Katalog

15ARALIK1998SALI CUMHURİYET EKONOMI / cumek(g turk.net T T 4-î • J ^fart// kurîarma operasyonuna isyan eden çiftçiler, U F C D . C 1 C l G forum düzenleyereksorunlannı dilegetirecekler sesinin duyulmasını istiyorADANA (Cumhuriyet Güney İlleri Biirosu) - Hükümetin tekstil sektö- riinde ortaya çıkan ve di- ğer sanayi kollanna da sıçrayan krizle ilgili kur- tarma operasyonu üre- ticiyi isyan ettirdi. Eski Adana Ziraat Mühendisleri Odası Da- nışmanı Cüven Burma, hükümetin 25 milyon ta- nm üretıcisine sırtını döndüğünü belirtip, "Anadolu Kaplanları. Anadolu çiftçisini iske- lete çevirdi" derken oda olarak 19 Aralık günü "söz çiftçinin" adlı bir forum gerçekleştirerek üreticinin çığlıgını tüm Tûrkiye'ye duyurmaya karar verdiklerini söy- ledi. Tekstil sektöründe ortaya çıkan krizle birlik- te binlerce insan sokakta kalma tehlikesi yaşar- ken tekstilciye bu yıl 90 bin liradan pamuk sa- tan üreticı de sesini duyurmak istiyor. Krizin arkasında yatan acı gerçeği kimsenin görmek istemediğini belirten eski Ziraat Mü- •Hükümetin teksilciyi kurtarma operasyonu, üreticiyi isyan ettirdi. Ankara'nın 25 milyon tanm üreticisine sırtını döndüğü öne sürülürken Adana Ziraat Mühendisleri Odası, 19 Aralık'ta düzenlenecek bir forumla üreticinin çığlıgını tüm Tûrkiye'ye duyurmaya hazırlanıyor. Çiftçinin yanıt bekleyen soruları # Tekstilin hammaddesi olan kütlü pamuk. geçen yıl 140 bin lıra iken bu yıl 90 bin liraya dûşmesine karşın tekstil sektörü nasıl krize girer? # Kütlü pamuk fiyatındaki bu düşüşe karşm geçen sene 2 milyon lira olan bir gömleği bu sene 3.5 milyon liraya alıyorsak, tekstil sektörü nasıl krizden bahseder? # Tekstil sektörünün tamamı mı ihracata yönelik üretim yapıyor ki ihracat durdu diye Anadolu Kaplanları denilen bütün tekstil fabrikalan biz kapımıza kilit vuruyoruz diye yaygara kopanyor? • Tekstil sektöründe 2 milyon çalışamn gelecegi önemli, ama neden aynı dramatik sonu yaşayan 25 bin tanm üreticisinin durumu merak dahi edilmiyor? hendisleri Odası Başkanı Burma, yoksulluktan köyde bir bakkal dükkânı kapanırken lstan- bul 'da da bir toptancının kapanmasının doğal ola- cagını kaydetti. Burma. "Eğerçiftçiborcundandolavıdeğil ye- ni traktör almak, elindeki traktöhi satıvorsa el- bette ki traktör fabrikası da kapanacaktır. Eğer köylü şehir ekmeği \emek yerine yeniden iiç öğün bulgur aşına dönmüşse, elbette ki yeni bir şalvar alamayacak ve tekstil fabrikalan kapa- nacaktır. 1998 krizinin bize göre gerçek yüzfi bütün tanm iirünterin- de verimin çok düşük, fiyatının ise geçen sene- nin yansı kadar olma- sında ve bedellerinin ödenmemesindeyaüyor. Türtdye'nin iflasımn ger- çek nedeni tanmda üre- ticinin 1998 yıünda iflas etmesidir ki bu 25 mil- yon tanm nüfusu de- mektir. Nüfusun yüzde 4O'ı tüketmiyorsa, bü- tün fabrikalar doğalola- rak kapanacaktır" diye konuştu. Üreticinin durumunugözler önüne sermek üze- re Ziraat Mühendisleri Odası olarak 19 Aralık günü "Söz Çiftçinin" adı altında bir forum ya- pılacağını da bildiren Burma, "Bu toplanöda Ana- dolu Kaplanları değü, Anadolu Kaplanları ta- rafından iliği sömürülerek iskelete döndürülen Anadolu insanınuı çığlıklan Türkiye'yi saracak" dedi. Üretim duruyor Park Tekstil'de son dönemeç • 23 Aralık'ta başlayacak grev öncesi, terbiye ve konfeksiyon bölümlerinde üretim in durdurulacağı bildirildi. İSTANBUL(AA)- Turgay Ciner'e ait Park Tekstil fabrikasında 23 Aralık'ta başlayacak grev öncesi, terbiye ve konfeksiyon bölümlerinde üretimin durdurulacagı bıldinldı. Park Tekstil San. ve Tıc. AŞ'den İMKB'ye gönderilen açıklamada, Teksif Sendikası tarafından alınan grev karannın, 11 Aralık'ta Edirne'deki fabrikaya teblig edıldiği belirtildi. 542 çalışan var Grevin 23 Aralık tarihinde uygulamaya konulacağı kaydedilen açıklamada, gre\' uygulama karan da göz önüne ahnarak, terbiye ve konfeksıyondaki üretime bu hafta içinde ara verileceği ve ilgili ünıtelerde bakım faaliyetlerine başlanacağı duyuruldu. Park Tekstil San. ve Tic. AŞ'nin açıklamasında. halen toplam personel sayısının, 52'si merkez büro, 490'ı da Edirne'deki fabrikada olmak üzere toplam 542 kişi olduğu kaydedildi. Hükümetin pamuğu tekstilciye satma şekli sert tepki gördü Izmir borsasında boykot MERİH AK İZJVIİR-Hükümetin ekonomik ön- lemler çerçevesinde aldığı. stoklar- daki 300 bin ton pamuğun tekstilci- ye 6 ay vadeli ve faizsiz satılmasına ilişkin karar sert tepki gördü. Izmir Ti- caret Borsası Korbeyi, bu karar üze- rine işlem yapmadı. Hükümetin ge- çen cuma günü Bakanlar Kurulu'nun toplantısında aldığı, ekonomiyi kur- tarma kararlan olarak kamuoyuna su- nulan yaklaşımlara tepkiler gelmeye başladı. Pamuk fiyatlannındünyapi- yasalannın çok gerisınde kalması, sa- nayicinin borsada hızla düşen pamuk fiyatlarına karşın ürünü almaması, bunlann yanı sıra hükümetin de des- tekleme adı altında aldığı yeni yak- laşımlar belirlemesi eleştırilere yol açtı. tzmir Tıcaret Borsası Başkanveki- li Şadi Katırctogfu. dunkü boykoru "meşru müdafaa refleksi" olarak nı- teledi. Tekstilcinin birinci sorununun pamuk hammaddesinin pahalı olma- • Hükümetin stoklardaki 300 bin ton pamuğun tekstilciye 6 ay vadeli ve faizsiz satılmasına ilişkin karan üzerine Izmir Ticaret Borsası Korbeyi dün işlem yapmadı. sından kaynaklanmadığını belirtaı Katırcıogiu şunlan söyledi: "•TekstD- cinin sıkınüsı, biraz da ithalden kay- naklanan pazar yaratamama, ürerti- ğini satamamadır. Pamuk istişare ku- rulu toplantısında Türkiye genelinde 850 bin ton üretileceği öngörülmüştü. Bu çerçeveden bakarsak hükümetin vadeli ve faizsiz pamuk vereceğiz sö- zü.ancak 150-160 bin ton olur. Pamu- ğun geri kalan 700 bin tonu risk alan. risk omuzla>an kişilerin elinde. Hükü- jnetin bu açıklaması. serbest piyasa- nın içinde bulunduğu bir >erde bu zümreyi harekete geçirdi. Sükûnede karşüamak gerekiyor. TeMiğler benüz yayımlanmadı. Bugün piyasa ahşve- rişi yapümadı. Heyetkuruldu. Aleyh- te olacak konulan tespit edip bir ko- miteoluşturarak yaruiki yönetim ku- rulu toplantısında gözden gecirilecek." Tariş Pamuk Bırlığı Başkanı Deniz Atay, birliklerin elinde büyük pamuk stoklannın bulunmadığını belirtti. Ta- riş'in elindeki stoğun 2 bin ton oldu- ğunu belirten Atay, bunun yanında bir de yeni sezon ürünlerinin bulundu- ğunu belirtti. Atay, Tariş'in bu sezon 250 milyon kilo pamuk alacağını belirterek şun- lan söyledi: "Tariş olarak bir maliye- timiz var. Devletten krediahyoruz.Ab- nan kredinin vepamuğun maliyeti var. 500 bin liraya çıknor böylece kilosu. Arkadaşlar bu aradaki devrede yurt- dışuıdan ya da piyasadan pamuk ab- yoriar. Türkhe'deki birlikler, ürerilen pamuğun yüzde 15'ini alıyor. Geri ka- lan pamuk piyasada. Neden yükleni- yorlar ama bunu da anlamıyorum. 6 aytık vadeli satanz. Aradaki zaran- mın, işterme primimizi verirlerse sa- tanz." Kişi başınayatınmda en büyükpay Bingöl'ün oldu Kamunun üvey evladıSiirtANKARA (AA) - Bu yılın ilk altı ayında kamunun ger- çekleştirdiği yaklaşık 567.6 trilyon lıralık yatınmdan en büyük paya Antalya sahip olurken en düşük payı Siirt aldı. Antalya yıiın ılk yansmda 15.7 trilyon lira ile en fazla ya- tınm alan il olarak belirlendi. Sıirt'e yapılan toplam yatı- nm ise 6 milyar lirada kaldı. Bingöl, yılın ilk altı aylık bölümünde kişi başına 36 mil- yon 786 bin liralık kamu ya- tınmı ile kamunun en fazla yatınm yaptığı il olurken ki- şi başına yatınmda da en az payı alan ıl 23 bin lirayla Siirt oldu. Devlet Planlama Teşlcilatı"nın (TJPT) Kamu Yatınmlan Raporu'ndan yaptı- gı hesaplamalara göre. bu yı! haziran 1 İller bazında kamu yatınmlan I * İller ' Ankara : Antalya Bingöl Bursa Istanbul ... Izmır f Mariin * Siirt Tunceli ., Batman , Şırnak Nüfus(1998 Yıl Ort. Kişi) 3.735.278 1.544.317 233.456 1.991.811 9.382.894 3.153.383 654.947 264.099 81.898 405.540 321.848 Yatınm (Milyar TIJ 14.816 15.763 8.588 11.867 11.162 15.350 128 6 2.466 466 J 971 ' £ - > . Ktşı Başına â ^ j g Yatınm (Bin TL) ,; ^-Ca 3967 1 şm?& 1.207 I jğttk 36.786 1 g^Sr 5 -958 "-• ^ ^ ğ . 1.190 - ^ . 4.868 ü r f K ^ 195 : mSkA 23 J«öaLr< î 3o.ni * ^S^p^S.017 \ sonu itibariyle kamunun yaptığı top- lam yatınm tutan, yaklaşık 567.6 tril- yon lira oldu. Söz konusu yatınmlann yaklaşık 365.5 trilyon lirası muhtelif illere da- ğıtılırken iller bazındaki ya- tınmlara 202.1 trilyon lira aktarıldı. Devlet lstatistik Enstitüsü'nün (DlE) yıl orta- sı geçici nüfus tahmirîleri göz önüne alındığında, yılın ilk al- tı ayında kişi başına en fazla yatınmı alan il 36 milyon 786 bin lira ile Bingöl oldu. Bu ili 30 milyon 111 bin liralık ya- tınmla Tunceli izledi. Kişi başına en az yatınmı alan Si- irt'i 120 bin liralık yatınm ile Ardahan izlerken 195 bin liralık rakamla Mardin son- dan üçüncü sırada yer aldı. Kişi başına en az yatınm yapılan il olan Siirt sadece 6 milyar li- ralık toplam yatınm ile en az kamu yatınmı alan il unvanını da aldı. Söz konusu ili 15 milyar lira ile Ar- dahan, 93 milyar lira ile de Kilis izledi. İŞÇİNİN EVRENtNDEN ŞÜKRAN SONER Yıllardan bu yana 'devlet ekonomiden elini çeksin' diye beynimizi yıkayanlar, sermaye cephesi, başı sıkıştığında hemen 'devlet elinı uzatsın' diyor. Demekle kalmıyor, bütün örgüt- lenmeleri, medyası ile birtikte kendisine baş- tan teslim siyasetçiye bastınnca, istediği ödün- leri kopanyor. Küresel kriz bahane, işçi atmayı açık arttır- maya çıkartan işverenler, kendi söylemlerine göre 600 bini aşan, 1 milyona varan sayılarda. sendikalann belirleyebildiklerine göre 500 bi- ne varmak üzere işçi çıkarıyorlar. Son yıllar ve hatta son aylara kadar üretımlerinı hep arttır- mış olarak, kapasrtelerinin üstünde üretim yap- mış, kârlarını katlamış işletmeler, pazar sıkışık- lığının gündemde olduğu anda işçi atıyorlar. Sonra da işçi atılmasını siyasi iktidara karşı kullanarak başta vergi, yeni kredi kaynaklan ve düşük faiz uygulamalan olmak üzere devlet- ten kaynak transferi yapıyorlar. Bu yazıyı ta- mamlamaya çalıştığım saatlerde Mesut Yılmaz ve Maliye Bakanı'ndan gelecek açıklamalar, ya- ni kaynak aktarımının kalemleri, miktarian he- nüz belli değildi. Ancak işçiler kullanılarak bi- zim kesemizden çalınan kaynaklann ışçıye ya- ramayacağı belli idi. Nereden mi biliyorum? Dünyada krizlerle karşılaşıldığında söz konusu türden kaynak aktarımlarının gündeme gelmesi halinde, tü- mü için, kayrt kuyut yapılır. Öncelikle krizin ger- çek boyutları, gerçekten işverenlerin suçlu ol- maması, yani kendi yanlışlarından ötürü zora düşmemiş olmaları halleri belirlenir. Sonra da çok haklı nedenlerie çok haklı desteklemeler zorunluluğu saptanmışsa, destek ancak kur- tanlacak işçi, yaratılacak yeni iş kapasitesine göre düzenlenir. Bizde büyük bir gürültü koparılarak yaratı- lan ortamda bir çırpıda kaynak transferinden Devlet Ne Yapsın? yararlandınlacak sermaye için önkoşul sözü- nün edildiğini dahi duydunuz mu? Düşmüş hükümet iktidannın övünülebilecek birkaç işin- den biri olan vergi yasasından da geri döndü. Hani işçiyi kurtaracak koşullar? Bilebildiğimiz kadan ile şu ana kadar atıldı- ğı tahmın edilen 500 bine yakın işçinin ağırlı- ğı kayıt dışında, Anadolu Âslanlan olarak bili- nen işletmelerde çalışıyorlardı. Yine bilebildi- ğimiz kadarı ile krizin en yoğun olduğu teks- tilde, aslında küresel knzin günahından çok, he- sapsız krediler ve yatırımlar, üretim artışlan bu tabloyu doğurmuş. "Hani serbestpiyasa eko- nomisiidi? Kendi yanlışının, suçunun bedeli- ni devlete, sonuçta bizim kesemize yûkleme- ye ne haklan var?" sorusunu sorabilmek bi- lincınden çok uzaklardayız. Hiç değilse yeni- den verilen paralann hesabını sormayı bece- rebilsek. Besbelli ki yeniden devletten kapılan para- lar, pazarı olmayan eski yatınmları canlandır- mak, işletmek, atılan işçileri geriye almak üze- re kullanılmayacak. Ortada kaydı kuydu olmı- yan bir tabloda, işveren biraz da uyanıksa, devletten aktanlan kaynaklar yüksek faizle devlete yeniden borç olarak verilirse sizce sürpriz mi olur ki? Hal ve gidişi biraz anlamak için isterseniz so- mut örneklere geçelim: Dün lastik işverenleri, DlSK'te görüşme yapıyorlardı. En kârtı, krize bulaşmamış, kalite ödülleri, üretim rekortme- ni işyerlerinin işverenleri, yürüriükteki sözleş- menın ıkinci yıl zamlarından geri dönülmesi- ni istiyoriardı. Yasalara, hukuka göre hak edil- miş ücrette, Türkiye'de 12 Eylül'ün hak grevi- ni yasaklamış olmasından da yararlanarak, kriz ortamı, emek cephesinde yaratılan panik- ten pay kapmanın hesaplannı yapıyorlardı. Yine dün tekstil işkolunun sıfır zamlara çı- kanlması hesabı yapılan işyerlerinin sözleşme görüşmeleri vardı. Bu işletrneler de en iyiler ola- rak aslında krizi yaşamıyoriardı. Gelecek yılla- nn siparişleri, üretim programlarında bir çar- pıklık yoktu. Ustelik işçileri ve sendikatan kul- lanarak hükümetten ödünleri de koparmışlar- dı. Ama kriz ortamında, işçilerin işten atılma- sı tehdidi altında ne diye zam vereceklerdi ki? Duymuşsunuzdur, Türkiye'nin kalite ödüllü, ihracat rekortmeni Kordsa'da direniş var. Dün- ya ölçeğinde firma, kriz bahane, 24 işçiyi iş- ten atıyor. işçiler direnişe geçiyor. Bu kez ya- sa dışı eylemden, tazminatsız yüzlerie işçinin daha işten atılması olanağı yaratılryor. Kış or- tasında kapı önündeki işçiler adına bilgi veren sendika şube yöneticileri, 24 işçi işten atılırken kendileri ile pazariık yapıldığını, gündemde olan toplu iş sözleşmesinin, ücret artışı veril- mek istenmeyen işkolu gnjbuna alınmasına razı olunması halinde arkadaşlarının geri alı- nacağının bildırildiğini anlatıyortar. Özeti kriz üc- retleri aşağı çekmek, işletme ölçeğindeki ve- rimliliği, kârlılığı işçilerle paylaşmamak için önemli bir bahane... Bütün işletmelerin özelinegirince, çoğunlu- ğunda yıllardır geliyorum diyen krizi yok saya^ rak, devletten sağlanan ucuz kaynaklaria bü- yük kârlann paylaşımı, sonunda sıkışınca be- delin bir ayağı ile sonunda bize ulaşmak üze- re devlete, diğer ayağı ile işçiye ödetilmesi var. lyi de biz, hiçbir suçumuz olmayan bir kriz bahane, iki yollu birden haksız bedel ödetilme- yi böylece seyredecek miyiz? Işi, çok aa bir şeyler yapmak üzere çırpınan, çoğu sınıfına iha- net içindekı sendikacılar, siyasetçilere bırakır- sak başımıza daha çok çorap örülür. Yılbaşı ahşveıişiniz için önce Çarşı'ya, doooğru Çarşı'ya! Bay, bayan. çocıık gi\im, iç giyim, spor giyim ve ev gereçlerinde Çarşı'ya özel Anında Kredi KarO. Hiç peşinat ödenıeden alışverişinizi yapm. vade farksız taksitten hemen yararlanın. Anında Kredi Yılbaşuıa bir avantaj daha! .12-31 Aralık tarihleri arasmda, bir yada birkaç defada yapacağımz alışverişlerde, toplam 50 milyonluk alışverişe 5 milyonluk 75 milyonluk alışverişe 10 milyonluk 100 milyonluk alışverişe 15 milyonluk 15.000.000 Kuponu CAR9,Çarşı'ckm çıkrnok kterniyorumT Istanbul: Oaptoi. Mas