Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 19 MART 1998 PERŞEMBE
HABERLER
Papa hep siyasetin içindeProf. Dr. ÇETİN YETKİN
P
apalığın özgür ve bilimsel dü-
şüncenin gelişmesini nasıl en-
gellemek için uğraştığı. bu ara-
da Galileo'nun başına neler gel-
diği ük eğitim görmüş herkesçe bilinir.
Ne ki. Papalığın bu tutumu da ö\le pek
geçmişte kalmış değildır. Gerçekten de.
Papa XIII. Leo'nun 1879'da almış oldu-
ğu bir karar gereğince. tüm Katolik eği-
tim kurumlannda Thomas Aquinas"m
felsefesi % e görüşleri tek doğru. tek ger-
çek olarak okutulmaktadır. Thomas Aqu-
inas ise 122425 \ılında doğmuş \e 7
Mart 1274'te ölmüştür. Başka bir deyiş-
le. Papalık ve onun Katolik kilisesi insan-
lığın düşünsel gelişıminı yaklaşık 800 yıl
geriden izlemektedir.
Öte yandan, Papalığın ancak 1966 yı-
lında son verdiği bir uygulaması da sü-
rekli olarak 'Yasak Kitaplar Listesi' (In-
dex Librorum Prohibitorum) yayımla-
masıydı. Katoliklenn bu lıstede_\eralan
yayınian okumaları yasaktı. günahtı. Do-
ğa'l olarak, v asaklanan bu yaymlar. Ka-
tolik kiüsesinin inançlanna aykırı olan-
lardı.
Papalar hiçbır zaman siyasetin dışın-
da kalmamışlardır. Bugün de dışında de-
ğillerdır. Bu duruma önce. Haç.lı Sefer-
leri'ndeki rolleri. Avrupa'daki de\ letler
üzerinde kurmak istediklerı egemenlik
için yaptıkları savaşlar \e gıriştikleri si-
yasal oyunlar dışında. pek de uzak olma-
yan. geçmişten bir iki örnek \ erelim. Ör-
neğin. Papalık. Kraliçel.Elizabethdöne-
minde. İngilizlere karşı a\ aklanan Irlan-
dalıları eylemli olarak desteklemişti.
Prusya-Avusturya arasındaki sa\aşta da
elindeki tüm olanaklan kullanarak Avus-
turya'yı destekleyecektir. Ancak.
1868'de Sadova Savas/nda Avustur-
ya'nın yenilmesi ile düşkırıklığına uğra-
mış. bunun üzerine de Prusya-Fransa ara-
sındaki sa\ aşta bu kere Fransa'yı destek-
lemiştı. Ne var kı. bu savaşta da 1 Eylül
1870'te Fransa'nın Sedan yenilgısi üze-
rine Papalık. A\rupa"nın kuze\ bölgele-
rindeki etkinligi önemli ölçüde yitirecek-
ti.(4)
Papalık. devlet olarak ortadan kaldırıl-
masından sonra yeniden bu statüsüne.
Italya'da faşizmi ve\lussolini">i destek-
leyerek 11 Şubat 1929'da kavuşabilmiş-
tir. Başka bir deyişle. bugün Vatikan'da
hüküm süren Papalık. varlığını faşızme
borçludur.
Papahk. ltalyan faşizminın dayandığı
temellerden biri olmakta da gecikmemiş-
tir. ltalyan faşist profesör SaveUi'den şim-
di okuyacagınız şu satırlar. faşizm ve Pa-
palık arasındaki içli dışlılığı \ e özelhkle
de dinsel egıtim. din dersleri gıbi konu-
lardaki işbirliginı, Türkıye'deki gelışme-
leri pek andınr biçimde. göz önüne koy-
maktadır.
