Katalog

Cumhuriyetİmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yavın Yonetmenı Orhan Erinç #Genel Yaym JCoordınatörü HikmetÇe- tinka\a 0 Yazıışlen Vtüdüriı. İbrahim Yıldız • Sorumlu Müdür Fikret llkiz 0 Haber Mcrkezı Mûdûrü Hakan Kara 0 Görsel Yönetmen: Fikret Eser Dış Haberler Şinasi [>anışoğlu 0 Istıhbarat Cengu V ıld/nm 0 Ekonomı Mehmet Saraç 0 Kultur Handan Şenköken 0 Spor \bdülkadir > ücelman 0 Makalelcr Sami karaören 0 Dûzeltme \bdullah ^ azm0 Fotograf Erdoğan Röseoğlu 0Bılgı-Belge Edibe Buğra 0 Yurt Habcrlen Mehme» Faraç Yayın Kunılu ilhan Selçuk (Başkan). Orhan Erinç, Oktay Kurtböke. Hikmet Çetinka>a. Şükran Soner. Ergun Balcı, İbrahim ^ ıldız, Orhan Bursalı. Vlustafa Balba>. Hakan Kara. AnkaraTemsılcısı: Mustafa Balba\ Ataturk BuKan No: 125.Kat.4.Bakanlıklar-AnkaraTel 4195020l7hat), Faks: 4195027 0 Izmır Temsilcısı Serdar Kızık, H Ziya B!v 1352 S. 2-3 Tel-4411220, Faks 44191170 Adana Temsılcisi Çetin Yiğenoğlu, lnönüCd 119 S No:l Kat 1, Tel 363 12 i 1. Faks. 363 12 15 Müe&sese Mudurü Üstön 4kmen # Koordınatör 4hmet Korulsan • Mıiasebe Bifeal Yeıw»idan: Hfise>iı GörcrVlşletme Önder Çelik • Bıigı- tşlem Nail Inal 0 Bılgısavar Sıstem MüriİMît Çüer#Satış Fazilrt Kuza MED'V A C: • Vonetım Kurulu Başkanı - Genel Mudur Gâlbin Erduran 0 Koordınatör Reha Işıtnun 0 Genel Mudur Yardımcısı: SetdaÇoban Tel 514 07 53 - 5139580-5138460-61.Faks 5138463 Ya}imla>an % t Basan: ^ enı Gun Haber \ıansı. Basın ve Ya>mcıhk A Ş TuıİLVdğı Cad 1S 41 tağaloglu 34334 Ist PK 246 Istanbul f cl (0 2121 512 05 05 (20 hai) Faks (0 212)513 85 4MAYIS 1998 tmsak:4 10 Güneş: 5.52 Öğle: 13.08 Ikindı: 16.58 Akşam: 20.10 Yatsı: 21.45 Kongar, Atatürk'ü anlatacak • ADANA (Cumhuriyet)- 25. kuruluş yıldönümünü kutlayan Çukurova Üniversitesi, 7. Bahar Şenliği'ni çeşitli etkinlilderle kutlayacak. Bugün Atatürk Anıtı'na çelenk koyulmasıyla başlayacak olan kutlama; halk danslan. âşıklar şöleni, pıyano resitalı, paneller ve konserlerle sürecek. Etkinlikler çerçevesinde yazanmız Prof. Dr. Emre Kongar da konferans verecek. Zekâ oyunları yarışması • Istanbul Haber Servisi - Tiirkiye 3. Zekâ Oyunlan Yanşması için başvurular başladı. Başvuru belgeleri Tiirkiye Zekâ Vakfı. ODTÜ. TÜBİTAK, Kültür Bakanlığı. üniversiteler ve Millı Eğitım Bakanlığı il müdürlüklennden temin edilebılecek. Columbia döndü • CAPE CANAVERAL (AA) - Uzayın beyin ve sinir sıstemi üzenndeki etkilerini araştırmak içın 16 gün önce fırlatılan uzay mekiğı Columbia dün akşam TSİ 18.09'da dünyaya döndü. Uzaya gönderilen yavnı farelerden yansınm beklenmedik bir şekilde ölümü üzerine, 99 milyon dolara mal olan proje, hayvan hakları savunuculannın tepkisini çekmişti. IMnpeace kuruldu • BODRl r M(AA)-Türk- Yunan Kadın Dıyaloğu' toplantılannda Türkiye- Yunanistan Kadın Banş Girişimi'nın (WINPEACE) kurulması kararlaştınldı. tkı ülkeden çeşıtlı