Katalog

4 MAYIS 1998 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 11 Bakû-Ceyhan boru hattı • \NKARA(\A)-Hazar petrollennın ıhracı ıçın yapılacak ana petrol boru hattı guzergahının tespıtı ıçın belırlenen zaman azalırken Türkıye, Bakû- Ceyhan ham petrol boru hattı projesı ıçın gınşımlennı hızlandırdı Enerjı ve Tabıı JCaynaklar Bakanı Cumhur Ersumer, Azen \e Turk heyetlennın 5-6 Mayıs tanhlennde tstanbul'da bır arava gelerek. fızıbılıte raporunu değerlendıreceklennı soyledı Toplantılarda alternatıflerden bınnın seçıleceğını ka\deden Ersumer, hemen ardından da projenın gerçekleşttnlmesıne yonelık 15 programının belırleneceğını bıldırdı TİGBVI anazilepi kiralanacak • ANKARA(AA)-Sut Endüstnsı Kurumu (SEK) Et Balık Kurumu (EBK.) \e kamuya aıt yem fabnkalannın ozelleştınlmesınden sonra. tanmın ozel sektöre açılması Tanm lşletmelen Genel Mudürluğu (TlGEM)ılede\am edecek TlGEM arazılen, damızlık ve besı hayvanı yetıştırecek, çıçek ve tohum uretecek fırmalara 49 yıllığına kadar kıraya \enlecek K.arar taslağı, "V uksek Planlama Kurulu'nun (YPK) ona>ına sunılldu Koç'un enepji yatırımı • ANKARA(ANKA)- Koç Grubu. enerjı sektorunde ABD'lıIerle onak yatınma yoneldı Koç Grubu, Sıvas Kangal'dakı Kangal Termık Santralfnın ışletme hakkını dev ralarak elektnk enerjısı uretmek amacıyla ABD'lı NRGeneratıng Holdıng B V ve Peabody Turkısh Investments Lımıted ıle ortak şırket kurdu Ankara'da kurulan Kanel Kangal Elektnk Lımıted Şırken'nın sermayesı 70 mılyar lıra olarak behrlendı Otomobil üretimi • AÎNKARA (AA) - Bu yılın ılk uç ayında. otomobil fırmalannın toplam uretımlen 60 bın 796 adet olarak belırlendı Geçen yıl aynı donemde firmalar, toplam 46 bın 769 adet uretım yapmıştı Otomotıv Sanayıı DemeğTnın venlenne göre, Tofaş'ın bu vılın ılk üç ayındakı toplam otomobil uretımı 25 bın 557 adet olurken söz konusu dönemde Oyak Renault ıse, 22 bın 543 adet otomobil urettı Aynı dönemde Hyundaı Assan, Tofaş ve Oyak- Renault'dan sonra en fazla ûretım yapan uçüncü fırma oldu Türkiye rafahta sonsrada • VNKARA(AA)- Turkıye. toplam mıllı gelırde dunyada 17 sırayı almasına karşın, kışı başına duşen gayn safı yurtıçı hasıla (GSYtH) sıralamasında. Ekonomık Işbırhğı ve Kalkınma Teşkılatı (OECD) ülkelen arasında son sırada yer almaktan kurtulamadı Mıllı Produktıvıte Merkezı (MPM) uzmanlanndan Dr Denız Buyükkıhç tarafından. 1990 yılı fiyatlan baz almarak 1984- 1995 donemı ıçm araştırmava gore, Turkı>e'de satın alma gûcu pantesı ıle 1995 yılında kışı başına GSYlH mıktan 5 bın 9 dolarda kalıyor ÇTYA paneli • ANKARA(AA)- Turkıye Odalar ve Borsalar Bırlığı (TOBB) ıle Hazıne Musteşarlığı. 7 Mayıs Perşembe gunü. "Çok Taraflı Yatınm Anlaşması" konulubır panel duzenleyecek Odalar Bırlığı'den yapılan açıklamaya göre, TOBB de gerçekleştınlecek panelde, çok taraflı yatınm anlaşmalannın yatınmcılar açısından taşıdığı onem anlatılacak Toptan eşya fiyatlan yüzde 4, tüketici fiyatlan yüzde 4.7 oranmda arttı Enflasyon düşme eğflimindeANKARA(AA)-Devlet lstatıs- tık Enstıtusu (DİE) bu yılın nısan ayında, bır oncekı aya göre toptan eşya fıyatlannın yuzde 4, tuketıcı Fıyatlannın yuzde 4 7 oranında art- tığını bıldırdı Venlere gore, ılk 4 avda toptan eşya fiyatlan yuzde 20 5, tuketıcı fiyatlan da yuzde 22 2 oranında ar- tışgosterdı Bu arada nısan avı ıtı- banyla 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasvon da, toptan eşyada yuzde 85 4 tuketıcı fıvatlannda yûzde 92 6 olarak hesaplandı Aylık enflasyon, bu yıl nısanayın- da hem toptan eşyafiyatlan,hem de tuketıcı fiyatlan bazmda genle- dı Geçen nısan ayında toptan eşya fiyatlan, bır oncekı aya göre yûz- de 4, tuketıcı fı>atlan ıse yuzde 4 7 oranında arttı Aylık enflasy on nısan avmda, bır oncekı yılın aynı ayına gore, toptan eşyada 1 5, tuketıcı fıyatlannda 1 9 puan daha duşük çıktı Yılhk enflasyon 1998 Nısan a\ı ıtıbanyla yıllık enflasyon ıse tuketıcı fıyatlannda yuzde 93 6, toptan eşya fiyatlann- da yuzde 83 3 oldu Geçen vıl nı- san ayı ıtıbanyla yıllık enflasyon tuketıcı fıyatlannda yuzde 77 2, toptan eşyada ıse yuzde 72 8 ol- muştu Buna göre >ıllık. enflasyon, geçen yılın aynı donemının tuketı- cı fıyatlannda 16 4, toptan eşyada 10 5 puan uzennde kaldı DtE venlenne gore nısan ayın- dakı fıyat artışlannda, oncekı ay olduğu gıbı ozel sektör zamları et- kılı oldu Zamlar ozel sektörden Toptan eşyadakı ortalama artış yuzde 4 olurken. bu artışın 0 4 pu- anı dev let, 3 6 puanı da ozel sektor- den kaynaklandı Boy lece ozel sek- torun toptan eşya fiyatlan artışın- dakı pay ı yüzde 90 oldu Nısan ayı enflasvon rakamı dev- lette yûzde 1 7, ozel sektorde yuz- de 4 6 oldu Nısanda fıyatlann en fazla arttığı sektörlenn başında ta- run geldı Toptan eşyafiyatlanen- deksıne göre, sektorel bazda fıyat artışlan, tanm, avcılık. ormancılık ve balıkçılık sektorunde yüzde 5 5, ımalat sanayunde yuzde 3 4, maden- cılık ve taşocakçılığında yuzde 1, elektnk, gaz ve suda ıse yûzde 4 4 oldu Turkıye genelınde nısan ayında tuketıcı fıyatlanndakı ortalama ar- tış yüzde 4 7 olurken, ıller bazında en yüksek artış yüzde 6 2 ıle tçel'de gerçekleştı DtE'nın seçılmış bazı ıller ıtıbanyla belırledığı tuketıcı fiyatlan endeksıne gore, Tçel'ı, yuz- de 5 7 ıle Konya, >üzde 5 3 ıle de Ankara ızledı Tuketıcı fıyatlannın en az arttığı ıl ıse yüzde 2 7 ıle Er- zurumolarak belniendı Bolgeler ıtı- banyla nısan ayında aylık bazda en yüksek fıyat artışı yüzde 5 ıle Iç Anadolu'da görüldu İTO'nunki yüzde 6.6 istanbulTıcaretOdasrnın (İTO) 1995 bazh lstanbul Ucretlıler Ge- çmrae Endeksı'ne göre, 1998 yılı Nısan ayında fıyatlar yuzde 6 6 ora- nında arttı Yapılan yazılı açıkla- maya gore, yılın ılk dört ayındakı artış oranı yuzde 19 2, yıllıkartışora- nı yuzde 94 7 oldu Izmır Tıcaret Odası'nın Toptan Eşya Fiyatlan Genel Endeksf ndeNısan ayında,bır ay onceye gore yuzde 2 2 oranında artış meydana geldı Gıda harcamaları yüzde 4 arttıEkonomi Servisi - Nısan ayında gıda urunlennde goru- len fıyat artışlan, oncekı ay- lara gore yavaşladı Her ay artan fıyatlar karşısında zor- lanan aılelenn mutfak butçe- sı, geçen a\ ıçınde de yuzde 4 oranında kuçüldü Mart ayında, fıyat artışla- nnda gorulen duraklamayla bırlıkte esmeye başlayan "eırf- lasyonda duşuş bekûmtisinin yarattığı olumlu hava" nısan a> ında