"Mussolini'nin en ziyade ehemmiyet
verdiği noktalardan biri de. kilise ile sa-
mimi münesebat tesisi oldu: millet ekse-
riyetinin hissiyahna uyan. şahsi duygula-
n. Katolikdinine karşı sonsuz hürnıettcn
ibaret olmakla, ona: serbest mektep. di-
ni tahsil ve terbiye hususunda. devlet teş-
kilatında \e yeni rejimin \alanın sclanıe-
ti ve âli (yüksek) menafii (çıkarlan) namı-
apalık, İtalyan faşizminin dayandığı
temellerden biri olmakta da
gecikmemiştir. ltalyan faşist profesör
Savelli'den şimdi okuyacagınız şu
satırlar, faşizm ve Papalık arasındaki
içli dışlılığı ve özellikle de dinsel eğitim,
din dersleri gibi konulardaki işbirliğini,
Türkiye'deki gelişmeleri pek andınr
biçimde, göz önüne koymaktadır.
Fetluıllah
Gülen
Dosyası
na. dindar olmasını. istihdaf e\ lediği (he-
deflediği). gençligin neşvüneması (geliş-
mesi)yolunda biiyükve maddi faideierte-
min etti. Talim \e terbiyede yapılan bu ıs-
lahat meşhur felsefe profesörii ûio\ anni
Gentıle'nine$eridir~(5)."Mektepleredi-
ni tahsil mecburi oluyor, milletin ekseri-
>eti Katolik oldtığu için, Katoliklik dev-
letin resmi dini olarak kabul ediliyor
(du)." 16).
Burada açıklanması gereken bir nok-
ta da. bu •ıslahat'ı yapan Giovanni Gen-
tile'nın bunu hangi anlayişla yapmış ol-
duğu olmalıdır. Bu yapıldığıniâa, dinin
totaliter amaçlarla nasıl kullanıldığının.
daha açık olarak 'dinin siyasete akt edil-
mesi'nin hangi amaçla olduğunun açık
bir kanıtı karşınıza çıkmış olacaktır. Şu
sözler Giovanni Gentile'nin:
"Devlet, bireyin özgürtüğünü kısıtia-
yarak. üzerinde yaşaması ve ölmesi gere-
ken doğduğu toprak parçasına onu bag-
layarak sınırtandınr ve onun varlık biçi-
minisaptarr(7).
Gentile"ye göre. faşizmi tanımak için.
her şeyden önce b\ı sistemın 'totaliter'
Papalığın ancak
1966 yıhnda son
verdiği bir
uyguiamasıda
sürekli olarak
•Yasak Kitaplar
Listesi' (Index
Librorum
Prohibitorum)
yayımlamasıydı.
Katoliklenn bu
listede yer alan
yayınlan
okumalan
yasaktı. günahtı.
Doğal olarak,
\ asaklanan bu
yayınlar,
Katolik
kiüsesinin
inançlanna
aykın olanlardı.
Papalar hiçbir
zaman siyasetin
dışında
kalmamışlardır.
Bugün de
dışında
değillerdir.
yönünü kavramak gerekıyordu. Fakat, fa-
şizm yalnız bir devlet felsefesi değildi:
faşizm, ulusun tüm istencıni ve düşünce-
sini biçimlendinmeyı kendisıne amaç
edinmişti (8).
Bu nedenle de. toplumsal yaşamın hiç-
bir alanı devletın denetımi dışında kal-
mamalıydı. Faşist demek. siyasal yaşa-
mında olduğu kadar. evınde. okulunda.
ışyennde faşist olan kimse demektı. (9)
Işte. Papalığın ışbırlığı yaptığı. kendı-
sine verilen dinsel eğitim göre\ \e yet-
kisine temel olan dü^ünce biçımi buydu
ve Papalık bunu seve seve benimsemek-
le de kalmamış. faşizme her açıdan des-
tek vermişti. Papalık, bununla da kalma-
mıştır. Alman faşizmine \ e ırkçıhğına da
sempatı göstermi^tir. Almanlann Yahu-
dilere karşı zulmünün ve kitle kıyımlan-
nın doruğuna ulaştığı günlerde bile, ma-
nevi otoritesini, tarihin yazdığı bu en bü-
yük insanlık dışı vahşete karşı harekete
geçirmemiş, tek bir girişimde bile bulun-
mamıştır. Tümüyle tersine. Papalık, bu
amaçla kendisine yapılan başvurulan da
geri çevirmiştir. Örneğin. 1943 "te. "'Bas-
kı altındakiYahudilereyardımetmek.ha-
yır iştemeknr" yolunda bir açıklama yap-
masını isteyen Yahudilerin bu kadarcık
bir isteğini bile geri çevirmişti (10). 0-
nun 'hoşgörü'sü nasyonal sosyalizmden
yanaydı.
