Katalog

6 TEMMUZ 1998 PA2ARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Pamuklu dokumada anti-damping vergisi getirilen ülkeler arasında Türkiye de var AETden üçüncü iilke muamelesiEkonomi Senisi - 4vrupa Bırlığı, 6 Mart belgesı ıle gumruklennı bırleştır- m e karan aldığı Turkıye'yı pazanndan dışlarnava devam edıyor Avrupa Ko- mısyonu 25 Man 1998 tanhınde Bırlı- gın, Çın, Mısır Hındıstan, Endonezya, Pakıstan ve Turkıye'dekı ışlenmemış (agartılmanıjş) pamuk fabnkalanndan ıhraç edılen mallara geçıcı vergıler ge- tirmesı yonunde bır karar aldı Karar Bırhgın gumruklennı bırleştırdığı Tur- kıye'yı uçuncu bır ulke gıbı gormesı ve antı- dampıng uygulamalan kapsamına aiması anlamına gelıyor AB'nın pamuklu dokuma sektorunu temsıl eden alt örgutlennden Eurocoton tarafından açıklanan Avrupa Bırlığı 'nde rekabetın korunması yonunde hazırladı- ğı araştırma raporunda, Turkıye dam- pıng yoluyla Avrupa'dakı pamuklu do- kuma fabnkalannı tehdıt eden (Bırlık dışındakı)ulkelerarasındayeraldı Ra- porda, AB'nın pamuklu dokuma endust- nsının rekabet açısından yenı koruma onlemlenne gerek duyulduğu belırtıle- rek, soz konusu ulkelerden pazara gıren urunlere yenı vergıler konulması gıbı bır dızı onleme başvurulması gerektığı sa- \oinuldu Avrupa Komısyonu taraftndan 25 Mart 1998'de Eurocoton uyelenne duyurulan karann, geçen yılın mayıs ayında uye ulkelenn pamuklu dokuma sanayıcıle- nnın sektore dışandan gıren mallarla ıl- gılı kesın vergıler konulması yonunde- kı onen ve şıkâyetı uzenne almdığı vur- gulandı Aynı duyuruda soz konusu şı- kâyetın ardından Komısyon'un yenı bır soruşturma başlattığı, bu ıkıncı soruştur- ma sonucunda edınılen bulgulann soz ko- nusu ulkelenn yaprığı dampıngın uye ulkelenn sanayıcılennı zordurumdabı- raktığı sonucuna vanldığı belırtıldı Ko- mısyon'un getırdığı >enı vergının Avru- pa Bırlığı'nın ve Dunya Tıcaret Orgu- tu'nûn duzenlemelenne uygunluğu sağ- Tekstttsektönindegrev rüzgârı BEKİRŞAHtN GAZtANTEP-Teksnl sektöründe fa- alıyet gosteren 21 ışyennde toplu ış sozleşmesı görüşmelerınde anlaşma sağlanamamasının ardından DlSK'e bağlı Tekstl Işçılen Sendıkası ıle Turk- Iş'e bağlı Teksıf Sendıkası, grev hazır- lıİdanna başladı Okan Tekstil'e grev karan asılırken arabulucu asamasında bulunan, 11 bın kışımn çalıştığı dığer ışyerlenne de önumüzdekı günlerde grev karannın asılacağı belırtıldı DİSK Tekstıl Sendıkası Gazıantep Şube Başkanı MuzaflerSubaşı. Okan Tekstıl'de 550 ışçıyı kapsayan toplu ış sözkşmesı gdrüşmelennden oiumlu bır sonuç elde edemedıklennı, bu ne- denle grev karan aldıklannı vurgula- yarak "32 mflyon lira ücret alan işciier için biz 60 milyon lira net maaş ister- ken işveren sıûr zaıs onerdi Grev ka- rannı astık. \ncak 6gün askı süresi var. Bu süre içerisındede bir anlaşma olnıa- ması durumunda genel mcrke/in befir- leyeceği tarihteişidurduracağız" dedı Teksıf Sendıkası Gazıantep Şube Başkanı AfiSeyvan,Sanko Tekstıl AŞ'ye bağh 10 ayn ışletmede yaklaşık 8 bın ışçıyı kapsayan sözleşme