market. bakkal ve pa- zarayansıdı Buna karşın, soz konusu satış yerlenndekı gı- da urunlennde görulen yuz- de 4 oranındakı artış, dar ve sabıt gelırlının arttıramadı|ı mutfak butçesını zorladı Cumhuriyet'ın gerçekleş- tırdığı Temel Tuketıcı Endek- sı çalışmasından, nısan ayın- da gerçekleşen fıyat artışlan- nın. mutfak harcamasını yuz- de 4 oranında arttırdığı sonu- cu çıktı Geçen ay gerçekleşen fı- yat artışlan, bazı kalemlerde hız kay bederken, bazılannda tırmanışını surdurdu Enflas- yonun nasıl duşurülebıleceğı tartışmalan yanı sıra devam eden zam v ağmuru. gıda baş- ta olmak uzere dığer butün ıhtıyaçların karşılanmasını zorlaştınyor Satış noktalannda goze çar- pan fî\ at artışlan, yüzde 1 ya da 2 oranında seyretse bıle harcamayı onemlı oranda art- tınyor Nısan ayında temel tüke- tım maddesı olan ekmeğe ge- len yüzde 14oranındakı fıyat artışı, bu ay mutfak harcama- sınm daha da artmasınayol aç- tı Zamdan once 35 bın lıra- ya satılan 225 gramlık ekme- ğe 5 bın lıra zam gelmesıyle bırlıkte daha once gunde 7 tane alarak ayda 7 mılyon 650 bın lırayla ekmek ıhtıyacını karşılayabılen bır aıle nısan ayında 8 mılyon 40 bın lıra harcamak zorunda kaldı Soz konusu 4 kışılık aılenın gun- de en az 7 ekmek tuketeceğı goz onune alınırsa aylık ek- mek parasının yaklaşık 400 bın lıra arttığı görüluyor Ekmek harcaması 400 bin Ura arttı Nısan ay ında sadece ekme- ğe vaklaşık 400 bın lıra daha fazla harcama vapmak zorun- da kalan söz konusu aıle ıçın, temel tuketım maddesı olan tuz, patates, şeker yumurta gıbı urunlere de ortalama yuz- de 6 oranında zam geldı Mut- fağa aynlan paranın her geçen gun yetersız kalmasına yol açan gıda harcamaları, sut urünlen başta olmak üzere dı- ğer urünlere gelen zamlarla da artıyor " Ekmek (225 gr) : Un ; Makama ; Pınnç "-. Butgur : Patates İ Nohut jf Kurufasulye | Kurusoğan | Mercımek • T u * « Bıskuvı j&lça SÇay E Şeker | Margann | Ayçiçekyağı - Zeytınyağı Yoğurt Beyazpeynır îazekaşar e Eskı kaşar " Sıyah zeytm •„ Sucuk f Satam Î H 3 S B ! Sosıs I Yumurta { Danaetı J TavıAatı I Pınnç unu | Oomates | Patlıcan I Portakal | Elma Nisan ayı M A R K E T | EskiRyat (bınTLI 35 75 85 270 145 90 230 330 as 280 80 470 375 938 140 620 540 920 370 1090 1550 1850 910 2050 1170 670 19 1600 640 110 380 370 200 180 320 flnnTU 40 75 90 275 147 95 250 340 87 285 85 775 378 938 150 630 545 930 385 1150 1580 1870 918 2070 1180 680 20 1650 680 115 390 380 210 185 330 Art» oranı (%) 14 0 6 2 1 6 9 3 2 2 6 1 1 0 7 2 t 1 4 6 2 1 1 1 1 1 5 3 3 5 3 3 5 3 3 fiyat artışlan B/VKK/VU EstaRyat (NnTL) 35 78 110 280 153 95 250 320 83 300 80 480 385 990 160 630 570 950 380 1180 1600 2000 920 2060 1280 710 20 1500 680 120 400 390 210 240 370 YsniRyat (bmTL) 40 80 115 290 160 97 260 330 94 310 85 485 395 998 174 650 578 980 390 1230 1640 2040 940 2095 1290 730 21 1570 698 125 420 400 220 250 380 Arbs oranı (%) 14 3 S 4 5 2 4 3 6 3 6 1 3 1 9 3 1 3 3 4 2 2 2 2 1 3 5 5 3 4 5 3 S 4 3 F> EtidRyat (MnTU 35 63 75 210 130 78 186 288 78 260 75 320 290 820 140 520 520 830 300 980 1130 1480 850 1680 1050 520 12 1158 S20 78 300 290 119 100 290 AZAF YMFIyıt (binTU 40 65 78 220 135 85 190 300 80 265 80 330 300 840 150 530 530 840 320 990 1150 1500 860 1700 1070 530 13 1165 550 80 310 300 125 ! 