Katalog

Cumhuriye! înıfivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yajın Yonetmenı Orhan Erinç • Genel Vaşın Koordınatörü 1 Hikmet Çe- tinka>a • Yazııjlen Mûdurij İbrahim Vıldız 0 Sorumlu Müdür: Fikret Ilkiz • Haber Merkezı Mıidürii. Hakan Kara • Görsel Yönetmen. Fikret Eser Dı> Haberler Şinasi Danışoğju 0 t>tıhbarat Cengiz Yüdınm A Ekonomı Mehmel Saraç 0 Kültür: Handan Şenköken 0 Spor Abdûlkacür YüceJman 0 Makaleler Sami Karaören 0 Düzeltme. Abdullah \'azKi0Fotoğrat Erdoğan Köseoğlıı 0 Bılgı-Belge Edibe Buğra 0 Yurt Haberlen. Mehmet Faraç Ya\m Kurulıı lliıan Selçuk ıBa^kan), Orhan Erinç, Okla\ Kurtböke. Hikmet Çetinkaya, Şükran Soner. Ergun Balcı, İbrahim Yıldız. Orhan Bursalı. Mustafa Balbav Hakan Kara. Ankara Temsılcısı: Mustafa Balbay Ataturk BuK an No 125.Kat:4.BakanhkJar-AnkaraTeJ 4195020rhat(. Faks: 4195027 0 tzmır Temsılcisı: Serdar Kızık. H Ziya Blv. 1352 S 2 3 Tel 4411220. Faks: 441911 7 0 Adana Temsılcısı Çetin Yiğenoğlu, lnönü Cd 119 S. No: 1 Kat: 1. Tel: 363 12 II. Faks-363 12 15 Mikssese Müdüriı Üstün Akmen 9 Küordırutor Ahmet Korulsan • Muhasebe Büfent \ener#ldare Hüseşio Giinr • Işleme Önder Çclik • Bılgı- Işlem Nail İnal # Bılgjsdvaj* Sjsîem Müriivet ÇUer • Satış Farilet Kuza MEDYA C: • Yonetım Ku Başkanı - Genel Mudur Gü Erduran • Koordınator B Işıtman • (jend Mudur Yardım SeıdaÇoban Tel 514 07 ; 5139580-5138460-61.Faks 513* Ya>ımla)an \e Basan: Venı Gun Haber Aıansı. Basın \e Ya>ıncılık A Ş Turkocaİ! Cad 39 41 Caâaloclu 34334 t«ı PK246 Istanbul fel (0 2 12ı 512 05 05'20 hai > FaVs | 0 2 ! 2 ı ; 13 85 95 i AĞUSTOS 1998 lmsak:4.12 Güneş: 5.56 Öğle: 13.17 tkindi: 17.09 Akşam: 20.24 Yatsı: 22.01 www.cumhuriyet.com Okullara kayıtiar 17 Ağustosta • ANKARA (AA) - Ilk ve orta dereceli okullara kavıtlar. l" Ağusto^-4 Eylül tarıhlen arasında vapılacak. 1998-i999e«itım-öğretım vılında 1 mılvon 300 bin cıvannda çocuğun ilk kez okula kayıt yaptıracağı tahmin ediliyor. MiHi E|itım Bakanlığı yetkılilerı. ka\ ıtlar sırasında, gönüllü bağışların dışında velilerden hıçbirşekilde "kayıt parası" adı altında zorla bağış almmayacağını bildirdi. İlk ve ortaöğretim okullan. 14 Eylül'den itıbaren eğitım- öğretime başlayacak ÖYS sonuçları açıklarayop • ANKARA (UBA)- Universite ikinci basamak sınavının (ÖYS) sonuçları bu hafta açıklanıyor. Sonuçların. 7 Ağustos Cuma günü. bu tarihe yetişmemesi durumunda ise 10 Ağustos'ta açıklanabileceği öğrenildi. Buyıl son kezyapılan ÖYS'nin sonuçlarına göre. sınava giren 604 bın 33 adaydan 262 bin 360"ı. Tükiye'dekı devlet \e vakıf üniversiteleri ile KKTC ve yurtdışındaki ünıversitelerdekı çeşitlı programlara yerleştirilecek. Bu arada. ÖYS sonuç belgelerivle bırlikte öğrencilere. YÖK tarafından hazırlanan. terör örgütlennin ünıversitelerde sempatizan kazanma faalivetlerine ve türban yasagına dıkkat çeken bir mektubu da göndenlecek. Peluş oyuncağa dikkat • İSTANBL'L(AA)- Çocukların se\imlı dostlan peluş oyuncaklar. ev tozu akarlannın kolayca