Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 EYLÜL 1998 CUMARTESİ OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Atatürk'ün Kurduğu CHP 75 Yaşında Pnof. Dr. MjUSTAFA OZYURT Lhıdağ Cmversitesı Tıp Fakiilıesi Öğretim Cyesi Y eniciler nasıl düşünür birnıakanı milJetin kaderinehâkimola- bijnıcm. ama bana gö- re Mustafa Kemal \e arkadaşlannm kurduğu CHP. yetmişbeşyaşın- da. Cumhurivetimizle yaşdaş. 9 Eylül. birölüm-kalım boğaz- laşması olan Kurtuluş Savaşfnın nok- talandığı 1922 Eylülü'nde. IzmirHükü- metKonağı'nınnıerdıvenlerini koşarak çıkan subayı, Yunaıı bayrağımn indirı- lişini. şanlı bayrağrmızırı göndere çeki- lişini anımsamamak olası mı? Işte 9 Ey- lül denilince hep bu duy gu dolu tablo ge- lirgözümüzünönüııe. Amabuutku.gü- nümüzden tam bir yıl sonra 9 Eylül 1923'teGazi Mustafa Kemal Paşa. son- raki adıyla Cuıııhuri>et Halk Partisini (CHP), başlangıçtaki adı> la Halk Fırka- sı'nı kurmuştur. CHP'nin kuruluşgünü. Izıııir'inkıırtuluşuvedüşmanın Ege De- mzi'ne döküldüğü güııün ikinci yıiına rastladığından hep geri planda kalmış- tır. Gerçi Türkiye Cumhuriveti'ni kuran- ların. Sıvas Kongresi'ni CHP'nin ilk kurultayı, Izmir'in kurtuluşunun birin- ci yıldönümünü de. partinin kuruluş gü- nü olarak saptamaları bir rastlantı değil- dir. Cünkü Gazi Mustafa Kemal. daha ücak 1923'te Izmit'te yaptığı bir ko- nuşmada "kuracaği partinin. bütün mH- k'tin fikir »e emefk'rinin hülasası" ola- caöıııı bıldıriNordu. Özetleonungözün- dc kuracağı Halk Partisi. bütün ulusun pattisi olacaktı. Bir başka deyişle parti. ulus oluvoıdıı sanki. Partinin dokuz il- kesi, 8 Nisiirı l92.Vte>avımlandı Bırin- ci 11kedc ~I lâkinmet hila kayd-ü şart mU- İetindir. İdare usulü halkın mukaddera- tını biz/at \e bilfiil ted\ ir ctınesi esasına müsteniddir. Miüctin hakiki ve yegâne mümessiti TBıMM'dir. r'BMM'nin ha- ricisinde hiçbirfcrt, hiçbir kuvvetve hiç- maz" ilkesi bulunmaktadır. Aslında bu ilke günümüzdeki anlatımıyla demok- rasinin vazgeçilmez koşuludur. Halk Fırkası fikri. 7 Eylül 1923"te Gazi Mustafa Kemal'in Anadolu Ajan- sı 'na yaptığı bir açıklama ile orta>a atıl- mışoldu. "•Şükürierobunkimilletkah- ramanca mücadele ettikten sonra istik- laline sahip olmuştur. Suihun yeıieşme- sinden sonra, halkçılık esası üzerine, Halk Fırkası namı aJtında. sivasi bir fır- ka teşkil etmek niyetindeyim" der açık- lamasında, 9 Eylül 1923'te ise parti res- men kurulmuş ve nizamnamesi yayım- lanmıştır. Bu siyasal oluşum. "Anado- lu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk" örgü- tünün parti adını almasından başka bir şey değildi. O yüzden Halk Fırkası da. tıpkı Mü- dafaa-i Hukuk gibi, ulusal kurtuluş gün- lerinin coşkulu ürünüdür. 