ıçın suren gorüşmelenn uyuşmazlıkla sonuçlan- dığını kaydederek arabulucu ıstedıkle- nnı soyledı lanarak Avrupalı pamuklu dokuma sa- nayıcılerının mağdunvetının gıdenldığı ve serbest rekabetın onundekı engelle- nn kaldınldığı one suruldu ve getınle- cek geçıcı vergının 6 av ıçınde yururlu- ğe konabıleceğı bıldınldı Türkiye'den tepki Komısvonun 25 Mart 1998 tanhınde aldığı bu karara Turkıye'dekı pamuklu dokuma sektorunu temsıl eden ve Tur- kıyeTekstılcılerFederasvonuTurktşve- renlerOrgutu adına Izmır'den HerveH.E Giraud ımzalı bır bıldırı ıle tepkı goste- nldı Bıldınde. Kx>mıs>on'un karannı- nın affedılmez bulunduğu kaydedıldı Soz konusu bıldınde Avrupa Bırlığı ıle Turkıv e arasında pamuklu dokuma urun- len tıcaretının 1994 yılından ben Tur- kıve ale>hıne gelıştığı rakamlarla destek- lenerek açıklandı Herve Gıraud ımzalı bıldınde, soz konusu karannın DunvaTı caret Orgutu'nun 5 8 numaralı Antı- Dampıng Anlaşması ıle çehştığı de v ur- gulandı SELÇUK ÜMVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ'NDEN Onıversıtemız sosyal, fen ve saglık bılımlen enstıtuJennın asağıda kontenjanlan belırtılen programlanna 1998-1999 eğıtım-öğretım yılı ıçın sınavda yüksek lısans ve doktora öğrencısı alınacaktır Muzık Ogretmenlığı 4 Resım İş Ogretmenlığı 8 Rehberlık ve Psıkolojık Danışmanlık 5 5 (Jluslararası llışkıler 10 Fen Bilimleri Enstitüsü Bıyolojı 10 5 Fızık 7 3 Kımya 10 7 Matematık 15 10 Istatıstık 5 Çevre Muhendıslığı 8 Elektnk-Elektronık Muhendıslığı 4 8 tnşaat Muhendıslığı 10 7 Jeodezı ve Fotogrametn Muhendıslığı 10 5 Jeolojı Muhendıslığı 10 6 Maden Muhendıslığı 8 Makıne Muhendıslığı 15 8 Mımarlık 5 3 Endustn Muhendıslığı 3 Şehır ve Bolge Planlama 5 Bılgısayar Muhendıslığı 6 Bahçe Bıtkılen 8 Bıtkı Koruma 7 5 Gıda Muhendıslığı 12 3 Tanm Ekonomısı 7 Tanmsal Yapılar ve Sulama 6 2 Tanm Makınelen 10 3 Tarla Bıtkılen 10 4 Toprak 10 5 Zooteknı 10 5 Matematık Ogretmenlığı (Orta oğr) 3 , •, Bıyokyi Ogretmenlığı (Orta ogr.) 3 Fızık Ogretmenlığı (Orta oğr) 6 Kımya Ogretmenlığı (Orta oğr) 3 Matematık Ogretmenlığı (tlköğr) 3 Fen Bılgısı Öğretmenlığı (llkoğr) 3 Otomotıv Eğıtımı 4 Bılgısayar Sıstemlen Eğıtımı 4 Sağtık Bilimleri Enstitüsü Tıp Kakultesi Tıbbı genetık 2 1 Anatomı - I Hıstolojı ve Embrıyolojı 2 2 Fızyolojı - 3 Bıyokımya 3 3 Farmakolojı - 1 Bıyofızık 2 Dis Hekimliği Fakultesi Dış Hastalıklan ve Tedavısı - 6 Protetık Dış Tedavısı - 3 Pedodontı - 2 Ortodontı - 3 Ağız-Dış-Çene Hastalıklan ve Cer - 2 Penodontolojı - 4 Veteriner Fakultesi Anatomı - 2 Bıvokımva 2 2 Mıkrobıyolojı - 2 Vırolojı 2 3 Parazıtolojı 3 3 Patolojı 1 3 Iç Hastalıklan - 2 Farmakolojı-Toksıkolojı 2 2 Doğum ve Jmekolojlı - 2 Dollenme ve Sun'ı Tohumlama - 1 Cerrahı 4 4 Besın Hıjyenı ve Teknolojısı A 6 Zooteknı - 2 Hayvan Besleme ve Beslenme Hast - 5 Beden Eğıtımı ve Spor 6 tstenen belgeter: 1- Dıploma ve mezunıyet belgesımn aslı veya onavlı suretı (lısans eğıtımını yurtdışında yapan adaylann Yuksek Oğretım Kurulu'ndan alacağı dıploma denklık belgesı gereklıdır ) 2- Gıreceğı programı ve vabancı dılını (Almanca Ingılızce Fransızca) gostenr dılekçe 3- 2 adet fotoğraf, aynntılı ozgeçmış ve onaylı nufus cuzdanı suretı 4- Yuksek lısans programlanna başvurular ıçın lısans, doktora programlanna başvurular ıçın lısans ve yuksek lısans oğrenımınde aldığı derslen ve not dokumunu gostenr belge (transknpt) 5- Yuksek lısansa başvuracak adaylann lısans not ortalamasının yuz uzennden en az 65. doktoraya başvuracak adaylann yüksek lısans not ortalamasının yuz uzennden en az 70. sağlık bılımlen doktora programlanna başvuracak tıp, dış hekımlığı ve vetenner fakultesi mezunlannın mezunıyet not ortalamalannın yuz uzennden en az 65 olması 6- Enstıtu mudurluklennden alınacak kayıt sınav ücretı makbuzu, 7- LES sınav ından en az 40 puan almış olduğunu gostenr sınav sonuç belgesı Başvunı ve sınavlaria Ugili açıklamalar: 1- Başvurular 01-11 Eylül 1998 tanhlen arasında kampüste bulunan enstıtu mudürlüklenne şahsen yapılacak, posta ıle yapılan başvurular kabul edılmeyecektır 2- Yüksek lısans ve doktora bılım sınavlan 18 Eylul 1998 tanhınde saat 10 00'da (sosyal bılımler ılahıyat, sağlık bılımlen. vetenner. fen bılımlen zıraat fakultelennde) yapılacaktır 3- Yuksek lısans bılım başan notu yuz uzennden en az 70, doktora bılım sınavı başan notu ıse yüz uzennden en az75'tır 4- Bılım sınavlannda başanlı olan adaylann yuksek lısans ve doktora yabancı dıl sınav lan ıçın başvurular rektorluk bahçesındekı YADAM bınasına yapılacak ve sınav lar YADAM tarafından 19 Eylul 1998 gunu saat 11 00'de Fen Bılımlen Enstıtusu oğrencılennın Zıraat Fakultesi, Sosyal Bılımler Enstıtusu oğrencılen Fen-Edebıyat Fakultesi Sağlık Bılımlen Enstıtusu oğrencılen Vetenner Fakultesı'nde >apılacaktır Bu sınavda en az 50/100 alarak barajı geçenler doğrudan derslere başlatılacak, barajın altında kalanlar ıse hazırlık sınıfından bır yıl sureyle yabancı dıl okuyacaklardır Bır > ıllık sure sonunda başansız olanlann kayıtlan sıhnecektır 5- KPDS'da Almanca, Ingılızce, Fransızca dıllennden herhangı bınnden yuz uzennden en az 50 ve yukan not alanlar yabancı dıl sınav ından muaftır 6- Kazanan adaylann kesın kayıtlan 22-25 Eylul 1998 tanhlennde enstıtülerde yapılacaktır 7- Mezunıyetlenne gore adaylann hangı proramlara başvurabıleceklennı tespıt etmeye enstıtuler yetkılı olup, başvuru sırasında adaylara duyuracaklardır Enstıtulenn adres ve telefonlan Muhendıslık-Mımarlık Fakultesi bınası/Kampus Sosyal Bılımler Enstıtusu 0 332 241 05 21 - 22 Fen Bılımlen Enstıtusu 0 332 241 05 25 Sağlık Bılımlen Enstıtusu 0 332 245 05 25 Basın 31157 Enstitüsü-Programı Sosyal Bitimler Enstitüsü Eskı Turk Edebıyatı Yenı Turk Edebıyatı Turk Halk Edebıyatı Turk Dıh Eskıçağ Tanhı Ortaçağ Tanhı Yenıçağ Tanhı Yakınçağ Tanhı Ataturk Tlkelen ve lnkılâp Tanhı Arap Dıh ve Edebıyatı Fars Dılı ve Edebıyatı Alman Dılı ve Edebıyatı Fransız Dılı ve Edebıyatı Klasık Arkeolojı Sanat Tanhı Sosyolojı Halkla llışkıler Reklamcılık ve Tanıtım Araştırma Yontemlen Radyo-Telev ızyon Gazetecıhk Yonetım Bılımlen Sıyaset ve Sosyal Bılımler Kentleşme ve Çevre Sorunlan Yonetım Organızasyon Uretım Yonetımı ve Pazarlama Muhasebe-Fınansman lktısat Teonsı tküsat Pohtıkası Kontenjan VfikLis. 