üreyebıldıği biryuva işlemi görerek yatkınlığı olan çocuklarda aleıjik astıma neden oluyor. Amerikan Hastanesi Göğüs Hastalıklan ve Alergoloji Uzmanı Dr. Ayşe Fidan Aykut, ev tozunda bulunan akarların gözle görülemeyen örümcek ailesinden böcekler olduğu ve dışkılarındaki proteinin solunum \oluyla alerjik nezle ve astıma neden olduğunu söyledi. Aykut, "Çocuğun gerçekten ayrılamadığı oyuncağı varsa. aıle\e. bunu 60 derece sıcaklıkta yıkamasını ya da haftada bır derin dondurucuda 24 saat bekletmesıni Öneriyoruz" dedi. SHÇHCye eleman alımı • ANKARA (A\KA)- SHÇEICdeki gene! müdür ve müfettiş yardımcılığı sınavlanna artık psikoloji ve çocuk gelişimi eğitimi alanlann da girebıleceği bıldirildi. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına tlişkın Yönetmelik. Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yeni yönetmelikte müfettiş yardımcıhğ] giriş sınavlannda siyasal sorulann da yer alacağı belirtildi. TÜBİTAKIan • ANKARAOJBA)- TÜBİTAK Bılim ve Teknik Dergisi ve L'lusal Gözlemevi. Türkiye'de henüzgelişme aşamasındaki amatör gökbilimcilik çalışmalannı ulusallaştırmak içın Bahklıtepe'de bır gözlem şenliği düzenle\ecek. 16-18 Ekim tarihleri arasında üç gün sürecek şenlık boyunca katılımcılara deneyimlı elemanlar tarafından gökbilım \e gökyüzü gözlemcılıği hak'kında temel bilgıler verilecek. Şenliğe katılmak ısteyen gözlemcılertn Bıiım ve Teknik dergisının eylül ayı sayısıyla birlıkte \erilecek başvuru formunu doldurarak, 14 Evlül tarihine kadarTÜBİTAK. Bilim \e Teknik Dergisi Atatürk Bulvan No: 221 Kavak 11dere/Ankara adresine göndermelen gerektig: bildirildi. Bakanlığın oluşturduğu komisyonca hazırlanan Türk Dili ve Edebiyatı kitabına gerici kadrolar onay vermedi Eğitinıde çağdaş yazarlara engd• Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü komisyonunda hazırlanan "Türk Dili ve Edebiyatı", ders kitabı Talim Terbiye Kurulu ve Ortaöğretim Genel Müdürlüğü'nce reddedildi. Içeriğinde Nâzım Hikmet, .\ziz Nesin ve Melih Cevdet Anday gibi çağdaş yazarlara yer veren kitabı "Türk- Islam sentezci kadroların" engellediği öne sürülüyor. Aı\K.ARA(Cumhuri>etBüro$u)- çağdaş Türk yazar ve şairlerine yer Okutulma süreleri bu yıî biten kitap- lan kendi oluşturduğu komisyonlar- la yenileme karan alan Milli Egitim Bakanlığı: Ortaöğretim Genel Müdür- lüğü ve Talim Terbiye Kurulu'ndaki muhafazakâr kadroların engelıyie karşılaştı. Ankara Türk Dili \e Ede- biyatı Komisyonu'nca hazırlanan ve veren Lise 1 Türk Dili ve Edebiyatı kitabı yine bakanlık bürokratlannca reddedildi. Okutulma süreleri dolan kitaplan yenilemek üzere Milli Eğıtım Bakan- lıgrnca: Ankara. Istanbul, Izmır. Bur- sa ve Eskişehir il milli eğitim mü- dürlüklerinde "Türk dili ve edebiva- tı, matfmatik. geometri, tarih. inkılap tarihi, coğraiŞa. fîzik, kim\a, bKolo- ji, felsefe. sosvoloji ve mantık komis- yonlan" kuruldu. Komisyonlar, hız- iı bir çalışmayla yenilenen kitaplan 3 ayda Ortaöğretim Genel Müdürlii- ğü'ne teslim ettiler. Ankara Türk Di- li ve Edibayatı Komisyonu'nca titiz bir çalışmayla hazırlanan Türk Dili ve Edebiyatı 1 kitabının serbestokuma parçalannda "'Nâzım Hikmet, Aziz Nesin, Melih Cevdet Anday, Nermi L'ygur ve Ataol Behramoğlu"nun eserlerine yer verildi. Ancak Ortaöğ- retim Genel Müdürlüğü. 15 Haziran 1998 tarihinde Talim Terbive Kuru- lu'ndan gelen yazı uyannca Türk Di- li \e Edebiyatı 1 kitabını 49 puanla reddederken gerekçesini de raporha- line getirmedı. 'Bakanlık ei koysun' Eğit-Der Genel Başkanı Mustafa Cazalcı, "Bakanhkbirvandanolum- lu bir adını atarken diğer yandan da bunu kösteklemiştir. Öf renciler, gele- cek öğretim vıJında Ortaöğretim Ge- nel .Müdürlüğü ve Talim Terbiye Ku- rulu'nun bu kevfı tutumu \ üzünden bilimsei yaklaşunla hazırlanan ders ki- taplarını okuyamayacaklardır. Bu- nu n \erine özel kesimin Türk- Islam sentezci görüşüyle hazırlanmış kitap- larokutulmaya de\-am edilecektir. Ba- kanlık,zaman geçmeden olava el koy- mabdu-~ dedi. Ders kitabı pazannda trilyonlann oynadıgına dikkat çeken Gazalcı. öğ- rencilerin hem ekonomik hem de dü- şünsel yönden sömüriilmemesi ge- rektiğini vurguladı. Gazalcı, 8 yıllık kesintisiz temel eğitimın öz v e biçim yönünden çağdaş biranlayışla hazır- lanmış kitaplarla tamamlanacağına dikkat çekti. Bakanlık kadrolannınye- terince değıştirilemediğini belirten Gazalcı. şu görüşleri savundu: " Bu da çelişkiler yaratJTOr. 21. yüz- \ıla iki kala Türk flkir mimarlaruıı dümaca tanınan şair ve yazarlar müfredat programlanna alınmam; su eğitiınimi/in temeleksikliğidir.G< cikmeü deolsa 18yıl aradan sonra so yal demokrat bir bakan, kendi ögre menlerine kitap yazdırmıştır. Anca bakanlığın başka birirni olan Talir Terbiye Kurulu'nun bu kitaplar olumlu göriiş vermemesi bü\ük çeli; Iddir. Aynca bakanlığın kendi öğre) menlerinejazdırdığı kitaplan redde derek ogrencileri öze\ sektörce \ ajım lanan kitaplan satın alnıaya zorla ması, eğhimdeözeileştinneçabalannıı uzanhsıdır." Yelkenler Voşco daGama anısına Ünlii kâşif \asco da Gama'nııı anısına düzenlenen geleneksel Cutt> Sark \elkenli yanşı için İngiJtere'nin Falmouth Limanı'ndan 19 Temmu/'da yola çıkan velkenliier, önceki gün yanşın ikinci ayağına yelken açtılar. İkinci bölümü Portekiz'in başkenti l.izbon'da başlayan varış, 22 Ağustos'ta İrlanda'nın başkenti Dublin'dc sona erecek. Pbrtekiz \ elkenlisi Sagres'in önde gittiği yanşta Alman A.V. Humboldt ve Chilean Esmeralda ile Bulgar Kaliakra yelkenlileri yanşı önde bitirebİlmek için büvük bir mücadele veriyoriar. (Fotograf: REUTERS) Üniversiteyi kazanan öğrenciler mağdur olmayacak Bakanlık, lise son smıflara yeni bir smav hakkı tanıdı • Milli Eğitim Bakanlığf ndan yapılan açıklamaya göre. 11. sınıfta başansız olan ve üniversite sınavını kazanan öğrencilere, mağdur olmamalan için yeni bir sınav hakkı daha verildiği. sınavlann 26-29 Ağustos tarihleri arasında gerçekleştirileceği duvuruldu. ANKARA /İSTANBLL (Cumhuriyet) - Milli Eğitim Bakanlığı. liselerin son sınıflannda öğrenim gören, ancak alttan dersi bulunan öğrencilere yeni 1 E y l ü l d e sona erecek Kolej kayıtları başhyor tstanbul Haber Servisi - Özel okul- larda asil liste kayıtlan ile okul önce- si eğitim kurumlanna kayıt baş\ııru- lan yann başhyor. özel okullarda asil liste kayıtlan 7, 10, 11 ve 12 Ağustos günlerinde ya- pılacak. Bu okullarda yedek liste ön kayıtlan 13 Ağustos'ta, yedek liste kayıtları da 14 Ağustos günü saat 15.00'e kadar gerçekleştiriiecek. Sa- at I5.00'ten sonra listede olup okul- da bekleyenlerin yedek liste kayıtları yagılacak. Ozel okullarda 18-28 Ağustos ara- sında ise her hafta salı günleri taban puan ilan edilerek ön kayıt, çarşamba günleri ön kayıt, perşembe günleri de kesin kayıt yapılacak. Bu tarihler ara- sında perşembe günleri listede olup okulda bekJeyenlerin kesin kayıtlan ya- pılacak. Özel okullara son kayıtlar, 1 EylüFden sonra Sınav Yürütme Kuru- lu'nun alacağı karara göre gerçekleş- tiriiecek. Okul öncesi kurumlarda kayıt baş- vurulan ise 7-8 Ağustos tarihlerinde yapılacak. Bu okullara kayıtları yapı- lacak çocuklar, 31 Ağustos'ta seçici ko- misyon tarafından saptanacak. Okul ön- cesi eğitim kurumlanna kesin kayıt- lar ise 1-11 Eylül tarihleri arasında yaprlacak. e-posta : tan (a prizma. net. tr bir sınav hakkı tanıdı. Sınav hakkının. özellikle üniversiteyi kazanan. ancak liseden mezun olamayan öğrencilerin uğrayacağı mağduriyeti önlemevı amaçladıöı belirtildi. 1997-İ998 öğretim yılında alt sınıflardakı ders \a da derslerden sorumluluğu bulunan 11. sınıf öğrencileri, ikinci ortalama \ ükseltme sınav ıyla birlikte sorumluiuk sınav lanna da almacaklar. Bakanlıktan dün>apılan yazılı açıklamada, smav lann üniversite kayıtlannın da dikkate alınarak 26-29 Ağustos tarihlen arasında gerçekleştirileceği bildirildi. Açıklamada, -Ortaöğretim kurumlannın son sınıflannda okman, ancak mezun olamayan öğrencilerin, üniversite kayıtlan da dikkate alınarak ikinci ortalama yükseltme ve sorumluiuk sınavları. 26-29 Ağustos 1998 tarihleri arasında yapılacakrjr" denildi. Bakanlık yetkilileri. sorumluiuk sınavı hakkının. özellikle üniversiteyi kazanan. ancak okulu bitiremediği için kayıt yaptıramayan öğrencilerin uğrayacağı mağduriyeti gidermeyi amaçladığını belırttiler. Böylece. alt sınıflardan dersi bulunan lise son sınıf öğrencileri. ikinci ortalama yükseltme sınavının yanı sıra sorumluiuk sınaviarına da girebilecekler. Her iki sınava girmek için bir zorunluluk bulunmuvor. AMAÇ GENÇLERİ BİLtMSEL PÜŞÜNCEYLE TANIŞTIRMAK ÇYDD'den 2 yeni ders kitabı FİGENATALAY "l'ğur FelsefeÖğreniyor" ve "Ge- lin Çocuklar Birlikte Düsünelim". iki yeni yardımcı ders kitabının adı. Çağ- daş Yaşamı Destekleme Derneği'nce (ÇYDD) başlatılan proje çerçevesin- de yazılan bu kitaplar. "Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu onaylı" değil. Bunlar. yazarlarının "onay" için ödün vermeden. özgürce yazdıklan kitaplar... ÇYDD tarafından başlatılan proje çerçevesinde. emekli öğretim üyesi Dr. Hüsevin Batuhan tarafından yazı- lan "Uğur Felsefe Ögreıüyor" adlı fel- sefe kitabı piyasaya çıktı. Prof. Dr. Zehra Ipşiroğlu'nun yazdığı "Gelin ÇocuklarBirlikte Düsünelim" adlı ki- tap ise önümüzdeki günlerde basıla- cak. "Uğur Felsefe Öğreniyor". başta lise son sınıf öğrencileri olmak üze- re, felsefenin ne tür bir düşünsel uğ- raş oldugunu öğrenmeye meraklı ki- şiîere hitap ediyor. Okuyucuya bılim- sel düşünme alışkanlıklan kazandır- mayı amaçlayan kitap. "L'ğur'aMek- hıp"la başlıyor. Yazar Batuhan. bu mektupta. "Asılamacımsizierdebiraz bilgi-sevgisi(phOosophia)uyandırmak, bu vesile ile size' biIimsel düşünüş" ün nasıl bir şey oldugunu anlabp bu tür • ÇYDD'nin başlattığı proje çerçevesinde. emekli öğretim üyesi Dr. Hüseyın Batuhan'ın hazıriadığı "Uğur Felsefe Öğreniyor" adlı kitap piyasaya çıktı. Prof. Dr. Zehra îpşiroğlu'nun yazdığı "Gelin Çocuklar Birlikte Düsünelim" adlı kitap ise önümüzdeki günlerde basılacak. abşkanhk kazanmanızısağlamak" dı- yor. Işe "soru sorma" ile başlamanın birçok bakımdan yararlı olabileceği- ne karar verdiğine dikkat çeken Ba- tuhan. şöyle devam ediyor: "Burada bence üzerinde ilkin durulması gere- ken nokta, soru sorma arzusunun du- \ulnıası. Bunu bir tür zihinsel açlığa benzetebiliriz. Bu tür açlığa günlük dilde'merak" deniyor. Herhangi birşe- yi merak eden kişi, bu açlığı giderme- nin >ollannı arayacaktır. Merakın, do- la>ısıyla sorulann binlerce çeşidi var- dır ve hepsine aynı yoldan cevap veri- lemeyebüir. Ancak >oliar bazen çok farklı da olsa amaçavnıdır: Bilgi edin- mek! Buna göre 'bilgi', merakın uyan- dırdığı soruya verilecek güvenilir ve- >a dovurucu cevap diye tanımlanabi- İir." ÇYDD Beyoğlu Şubesi Eğitim Ko- misyonu Başkanı Nazan İpşiroğlu. "Gelin ÇocuklarBirlikte Düsünelim" adlı vardımcı ders kitabının. küçükle- re çekici geleceğini. öğretmenlere de yeni bir yol açacağını umduklarını söyledi. İpşiroğlu. "Üzerinde düşü- nülecek olan nedir" sorusunu şöyle vanıtladı: "Çağdaş toplumun temel kavramları: İletişim, Çocuğun Söz Hakkı. Kadın-Erkek Esitliği, Bans, Dfinokrd.su Medja ve Çev re Sorunla- n vb. Bunlann kimini okulda ders olarak okuyorlar ama bunlann tü- müyie güncel yaşamlannda iç içeler. Bövle olduğuna göre okulda öğren- dikleriyle \aşamlan arasında bağlan- h kurabilivorlar mı? Ne >ank ki buna olumlu yanıt vermek olanaklı degil." Kitabın kurgusunda gerçek ve kur- maca iç içe ve her kavram bır ders olarak ele alınıyor. Dersler, iki çocuk, iki büyük dört kişi arasında geçen bir söyleşi, tartışma, düşünce üretme bi- çiminde gelişiyor. Kitabın sonuna öğ- retmene yol gösterici olmak amacıy- la "Yaratjcı Öğretim Nedir?" başlık- lı bir bölüm eklendığini anlatan Na- zan İpşiroğlu. "Buradayaraöcı öğre- timk otoriter eğitimi, öğretmen ve öğ- renci açısından karşdasnrarak arada- ki farklan gösteıineye çalısfık" dedi. SÖYLEŞİ ATT\İÂ İLHAN XX. Yüzyıl'ın Kaçırdığı Fırsatlar Litvanya'lı (yoksa Lituanya'lı mıydı?) trotskist dos- tum Mark Apter; Fransızcayı, 'dehşetengiz' bir Slav aksanıyla, r'leri çatlatarak konuşurdu; sesi, na- sıl da kulağımda kalmış: "...meselenin vahameti- ni kavramıyorsun, tavaris! Lev Davidoviç, 'Per- manentnava Revolutsiya'da, açıkça demiştir ki..." Lisan dershanesi 'Alliance Française'in, du- manlı kantininde, uluslararası öğrenci kalabalığı: pi- yano siyahı zenciler, deniz mavisi skandinav kızla- rı, Doğu Avrupa'dan sarkmış, mahçup ve ürkek, 'mülteciler'. Hoparlörde. Yves Montand'ın ünlü şarkısı, sürüp gidiyor: "...j'aime flaner les grands boulevards.'.." Mark beni. II. Dürtya Savaşı ertesındeSSCB'den Batı'ya iltica ettiği için ilgilendiriyor; acemisi oldu- ğumuz Fransızcanın kafasını gözünü yara yara, ara- mızda yüzyılın 'sosyalizm fırsatlannı 'tartışıyoruz: o, trotskist değil mi, 'sürekli devrim' yandaşıdır; dön- dürüp dolaştınp sözü getirdiği yer, hep aynı: "...yüz- yıl eğer sosyalizm yüzyılı olamadıysa, sebebi Stalin'dir; onun ünlü 'tek ülkede sosyalizm' te- zi!.. Al sana, cevabı çetrefil bir iddia daha! İki önemli tesbit!.. Stalin'in 'devrimi' tek ülkede 'dondurması', xx. yy. sosyalizminin geleceğini etkilemiş midir? Etkilemiştir diyenlerin, iki 'tesbit'ı vardır ki, değer- lendirmeye değer: 1. Tesbit / 'Devhm'\n Rusya'da 'dondurulması', bir bakıma, anti/emperyalist diyalektik çatışmanın, Doğu'da ('Mazlum Ülkeler'de) yeni sentezlere gö- türülmesini geciktirmiştir. Kanıt mı dediniz? Mos- kova, daha 20'li yıllarda, baş emperyalist Ingil- tere'ye, Asya'daki Ingiliz sömürgelerine dokun- mayacağına dair, teminat vermiyor muydu? 2. Tesbit/ 'Devrim'm Rusya'da 'dondurulması', tek ülkede sosyalist bir ekonomi örgütlenemeyece- ğinden, sosyalizmin SSCB'deki tutunma ve geliş- me imkânlarını yok etmiştir. Kanıt mı dediniz? Ka- nıtın en âlâsı, konuyu işleyen Isaac Deutscher'in. yazdıklarıdır. "...Stalin, 1924 yılı başlarında yayımlanmış olan 'Leninizm'in temelleri' adlı risalesinde, her- hangi bir ülke proleteryasının iktidarı ele geçi- rebileceği, ama tek bir ülkede sosyalist ekono- miyi kuramayacağı üzerinde önemle durmuştu. Şöyle diyordu Stalin. "...ne var ki,tek bir ülkede, burjuva iktidarının devrilipproleterya iktidarının kurulması, sosyalizmin tüm zaferinin kesin olarak sağlandığı anlamına gel- mez. (...) Sosyalist üretim organizasyonunu ger- çekleştirmek için, tek bir ülkenin harcadığı çaba- lar; özellikle Rusya gibi bir tanm ülkesinin sagladı- ğı çabalar yeterli değildir..." Ne var ki, aynı yıl içinde, ama daha sonra yaz- mış olduğu 'Leninizm'in Meseleleri' adlı eserin- de Stalin, bu düşüncesini düzelterek tam tersi- ni ileri sürmüştür. Leninizm'in Temelleri'nin ilk baskısını dağıtımından çekerek, bu esere itibar edilmemesi gerektiğini söylemişti..." (I.Deutsc- her, 'Stalin', Cilt 1. S. 408 Ağaoğlu Yayınevi, 1969) Stalin'in 'totaliter' sosyalistliği, bilindiği üzere, önce Sovyetler'i 'Ruslaştırır', sonra Komintem'i; neticede Bolşeviklik, yalnız SSCB'ye dahil olan de- ğil. SSCB'nin çevresindeki 'Mazlum Milletleri' de suitası altında tutan, 'Büyük Rusya 'a bir diktaya dö- nüşmüştü. 'Rusya gibi bir tanm ülkesinin sağla- dığı çabalar' yetmediği için, 'gerçeksosyalist eko- nomi' kurulamamış; 'ilerlemiş ülkeleıin proleterya- /a/r'tınmadığı için de, uluslararası diplomatik başa- rısına rağmen (gezegenin yansını kontrol ediyordu), SSCB çökmüştür. 'Tesbitler' haklı mıdır, değil midir; düşünmek lâ- zım! Hele, 30'larda kaçan fırsatı, XX. yy, tarihin 50'li yıllarda sağladığı gerçekleştirme imkânını da, aynı sebepten elden kaçırmışsa! Yeşil ışık' yakılmaymca!.. Gençler bilmez, savaş ertesi bütün seçimlerden, Fransa'da ve ftalya'da Komünist Partiler, 'en bü- yük parti' olarak çıkıyorlardı: Nazizm'e ve Faşizm'e karşı, cesur, fedakâr ve başanlı bir silahlı direniş yap- mış, halklannın 'gözbebeği' olmuştular. Fransa'da, FKP'ninMartyveTillon'un 'kumandasında', hâlâbil- mem kaç bin kişilik bir 'yeraltı gücüne' sahip oidu- ğu rivayeti yaygındı. Hani kalkışsalar, iktidar avuçla- nna düşecek! Koşullar bu kadar elverişli olduğu halde, bu iki par- tinin son hamleyi yapmayışı, Mark Apter'i çileden çıkarıyordu; birasının köpüklerini, sağa sola üfleye- rek, derdi ki: "...Fransa ve Itafya'nın sistem'den çıkması, hem Emperyalizm'e öldürücü bir dar- bedir, hem Sovyet tipi bürokratlığa değeıii bir alternatif! Thorez ve Togliatti, neden bu cesa- reti gösteremiyor, anlamıyorum tavariş!" Oysa anlamak o kadar kolaydı ki!.. Sonradan Ti- to, Nagy ve Dubcek'in göstereceği 'cesareti', FKP lideri Thorez ve IKP lideri Togliatti, 'Moskova is- temediğinden' gösteremediler; dahası, Fransa'da Thorez, biraz ısrarlı görünen Marty ve Tillon'u'fas- fiye etti'. Moskova'nm neden istemediğine gelin- ce, bilmiyorum Mark Apter, sonradan öğrenebil- miş midir: Yalta ve Potsdam Konferansları'nda, 'Üç Büyükler' -ABD, SSCB, Ingiltere- 'dünyayı paylaşırken' -Yunanistan dahil- Akdeniz Bölge- sini, dolayısıyla Italya ve Fransa'yı 'Batı Nüfuz sahası' içinde bırakmayı uygun görmüşlerdi. Moskova anlaşmaya uydu. Thorez'e de Togli- atti'ye de, 'yeşil ışık' yakmadı: bu kadar basit, o kadar hazin! Böylece xx. yy., elde ettiği önemli bir fırsatı da- ha, elinden kaçırmış oldu; zira klasik şemaya göre gelişmiş, Fransa ve Italya, hem endüstri gücü/en- düstritoplumuydular; hem burjuva kültüründen, lâ- yıkıylageçmişlerdi; onlann sosyalizm deneyleri, çok farklı artematifleroluşturacak; bu sayede xx. yy., sos- yalizm tarihinde daha görkemli bir yere oturabile- cekti. Yine de, 'Soğuk Savaş' döneminde. 'Sosyalist Doğu Bloku (SSBC ve 'uydulan') ve 'Bağlantısız Üçüncü Dünya' ('Mazlum Milletler'); 'Sistem'i (Emperyalizm'i), Batı Avrupa ile Kuzey Ameri- ka'ya 'hapsetmişti'. Bilir misiniz ki, bunu 'yara- tan' diyalektik, yeryüzünde 'aynen' durmakta- dır ve o kadar 'geçerlidir': 'Özelleştirme' ve 'Kü- reselleşme'deki onca telâş, işte bu yüzden!.. http:// www. prizma.net. tr/ A İLHAN http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm