Katalog

CumhuriyetImtiyaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yay/n Yöneımeni Orhan Erinç • Genel Yayın Koordınatörû: HikmetÇe- tinluya 9 Yazıışlen Müdürii. Ibrahim YıMız • Sommlu Müdür: Fikret İlkiz # Haber Merkezı Müdürü' Hakan Kara 0 Görsel Yönetmen: Fikret Eser Do Hah*rler Şinasi Danışoğlu 0 Istıhbarat Cengiz Yıldırun 0 Ekonorru Mehmcc Saraç 0 Kültûr Handan Şenköken 0 Spor Abdülkadir \ ücelnıan 0 Makalefer Sami Karaören 0 Duzeltme Abduüah Yaacıt Fotoğraf Erdoğan Köseoğiu 0Bılg>Belgc. Edibe Buğra 0 Yurt Haberien Vlehmet Farsç Yayın Kurulu. tlhan Selçuk (Başkan). Orhan Erinç, Oktav Kurtböke. Hikmet Çetinkaya* Şfikran Soner. Ergun Balcı. tbrahim Yıldız, Orhan Bursalı. Mustafs Balbav, Hakan Kara. Ankara Temsılcısı Mustafa Balba> Atatürk Bulvan No 125, Kar4,Bakanhk]ar-Ankara Tel 4195020(7hat). Faks. 4195027 • îzmır Temsı/cısr Serdar Kızık, H. Zıya Blv. 1352S 2*3Tel 4411220, Faks 4419117• Adana Temsılcısı Çetin Yiğenoğlu, İnonuCd 119S.No 1 KaLİ, Tel 363 U II, Faks 363 12 15 Mucsese Mudürü Üslüı Akjnen • Koordinator Ahmet Korulsan • Muhasebe Bükre Yener»*^ Hûsevin Gürw»l$letme Önder (Hik • Bılgı- lştem Nail İnal • Bılgı-»>ar Sıstem Mûrmet Çiler»Saaş Fırik* Kuza MEDYA C: • Yönetım Ku Başkanı - Genel Müdür Gü Erduran # Koordınator R Işıtman # Genel Mudur Yardım SevdaÇoban Tel 514 07 : 5139580-5138460-61,Faks 513* Ya)imia>an ve B ı u n : Yenı Gun Kaber Ajansı, Basın ve Yayıncıiık A Ş Tüıfcocagı Cad 39/41 Cagaloğlu 34334 Isl PK 246 Islanbul fcl. «WI2> 512 05 05 (20 h«) Faks-(0 212) 513 85 95 26AĞUSTOS 1998 Imsak: 4.43 Güneş:6.17 Öğle: 13.13 tkindi: 16.55 Akşam: 19.55 Yatsı: 21.23 www.cumhuriyet.com Üniversitelene kayıHar • ANKARA (AA)- Üniversitelere kayıtlar, 31 Ağustos-1 1 Eylü] tarihleri arasında yapılacak. Tüm ünh ersitelere kayıtlar bu tarihler arasında gerçekleştirilecek. Ancak her fakülte ve yüksekokulun kayıt tarihleri ayn günlerde olduğu için, öğrencilerin üniversitelerden bu konuda bilgı alması gerekiyor. Halen eline sınav sonuç belgesi ulaşmayan veya belgelerini kaybeden adaylar da, tkinci Basamak Sınav Kılavuzu'nun arkasındaki dilekçeyi doldurarak Öğrenci Seçme ve Yerleştırme Merkezi'ne (ÖSYM) gönderecekler. Hemingway'in gizli kitabı • NEWVORK(AA)- Ünlü Amerikalı yazar Ernest Hemıngvvay'in en son kaleme aldığı, ancak 25 yıldır kilit altında tutulan kitabının yayımlanmasının kararlaştınldığı bildirildi. Hemmgway'in 1953 yılında Afrika'ya yaptığı safariden esinlenereİc kaleme aldıgı bildirilen "True at First Light" adlı eserin Hemingway'in doğumunun 100. yıldönümü olan 21 temmuz 1999'da yayımlanması öngörülüyor. Leopar ve aslan avlanndan, kabile ayaklanmalanna kadar çeşitli konulann yer aJdığı Hemingway'in kitabında, yazann 18 yaşmdaki Afrikalı bır kızla gerdeğe girmesi de hikâye ediliyor. Ancak romanın bu kısmmın gerçek mi, hayal ürünü mü olduğu kesin olarak bilinmiyor AJışverişte kıternetfarkı • ANKARA (AA) - Posta Işletmesi Genel Müdürlüğü'nün önümüzdeki yıl Internet aracılığıyla uygulamaya koymayı planladıgı hizmet, alışveriş anlayrşına farklı bir boyut getirecek. Hizmet, Internet bağlantıh bilgisayar aracılığıyla istenen ürünün sipariş edilmesi ve kısa sürede adrese ulaştınlmasını amaçlıyor. Internet'te resimli listeler halinde düzenlenmiş formlar üzennde müşterilere sunulan ürünlerin. yıne lnternet aracılığıyla seçilerek sipariş edilmesi esasma dayanan yeni hizmet, Internet'in idaresi ve paralann tahsilüıi üstlenen perakendeci firma, üretici fiımalar ve posta merkezlerinde kurulu bilgisayarlar vasıtasıyla on- line teknolojısıne dayanılarak yerine getirilecek. Sumela korumaya almdı • TRABZON (Cumhuriyet) - lçerisinde dünyaca ünlü Sumela Manastın'nın bulunduğu Altındere Vadisi SİT kapsamına almdı. Bölgede bulunan ve manastın tehdit ettiği vurgulanan, doğaya ve tarihe vereceğı tahribat nedenıyle büyük tartışmalara yol açan taşocağmın faaliyetleri de böylece son bulmuş oldu. Trabzon'un Maçka ilçesi sınırlan içindeki Altındere Vadisi'ninMedoş mevkiinde bulunan ve sahil yolu çalışmasında deniz dolgusu için kullanılan taşocağının işletilmesi başta Sumeia Manastın olmak üzere Altındere Vadisi'ni tehdit ediyordu. Yurt-Kup'un yeni hedefi • ANKARA (AA)- Üniversite öğrencilerine hizmet veren yurtlar, modernleştiriliyor. Yurt-Kur Genel Müdürü Halim Küçük. "Kışla yurtlar'" yerine, bir odada 4 kişinin yaşayabileceği, içinde her öğrenciye ait masa, sandalye ve dolap ile ortak kullanılacak duş ve tuvaleti olan modern yurtlar yapılacağını belirtti. Yaz aylarında bazı yurtlann bakımını yaptıklannı anlatan Halım Küçük, her yurtta yemekhane, spor tesisleri, tiyaro salonu, doktor, psikolog, kuafor ve ayakkabıcı bulunacağını bildirdi. Çamlıhemşinliler soruyor: 'Çevre Bakanı hangi çevrelerin bakanı?' Çanlılar, Kazdağlan için harekete geçt Fırbna Deresi'nde fiıtına kopacakÜMİTaTAN tZMtR - Yıllar önce yörelerine kurulan termik santralların yaptığı "tahribattan" bunalan Yatağan, Yeniköy ve Gökovalılar mahkeme kapılannda hesap sorup, haklı çı- karlarken, Çanlılar Kazdağlan'nı; Çamlı- hemşinliler de Fırtına Deresi'ni termik ve hid- roelektrik santrallann "fefaketinden" koru- maya çalışıyorlar. ÇED raporu bile olmayan Çan Termik Santralı projesinden vazgeçil- mesi için yöre yurttaşlan "faks yağmuru" başlatırlarken, "Çevre Bakanı hangi çevre- lerin bakanı" diye soran Çamlıhemşmlıier 29 Ağustos'ta Türkiye'nin tüm çevre dost- lannı bölgelerinde toplayıp fırtına esrire- cekler. Sanki gizli bir el Türkiye'nin, belki de dünyanın en güzel yerlerini yok etmek için çalışıyor. Nerede orman, nerede güzelim bir koy varsa "keşfedffijor", hemen ardından kir- lilik tesisleri kurmak içm kollar sıvanıyor. Ne yöre insanlannın feryatlan, ne bilim