Yahudilerin Papahği gücendirmemek
kaygısı ile kaleme aldıkları anlaşılan
EncyelopediaJudaka'nın 'Holokost' ile
ilgili bölümünde ölçülü bir anlatım için-
de yazılmış şu satırlar yer alır:
"... Vatikan. Almanya'nın Rusya'ya
karşı mücadelesinibaltalamakistemezdi.
1943 yılı sonlannda Papalık sö/cüsü. Av-
rupa'nın kaderinin Almama'nın doğu
cephesindeki zaferine bağlı olduğunu
açıkladı. \\'ashington'daki Papalık elçisi
20 Ağustos 1943 tarihli bir nota ile Ame-
rikan DışişleriBakanlığı'na komüniznün
İtalya ve Almanya'da sürekli Uerierneler
kay dettiğini veA\ rupa'nın sa\-aşm hemen
sonunda komünizmin etkisi albna girme
tehlikesiyle karşı karşrya bulunduğunu
bildirdi.XII. Pıus'un sekreterlerinden Pe-
der Robert Leibler. daha sonralan Pa-
pa'nın Rusbolşe>iznıini Alman nasyonal
sosyalizmden daha tehlikeli gördüğünü
söylemiştir (Stimmen der Zeit. Mart
1%1). Bu nedenle Hıtler'e biraz hoşgö-
riiyle da% ranılmaktaydı." (11) Bu arada
bir ayraç açarak. bu 'hoşgörü' sözcüğü-
nün bu gıbı durumlarda ne anlama gel-
dığine dikkatleri çekmek isterim.
(4) John William Draper: "History of
the Conflict Befiveen Religion and Sci-
ence" 16. bcısını, Kegan Paul, Trench
andCo: Londıv. 1882. s. 331.
(5) A. Savelii. İtalya Tarihi'. çeviren:
Galıp Kemali Söylemezoğlu. Kanaaı Ki-
tubevi. tstanbul 1940. s. 437.
(6) Aynı yenie, s. 442.
(7) Giovanni Gentik, The Phslosop-
hic Basis ofFascism ' 1928 fmetin: Carl
Cohen: 'Communism. Fascism and De-
mocracr Random House. New York,
1963. s. 366-367).
(8) G. Gentile: aymyerde, fmetin: C.
Cohen. aynı yerde, s. $65) ' ,,, ,
(9>G. Gentile: 'Che cosa ± il Fascis-
nic 's. 38 (Francis W. Coker; RecentPo-
litical Thought' Applelou Centuıy-Cr-
rofts Inc. \ew York. 1947, s. 483')
(10) Barry Rubin: İstanbul Entrika-
ları', çeviren: Selim Atalav. Millivet Ya-
yını. İstanbul. 1944, s. 266.
(11) 'Holokost - II. Dünycı Saraşı Dö-
neminde Yahudi Soykınnn'. Gö:lem
Gazetecilik Basm Yavın AŞ vavınt. A-
tanbul 1997. s 146
BİTTI
Bugün olduğu gibi yıllar öncesinde de birçok kanlı provokasyonun örgütleyiciliğini yaptılar
Şeriatçı basın her dönem kışkırhcı
AYŞE V1LDIR1M
"Türban
1
. "şeriaf. 'cihat*. \ıllardır Türkı\e"nin
gündeminden eksilmı\or...
Son günlerde türbanı bahane ederek gösteri düzen-
leyen \e şeriat kışkırtıcıhğı şapan çe\relerbu o\u-
nu senelerdİT sahneliyortar...
Yakın tarihimızde böylesi bir oyun sonucu 2 kişi
öldü. 200 kişi yaralandı. Ve 16 Şubat 1969 günü ta-
rihe "Kanlı Pazar" olarak geçti.
Mehmet Şevki EvgTnın sahıbı olduğu Bugün ad-
lı dinci gazete. 1969 yıhndaki kanlı olaylann provo-
katörü oldu. 'CumanamazT başlıkh yazısı nedeniy-
le Mehmet Şevki Eygi. 1969 yılının Şubat ayında
TCK"nin 163. maddesinedeni\le"laikliğeaykın ola-
rak devletin sosyal, ekonomik. siyasi temel düzenini
dini esaslara uydurmak amacıyla propaganda yap-
mak" suçundan yargılanıyordu Hakkında iki yıl-
dan yedı buçuk yıla kadar ağır hapis cezası istenen
Eygi için destek mektuplan geldiğini öne süren Bu-
gün gazetesı. bu mektuplan "l'züntü veinfialdevam
edi>x)r",
u
SaflanmHSiklaşıyor" başhkları altındaya-
\ ımladı. Bugün gazetesi. aynı günlerde solcu öğren-
cılerin 6. filoyu protesto göstenlerinı ise "komüniz-
min ayaksesİeri" olarak tanımladı \e Müslümanla-
n "cihada" çağırdı. Bıryandan laiklik karşıtı eylem-
leri sa\ unup körükleyen gazete. diger yandan da tür-
banı bahane etti.
Urfa'da türbanlı bir öğTetmenın göre% den alınma-
sıyla ilgili haberi 11 Şubat 1969 tarihinde "Fet\'a
kimden?' başlığı ile duyuran gazete. dönemin Ma-
anf Vekih Ühami Ertem'i, fotoğrafını basarak hedef
gösterdi. Aynı gün gazetede yayımlanan solcu öğren-
cilerin 6. filoyu protesto eylemleri haberinde ise
-müttefıkk'ri okhıklan için Rus gemilerini protesto
etmedikleri" \ urgulandı. Gazetenın solcu öğrenciler
\e şeriatçılar arasındaki kışkırtıcılığı bundan sonra-
kı günlerde de sürdü. 12 Şubat'ta 6. filoyu protesto
eden öğrencilenn, fılonun geçen gelişinde öldürülen
N'edat DemirciogJu"nun fotoğrafmm bulunduğu bay-
rağı Beyazıt Kulesi"ne asmalannı ise şu provokatör
başlıklarla verdi:
"Hainler Beyant Kulesi'ne kızıl bir ba>Tak çekn-
ler. Anarşisder kapılan kınp bayragı tepeye astüar...
Komünistler benrin doldunılmuşşişeler ile polisesal-
dınhr Gazete 13 Şubat'taki manşetn le amacını tam
olarak sergüedi;
"Manzara: Biryanda kıalba>raklardiğer\anda
hapsedilen Müslümanlar."
"Milletin sabntükenmeküzere" başlığını atan ga-
zete, Beyazıt Kulesi'ne asılan bayrağın yurtta ınfial
uyandırdığını belirtirken Eygi'nin cezasıyla ilgili de
"üzüntü veinfial"in devam ettiğini \aziyordu.
Aynı gün gazetede Senirkent'te ıkı başörtülü öğ-
rencinin solcu öğretmenlerce dö\üldüğünü ılen sü-
ren haber de diklcat çekıyordu.
14 Şubat tarihli Bugün gazetesi. Kanlı Pazarolay-
lannın hazırlayıcısı niteliğindeydi.
"KızılbayTak asanlara son ihtar" manşetını atan
gazete. artık öğrencilerle şenatçılan karşı karşı>a
getirmeye hazırlanıyordu \e "Müslüman İstanbul
HalVa! Kıallara gereken ce>abı vernıekiçin bugün sa-
at 14'te Beyazıt Meydam'na gel" diyordu.
Bugün gazetesi, Mılli Türk Talebe Birliğı'nin.
solcu öğrencilere "Felaketinizi hanrlıyorsunuz'* de-
diği bildiriyi de yayımlarken. Be\azıt'taki mitingin
"Türkgençliğinin ve milletinin sesini duyurmakiçür
yapılacağını belinıyordu. Aynı gün gazetenin sahi-
bi Mehmet Şe%kı Eygi ise "Hac Mektuplan'" köşe-
sinde "Namaza davet" başlıkh bir yazı yazıyordu.
Eygi. "Bütün nuinıin kardeşlerini 16Şubat Pa/argü-
nü büyük bir cemaat halinde sabah nama/J kdmak
üzere Beyazıt Camü'ne davet ediyordu"
Eygi. bir de not düşüyordu yazısına:
" Dİkkatli olabm. Tahrikleryapılabilir. Kapılmaya-
lım. Sadece namaz o kadar. Kâfirler bizün ccmaari-
mto görünce hapı> utariarzaten. Metodumuz adem-
i şiddettir.'* Aynı gün şenatçılann düzenledığı mi-
tıngde solcu öğrenci \e işçilerin 16 Şubat Pazar gü-
nü Amerikan emperyalızmine ve 6. fıloya karşı dü-
zenleyecekleri mitinge de dikkat çekildi. 48 öğren-
ci bırligi ile işçilerin düzenleyeceği ve Beyazıt'tan
başlayıp Taksim"de son bulacak olan protesto mitin-
gine saldın zemini 14 Şubat günü yapılan şeriatçı mi-
tingde hazırlandı. Halk "komünisöeredersverumek
üzere pazar günü Taksim''e davet" edildi.
Gazetenin kışkırtıcılığı hedefini buldu \e 16 Şu-
bat Pazar günü Taksim'de kan döküldü.
TIRNOKTASII ORAL ÇALIŞLAR
CHP Genel Başkanı Deniz Baykal,
etkili bir çıkış yaparak "ara rejim* tar-
tışmasını gündeme getirdı. lyi de yap-
tı. Askeri darbe konusu. dolaylı olarak
konuşulurken şimdi ciddi şekilde ta-
vır almayı gerektıren bir tartışma ha-
line dönüştü. Mesut Yılmaz'ın: sivıl-
lerin ve askerlerin görevlerıyle ilgili çiz-
diği sınır, ashnda normal yasal uygu-
lamayı dile getıriyordu. Ancak Yıl-
maz'ın bu sözleri önemli haber olarak
kabul edildi ve gazetelertn manşetle-
rinde yer aldı.
Demek ki, Türkiye'de "ara rejim"
iddiası yabana atılır bir iddia değil.
Dikkate alınması gereken bir iddia.
Deniz Baykal. bu çıkışıyla bir liderin
yapması gerekeni yaptı ve olumlu bir
hava yarattı. Baykal'ın, demokrasi
mesajlarını, daha başka alanlan da
kapsayarak sürdürmesi gerekirken.
"Haydi seçime!" diye bağırmasını
doğrusu anlamakta zorluk çekiyo-
rum.
Normali, CHP'nin. Yılmaz hüküme-
Baykal Seçimden Ne Umuyor?
tini soldan bir eleştiri yağmuruna tut-
ması. Çünkü demokratikleşmeyle il-
gili, bu hükümet hiçbir şey yapmadı.
hiçbir vaadini yerine getirmedi. Hat-
ta, hazırladığı yanm yamalak "Düşün-
ce Özgürlüğü Yasa Tasarısı"rv bile
kaybetti. CHP. bu noktadaTürkiye'nin
şu anda gündeminde olan demokra-
tikleşme paketini tartışmaya açabilir
ve hükümeti bu noktada tavır almaya
zorlayabilir, Güneydoğu'da barışı
sağlayacak önerilerle ortaya çıkıp, çö-
züm yolunda projeler geliştirebilir.
Baykai, gazetelere yaptığı açıkla-
malarda. şu anda seçim için koşulla-
nn çok uygun olduğunu söylüyor,
DYP ve Fazilet Partisi'nin zor bir dö-
nemden geçtiğine işaret ediyor,
CHP'nin ise bir patlamanın eşiğinde
olduğunu öne sürüyor. Baykal, Türki-
ye'nin 1995'te seçimlere sürüklenme-
sini de aynı düşünceyle savunmuş ve
ülkemizin seçimlere gitmesinde baş-
rolü oynamıştı. Sanırım o zaman da
CHP'nin bir oy patlaması yapacağını
düşünüyordu. Sonucu hepimiz bili-
yoruz. CHP barajı güçlükle aştı. Ale-
vi oyları olmasaydı, şimdi Baykal'ın
kendisi dahil hiçbir CHP'Iİ Meclis'e
giremeyecekti.
Baykal. CHP'nin oylarını olağanüs-
tü arttıracağını gösteren ne gibi veri-
lere sahip bilemiyorum. Anketler onu
doğrulayacak bir netice göstermiyor.
Ayrıca, bu azınlık hükümeti, CHP'nin
desteğine gereksinme duyduğu için.
Baykal'ın bu dönemi çok iyi kullanma-
sı mümkün. Sürekli "Düşürürûm" di-
ye tehdit etmek yerine, çok somut
projelerte, hükümeti bazı şeylere zor-
lamast daha kolay. Seçimden nasıl bir
tablo çıkacak ki, bu hem CHP'ye hem
demokratikleşmeye yardımcı olacak?
Baykal'ın her adımda seçimi gün-
deme getirmesini bir türlü çözemiyo-
rum. 1995 seçimleri. Türkiye'yi RE-
FAHYOL hükümetine getirdi. 28 Şu-
bat sürecine getirdi. ara rejim tartış-
malarına sürükledi. Türkıye, ciddi bir
krizden geçiyor. Susurluk, biryara gi-
bi her geçen gün içimize işliyor. Orta-
ya çıkan gerçekler. dikkatli bir siyasi
izlemeyle. CHP gibi ağırlığı olan bir
partinin bastırmasıyla derinleştirilebi-
lir, suçlulardan hesap sorulabileceği
bir ortam yaratılabilir.
Baykal. böyle bir izleme yapmak
yerine. -seçimlerden üstün çıkacağı-
nı düşünerek, üstelik bunu bir araştır-
maya dayandırmadan- Türkiye'yi bir
seçim atmosferine sokmak istiyor.
Anlamak. açıklamak mümkün değil.
Son dönemde ülkenin temel konula-
rındaki çıkışlarını sürdürse: çevre, de-
mokratikleşme, barış konulannda
ataklar yapsa; hükümetin bu konu-
lardaki falsolarını ortaya çıkarıp bas-
tırsa: öyle inanıyorum ki. ciddi bir ge-
lişme sağlayacak ve prestij kazana-
cak. Henüz bır-iki küçük çıkış yaptı.
Bunlann bile ne kadar etkili olduğu
görülüyor. Bu çizgiyi sürdürmesi ge-
rekirken, sonuçlarının ne olacağı bi-
linmeyen bir erken seçim zortaması-
na girmesi, inandıncılığını ve etkinliği-
ni azaltıyor.
•••
Tarsus'ta "Roma Yolu" olarak bili-
nen, aslında MÖ birinci yüzyıla ait ol-
duğu belirlenen, muhteşem yoldayü-
rüdüm. Orada büyük bir gayretle ça-
ba harcayan insanlarla konuştum. İki
bin yıl öncesinden kalma, hiçbir aşın-
maya uğramamış taş yol, büyük bir
uygarlığın yaşayan kanıtı gibiydi. Tar-
sus, isa'nın ünlü havarisi Saint Pa-
ul'le, Kleopatra kapısıyla, zengin tari-
hiyle zaten önemli bir kentti. Ancak,
Cumhuriyet Meydanfnda ortaya çı-
kanlan tarihi kalıntılar, çok büyük bir
kültür zenginliğine işaret ediyor.
PERŞEMBE
ORHAN BURSALI
Dengesizlik
Bir sigorta şirketinin tiyatro ödülleri töreni. Şirket,
bu sanat dalını desteklemeye çok önem veriyor. Tö-
rene Londra Filarmoni Orkestrası bile çağrılmış. Ik-
ramlar çok iyi... yemekler. alkışlar... Sonuçta, tiyat-
ro yazarı ve oyunculan, beyin ürünleriyle, alın teri ya-
pıtlanyla övülüyor ve sanatçılarımız onurlandınlıyor.
Buraya kadar her şey mükemmel.
Derken tören sırasında şirket genel müdürü, ya-
nında oturan sanatçıya döner ve bu davet için hiç
masraftan çekinmediklerini söyler. Sanatçımız şöy-
le bir düşünür:
işin ekonomik yönü açısından. orkestralar, hos-
tesîer, halkla ilişkiler, reklamcılar, ilan verilen gaze-
teler, lokantacılar, manavlar, balıkçılar, belki de pa-
tatesçiler, sebzeciler, satıcılar, üreticiler... tören ve ye-
mek davetinin verilmesine ve hazırlanmasına katkı-
da bulunan herkes ve her kesim, bu işten kazançlı
çıkmıştı.
Şirketin reklamı yapılmış, kamuoyunda itiban yük-
selmişti...
Ama gelin görün ki, bu büyük çarkın dönmesine
vesile olan sanatçılara ise tek kuruş ödül verilme-
mişti!
Sanatçılar. o koca çark içinde sadece bir çerez-
di; belki çerez bile değil!
• * •
Garanti Bankası'nın, iki yıla yakın sürdürdüğü "Ya-
rına Dört Işık" isimli, endüstriyel tasanm, eğitim,
spor ve çevre konulanna yönelik proje yanşması da
önceki gün bitti.
Yanna Dört Işık: Başlık sadece güzel değil, aynı
zamanda çok çekici ve heyecan verici.
Konuyu topluma sunuş. mükemmel.
Bu sunuşta kullanılan ampul imajlarına ve çağn-
şımlanna diyecek hiçbir şey yok.
TV'lerde gösterilen reklam fılmi, duygulann ve ru-
hun ince tellerini titreştiriyor.
Türkiye insanının yaratıcılığını körükleyecek, yurt-
severliğini ayaklandıracak bütün unsurlar düşünül-
muş.
Ülkenin yannlannın planlanmasına yönelik böyle
bir proje yarışmasına kalkışmak bile başlı başına al-
kış alacak bir olay.
Çünkü,
• yaratıcılık, pariak ve uluslararası beyinler, bü-
yük projeler. buluşlar vb bakımından verimli olma-
yan;
• ortaya çıkan yaratıcılann ve yaratıcılıklann da
değerlerinin bilinmediği, sahiplenilmediği ve özel-
likle devlet eliyle sık sık yok edilmeye çalışıldığı;
• üretme ve yaratma temelinde toplumsal ör-
gütlenmesi ve kolektivıtesi çok zayıf olan bu çorak
topraklarda:
yaktınlacak ışıklaria taze bir soluk estirilecekti.
Yaratıcılık. derinden kışkırtılmak isteniyordu.
Bu büyük tanıtım kampanyası sonunda gözleri-
mizin önünde. bütün Anadolu'da yanan ampuller
denizi hayali canlanmıştı.
• • •
Buraya kadar her şey hem de çok iyiydi.
550'ye yakın da katılım oldu. Bunlar degeriendi-
rildi ve...
J, Derken ampuHer yakıldı. (
• •• Bırakın amputter denizi ummayı, dört ampuldeft-
üçü yakılmış, dordüncüsüne yakrt bile bulunama-
mıştı!
Ampuller gürül gürül yanmamtştı!
En pariak proje de. antik yollann ihya edilerek yü-
rüyüş yollarına dönüştürülmesini öneren projeydi.
Üç proje + iki mansiyona 10 milyar TL kadar ödül
verildi.
İki yıllık kampanyanın bütçesi ne kadardı? 200?
300 milyar?
Kazanan projelerin bile ne olduğunu kamuoyu an-
layamadı.
AmpuHer güçlü yanmayınca, acaba bundan za-
rar gören kimdi? Zaten adam olmayacağı ve pariak
beyinlerin bulunmadığı söylenen bu ülke miydi?
Gerçekten dişe gelir hiçbir proje mi bulunmamış-
tı? Jüri mi çok tıtiz ve az beğenendi? Yoksa jüriye
"Hedefiniz ödül, ödüller vermek, yoksa gelen pro-
jeleri beğenmemek değil" mi denmemişti?
Nedeni ne olursa olsun: Dağ fare doğurmuştu.
Muazzam ve mükemmel bir kampanya ile sonuç-
ları arasında denge kurulamayınca, fırlatılmak iste-
nen okun, hedef yerine boşluğa yönelmesi hatta
geri dönmesi tehlikesi ortaya çıkmıştı. Böyle bir
kampanya ile bir mal satışa çıksa, sahibini kesinlik-
le zengin ederdi. Olaya bu açıdan bakıp proje yanş-
masının sonuçlan değerlendirildiğinde.ticaretyasa-
lanna göre aslında şirketin iflas etmesi gerekirdi!
Kampanya, güçlü sonuçlara ulaştığında, ancak ba-
şanlı olabilirdi.
• • •
Her neyse.
Bu proje yanşması veya kampanyasından çıkar-
tılacak çok sonuç vardır.
Garanti Bankası hiç olmazsa şimdi bu dengesiz-
liğin dengesini kurmalı. birincilik ve mansiyon ver-
diği toplam 5 projenin bir an önce hayata geçirilme-
sinde de başrolü oynamalı, üstlenmelidir.
Bunu Banka'dan beklemek, kamuoyunun hak-
kıdır.
Batman'da yeniden faili mechul
2 Hizbullahçı
öldürüldüDtYARBAKIR/BAT-
>L\N(Cumhuriyet>- Fa-
ili meçhul cınayetlerin iş-
lenmediği Batman'da.
bir süredir de\am eden
sessizlik önceki gece bo-
zuldu. Hizbullah'a y akın
olduklan iddia edilen Is-
lam Kitabevi'nin iki yö-
neticisi uğradıklan saldı-
rıda öldü. Şaldırıda iki
kişi de yaralandı. Bin-
göl'de düzenlenen ope-
rasyonlarda 6 terörist öl-
dürüldü.
SSK Hastanesi Cadde-
si üzerinde bulunan Is-
lam Kitabevi'nin sahibi
Akın L'ygur (27) önceki
gece 21.00 sıralarında
kimliği belirsiz kişilerin
silahlı saldınsınauğradı.
Başına ve \ücudunun
çeşitli yerlerine 8 mermı
isabet eden L'ygur. olay
yerinde yaşamını yitirdi.
Şaldın sırasmda yarala-
nan Davut Kersin \ e Fa-
rukKadaşadlı yurttaşlar
Diyarbakır Tıp Fakültesi
Hastanesi'nde teda\i al-
tma alındılar.
Bu saldındanf dakika
sonra olay yerine 200
metre uzaklıktakı Raman
Mahallesil850Sokak'ta
ikinci bir saldın meyda-
na geldi. 22 yaşındaki
Mehmet Dal ugradığı
saldında yaşarr.ını yitir-
di. Dal \e Akın Uy-
gur'un birlikte hlam Kit-
bevi'ni işlettikleri ve
çevrelerinde Hizbullahçı
olarak tanındık'an bildi-
rildi. Batman'da.uzunbir
aradan sonra b.r gecede
dört kişinin salcmya ug-
raması kentte tedirgınlik
yarattı.