Katalog

SAYFA CUMHURİYET OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 27 HAZİRAN 1998 CUMARTESİ 1yi Niyetli Bir Anımsatma Prof. Dr. NEPHAN SARAN 0 lk toplumbilim (sosyoloji) dersle- I rinin Türk üniversitelerinde hangi tarihte venlmeye başlandığını ke- sin olarak bilemiyorum. Darülfü- nun üa. Z»>aGökalp, tarafindan 'iç- timaryat' adı altında bir kürsü ku- rulmus. ve bu nedenle de Gökalp, pek çok kışi tarafindan Türkiye'nın ilk toplumbı- limcisı sayılmıştır. Profesör Emre Kon- gar'ın 1923-1938 ilk dönem toplumbi- limcikri arasmda saydığı Ziya Gökalp, ya- şadıgı dönemin önemli ve etkili birdüşü- nürü olması nedeniyle. bu bilim dalı, ûni- versitelerimizde ve ortaöğretimin çeşitli kademelerinde oldukça kolay yerleşebil- miştir. Sosyal bılimler ailesi içinde önemli bir yeri olan ve toplumbilimin ikiz kardeşi ola- rak nitelenen antropoloji ise bu kadar şanslı olmamıştır. Her ne kadar kuruluşu Darülfunun'da 1914-1919 yıllanna kadar uzanmışsa da üniversitedeki eğitim, ke- sintilere uğrayarak devam etmış ve orta- öğretim kademelerine de yayılmamıştır. 1925 yilında Darülfiinun'da •Türkiye Ant- ropotoji Tetkikat Merkezi', Şevket Aziz Kansu öncülüğünde, 'fizik antropoloji' ağırlıklı olarak başlamıştır. Daha sonra Istanbul Üniversitesi'nde asistanlık. mü- derris mua\ inliği (doçentlik) görevini ya- pan Kansu, üniversite profesörü unvanı- nı aldıktan sonra, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin Antropoloji ve Etrtoloji Ens- titüsü'nü de kurmuştur. Ord. Prof. Dr. Şevket Aziz Kansu önemli bir bilim ada- mıdır; Türk Tarih Kurumu üyesi ve baş- kan\, Uluslararası Antropoloji ve Etnolo- ji Daimi Konseyi'nin kuruculanndan ve uluslararası prehistorya kurumlannda Tür- kiyetemsilcisidir... Atatnrk'ün iigisini ve desteğıni de gören Kansu, ölümüne kadar (1938) antropolojinm gelişmesi içın ça- ba göstermıştir. Bugün AÜ Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi'nde Antropoloji Bö- lümü'nde, 'Paleoantropoloji', 'FizikAnt- ropoloji' ve 'Sosyal Antropoloji'' anabi- lim dallannda eğitim verilir. Istanbul Ünıversitesi Edebıyat Fakülte- si Antropoloji Bölümü ise Prof Dr. C.W. M. Hart tarafindan 1960'ta yeniden ku- rulmuş ve o tarihten bu yana eğitim sür- dürülmüş ve böliim, sosyal araştırma ala- nırtda önemli çalışmalar yapmıştır. Üniversitelerimizde antropoloji eğitımı- nin uzun yıllar önce başlamasına karşın halk arasında 'antropoloji' sözcüğü ve bu önemli bilim dalı iyi bilinmez. Antropo- loji bilimi, insan'ı araştıran, insan'ı anla- maya calışan bir bilimdir. 