in- sanlannın uyanları, ne raporlar, ne Danış- tay kararlan, ne de deprem riskı umursanı- yor. Gökova'ya kimseler uğramasın diye • Çamlıhemşinliler, Fırtına Deresi'ne kurulması pJanlanan ve doğal çevreyi tahrip edecek olan hidroelektrik santralına karşı 29 Ağustos'ta eylem yapacak. Çanlılar, Kazdağlan'nı termik santral felaketinden kurtarmak için "faks yağmuru" başlattılar. termik santral bacası dikilıyor; Bergama'nın en verimli ovaları siyanüre terk edilmeye çaJışılıyor; JzmırKuşcenneti'ni lımana dö- nüştürme sevdalılan ellerini ovuşturuyor; Akkuyu'nun en bakir koylannı nükleere tes- lim etme telaşı yaşanıyor... Çan'dan faks yağmuru Son günlerde öne çıkan çok önemli iki yö- re var: Kazdağlan ve Çamlıhemşin'in Fır- tına Deresi. lhalesı tamamlanan Çan/Ça- nakkale Termik Santralı'na ilk kazma nere- deyse vurulmak üzere. Üstelik ÇED rapo- ru da yok. Aylardır bu santraldan vazgeçil- mesi için çalmadık kapı bırakmayan yöre in- sanlan. çevreciler ve kitle örgütleri, Kaz- dağlan'nın Yatağan'a dönmesini istemiyor- lar. Çeşitli etkinliklerle yetkilileri uyarmaya çalışan Çanlılar, son olarak yörelerini kat- letmekte direnen tüm yetkililere faks çeke- rek, ellerini ülkenin en görkemli doğa par- çasından çekmesini istiyorlar. "Çevreden bihaber" yetkililerin işsizliğe çözüm ve ener- )\ gereksinimi propagandalannı "komik" olarak nitelendiren çevre örgütleri santralın neden yapılmaması gerektiğıyle ılgili so- mut verilen de şöyle şıralıyorlar: # Kazdağlanzatenlstanbul üzerindenböj- geye kuzev rüzgârianyla ulaşan kirliliğin et- kisi altındadır. Yöreye kurulacak bir termik santralla beş yüz bin hektarbk (anm ve or- man alanı yok olacak. yeraltı sulan zehirie- necek, KocabaşÇayı'nın dengesi bozulacak. # Çanakkale, birinci derece deprem böl- gesidir. Bu da ayn bir tehdit konusudur. # Çan köınürieri santralda kullanılaca- ğı betirtilen teknoiojiye uygun değildir. Sant- ral ÇED raporu haârtanmadan ihale ediJ- miştir. Tesis izni ve emis\t)n Laıi aluımarruş- br. ÇevreKanunu'nun üçünciimaddesi uva- nnca fayda- maliyet analizi \apılmanuş. al- ternatif çözümler göz ardı edilmiştir. Çamlıhemşin'in Fırtına Deresi'ne "yap- işlet-devret" sıstemiyle yapılmak istenen hidroelektnk santral için de yöre insanlan ayakta. Kaçkar Dağlan 'nın en önemli orman- lannın ortasına kurulması planlanan santra- lın yapılması durumunda 1. derece erozyon ve heyelan bölgesi olan Çamlıhemşin'in fe- laketlerlebaşbaşa bırakjlacağı belirtiliyor. Yö- re halkı santralı yaptırmamak için Çamlıhem- şin Doğasını Koruma Girişimcileri adı al- tında örgütlenmiş. Türkiye'deki tüm çevre örgütleriyle iliş- kiye girerek destek almışlar. Santralla ilgi- li Çevre Bakanlığı, ÇED olumlu karan ver- miş. Ama onlar, Yatağan Yeniköy, Kemer- köy termik santrallannm kapatılmasıyla ıl- gili Danıştay karannı olumlu bulup, ancak çalışmalan için ortaya konulacak Bakanlar Kurulu karannı imzalayacağını söyleyen ÇevTe Bakanı 'na hiç mi hiç güvenmiyorlar. Bilim insanlan da yöre halkını haklı bu- larak, "Fırüna Deresivadisine böyle birsant- ral girişimi büyük talihsiztikrir" dıyoriar. 