105 295 onnfa.) 14 3 4 5 4 9 2 4 3 2 7 3 3 2 7 2 2 1 7 1 2 1 1 1 2 2 8 1 e 3 3 3 •'&?• • S 2 Otelana { arbş (%) \ 1 * % 2 \ » I3 \ S • e • s ; 3 \ 4 ; 2 î a i 2 î t } 1 8 2 1 2 i 4 4 2 1 % i | 1 1 1 2 e 3 4 4 : 4 3 ' 5 4 3 rFıyatJandırmada fst semtı baz aitnmtştof) DÜNYA EKONOMİStNE BAKIŞ / ERGJN YILDIZOĞLULONDRA Tum kamuoyu yoklamalannın sonuçla- n, medya, Tony Blair'ın hukumettekı bı- nncıyılının sonunda, II Dunya Savaşı'ndan bu yana, ulkenın en populer başbakanı ol- duğunda anlaşıyortar Ancak tanh Ingılız Iş- çı Partsı (İP) hukumetlerının balayının çok uzun surmedığını, ılkresesyonlabırlıkte brt- tığını, gostenyor Biraz rakam... Son kamuoyu yoklamalanna gore halkın yuzde 71 'ı, hukumetın ekonomıyı lyı yo- nettığını yuzde 63'u eğıtım polıtıkalannda başanlı olduğunu duşunuyor Yuzde 57'sı hukumetın vergı polrtıkasını destekiıyor Malıye Bakanı Gordon Brovvn'ın toplum- sal destegı yuzde 71 Kuzey Irlanda Baka- nı Mo Movvlam'ınkı ıse yuzde 83 Seçım- lerden bu yana Muhafazakâr Parti'den (Tory Party) Işçı Partısı'ne kayan destek yuzde 8'e ulaşıyor Bugun seçım otsaTory'ler 50mıltetvekılıdahakayt)ederier (Gallup.The DaılyTelegraph 01/05/98) İP'yedesteğın artüğını duşunduren okjukçaıkjınçbırgos- terge daha var The Observer'de yayım- lanan bır ankete gore halkın yuzde 55'ı ge- çen seçımlerde İP'ye oy verdığını soyluyor Halbukı İP'nın aldığı oy oranlan yuzde 44'tu Halkınyuzde9'u kımeoy verdığınt unutmuş bıle Orta sınıflann, Tory sevgisi, şimdi Tony sevgisi... Tony Blaır'e, İP'ye venlen yüksek top- lumsal desteğın sım da galıba, burada ya- tıyor Muhafazakâr Partı (Tory Party) seç- menı, İP ıle kendı partısı arasındakı farkı, belkı de artık goremez olduğu ıçın geçen seçımlerde İP'ye oy verdığını duşunebılıyor Bu hafta, The Economist'ın kapağında, Blair'ın resmının yanındakı "Bugüne ka- dar pıyasaya çıkan en ganp Tory" (Mu- hafazakâr) başlığı da bu duyguyu yansıti- yordu Tabıı Tony Blair'ın, David Mellor, Mıc- hael Heseltıne, Chns Patten gıbı eskı Muhafazakâr hukumet bakanlannı, John Major'ın bır danışmanını, komısyonlara alarak hukumetın çalışmalanna ortak etmış olması da bu duyguyu guçlendirıyor Bor- sa ındeksının Blaıhn ılk yılında, uç kez re- kor kırarak yuzde 27 artması, ekonomık buyume, ışsızlığın yuzde 7 6'dan yuzde 6 4'e gerılemesı gıbı gelışmeler de orta sı- nıflann Tony Blaır sevgısının nedenlen ara- sında Bunlara gelırvergısının yuzde40tan yuzde 35'e ındınimesı, kurumlar vergıstnı art- tırma vaadlennın unutulması, Merkez Ban- kası'na venlen otonomı gıbı gelışmeler de eklenınce, orta sınrflann yanı sıra ış çevre- lerının de Tony'yı neden bu kadar sevdığı kavranabılır Başka yönde veriler de var... Kamuoyu yoklamalan başka gerçeklen deortayakoydu Örneğın Işçı Partısı'ne oy verenlenn yuzde 25'ı "Hukumetın zen- gınler ıçın çok şey, fakırler ıçın ıse hıç- bır şey yapmadığını" duşunuyor Bu oran alt gelır dılımlenne ınınce yuzde 40 a yuk- Birinci Yılında "Yeni" İşçi Partisi Hükümeti Ingıttere'de Muhafazakâr