ku- şağa aktanlmış değerli ve gün- delik kullanım eşyalan ile söz- lü anlatımlan derlenerek izleyi- ciye sunuluyor. Sergide yer alan aileler şunlar: Kara trenle akan yıllar > Çoba- noglu ailesi. sanayiden sanata 'Eczacıbaşı ailesi. Ankara'da beş kuşaklık bir konak ' Edhema- ğalar ailesi, 'alabildiğine İstan- bulhı'/Frangopulos ailesi, aj'dın- lanmanın ışığında üç kuşak ' Horasan'dan Anadolu'ya göç eden bir Türkmen aşiretinin, Hacımirza kö> ünden kentİere uzanan öyküsü Hacunirzaoğhı ailesi. Gökberk ailesi, >üz>'ila tanık hi- kâyesiyle ' Gueron ailesi, Şe- binkarahisar'dan Istanbul'a 'Gü- ler ailesi, üç kuşak Zonguldak / Güven ailesi, göçerlikten öğret- menliğe, köyden kentlere / Ha- cmirraoğlu ailesi, Mardin Kızıl- tepeli / Kalkan ailesi, mimarlık- ta dört kuşak Kuruyazıcı aile- si, Çerkezmızıkasından Cumhu- riyet nağmeleri ' Kutat ailesi, Zeytinburnu'nun ilk kondusu / Punlular ailesi, Rüşvan aşiretm- den ' Tannverdi ailesi, bir Ege kasabasındananılar; Tuna aile- si. Çelebiler'den / Ulusoy ailesi, madencılikte bir ömür/ Yersel ai- lesi. Bflge Friedleander'ın kendi ailesinin tarihçesiyle Cumhun- yet tarihinı iç ıçe anlattığı "Ha- tıriamavı Haöria" adlı. mekâna özel yerleştirme sergisi "Cum- huriyet'in Aile Albümleri" kap- samında izleyiciyle yeniden bu- luşuyor. Çarşamba öğleden son- ralan ise sergi süresince üç kez yinelenecek (22 Eylül- 7 Ekim, 21 Ekim tarihlerinde) "Aile Al- bümleri" atölye çalışmalan var. Sanatçı Bilge Friedleander'in yöneteceği bu çalışmalar. önce- den kayıt yaptırmak koşuluyla di- leyen herkese, kendi aile tarihi- ni sanatsal bir albümde derleme olanağı sağlayacak. "Cumhuriyet'in Aile Albüm- leri" sergisinde yer alan bir sa- londa ise sergi süresince hafta içi her gün saal 15.00 ve 16.00'da nıkâh kıyılacak. Nikâhlanan çift- lerin fotoğraflan, 75. yıl anısı olarak "Cumhuriyet'in Aile .Al- bümleri" sergisine katılacak. Cem Mansur yönetimindeki Ak- bank Oda Orkestrası, piyanist tdil Biret ile birlikte Orkestra Suiti No 1, Do majör BWV 1066, Piyano Konçertosu, Fa minör BWV 1056, Brandenburg Kon- çertosu. Re minör BWV 1048, Re minör BWV 1052'yi seslen- direcek. • • " # 22 Eylül Sah, 23 Eylül Çar- şamba saat 19.30'da Alexander Rudin, resitalinde Bach'ın solo \iyolonsel için bütün süitleri 1 ve 2'yi yorumlayacak. Idil Bıret'in Bach'ın 24 prelüd ve füg'ünü seslendireceği piya- no resitali ise 24 Eylül Perşem- be günü saat 19.30'da. Lale Devri bestecileri ve şair- lerinin bestelenmiş şiirleri, Ebu- bekir Ağa, Kara İsmail Ağa, En- fi Hasan Ağa, Tab'i Mustafa Efen- di, Rahmi Be>, Arif Sami Toker, Tamburi Mustafa Çavuşve Mü- nir Nurettin Selçuk'un eserleri- nin yorumlanacağı Lale Devri Bestecileri konseri ise 25 Eylül 19.30'da. Mühip Utandı'nın so- list olarak katılacağı konserde Taner Sayacıoğlu (kanun), Aziz Şenol Filiz (ney). Lütfiye Özer (kemençe), Samim Karaca (ut), Birol Yayla (tambur) ve Hakan Şensoy (kudüm) yer alacak. Yine tdil Biret'in solist olarak katılacağı Akbank Oda Orkestrası'nın 26 Ey- lül Cumartesi günü saat 19.30'da seslendireceği ya- pıtlar şunlar: Brandenburg Konçertosu No 6, Si bemol majör BWV 1051. Piyano Konçertosu, Re majör BWV 1054, La majör BWV 1055, Orkestra Suiti no 3. Re majör BWV 1069. Son konser ise Svvingle Singers'ın. Org için beste- lenmiş füg'lerden orkestra uvertürlerine, caz eserle- rinden piyano parçalanna, pop klasiklerinden halk te- malanna dek birçok eseri seslendiren topluluk27 Ey- lül Pazar 19.30'da Bach'tan Beatles'a uzanan bir prog- ramla caz konseri verecek. "Akbank Aya İrini Bach GünlerTnde 22 Eylül Sa- lı 17.30'da Aya trini'de Cem Mansur'un yöneteceği "18. Yüzyıldan GünümüzeJ. S. Bach'ın Müziğinin Güncel- 0 0 " konulu söyleşiye Ay- kut Köksal, Hasan Üçarsu ve Hüha Tarcan katılacak- lar. 24 Eylül Cuma günü sa- at 17. 30'daki "18. Yuzyı- lın İlk Yansında ()sman- h'nın Baü'va Dönen Yüzü" konulu söyleşinin konuş- macılan ise Murat Belge, Baha Tanman, Bülent Ak- so\ ve Uğur Tanyeli. Program kapsamında BnınoMonsaingeon'un yö- nettiği 1981, Fransız-Âl- man ortak yapımı "Glenn Gould Plays Bach" ve "GoMberg Varyasyonlan" adlı filmler Aya Irini'de gösterime sunulacak. f A P L W R ? Royal Opera House bir yıl kapanıyor • Oprah VVinfrey Thandıe Nevvton ve Kimberly Elise, Toni Morrison'tn kitabından uyarlanan "Beloved" adlı filmde oynuyor. Filmde. sivil savaş sonrasında işkence görmemek için kaçan bir kadının yaşamı konu edilıyor. • 24. Amerika Film Festivali başladı. Festıvalde gösterilecek filmler arasında George Clooney'in rol aldığı, Steven Soderbergh'in yönettiği "Out of Sight" yer alıyor. • Janeane CarOfalO \ ıncent D'Onofrio ile birlikte "Abbie' adlı filmin başrolünde yer alıyor. • Royal Öpera HOUSS. uzun süredır mustanp olduğu mali sorunlannın ardından borçlannı ödeyemediği ıçınbiryıllığına kapatılıyor. 13 milyon pound borcu olan opera kapalı olduğu bir yıl içinde idari ve mali sorunlannı çözmeye çalışacak. Ingiltere'nin ilk operaevi olan Royal Opera House'un Covent Garden sahnesi, aralannda Luciano Pavarotti ve Maria Callas'm da bulunduğu pek çok ustayı konuk etmişti bugüne kadar. Opera, Ocak 1999 ile Arahk 1999 arasında kapalı kalacak. • Tim Burton. Andrevv Ke\ın Walker'ın senarvosunu yazdığı korku filmi "Sleepy Hallovv'u yönetecek. Filmin senaryosu, VV'ashington Irving'in bir öyküsünden yola çıkarak oluşturulmuş. • Steven Spİelberg Indiana Jones 4"ün çekimlerıne başlıyor. Harnson Ford'un başrolünü oynayacağı filmin 2000 yılında gösterime girmesı bekleniyor. • Rob Reiner'in romantık bir komedi olan yeni filmi "The Story of Us" önümüzdeki yıl göstenme gıriyor. Filmde Bruce VV'illis ve Michelle Pfeiffer rol