205 yurttastan ortak dilekçe Çamlıhemşin halkı dava açtı • Trabzon Bölge îdare Mahkemesi'ne yapılan başvuruda Dilek Gürbulak Hidroelektrik Santralı için Çevre Bakanlığı tarafından veriler ÇED raporunun iptali istendi. AHMET ŞEFİK* tstanbuVda yine tanker yine tehlike tstanbul diin bir kez daha büyük bir tehlikeyle karşı karşı>a kaJdL Rum'dan Itarya'ya giden 140 bin ton ham petrol yüklii Vunan bambrali tanker, tstanbul BoğazTnda karaya oturdu. Doğa Savaşçılan Çevre Örgüfü kara}a oturan tankere spre> boya ile "SOS Sizi L : yanmay» davet ediyoruz" yazdı ve pankart astL Saat 09J0 sralannda "teknik anza" nedenrvle Harem açıklannda karaya oturan "Crudeguir adlı 274 metre bovunda, 23 metre eninde ve 81 bin grostonluk tankerin 145 bin ton ham petrol yüklii olduğu bildirildi. Doğa Savaşçılan Çevre Orgürü üveleri olayin du\ ulması ü/erine saat 16.00 sıralannda tekne ile yanaşarak sprey boya ile "SOS Sizi uyanmaya da\et ediyonız. Yeter artak" yazdılar ve "Türk Bogazlan banşın ve dosthığun yolu olmahdır" yazıh pankartı tankere astıiar. Doğa Savaşçıian ÇevTe Orgütü adına bir açıklama yapan Zafer Murat Çetintaş; Jstanbulfl^g»a'ı«dan ham petrol ' taşuunasına yöneük'daha önce vapüklan uyanlann bir kez daha doğrulandığınj vurgutodL(HATlÇE TUNÇER) MİLLİ EĞtTİM BAKANLIĞI İHALE TEKLtFLERİNÎ tNCELÎYOR 134 okula 1297 teklifANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Milli Eğitim Bakanlığı'nın 8 yıllık ke- sintisız temel ilköğretim okullanndan 134'ûnun ihale teklifleri açılmaya baş- landı. 200 firmamn 1297 teklif verdi- ği ihalede, en büyük ilgi Ankara ve Bursa illerine oldu. Şartname gereği, müşavir ve yüklenici fırmalar yapıla- cak binalardan 5 yıl süreyle sorumlu olacaklar. Daha önce çok yüksek tut- tuğu ön yeterlilik ihalesine yeterli sa- yıda teklif verilmemesi nedenıyle iki kez ihaleye giden bakanlık, 359 ilköğ- retim okulunun yeni öğretim dönemı- ne yetişememesine yol açtı. Milli Eğitim Bakanı Hikmet Uluğ- bay'ın katılmadığı inşaat ihalelerinin açılışında, Müsteşar Yardımcısı Cemil 8 yıla Almanya modeliANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), bu yıl 6. sınıfa zorunlu olarak kaydedi- lecek yaklaşık 1 milyon 200 bm 5. sinıföğrencilerinin aiielerine "mek- tap* gönderecek. Velilerin çocuk- lannı 8 yıllık kesintisiz temel eğitim uedeniyle 6. sınıfa kaydettrrmek zo- nmda olduğu anımsatılan mektupta. öğrencilerin hangi okuilara kaydet- tirikceği de bildıriliyor. MEB, 8 yıliık kesintisiz temel eği- tinıde Almanya modeltni Türkiye'ye taşıyor.Ogrencilerin 6. sınıfa firesiz kaydettirilmesini amaçlayan bakan- lık, velileremektup