5 5 10 5 8 6 10 8 10 5 5 5 3 6 8 5 10 5 5 10 10 8 8 5 10 10 iQ 5, „. 5 tktısadı Gelışme ve Uluslararası lktısat 5 Medenı Hukuk Tıcaret Hukuku Medenı (Jsul ve lcra Iflas Hukuku Iş ve Sosyal Guvenhk Hukuku Devlet Hususı Hukuku Kamu Hukuku Çocuk Gehşımı ve Eğıtımı Beslenme Eğıtımı Tefsır Hadıs Jslâm Hukuku Kelâm islam Mezheplen Tanhı Tasavvuf Arap Dıh ve Belâgatı İslam Felsefesı Dın Felsefesı Dınler Tanhı Dın Sosyolojısı Dın Psıkolojısı Dın Eğıtımı İslam Tanhı Türk Islâm Sanatlan Rejısorluk Dekoratıf Urunler ve Çıçek Eğıtımı El Dokumalan ve Örgulen Eğt El ve Makıne Nakışlan Eğıümı Tanh Ogretmenlığı Coğrafya Ogretmenlığı Turk Dıh ve Edebıyatı Ogretmenlığı Okul Oncesı Ogretmenlığı Sınıf Ogretmenlığı Sosyal Bılgıler Ogretmenlığı Turîcçe Ogretmenlığı Ingılızce Oğretmenhğı Almanca Ogretmenlığı 3 4 3 3 5 30 8 5 6 8 8 8 5 5 6 4 8 5 10 4 10 8 4 5 5 5 5 5 5 5 5 4 10 6 5 5 Doktora 5 5 5 . 4 4 5 4 5 - - 5 3 3 5 - 5 3 3 - - - - 9 5 4 , n/4 4 4 2 4 2 2 4 20 5 - 6 6 6 5 - - 6 3 3 4 5 - 5 5 2 - - - - - 5 - - - - - - - EKONOMİSİNE BAKIŞ ERGİN YILD1ZOĞLU LONDRA Bir Yaşında ve Büyümeye Devam Ediyor! 2 Temmuz'da, 1997'de Tayland'ın pa- rasını (bath) devalue ederek dalgajanma- ya bırakmasıyla başlayan Asyâ krızı bır yaşına bastı lyımsertertarafından ılen su- rulduğunun aksıne, knz geçıcı olmadı. As- ya ulkelen eskı guçlennı kazanmadılar Bu sırada knz, 1980'lerden bu yana dogma- tık bır şekılde savunulan bazı serbest pı- yasa "m/f"lerını de gozler onune serdı Son 20 yıldır evrensel gerçek gıbı paket- lenerek sunulan varsayımlann çoğunun ne kadar palavra olduğu ortaya çıktı Kriz sürüyor Ekonomık analızcıler, Asya ulkelennde, onumuzdekı yıla ılışkın buyume projeksı- yonlannı aşağı doğru değıştırmek ıçın ade- ta bırbırîenyle yarış halındeler En son du- rum şoyle Yatırım Bankası Goldman Sachs'ın bır raporuna gore bu yıl Endo- nezya'nın yuzde 14, Tayland'\r\ yuzde 8, GuneyKore'nınyuzde7 Hong-Kong'un yuzde 2 daralması beklenıyor (Far Eas- tem Economıc Revıew 9/07) Onumuzde- kı yıl ıçın bekleyışler daha lyı değıl (Fınan- cıalTimes 01/07) Hemen tum analıstler krızın temelınde, hem malı aktıfler hem de sanayı kapası- test açısndaa bolgedekı yatınm fazlaa so- runun yattığını duşunuyorlac Örneğın Fı delıty Investment'den Kerth Ferguson, muştenlenne Asya pıyasasını onermıyor ve "Bolge borsalanndakı şırketlerın sayı- sı ne zaman yanya ıner, o zaman alışa ge- çılebılır" dıyor Bu ruh halıne uygun olarak Asya bor- salan bu yılın ıkıncı uç aylık donemınde de gerılemeye devam ettıler Bır oncekı do- neme gore Hong-Kong yuzde 29, Bang- kok yuzde 43, Kualalumpur yuzde 41, Smgapur yuzde 35 değer kaybertı SBC VVarburg'dan Dillon Read'a gore Asya ekonomılerıne en az 100 mılyar do- larlıkbıryardımpa- ketı lazım Bu Tay- land, Endonezya ve Guney Kore ser- maye pıyasalarının toplam değerıne eşıt bır rakam (FE- ER 9/07) Bolgedekı fazla kapasıteyı emme- sı, kredı gereksını- mını sağlamast açı- sından ıkı umıt ka- pısı var Japonya ve Çin. Ancak goz- lemcılerÇınekono- mısının onumuzde- kı donemde yavaş- lamaya devam edeceğını, Japon- ya'nın ıse tarıhının en denn resesyo- nu ıçınde, bolgede lokomotıf rolu oy- naması ıçın gereklı refleksı gostermekten uzakolduğunu duşunuyoriar Japonya'nın elındekı devasa dış tıcaret fazlasını, do- vız rezervlerını, gerekırse bunlan ABD Ha- zıne kâğıtlarını satarak oluşturacağı fon- larla destekleyerek devreye sokması mum- kun Bu yolla, Japonya, bolge ulkelerının borçlannı temızlenebılır, ekonomısının faz- la kapasıtesını ıhracat kredılerıyle erıtebı lır, Çın pazarının derınleşmesı ıçın gerek- lı finansman ve teknoloııyı sağlanabılır ha- le getırebılır Ek olarak, Reagan done- mınde ABD'de uygulanan "asken Key- nesgıl" polrtıkalar bağlamında, asken har- camalar yoluyla ıç pıyasa ıçın talep des- teklenebılır Ne kı bu sureç, Japonya'nın bolgede, fiılen bır "ortak refah alanı" oluş- turması, ABD'nın II Dunya Savaşı sonra- sında Avrupa'da ustlendığıne benzer bır rolu ustlenmesı anlamına gelır Bu, eko- nomık krızı belkı çozer ama dunyayı 1930'lann ıkıncı yarısına da gen goturur Sermaye piyasaları sıkışıyor Asya krızı devam ederken buradan çe- kılen malı sermaye kendıne yenı pıyasa- lar anyor Ancak gelışmekte olan pıyasa- lanndurumugeneldeoldukçakotu Rus- ya'nın durumu malum Borsa yıl başına go- re dolar bazında yuzde 63 gerılemış du- rumda Geçen haftalarda yaşanan ruble knzınden sonra, analıstler tekrar bu ulke- nın parçalanabıleceğıne ılışkın senaryola- rı konuşmaya başladılar Latın Amerıka pıyasalandatatsız Tum Latın Amenka'nın yuzde 50'sıne eşrt bır ekonomıye sahıp Sre- zılya Borsası yıl başından bu yana dolar bazında yuzde 6 2 gerılemış gorunuyor Bolgenın dığer ıkı buyuk ekonomısı, Meksıka ve Şılı borsalarında durum daha da kotu Meksıka, soz konusu donemde dolar bazında yuzde 23 7 genlerken ma- lı reformlarından dolayı geçmışte buyuk ovgu alan Ş(//'de gerıleme yuzde 20 9 Yuzde 49 6 genlemış olan Venezuella Bor- sası ıse kan kaybından neredeyse olmek uzere (The Economıst verılerı, 9/07) Bu koşullarda uluslararası malı serma- yenın gıdebıleceğı uç alan var llk ıkısı ABD ve Avrupa borsalan Uçuncusu ıse Turkı- ye gıbı zayıf malı yapısı, ıstıkrarsız sıyası ortamı yuzunden geçmışte pek dıkkatı çekmeyen ve bu yuzden de henuz "kala- balıklaşmamış" bır malı pıyasaya sahıp ulkeler Gerçekten de Asya'dan kaçan devasa fonlarABD'yeyoneldı, boyiece borsayuk- selmeye devam ettı ve edıyor (Internatı- onal Herald Tnbune 26/06) Ancak ABD borsası 9000 çızgısınde sıkışmış gorunu- yor Bır aşağı bır yukarı ama hep bura- da dalgalanıyor Geçmışte aktarmıştım, hemen tum gostergeler tarıhsel ortala- malann yuzde 40 uzennde ABD borsası adeta bır kazanın olmasını bekler gıbı An- cak Asya'dan fonlar gelmeye devam et- tığı ıçın Federal Reserve Bank