kadın kuruluşlarımn yanı sıra diğer sivil toplum örgütlerinin temsilcilerinin girişimlerı sonucu oluşturulan 'Türk-Yunan Kadın Diyalogu' çerçevesinde, 30 Nisan-3 Mayıs 1998 tarihleri arasında. Kos Adası'nda başlayan toplantılar BodrurrTda sona erdi. Kadın ve erkeğin bir arada yaşamayı başarabilmeleri günden güne zorlaşıyor Ayrı <liiııyalamı savaşı• lOOçiftinkatıIımıyla gerçekleştirilen bir araştırmada erkeklerin yüzde 6O'ı. eşlerinin daha fazla seks istediğini sanırken kadınlann yüzde 58'i eşiyle daha fazla konuşabilmek ve zaman geçirebilmeyi tercih ediyor. Erkeklerin yüzde 80'inin evliliğini "çok iyi gidiyor" diye nitelediği 100 çiftten 52 'sinde kadmlar, evliliklerinde mutlu olamadıklanm söylüyor. Çeviri Servisi - L'yum, saygı, dostluk ve dayanışma... Artık ilişkilerde bu unsurlardan eser yok. Erkekle kadın arasındaki geçerli slogan "güçlü olan kazanır"a döniişmüş durumda. Kadırı ve erkek. farihlerinin hiçbir döneminde birbıriyle bu kadar yoğun savaşmadı. Sadece erkeklerin kadınlara yaptıklannın değil, artık kadınlann erkekJere yönelttikleri şiddetin de dozu artıyor. Eutın Psikolojik Danışma merkezlerinde yapılan araştırmalara göre kadınlar tarafından dünyası cehenneme çevrilen erkeklerin sayısı sanıldığı kadar az değil. Aşağılama, cesaret kırma, her hareketine kanşarak sürekli olarak yanlışlannı bulma, toplumdan soyutlama, erkeğin bedenini tiksinti verici olarak niteleyerek reddetme ve aldatma, kadınlann ilişkilen çekilmez kılan yöntemlerinden bazılan. Uzmanlar erkeklerin de, kadınlann da ilişkileri çekilmez kılan hareketlerinin ardında, çiftlerin kendilerini ilişki içinde taraf olarak görmelennin yattığını belirtıyor. Böylece partner bir anda karşı taraf oluyor. Özellikle son 30 yılda boşanma rakamlannın çığ gibi büyüdüğünü ve ilişkılerin durmadan kötüye gittiğine dikkat çeken uzmanlar, eşitliğin ilişki bazında yanlış algılandığını ve yaşandığını, bu durumda da taraflardan birinin saldırganlığın herhangi bir şekliyle (sözel de olabiliyor) ilişki içinde hâkimiyet kurmaya çalışarak, ilişkileri krize soktuğunu belirtiyorlar. Gelişmiş ülkelerde bu krizi aşmak umuduyla evlilik dışı ilişkileri tercih edenlenn de aynı sorunlarla karşılaştıklan, hatta evlilik dışı beraberliklenn zaman zaman çok daha kıncı boyutlara ulaştığı, yapılan araştırmalardan anlaşılıyor. Yıllardır tartışılan ve büyük oranda erkekle kadın arasındaki yapı farklılığindan kaynaklanan sorunlar, son çareyi evlerini ayırmakta bulan çiftlerde bile yaşanmaya devam ediyor. Erkek ve kadın arasındaki farklılıklann başında davranış geliyor. Kadınlar sevgilerinı, duygulannı öncelikle konuşmayı arzu ederken, erkekler eylemden yana bir tavır sergiliyorlar. Kadınlar olaylan aşama aşama, hissederek yaşamayı ve algılamayı seviyor, erkek içinse sonuç önemli. 