gönderecek. Bu- iunduklan böîgede 6. sınıf bulun- mayan ve taşımah eğitim yapan öğ- renciler, mektuptaki bilgüerdogrul- tusunda kayıt yaptıracak. Bakanlık, hazırlıklann vjpılması için il milli eği- tim müdürlüklerini uyararak 1 mil- yon 200 bin öğrencinin adresinin be- Jirlenmesini istedi. Bakanlık, 1998-1999 öğretim dö- neminde "q egtimine" ağırlık ver- di. İlköğretim Iş Efitimi dersi haf- tada 2 saatten 3 saate çıkanldı. Çetinyeraldı.359okuldan 134'ü için çıkılan 1. aşama inşaat ihalesine 200 firma katıldı ve 52 paket ıhale için 1297 teklif verdı. Ankara ve Bursa, 70 teklıfle firmalann en yoğun ilgi gös- terdığı kentler oldu. Bakanlığın hiç teklif beklemediği Hakkâri'ye de 5 teklifverildi. Müsteşar Yardımcısı Ce- milÇetin, ön yeterlilik ihalesine yeter- li sayıda firmanın katılmaması nede- niyle ıkincı kez ihaleye çıktıklannı anımsatarak U O nedenle inşaat ihaksi bu kadar zaman aktı" dedi. 359 okul ihalesıninbu yıl sonuna kadartamam- lanacağını söyleyen Çetin, ikinci etap ıhalelere eylül ayında çıkılacağını bil- dirdi. Çetin, bu okullann 1999-2000 yı- lında hızmete gireceğini kaydetti. 1998-1999 öğretim döneminde 21 bin 147 dersliğin hizmete gireceğini be- linen Çetin, daha önceki yıllarda 5-6 bin derslik yapıldığına işaret etti. Çe- tin, 21 bin 147 derslik için 126triryon lıra harcanacağını anlattı. Bugüne ka- dar okul ve derslik onanmlanyla ek derslik inşaatlan için 97 tnlyon lira harcandığını bildiren Çetm, "Bu.geçen yıl harcanan paranın 7 kaü" dedi. Sperm kalitesi sayımı başlıyor Erkeğiıı spermi mercek altında TRABZON - Yap-işlet- devret modeliyle Çamlı- hemşin'de Fırtına Deresi üzerine yapılacak olan Di- lek Gürbulak Hidroelektrik Santralı için Çevre Bakan- lığı tarafından verilen Çev- re Etki Değerlendirme (ÇED) raporunun iptali için vatandaşlar Trabzon Bölge İdare Mahkemesine başvuruda bulundular. 23 Ocak 1998 tarihinde Trab- zon Kültür ve Tabıat Var- lıklarını Koruma Kurulu tarafından SİT alanı olarak tespit edilen Çamlıhem- şin'de Dilek Gürbulak Hid- roelektrik Santralfnın ya- pımının durdurulması yo- lunda çevrecilerin çabalan giderek yoğunlaşıyor. Başbakan Mesut Yıl- maz'ın temel atma törenin- den üç gün önce acelece çıkanlan ÇED onayının ip- tali için 205 Çamhhemşinli vatandaş Trabzon Bölge İdare Mahkemesi'ne gitti. Avukat Yakup Şekip Oku- mu; ve Erol Ozcan aracılı- ğıyla mahkemeye başvuran vatandaşlar; projenin uy- gulanması halinde çevreye ve doğaya telafisi olanak- sız pek çok zarann verile- ceğini iddia ederek Çevre Bakanlığı'nın ÇED'e olur karannın iptalini istediler. Vatandaşlar iptal başvunl- sunda şu gerekçelere dik- kat çektiler. " • İnşaat süresince 704 ton dinamit padatılarak ye ralünda toplam 20 kilomet re uzuniuğunda tünelleriı açılması. birinci derecedt erozjon ve heyelanlar böl- gesi olan yörede felaketien yol açacaktır. Titreşimler- den tarihi