alıyor. • Pieter de HOOCh'un 40 çalışması Dulvv ich Picture Gallery'de 15 Kasım'a dek sergilenecek. Bu. 17. yüzyıhn önemli Alman ressamlanndan Hooch'un yapıtlannın bir araya toplandığı en büyük sergı olarak nitelendiriliyor. • Los Angeles OperaSI Bizet'nin Carmen operasıy la sezona başlıyor. Carmen'de Jennifer Larmore ve Placido Domıngo rol alacak. • TrtaniCın video kaset satışı Amerıka'da 6 günde 250 milyon dolara ulaştı. Bu oran normal filmler arasında normal, ancak tüm zamanlann ençok satan v ideo kaset rekoru 340 milvon dolarla Aslan Kral adlı uzunmetrajlı çizgi filme ait. Yapılan hesaplamalara göre Titanic'in 22-23 milyon video kaset satması bekleniyormuş. Aslan , n Kral ise tam 30 milyon ' adet kaset satmış. • Luchino VlSCOntlnın Italya'daki evi, film müzesi ve drama okulu oluyor. "Venedik'te Ölüm" \e "Leopar"gibi filmlerle tanman Visconti, 1976 yılında hayata gözlerini yummuştu. Yetkililer yaptıkları açıklamada, müze projesınin Avrupa Birliğı tarafından destekleneceğını sövlediler. Tüpkiye'nm ikinci büyük kültür mepkezi İzmifte açılıyor • Kültür Servisi - Izmit Büyükşehir Belediyesi'nce yaptınlan Süleyman Demirel Kültür Merkezi, 22 Eylül Salı günü Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in de katılacağı birtörenle açılıyor. Temeli iki yıl önce atılan ve hacim olarak tstanbul'daki Atatürk Kültür Merkezi'nden sonra Türkiye'nin ikinci büyük sanatsal mekânı olacak kültür merkezinde çok amaçlı büyük salon. cep sineması, sergi salonlan, kütüphane ve atölyeler bulunuyor. Uluslararası toplantılara hizmet verebilecek iç dizayna sahip olan çok amaçlı salonda, aynı anda 4 ayn dilden çeviri yapabilmeye olanak tanıyan bir sistem mevcut. Opera ve bale gösterilerinin de yapılabileceği salon, sahne açısından dünya standartlanna uygun olarak tasarlandı. Işık. dekor. ses düzeni açısından en ileri teknolojiye sahip olan kültür merkezi, konservatuvar eğitimi çerçevesinde gerçekleştirilecek çeşitli dallardaki atölye çahşmalanna da olanak tanıyor. 'KTA-Paris'in Yeraltr sengisi • Kültür Servisi - Eric Devisscher'in 'KTA- Paris'in Yeraltı" başlığı altında topladığı fotoğraflan 2 Ekim'e dek Fotoğrafevi/Fujifilm Galerisi'nde sergileniyor. İstanbul Metrosu'nun müteahhitlerinden Fransız Cegelec SA firmasının sponsorluğunda gerçekleşen sergi, tstanbullu macera ve fotoğraf tutkunlannı ışıklar kenti Paris'ın karanlık yüzüyle, kentin ünlü kaldınmlannın y irini metre altında uzanan ve Romalılar döneminden günümüze renkten renge bürünen Paris katakomblanyla tanıştınyor. 16. yüzyılda fazlasıyla dolan Paris mezarlıklanndan çıkanlan iskeletler. yine aynı dönemde Romalılar dönemine aıt taşocaklannın birbirine bağlanmasıyla oluşan galeri ağında istiflenmişti. Böylelikle 'katakomb-yeraltı mezan' adını alan taşocaklan. dünyanın en büyük nekropollerinden sayılıyor.