1 Kasım 1923'te partinin adına "Cumhuriyet" sözcüğü eklendi ve 19 Kasım 1924'te partinin genel başkan vekilliğine geti- rilen İsnıet Paşa, yaptığı yazılı bir açık- lama ile Müdafaa-i Hukuk örgütünün tü- müyle Halk Partisi'ne katıldıgını ilan etti. Bütün gelişmeler gösteriyor ki, Cumhuriyet Halk Partisi. tarikat düze- nine dayalı. şeyh ov lanna el açarak ku- rulmuş bir parti değildır. Bu görüşü Mustafa Kemal. 1924'te Trabzon'da yap- tığı bir konuşmada dile getirmiştir: "Cumhuriyet Halk Partisi; hiçbirsafsa- taya iltifat etmeyerek Tiirkiye Cunıhu- riyetTni kuran inkılapçı bir ruhun. bü- tün millete tecelli ve teazzm udur." CHP'niıTâtiİıimİan Iktidarda doğnıuş ve kuruluşunu ik- tidarda tamamlamış bir parti olarak CHP'nin. pek çok olumlu atılımda im- zası \ardır. Yalnız 1924-1926 yıllan arasında dü- zenleme biçiminde yapılan değişiklik- ler. hiçbir siyasal kuruluşun göze alama- yacağı kadarköklü kararlardır. L'ygula- masından vazgeçtik, TBMM'den geçi- rilmesi bile başlı başına birolay olan se- kiz yıllık temel öğretim yasası daha 1924'te. 430 sayılı yasa ile maarifın mU- li ve tek mektep sistemine (tev hid-i ted- risat) dayandırılmasını benimsemiştir. Şeriye ve Evkaf Vekâleti kaldınlmış, yerine başbakana bağlı Diyanet İşleri Baş.kanlığıkurulmuşrur(3 Mart 1924ve 429 sayılı yasa). 1924 Mart ayının bir başka önemli olayı. yaklaşık 400 yıl- danbuyanaOsmanlıhanedanınabirel- bise gibi sonradan giydirilmiş olan hi- lafetin kaldınlmasıdır (3 Mart 1924 ve 431 sayılı yasa). Aradan 75 yıl geçmiş olmasına karşın ordu politikanın içinde mi yoksa dışında mı tartışması daha 19 Aralık 1923'te çıkanlan 385 sayılı ya- sayla çözüme bağlannıış, ordu mensup- lannın siyasi görevleriy le askeri görev - lerini birlikte sürdüremeyecekleri ilke- si getirilmiştir. Belki de Batılılaşmanın köşe başı sayılacak şapka yasası, 28 Ka- sım 1925'te 671 sayılı yasaylayürürlü- ğe girmiştir. Tekke ve zav iyelerle türbe- lerin seddine ve türbedarlıklarla birta- kım unvanlann kaldınlmasına ilişkin 677 sayılı yasa 13 Aralık 1925'te kabul edilmiştir. Kapatılırken kitaplan. müzik aletleri ve çok değerli tabloları "alanda kalan. semerdekolan"olan Halkev leri'nin ku- ruluşu 19 Şubat 1932'dır. Temel amaç Türkdevrimini köylü. gençlik başta ol- mak üzere tüm halka benimsetmektir. Bunda başanlı olmuş pek çok genç. Hal- kev len'nden yararlanarak yetişmiştir. Köy çocuklannı şehre taşıyarak eği- tim vermeye çaliştığımız günümüzden tam 58 yıl önce. 17Nisan 1940'ta, 146 milletvekilinin birleşime katılmayarak protesto ettikleri Köy Enstitüleri Yasa- sı, 248 oyla TBMM'de kabul edilmiş- tir. O dönemde ilköğretim yaşına gelen çocukJarın şehirde ve kasabalarda > üz- de 80'i. köylerde ise ancak yüzde 20"si okulagidebilmekteydi.31 binköyümüz okulsuz ve öğretmensizdi. Köy Enstitü- leri'nin yılmaz savaşımcılan başta Cum- hurbaskanı Jsmet İnönü. Milli Eğirim Ba- kanı Hasan Âü V'ücel ve ilköğretim Ge- nel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç üçlü- südür. Üzerinde pek çok polemik yapı- lan Köy Enstitüleri. köye öğretmen ve