Part seçmeni kendı partsı ıle Blaır arasında fark goremıyor. selıyor Bu sonuçlar Ingıttere'nın en çok satan haftalık sosyalıst dergısı Soctalist Worker'ın da tesprt ettığı gıbı (02/05/98) ta- banda hayal kınklığının ve kızgınlığın arttı- ğını gostenyor Işçı Partısı'nın bır senelık uygulamalan- na yakından bakınca, bu hayal kınklığının nedenlen hemen gorulur işçı Partısı'nın uyguiamalan kendınden oncekı Tory Party'nınkılerte tam bır uyum ve sureklılık gostenyor İP, Muhafazakâr hukumetın har- cama ve butçe hedeflenne sadık kaldı, Tory hukumetının can ve mal guvenhğı alanın- da başlattığı ınıstyatm devam ettırdı Kurum- larvetgısının ındınimesı vaadını unuttu, ba- zı sendıkal hakların gen kazanılmastna ılış- kın vaatlerınden vazgeçtı, ozelleştırmenın kapsamını Tory ParVye parmak ısıttıracak şekılde, tutukevlennı dahı kapsama alarak genışlettı, hukumet burokrasısının hızmet- lennı ozelleştırme gundemıne aldı Unıver- sıte oğrencılenne venlen yardımlan kestı, ye- nne borçlanma sıstemını getındı İP'nın en çok umut uyandıran seçım vaadı, sosyal sı- gorta hastanelennde, grttıkçe kabaran bek- leme lıstelerını azaltmaktı İP bu hedefin- den de vazgeçtı İP'nın en buyuk başansı olarakyuceltılen Irlanda banşına gelıne, bu zaten Tory Party donemınde başlamış bır sureç Doğnj IskoçyaveGallerparlamen- tolannın kurulması, Tory Parttsı'nın gelenek- sel polrtıkalanndan farklı Ancak tony'nın bu alanda nasıl ayak suruduğunu, bu su- recı nasıl kuşa çevındığını de unutmamak gerekır Lordiar Kamarası'nı kaldırma ıste- ğı de oldukça "ılencı" Ancak burada anah- tarkelıme "oidukça" Çunku yukarıdaak- tanlanlann hepsı kolaylıkla bır Muhafaza- kâr Partı hukumetı altında gerçekleşebılır turden başanlardır Prospect dergısının mayıs sayısında Davıd Marquan'ın yaz- dığı gıbı karşımızda artık bır sosyal demok- rat partı değıl, adeta "Bntanya usulu bır Hınstıyan Demokrat Part var" Tony Party'nın (İP'den oluşturulan lıder kultune de bakarak artık Tony Party dıye- bılırız sanırım) toplum ve yoksulluk kav- ramlanna yaklaşımlan da Tory Party'nın kınden çok farklı değıl Orneğın Blaır de ay- nı Thatcher gıbı toplumsal sorunlann ço- zumlenne yaklaşımında bıreyı esas alıyor; kolektrf ırade, dayanışma yenne "bıreysel fırsatı" (Mılton Fnedman kulaklann çınla- sın) ve "sorumluluğu" koyuyor Tony Party'nın bazı bakanlan aynı Tory Party'nın anstokrat bakanlan gıbı yoksulluklann- dan dolayıyoksullan suçlu goruyor, ışsız- lıkyardımının"sadafca"olduğunuduşunu- yoflar Thatcher'ın akıl hocası, aşırı-sağcı, dogmatık neo-/ lıberal Adam Smıth Instı- tute ıse Tony Blair'ın " mukemmel bır mu- hafazakâr" olduğuna ınanıyor "Yeni" işçi Partisi mi dediniz'T Tum bunlar bıraz tanh bılgısıyle bırieşın- ce çok açık bır şekılde, "yeni part", "yenı donem", "yenıyönelış" gıbı parlak amba- lajlanna rağmen, gerçekte Işçı Partisi, en azından ıta açıdan bır yenılığı değıl aksıne bır bır sureklıhğı temsıl edıyor Bınncısı Işçı Partısı hukumetının uygulamalan genel sı- yası yaklaşımı, hattatoplumsal tabanı Kra- liçe Vıctona'nın reformcu Başbakanı Dıs- raili'den bu yana "Yumuşak Tory" olarak bılınen, bır