'İnsan' dediği- mizzaman buna insan psikolojisı, sosyo- Bir ikramiyesi var! Maaşıuı VakıfBank'tan alanlar, şimdi kredi ihtiyaçlarını hem VakıfBank'tan kolayca karşılıyor, hem de kullandıkları kredi oranında 1 hatta 2 maaş ikramiye kazanmış gibi oluyor. Çtinkü, VakıfBank Kredili Bankomat 724 'ün kredi faizi o kadar düşük ki, kullandığınız krediyi, sözgelimi 1 yıl içinde geri ödediğiniz zaman, 1 ya da 2 maaş tutarı kadar bir miktar size kalmış oluyor. Ayrıca kullandığınız kredinin faizlerini ödediğiniz sürece ömür boyu kredilendirme ola- nağmdan yararlanıyorsunuz. Maaşını VakıfBank'tan alanların kolayca yararlandığı bu imkandan, siz de yararlanmak istemez misiniz? Nasıl kazanacaksınız? Diyelimki VakıfBank'ta Kredili Bankomat Hesabmız vaı. 200 milyon TL kredi kullandınu. %7 gibi, son derece düjük faizll bu krediyi 1 yıl içinde geri ödeyeceksiniz. Aynı miktar krediyi, en az %9 faizli olarak bir başka bankadan kullanıp, yine 1 yü içinde odeyecek olsaydınız, ayda 4 milyon TL, fazladan odeme yapmak durumunda kalacaktmız. Kredili Bankomat Hesabmdan kredi kuüanmak 1 yıl içinde size net 48 milyon TL kazandıracakbr. Bileşik faizle hesap edüirse bu rakam, 70-80 milyon TL'ye ulaşmaktadır. Hesap ortada... Sadece Kredili Bankomat Kartının sunduğu bu kazançü kredi olanağmdtm m de yarariamn, ihtiyaçlarmm tn ekonomtk yoldan karşûayın. VakıfBank" 2 1 . Y ü z y ı I B a n k a c ı I ı ğ ı " lojisi, dini, ekonomisi ve insanın yaptığı ve yarattığı her şeyin incelenmesi de bu bilim dalının konusu içindedir. Antropo- loji çok genış kapsamlı bir bilimdir. İlkel insanlardan bugünkü ınsana, ilkel top- lumlardan bugünkü toplumlara kadar sü- regelen gelişmeyi araştırmış, giderek ilk canlılardan ınsana uzanan yoluaçıklama- ya ve anlamayaçalışmıştır. Bu geniş kap- samlı bilim dalı çeşitli dallara aynlır. Önemli bir dalı olan fizik antropoloji. in- san bedenini, biyolojisini ve anatomisini irtceler. Çeşitli a!tdallara aynlan sosyal ant- ropoloji yadakültürantropolojisı ise sos- yal örgütlenmeden değışik örf ve âdetle- re, evlilık sistemlennden ekonomik ve si- yasal örgütlenmelere kadar insan kültürüne değişık açı- lardan, kendine özgü bir yön- temle yaklaşır. tnsana özgü kültürü. insanlararası hiçbır fark gözetmeksizin, sadece anlamaya, açıklamaya ve an- lamlandırmaya çalışan antro- poloji bilimi kültürlerarası en sağlam köprülen kuran, fark- lıolanasonsuzbirilgı.bilim- sel merak ve hoşgörü ile yak- laşan birtaç bilimdir. Böyle biryaklaşımla yogrulan ant- ropoloji öğrencileri aynı za- manda sosyoloji, felsefe, sis- tematık felsefe ve mantık. sosyal psıkoloji. coğrafya, arkeoloji, prehistorya, pale- oantropoloji. sanat tarihi ve pedagoji öğretmenlik for- masyonu gibi değişik alanlar- dan aldıklan derslerle de des- teklenirler. 