bilaili eleman yetiştirmek ana kuruluş amaçlarını çok aşmış ve kırsal kesimde yaşayanlann sorunlannı ortaya koyan, ilerici. aydın bir kuşağın yetişmesinde başhca etken olmuş. seçkin yazarlar ye- tiştirmiştir. Bu atılım yıllan içinde bütün dünya- yı kasıp kavuran tkinci Dünya Savaşı, Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırlanna ka- dar dayanmıştı. Başta Cumhurbaşkanı Ismet İnönü veCHPyöneticileri busa- vaşın bittiği 1945 yıiına değin tüm bas- kılara göğüs gerdi ve savaşa girmeme- yi başardı. Savaşın sonunda Ismet İnönü, belirli ilkelerin sınırladığı. daha açık anlatım- la Atatürk ilke ve devrımlerine bağlı kalmak koşuluyla. CHP'ye seçenek bir parti kuruimasını istiyordu. Böy lece ba- zılarının diktatörlük diye tanımladığı CHP'nin tek parti dönemi. 7 Ocak 1946'da Demokrat Parti 'nin kurulmasiy- la son buldu. Ülkemizde gerçek demok- rasinin yerleşmesini istediğine yürek- ten inandığım CHP Genel Başkanı Is- met tnönü, 1950 seçimlerinde bu inan- cını aşagıdaki tümcelerle ortaya koy- muştur. "İnsafınıza müracaat ederim, bir se- çim zamanında her gün memleketin en azotuz verinde toplanblaryapılan bir dik- tatörlük ülkesi görülınüş miidür? Seçim zamanında diyar diyar dolaşarak ken- disini vatandaşlanna beğendirmeye ça- lışan diktatör işitihniş midir?" 'Çoğunluk sistemi' yanJış Bütün bu sosyal ve ekonomik olum- lu kalkınma aşamasında CHP'nin yap- tıklan yadsınamaz. Ancak iktidannın sonlanna doğru DP'nin tüm çabalanna karşın CHP'nin dayatmasıyla seçim ya- sasında çoğunluk sisteminin kabul edil- miş olması Türkiye Cumhuriyeti'nin son elli yılını ters yönde etkilemiştir. Bu da nereden çıktı demeyin. tşte sayı- sal verilerle ortada: 1950 seçiminde DP'nin aldığı oy yüzde 54.91 olmasına karşın çıkardığı milletvekili oranı yüz- de 84.90'dır (DP'nin 408 milletvekili, CHP'nin 69 milletvekili). Muhalefet yıllan boyunca CHP. seçim sistemini DP'nin istediği gibi değiştirmesine kar- şı sav aş v erdi durdu. Ama bu kez de DP istemiyordu. Biraniçin 1950seçiminin nispi sistemle yapıldığını bir düşünün: N'e 27 Mayıs, ne 12 Mart ne de 12 Ey- lül olurdu. Kısaca demokrasi denemesinde iki ileri bir geri mehter yürüyüşü olmaz ve irtica böylesine hiçbir zaman palazlan- mazdı. Son yerel seçimde sosyal demokrat eğılimdeki iki parti (DSP ve CHP) inat- laşmayı bir kenara bırakıp tek adayda an- laşabilselerdi, ne tstanbul Belediyesi'nin başında Fazilet Partili Recep TayyipEr- doğan. ne tzmir'de su katılmamış dev- rimci Nadir Nadi'nin büstündeki yazı- lan kazıtacak kadar bağnaz bir Burhan Özfatura ve ne de Atatürk'ün gözbebe- ği Ankarası'ndaki belediye başkanı ola- rak MelihGökçekbulunurdu. Önümüz- deki seçimde debenzer sonuçlannalın- masını yine bu iki partinin tutumu ya- kından etkileyecektir. lnatlaşma sürüp gidecek olursa seçim sonrasmda geriye yapılacak tek bir iş kalacağından hiç kuşkumuz olmasın: Kına