Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 HAZİRAN 1998 PAZAR OLAYLAR VE GORUŞLER Küreselleşme veMeslek Örgütleri Aıeşı vt> ıhanetı goıdük Da\andık da\anmakta\ız \âzım Hıkmet Dr. CIHAT O G A N -inkaıa Tabıp Odası (1994-1998) Genel Sebeteıı rakarak meslek odalarımızın \akm tan- hıne goz atarsak bazı donemsel hatalar ol- duğunu goruruz Meslek odalan 1970- 80 araMnda partisel çıkarlar uğruna ku- Y uz\ ılımızın en buv uk be- lasi küreselleşme. gun geçtıkı,e toplumsal va- pımızın her alanını çı- karlan doğrultusunda bı- çımlendırmede \enı ba- şanlareldeermektedır kureselleşmenın temel \aklasimlanndan bın "kamu\one- hmınmparçalanması dır Pdrçalamasu recıde\letın planlav ILI vedenetlevıcı ış le\lennden uzaklastırılmasi bu ıslevle- nn "demokratık-sıvıl anlavış" \ utturma- casıvla bırtakım de\let dişi kuruluşlara devredılmesı olarak pldnlanmis. \e ka- muovunakabullendınlmeveçalışılmıştır (1) Ba^ka pek çok azgelışmış çe\ re ul- kesınde oldugıı gıbı ulkemızde de bu su- reçbaşanvla sepervasızbırbıçımde vu- rutulmektedır V unıtulmekteolanbusu- rece ne vazık kı kendılerını "sol" "de- mokrat"dıvead!andıran kisi kurum ve kuruluslann da bu\ uk katkıları olmakta dır Şıvasaljargonumuzda 1980 lerdenson ra çok sık ağızlarda dolaştınlmava baş- lanan *sı>Tİkşme" anlav ışının temsılcıle- nnden kımılen safdıllıkle birçogu ısebı- lınçlı olarak dev letm kuçultulmesı (zav ıf- latılması) >'e daha demokratık bır top- lumsal vapılanmaoluşabıletegınısavujı- maktadır Tıcaret \e sanavı odalan gıbı ulkemı- zın egemen sinıflarının mesleksel ku- rumları olan vapılanmalan bır vana bı- rulus. amaçlanndan uzaklaştınlarak der- nek durumunagetınlmıştır Bu donemın en lemel ozellıgı toplumsal vapıda kar- şılığı olma>an sıyasal vapılanmalann odalan elegeçırmesı \eetkınlıklenn par- tısel polıtıkalar doğrultusunda oluşması- nın saglanmasıdır Bu donem demokra- sının 1980 de askıv a almmasıv la tamam- lanmiştır Meslek odalan 1980-90 ara- sındabıranlamdakendılennıtoparlamış- tırve demokratık toplumsal vapının \e- nıden oluşmasında katkılan olmus.tur Bu donem meslek odalarının meslek odası gıbı ışletme dogrultusunda bazı odalar- da adımlann atıldıgı ve bu anla\ ışla de- mokrat kımlıklı vonetımlenn îşbaşma geldıgıbırdonemdır Alrvapısı 1980son- rasinda Ozal ıktıdarları ıle hazırlanmı> olan küreselleşme, 1990 lardan sonra ul- kemızde hızla agırlık kazanmış oncelık- le devlet duzenegmde (mekanızmasın da) vonetsel parçalanmavı başarmıştır Bu başarıdan sonra kuresel sermave "ulus-devletın yok edılışı" olarak tanım- lavabıleceğımız çevresel ana hedefıne devletdışı orgutlerdınamığını deeklem- lemevı hedeflemiştır Bu hedefte kulla- nılacak ana gruplar belhdır ulus-dev let vaklaşımından huzursuz olmalan dog rultusunda vılîardırkoşullandınlanetnık ogeler (unsurlar) toplumsal agırlıklan vok denecek duzeyde olan marjınal sıva- sal yaklaşımlar ve kuzu postuna burune- rek asiında ne şaptığını çok ı>ı bılen ve belh bırzaman surecmde ıttıfaklarla vu- rumevı amaçlayan serma>e gruplarının uzantıları Tum bu gruplann farklı çıkış noktala- nvladıllennedoladıklan ovku azgelış- mış ulkelerın geleneksel toplumlanna ozgu ıktıdar ve devlet vapısindan kurta- nlmasının