1989 yılına kadar antro- poloji mezunlan ortaöğre- timde Felsefe Grubu öğret- menliği yapabilirken, bu ta- rihten sonra atamalardurdu- rulmuştur. Antropoloji Demeği'nin, antropoloji bölümlerinden mezun olanlann da felsefe grubu (sosyal bilimler)ögret- menliğineatanmalannı sağ- lamak amacıyla 11 Nisan 1995 tarihinde yaptığı başvu- ruya Millı Eğitim Bakanlığı aşağıdaki yanıtı vermiştir: Oğretmen olarak atanacak- lann; menşeleıi branşlanna göre atanabilecekleri okullar \e kararnamelerine esas teş- kil eden ders \e\a bölümler- le a> lık karşılığ) okutacakla- n diger dersler Talim >e Ter- bi\e Kunılu Başkanlığı'nın 29/12/1993 gün ve 523 sa>ih karan ik belirienmiş oJup. bu kararda antropoloji bö- lümü mczunlanna yer veril- memiştir. 1964'lerden itibaren Ist. Üni. Edebiyat Fakültesi Ant- ropoloji Bölümü mezun sa- yısı 800'lerin üstündedir. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Bölümü mezun sayısı ise kuşkusuz bu sayı- dan çok fazladır. Milli Eği- tim Bakanlığı Talim Terbiye KuruluBaşkanhğı'nın 1993 yılında verdigi birkararla iyi eğitilmiş binlerce üniversite çıkışlısına ortaöğretimde öğ- retmen olma hakkını verme- miş olması akıl alacak bir uygulama değildir. Millı Eğitim Bakanlığı'nın, eğitim reformu çerçevesinde liselerde felsefe derslerinin zorunluolmasıyla birlıkte or- taya çıkan 'Felsefe Grubu' öğretmen açığını kapatmak içinçeşitli çözgeler(çareler) aradığı günümüzde, kuşku- suz ilk yapılacak işlerden bi- ri, Talim Terbiye Kurulu'nun 29/12.1993günve523sayı- lı karannın yeniden gözden geçırilmesi ve 'Febefe Gru- bu' öğretmenliğıne. en azın- dan aldıklan dersler itibany- la uygun formasyonu olanla- ra bu yolu açacak karann ve- rilmesidir. Anımsatınz. PENCERE Salı ve Cuma Kitapları Cumhuriyet'in "Cuma Kitaplan"r\dan 52'ncisi de okura ulaştı; böylece Cuma Kitapları birinci yılını doldurdu; 3.000.000 kitabın dağıtımı yurt düzeyin- de gerçekleşti. Şimdi buna ek olarak "Salı Kitaplan" da çıkıyor. "Dünya Klasikleri"nden oluşan "Aydınlanma Ki- taplığı" Cumhuriyetimizin 75'inci yılında yeni ku- şaktara armağan değerini taşıyor. • "1923 Devrimi" insanlık tarihinde önemli bir dö- nüm noktasıdır; çünkü Islam coğrafyasında ilk kez gerçek bir "Aydınlanma" yaşanıyor, Anadolu'da laik Cumhuriyet kuruluyordu; devrimin lideri Mus- tafa Kemal, Batı'nın emperyalizmine karşı çıkıp uygarlığını benimsiyordu. 1923 Devrimı'nın ıç ve dış karşıtları da elbet boş durmayacaklardı. Karşıdevrim bugünkü medyada geniş propagan- da araçlarını eline geçirmiş, Atatürk'e ve Cumhu- riyet devrimine saldın, "yazılı, seslı, görsel yayın- lar"da yalan dolanla palazlanmıştır. Oncelikle ga- zete köşelerinde yuvalanıp sureti haktan görünen karşıdevrımcıler, genç kuşaklann aklını kanştır- mak için ellerinden gelenı yapmaktadırlar. "Salı Kitaplan" dizisi, bu saldırılara karşı akılcı, bilimci, belgesel yanıttır. • Mustafa Kemal, emperyalizme karşı ilk kez za- fere ulaşan "Ulusal Kurtuluş Savaşı "nın önderi- dir. insanlık tarihinde "Batı uygarlığı" akıl ve bilim üstüne yükseldi. Belırleyicı niteliğı budur; tarihte ilk kez inancın (dinın) dışında bir