yakmak! ARADABİR YETKİIN AKÖZ SODEi'(SosvalDemokrasi Hık/ı) Genel Sekıvteri Sakıncalı Seçimler ve Solduyu Eksikliği S/yaset bilımcilerimizin, köşe yazarlarımızın ve politikacılarımızın günlerdir dile getirmelerine kar- şın CHP Genel Başkanı Deniz Baykal. anlaşılma- sı zor bir mantıkla yerel ve genel seçimlerin bir ara- da yapılmasında direnrcıektedir. Kendisiyle birlik- te iktidar partilerini de böyîfe bir sarmalın içirre çekmekte, 1995 seçimlerindeki yanlışını bir kez daha yinelemeye aday görülmektedir.'Partili be- lediye başkanlarının. olası sakıncalarını kendile- rine bir kez daha anlatmış olmaları bile sonucu de- ğiştirmeye yetmemektedir. CHP ve Sayın Baykal'ın 'dönüşü olmayan yol'a gitmeye kararlı olduğu anlaşılıyor. Söylenenlerçok açıktır. Yerel seçimler, yerel so- runlann öne çıkarıldığı, projelerin bakış açılarının tartışıldığı, guvenırlık etkeninin daha bir öne çık- tığı seçimlerdir. Bu seçimlerde seçmenin yüzde 60'a varan bir bölümü aday'a oy vermektedir. Bunlar istatıstıkıO sonuçlardır. Bu olgu, genel se- çimlerde daha az oy alan partıleri yerel seçimler- de daha şanslı kılmaktadır. Genel seçimle yerel seçimlerin birlikte yapılması, 'yerelseçim' koşui- larını ortadan kaldırmakta, oyların kemikleşippar- f//ere göre verilmesine yol açmakta, bu da büyük partilerın işine yaramaktadır. Bir başka büyük sakıncası da, Türkiye gibi nü- fusu genç ve devingen olan, oylarını sınama-ya- nılma yöntemıyle veren bir seçmen yapısında yö- netimlere karşı gösterilecek olası tepkilerin yasal sınırları zorlayabileceğidir. Olağan koşullardafark- \ı tarihlerde yapılan yerel ve genel seçimlerde tep- kisini sandığa yansıtabilen seçmenin bu olanak beş yıllığına elinden alınmaktadır. Yasal yollardan sonuç alma kapıları adeta yüzüne kapatılmakta- dır. Partiler için öngörülen rahatlık kitleler için ön- görülen tepkileşime dönüşmektedir! Seçim ve Siyasal Partiler Yasalannı değiştirme- yen. birbirını suçlayarak durumu geçiştiren (ida- re eden) partiler, seçmeni yine 'bir şey' yerine koymakta, çeşitli gerekçeler öne sürerek merkez yoklaması yapmaya. liderler sultasını bir dönem daha sürdürmeye hazırlanmaktadırlar. Hem de iki seçimi birden aradan çıkartarak! Bu hesabın tutmayacağını ne zaman görecek- ler? Cumhuriyetimizin 75. Yılında 'Hanedan' Ozlemcileri! Dr. SAMİ EREN Farmakoloji L:manı • • nce ağıt nıteligi taşıyan bir dizi do- O kunaklı vazının kaleme alınmasıv- la başladı süreç. Sonra "iade-i iti- bar" kapsamında bazı çevrelerin katıldığı ve • 4 TCKültürBakanı"nın da çelenk göndernıckte hiçbir sa- kınca görmediği cenaze törenleri düzenlendi "sul- tan"lar için. şimdi de hanedan üyelen kendileri için özel mezarlık alanı "istiyorlarmış'". Yannartık ne- lerin istenebileceğinı sezebılmek için ise çok faz- la veriye gerek kalmıyor. Bu türden tav ırlar. türlü güçlük \e olumsuzluk- lar içinde kurulan Cumhuriyetimizin bu