gerekiılığıdır Bov lece baskı u (otonter) vonetım vapıları devlet dışı vapılaradevTedılerekdemokratıkleşecek toplumrahatedecektır(2) Buradakamu- ovunun gozunden kaçınlmava çalışılan hubUi sonuçta toplumsal ekonomık va- pıva i *pıyasa"nın kavıtsız koşulsuz ege- men olacagıdır \a>adığımızgunlerde meslek odaları- nın bır bolumunun vonetımlennde mar- jınal sı>asal ogelenn kımlıklerını mes- leksel kamuov undan gızlemelen ve uve- lenn veterlı duzejde katılım sağlavama- ması sonucunda hak etmedıklen bıragır- lığa sahıp olduklan gozlenmektedır Ta banlarından kopuk orgutlennı ışlevsız- leştıren buhastalıklı vapılar vukselen ılk Iıberal dalgava kapılıp •'sivüleşme \e >e- reUeştırme"vı savunmayı ılencılıkleoz de>le>tırmıif ozelleştırmeve karşı çıkar gı- bı gorunurken slogancı tutumların dışın- da somut hıçbır onen getırmeverek ka- musal hızmetlenn çokertılmesıne seyır- CJ kalmı^tır Bu orgutlerın vonetımlennde egemen olan bır başka hastalık da etnık kımlığın on plandatutulmasıdır Küreselleşme ıde- olojısının ulus-dev letlen parçalamakama- u ıle mıkromılhvetçılık akımlarını guç- lendırmesı bu orgutlen de vakından et kısı altına almıştır Bazıdernek vakıfve odalann vonetımlenne çeşıtlı ıttifaklar- la gıımev ı başaran marjınal etnık unsur- larıdeoloıık olarak trkçı temeledavanan vada dınsel fanatızmı sav unan radıkal sag unsurlardan hıç farklı değıldır Cumhu- rıyetın temel degerlenne kar^ı olan bu anlavışlarkımlıklerınıgızieverekmuca dele vapmavı tercıh etmektedırler •Vonetımlenn ne vaptığım çok ıvı bı- îen "überallık" "ıkıncı cumhunvetçn lık" gıbı \akla>ımlarla taknve vapan uçuncu bıle^enı olan sermave gruplan ıse zaman ıçerisinde ağırlıgını arttırarak nıhaı hedefıne ulaşma>ı planlamaktadır Cumhurıvetın kazanımlannı vadsıvan \e v ıkıcı bır tav ır alan bov lece ulus otesı ser- mave guçlennın deSırmenme su ta^ıvan bu unsurlara karşı ulus dev letın demok ratıkleşmesını merkezı planlarru \e de- netleme ısjevlennın guçlendırılmesını emektenvanabırağırlıkkazanmaMnı sa vunmalı\ız Meslek odaları kımı kamu gorev lerı ıle vukumlu \e buna baglı olarak kamu hukukundan dogan haklara sahıp "ka- mu kunımu nılelığınde meslek kuruiuş- lan"dır Bu tanımdakı en can alıcı nok ta bır mesleksel etkınlık alanında dev le- tın verıne getırmekte oldugu \e olacagı bazı gorevlerı ve buna e:> duşen vetkıle- n dev ralması v e bov lece ozel bır kuruluş tanımından uzaklaşarak bır kamu meslek kurumu nıtelıgmı kazanmasidır (^) Bu anlav ışla temel islevlerı devletten uzak- laşmak, devlete karşı bır alan vararmak olmamalıdır Tersıne meslek odalan de\ letm sosyal alandakı polıtıkalannı şekıl- lendırerek demokratık katılımı başaıma- lıdır i4 De\letbızekanşmasın''anlavışın- dançok "Bı/df\k'(ekanşalını.de>1etıken- dimıze benzetelım" anlav ışı dogru ter- cıhtır(4) Sendıka.demek, vakıfgıbı ku- rum ve kuruluşlarla bırlıkte meslek oda- lannın da temel hedefi dev letın kuçultul- mesı amacmı bahane ederek bu muca- delevıvurutuvormuşgıbıvapıp sıvasıço- zum msanhaklan demokratıkleşme slo- ganlan ıleTurkıveCumhunvetı nınuze- nnde kuruldugu ulkevı kuçultmeve kal- kışmakdegıl de\ letın sedolavısıvlatop- lumsal vaptmızın demokratıkleşmesı ol- malıdır(5) Meslek odası