gelişmenin, da- ha açıkdeyişle "akıl ve bilim"\r\ yol göstericiliğin- de bir uygarlık söz konusudur. Batı uygarlığı sömürü ve emperyalizmin yarat- tığı kaynaklarla beslenmiştir. Mustafa Kemal, Ana- dolu Kurtuluş Savaşı'nda, Batı'nın uygarlığına kar- şı değil, Batı emperyalizmine karşı savaştığını bü- tün yaşamında vurguladı. Laik Cumhuriyet'in devlet olarak ideolojisi de bu temele oturtuldu: 1) "Yaşamda en gerçek yol gösterici bilimdir." 2) "Yurtta banş, dünyada barış." Cumhuriyetin Milli Eğitim Bakanlığı, 1940'lıyıl- larda "'Dünya Klasikleri'"r\den çevirileri öğrenci- lere ve halka sunarken ne yaptığını çok iyi biliyor- du; eski Yunan, Latin, Fransız, Alman, Ingiliz, Rus vb. klasiklerinin yanı sıra Doğu uygarlığından ör- nekleri de Türkçeye çevırmek, ufkumuzu evren- sel boyutlara açmakla eşanlamlıdır. • "Salı" ve "Cuma" kitaplan bırbirini bütünlüyor. "Cuma" günleri çıkan kitaplar, 1923 Cumhuri- yeti'nin felsefe ve tarihini içeriyor; "Salı" günleri çı- kan kitaplar, ınsanlığın ortak paydasında okunma- sı gereken klasıkleri sunacak... Onümüzdeki salı, eski Yunan'dan Platon'un önemli bir yapıtı gazeteyle birlikte verilecek... Ege'de ve Kıbns'ta Yunanistan'ın yayılma poli- tikasına "dur" demek Cumhuriyet'in görevi! Ama eski Yunan klasiklerinı okumak, insaniığın ortak pay- dasında buluşmak demektir. Atatürk de bunu yapmıştı; uygartık paylaşılma- lı; ancak emperyalizme ve yayılmacılıga karşı çık- mak da uygarlığın ilk koşulu değil mi!.. GÖRELE ASLtYE HUKUK HÂKİMLİĞİ'NDEN Davacı M. Necmettin Merıç tarafindan mahkeme- mızde açılan gaıplik davasının yapılan açık yargılama- sı sırasında verilen ara karan gereğince; Giresun ili Çavuşlu ılçesi, tshak Şahbey ve Pamuk oğlu 1304 doğumlu Ali ıle tshak Şahbey ve Pamuk oğ- lu 1308 doğumlu Musa'nın çok uzun yıllar önce kayıp olduğunu, uzun zaman geçmesıne rağmen bugüne ka- dar kendılerinden hıçbir haber alınamadığı. yapılan ara- malara rağmen hıçbir sonuca varılamadığından adı ge- çen şahıslann ölmüş olması ihtımalınin çok >üksek ol- ması sebebıyle gaıpligıne karar venlmesi talep edildı- ğinden: Gaiplığine karar venlmesi ıstenılen şahtslar hakkın- da bilgı, görgü ve malumatı olanlann mahkememizin 1997/165 esas sayılı dava dosaysına ılan tarihınden 1 yıl içinde müracaat etmeleri hususu M.K.'nin 3-32-33 ve 34. maddeleri gereğınce ilan olunur. 20.4.1998 Basın: 18014 Sigara içenler! Bugün kendinize değerli bir fırsat verin: Sigarayı bırakın. TÜRKKALPVAKFI 19 Mayıs Cö. No: 8 Şışli/İSTANBUL Tel: (0 212) 212 07 07 dDtoc) 10 Hat Faks: (0 212) 212 68 35 İHiKIHHHHSİHLİL^İHi^iH&lHHBHHLaHİHiHİ Avantaj Bellona'da!Şimdi Bellona'da her şey peşin fiyatına taksitle, 13 aya varan taksit seçenekleriyle. Özel tasarımlar, uygun fiyatlar, gerçek kalite Bellona'da. Mutlaka kıyaslayın, bu avantaj kampanyasını sakın kaçırmayın.