Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17MART1998SALI OLAYLAR VE GORUŞLER Enflasyon İyileşiyor mu? Prof. Dr. NURİ KARACAN E nflas\onu gıderıcı bır programda para arzında- kı kısintının zamanlama- sı dev let butçesmın nasıl denkle^ecegı vatırımla- nn zamanlamaM gıbı ko- nular>erahr Buprogramınuvgulanma- sı v aklaşık uç \ ıl surer \ e uygulama hu- kumetçe yurutulur Seçim kaygisi, bu u\gulama\\ ba^ansız hale getırebıhr Ne \ar kı \etersızbır îstıkrarprogramı da hukumete kok iokturur LKgulan- ma\ a ba^lanan ıstıkrar programında ka- mu \atinmlannin kısılmaM \oluna gı- dılmedı Benzer şekılde tarımsal des- tekleme alımlan kısılmadı Gerek vatı- nmlardakı gerek destekleme alımlann- dakı kısıntı toplam talebı azaltacak fay- dalı onlemlerdı Buna karşilık, toplam talebı kısacak bır ba^ka onlem kabul edıldı Ucret \e maa^lara \uzde 60 \e- nne v uzde "*0 zam v apıldı Bu kısıntı %al- nız gariban takımına u\ gulandı. \linan bır karar da, MT urunlen fi- vatlarının dondurulmasıdır. Her gın^ım gıbı klT lennde;>atiîdegerlen>lealım- laruucret hammadde v an mamul mad- de)ara»ındakıtark kârdır KlT lennsa- tış tıyatlan babıt kalmakta kullandığı hammadde van mamul maddenın fı> a- tı yukselmektedır Bunun sonucu olarak K.ÎT once kardan zarara geçer sonra zaran gıderek artar Zarar de\ let butçesme geçer Bu u\ - gulamanın nedenı enflasvonuonlemek- tır sonucubutgeaçıklannı paramıkta- nnı enflasvonu arttırmaktır Ozel gırı- şımın konumu mumtazdır Bu kuruluş- lann sattığı malın tıvatı yukselırken kullandıkları emek sadece vuzde 30 zamlı K.İT urunlen sabıt tıvatlıdır Kar- ları gıderek artar Bu gıbı çarpık \e et- kin olmav an u\ gulamalan onlemek için gerek ozel kesimce. gerek kamu kesi- mince uretılen mallann fıvatlan biriik- te dondurulur. Ktıkrar programı u\ gulaması 1 Ocak 1998 de başladı Bıraz buruktuk Bir \ andan. pivasa ekonomisi daha etkindir di\e kamu kesimıni kuçulrmor, ozelleş- tırmeve gıdi\orduk; diğer \andan, pi- \asa vetersız deyıp fiyarları donduru- >orduk. Para arzının (v, a da artış hızımn) kisilmasını boşuna bekledık Bu olsa> - dı faız haddı yukselecek, ozel yatırım- lar \ e toplam talep azalacaktı Yıne, bı- zım gıbı ulkelerde (G Amerıka, Afh- ka) ulusal para aşın değerlendırthr Bu da çok ıthal etmemıze az ıhraç etme- mıze dış tıcaret açığı \ermemıze >ol açar Bu avda gerçekçı kur polıtıkası uvgulanmadı Emeklılık>aşının58-60'a çıkanlması ıstemı zaten reddedılmıştı 4 Şubat 1998"de, Ocak 1998 mfıyatar- tı>lan açıklandı enflasyon yukselıyor- du Enflasv ondakibu artış. siyasiçevreler- ce farklı algüandı. Bır yoruma gore bu fı\at artı>ı mevsım koşullanndan ka>- naklanıv ordu Bır başkasına gore. bu fi- >at artı^ından ozel kesım sorumluydu Nevarkı bızdeyalnızOcakl998'defı- > at artışı yuzde 1 2 oldu, o> sa Fınlandı- y a da 1996 da kış ko^ullan da dahıl 12 avdafıvat artışı binde^ dır 'ııne fnat arttınmı vasaklanmadığına gore. ozel kesımm \uzde lOOenflasvonortamın- da fıyat arttırmasını makul karşılamak gerek Bız mevsım koşullanndan \e çeşıtlı kesımlerdekı fı>at hareketlerın- den etkılenmev en sovut bir fi> at indek- sduşluvoruz Bırdebızde enflasyon ora- nı bır kez duşmeye başlarsa hep duşer duşuncesıvar Oysa bu doğru değıl Ar- jantın de uygulanan ıstıkrarprogramın- da enflaiyon oranı 1985'te yuzde 672, 1986"da vuzde 90 1987'deyuzde 131'dır Enflasvon oranı 1986'daduşmuş 1987'de vukselmıştır Nukanda ozetlemeve çahştığımız is- tikrar programı, sulandırılmış bir 'ge- lırlerpolıtıkası'dır.Bupohtıka hukume- tın enflasyonu vava^îatmak ıçın ucret \e 11\atlan sınırlama çabasıdır Pekçok ulkede u> gulanrnasına rağmen şimdiye kadar başanlı olduğu ulke yoktur. İkın- cı bır ıstıkrar programı IMF nın oner- dığı 'ortodoks11 programdır Buprogram \ergılerı arttırır, devlet harcamalannı azaltıı, bu şekılde butçe açıklanm ku- çultur ekonomıdekı a;,ın para mıktarı- nı azaltır Başan olasılığı en yuksek ıs- tıkrar programıdır Uçuncu bır ıstıkrar programı 'heterodoks' programdır Bu program, yukarıdakı ıkı programın ka- nşırrudtr Bu programa gore enflasyon oranının duşmesı ıçın ucretlenn, fıyat- lann kambı> o haddının sıkı bır şekılde kontrolu gerekır Bu yaklaşımı savu- nanlann bazılan denk dev let butçesının gereğıne de ınanmaktadır Hemen her voksul ulkede, istikrar programı uygulanırken gulünç şe\ler olur. Arjantın'de îstıkrarprogramı uygu- lanırken 1986'dayavaşla>an enflasyon. 1987'de tekrar yukselmeye başladı Fı- > at kontrollenrun yeterlı olmadığını go- ren Tıcaret Bakanı Mazzorin. arzı art- tırmak ıçın bırkaç ton pılıç ıthal ettı Ne var kt Arjantınlıler, mısırdan başka bır şeylebeslenmış pılıç yemıyordu Maz- zonn. bu kez. herkesın zevkıne gore pı- lıçler ıthal ettı Halk, ıthal pılıç yemek şoyle dursun yemeğe ıthal pılıç sokuş- tururlar korkusuy la lokantalarda et ye- meğı yememeye başladı Pılıç talebın- dekı duşuş. bırçok yurtıçı pılıç yetıştı- ncısınınıflasetmesıneyolaçtı Oysa halk bu pılıçlen sev ıyordu Enflasyon yuk- selmeyısurduruNordu Arjantın. 1988'de yenı bır ıstıkrar programı uygulamaya başladı Enflasyon bir noktada durmaz, Uer- ler. Bizde enflasyon oranı, 10 yıl önce yuzde 40'tı. şimdi yuzde 100. Enflasyon şiddetlendikce. para değerinidaha çabuk kaybeder \e herkes parayı daha çabuk eündcn çıkarmak ister. lktısatçılar genel- lıkle para mıktannı yuzde 20 arttınrsa- nız fıyatlann da y aklaşık yuzde 20 ar- tacağına ınanırlar Oy sa 1990'da yuksek bır enflasyon oranında Brezılya'da pa- ra mıktan yılda yuzde yaklaşık 2000 ar- tarken fıyatlar yaklaşık yuzde 3000 art- tı Buna yol açan şey. yuksek enflasyon nedenıyle paranın daha hı/Jıel değıştır- mesıydı Enflasyondan kurtulmak ıçın bu ulkede 1980-93 arasında 4 para bı- nmı kullanıldı ucret v e fıyatlar 5 kez donduruldu. 9 ekonomık ıstıkrar prog- ramı yururluğe konuldu 12 malıye ba- kanı değıştınldı para değennı çok ça- buk kaybettığı ıçın onun yenne elektro- nık para kartı, çek, para makınesı, ban- ka mevduatı kullanıldı Artan enflasyonun getirdiği sonınlar- dan biri de "dolarlaşma dır. Turkı>e de bu sureç ıçındedır Bınsı pantolonunun cebınden para çıkarsa, bunun yansı Turk Lırası,yansıyabancıpara(dolar mark) olmaktadır Son 15 yıldırenflasyon ge- çıren Israıl, Meksıka, Arjantın, Rusya da bızım durumumuzdaydı Değennı daha az y ıtıren dolar tutmanın bır nedenı de, vılla satışında, apartman kırasında ev sahıbının sozleşme bedelı olarak dolar ıstemesi} dı Dolar uzun surede sakla- mak ıçın de kullanılabılır Gıderek do- larlaşmanm sakıncalan da v ardır 1) Ser- maye kaçışını kolaylaştınr 2) herhuku- metın para basmak, bu parayla pvyasa- dan mal \e hızmet satın alma yetkısı vardır Ulusal para kullanımı azalıyor- sa. bu yetkı de azalır Sorulması gere- ken bır soru, dolar bulundurmaya ceza vermenın ne kadar >ennde olacağıdır Boyle bır ceza, dolar bulundurmayı on- lemez, fakat dolar alımını ve satırrunı azaltır Artan enflasyonungetirdiği sorunlar- dan biri de 'sermaye kaçışı'dır. Bazen bu kaçış ınanılmayacak boyutlara ula- şır 1988 de >apılanbıraraştırmaya go- re, en fazla sermaye kaçıran ülkeler \e mılyar dolar olarak kaçırdıklan serma- ye şoyledır Meksıka (84). Venezuella (58), Arjantın (46), Brezılya (31), Fılı- pınler (23) Meksıka'nın kaçırdıği 84 mılyar dolar Turkıye'nın bugunku dış borçlanna hemen hemen eşıttır Turkı- ye'den dışan yasa dışı bır dov ız akıru \ ar- dır Orneğın Turkıye'den dovız çıkar. kaçakçılıkyolu>laaltın gırer Her ulke- de sermaye (tasarruf) kaçırmak yasak ol- duğu halde nasıl sermaye kaçınlmakta- dır9 Sermaye kaçışı genellıkle, >anıltı- cı tıcan senetler, bonolar, mevduat >o- luyla olur Orneğın 100 mılyon TL 'lık mal ıhraç edılır faturaya 70 mılyon TL yazılır yabancı alıcı genye kalanı do- lar olarak oder ıhracatçı bunu yabancı bır bankaya kendı hesabına > atınr Itha- lat durumunda fatura bedeh olduğundan yuksek gostenlır Ulaşım ve ıletışımde- kı gehşmeler. sermaye kaçtşmı kolay laş- tırdı Bir ulkedeenflasyon derecesi artı> or- sa, bu ulkenin dış kredi bulma guçluğıi deartar. Boy le bır durumda dış kredı ta- lebıy le karşılaşan uluslararası bır kuru- luş. bu ulkeye aıt çeşıtlı göstergelere ba- kar Bunlar, gelınn artış hızı, fert bâşı- na gelır, gelınn dağıhmı, enflasyon de- recesi. dış tıcaret fazlası (ya da açığı) gı- bı etkenlerdır Yuksek bır gelır artış hızı, yuksek bır fert başına gelır, yuksek bır dış tıcaret fazlası bu kuruluşun karannı olumlu yonde, buna karşılık yuksek bır enflas- yon oranı olumsuz yonde etkıler Enf- lasyon donemlennde, spekulasyon ve kısa vadelı kararlar egemendır Bu du- nımda da dış borç bulunabıhr, fakat yuksek faızle 4 Mart 1998. Şubat a\ ına ait fıy at in- deksi açıklandı. Enflasyon bu kez dusu- yor.Ne geçen aykı enflasyon artışından, ne bu aykı enflasyon duşuşunden kesın bır sonuca vanlamaz Ne var kı, ıstık- rar programı yetersız Bu kadar su, bu yanguu söndürmez. Bu ıstıkrar progra- mını, devlet butçesını denkleştırmekle ve para mıktannın artış haddını gıderek duşurmekle guçlendırebılınz İlgılı BakanGünesTaner'e gore K.