yapüar yıkılabi- lecektir. •Fırtına Vadisi doğal SİT alanıdır. Milli park sınırlan içindedir. Derenin kurutul- masıyla sadece Fırbna De- resi ile Kanada'nın güne- yinde bazı derelerde yaşa- yan Deniz Alası adlı balık rürü ile diğer çanlılar da yok olacakbr. • Tarihi köprülerin altın- dan Fırtına Deresi akmaya- cakür. • 56 bin ağacın kesilmesi ile erozyonlar artacak, fela- keder kaçınılmaz hale geie- cektir. •Tünelierden çıkacak bin- lerce metreküp hafriyat, te- peler oluşturacaktır. • Bölge bitki açısından 2 bin 460 türle Türkjve Flo- rası'nın yüzde 28'ini oluş- turmaktadır. Bölge, dünya- da koruma öncelikli 200 ekolojik bölgeden biridir. • Sayısız zararlan karşı- sında projenin getirisi yr>k- tur." Çamlıhemşinliler başvu- rulannda, Çevre Bakanlığı tarafından onay verilen ÇED raporunun bilim adamlan tarafından "bö- yük bir şanssızlık" olarak nitelendinldiğıne de dikkat çektiler. SÖYLEŞİ AÎTİLAİLHAN Sultan-ı Yegâh...' e-posta : tan @ prizma. net tr ANKARA/LONDRA (UBA)-Bilim adamlan dün- ya çapında insan spenni ka- litesinin "normal" düzeyine ilişkin çalışma başlatacakla- rını belirterek günümüzde yürütülen çalışmalarda insa- nın geleceği için nsk oluştu- ran spenn sayısındaki glo- bal düşüş, testis kanserinde yükseliş ve erkek üretkenlı- ğindeki diğer düzensizlikle- rin artışına dikkat çektiler. The Independent gazetesı- nin haberinde, erkek üret- kenlığindeki bozulmalardan endişe duyan bilim adamla- n. ileride ortaya çıkabilecek zararlan önlemek için acil çalışma gerektiğını günde- me getirdiler. Bilim adamlan, araştırma- lannda msanın geleceği için nsk oluşturan spenn sayın- sındaki global düşüş, testis kanserinde yükseliş ve erkek üretkenligındekı diğer dü- zensızliklerin artışına dikkat çektiler. Araştırmanın tüm dünya- da önümüzdeki sonbahardan itibaren lskoçya, Fransa, Da- nimarka ve Finlandiya gibi Avrupa ülkeleri ile Japonya öncülüğünde ABD'de başla- tılacağı bildirildi. Araştırma- da, coğrafik olarak sperm- deki konsantrasyon ve hare- ketı, erkek seks hormonunun düzeyı ile çevresel kimyasal etkilerin rolü ortaya çıkanla- cak. Haberde aynca, erkek üret- kenlığine ilişkin 6 yıl önce Hollandalı bılım adamı Niek Skakkabek'ın de >a> ınıladı- ğı bır raporla son 50 yıl için- de global sperm sayısmda yan yanya düşüş kaydedildı- ğini ifade ettiği kaydedildi. (Bu söyleşiyi, Ergüder Yoldaş'ın Nedîm'den bes- telediği ve Nur'un (Yoldaş) söylediğı, 'sa'd-âbâd' şarkısının, o muhteşem 'methal'ini dinleyerek okuma- lıanız.) Tâtil dönüşü, yaz gecesi; sırnaşık, nemli bir sıcak; öyle ki, yıldızlı ve lâcivert karanlık, insanın tenine, say- dam bir zar gibi yapışıyor: 28 Temmuz 1998. Televiz- yonda, kanaldan kanala geçerken, ekranda ansızın bil- dik bir yüz, Nur'un yüzü; tanıdık bir ses, Nur'un sesi: "...hayat bir gemi, dünya bir liman; her limanda, inen de olur, binen de olur, inan ki...": bu, 'Sâki' şar- kısının, ânında akılda kalan, ünlü 'nakarat'ı değıl mi? Program, Nur'un (Yoldaş) sunucuyla sohbeti ve öte- ki şarkılanyla devam ediyor; oysa ben, çoktan 'kop- muşum'! 