Muhafazakâr Partı geleneğıyle uyum halınde Ikıncısı, bu işçı Partısı huku- metının uyguiamalan, geçmışte hukume- te geldıkten kısabırsuresonratum Işçı Par- tısı hukumetlennın, seçım vaatlennı unuta- rak benımsemış oldukları yaklaşımla aynı Ilk Wilson hukumetının skSganlanna bakı- lınca başka benzerlıklerdegoreceğız "Ye- nı Bntanya" (!), bılımsel, dınamık, reka- betçı ekonomi, adaletlı toplum... II Savaş'ınertesınde savaşı muhafaza- kârlar kazanmış olmasına rağmen, İşçi Partosı seçımlen kazandı Atiee, basba- kan oldu Atlee, savaş sırasında, Muhafa- zakâr Partı'nın kurduğu burokrasıyle kamu ışletmelennı devraldı Işçı Partısı hukume- tı, Ingıltere'nın yenıden ınşasında bunlan, toplumsal ıstıkrar ıçın gereklı "refah devle- tı" uygulamalanyla bırleştırerek genışlettı Atlee, buyuk bır çoğunluğa, zayıf muhale- fete sahıptı ve kendtsı ıçın 10 yıl ıktıdarda kalırdenıyordu 18 ay sonraresesyonbaş- ladı, 1947 malı knzıriden sonra hızla plan- lamadan, devlet ışletmelen uygulamasırv dan uzaklaşarak sermayenın programını benımsedı Ancak ucretlen kontrol edeme- dı, 1951 'de hukumetten duştu 1960'larda "genç", "enerjik", "paıti * - siplınıne buyuk onem", "basının sevgi- lisi" "modernleştncı..." VVılson'ın I hu- kumetı, kısa surede ucretler, sendıkal hak- lar konusunda ışçılerle surtuşmeye başla- dı Ekonomık durgunluk sırasında, orta sı- nıflar İP'yıterk edınceseçımlen kaybettı II Wı!son hukumetı 70'lerde yukselen bır ış- çı hareketının uzennde ıktıdaroldu, ancak kısa zamanda, yerlı ve yabancı malı çev- relerle, IMF'nın baskısıyla, toplumsal ta- banını unutup, hemen sağa çark ettı 1979'da Callaghan hukumetı seçımlen kaybettığınde, ucret ve sendıkalar polıtıka- lannın da etkısıyle, Işçı Parbsı ışçılennın, ozel- lıkle guney Ingıttere'dekı vasıflı ışçılenn gu- venını turnden kaybetmıştı Işçı Partısı'nın, geleneksel sosyal de- mokrat polrtıkaları terk etmesıne paralel olarak 1960'lardan başlayarak sendıkalar- la arası gıderek açıldı 1970'lerde knz sıra- sında, hızla muhafazakâr polıtıkalan be- nımseyen Işçı Partısı, aynı polıtıkalan, Tory Party muhalefette daha radıkal bır şekılde ıdeolojık tutariılık ıçınde ve uzlaşmaz bır sı- nıfsal tavırla savunduğu ıçın artıkyorgun bır partı olarak 1979'da seçımlen kaybettığın- de artık ışlevsızleşmıştı İP'nın bu kadar "yenı" durmasına, Mu- hafazakâr Partı'nın, ıktıdarda yorulmuş ve polrtıkalannı İP'ye kaptırmış olması da bu- yuk olçude yardımcı okju, ama bır başka etken daha var Bugunku İP, 1983te Işçı Par- tısı ıçınde yukselmeye başlayan, madencı grevmde son noktaya ulaşan, sonragen çe- kılen sol muhalefettekıyaslantyor Bu sol mu- halefete karşı, İP ıçındereformculukkısve- sı altında mucadeleedıkjığı, sol tasfiye edıl- dıkçe bu "yenı akım" guçlendığı, nıhayet Blaır yonetımınde hem bu muhalefet hem de sol soylem tumden tasfiye edıldığı ıçın İP yenı bır partı gıbı duaıyor Ozetle bugunun "Yenı İP'sı", hem eskı muhafazakârlann hem de 1950-79 done- mı İP hukumettennın uygularnalannın br de- vamı Gorunuşte yenılık, esasta ıse surek- lılık iP'nın en onemlı ozellığı Ne kı bugun- ku İP, eskı İP'nın sendıkalann organık/ku- njmsal bağlanndan, ışçı tabanından yok- sun Buyuzdenortasjnrflardesteğınıçek- tığınde, İP'nın gen çekılerek muhatefetteda- yanacağı bır çekırdek tabanı yok Bu ye- nılik, hem İP hukumetının hem de Tony Blair'ın sıyası yaşamı uzenne bugun yapı- lan tahmınlen, gelecekte boşa çıkarabtlır ANKABAPAZARI YAKUP KEPENEK 626 ve Yüzde 12.9 Eksi Son gunlerde antmetık ışaretlerın sıyasal kulla- nımı yaygınlaşıyor Kımı hayvanların ya da el kol ışaretlennın yerıne artı, eksı, eşıttır gıbı daha so yut, ancak ıçenklı olaniannın kullanımı, demokra- tıkleşme yonunde atılmış yenı bır adım sayılabılır mt'? Bu sorunun yanıtı araştırıladursun, Anayasa Mahkemesı'nın 36 kuruluşyıldonumunde Başkan Ahmet Necdet Sezer'ın soyledıklerı buyuk onem taşıyor Başkan, olabıldığınce tutariı bır yaklaşımla 12 Ey- lul'uyargılıyor Sıyaset yapmaları 12 Eylul rejımın- ce yasaklanan, sonra halkın oylanyla ucu ucuna sıyasal haklanna kavuşanlara ve topluma bır anım- satma yapıyor Başkan Daha onemlısı, bununla 12 Eylulyonetıcılennden hesap soracaklan sozu- nü vererek yenıden ulke yonetımının en ust basa- maklarına çıkan sıyasetçılenn gozunun ıçıne ba- ka baka bır gerçeğı vurguluyor 12 Eylul 1980 ıle 7 Aralık 1983 tanhlerı arasında çıkarılan 626 ya- sanın denetlenemedığını, bunun ıçın de anayasa- nın 15 maddesının yururtukten kalkması gerektı- ğının, ozenle altını çızıyor Ve Başkan Sezer bu yargısının gerekçesını de çok guzel açıklıyor Hu- kukun ustunluğunun gerçekleşmesı ıçın Yurutme ve yasama erkının en ust noktalannda bulunanlar bu sozlerı dınlıyor Sıyasal yasaklarının kalkmasından sonra yaptıkları gıbı davranıyor bu onemlı ve buyuk ıstemı duymazlıktan gelıyor ge- lebılıyor Sonra da sabah akşam toplumun karşı- sına geçıp demokrasıyı ve hukukun ustunluğunu ne kadar sevdıklennı her an tekrarlamaktan da gen kalmıyor Nedır bunun adı'' Çelışkı mı'> Duyarsızlık mı? Bı reysel çıkar mı'' Her neyse ulkenın yaşadığı sı- yasal tıkanıklığın ana kaynağı bu noktadır Ozellıkle 12 Eylul'den, esas olarak da 12 Mart 1971 'den bu yana yapılan yasal duzenlemelerieyar- gı bağımsızlığı yok olma noktasına getırılmıştır Boyle bır ortamda Anayasa Mahkemesı Başka- nı'nın bu ısteğı, tam anlamıyla bır toplumsal çığlı- ğa ya da ortak sese donuşmelıydı, donuşmelıdır Demokrası ısteyen tum toplum kesımlen ıçın 12 Eyiul'un yasal kalıntılarının temızlenmesınden da- ha onemlı ne olabılır'? 12 Eylul'den hesap soraca- ğı sozunu veren sıyasal ondertenn hesabınm go- rulmesı de buradan geçıyor Toplum, hangı sıya- setçılenn bu 626 yasanın kaldınlmasına karşı çık- tıklannı gormelıdır • • • Gelelım eksı yuzde 12 9'a Bu oran, özel kesım dokuma sanayunde çalışantann 1997 nın son uç ayı kazançlannın, fıyat artışlarından arındırılmış, yanı gerçek anlamda, bır oncekı yılın aynı done- mıpe gore değışımını gostenyor Ucretlenn alım gu- cu yuzde 12 9 ıle en ağır duşuşu dokuma sekto- runde yaşıyor Neden dokuma sanayıı 9 Çunku dokuma ve gı- yım eşyası uretımının yapıldığı bu sektorde, yarım mılyona yakın ışçı çalışıyor ve bunlar dort mılyo- nun uzenndekı toplam ucretlılerın yuzde 12'sı gı- l bi büyük bır bolumunu oluşturuyor