Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 MAYIS 1998 ÇARŞAMBA OLAYLAR VE GORUŞLER Yurttaşlar Işbaşına... Prof. Dr. TÜRKAN SAYLAN anı 1 0 Nısan 1920 de Şe> hulıslam Dürruzade, Mustafa Kemal ve Kuva-v, ı Mıllıyecıler ıçın şufetvayı venyor "Mümin- ler emiri padişah \ahıdet- tın' in emirîerineveşeriata aj- kın olarak Anadolu'da halkı avakJandı- ranlar eşkıya olup. kide halınde öldurul- meieri şeran meşnı ve farzdır. OnJarı ol- dürenlergazL bu >oldaölenierse şehit sa- yüırlar'"... Turk halkı, kurtuluş \e kuruluş aşama- lanyla, kendı kendını > oneten. bağımsız, çağdaş laık ve eşıtlıkçı bır duzene kavuş- mak ıçın Durruzadelen, halıfelen, pa- dışahları ve ulkesını paramparça etme- ye ant ıçmış. dış ve ıç duşmanlan alt edıp "Tıirk Avdınlanma De\Tİmi''nı gerçek- leştırdı Mondros Mutarekesı'yle Osmanlı'nın yenılgıyı kabullenmesı sonunda, Ana- dolu'nun ve Rumeirrun herkoşesınde ulu- sal bırlığe ulaşmak ıçın halkın oluşrur- duğu yerel kongrelenn, kısa surede Mus- tafa Kemal'ın onderlığınde butunleşme- sıyle topyekûn gerçekleşen bağımsızlık savaşımız \e bırbın ardına yapılan de\- nmlenmız. yıl ıçınde bellı gunlerde anım- sanıp anıtlara çelenk koymakla değer- lendırıiecek hafıflıkte değıldırler Tur- kı>e Cumhurıvetı ne vatanda!?lık bağla rıyla bağlı olan bu toprağın ınsanları yakın tanhımızın destanını çok ıvı bılme- lı. karşı de\nmı ta başından oluşturma- ya çabalavan venı Durruzadelen tanı- malı \e\arlığını koruma sorumluluk\e gorevını ustlenmelıdır Dürruzade nın fetvasından ^ekız vıl sonra lONısan 1928deTBMM'deana- yasadan "doletindın'itslamdınidir1 " ve "şeri hükumk'r yerine getirilir" madde- len çıkanlıp "Vallahj" olan vemın "Na- musum üzerinesoz \eririm'"e vev rı lerek laıklığın temel ta^lan doşenmış, 5 Şubat 1937 de bırdaha Mİınmemek uzere çag- daşTurkıvemızınana>asasınagırmıştır Kuşkusuz buyuk Anadolu devnmıv- le pek çok aılenın sulalenın tankatın cemaatın kadıların. mollaların paşaza- delerın halkı ^omurmeve alışmış di:> ve ıç çıkar gruplannın, bezırganlann guç- len mevkılerı paraları hukmettıklerı toprakları »altanatları, gelır kaynakları yok olup gıtmış kurulu duzenlen bozul- mu^tur Butun bu msanlann de\rımlerın ve cumhun>etın duşmanı olmalannı \e son- rakı ku^aklarını da vıtırdıklen eskı du- zenm ozlemi} le kurtuluşa karşı nefret- le vetı^tırmelerını doğal karşılamamız gerekır Tanh vakmgeletekte cumhun\et\e Ataturk du>manlarının devnm karijitla- rının OsmanlıveSevrhayranlarının şe- rıat ozlemcılerının geçmışlerını ıncele- dığınde Lumhunvete kuvruk acısi olan- lann kendılerıncehakh nedenlen tektek ortayaçıkacaktır Ne vazık kı laık duze- nın temellerının atılmasından 70 vıl. la- ıkl ık ı Ikesının ana> a^aya gırmesınden 61 vıl sonra MiDiCu\enlik Kurulu'mu/da halâ Turkıye'nın baş sorununun ^enatçı \ e laıklık karşıtı orgutlenmeler olduğu be- lırlenıvor\e55 hukumet 27 Şubat taalı- nan kararları uygulayacagını ve laıklık- ten odun \ermeyeceğını belırtıyor Evet ınanmasıguçamagerçekkı.bız- ler halk olarak surunun koyunu olmak- tan çıkıp ulusun bırevlerı olduğumuza ınanan 10 Kasimlarda saygı duruşu >a- pıp goğsune Ataturk rozetı takan laık- lıkten. demokrasıden dem vuranlar ola- rak. Turk A)dınlanma Dev nmı mızıko- rumak ve gehştırmek u,ın hıç ama hıç- bır :>e> vapmadık, v alnızca gozlerımızın onunde ovnanan ovunları takıvvelerı > alan dolanı. dın somurusunu v e cumhu- rıvetın temel değerlerıne saldınlan goz- levıp dertlendık o kadar' Şımdı. 