'Bir yaz günü hatırası...' Yeşilköy Motel, 12 Eylül sonrası; kadın erkek, ma- yolu şoröu bir kalabalık; akşam kafeteryasında, de- nize karşı, hem serinletici şeyler içiyor, hem söyleşi- yor. Sadri (Alışık), Çolpan (llhan), Biket (ilhan), be- raberiz; beyaz ve telâşlı. bir martı zengınliği; denize girenlerin çığlıklan, uzak yelkenliler; insana derin ne- fes aldıran, bir ferahlık hissi! Bir ara, Sadri (Alışık) deniz üzerinden alçalarak ge- len; gün batımının, yaldızlı kızıla boyadığı; büyük bir yolcu uçağını, eliyle gösteriyor: "...rüzgâr müsâlt ol- madı mı, bu taraftan iniyoriari". Tam o sırada, hopar- lörde, su gibi akan bir flüt sesi, arkasından, o şarkı: 'Sultan-ı Yegâh!' Aynı anda, Sadri ve Çolpan'ın (ll- han) gülümsediğini; civar masalardan bazı yüzlerin, bana döndüğünü hissediyorum: o aylarda, bu şarkı 'en büyük hit'; Ergüder besteledi, Nur söylüyor; şi- ir, benim! inanır mısınız, içimdeki his, gurur ya da rfti- har olmadı. adetâ, mahcûbiyet hissi: biz, 40 Karan- lığı'ndan gelen şairter, böyle mutluluklara hazırlıklı de- ğildik: belki de ondan! Üstelik, daha Izmir'deki gazetecılığim sırasında, (6O'lı yıllar) önce Hümeyra, 'Ben Sana Mecburum'u, arkasından Timur Selçuk, 'Kararrtina'lı Despina'yı besteJemişti; Ankara yıllannda, bunlan başkalan iz- ledi; yâni alışkın olmalıyım! Ergüder, 'Suttan-ı Ye- gâh' için izin istediğinde, ne onu tanıyordum, ne Nur'u; ancak 45'lik çıkıp, 'ortalığı yıktıktan sonra' tanışabil- dik; hem de hangi koşullarda: Istanbul'a nakletmişiz, eşyalar henüz kamyondan indirilmiş, evin içi karman çorman; kapı çalıyor, açıyoaım: onlar! 'Sultan-ı Ye- gâh'ın ilk 'uzunçalan'n, 'dostlukla' imzalayarak, ar- mağan edeceklerdir; içinde, 'Sâki'den. 'Mihrimâh'dan, 'Sa'd-âbâd'dan başka, benim 'Mâhûr' da bulunuyor. Hâlâ saklanm. O temmuz gecesi, (28 Temmuz 1998) TRT/2'de, Nur'un fasih veselis Türkçesinden, 'Suttan-ı Yegâh'ı tekrar dinleyince: ilk düşüncem şu oldu: 12 Eylül fe- lâketine' uğradığında, ülkemizde hangi değerde besteler 'hit' oluımuş; oysa günümüzde, hangi 'hit'ler beste sayılabiliyor: vah bize! ...Farklı bir sentez!" O jüri, acaba -bıraz olsun- utanmış mıdır? Çoğunuz bilmez, şarkı daha önceTRT'nin açtığı Eu- rovisîon yanşmasına katılmış, 'elenmiştir': Türki- ye'de 'resmf müzik zevkinin 'alafrangalığı' ile, 'hal- /on'müzikzevkinin 'çağdaşlığını ve Türklüğünü', hiç- bir olay bundan daha güzel kanıtlayamaz! Nur (Yoldaş) demiş ki: "...elbette çok farklı. Çok yeni bir şey yaptığımızın farkındaydık. Ergüder Bey'in hiç şüphesi yoktu: albüm satardı satmaz- dı ayn konu, ama, müzikalite yönünden, farklı bir serrtez oluşu yönünden, en ufak bir şüphesi yok- tu Ergüder