100 çiftle yapılan bir araştırmada erkeklerin yüzde 63'ü seks ilişkilerini mükemmel olarak nitelerken, bu erkeklerin eşlerinin yüzde 76'sı ilişki içinde neredeyse frijid olduklannı söylüyor. Bu da farklıhğın en çarpıcı örneklerinden birini oluşruruyor. Yine aynı araştırmada erkeklerin yüzde 60"ı, eşlerinin daha fazla seks istediğini sanırken, kadınlann yüzde 58'i eşiyle daha fazla konuşabilmek ve zaman geçirebilmek istiyor. Iki ayn dünyada yaşıyan iki cinsin. bir arada yaşamayı gerçekleştirmeleri. değişen yaşam koşullanyla da günden güne zorlaşıyor. Değişen roller ve değer yargılan kişilik çatışmalannı çoğaitıyor. Eski neslin ilişki kültürü devralınamıyor, yenisi ise yaratılamıyor. Kadınlann da çalışma yasamına katıldıklan günümüzde, iş bölümü ve çocuk bakımı gibi kavramlar da ilişki içinde gitgide büyüyen sorunlar arasına gınyor. Erkeklerin yüzde 80'inin evliliğini "çok iyi gidiyor" diye nitelediği 100 çiftten 52'sinde kadınlar evliliklerinde mutlu olamadıklanm söylüyorlar. Aynı evin içinde bırbirinden habersiz geçen yaşam, taraflarda zamania partnere karşı bir kin ve nefret duygusu doğuruyor. Beklentiler yerine gelmiyor, hayal kınklıklan yaşanıyor ve savaş da bu noktada başlıyor. Psikiyatristlerin, evlilik danışmanlannın ve benzeri kuruluşlann da yardımlan, ancak bir yere kadar sağlanabiliyor. Uzmanlara göre ilişkilerdeki kriz dönemi, ancak yeni bir ilişki biçimine doğru uzanan doğal ve uzun sürecin sonunda kapanabilecek. Tyra Banks büyüledi Dünvaca ünlü top model Tyra Banks, ikinci kez gel- diği Türki\ede. Swatch Skin saatk-rinin tanıtımı için podyumda\dı. Svûssotel'de düzenlenen gecede ka- İabalık davetli topluluğuna kısa bir gösteri sunan Banks, güzelliğiyle büyüledi. 3.9 miümetre kalırüı- ğında, 12.3 granı ağıriığındaki S\\atch Skin'in. dün- yanın en inçe ve en hafîf saati olduğu belirtilivor. (Fotoğraf: ÖZKAN GÜVEN) e-posta : tan (a prizma. net. tr yurtdışında yakınınız varsa www.superonline.com yukarıdaki adresi hemen ona iletin çok sevinecek jrtdışındaki yakınlannız internete bağlıysalar, "Türkiye'nin internetteki en kapsamlı Türkçe bilgi ve iletişim merkezi" Superonline VVorld'den, Türkiye'de neler oluyor öğrenebilir, Türkiye'deki gelişmeler hakkında anında bilgilenebilirler. Haber, ekonomi, politika, spor, hava durumu, referandum, forum, sohbet, magazin, anket, sosyal yaşam, kültür-sanat, seri ilanlar, astroloji... her şey Superonline World'de. Yurtdışındaki yakınlannıza, Superonline VVorld'ün adresini hemen iletin. Kilometrelerce uzakta olup da Türkiye'yle iletişim içinde olmak, Türkiye'den diledikleri an haber alabileceklerini , onları çok sevindirecek. SÖYLEŞİ ATTll İLHAN 'İsrâf-ı Şâhâne' Dönemi.