faızlerı ar- tırmayı henuz duşunmuyor Borsa yuk- seklerde dırenıyor Yatırımcılar arasında, bır düzettniebekteyentenn sayısttekrar grt- tıkçe azalıyor Bu aratia VVall StB^et kapı- talızasyonu ABDGSMH nın yuzde 150 sı- ne ulaşmış hane halkı gelırlennın de yuz- de 6O'ı yatırım fonlanna gomulmuş durum- da (IHT). Bu manzara son derecede korkutucu. işte bazı gerekçeler Asya knzı ve gelışmek- te olan ulkelerdekı gerılemeler ABD şırket gelırlennı olumsuz etkıleyerek kârlarla bor- sa değerten arasındakı makası açmaya de- vam edıyor (Global Report çeşıtlı sayılar) Bazı analıstlere ornegın Morgan Stan- ley dovız analıstı Ravı Buchanda- ri'ye gore, dolar hâ- lâ 160 yen yolunda ılerlemeye devam edıyor Bu ıse ABD'nın genel ola- rak uluslararası re- kabet gucunu olumsuz etkılıyor Avrupa ıçın du- rum bıraz daha oiumlu Iş devrele- rı dalgalanmaları açısından Avrupa henuz ABD'ye go- re yukselme eğnsı- nıngerısınde Goz- lemcıler, Avrupa'da şırket gelırlerınde ortalama yuzde 15 bır gelışme daha beklıyorlar Ancak Avrupa'nın, Ispan- ya, Portekız, Italya gıbı ulkelennde, AB ıçınde bolgesel farklılaşmalardan oluşan sermaye hareketlerının etkısıyle, malı ak- tıf fiyatlannda kopuğu andıran bır tırman- ma olduğunu savunanlar da var Hatırtar- sanız bu konuyu, heteroıen bır ekonomı- de, tek faız oranı uygulamanın sorunları- na bağh olarak geçmışte tartışmıştık Pıyasalar dıkkatlerını Turkıye gıbı he- nuz fırtınaya tutulmamış ulkelere çevırır- ken, krızın şımdı nerelere doğru gelışme- ye devam edeceğıne ılışkın bır ışaret de vermış oluyorlar Bır taraftan, pıyasalar ıçın gıdecek yatınmlı alanlar suratle aza- lırken, dığer taraftan kuresel duzlemde, olağanustu dengesız ve narın bır malı do- ku oluştu Bu dokunun bırdenbıre nasıl yır- tılabıleceğını gorebılmek ıçın geçen sene ekımde olanları hatıriamakta fayda olabı- lır Once Asya borsalan çokfu Bu Hong- Kong'a sıçradı, hızla Avrupa borsalarını et- kıledı, VVall Street 550 puan gerıledı Tum bunlar ıkı gunden az bır sure ıçınde ger- çekleştı Geçen haftalarda ızledığımız gıbı, As- ya knzı IMF polıtıkalarının ışlemedığını gosterdı Bu ıse, 1996'dan bu yana "Ser- best pıyasa sorunlan çozer", "Sermaye hareketlerının serbest bırakılması yeter- lıdır" goruşlerıne karşı gelışen eleştırılerı daha da guçlendırdı Bırçok analıst ve ya- zar, Asya krızı sırasında, ulkelen, hukumet- lerı, şırketlerı tarımar eden, yuzde 80'ının 2-3 haftalık kontratlarla yaşayan serma- ye hareketlennın, "nukleerbombalardan sonra en yıkıcı guç halıne geldığı" fıkrın- de bırleşmeye başladılar Şımdı hem 1930'lardakı genışlemecı ekonomı polıtı- kalarına, devlet mudahalesıne, ekonomık duzenlemelere donulmesı, hem de serma- ye hareketlerının denetlenmesıne ılışkın bır anlayış gıderek guçlenıyor ANKARAPAZARI YAKUP KEPENEK Yaya... Ankara polısı yenı bır uygulama başlattı Bundan sonra yayalar caddelerde karşıdan karşıya geçışte yayayollannı ya da ustgeçıtlen kullanacaklar Bu ku- rala uymayanlar para cezası odeyecekler Karar doğrudur insan, hakkı olanı yapmalı, hak- kı olmadıklarından da uzak durmalı ya da uzak tu- tulmalı Ancak bu temel kural her alanda geçerlı ol- malıdır Bunu sağlayacak olan kamu gorevlılendır Dılırnızde yayalar uzenne guzel deyımler var, or- neğınyaya kalmak "ıstedığını elde edememek" an- lamına gelır Sorun, tam da bu noktada başlıyor Po- lıs yayalara hakkınız bu kadar aerken onların hakla- rını da oncelıkle gozetmelı, yayaların hakları korun- malı ••• Buyuk kentlerde yaya yolu ya da kaldırımı dıye bır kavram yoktur Buyuk kentlerde bulunanlann orta- lamayans/ndan çoğu gecekondularda yaşıyor Ge- cekondu bolgelerınde yaya kaldırımı yapılmaz Bır başka deyışle, kentlerde yaşayanların buyuk ço- ğunluğuyayayurume hakkından yoksundur Gece- kondularda yaşayanlar kışın kar ve çamur, yazın da toz ıçınde yurumek zorundadır Yaya yurume hak- kını kullanamayanlar, seçme ve seçılme haklannı kullanmada da gerçekten yaya kalıyor Aslında gecekondu bolgesı olsun olmasın, buyuk kentlerde, kımı ana caddelen bır yana bırakınız, tum caddelerdeyaya kaldınmlan, ya her turlu eşyanın sa- tıldığı pazaryerlen ya da otomobıl parkyenendır Us- telık otomobıl park yen yapılan yaya kaldınmlan, bı- nlerınce ozel amaçlı olarak kullanılmakta, buralardan çoğu kez çeteler elıyle park parası toplanmaktadır. Topluma aıt ya da kamusal alan olan yaya kaldırım-' J lan, yıllardır, ozelleştınlmışlerdır Devlet, ozel olarako] da yerel yonetımler, caddelerın kenarlarını, hıçbır^ karşılık almadan, yıllardır ozel kışılere bırakmıştır. Ayak satıcılarının ya da dukkânların onunde sergı- lenen urunlenn yayayollannı kullanımında da tam bır kargaşa geçerlıdır Özel kullanımlar ıçın ne denetım_ ne de vergıleme soz konusudur, tam bır gucu gucu> yetene karmaşası geçerlıdır Gerçekte, ılk ozelleş-4 tırme buralarda başladı ve yaya yolları yayaların kul- lanımına kapatıldı Yaya yollannın bır başka ozel kul-' lanım bıçımı de çoğu yerde, ınşaat malzemesı de-' posu yapılmalandır Bu noktalar, ulkemızde bır yaya kaldınmı ekono- * mısı yaratıldığını kanıtlıyor Gadde kenarlarındakı yenı bınaların yapımı sıra- sındayayalan koruyucu hıçbır guvenhk onlemı alın-r maması, bu toplumun kamu yonetımlennın en onem- \ lı eksıklerınden bırıdır, kanayan yarasıdır Kısaca, yayalann, yaya kaldınmlanndan yurumelenne olanak yoktur, boyle olunca da kentlerde yaya dolaşılmaz kuralı ulkemızın en somut ve vazgeçılmez ılkelennın, ılkellıklerının başında gelır Yayalara şuradan yuru-^ yeceksın dıyenlenn, oncelıkle, yaya yollannı otomo- bıl park yerı, satış alanı ya da ınşaat alanı olmaktan kurtarmaları, yayaların yol hakkını korumalan, kamu alanının ozel çıkar amacıyla kullanımına engel olma- - lan gerekır ' Kavşaklardakı yaya yolları da çok duzensızdır Tra- fik lambaları yoksa kargaşa bıraz daha artıyor Bu nokta bır yana, yaya geçıtlerının bırbırınden uzaklı- ğı fazladır, kımı yerlerde kılometrelere ulaşıyor Ya- yalar karşıya geçmek ıçın yaya geçıdı ararnak zo~ rundadır Çoğu yerde geçıt bulamaz Bunlara