Bey'in. Albüm sattı, aynı zamanda; hem de çok sattı: eleştirmenler, yere göğe koya- madı..." (Gazete/Pazar, 19 Temmuz 1998). Dikkat ıstenm, altı çizilen nokta, 'farklı bir sentez' oluşu noktasıdır; çünkü, Ergüder Yoldaş, klâsik şi- irimizden aldığı ilhamla, klâsik Türk Musikisi'nin de- rinliklerinden; düpedüz çağdaş, basbayağı Barh'lı bir 'sentez' oluşturmayı başarmıştı; bilir misiniz ki, sizin 'HafifBatı Müziği'tarzında dinlediğiniz, 'Suttan-ı Ye- gâh', aynı zamanda, musikimizin Sultânî Yegâh ma- kamında; Mâhûr ise, Mâhûr makamında bestelen- miştir, 'Mihrimâh', Muhayyer Kürdî'dir, 'Sa'd-âbâd ise Bûselik! Sanınm, o albümü ilk dinlediğim akşam, beni allak bullakeden de bu olmuştu: müzikte, 6O'lı yıllarda pat- lak veren, folk/pop taranın (arranjmanlan hatırlayınız); bu defa, sanat müziğinde, -üstelik sentez olarak- do- ruğuna ulaştığını hissedıyordum. Müzisyen değilim, çocukluğumun Izmir'ı (Karşıyaka) o kadar Bat'lıy- dı ki, Italyan müziğine âşık lövanten komşulanmızın, opera aryalannı; ya da Tino Rossi'yi, Maurice Che- valier'yı dinleyerek büyüdüm; Türk Musikisi'ne me- rak verttılâım,Avrupa'ya gidip döndükten sonradır; derinliğine varabilmem ise, daha geç! Şimdi birdenbi- re, iliklerine kadar Türk, basbayağı çağdaş, bir müzik keşfetmıştim; içinde klârinetin, kemençenin, yaylıtam- bûrun; trompetlerle ve Istanbul Senfoni Orkestra- sı'nın yaylı çalgılanyla, birlikte soluk alıp verdiği, şâ- hâne bir müzik! 'Demokrat Izmir'de, Hatıralan'nı yayımladığımız için, Burhanettin Ökte'yi tanımıştım; Çankaya'da Gâzi'nin 'Fâsıl hey'eti'nde çalmış bir üstaddı; Gâ- zi'nin Türk Musikisi'ne hayranlığını, böylece birinci el- den dinlemiş oldum; onun Türk Musikisi'ni eleştiren sözlerini, hangi manada almak gerektiğini ozaman da- ha iyi anladığımı sanıyorum: besbelli yûzyıllarcbr gör- kemli bir yerara nehri gibi uğuldayarak akan, o büyük musikiyi, çağdaş formlar içinde, kimliğini ve kişiliğini kaybetmeden, dünyaya sunmamızı istiyordu. Bunun ışaretı, hatta kanıtı: Ahmet Adnan Saygun'a 'ısmartadığı' 'Özsoy' Operasıdır, hem çağ- daş, hem de Türk olsun istemişti. Türk hafrf müziğinde, Ergüder'in ve Nur'un (Yol- daş) denediği; -fikrimce,- adamakıllı da başardığı 'farklı sentez', acaba bu 'senfez' değil midir? Merakhsı için not:: Fethullah Hoca'nın 'külhanın- da', gırtlağına kadar kül yutmuş' bulunan, refîk- i azizim, Irfan Külyutmaz; bestelenen şiirin adını yanlış bulmuş, 'aslı Sultânî Yegâhtır, niye Sultan- ı Yegâh demiş?'diyor (Zaman, 16Ağustos 1998)... Halk öyle diyor da, ondan: aynca, mısra fonetiği açısından, 'suKânr kelimesi, şiiri yazarken bana elverişsiz görünmüştü; Irfan Külyutmaz şâkirdi olduğu Hilmi Yavuz'a keyfiyeti naklederse, o da şairolmakla, herhalde bu endişeme hak verecek- tir. http:// www. prizma.net tr/ A İLHAN rrttp^/www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm