Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 MAYIS 1998 ÇARŞAMBA HABERLER 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı kutlandı. 'THK'den protestolu gösteri 'Uygarhk meşalesi sönmeyecek'Haber Merkezi - 19 Ma>ıs Ataturk'u Anma Gençlık ve Spor Bayramı coşkulu törenlerle kutlandı Ankara da Anıtkabır'de gerçekleştırılen torene Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel. TBMM Başkanı Hikmet Çetin Başbakan Vlesut \ ılmaz. Ana>as>a Mahkemesı Baş- kanı Ahmet Necdet Sezer. Genelkurmdv Başkanı'na vekâlet eden Kara Kuvvetlen Komutanı Orgeneral Huseyin Rıvnkoğlu Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Biilent Ecevit Başbakan Vardımcısı ve Mıllı Savunma Bakanı Ismet Sezgin FP Genel Başkanı Recai Kutan, D\ P Genel Başkanı Tansu Çiller ıle CHP Genel Baş- kanı DenizBâtkal, vuksek vargı organla- nnın başkanlan. bakanlar, kuvvet komu- tanları ıle ust duzey vonetıcıler katıldı Cumhurbaşkanı Demirel"ın mozoleve çe- lenk koymasının ardından sa>gı duruşun- da bulunuldu ve îsnklal Vfarşı okundu Da- ha sonra MısakıMıllı Kulesı'negeçen De- mirel, Anıtkabır Ozel Defterı'n! ımzaladı 19 \1a> is Stadv umu'nda duzenlenen to- rende oğrencılenn gosterılen beğenryle ız- lendı Ataturk'un Gençlığe Seslenışı ve Gençlığın -\taturk e Yanıtı'nın hepbırlık- te okunduğu torende atletler Metin Sazar ve LaleÖzturk. Samsun'dan getınlen 'Sev- gı BavrağTnı operek Cumhurbaşkam De- mırel"e sundular Gençlık Marşı nın soylenmesının ardın- dan gosten \apan THK paraşutçulerının kurban demı toplama yetkısının Turk Ha- %a Kurumu ndan alınmasını protesto et- mek \e matemde olduklarını gostermek amacıvla »ıvah kurdele ıleatlavış vapma- lan dıkkat çektı Paraşutçuler daha sonra şeret trıbununun onune gelerek 'Gokyuzu Çiçeklerimiz Solmasın' yazılı pankart aç- tılar Paraşutçulerın gosterısı alkışlar \e 'Turkiye' sloganlarıv la ızlendı Cumhurbaşkanı Demirel geçıttorenı »ı- rasında gorme ışıtme zıbınsel veortope- dık engellılenn el sallamalanna alkışlaya- rak karşıhk verdı 19 Ma>ıs nedenıvle çe- şıtlı ıllerden gelen oğrencı veoğretmenler Demırel'ı zıyaret ederek armağanlarını verdıler Başbakan Mesut \ ılmaz, dun 80 ıl ıle 13 ulkeyı temsı] eden gençlen kabul ederek bır sure sohbet ettı Makedonva temsilcı- sı. "Yurtta banş. dunyada banş" dı>en Atatürk un ızınden \ urunmesı gerektığını belırterek. "O olmedi, hep vaşıyor" dedı TBMM Başkanı Hikmet Çetın >a>ımladı- ğı mesajda Ataturk'un gosterdığı ışıklı volda cuınhurıyetı daha da gelıştırıp vu- celtmenın buyuk çabasi \e »arsılmaz karar- lılığı ıçınde olduklarını belırttı 19 Mavıs Ataturk u Anma Gençlık ve Spor Ba\ramı Istanbul da da coşkulu to- renierle kutlandı Istanbul'da ılk toren sa- at 09 "îOda Taksım Cumhunvet Anıtı na Istanbul \alisi Kutlu Aktaş 1 Ordu Ko- mutanı Orgeneral \tilla Ateş \e Istanbul Buvukşehır Beledı\e Başkanı RecepTav- vip Erdoğan m çelenk bırakmasn la başla- dı Gençlerısebavranılarını AlıSamı\en ve Fenerbahçe statlannda duzenlenen to- renlerle kutladı Alı Sem \endekı toren \alı Kutlu Aktaş Orgeneral Atılla Ateşve Buvukşehır Beledıve Başkanı Tavvıp Er- doğan ın ızleyıcılerı selamlamasıyla baş- ladı Fenerbahçe Stadı ndakı torenlerde ıse aralarında Pınar Avlin ve FdaOzulku nun de bulunduğu pop şarkıcılan konser ver- dıler 19 Wa>ıs kutlamaları çerçevesınde Kadıkoy'de de '75'inci Yıl Y uruyuşıT du- zenlendı Bağdat Caddesı Fenervolu mev- kıınden başla>an jnjruyuşe katılan oğren- cıler sık sık "Turkjvelaiktir. laik kalacak" sloganlan attı Vuruyuş Kadıkov lskele Mevdanı'nda sona erdı Izmır'de. Cumhurıyet Alanı nda toren gerçekleştınlırken Ataturk Stadı'ndakı gosterıler bolumu vağış nedenıyle ıptal edılerek cumartesı gunune ertelendı Dıvarbakır. Burdur un Çavdur ılçesı. Malatya. Elazığ. Adana. Bıngol. Edır- ne nın Enez. Ipsala. Uzunkopru. Keşan ıl- çelerı ve Çanakkale 18 Mart Stad- vumu'ndakı torenler de yağış nedenı>le ertelendı Bayram Lefkoşa v e Aşkabat ta da torenlerle kutlandı • ADDvelP'lılenn 'Bağımsızlık Yuruyuşu" tamamlandı • ADDhevetının, "Ozgurluk ve bağımsızlık benım karaktenmdır" jazılı tek tıp onluklen çıkardıktan ^onra A.nkara'ya gırmesıne ızın venldı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ataturkçu Du- şunce Derneğı (ADD) uyelen ıle Işçı Partıiı (İP) 500'e yakın Oncu Gençlık uyesının ayn ayrı Sam- sun'dan başlartıkları "Ba- ğımsızlık Y liriıyüşleri" ta- mamiandı Samsun dan başlattıklan "Bağımsızlık Yüniyüşü"nun Ankara ayağına genel başkan Sup- hi Gıirsoytrak ın başkan- lığında katılan ADD lıler. sabah saatlerınde Ka- yaş'tan Ankara ya gırış yaptı İCayaş'ta guvenlık guçiennce durdurulan he- yetın kent merkezıne vu- rümesıne derneğın adının yer aldığı ve Atatürk un ozdevı^ı "Özgürlukveba- ğımsızlık benim karakte- rimdir* >azılı onlukler ve tek tıp unıforma taşıdıkla- n gerekçesıyle ızın verıl- medı Onluklenn çikartıl- masının ardından guvenlık guçlen ADD'hlerın geçı- şıne ızın verdı Daha son- ra polıs denetımınde Kızı- lay 'a hareket eden ADD'lıler. Zafer Anıtı'na çelenk koyup savgı duru- şunda bulundular "Tam Bağımsız Turki- ye" ıçın Samsun dan An- kara'ya de|ın yuru\en 500'e yakın Oncu Gençlık uyesı de dun \nkara"va u- laştı Yuru^şçuler, IPGe- nei Başkanı Doğu Perin- çek. genel başkan yardım- cısı Hasan Valçın ve çok sayıda partılı tarafmdan öğle saatlennde Abdı lpekçı Parkı'nda slogan alkış ve ıslıklarla karşılan- dılar Oncu Gençlık adına yapılan açıklamada Tur- kı>e'de halkına ve dev letı- ne sahıp çıkan bır dev nm- cı gençlığın bulunduğu kaydedılerek devnmcı gençlığın 50>ıloncedev- reye sokulan "emperyalist tahakkumu" kıracağı v ur- gulandı Ataturk devnmlerının 1950 yılından başlayarak ıktıdarolan ve Türkhe'yi kıiçuk Amerika vapmak istejen" karşıdevnmcıler- . ceaşındınlmayayadaor- tadan kaldınlmaya çalışil- dığına ışaret eden IP Genel Başkanı Doğu Pennçek. 1996 yılının sonbahann- dan ıtıbaren bu surecın durduruldufunu ve dev- nmlenn venıden eskı rota- sına oturtulduğunu kav- dettı Pennçek CHP ve DSP ve Ataturk"un altı oku çerçevesınde devnm surecının tamamlanması ıçın guç bırlığı onensınde bulundu Konuşmalann ardmdan vaklaşik 1000 kadar iP'Iı. dortlu sıralar / oluşturarak genel başkan- ı lan Pennçek'ın onderlı- ğınde kortej halınde slo- ganlarla Anıtkabır'e v uru- du İPMıler. AnıtkabırTan- doğan kapısının onunde aranarak ıçerı alındılar Guvenlık gorevlılerının uyansı>la tP'lıler gırışte. partı bavraklannı topladı- lar ve gıvdıklerı onluklen çıkardılar Etntliyetten Tuğg. Selmanpakoğlu: Karşımızda organize bir siyasal İslam devleti kurma çabası var Atotürk'ün özdeyişine ombargo 'En büyük tehlîke irticadır' GLLÇİN İLCİ BURDLR- Burdur 58 Er Eğıtım Topçu Tugayı K.omutanı Tuğgeneral AJi Rıza Selmanpakoğlu. Turkıve'de ırtıcaı faalı- yetlenn şerıat yanlısı çevreler tarafmdan sabırîa. vavaş yavaş bugunku noktava getınldığını belırttı Sel- manpakoğlu, "AJıştıra alıştıra. benimsete benimsete. hiçbır tehlike \oknıuş ımajı \e- rerek, eğitımı kullanarak bugunlere geldi- ler. Tehlike voktuı olursaonlenz"a>Tnaz- lığı I urkiye'nin geteceği için daha büyük tehlikedir" dedı Burdur ^8 Er Eğıtım Topçu Tugayı'nda açtıgı "AtatürkçulükOkulu" ılegundeme gelen Tuğgenaral Alı Rıza Selmanpakoğ- lu. demokrası ıçınde değışık goruşler ola- cağını. ancak vatanın bölunmez butunlu- gu ve cumhunyetin temel ılkelennın ko- runması konusunda odun venlemeyeceğı- nı belırttı Turkıye'nın karşısında organı- ze bır siyasal İslam devleti kurma çabası olduğuna dıkkat çeken Selmanpakoğlu. "INasıl organize derseniz, birincisi para ko- nusu uzerine co/ümler uretmişler. Dışar- dan.sanıvorum RabıtadestckJi. Rabıta'va bağlı finans kuruluşlamla once Tiırki- >e'ye parayı sokmuşlar. Gayet masumane bir şekilde hazır para gelmiş, işlerini yolıir nako>muşlar"dedı Selmanpakoğlu, Tur- kı>e"de şenat tartışmalannı şoyle yorum- ladı "konunun duyarsızlık, aymazhk, umur- sanıazlık \ onünu bir tarafa bırakalım. KLa- muoyunca vakından bilinen okullar \ar, "Hocanın okullan Vine ülke gundemin- deki >urt, vakıf \e kurslar... Onemli rne\- kilere getirileceği vaadi ilc aileieri de kan- dınlançocukiara ışıkevlen ndebanndı- nlarak, ozel kurslardan geçınlerek siyasal İslam devleti ideolojisinin oğretildiğini, Ataturk ve laiklik karşıtı fikirlerin aşılan- dığını, bu oğrencilerin universite seçimi- nin ışıkevleriya da> urtlann oğretmeni du- nımundaki abı' dedıklcrıgençlertarafın- dan nt'lırlcndiğini. en çok da sivasal bilgi- ler.hukuk.kamu vonetımLeğitimfakulte- k'ri ile polis akadfnıisı \e askeri okullann oncelikli olarak tercih edılmesinin sağlan- dığını kamuovu hılivor Burada amacın. vali >e kaymakanı vetiştirerek il ve ilçeler- ÇYDD'den 19Mayıs kutiaması 19Mayıs Atatıirk'u Anma Gençük ve Spor Bayramı. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇVT3D) Fatih Şubesi tarafmdan da Kocamustafapaşa Çağdaş Vaşam Thatrosu'nda düzenlenen etkinliklerlc kutlandı. Rock grubu Fenomen'in konser \erdiği kutlamada. Çağdaş Naşam Tiyatrosu Halk Müziği Korosu ve Dans Grubu da birer gösteri sundu. (Fotoğraf IPEK. YEZDANI) 19 Mayıs haberlerinde Atatürk'ün adını kullanmaktan kaçındılar Şeriatçı basından çarpıtma Istanbul Haber Servisi - Şenatçı basın ulusal kurtuluşumuz ıçın ılk buyuk adımın atıldığı gun ve o gü- nun tarıhsel anlamınm simgesı olan "19 Ma\is Ataturku Anraa, Gençlik ve Spor Bayramrnı >ok !>avdı Bazı şeriatçı gazeteler dun- ku sayılarında 19 Ma>ıs ı haber olarak dahı gormezken bazılan da şeriatçı pencereden eleştırıler yo- nelttı Senat>anlıs! \kitgazetesi1 **Ör- tuve eop ıııini eteğe ba> ram" başJı- ğıyla verdığı manşet habennde, bayram torenlenne kıtlelenn soğuk baktığı n ı one surdu Haberde ozet- leşu ıfadelerveraldı "fnanan. başını orten. okumak ve ulkesine yarariı oimak ısteven gençlerecop layık goruluyor. Etek- lerini açanlaravsa bayram! Bir de utanmadan buna çağdaşlık denili- vor." Akıt logosunun vanında ıkı cumle> le du> urulan toren habenn- de) se Ataturk un ısmı kullanılma- da'n "19 Mayıs Gençlik \e Spor Ba>ramı"*denıldı Fazılet Partısı'ne yakınlığıyla bı- lınen Milli Gazete 19 Mavıs"!a il- gılı sadece FP Genel BaşkanıReeai Kutan'ın turbanlı oğrencılere bas- kı uygulandığı goruşunu ıçeren 19 Mayıs mesajını vavımladı Toren- lerle tlgılı bılgı \ermeven Mıllı Ga zete de Ataturk un adını anmaktan kaçındı Bu>uk Bırlık Partısı nın vavın organı olarak bılınen Gunduz ga- zetesi ıse bavramı tumden gornıez- den gelmevı tercih ettı ve dünku sayısmda bayramla ılgılı tek satıra v,ervermedı 19 Mavıs. Yenı Asya sutunlann- da da haber olarak yer almazken gazete \ azarlanndan Ce\ her Flhan dunku koşe vazısında torenlerde vıne halkın değerlenne karşı nu- tuklaratılacağını ve Anadoluhare- ketını kanlany la yaratanlann ">o- baz1 " ılan edıleceğını one surdu \enı Asva vazarlanndan AliFersa- doğlu ıse vazısında 19 Mayıs to- ren lerını masrat zaman kavbı ve eğlence olarak nıteledı ve bu tur et- kmlıkler verıne araştırma yanşma- lan duzenlenmesını ıstedı de amaçlanna yönelik çalışmalan kolay- laştınnayı. hâkinı vesav cılaıia devletin hu- kuk sistemini kendi goruşlerini koruyucu mahivette kullanmay u öğretmen yetiştire- rek deegitimi kendi gonış vç amaçlan doğ- rulnısunda v önlendirmek istediklerini de- ğerlendirmek zor degil." Şenatçı çevrelenn eğıtımın sekız yıla çıkanlrnası ve şenatçı subaylann ordudan atılmasıyla ılgılı tepkılennı de değerlen- dıren Selmanpakoğlu. "Silahlı Kuvvet- ler'in içinde bulunduğu çerçeve bellidir. Yurdun geleceğinı tehlikeye duşuren flkir ve düşunceleri taşıyan kişiler çerçevenın dışına çıkarnlıriar" dedı trtıcanın. Turkıye ıçın ıç tehdıtte once- lıkle uzennde durulması gereken konu ol- duğunun Mıllı Guvenlık Kurulu (MGK) kararlanvla kamuovuna açıklandığını belırten Tuğ genaral Selmanpakoğlu alınacak tedbırlenn de hu- kumet tarafmdan belırlen- dığını kaydettı Selmanpa- koğlu "Ama bu noktada nasıl bir güçle karşı karşt- yalar? Eğer bu gucu bilir- sek,o güçleyasalj ollard an, demokrasinin ongorduğu şekilde,o gucun kuvvetlı ve ziPnfvonJennibiliponago- re mueadele etmek gere- kir"dı>e konuştu Ataturk donemınde Taknr-ı Sukûn Kanunu çı- kanlarak şenatçı ayaklan- malarla mueadele edıldı- ğını vurgulayan Selman pakoğlu "Yanî burada, dev letin çağdaı olmak için gosterdığı çabalanna. va- saların destek çıkması va da vasalan bu doğrultuda etkin bir şekilde kullanma soz konusu. Tehlike vok- tur, olursa onlenz aytnaz- lığı Turkive'nin geieceği için daha buyuk tehlike- dir r dedı Selmanpakoğlu. Anayasanın 174 madde- sınde yazılı bulunan ınkı- lap yasalannın etkın bır şe- kilde kullanılmadığının gozlendığıne de dıkkattı Selmanpakoğlu. "1950 yılı bu konuda çok ödunle- rin v«riWiği bir başlangıç olarak görülebilir mi" so- rusuna şu karşılığı verdı " Bu tarihte,Turkçe eza- nın Arapça okunması için iktidar kanun teklifi ver- miş, muhalefet sozcüsü de soz alarak. "Aynen katılı- \ oruz demiştir. Hepsi bir- likte vaptılar. Neden? Oy kavgısı elbette. ^ani 4ta- turk'un Turkçe okunma- sını sağladığı ezan, ov endi- şesiyle kaldınlmışhr. Daha sonrakj vıllarda bugunku tarikatlann gelişmesinde rol oynayan odunler de var." NOKTASII ORAL ÇALIŞLAR Akın Birdal'ın sılahlı saldırı- ya uğramasından sonra, bazı kesımlenn Akın Bırdal'a ve In- san Haklan Demeğı'ne yonelık tepkılerı. aydınlarımızın ıçınde bulunduğu durum açısından ıbret verıcıydı Insan Hakları Derneğı 12 Eylul sonrası koşul- larda kurulmuştu O donemde bu kuruluşa, 12 Eylul un acısı- nı yureğınde duyan bırçok sol- cu aydın katılmıştı Sureç ıçın- de bu aydınlann onemli bır ke- sımı derneğı terk ettı. Bu surecın nasıl gelıştığını gozden geçırmek, ıçınde yaşa- dığımız koşullarda bır kesım aydının tavrının neden değıştı- ğını değerlendırmemızı sağla- yabılır Dunyanın her yerınde olduğu gıbı ınsan haklan kuru- luşlannın temel ışlevı, oncelık- le devletten kaynaklanan bas- kılara. ıhlallere kıyımlara karşı, zarara uğrayan kışılen savun- maktır Bılındığı gıbı Turkı- ye'nın son 15 yılına, "Kurt so- runu" bır başka ıfadeyle Gu- Sartre'ı Kalıcı Yapan... neydoğu sorunu damgasını vurdu On bınlerce ınsanımızın yaşamına mal olan savaşta, ın- san haklan aşırı olçude tahnp edıldı Başbakanlık Teftış Kurulu Başkanı Kutlu Savaş'ın hazır- ladığı raporda da dıle getınldı- ğı gıbı, bınlerce faılı meçhul cı- nayetın bınncı elden sorumlu- su ve faılı devlet ıçındeydı Sı- yası /ktıdarlar ve guvenlık guç- lerı, bu sorunu "çozebılmek' gerekçesıyle koylen boşaltıyor- lar, ışkencelere başvuruyorlar, yargısız ınfazlarla "hşın" veya "ışbırlıkçı" olduğunu duşun- duklen kışılen ortadan kaldın- yorlardı Bu yola gırılıp de devletın ıçınde bu çızgının ağırlığı arttık- ça, sol aydınlar arasında da bır ıkılem ortaya çıktı "Devletın ve ulkenın bölunmez butunluğu" tehdrtaltındaydı Boyledurum- larda ınsan haklan ıhlallerının peşınde koşmak, 'boluculuk" ve "thanet"\e eşdeğer sayılı- yordu Ayrıca Guneydoğu'da bınlerce Turk gencı yaşamını yıtırıyordu Bu gençlerın Ba- tı'dakı cenaze torenien, Turk mıllıyetçılığını kışkırtan bır etkı yapıyordu PKK koy basarken dağlarda orduya sılah sıkıp asker oldu- rurken, devletın ınsan hakları- nı ıhlal ettığını soylemek ve bunlann ızını takıp etmek, teh- lıkelı, rısklı bır ıştı "Kurt soru- nu" henuz kana bulanmamış- ken kurulan insan Hakları Der- neğı, şımdı boylesıne netame- lı bır konuda gorevını surdur- mekle yukumluydu Ozellıkle kanlı ıç çatışmalarda, devleti eleştıren butun ınsan hakları savunucularının başına gelen- ler, Turkıye'de de yaşanacaktı Bu krıtık eşık Insan Hakları Derneğı yonetıcısı olmayı guç- leştırıyordu Haın" ve "bolu- cu ' damgasına karşı durabıl- mek zor bır ıştı Ayrıca aydınlar ıçınde son donemde etkısı artan mtllıyet- çı dalga da muhalefetın ışını zorlaştırıyordu Akın Bırdal ve arkadaşları boylesıne zor bır donemde bu ışı ustlendıler Onlara 'Amenkan ajanı" den- dı "Kurtçu" dendı Tabıı kı bu bombardıman altında, bırçok ınsan boyle bır sa/dınya goğus geremedı Mıllıyetçı dalgaya karşı koymak ve çetelenn he- def ı halıne gelmeyı goze almak kolay değıldı Sıyası teror, ba- sından destek goren "duşun- ce teroru 'yle guç kazandı Onlarca IHD yonetıcısı kur- şunlara hedef olurken, onlar- cası da hapse tıkıldı Evrensel kural ışlıyordu Sırbıstan'da Boşnakları savunmak ne de- mek sız bıhr mısınız'' Yahut Kosova'da Arnavutlan Erme- nıstan'da Azenlen? Mutlaka bı- lırsınız. insan haklannı artık eskısın- den değışık bır gozle değerien- dırenlenn bır kesımı bellı kı ıç- lerınde cıddı bır hesaplaşma yaşıyorlar Onlar da bılıyorlar kı aydının temel ozellıklerınden bırısı muhalıf olmaktır Her zaman guçluden yana olup bundan rant sağlayanla- nn boyle bır sureçte fazla one- mı yok Boylelerı dunyanın her yennde ve her donem var oldu- lar ve olmaya devam edecek- ler Soz onlara değıl Ruzgâr sert esıyor, bunu ka- bul etmek gerekır Gerçek ay- dın ıse ruzgâr sert eserken ayakta kalabılendır Jean Paul Sartre'ın Cezayır iç Savaşı sı- rasında Fransa yonetımıne meydan okuyan tavrı, şımdı daha buyuk bır anlam ıfade edıyor Sartre'ı kalıcı yapan da bu değıl mı? GLOBALPOLİTÎKLTTÜR ERGIN YıLDıZOĞLU Camdessus'un Gülümsemesi (o Bazen bır fotoğraf bır kıtap gıbıdır 16 Ocak 1998 gunu dunya basınında ışte boyle bır fotoğraf yayım- landı Ayaktakı adam, kollarını kavuşturmuş, yuzunde bır gulumsemeyle, suslu bır masanın uzenne eğılmış, donuk bır yuzle bır deftere ımza atan yaşlı adama ba- kıyor Bırının yuzunde zafer dıgerınınkınde teslımıyet, çaresızlık Bın IMF Genel Muduru Mıchael Camdes- sus, dıgen IMF anlaşmasına ımza atan Endonezya Devlet Başkanı Suharto. Resımde somurgecılık do- nemını, Duyun-u L/mum/ye'yı hatırlatan bırşeyler var Dort ay sonra toplumsal kaos, 500'den fazla olu, belırsız sayıda yaralı Suharto ıktıdannı kaybedıyor, ufukta bır asken dıktatorluk, belkı de yenı olumler Bolgede IMF polıtıkaiarını kabul etmek zorunda ka- lan bır dıger ulke de Gurtey Kore Burada da ışsızlık hızla artıyor, sendıkalar huzursuz Yoksulluk ve açlık yaygınlaşıyor Gozlemcıler Asya knzının etkılennın, bol- gede yoksulluğa karşı son on yılda çok sınırlı da olsa eldeedılenkazanımlan hızla ortadan kaldırdığında bır- leşıyorlar IMF polıtıkalanysa Harvard Ünrversıte- s/'nden Prof Jeffery Sachs'ın deyımıyle bu, ateşe benzın dokmeye benzıyor (The Amencan Prospects, 03/98) Eylul 1997'de bızzat IMF tarafmdan, yapısal uyum programlarının etkılerını araştırmak ıçın hazırlanan, uzun "duzeltmelerden" geçtıkten sonra yayımlanan bır çalışmanın sonuçlan çok oğretıcı Kışı başına mıllı ge- lır 1981 -1995 arasında yapısal uyum programlanndan "faydalanan' ulkelerdeyuzdeO 1 duşmuş, faydalana- mayan ulkelerde ıse artmaya devam etmış (Interna- tıonal Herald Tnbune 29/04/1998) Yine IMF nın bu kendi araştırmasına gore program- lardan "faydalanan"ulketenndış borçlannınGSMH'ye oranı 1980-85 arasında yuzde 82'den yuzde 154'e, 1991-1995 arasında da yuzde 56'dan yuzde 76'ya yukselmış IMF yapısal uyum programlarının uygulan- dığı "en yoksul" ulkelere de bakıyor 1980-1995 ara- sında dış borçların GSMH ye oranının yuzde 52'den yuzde 154 eyukseldığınıtesprt edıyor (LeMondeDıp- lomatıque, Mayıs 1998) Dığer bırdeyışle, bu ulkele- rın IMF ye bagımlılıgı bırtefect-koylu ılışkısı gıbı uyum programlannı uyguladıkça artıyor Dığer taraftan bu yoksul ulkelerde ıhracatın ortalama yıllık artış hızı 1980- 1985 donemınde yuzde 1 7 den 1991-1995 done- mınde yuzde 7 9'a yukselıyor Buna karşıhk, 1985- 1995 donemınde, yapısal uyum programlanndan "fay- dalanan" ulkelenn ıhracat fıyatlan gorelı olarak yuzde 27 genhyor IMF nın 1982'den bu yana sık sık "kurtardığı" Mek- sıka'ya bakarsak, reel gelırlenn 1982-92 arasında duş- tuğunu besın yetersızlığınden çocuk olumlennın uç kat arttığını reel asgarı ucretın yuzde 50 azaldığını yok- sulluk sınırı altında yaşayan nufusun toplam ıçındekı oranının yuzde 50 den yuzde 75 e yukseldığını goru- yoruz Bugun, knzın en keskın anında uygulanmaya kon- duğu ıçın IMF programlarının çare bulacağını ıddıa et- tığı soruniarla uyumsuzluğu yıkıcı etkılen çok daha be- lırgın IMF'yı, neo-lıberal VVall Street Journal edıtorle- rı bıle, kustah sorumsuz ve başarısız buluyorlar Gerçekten de borç batağına duşen ya da kısa do- nemlı seımaye hareketlerını, bu yolla gelen dovız yc~ luyla ıthalatı teşvık edıp sonra da bır carı açık ve do- vız knzıne duşen ulkelere dayattığı programlar bır so- nuç almadığı takdırde, butun sorumluluk programlan uygulayan hukumetlere aıt oluyor, IMF'ye kımse he- sap soramıyor Dığer taraftan IMF Asya'da knzın ucuz kredıye u- cuz ışgucune dayalı aşın yatırımın yarattığı kapasrte fazlasından buna bağlı olarak bırıken karşılıksız kre- dılerle zayıflayan banka sıstemınden kaynaklandığını goremedı Adeta bır carı açık krızıyle karşı karşıyay- mış gıbı geleneksel polıtıkalannı" dayatmaya devam ettı Sonuç ıse ortada Ya IMF bugun kuresel ekonomıde olup bıtenlen an- lamıyor, elındekı tek reçeteyı ulkelenn ozgun koşulla- rına bakmadan, dogmatık bır şekilde dayatıyor Ya da IMF bu ulkelerde krızı çozmeye değıl, her şeyden on- ce uluslararası malı sermayenın verdığı borçlan kur- tarmaya oncelık verıyor IMF burokratlannın cahıl ve aptal olduğunu ılen sur- mek kolay değıl Ikıncı seçeneğı ve IMF'nın resmen açıkladığı ıle gerçekte yapmak ıstedığı arasında bır fark olduğunu kabul etmek daha akla yatkın Yukandakı venlen hatırlarsak IMF uyum program- lan, artan borçlar, yavaş buyume, ulusal uretımın su- reklı ucuzlayan fıyatlardan talan edılmesı (pardon, dı- lım surçtu, ıhracat dıyecektım) anlamına gelıyor Ek olarak IMF uyum programlannın bır bılesenı daha var Uluslararası yatınmcılara ıstedıklerı yerde mulk edın- me hakkı veren serbestleştırme koşulu Bu koşul ha- len Asya'da ımzalanan tum anlaşmalarda var Boyle- ce uyum polrtıkalannın malı, parasal uygulamalany- la, orneğm faızlenn yukseltılmesı, subvansıyonlann kaldınlması kamu harcamalarının kısılarak ışsızlığın arttınlmasıyla ve bû sırada dış kredı de kuruduğu ıçın, rflasın eşığıne gelen ışletmeler, uluslararası yatınmcı- lar tarafından halen Guney Kore de olduğu gıbı ucu- za kapatılıyor Gelışmış ulkelenn malı-sınaı tekellen, dun kendılenyle rekabet eden ışletmelen, dolayısıyla ulkelenn ekonomık zengınlıklennı bugun, kelepırfıya- tına ele geçırıyorlar "IMFpolıtıkalarının sonuç vermesı ıçın çoğu kez bır kuşagın feda edılmesıgerekıyor" (IHT18/05/98) dıyen Camdessus'un dudağındakı gulumsemenın gerçek anlamı da ışte burada yatıyor C) Bu yazıyı ekonomı polıtıkalan IMF tarafından onaylandığı ıçın gurur duyan devlet buyuklerıne hedıye edıyorum Ek heyecan Samsun'da bir kez daha yaşandı SAMSIA (Cumhuri- vet) - Llu onder Ata- turk un kurtuluş Sava- şı'nı başlatmak uzere Sam- sun'açıkışı temsılı olarak canlandınldı Ataturk un Samsun'da karava çıktısı lıman alanı ıçınde duzenlenen torene. Sam»un valısı Metin tl>as Aksov bazımılletvekıllen Buv uk^ehır Beledıje Baş- kanı Muzaffer Önder 19 Mayıs Lnıversitesı Rekto- ru Prot Dr Osman Çakır Garnızon Komutanı Tuğ- generai Muammer Lnal Emnıyet Muduru Refik Vıldınm sanatçılar mulkı ve asken erkan oğrencıler v e çok sav ıda v atandaş ka- tıldı Saat 08 45 'te top atışı ıle venlen ışaretle açıkta bu- lunan ve ıçınde Ataturk sembollu ba>rağı taşıvan sahılguvenlıkbotu ık;va- nında ve arkasında yeralan romorkorler ıle ozel mo- torlar eşlığınde sahıle ya- naştı Bır denız subav ı yo- netımınde ıkı denız en. ıkı kız. ıkı erkek oğrencı ve 4 unıformalı ızcı tarafından taşınan bavrak onde me- şale taşı>an 4 oğrencı ıle bırlıkte sahıle çıkanldı Bayrak. denız subayı ta- rafindan kara subayına tes- lım edıldı Bavrak temsıl torenınde konuşan Sam- sun \alısı Metın Ilyas Ak- soy "Buyûk Atatürkümü- zun. Kurtuluş Savaşfnı başlattığı o gunleri hâlâav- nı hevecanla vaşamaktaviz. İnancın en buv uk orneği buradadır. Tanhe destan vazan Atamızla ne kadar övunsekazdır"dedı Daha sonra llkadım Anıtı onun- de duzenlenen torenlere 19 Mavı» Stadyumu nda de- vam edıldı