•• S U P € R O N L I N € WORLD tte gezen herkese açık. Türkiye'nin ve dünyanı her yerınden ulaşım için adres: www.superonline.com K R E D I I N T E R N E T , L U $ U Olzmir 'parantezi' boyunca, Kordon'da bir tokaledadanmıştım; masaabajurlannın, 'kas- den' aydınlatamadığı, 'esrarengiz' bir loşluk; pi- kabında, adamın 'dünyayı gönveye gitmek' tut- kusunu ayaklandıran, rumba/bolero'lar, ya da Piaf'ın şarkısı: "on trouve des gens bizarres / dans les trains et dans les gares": Amerikan barda, yüksek iskemlelere tünemiş, şehrin 'hızlı' birkaç kızı; 'yanlışltğımızı' yaşamaktayız; şu bir- kaç mısra, olzmir kışının özetidir: "...işte sa ma- jeste izmir şehri / 54-55 kışında kralımız / ge- bersek, yıldızlan dağıtsak / kaygısız, kılı kıpır- damıyor..." Yalnız sevmediğim, saygı da duyduğum, çiçe- ği burnunda hekim o genç kız. 'Demokrat izmir' gazetesinde bir ış sahibi olduğumu duyunca, ne- yi öğrenmek istemişti bilir misiniz? Bana bir oda, ya da masa tahsis edilip edilmediğini, bir telefo- numun olup olmadığjnı! Ne kadar kırılmıştım. As- lında ince, kırılgan ve duygusal bir kızdı; acaba bu 'gösteriş'kriterleri hangi çevreden 'içine' sızıp, onu kirletmişti? Yıllarca sonra, o hatıranın dürtüsüyle mi nedir, şu satırian karalamışım (1982): "...sanatçılarımız arasında bir fryaka yanşı- dır gidiyor; yo, yalnız onların arasında değil, genellikle aydınlanmız arasında demeliydim: bilmez değilsiniz ya, masası değiştirildi, tele- fonu kaldınldı diye makamından istrfa eden şu- be müdürleri; arabası alındı diye olay çıkaran idare amirleri görülmüştür. Büyük bir şirkette yeni görev edinen delikanlının başarısı yaptı- ğı işle ölçülmüyor, özel sekreteri var mı yok mu, emrine araba verilmiş mi verilmemiş mi, ona bakryorlar. Işimiz gücümüz fiyaka, bir de konfor; başannın kriteri, vitrinin gösteriş de- recesi!.." (VlusaJ Kültür Savaşı', s. 86, Ozgür Yayınlan, 1986) 20'li, 30'lu yılları. Müdafaa-i Hukuk esprisiyle yüklü 'Kemalist' gençler, inanılmaz 'fedâ-yı nefs' örneklerıyle zenginleştirmişlerdi; gösteriş merakı- nın yeniden boy atması, Bayar/Menderes 'de- mokrasisi'ne tekâbül edjyor; fakat gerçek 'gös- teriş patlaması', TurgutÖzal'ındevr-isaltanatın- da başladı ve sürüyor; bizdeki kadar, dünyanın ne- resinde, yaptığı ve yaşadığı 'bayağılıklaria övünen' aydınlar, vardır, sanırsınız? 'Karakulak suyu, bile gellyordu!.. Tan Oral'ın o karikatürü dikkatinizi çekmiş miy- di? Ben unutamadım, önüme gelene anlatı- yorum: orta sınıftan, 'vardakosta' üç dört kadın, 'kabul günü'nde mi neredeyse, oturmuşlar; ha- yır, 'onu bunu çekiştirmiyoriar', ellerinde birer 'cep telefonu', başkalanyla, gevezelikediyoriar; cepte- lefonunun, 'zaruret'halinde V/ef/ş/marac/'olmak- tan çıkıp, 'müptezel' bir gösteriş shovv'una dö- nüşmesi, bizden başka nerede görülmüş? Demin, gösteriş merakının 'yeniden boyattığı- nı' söyledim; 'yeniden' kelimesinin tadına vardı- nız mı? Çünkü bu merak, hele 'münevverân' ka- tında Osmanlı 'alafrangalığı'nüa hayli yaygındı; hadi bazı örneklerle, konuşalım. Zât-ı Şâhâne, Mustafa Fâzıl Paşa'yı, arzusu hilâfına. Mısır Va- lisitâyın etmemiş; Paşa, Paris'te 'muhalefete' ge- çer, 'Genç Osmanlılar'a 250.000.