ek ola- rak yaya geçıtlerının çızgılerı belırsızdır, nerede baş- layıp nerede bıttığı bellı değıldır Yayaları yola getır- mek ısteyen bır anlayışın oncelıkle yaya geçıtlennı duzenlı tutması gerekır Ust ve alt geçıtler ıse bır başka dunyadır Çoğu alt/ust geçıtler, buyuk mağazalan aratmayacak ka- dar tıka basa satıcılarla doludur ve bu durum kala- balık yerlerde yurume olanağını tumuyle ortadan kaldırıyor Ustelık buralar toz-toprak ıçındedır, ha- vasızdır, gereklı temızlıkten yoksundur ve de gurul- tulu yerlerdır Boyle olunca da yayaların geçrt ver- meyen geçıt yeriennı seçmemelerı doğal sayılmaz mı'' ••• Özetle, kentlerde ya yaya yollan tumuyle yok ya da yaya olmayanlar tarafından kullanılıyor Bu olgu, ulkemızde ınsana venlen duşuk değenn bır goster- gesıdır Kamu duzenı yayaların haklarını koruyamı- yorsa, ortada bır kamu duzenınden soz edılemez, başta duşunce ozgurluğu olmak uzere temel hak ve ozgurluklerın ışlertığı sağlanamaz Yaya, kullanaca- ğı yoluna sahıp çıkamıyorsa, obur hak ve ozgurluk- lenne nasıl sahıp çıkar, toplumsal çıkan nasıl savu- nur, KlTın ozelleştırılmesıne karşı çıkar mı? Kısaca yaya yolu, yayalann kullanımına açılamı- yorsa. yayalar değıl, demokrası yaya kalır POAŞ'm sattşında Shellbümecesi • Shell'ın "Türkıye pazanndan çekılıyorum" aldatmacasıyla POAŞ'a sahıp olmaya çalıştığı öne sürülüyor 4NKARA(UBA)-P0- nı yapan kaynaklara gore AŞ'ın satış ıhalesının uze- ıncelemelerı sonrasında nnden beş gun geçmesıne Rekabet Kurulu da aynı rağmen, açıkarttırmada 1 kanıya varırsa satış ger- mılyar 160 milyon dolar- çekleşmevecek tak gırışımının patronu Ha»am Garipoğlu uze- nndekıspekulasvonlarbıt- mek bılmezken son ola- rak POAŞ'ın ozelleştııme ıhalcsı lculısıne dunyanın akaryakıt devlerınden Shell de duştu Rekabet Kurulu kur- maylanve bazı pıyasa ana- hzcılen, Shell'ın tam PO- AŞ ozelleştırmesı sırasin- da "Tıirkijepazannıter- kehaznianmasının"dabır mızansen olduğu goruşu- nu savunu>orlar Bu konuda Rekabet Ku- rulu na gelen bazı ıhbar- larda kurumu harekete ge- çırdı "Shell'inTurkpazann- dan çekilnıe zamanlama- sı enteresan. Bu karar bır mızansen olabilir. Reka- betVasası'nagorePOAŞ'ı saön aiması mumkün ol- mavan Shell, aslında PO- \Ş'ı sabn alan gerçek ku- nduşolabflir' 1 açıklaması- POAŞ'ın, petrol urunle- n sektorundekı pazar pa-ı yının yuzde45 olduğu sı-' nır tıcaretı yoluyla gıren petrolun de POAŞ ıstas- yonlannda satılması ne- denıyle pazar payınınyuz- de 45'e çıktığı, bu neden-; le POAŞ ın tekel sayıla-" mayacağı vurgulanırken POAŞ'ın satış ıhalesınde- kı "•belirsizliklerin" en er- ken lOgun ıçınde sonuç- lanacağı kaydedılıyor Petrol Urunlen Işveren-; len Sendıkası (PUİS) yo- netıcılennın, başkent An- kara'da, Başbakan dahıl, bırçok yetkıhyle goruşerek "çokortaklımoderavan- tajını sav unmalan ve baş-. bakanın da "POAŞ işinde sadece fı>at unsuru veter- li değüdir** sozlen, POAŞ ıhalesınde yenı bır sayfa- nın açılmasına neden oldu Kamuoyu, Ozelleştırme Yuksek Kurulu'nun POAŞ ' karannı bekhyor