Kısaca ucret eksılmesı, emekçı kesımın çok buyuk bır bolumu- nu vuruyor Devlet Istatıstık Enstıtusu (DİE) venlen 1997'nın son uç ayında, ımalat sanayıı toplamında da ger- çek ucretlenn gelışımının hıç de olumlu olmadığı- nı, tum sektorierın ortalaması olarak azaldığım, azalma oranının da eksı yuzde ıkı olduğunu gos- terıyor Ancak ucret duşuşu, esas olarak, ozel ke- sım ışyerlerındedır Özel ışyerlerınde uretımde ça- lışanlann kışı başına kazancı bu donemde ortala- ma yuzde 6 3 azalmış, buna karşılık kamu kesı- mınde yıne sektorierın ortalaması olarak yuzde 16 7 artmıştır Gerçekten de yalnız dokumada değıl, kımı obur ozel kesım ışyerlerındekı ucret azalmaları buyuk boyutlara ulaşıyor Kımya sanayunde eksı yuzde 9 3, dığer ımalat sanayunde eksı yuzde 7 8 ve ma- kına sanayunde eksı yuzde 5 Ucret duşuşlennın kuşkusuz uretım bınmlennın durumundan kaynaklanan tumuyle ekonomık ne- denlen vardır Ayrıca, kamu- ozel ucret farklan ozelleştırme ıle ılıntılendırılebılır Bu ve benzer nok- talar bır yana, sendıkal hak ve ozgurtukler uzenne 12 Eylul rejımının getırdığı yasal yapının ucret du- şuşlenne bır katkısının olabıleceğı de yadsınamaz Kısaca, ucref duşuşlen ıle 12 Eylul'un 626 yasa- sı arasında bır nedenselhk bağından soz edıle- bılır Ulkeyıyoneten sıyasetçılenn kesmek ıstemedık- len sakın bu bağ olmasın? Petrol ürünlerinin vergisi arttmldı ANKARA (ANKA) - Petrol urunlennde. AB'den yapılan ıthalattaalınmaz- ken yerlı uretımden alı- nan ve haksız rekabet va- ratan gumruk vergısı sı- fırlandı Verguperakende fıyatlarda değışıklık yap- mayacak bıçımde Akar- yakıt Tuketım Vergısı (ATV) oranlan arttınla- rak ATV'ye yansıtildı Boy lece akaryakıtta otomatık fıvat mekanız- masına geçılmesını engel- leyen ithal \e yerlı urun arasındakı haksız rekabet ortadan kaldınldı ATV oranlan arttı Bakanlar Kurulu'nun akaryakıtta ATV oranlan- nı yenıden belırleyen ka- rarı dunku Resmı Gaze- te'de yayımlandı Buna go- re vergı oranı kurşunsuz benzınde yuzde 270'ten yuzde 290'a, super \ e nor- mal benzınde yuzde 280'den yuzde 300'e. gaz- yağmda yuzde 170"ten yuz- de 185 eçıkarıldı Moto- nn ve manne dıeselde yuz- de 180 olan oran vuzde 190'a. kalonfer > akıtında yuzde 7O'ten yuzde 75'e, fuel oılde yuzde 50'den yuzde 55'eçıkanldı Lıkıt petrol gazında vuzde 40 olan oran ıse değışmedı Bu arada Malıve Baka- nı Zekerija Temızcl ga- zetecılerın konuya ılışkm sorulannı yanıtlarken, du- zenlemenm amacının, ıt- hal edılenle > urtıçınde ure- tılen petrol urunlerı ıçın eşıt uygulamava geçılme- sı olduğunu ıfade ettı Ithal akary akıtın ozellık- le Avrupa'dan sıfır gum- rukle geldığını yeThrafı- nenlerde ışlenen urunlere ıse gumruk \ergısı uvgu- landığını anımsatan Temı- zel, "Kendi rafmenlen- mizde ışlenen petrol ^'ergi- lendırüıvor. \B'den gelen vergflendirilıniyor, buda fi- yat farkı \arab\or" dedı Soz konusu \uzde 5 2'lıkgumrukvergısının fıyatlarda değışıkhk \ ap- mavacak bıçımde AT\ >e yansıtıldığını belırten Te- mızel gumruk vergısı sı- fırlanarak a>nı oranda ATV'nın arttınldığmı kay- dettı Temızel, akaryakıt konusunda bır dızı du- zenleme daha yapılması gerektığını soyledı