gününde drfrk antipatik birgereksizlik olduğu kadar, başta Atatürkolnıak üzere, ülkemiz ve özgürlük için ta- nımı olanaksız özverilerle sav aşan, yaşamını ya da sevdiklerini yitiren. yıllannı bu hanedanın neden olduğu büyük ve çok yönlü tahribatı devrimlerle onarmaya aday an onca öncüye karşı yapılan birsay- gısızlık ve değerbilmezlıktir de. Hem ekonomik baskılann milyonlan umut ve güvenceden yoksun bıraktığı; hukuk ve adaletin sarsıldıgı: ortahğın asalaklara, tarikatlara. arsızla- ra ve hırsızlara kaldığı böylesi bir dönemde isbir- likçi son padişahın günümüzdeki yakınlannın ya- şamlan ve ne yaptıklan mı merak ediliyor sanılı- yor ki. sık sık kendileri ile ilgili haberlerle u bilgi- lendiriliyoruz?'" Yüzyillardan beri bu topraklarda yaşayanlan sömüren, zorla v e hoyratlıkla gerici ida- resi altında yaşamav a mecbur bırakan, y aptıği tek şey çilekeş Anadolu insanmı cepheden cepheye koş- turmak olan, ama bütün bunlara karşın da sınırla- nndan içeri bilim. aydınlanma. özgürlük ve eşit- liği sokmayan birhanedanlığın uzantılanndan ne- redeyse "aS-t şahane" dilenme durumuna getiri- liyoruz. Sonuçta, bu kişilere "hiç hak etmedikle- ri" ayncalıklann verilmesi için gösterilen bunca garip çaba yalnızca tarihle banşmak adına mı ya- pıhyordersiniz? !lk önce şunu irdeleyelim; ne demek Osmanlı hanedanına iade-i itibar? 20. yüzyılı bitirirken hâ- lâ hangi hanedandan ve onun zaten halkın naza- nnda gerçekte hiçbirzaman olmayan saygınlığın- dan bahsedilebiliyor? "Saygınhk*" ile "korkusal- mak" çok farklı kavramlardır. Sadece tarihsel ko- şullann ve fırsatlann sağladığı birerki koyu birte- okratik mutlakiyete dönüştürerek Anadolu insa- nını boyunduruğu altına alan birzümrenin miras- çılanna bugün artık hangi saygıyı hangi gerekçey- le göstermemiz isteniyor? Sık olarak örnek gös- terilen divan şiın ve Osmanlı müziginin bile -bir- kaç şair ve müzisyen padişah dışında- Osmanlı ha- nedanıyla neden-sonuç ilişkisınin boyutlannı bu ölçüde abartmak ve tümüyle hanedanlık kurumu- nun tekeline mal etmek doğru mudur? Nedim, It- rî, Evliya Çelebi, Naima. Mimar Sinan yoksa ha- nedan üyeleri miydiler? Elbette bazılan saray ta- rafından kollanmı^ ve teşv ik edilmişlerdir. ama o çağlarda sanat ve bilım zaten ancak otoritenin, zenginlenn desteğinde var olabiliyordu. Örnegin Kepler, Bacon, J. S. Bach, A. Vivaldi de otorite (krallıkyadakilise)tarafındankorunmuş. kollan- mışvada kendilerineyaşamlannı sürdürecekpa- rasal destek verilnııştir. Ama bugün hiç kimse on- lan çağdaşlan olan hanedanlar ile birlikte anma- dıgı gibi yaptıkları da bir sülaleye ya da bir yöne- tim zümresine mal edilmiyor. Bizde de divan şi- iri. saray müzigı. hat sanatı, halk müzıgi. masal- lar, söylenceler. mimari, zanaat, halk oyunları. Türk mutfağı. gelenek ve görenekler, v b. hep bir- likte elbette "Osmanlı küJtürii"dür. Ama bazıla- nnın söylediği ya da ima ettiği gibi salt Osmanlı hanedanına ait ya da onun sayesinde oluşmuş bir kültür olmayıp tersine büyük oranda hatta tümüy- le. Osmanlı devleti sınırlan içinde yaşayanlann MÖ 9000 v ılmdan beri atalanndan aldıklanna ve baş- ka topraklardan getirdiklerine her kuşaktaeklerya- parak oluşturduğu bir ".\nadolu kühürü 1 "dür. Osmanlı hanedanı ile Osmanlı kültürünü aynı kefeye koyma çabalannın saptanabilir "açık siya- sal öğeleri* 1 dışında, bunu egemenliğin gerçek ve tek sahibi olan TC vatandaşlanna kabul ettirme ve kanıksattırma saplantısının bilinçaltı gizleri. tari- himiz boyunca süregelen "hanedan/asalet/doğuş- tansosyalayncaük" tutkulannda saklıdırkanım- ca. Kültür Bakanı. bırakımz her Türk vatandaşı- nın cenazesıne. Güneydoğu'da yaşamını yitiren Mehmetçiğin cenazesine bile çelenk gönderiyor mu? Eğergöndermiyorsa acaba nedeni, U TC Kül- tür BakanlrçjTnın sıradan bir TC vatandaşını yurt- dışında (ya da yurtiçindel yaşayan bir hanedan mensubundan daha az "asiT va da daha az "küJ- türlü"' varsaymasından mıdır 1 ' Elimizde olanlar bile. örnegin bir Dolmabahçe Sarayı içindeki tüm tanhsel değerler ile birlikte yıkılmak üzereyken. kalkıp bir tek mühürün peşindegünlervemilyar- lar harcıyonız v e sonunda da bu "gayretkr'" abar- tılı törenlerle ödüllendiriliyor. Yoksa Dolmabah- çe'nin bodrumlannda ya da tavan aralannda çü- rümeye terk edilen yüzlerce eşya ve belgenin. gös- terilmesi gereken asgari bir özen ve saygıyla ol- sun korunup gelecek kuşaklara devTedilmesi, Ab- dülhamit'ın mührünün ülkemize getirtilmesinden daha az fivakalı bir kültür hamlesi olarak mı ka- bul ediliyor da. Sayın U. Dündar'ın programında izlediğimiz utanç tablosuyla karşılaşıyoruz? "Ya toprak alândan gün ışığuıa çıkanimayi bekleyen onca antik site; çıkanlan ama hoyratça tahrip edi- len yığınla buluntu ve yapı; Ankara Kalesi'nin yı- kık surlan; Ege'nin eski taş binalan ve vd değir- menleri; bodrumlara yığılan ve okunınayı bekle- yen yüzlerce çivi yazılı tablet; Atatürk'ün Akaref- ler'deki cv1 Çanakkale Şehitliği ve uzak/yakın ola- ğanüstü geçmişimize tanıklık eden birçok bina ve mekân için KültürBakanhgı nıiNarlarharcamaya- caksa nereienk kullanacak ödeneğini? Yalnızca "Son Osmanlılar'ın cenaze törenlerinde ya da öz- gütenmesi (tahsisedSnıesi) talepedilen mezarhkalan- lannın süslenmesinde mi?" Bu türden tuhafgiri- şimlereönayak olanlann ya da destekleyicilerinin düşünce evriminin türlü çıkmaz sokaklanna sap- lanıpkalanlarilezahmetsizayncalıklar peşinde ko- şanlar olabilecegini tahmin etmek hiç zor değilse de, anlaşılmaz olan, yuzyıllar boyunca bu toprak- larda önceki uygarlıklarla harmanlanan ve yavaş yavaş damıtılarak oluşan Anadolu kültürünü salt sarayahanedanlığa indirgemek ve bu ölçüsüzcö- mertüğın sonucu olarak da söz konusu kişilere özel işlem yapılmasını önerebilmeye şaşmamak ve tepkısiz kalmaktır. Atatürk'ün neredeyse tek başına kurduğu Cum- huriyet sayesinde "özgür, eşit" ve "ayncalıksz" doğ- muş olanlarca bu türden girişimler asla kabulle- nilemez ve tepkisizlik de onaylanamaz. Gerçek- ten. acaba hangi gerekçe ve yetkiyle bu kişileri top- lumda ayncalıklı konumlara yerleştirme girişi- minde bulunulabiliyor? Yoksa, şeyh, şıh, tarikat li- deri türünden yobazlann yeniden baş köşelere yer- leştirildiği ülkemizde, TC'nin 75. yıldönümü söz- de "sultan" unvanlı kişilerin yüksek himayeleri ya da katılımlan ile mi kutlanmak isteniyor? Soy- luluk (asalet) unvanlannın hâlâ doğuştan ve dola- yısıyla Tann'dan geldiğini varsayarak ortalıkta do- laşan zevat mı tek eksiğimiz? Başta zat-ı şahanenin ardıllan olmak üzere, soy- luluk (?) ve kraliyet (padişahlık) gibi çağ dışı kav- ramlaralcurumJara 21. yüzyıl eşiğinde bile psiko- patolojik bir hayranlık duyabilen soyluluk kolek- siyonculan ve tacirleri şunu kesinlikle iyice öğren- melidirier. "Uydurukunvanlardoğuştangetmeınek- tedirartık.'" Bilimde, sanatta v e devlet yönetimin- de yapılan katkıJar. buluşlar ve yaratılardır insan- lan biradım öne geçiren; diğerlerinden ve sonsu- za değin onurlu unvanlar kazandıran. Tıpkı Ata- türk gibi; L. Pasteur. L. V! Beethoven, Piri Rets, L. da Vinci gibi: Eudides, F. Dostmevski, A. Fleming, Halikarnas Bahkçısı gibi; Cahif Arf, Hulusi Beh- çet Cahit Kükbi ve İdil Biret gibi... PENCERE Türkiye'de Sol Ne Yapmalı?.. Son günlerde gazete sayfalannda çok görülen ra- kamlardan bir küçük demet: • Yer yuvarlağındaki mal ve hizmet üretiminin yüzde 80'lni dünya nüfusunun yüzde 20'si tüketi- yor. Bu demektir ki geriye kalan yüzde 80 nüfus ancak üretimin yüzde 20'siyle yetiniyor. • Dünyanın en zengin ilk üç kişisinin serveti, en yoksul 48 ülkenin ulusal gelirini aşıyor. • Herkese temel eğitim vermek için yılda 6 mil- yardolara, temelbesin sağlamakiçin 13rnilyardo- lara gerek var. Oysa Avrupa'da parfümlere 12mil- yar dolar, Avrupa ve ABD 'de kedi köpek maması- na 17 milyar dolar harcanıyor. • Dünyanın en zengin 225 kişisinin toplam ser- veti 1 trilyon doları aşıyor; bu rakam dünya nüfu- sununyaklaşıkyansını (yüzde 47) oluşturan 2.5 mil- yar insanın yıllık geliridir. • ABD dünya nüfusunun yüzde 5'ine sahip, ama, dünya hammadde kaynaklannın yaklaşıkyüz- de 40'mı tek başına harcıyor. 9 Dünyada üretilen petrolün yüzde 35'ini kul- lanan otomotiv sektörünün ürettiği 400 milyon do- layındaki otomobilin yaklaşık yüzde 807 kuzey ya- nmküresinde bulunuyor. Yeni Dünya Düzeni çıkalı, yeryüzünde iki hızlı sü- reç yaşandı; Kuzey-Güney çelişkisi keskinleşti, yoksul daha yoksul, zengin daha zengin oldu. Zengin ülkeler- de de toplumsal çelişki eskisine oranla derinleşti. Nasıl oldu bu?.. 'Soğuk Savaş'tan yengiyle çıkan Batı'nın egeme- ni ABD, 1991 'de 'Yeni Dünya Düzeni'n\ dayattı: "Serbest piyasa her sorunu çözer.. Devlet piyasaya müdahale etmesin.. KlT'ler özelleştirilmeli.. Sosyal devlete paydos.. Ekonomide planlama olamaz.. Dünya tek pazara dönüşecek.. Sermayeye sınırsız özgürlük..." Peki, emek ne olacak?.. Küreselleşme'yle birlikte YDD (Yeni Dünya Dü- zeni) kapsamında dayatılan kurala göre 'serma- ye' için ulusal sınırlar açık... Emek için kapalı. Yeryüzünde tek süper gücün dayatmasıyla yü- rürlüğe giren bu modele karşı çıkmak kimin had- dineydi?.. Ne var ki tarihsel zamana göre birkaç dakika bi- le sayılamayacak bir kısa sürede model iflas etti. Asya'da patlak veren bunalım büyüdü, dünyayı sil- keledi; 21 'inci yüzyıla insanlık bir başka görüş açı- sıyla giriyor. • Sol, 199O'lı yıllarda, 'Süper Güç'ün dayatma- sıyla yürürlüğe konan model içinde sıkışmıştı. Ne var ki -kapitalizm değil- ama, Yeni Dünya Dü- zeni ifiasın eşiğinde... YDD'nin iflası, dünyanın solunu da sağını da kökünden etkileyecektir. Ingiltere'deki tuzu kuru Tony Biair bile dönüşüm- den payını alacak uuı.ı ••»• •• ••:<• Ya Türkiye ne olacak?.. , > ı • Adaletsizliği keskinleştiren, eşitsizliği derinleş- tiren, halkı yoksullaştıran hiçbir düzen ayakta ka- lamaz; Tarih Baba'nın bize öğrettiği budur. Peki, Türkiye solu ne zaman kendine gelecek?.. Öküze özenen kurbağa gibi Avrupa solunu tak- lit ederek Müslüman mahallesinde salyangoz ya da körler çarşısında ayna satmakla solculuk yü- rümüyor. Ülkemizde sol, sağın ardına takılan vagon olmak- tan kurtulmalı... İLAN T.C. BEYKOZ SULH HUKUK HÂKJMLİĞİ'NDEN Dosya No: 997,56 Ecvet Melih Altınışık tarafından davalılar Musta- fa Fethi Özcan, Cernal Aydın Özcan, Melike Semra Azimzade ve Sema Özcan Ekber Çınar aleyhine açı- lan izale-i şuyuu davasında; Beykoz Göksu mahallesi Kuyu sokak 7 pafta, 26 ada. 4 parselde kayıtlı taşınmazın hissedarlanndan Melike Semra Azimzade ve Sema Özcan Ekber'e dava dilekçesi tüm aramalara rağmen bulunamadı- gından adı geçen davalılann duruşma günü olan 22.9.1998 gününde mahkemede bizzat hazır bulun- malan veya kendilerini bir vekil ile temsil ettirmele- ri, aksi halde yokluklannda karar verileceği hususu dava dilekçesi yerine kaim olmak üzere ilanen tebliğ olunur. Basm: 41976 0 800 21140 68 K j h l c l c . l l d i Kıty> Hıtll 0800 21140 21 • GÜNEYDOĞU BÖLGESİ ADANA 8ÖLGE MÜDÜRLÜĞÛ Tel: (0-322) 435 80 71 - 435 54 60 • OHTA ANADOLU BÖLGESJ ANKARA BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ Tei: (0-312) 348 19 61 - 348 64 73 • MARMARA BÖLGESİ İSTANBUL BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ Te): (0-216) 390 87 70 (3 Hat) • TRAKYA BÖLGESİ İSTANBUL BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ Tel: (0-212) 266 34 27 - 266 61 57 • EGE BÖLGESİ İZMİR BÖLGE MÜDÜRLÜĞÛ Tel: (0-232) 435 90 48 (4 Hat) • ANTALYA BÖLGESİ DEPO Tel: (0-242) 322 12 45 (2 Hat) • DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ SAMSUN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ Tel: (0-362) 231 35 70 (4 Hat)