ÎT zamları devam edıyor (Cumhurıyet, 5'3/98) Öyleyse Şubat 98'de enflasyo- nu düşuren şey sadece yuzde 30'luk ke- smtı mı 9 Yıne, fıyat dondurumu dıye bır şey yoksa, yururlukte bır ıstıkrar prog- ramı da yok demektır ARADA BİR OZ1N ERDEMLI Ceyhun Atuf Kansu "Kanın gule donuştuğu tam bagımsız bır Tur- kıye' ugruna savaşım vererek yaşamış olan Cey- hun Atuf Kansu yu (Doğ 7 Aralık 1919) 20 yıl on- ce bugun yıtırmıştık Duşunuyorum da buyuk ozan yazar hekım Cumhurıyet aydını Ceyhun Atuf Kan- su'yu "yıtırdık" demek doğru değıl O başucu- muzdakı kıtaplarıyla yaşamakta bıze yol gosterı- cı olmakta "yenı yaşamlara ozsu vermekte" (Soylev'ı Okurken, s 10 Babamın Anısına - Işık Kan- su) Bılgı Yayınevı nce 1991 yılında Ceyhun Atuf Kansu nun tum şıır ve yazıları Muzaffer Uyguner tarafından dertenerek kıtaplaştırılmaya başlandı Bu dızının kıtapları kıtaplığımızda hemen yerlerını al- maktalar Ceyhun Atuf Kansu yu okudukça, O'nun yaşa- mını gerçek bır aydın ınsanın bılıncıyle yuregıne sığmayan bır sevgı duyarak bağlandığı yurduna yurdunun çocuklanna, halkına adadığını anhyo- ruz Tum mutluluğu onlar ıçın çalışmakta onlar ıçın savaşım vermekte bulmaktadır Bu sevgıyle bağ- lanıp kendını adamışlık kendı yurdunun ulusu- nun sınırlannı aşıp gıderek tum dunyayı evrenı ıçı- ne alır Duyguları oylesıne guçludur kı, okudukça bızım de ıçımıze dolup yureğımıze aşılandığını du- yumsarız O Ataturk'e yurekten denn ınançla bağlıdır Yi- ne bır aydın olarak hıç unutmamamız gerekenle- rı Nasıl var olduğumuzu varlık nedenlenmızı ya- şamı boyunca yazarak gozlenmızın onune serer Ulusal Kurtuluş Savaşı mızın Turkıye Cumhurı- yetı'nın Turk ulusunu çagdaş uygarlıkduzeyıne ulaş- tırmak ıçın yapılan devrımlerın ozunu felsefesını anlamamız oğrenmemız ıçın bıze kılavuzluk yapar Bızı Kurtuluş Savaşı mızın kazanıldığı alanlarda dolaştırır, bagımsızlığın coşkusunu yaşatır Ata- turk'un ta çocukluguna değın goturur bıze Ata- turk unherduşuncesını hereylemınıaçıklar Soy- lev ı okurken yanıbaşımızdakı ogretmenımızdır sankı O bır çocuk hekımı olarak da kendı ısteğıyle, buyukkentlerden ayrılıp yurdunun ıssız koşelerın- de çocuklara ulaşarak gorev yapar 1948 -1959 yıl- lan arasında Turhal da halkıyla bırlıkte soluk ahp ver- miştır Ceyhun Atuf Kansu, "dılıne" sonsuz bır sevgı duy- maktadır Şııriennde olsun duzyazılannda olsun ya- 1ın ıçten sıcacıkanlatımıylahalkını doğayı çocuk- ları Ataturk'u dıhyleguzellıkleroreoreanlatmış- tır Acılarabıle O'nun dılındeguzellık umutsuzluk- lara umut katılmıştır 'Ben' başlıklı yazısında, "Ben bır halk ve toplum ozanıyım Ya da oyle olmak ıs- terım ( ) Guneş vurmuş dereler gıbı olmalı mıs- ralanm Bulanık sulardan hoşlanmam ( )"der, Cey- hun Atuf Kansu O'nun "Kızamık Ağıdı" şıın ıse, yureğınden ko- pan sarsıcı bır çığlık gıbıdır "Ölmeden once en buyuk ısteğı, kanın gule donuştuğu tam bagımsız bır Turkıye gormek" olan Ceyhun Atuf Kansu nun bu ısteğı ne yazık kı hâ- lâgerçekleşemedı Gule ulaşmak ıçın yıtırdığımız yolumuzu bulmak ıçın Ceyhun Atuf Kansu nun onumuze tuttuğu ışıga yonelıyoruz O da ışığıyla bıze Ataturk'un açtığı yolu gosterıyor Izlenecektek yolun Ataturk un yolu oldugunu soyluyor Faiz ve Repo Kazançları... OK.TA1 BARLıASS IstanbulBarosuA\ukatlaımdan C umhunvet gazetesı dahıl. hemen butun basın \e gorsel yayın organ- lannın guncel konulanndan bınnı oluşturan fâızverepogebrlennınver- gOendirflmesı,MalıveBakanlığı nın 209 sa\ ıh GeBr Vergısi GeneÎTeb- liği ıle yepyenı bır boyut kazandı Elde edılen re- po ve taız gelırlennın ne kadarlık kısmının ne şe- kılde \ergılendırılecegı uzennde gereğınden çok duruldu ama Malıye Bakanhğı'nın 209 sayıh ge- nel teblığde verdığı orneklerın, faız gelırı elde edenlere > asava aykın bıçımde vergı ıade edılme- sı volunu açması hıç kımsenın tepkısını çekmedı Bu teblığden anlaşılan bıçımıyle sıyasal ve eko- nomık goruşu ıtıbansla faız ve repo gelırlennın \ ergılendınlmesını doğru bulmayan bakanlık, ya- sa geregı vergı dışı bırakamadığı bu kazançlann vergı \ukunu, yetkı dışına taşarak azaltmak ama- cındadır Faız \erepokazançlannın 1997 yılı ıçın%67 6'sı- nı vergıden mustesna kılan Gelır Vergısi Yasa- sı nın geçıcı 39 maddeM, "Bu istisnanuı tevkif voluyla kesikn vergh'e şumulu joktur" hukmunu de taşır Faız kazancını beyan etmek zorunda olan bır vergı mukellefı, be\ an ettıgı kazanç uzennden hesaplanan vergıden ıstısna kapsamındakı faız kazancının "te\kif yoluvla kesilen" vergısını de mahsup ederse, vergıden mustesna tutulan faız kazancı tev kıf voluyla da vergılendınlmemış olur v e bov le bır u\ gulama, geçıcı 39 maddede \er alan "Bu istısnanın tev kif\oluyla kesilen vergiye şumu- lu \oktur" hukmûne ters duşer Oysa. 209 numaralı genel teblığde yer alan bu- tun omeklerde olduğu gıbı 2 numaralı ornekte de. beyan edılen tutaruzennden hesaplanan gelır v er- gısınden mahsup edıleceğı belırtılen 600 000 000 - TL. toplam 5 000.000 000 - TL'lık mevduat ve dev let tahvılı faız kazancından tevkıf yoluyla ke- sılmış vergının tamamıdır 5 000 000 000 - TL'lık bu gelınn, a- %67 6 oranı ıle 3 380 000 000 - TL'sı vergı- den mustesnadır ve vergıden mustesna olan bu kısım ıçın %12 oranı ıle 405 600 000 - TL vergı kesılmıştır b- %32 4 oranı ıle 1 620 000 000 - TL'sı vergi- ye tabıdır ve vergiye tabı olan bu kısım ıçın kesı- İen vergı de %12 oranı ıle 194 400 000 - TUdır Bu mukellefîn beyan ettıgı tutar uzennden he- saplanan gelır vergısınden. tevkıf yoluyla oden- mış 600 000 000 - TL vergının tamamı mahsup edıldığı takdırde, beyannameye gelır olarak dahıl edılmeyen 3 380 000 000 - TL'lık muafıyetın 405 600 000 - TL'lık kesıntısı mukellefîn vergı- sınden mahsup edılmış, yanı mukellefe ıade edıl- mış olur Bır başka deyışle, v ergıden mustesna kı- lınan bu kazançtan vergı tev kıfatı da altnmamış olur Boyle bır uygulama ıse. a- Gelır Vergısi Yasası' nın geçıcı 39 maddesın- de ver al an " Bu istisnanuı tev kifyoluyla kesilen ver- gi>e şumulu \oktur" hukmunu ıhlal ettığı gıbı. b-Gelır Vergısi \asası nın 121 maddesındever alan. "Yılhk beyannamede gosterilen gelire dahil kazanç ve iradardan bu kanuna gore kesilmış... vergiler, bev-anname uzennden hesaplanan gelir vergisine mahsup edüir" huknıune de ters duşer Çunkü, vergıden mustesna kılınan 3 380 000 000 - TL'lık bu kazanç, beyannamede gostenlen gelire dahıl bır kazanç ve ırat değıldır Yasa gereğı beyannamede gostenlmemıştır Bu yazı. 209 sayıh genel teblığın valnızca faız gelır- lenne yönelık "yasaya avkmhğmı" konu edınmış- tır Oysa teblığ, repo geİırlennın vergılendınlme- sınde de yasaya aykın ornekler vermektedır Ay- nntıya gırmeksızın soylenebılırkı, yasanın 86 ve 87 maddelennde yer alan 1 500 000 000 - TL'lık sınır, yalnızca tev kıf suretıyle vergılendınlmış ka- zançlan konu edınır Repo kazançlan ıse tevkıf suretıyle vergılendı- nlmış bır kazanç değıldır ve dolayısıyla %67 6'lık ıstısna duşuldukten sonra kalan kısım, omeğm meskenlerden elde edılen kıra gelın gıbı. mıktan ne olursa olsun, beyan edılmek ve bu suretle ver- gılendınlmek gerekır Tersıne bır uygulama. v ergı yukıamluluğunun ka- nunla konulup kaldırılacağına ılışkın anayasal hukmü ıhmal etmek olur Zengin-Yoksul Uçurumu 1 5 Mart Dunya Tu- ketıcı Hakları gu- nuydu Tuketıcı hakları ılk kez \^ Mart 1962 tanhınde do- nemın \BDBaşkanı Ken- ned\ tarafından dunyaya ılan edılmıştır Bu tarıhten ıtıbaren de 15 Mart Dun- ya Tuketıcı Haklan Gunu olarak kutlanmaktadır Uluslararası Tuketıcıler Orgutu (Comsumers ln- ternatıonal) her yıl Dunya Tuketıcı Haklan Gu- nu'nun ana temasını belır- leverek dunya tuketıcı hareketlennın gundemını bu doğrultuda oluştur- maktadır 1996 yılında "Herkes için saglıklı gı- da" 1997 yılında "Sür- durulebilir tuketim ve çev- renin korunması" konula- n tartışılmıştır 1998 yılı Dunya Tuketıcı Haklan Gunu'nun ana ızleğı (te- ması) "Yoksulluk: deği- şim için savaşım" olarak belırlenmıştır Dunya tuketıcılerı bu yıl, yoksullaşmayı ve >ok- sullukla savaşımı tartışa- caktır Yoksulluğun nede- nı. etkılerı ve nasıl yok edılebıleceğı tuketıcı ha- reketmın oncelıklı kaygı- sıdır Bugun dunya nufu- sunun dortte bırden fazla- sı hâlâ mutlak voksulluk ve açlıkla boguşmaktadır (Gunde 1 \BD Dola- n ndan az gelır duzeyınde 840 mılyon ınsanın yeterlı yıyeceğı yoktur Açlık ıçındedır 1 mılyara yakı- nı, guvenlı ve temız su kaynağından yoksundur 1 mılyara yakını okur-yazar değıldır Bugun ınsanlık, geçmışte yaşananlardan daha fazla yoksulluk ıçın- dedır Bununla bağlantıh olarak da açlık, hastalık, yetersız beslenme, barın- ma, cehalet, ıçecek su bulma gıbı buyuk sorun- larla karşı karşıyadır tnsanlığın. bu sorunlan çozumleyecek ve tama- mıyla sılebılecek duzeyde zengınlığı ve kapasıtesı de vardır Bunun ıçın tum enerjımızı yoksulluğun yok edılmesı ıçın kullan- malıyız Tum dunyada yoksul tuketıcılenn temel gereksınım ve hızmetlere ulaşabılmelen ve bunları karşılayabılmelen ıçın tu- ketıcı orgutlen kampan- yalar duzenlemektedırler Yoksulluğun yok edılme- sınde tuketıcı orgutlennın onemı ve rollen her geçen gun daha da artmaktadır Orneğın Latın Amenka Afnka ve Asya'da tuketıcı orgutlen, yoksullann be- sın (gıda) ve öbur temel gereksınımlennın karşıla- nabılmesı amacıyla kam- panyalar duzenlemışler- dır Ulkemızde de zengın- yoksul uçurumu gıderek buyumektedır Devlet Is- tatıstık Enstıtusu'nun ra- kamlarına gore Turkı- ye'de aılelenn yuzde 31'ı, bıreylenn yuzde 15'ı gun- luk besın gereksınımlennı dahı karşılayamaz durum- da yoksuldur Günluk ge- lın 1 dolann (230 bın TL) altında olan ve nufiısumu- zun yuzde 15'mı oluştu- ran kesım açlık sınınnda yaşıyor Ulkemtzde en yoksul yuzde 20'lık dılım, mıllı gelırden >uzde 5 oranında pay alırken, en zengın yuzde 20"lık dılım ıse yuzde 55 oranında pay almaktadır Turkıye gelır dağılımında dunyanm en adaletsız 5 ulkesı durumundadır Mehmet Sevim Genel Başkan ESKI BUZDOLABINIZI, FIRININIZI, ÇAMAŞIR MAKINENİZI, BULAŞIK MAKİNENİZİ ÜSKÜD4R ASLh E 3. HUKUK HÂKİMLİĞİ'NDEN EsasNo I W Ids Karar \o WS S8 Da\aci Arzu Çclık taratından kastamonu Cıde Beltepe ko- \unde mukım davalı Recep Celık ale\hıne açılan şıddetlı jeçım- sızlık sebebi\le bo^anma dava^ının duru^ma'îi sonunda 2^ 2 W9S tanh \L W 10S K W98 88 -.avılı karar ıle subut bulanda\anınkabuluıle kastanıonu Cıde Beltepe V.o%oı cıltno 016 0! sa\la no 80 kutuk no 21 de nutu^a ka\ ıtlı -\hmet kızı Hanım dan olına l 1 )"" 1 dojumlu Arzu Çelık ıle Cemal oglu Ha- tıce den olma 19", do^umlu Re^p (,elık ın Mk nm 1J4 mad desı u\anriLa bo-janmalanna talep edılmedığınden nafaka ve ta2- mınat takdınne \er olmadığına mabrafların dasacı uzennde bıra kılrnasina karar \ erılmış \ e da\ alının adre=.mın meçhul bulunma M -ebebı\le e\\eke kendısıne tebhgatlan ılanen teblıg edılmış \e mahkeme ılamının da ılanen tebhûıne karar \enlmış bulun- makia da\ah Recep Çelık e mahkLine tebhgı \enne kaım olmak uzere ılan olunur m 1998 Basın 10648 A SAYIP YERINE YE. . SUPERLINE BUZDOLABI VERİYORUZ ESKI TELEVI2YONUNUZU PESINATA SAYIP YERIIME YEPYENI 70 EKRAN SABA TELEVİZYAPj VERİYORUZ. PENCERE Eş'ebL Geçen hafta bır mızahçı tanıdım, adı Şuayıp, la- kabı Eş'eb Pekı, nasıl tanıdım'' Franz Rozent- hal'm "Erken Islam'da Mızah" adlı kıtabı (Çevıren Prof Ahmet Arslan, irıs Yayınlan) Eş'eb'ı tanıtıyor, hem de çevresıyle bırlıkte Eş'eb'ın yaşadığı donemde "Med/ne sosyetea"vur patlasın çaloynasın.altakke.verkulah1 HazretıAli'nın oğlu Huseyin'ın kızt Sukeyne (Sakine) bu ortamda "guzel, nuktelı, esprtye meyıllı, aynı zamanda ıffet- lı" bır kadın; "evı şaırlerie ve Kureyş anstokrasısın- den kışılerte dolup taşan" Sukeyne "bırçok kez ev- lenmış, son kocalan kılıbıkmış. " Sukeyne, Eş'eb ı hımayesıne alıyor Eş'eb Halrfe Osman'a uzak, Alı'ye ve soyuna ya- kın bır gırgır kışı, şarkı soyluyor, pantomım yapıyor, zamane palyaçosu gıbı ortalıkta dolaşıyor, dılenıyor, açgozlu olmakla ovunuyor, hem kendını, hem çev- resını eğlendınyor Islam'ın erken çağındatoplumun guleryuzunu Eş'eb vurguluyor, bızım asık suratlı yobazlar bugun bıle Eş'eb'ın mızahına hoşgoruyle bakamazlar • Adamın bırı Eş'eb'e takılmış - Babanın gur bır sakalı vardı, oysa senınkı sey- rek1 Sen kıme çektın? tş'eb yanıtlamış. - Anneme' Henf şaşmış kalmış, çekmış gıtmış • Eş'eb bır gun namazını kısaltmış Cemaatten bın sormtış - Neden kısalttın? Eş'eb - Ancak onu yapabıldım, demış, çunku ıçıne ıkı- yuzluluk kanşmamış bır namazdı • Sukeyne, Eş'eb'e eşyasını taşıması ıçın guçlu bır deve venlmesını emretmış Ancak kâhyası zayrf bır deve vermış Sukeyne, durumunu sorduğunda Eş'eb demış kı - Bu deve semerını bıle taşıyamaz, yukunu nasıl taşıyacak? • Eş'eb bır hadıse aktanrken demış kı - Ibnı Ömer'den naklen Nafi bana, Hazretı Mu- hammet'/n şoyle dedığını soyledı "Kendısınden ıkı ozellık bulunan ınsan Tann'nın seçılmış dostlan ara- sındadır" Sormuşlar - Bu ıkı ozellık nedır^. Eş'eb - Nafı bınnı unutmuştu, otekını de ben unuttum • Eşeb'e en guzel şarkının hangısı olduğu soruldu - Tavadakı yağın cızırtısı - Pekı en zevklı zaman hangısıdır^ 1 - Harcayacak paran olduğu zaman 1 • Eş'eb açgozluluğu ıle ovunurdu, bır gun soruldu - Hıç kendınden daha açgozlu bınnı gordun mut - Evet, drye yanıtladı Eş'eb, benım kuzum bır gun dama çıktı, gokkuşağını gordu, bıryonca demett sa- narak onu yakalamak ıstedı, aşağı duşup boynunu kırdı. • Bır adam Eş'eb'den kendısıne borç para verme- sını ve onun gerı odeme tanhını de ertelemesını ıste- dı. Eş'eb- - Benden ıkı şey ıstıyorsun, onlardan bınnı yenne getırsem olur mu 7 -Olur - Öyleyse gerı odeme tanhını ertelıyorum • "Ben dunyanm en talıhsızadamıyım, Osman'/n kat- ledıldığı gun doğdum, HüseyinVn oldurulduğu gun sünnet oldum" dıyen Eş'eb anlatıyor "Kızım saklamam ıçın bana bır dınar verdı Onu onumdekı seccadenın altına koydum Bırsure son- ra kız geldı ve benden dınannı ıstedı Ona 'Secca- deyı kaldır eğerdınann doğurmuşsa, çocuğu al, dı- nan bırak' dedım Dınann yanına bır dımem koy- muştum Seccadeyı kaldırdı ve dırhemı aldı Bırkaç gun sonra geldı Seccadeyı kaldırdı Bu kez dınarı goremeyınce sordu Ben 'Dınann oldu' dıye yanıtla- dım Ağalamaya başladı Bunun uzenne ona, 'Dına- nn doğurduğuna ınanıyorsun da olduğune neden ınanmıyorsun' dedım " Nasrettın Hoca'nın unlu "kazan-tencere" oyku- su demek kı Eş'eb'den esınlenmış "Erken /s/am"da Medıne yaşamı sonradan ıkı k o la aynlıyor, bın yobaz mı yobaz, asık suratlı ve bağ- naz, otekı guleç mı guleç, neşeiı, hoşgorulu Anadolu'da bugun ıkısı de var nuttt* ıSMNMJt dı ni\ /mu?ı ••(*u \,ı • nm» «MODIU AHKM« m ,11?ı 34819«1 uıu n• —'• «M1DCNI7 StMSUN III 3M\ 731 V> 16 \i H»I) - K.( I2MIK ın 73?14» 90 U |4 HAT) • MTMVt 10 74?| .1?? 1? 45 I? H«T| • M«RM*II« tSTtNIUl tll ?1CI 3N 1/ 7013 H»T| Kalite kontrol altında! ECumhuriyet kitap kulübü TAKSİM SergiSalonu MART AYI ETKİNLİKLERİ SÖYLEŞİLİ İMZA GUNLERİ 18 Mart Çarşamba Saat 1700-19 00 MUZAFFER BUYRUKÇU 28 Mart Cumartesı Saat 15 00-1700 HİKMET ÇETİNKAYA 28 Mart Cumartesı Saat 17 00-19 00 SÜKRAN KURDAKUL OKUMA GUNLERİ 79 Mart Perşembe Saat 18 00 DİLEK TÜRKER, Boccacio'nun "DecameroıTundan bazı bölümteri yorumluyor. ANMA GUNLERİ 20 Mart Cuma Saat 78 30 SABAHATTİN ALİ'yi Anma Toplantısı PEN Yazarlar Derneğı ve Yazarlar Sendıkası katkıla^la Adres Istıklal Cad (Aksanat Karşısı) Taksım Tel 252^81/82