55 hukumetten ve sorumlu- lardan beklenen, daha fazla karanlığa batmadan anayasavevasalanmızınodun- >uz uvgulanmasıdır Bunun ıçın de tum vatandaşların va>adıklarıyadatanıkol- dukları ^erıatçı ırkçı ve bolucu olav ve oluşumlann hıçbınnı goz ardı etmeden vetkılılereduyurmalan denetım ısteme- len ve sonuçlan ızlemelen gerekmekte- dır Durust ve ılkelı basinımızbu gorevı el ınden geldığınce vapmaktadır, bızım de vurtta^sorumluluğuvla ve Kuva-yı Mıl- lıve ruhuyla ıçımıze çoreklenıp gençle- rımızın, çocuklarımızın, hatta bebekle- nmızınbevnını vıkayan onlan '"vur'de- v ınce v uran, "yık" dev ınce v ıkan robot- lara donu^turmeve çabalavan orgutlen- melere •*dur'" dı>ebılmemız cumhurı- vet savcılannın ve bağimsız mahkeme- lerm karşısmda hesap vermelennı sag- lamamız gerekır l>te Anadolu nun her koşesınde bır gecede açılıveren unıversıtelenmızın du- rumu, ı^te bellı okullar, dershaneler. yurt ve evlerde vasadışı şenatçı. ırkçı orgut- lenmelerveonlaraılgısızlık duyarsızlık ve sorumsuzluk sonucu kurban ettığı- mız geleceöımız olan gençler' Ve butun bu bılınenler karşı^ında kılını kıpırdat- mavan "hangitankatın-ccmaatin-ûlkü- cu grubun vanında olursam o> toplanm" dıye hesaplar > apan. "ivi iyi de şeriatçı- larakarşı çıkarken masum Müsluman \a- tandaşlan da inciltmevelim"", "anamın başortusune el değdırtmem*1 takıyyesı- nı elden bırakmayan anlı şanlı sıyasetçı- lerımız1 Ey yurttaşlar, bu gıdışe ancak sız. bız, hıçbır orunda gozu olmayan ama cum- hunyete laık duzene gonul bağıyla bağ- lı olanlar "dur" dıyebılınz dıveceğız Çunku bız haklıyız ve olması gerekenı ıstiyor yalnız ve yalnız devnm yasala- nnın odunsuz uygulanmasını beklıyo- ruz Eğer bız yurttaşlar olarak Kov Enstı- tulennı kapattırmaiaydık.eğerbız 1951 de 477 halkevını ve 4332 halkodasını yok etmeseydık, eğer bız sırt oy kavgısıy la ol- duğunu bıldığımız halde bınlerce Kuran kursu ve ımam-hatıp lısesınm açılması- na. bu gençlenn dın eğıtımı gorduklen halde kendı mesleklen dışı yonlere gıt- melenne olur vermesevdık, cumhurıyet kadını olarak eğıtım gormesı gereken kız çocuklanmızı, sırf sıyaset olsun dı- ye ımam okullarına gondermeseydık. et- rafı yuksek duvarlarla çevrılı yatılı-yatı- sız Kuran kurslan, ışık evlen, tankatçı. ulkucu y urtlar yerden bıtercesıne ulkeyı sararken yasalann uygulanmasını ıstesey- dık bugunleregelırmıydık1 Türk-Yunan Savaşı AYDINOLGUN A,aşnrmaa-Yuza, T urkkamuovugeneldeTurkıveıle \u- nanıstan arasındakı anlaşmazlığın odak noktasının Kıbns olduğu du^uncesın- dedır Buduşunceyıllardanbuvanavet- kılılenn konuvu Kıbns ^orunu açısm- dan yansıtmalanndan doğmu^tur Aslında Turk-Yunan ılışkılennde Kıbns kadar onemlt beş ana sorun bulunmaktadır Bu sorunlan şoyle sıralayabılınz 1 - Batı Trakya 2- On Ikı Adalann sılahlandınlması 3- Ege'de kıta sahanlığı ve kara ^ulannın aenı>lı- gı 4- Ege'de petrol arama, Tasoz petrollen ve balık yataklan 5- FIR hattı (ve ubıı bunlann yanı >ıra yukarıda belırttığımız Kıbns »orunu) Aslında Yunanıstan'm tanhsel ya\ılmacı Mega- lo ldea amacının tum bu sorunlann yaratıcısı oldu- ğunu da ozellıkle belırtmek ıstenz 19 yûzyılınbaşlanndakı Moraısyanındanbuya- na ve Yunanıstan"ın kuruluşundan ıtıbaren Elenle- nn gözu Bızans lmparatorlugu'nun mırası uzenn- de olmuş. ana hedeflen olan lstanbul'u almak ve Ege kıyılannı ve hatta Anadolu >u Elen Imparatorlu- ğu'na katmak. eskı Bızans"ı canlandıımak havalle- rınden bır an bıle vazgeçmemışlerdır Megalo tdea olarak adlandırdığımız bu hayalle nn uvgulanmasında >unanıstan zaman zaman ba- ^an kazanmı^ 19 vuzvılın sonlarında Gırıt ele ge- çınlmış Balkan Savaşı ıle Batı Trakya Turkıve'den kopanlmıştır Megalo ldea ancak 1922'de buvuk onder Ata- turk un Vunanlılan Anadolu da penşan etmeii ıle du- raklama donemıne gırmı>sede 1945 vılında Ikıncı Cıhan Savaşı galıplennın 12 Adaları bırodul olarak \unanıstan aveımelen Megalo İdeahayallennıve- nıden canlandırmıij vebu ha\allergunumuzde Rum- lann 1974 venılgısıne kars.ın Kıbns sorunu ıle venı baştan hız kazanmı^tır Turkıye nın uzennde duracağı v e \ aşamsal onlem- ler alacağı en onetnh konunun "Megalo İdea" oldu- gu açıktır Yunanlılar bu vuzyıllık havallennı canlı tutmak ıçın vukarıda belırttığımız sorunları çıkarmı^lar bu sorunlararacılığı ıleTurkıye'vı zorlamaya vonelmı^- lerdır Kısacasıozetlemekgerekırse BatıTrakvada Turklere yapılan ezıyet ve ı>lemler Lozan Antlaş- masrnatamamenavkırıdır Yunanlıların Batı Trak- vadakı tutumlan Lozan ın resmen ıhlalıdır Turkı- ve nın Batı Trakyadakı ıkı mılyona vakın ırktaşını yalnız bırakacagı da kesınlıkle duşunulemez "Onikı \dalar"ın Mİahlandınlması da Lozan Ant- laşması na aykmdır Yunanlılann bu adalan sılah- landırmalan ve uçak alanlan ınşa etmelen Turkıye'vı ozellıkle Izmır ı ve Ege sahıllennı tehlıkeye soka cak bır tutumdur Turkıve nın bu sılahlanmav a da- ha tazla ızın verıp tahammul etmeM de olanak dışı- dır Onıkı \ddlar ınMİdhlandınlmasıavnca 1947 Pa- ns Anlaşması nın hukumlenne de avkındır Egede kara sulannın genı>lığı ve kıta sahanlığı konusudaVunanlıiartaratındansureklı olarak ıstıs- mar edılmektedır Fızıkı ve coğrafı koşullara gore Onıkı <\dalar'ınTurkıye nın Ege ve uzanmış uzan- tılan olduğu bılımsel bırgerçektır Gunumuzde Egede kara suları uzunluğu 6 mıl- dır Bu durumda Ege dekı Turk kara suları vuzde 7 5 \unankaraMilanvuzde4i s uluslararası sularsavuz- de 49 dolayında bır alanı kapsamaktadır Şayet \u- nanıstan'ın 12 mıl talebı kabul edılecek olursa bu oranlar değışecek. Turk kara sulan yuzde 8 5, Yu- nankarasulanyuzde71 5 uluslararası sularsa yuz- de 20 oranında olacaktır Yanı 12mılınuygulanma- M Ege'yı bır Yunan gölu yapacaktır kı buna başta Rusya ve Karadenız ulkelen olmak uzere Ingıltere ve ABD'nın destek vermesı bu ulkenn çıkarlan açı- sından olanak dışıdır Tabu bu durumun Türkıye ıçın yaşamsal bırtehlıke arz ettığını soylemeye ge- rek dahı yoktur Bu arada Turkıye Cumhunyetf nın. kara sulannın Yunanıstan tarafından 12 mıle çıka- nlmasinı savaş halı sayacağı yolundakı karan da unutulmamalıdır Turk-N unan ılışkılerınde onemlı bır sorun da Yu- nanlılann Ege'de petrol arama hakkının sadece ken- dılerıne aıt bulunduğu yolundakı ıddıalandır Bu ıd- dtalann gerçekleşmesı halınde Ege'dekı petrol ya- taklan ıle bırlıkte halen Türk kıvılanna vakın ada- larda bulunan tum balık yataklannın Yunanlılann elı- ne geçeceğı gerçeğı unutulmamalıdır Bu durumda Turk ekonomisinın uğrayacağı zararlan ıse sanınm belırtmeve bıle gerek yoktur Bu sorunlara ozellıkle Ege'dekı FIR hattı anlaş- mazlığını da rahatlıkla ekleyebılınz Ve artık tum ulu- sun ezberledığı Kıbns la ılgılı gelışmelen de oku- yuculanmıza anımsatmakla yetıneceğız Sonuç olarak Kıbn;> sorunu ıle doruk noktasına ulaşan Turk-Yunan anlaşmazlığının Yunanıstan"ın ısrarla uygulamaktan vazgeçmedığı Megalo ldea hayalı ve yukanda belırttığımız Turkıye ıçın yaşam- sal onemı olan sorunlar dolayısıyla olumlu bır çö- zume ulaşma olanağı. gelışmeler de dıkkate alındı- ğmda şımdılık olanaksız gorunmektedır Ozellıkle Avrupa Bırlığı'nı (AB) arkasına alan Yunanıstan'ın gergınlığı arttıncı maksatlı *otayçıkarma"polıtıka- sı durumu ıçınden çıkılmaz bır hale donuşturmek- te, bu durum en fazla Kıbns'ta kendısını gostermek- tedır Ancak her şeye karşın Turkıye son dakıkaya kadar akılcı vebasıretlı polıtıkasını surdürmeye de- vam etmelı, ancak gerektığı anda sıla^ıa.baş vur- maktan da geri lcalmamalıdır Kapıyı açıp eve girdiniz. Yorucu bir gündü ama siz, arkadaşlarınızla yemeğe gideceğiniz için sevinçlisiniz. O da ne? Kapmın altında bir zarf v; "Suyu, elektriği, doğalgazı ödedim, tam ay sonunda bu da nesi?" diyerek açtınız veee... Bu sefer de telefon faturası çıktı. Son ödeme tarihi yarın. Bankadaki paranızın tümünli çekmiştiniz. Cebinizdeyse ya yemeğe gidecek ya da telefon faturasını ödeyecek kadar para var. PENCERE Cami ve Tekke Nakşıbendı tankatının unlu şeyhlerınden Mah- mırt Ustaosmanoğlu'nun damadı, Fatıh Çukur- bostan Camısı'nın ımamı Hızır Ali Muratoğlu ol- duruldu Sarı sakallı, yeşıl cuppeh saldırgan, Ismaıl Ağa Camısı'nde "oğrenalenyle" ya da muntlerıyle soy- leşen ımam Muratoğlu'na yaklaşıp cuppesının al- tına sakladığı tabancasını çektı, sekız el ateş ettı, sonra yere duşen ımamın yuzunu jıletle parçala- yarak kaçtı. Çukurbostan Camısı'nın, en koktencı Nakşıle- nn elınde bulunduğu soylenıyor • Nakşıbendı tarıkatının son yuzyıldakı kılometre taşlarını vurgulayan unlu Nakşıler kımler? 31 Mart Vakası'nın kahramanı Derviş Vahde- ti 1925'te "kıyam eden" Şeyh Sait 1930'da Menemen'de Kubilay'ın başını kortes- tereyle kesen Derviş Mehmet Ve Saidi Nursı O Saıdı Nursı kı 31 Mart'a katıldıktan sonra Şeyh Saıt Isyanı'nda mahkûm oldu, 'Nurculuk bıda- fı'nın başını çekmesıyle unludur Saıdı Nursı'den sonra Nakşıbendı bayrağını Şeyh Mehmet Zahrt Kotku elıne aldı 1958'de Is- kenderpaşa Camısı'ne atanan Kotku, Erbakan'ı ve Özal kardeşlerı yetıştırdı Ya Fethullah Hoca'' Nakşı değıl mı' • Tankatın merkezı tekkedır Camı değıl1 Çukurbostan Camısı'nde ışlenen cınayet onem- lı bır sorunu yenıden gundeme getırryor Camıler tekke gıbı kullanılabılır m\"> Bır tankatın merkezı ve şubelerı camıler zıncırınden oluşabılır mı'' Devletın memuru olan ve Hazıne'den aylık alan ımam tarıkat şeyhı olabılır mP Devlet memuru, devletın olanaklarını kullanarak şeyhlık taslayabılır mı 7 • Çukurbostan Camısı ımamı Hızır Alt Muratoğ- lu'nun cenazesı ılgınç ımış Gazeteleryazıyorlar, Nakşı ımama" buyuk toren yapılmış, camı avlusuna kadmların gırmesı engel- lenmış, Buyukşehır Beledıye Başkanı Tayyip Er- doğan, eskı Refah Partılı AhmetTekdal Refah ın eskı Kultur Bakanı Ismail Kahraman'ın katıldığı toren kalabalıkmış Nakşıbendılık sankı bır tankat değıl, bır sıyasal partı 1 Nakşıler bu yolda camılerı kullanıyorlar Camıler tekkeye donuştu Tevekkelı Turkıye'de altı saatte bır camı yapıl- mıyor, "sıyaset-tartkat-tıcaretuçlusû"mınben ele geçınp mınarede ezan okutuyor. t*- Ne yapacaksınız? îS SL 13 çok yakında açılıyor.