uvelennın ılgısızhğının vol açtığı sorunun aşılabılmesı ıçın uve- lenn başta seçme v e seçılme hakkını kul- lanmak uzere katılımcı toplum bılıncı nın gereklennı verıne getırmesı zorunlu- dur Meslek odası uvelerının ılgısızlıkle- n sonucu oda vonetımlennı ele geçırmış olan hastalıklı vapılar uzaklaştınlarak kureselleşmenın devlet dis) \apilanma lardatıguranlarıaracılıgıvlaovnadığıbu ovunbozulmalıdır Tersı durumda, vuz> ılımızın başında ulusal bagımsızlığımızı tehdıdıne karşı Kurtuluş Savaşımız ve sonrasındakı Cum- hunyet yapılan ıle korkunç bır şamar yı- verekvenılen"DöveHMiBizzanıa"nıngu numuzdekı karşılığı ulus otesı sermave ve onun vutturmacası kureselleşmeve meslek odalannda da teslım olmamız ka- çınılmazdır (11 Frgın \ ıldızoğlu GloballeşmeveKnz Alan Vav \9%\ 169 (2)Bırgul AvmanGuler YenıSağveDev letın Degışımı TÜDAİE Vav 1996 s S2 (3) Avşe Oneu Cumhunvet Donemı Tur- kıve Ansıklopedısı lietışım > av s 1566 (4)Cem Froâul Empervalızmın V enı Ma- salı KlûEM"\av 1996 s 47 (5) Attıla llhan Hangı Küreselleşme Bılgı Yay 1997 s 126 PENCERE Sokrates'in Savunması P olonva-Narşova Lnıversıtesı nden, ko- nuk hoca olarak dersler ve konferanslar vermek uzere aldıgım çağn bana heve- canverdı Heleorada kalmam ıçınavn- lan ev ın NâzurTın kendısıne "ak sul- tan", "akbacrdıveseslendığı çokde- ğerlı Polonvalı Turkolog ve vazar MalgorzataLabec- ka k.oechero»a"nın vanı sevdıklennın ona seslenı- şıv le "'Gota'"nın ev ı olduğunu ogrendıgımde bu du- yarlılığımbırazdahaarttı ÇunkuGota Nazım ınçe- vırmennevakındosnjvdu Lısanstezıde"Nâzım'ın Şunnın Tahhlı >e Şıır Dılının ÖzeUıklen" uzennev dı \vncao valnız \azım ındegıl onun karısı Mu- nev>er ın de vakın dostu v e oglu Memet ın ıse "Se>- güıGotaTe\zesı"vdı Bu seksenlı vaşlannı bevaz saçlanndakı isıltılar ve varamazçocuk gozlenndekı zekıbakısjarla doludoluvaşavanavdınlıkınsanı ha- vaalanında elınde çıçeklerle benı beklerken gorun- ce ıçtm sevınçle doldu \e o anda basjadık konu^- mava sonra gunleae gunlerce konuştuk Ortak ko- numuz, başta Nazım olmak uzere kultur sanat \eede- bıyanı elbene Lnıversıtede verdığım butun derslere geldı Oğ- rencılerle bırlıkte sıralara oturup anlattıklanmı he- le hele Turk masallan konusunda anlattıklanmı bu- vuk bır dıkkatle dınledı Bu arada bolum başkanı Prot Tadeus/ Majda ıle Turkolog ve çevırmen Da- nuszCıchockı'nın bana \e derslenme gosterdıklen Şopen'in Kalbi nazık ve sıcak ılgıvı de ulkeme gostenlmış kabul edıvorum l!kderstensonrakursuvegelenbolumde- kı hocalardan bınsı "1960'byiJlarda, Mune\>'er Ha- nım da (Andaç)bu kursuden bızedersler \enrdi" de- dı Tam da o gunlerde onun Pans te olduğu haben- nı aldık Hepsı çok uzuldu Bırtanh kultur ve sanat merkezı olan Varşova ve Krako\ da benı en çok duvgulandıran olgulardan bınsı "Şopen'ın KaJbı" ovkusu oldu Lnnersıtenın hemen karşısındakı gorkemlı Azız Haç Kılısesı nı gezerken bırduvarında Şopen ınkalbınmoradago- mulu olduğunu belırten bır yazı gorunce ırkılerek durdum Sonra benı gezdıren rehbenmden oğren- dımkı değerlıbırmuzısvenolduğukadar çokdade- ğerlı bır >urtsever olan Şopen olmeden once kalbı- nın kendısıne saglığında vasaklanan sevgılı ulkesı- ne gomulmesını ıstemış Onun bu vasıyetı (kalıt ya- zısı) nedenıvle oldugunde ablası Pans e gıdıp kal- bını gızlıce Polonva'yagetıımışveyınegızlıce Var- şova nın bu en onemlı kılısesının du\ anna gommuş- ler Bovlece mezan Pans te olan Şopen mkalbı ken- dı ulkesınegomulmuş Kılısenın duvannda şoyleva- zıvor -Bır ınsan ıçın en değeriı yer, kaJbinin olduğu \erdir." __ Şopen'ın bozuk saglığma karşın konserler vere- rek bunlardan sagladıgı gelın ulkesındekı \atanse- verdırenışçıleregonderdığınıokuduğumda onade- nn bırsavgı duymuştum Gordum kı halkı da onu çok sevıyor ve anısına gereken savgıyı gostenvor Bu duygulanmı, buvuk bır ılgıylegezdıgım Şopen Mu- zesrnmanıdeftennedeyazdığımda sevınçten vegu- rurdan ayaklan verden kesılen muze gorevlısı benı karşısma oturtup uzun uzun Şopen hakkında bılgı verdı Polonya halkı acılar vıkımlargormuş ama bun- lansabırlabılınçletaşıyıpaşmasınıbılmış sovlu onur- lubırhalk Bugoruşumusevgılı BozkurtGuvençho- cava sovledığımde "Evefdedı "Bende de bu uJe- nimı uvandırdılar. Hanı gormuş geçırmış. orta \aşın ustunde ınsanlar»ardır. Acılar çekmış,denev ırtılı. sa- bırfa.kulturiu \egorgulu ınsanlar. Işte boviebır halk." Kendı ulkelen \ e degerlen konusunda ov lesıne du- yarlı ve bılınçlıler kı II Dunya Savaşı nda Alman- lann yerle bır ettıgı, o guzelım tanh ve kultur kentı Varşova'y 1 aslına uygun olarak çok kısa bırzaman ıçınde venıden varetmışler Yogun bombardıman al- tındacanlannı ortava koyupsaraylardan muzelerden lanhı eserl«n. tablolan, heykellen kurtanp sığınak lara taşımışlar Rusça \ı çok lyı bıldıklen halde tek kelımeRusçakonuşmamavaozengostenvorlar Ote- kı bıldıklen vabancı dıllen de çok çok gerekmedık- çe kullanmıvorlar Buvuk bır bılınç ve tıtızlıkle Leh- çe konuşmaya dıkkat edıvorlar 199O'lı vılların ba- şında, bılımlerakademısının çağnlısı olarak ıkı kez gıttığım Baku'de "\zenlennherverde evlenndebı- le Rusça konuştuklannı Azence konuşmayı bırazda koyluluk saydıklannı gordugumde huzunle kanşık bırşaşkınlıkduvmuşrum Şu anda kendı ulkemdede vabancılara, valnızea vabancı oldukları ıçın bızden daha çok deger veren Turkçe vı ıvı bılmemeyıma- nfet sa> ıp Ingılızce bılmemekten utananlan gorduk- çeavnıhuznu çok daha denn bır şekıldeduyuvorum Bu nedenle Polonvalılardakı bu "ulusalbilinç" \e tı- tızlık ozellıkle ılgımı çektı Orada kaldığım surece hemen hergece ızledıgım opera bale tıvatrovekon- ser programlan ıse bu ulkenın sanat bovutunu van- sıtan en guzel olçulerdı sanırım Zaten en gorkemlı bınalannın başında opera bınası gelıyor Bu tanh kul- tur \esanat ulkesındenavnlırken "Şopen'ınKalbı"ne bır kez daha dokundum ve ona "hoşçakaJ" dedım Çunku bılıvorum kı ona hoşçakal demek tum Polon- va halkına hoşçakal demektır Sonra Nazım ıduşun- dum Şopen ınkalbtulkesındegomulu,ya Nazım ın- kı nerede Ml HStNE HELİMOĞLL \\\17 Medyada promosyon ışı gemı azıya aldı Gazeteler bırer super market oldular Istanbul'un Capıtol, Met- ro, Galena, Pnntemps vt> gıbı dev super marketlerı, bızım gunluk gazetelenn yanında halt etmışler Nasıl kotanlıyor bu ış" Gazete artık ıkı bolum bırısı kupon yenne satılan gazete, otekı esas gaze- te1 Bırı ucuza satılıyor, ıkı- sı bırden pahalıya' Ikısı- nı bırden almak ısteyen ıçın gazete 300 bın lıra, bır tekını aldın mı 50 bın lıra1 Sonuçta fıyat paçalı yapı- lıyor Nasıl aklınız erdı mı'' Cın ışı şeytan ışı1 Pahalı gazetede yok yok' Ne ararsan bulunur derde devadan gayrı Şu sıralarda en baştan çıkancı promosyon 70 ek- ranlı televızyon • Rekabet Kurulu Başka- nı Aydın Ayaydın geçen- lerde bızım gazeteye gel- mıştı Ayaydın bu hukumetın sevmedığı adam durumu- na duştu ANAP ıçın bu doğal da DSP'nın duru- munu kavrayamadım, Ecevit'ın bakanlan Reka- bet Kurulu Başkanı'yla ne- den uğraşıyorlar^1 Yakında oğrenınz Sayın Ayaydın lyı bır Cumhunyet okurudur, ara- da sırada gazeteyı zıyaret eder, ben de bu fırsattan yararlanarak kendısıne sordum - Aydın Bey, bu medya- nın ortalık yennde Cum- hunyet bır ada gıbı kaldı Zamaneye uyamıyoruz Ben ne duşunuyorum, bt- lıyor musunuz, bız de bır sırtı kalın televızyon şırke- tıyle anlaşsak ya da anlı şanlı bır holdıngle ortak- lık kursak da televızyon, çamaşırmakınesı, buzdo- labı, tabak, çanakfılanda- ğıtsak, tırajımız şoyle yuz bınlere ulaşsa, ne dersı- nız? Aydın Bey dedı kı - Bır okuru olarak ben bunu Cumhurıyet'e yakış- tıramam sız boyle yolla- ra sapmadığınız ıçın Cum- hurıyet'sınız sonra etkı- nız kalmaz Aldın mı cevabı1 Yaşadığımız haksız reka- bet ortamında Rekabet Kurulu Başkanı ndan der- sımı aldıktan sonra sesımı kesıp oturdum Ama okurlara soruyo- rum - Çoğu kışı "Cumhurı- yet'jn satışı az dıye bızı eleştırıyor, sonra promos- yona gıdıyor, ben once bozulmaya, şımdı kafayı yemeye başladım Bırbu- yuk holdıngle anlaşsak, bız de kupon gazetesı çı- karsak 188 kuponda 90 ekranlı televızyon versek fena mı olur? Boylece ote- kı promosyon gazetele- rıyle rekabet eşıtlığı sağ- lanır Sevgılı pkur ne dersın? Bızım neyımız eksık7 Cumhunyet en guvenı- lır gazetedır bızım vere- ceğımız malların nasıl ka- pışılacağını holdıngler bır duşunsunler hesaplarını ona gore yapsınlar' • Pekı bız ne yapıyoruz9 Turkıye Cumhunyetf nın 75'ıncı yıldonumu dıye kol- ları sıvadık dıllere destan "Mıllı Eğıtım Dunya Klasık- lerı"n\ "salı"gunlen gaze- teyle bırlıkte parasız vere- ceğız Ilk kıtap 30 Hazıran'da çıkıyor Her hafta salı gunlerı bır kıtap, cuma gunlen de bır ıkıncı kıtap Kıtap, kıtap, kıtap Ilk salı kıtabı "Sokra- tes 'ın Savunması " "Sokrates'in Savunma- sı" sanmayın kı Isa'dan 500 yıl oncekı bır savun- madır Gunceldır Bir kampanyadan 1 1 1 J f W f • | ^ ^ VT I ^ ^ 1 1 O | | 1 \ 7 İ s t i k b a l Y a z Koleksiyonu'nda bütün yataklar ve ^^r ^ / J L m J L ^ / ^ ^ P M fc^AA I I f i ev tekstil ürünleri, şimdi benzersiz kampanya >~rs»* ^ ^ avanfajlarıyla. Mutlaka yararlanın. her şey,: bu kampanyada! Peşin fıyatına taksit • 13 ay vade En uygun taksit seçenekleri • Evinize teslim Bu kampanyada İstikbal Yatak Ev Tekstılı ve Baby Collectıon urunlen peşın fıyafınal+5 Kanepe Koltuk Oturma Grubu Koituk Takımı ve Panel Mobılya urunlen ıse 1+3 taksıtle satışa sunulmaktadır Ayrıntılı bılgı İstikbal Satış Noktalarından ahnabılır U<r««m Tuk«ficı Hottı 0 8 0 0 3 6 1 5 5 5 8 Bı.«amjMnyo T C Sonoyı Bdıonkğ nın 25 05 1994 Bnh « 21940 sayıllfchü^neu>BW«*J' KampCTT^ «n gaç 31 07 1998 kriwxlg b * c ^ altıp urrfm va ılolı ımlunlanyfe I»i>lıdır idUd A.Ş O S B 14 Cd No 13 38070 www ısfıkbal com fr yemleyin, yenilenin"