- (ikiyüz elli bin) altını bastırmıştır. Ziya Paşa'nın (o tarihte henüz 'bey') aylığı üçbin, Namık KemaJ Bey'in aylığı iki bin altın frank! Bu sonuncusu, Paris'ten 'peder- i muhteremi'ne yazdığı mektupta diyor ki: "...şim- di Ziya Bey, Reşat Bey, Nuri Bey'le, bahçe için- de, gayet şâhâne yazlık bir daire tuttuk, pek nefis eğleniyoruz." Dahası? Yusuf Akçura, Ebuzziyazade'den naklen şöyle anlatır: "...Ziya Bey de dahil olmak üzere, 'Genç Osmanlılar'ın cümlesi Paris ve ci- vanna yerleşmişlerdi. Kemal ile Ziya tam 'Şark- h' idiler, evvela Mustafa Fâzıl Paşa'nın kileri, beyler için her malzemeyle doluydu; hatta Is- tanbul'dan her hafta 'Karakulak suyu' bilege- liyordu!" Açıp Ahmet Bedevi'yi okuyunuz, ha- yır o yetmez, Ebuzziya Tevfik Bey'ı, 'hassaten' o çılgın 'Sanklı Ihtilalci' Ali Suavi Bey'i okumalı- sınız: 'devnmc/Mc'iddiasındaki Osmanlı 'münev- veri'nin 'konfor' ve 'şatafat' merakı, utanç verici- dir. Ne demışler, 'soydur çeker.' 'İsrâf-ı Şâhâne çağı mı? • • Ulkü Karaosmanoğlu nun, 'Cumhuriyete Ka- nat Gerenler' belgeselini izlemiş miydiniz? Izlemeliydiniz! Istiklâl Harbi ve 'erken' Cumhu- riyet döneminde, Türk aydınlarının, nasıl bir 'fe- da-yı nefs' fırtınası kopardıklarını öğrenecektiniz: nice parlak 'ecnebi' teklifini, elinin tersiyle itip. Anadolu nun en 'insanı kıt, Allah'ı öo/'yörelerin- de, konforsuz ve şatafatsız, 'boğaz tokluğuna' nasıl çalışmışlardır! Onlarki, münhasıran kurduk- lan şantiyelerle, yetiştirdikleri insanlar ve ürünler- le, hayata geçirdikleri projelerle müftehir idiler; günümüzde, 'eserierinin' haraç mezat satıldığını görseler, acaba ne düşünürlerdi? 'Prezidan' Turgut Özal'ın açtığı çığır, üretimin yerine tüketimi geçirmekle yetinmiyor; Tanzimat sonrası 'alafrangalığını' hatırlatan bir 'İsrâf-ı Şâ- hâne' dönemini başlatıyor. Hollywood'un ünlü 'estetikcerrahı', Istanbul'un '/cremas/n/'gençleş- tiriyormuş, işitmediniz mi; dünya pırlanta piyasa- sının gözdesi, neresiymiş, Istanbul; en gösteriş- li ve lüzumsuz Amerikan, Alman ve Japon araba- lan, nerede kapış kapış, orada! Peki, bu kadar pa- rayı nereden buluyorlar? DlE'nin istatistiklerinde, cevabı hazır: özalist 'liberallik' sayesinde, ülke- mizde üç buçuk milyon kişinin yıllık geliri, kişi ba- şına, 22.000.- (yirmi iki bin) doları geçmektedir; bu krema' ülke nüfusunun yüzde 5'ine (beşine) tekâbül ediyor, evet! Ya geri kalanı? Ha, onlar mı? Onlara bu kremanın' seviyesiz 'şatafatını'' ve ya- şadığı 'konforu', 'özel' televizyonların 'paparaz- zi')ehnden seyredip, ağzının suyunu akıtmak ka- lıyor; elbette, karınca karannca, aynı şatafata ve konfora özenerek! Çünkü, Bangladeş düzeyinde yaşıyorlar. http:// www. prizma.net. tr/ A İLHAN http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm