Katalog

CumhuriyeCİmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yaytn Yönetmem. Orhan Erinç 0 Genel Yayın Koordınatonı Hikmet Çetinkaya • Yazıışlen Mudüru lbrahim Yıldız 9 Sorumlu Müdür Fikret tlkiz • Haber Merkezı Müdüriı Hakan Kara • Görsel Yönetmen- Fikret Eser İstıhbarat Cenglz YUdınm • Ekonomı Özlem Yüzak # Kultur. Handan Şenköken # Spor Abdülkadir Yücclman # Makaleler Sanıi Karaören • Düzeltme Abdullab Yazıcı • Fotoâraf Erdoğan Köseoğlu • Bılgı-Belge Edibe Bugra • Yurt Haberlen Mefamet Faraç Yayın Kurulu tlhan Stlçuk (Başkan). Orhan Erinç, Oktay Kurtböke, Hikmet Çetinkaya, Şükran Soner. Ergun Balcı, tbrahim Yıldız. Orhan Borsah, Mıutafa Balbay, Hakan Kara. Ankara Temsılcısı. Mıutafa Balbay Atanirk Bulvan No: 125, Kat:4. Bakanlıklar-Ankara Tel. 4195020 (7 hat), Faks 4195027#lzmırTemsılcisı:SentarKıak, H ZıyaBlv. 1352 S.2'3 Tel 4411220, Faks: 4419117 # Adana Temsilcisı. Çetin YigenoğJu, İnönü Cd 119 S. No.l Kat:l,Tei:363 12 11, Faks-363 12 15 Müessese Mudurii Üstün AJonen • Koordmator Ahraef Korulsan 4 Muha- sebe Bileot Yeaer • tdare Hıiscyid Gâr*r»i$leone önder ÇeBk • Bü'gı- tslem Nall tnal • Bılgısayar Sıstem Mârüvet ÇUer«San« FadletKına MEDYA C: • Yonetun K Başkanı - Genel Mûdûr G Erduran # Koordiaatör Işıtman • Geoel MüdürYardıj SevdaÇoban Tel 514 07 5139580-51384#Wl,Faks 5i; Ya\ımla>aa >e Basan: > enı Gun Haber Ajansı, Basm \e Yayıncılık A Ş TurkocagıCad 39 41 CagaJoğlu 343?4 Ist PK 246 Istanbul Td (0 212) 512 05 05 (20 hal) FaVs (0,212.513 85 25KASIM1998 Imsak: 5.24 Güneş: 6.56 Öğle: 11.58 Ikindi: 14.24 Akşarn: 16.46 Yatsı: 18.13 www.cumhuriyet.cor Cumhuriyet Demokrasi ve Basın • TRABZON (AA)- Trabzon Gazeteciler Cemi>eti (TGC). Cumhunyetın 75. yılı etkınlıkleri kapsamında 'Cumhunyet-Demokrasi ve Basın' konulu makale yanşması diizenledı. Trabzon Valılığı'nın işbırliğiyle düzenlenen yanşmaya, TGC üyelen ile Trabzon'da görev yapan basın mensupian katılabılecek. Başvurular 25AralıkI998'ekadar sürecek ve yanşmanın sonuçlan 4 Ocak'ta açıklanacak. Yanşmada bınnci esere 60 rrulyon, ıkıncıye 40 milyon. üçüncüye ıse 20 milyon lıra venlecek. Üç adet mansıyon ise 10'ar milyon lıra ıle ödüllendınlecek. Türk tupizmi dış basında • ANKARA(AA)- Fransız "Le Monde Du Campıng Car' dergısinde yer alan bir yazıda, Karadenız kıyilannın güzelliği anlatılarak "Güzellikler keşfedilmek isteniyorsa Karadeniz'ın dar yollanndan geçilmeli" değerlendırmesine yer venldı. Yazıda. Gıresun'un gerçek bır "fındık krallıgr olduğu belırtıldı "L'Echo Tounstıque" gazetesi ıse 'Büyıileyen tstanbul' başlıgıyla Istanbul'a geniş yerayırdı 'Suun Kasıtyo Lehtf adlı Finlandıya dergısı ıse Türk el sanatlarının güzelliğini övdü Çevrecilerin manifestosu • İZ MİR (AA) - Doğu ve Batı Akdeniz Çevrecilen bir araya gelerek önümü7deki döneme ilişkin çalışma takvimini görüştü. Yeşiller Partısı'nin kapatılmasından sonra siyasi plarformlarda gündeme gelmeyen çe\Tecılerin, önumüzdekı yerel ve genel seçimkrde bir manıfesto hazırlayarak, aynm gözetmeksizin siyasi partılen. adaylan ve seçmenleri çevreye duyarlı olmaya çağıracağı bıldirildi. Akdeniz çevrecilen, Akkuyu'ya nükleer santral yapılmasına karşı verdikleri mücadeleyi sürdüreceklerinı de bildirdiler Gemlik'te deprem • Haber Merkezi - Bursa'nın Gemlik ilçesinde öncekı gece saat 23.55'tehafifşıddettebir yer sar.sıntısı meydana geldı. Kandıllı Deprem Araştırma Enstıtusü, merkez üssü Gemlik olan depremin Richter ölçegine göre 3.1 şıddetinde gerçekleştiğinı açıkladı. Depremde ölen ya da yaralanan olmadı. Dünya Sağlık Örgütü'nün raporuna göre 1998 yılmda HIV virüsü kapanlann sayısı yüzde 10 arti Ilaçlar AIDS öKimlerini azaltb• Dünya Sağlık Örgütü, AIDS'in yayılma hızında bir değişiklik olmamasına karşın, yeni geliştirilen ilaçlarla ölüm olaylannda azalma olduğunu açıkladı. Örgüt tarafından yayımlanan yıllık AIDS raporunda, dünyada hiçbir ülkenin salgınla baş edemediği ve tehlikenin sürdüğü vurgulandı. LONDRA (AF) - Kanada, ABD ve Avrupa'da, yeni geliştınlen ilaç kan- şımlanyla AIDS ölümlerinin azaldığı açıklandı. Ancak AIDS'in yayılmayı sürdürdüğü ve AIDS 'e yoi acan HTV vi- rüsüne yakalanma oranının 10 yıldır değişmediği vurgulandı. Birleşmiş Milletler (BM) ve Dünya Sağlık Orgütü f\VHO)tarafindan yayım- lanan yıllık AIDS raporuna göre, 1998 yılında HIV \ irüsü kapan ya da AIDS'e yakalananlann geçen yıllara oranla yüz- de 10 artarak 33.4 milyona ulaştıgı ve özellikle Asya 'da salgının yayılma eği- limi gösterdiği belirtildi Raporda, "Salgınia hiçbir ülke baş edememiştir.l998\leAIDSoranıheriil- kede artnuş baa böJgeferde denetim- den çıkmışnr. Bu durum, ülkderin in- saoi kalkınması, ekonomik ve toplum- salistikran için bir tehlike oluşturmak- tadır" denildı. Rapora göre, AIDS hastalığına kar- şı geliştirilen yeni ilaç kanşırnlan so- nucu ABD'de AIDS 'ten ölüm oranı son 10 yılın en düşük düzeyine indi. Yeni ilaç kanşımlanyla Avrupa ve ABD'de- ki AIDS'e bağlı ölümler azalma eğili- mi göstermesıne karşın salgının yayıl- ma hızı düşürülemedi. HlV'in yayıl- ma oranı değişmezken Avrupa'daki ye- ni olaylann en çok eşcinseller ve ortak şınnga kullanan uyuşturucu bağımlıla- n arasında gözlemlendiği belirtildi. ABD ve Kanada'da HTV virüsünün he- teroseksüeller arasında da arttığı bildi- rildi. Yansıgençter 1998 yılında AIDS'e yakalanan 5.8 milyon kişinin yansının 15-24 arasın- dakı gençlerolduğu açıklandı. AIDS'e yakalananlann yansını yetişkin erkek- ler oluştururken 2.1 milyonunu kadın- lar, 590 birüni 15 yaşın altmdaki çocuk- lar olustumyor. 1998 yılı içinde 2.5 mil- yon kişi AIDS'ten öldü. 1998 yılında AJDS'e yakalananlann yüzde 70'inin Afrikalı olduğu, geçen yıl AIDS'ten ölenlenn de beşte dördünün Airikalı oldugu belirtildi. Latin Amerika ülke- lerindeki 1.4 milyon AIDS hastası ya da HTV taşıyıcısının büyük birbölümü- nün ıse eşcinsellerle uyuşturucu ba- ğımlılannın oluşturduğu bildirildi. Ra- porda, Afrika, Asya ve Karayipler'de AIDS'in başhca yayılma etkeninin he- teroseksüel ilişki olduğu dıle getirildi. En az görülen yerler HTV ve AIDS'e en az rastlanan böl- ge ve ülkelerin Ortadoğu, Kuzey Afri- ka, Doğu Asya, Pasifîk üücelen, Avust- ralya ve Yeni Zelanda olduğu belirlen- dı. Dünyanın en kalabalık ülkeleri H distan ve Çin'de AIDS'in yayılma zının arttığı, Doğu ve Güneydoğu / ya'daki AIDS'li sayısınm 6.7 milyo bulduğu belirtildi. Hindistan'la, büy kentlere çalışmaya gelip hayat kadı lanyla ilişki kuran köy kökenlı erke lerin AIDS 'i eşlerine de bulaştırdıklî ve daha önceleri güvenli sayılan kırs bölgelerde de hastalığın yayılmaya ba ladığı bildirildi. Raporda, Kamboç) genelevlerinde çalışan fahişelerin yü. de 43'ünün HIV taşıyıcısı olduğı genelevlere gelen Kamboçyalı askerlen de HlV'e yakalanma oranınm arttığm yer verildi. ŞEKER AHMET PAŞA VE GEROME'UN YAPITLARI AÇIK ARTTIRMADA Oğrenci ustasına karşı • Pazar günü Istanbul'da yapılacak açık arttırmada, Şeker Ahmet Paşa'nın "Natürmort" resmi 35, Gerome'un "Timurlenk" heykeli 30 milyar liraya satışa çıkacak. Kültür Servisi - Öğrencisi Şeker .AhmetPaşa,Paris'teki resım öğretme- m Jean- Leon Gerome'a pazar günü Istanbul'da meydan okuyacak. Bir müzayedede Ressam Şeker Ahmet Paşa'nın a Natûrmort"u 35, Gero- me'un "Tîmurtenk" heykeli 30 mil- yar liralık öngörüyle satışa çıkıyor. Portakal Sanat ve Kültür Sanat Evi sahibi Raflî PortakaL 'Cumhurrvet'e "Ekonomik durguniuk nedenivle ön- ce iptalinj düşündüğii müzavedesini kesinlikle vapnıa karan aldtğınj" açık- ladı Portakal'ın bu karan almasının dog- ruluğu, ekonomik bunalım nedeniy- le sanatseverler ile yatınmcılann son aylarda özellikle sanat eserlerine yö- neldikleri, geçen pazar Antik AŞ'nin müzayedesı ıle kanıtlanmıştı. 293 yapıtın satışa çıkanldığı müza- yede, ünlü koleksıyoncu Çiğdem Si- mavi'nin babası Avni Müderrisoğ- lu'nun koleksiyonunda odaklaşıyor. Bu koleksiyondan çıkan ve Osman Hamdi'yı yetiştirmiş olan "doğusal- cı (orientafist)" Fransız ressam Gero- me 'un 104 cm yüksekliğindeki bronz "rnnurlenk" heykeli başa güreşıyor. PortakaJ MüzavedeeM'nin düzenlediği açık artürmada satışa sunulacak olan Gerome'un bronz "Tımurienk'* heykeli 104 cm. yüksekliğinde. Gerome'un bir Rus öğrencisi, ressa- mın gönderdiği giysi ömeklennden ya- rarlandığ! bu bronz yapıtı turkuaz renkli mıne, ametıst ve yan değerlı taş- larla süsledıği göriilüyor. Forsun ön bö- lümünde "Allah" ve mığferde çeşitli ayetler yer alıyor. Gerome imzalı hey- Türkîye Otelciler Birliği Başkanı Cüreli 'TurLzmcle kalite yakalananıadı9 A M M 1 A (Cumhuriyet) -Tür- kiyeOtelciler Birliği Başkanı rTÜ- ROB) AhGürdtturizmdealtya- pı eksıklıkJeri nedeniyle kalitenin yakalanamadığını söyledi. Güre- H, havaalam. karayolu sonmJan- nın giderilemediğini, birçok tu- ristik yörede de elektrik ve sa st- kıntılannın çekildiğıni anımsattı. Akdeniz Oniversitesi Turizm Otelcilik Meslek Yûksek Oku- lu'ncadüzenlenen konferansta ko- nuşan Ali Gûreli, Tûrkiye'de tu- rizmin 25 yıl önce gelişmcye baş- ladığını, atağın ise 1983 yılından sonra devietın verdiği teşvik kre- dilen ile gerçekleştiğini kaydetti. Turizmde atağa kalkılırken üst yapının hızla gehştiğinı, ancak ay- nı hızla altyapinın gelisririlemedi- ğini dile getiren TUROB Başka- sı Ali Güreh "Törld>«'de üst ya- pı huJa geüşirken atfyapı çok ge- ride kaldL Hâlâ havaalam, kara- yotu sonınlannıız var. Birçok tu- ristik yön?de elektrik ve su sıkın- tılan çekilrtor. Buyüzdea turizm- de toplam kaliteyi j-akala>ama- dık'diye konuştu. Güreli. turizm öğrcncilerine. mesleklerinde ba- şanlı olabilmeleri için insanlan çok sevmeteri gerektiğıni söyle- di. Dünyadakı yaşanmakta olan ekonomik krizin, Tûrkiye'de de hissedildiğini, özellikle de otelci- lerin bu durumdan zarar gördük- lerini dile getiren Güreli. turizm sektörünün bu durumdan alacağı derslerin olduğunu, hükûmetle- rin degerekii önlemleri zamanın- da aJmadiklan için kaybuı büyük olduğunu belirtti. kele 30 milyar lıranın üzennde bırde- ğer biçiliyor. "Takmaadı" ve "lakabTndan "je- ker gibi bir general" olduğu da doğ- rulanan Şeker Ahmet Paşa'nın, açık arttırmaya çıkan ve 1902 yapımı en- der tablosunun mezatında tokmağın 35 milyar lira yöresinde ineceğı saru- lıyor. Ressam. Paris'te çeşitli sergile- re katıldıktan sonra döndüğü Tûrki- ye'de ilk resim sergisi'ni açmıştı. Müzayedede ıbrahim Çalh'nın "EHirrüsafHanım Poröwi''ne 12, Sö- leymanSeyyid'in ikı tablosuna 19, bir başka Fransızdoğusalcı Fabius Brest'ın üç resmınden "Boğazjçi" adlı yapıtı- na 20 mılyara alıcı bekleniyor. Açık arttırmada, çeşitli dönemler- den tuğralı ya da Rus ve Ingiliz gü- müşleri, ağırlıgı birer milyar üzerin- deki Kuran'lar, el yazmalan ve bu arada yedi milyar lira değerle Kazas- ker Mustafa tzzed'in "HOye-i şeriTi dikkatı çekiyor. Açık arttırmada Meserretçio^u'nun koleksiyonundan bir kanepe ve dört koltuktan oluşan Rejans stili altın va- rak salon talamı, 10 milyar lira ile öteki orurma nesnelerinin önüne ge- çıyor. Bu arada bıri KAçAfye, birbaş- kası Amasya CHP Örgütü'ne imzalan- mış iki Atatûrk tbtoğrafı hakkında bir değer öngörüsünün yapıtaıadığı dikkati çekiyor. SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN Avrasya'nın 'Batı'ya Bakışı... Alberbni'nin 'Azgelişmişiidin MekanizmasJ'nda, yıllarca sonra yazacağı o gerçeği; -yâni, Ba- ü'nın kafasındaki 'AvrupaJMerkezci Değertendirme saplantısını'- Kont N. S. Trubetskoy'un, daha o yıl- larda (1930'lar) nasıl kaJeme aldığını, Lev Gumiliyef şöyle anlatıyor: "... bu kez (öteki halklann 'kimliksizleştirilme- si' tezi) her bir Avrupalının bilincine ta çocuk yaşlanndan, hatta çağdaş Avrupa 'etnos'lannın başlangıç dönemlerinden (IX. yy) rtibaren girmiş bulunuyon kendi haklılıklanndan emin olan Haç- lılar, Fîlistin'e ve Barbk Kıyılan'na; Istanbul'a ve Bulgaristan'a yürüyorlardı; daha sonra ise, Kızri- derilileri yağmalamak için Amerika'ya, köle edin- mek için Afrika'ya, nihayet Hindistan'a, Cava'ya ve hatta Hint esrannın iyi pazar bulduğu Çin'e ka- dar yayıldılar; ve bu 'uygariaştırıcılar', hiç vicdan azabı duymadılar; zira 'vahşilerin' uygaıiığa ka- tılmasını bir kahramanlık, 'beyaz insanının bir görevi' telâkki edryoriardı..." "... fakat yağmalanan halklann Avrupalılardan kesinlikle daha kötü olmadıklan, bunlann akıi- lanrMn uçlanndan bite geçmiyordu; zira 'etnik' dav- ranış biçlmleri, mantık gerekçeleriyle değiştiri- lemez. (...) Avrupalılar kendi haklıhklannda öyte emindiler ki, 'Avrasyacılık' akımını, aykın Rus düşünürierin 'gayr-i ciddi' uğraşlan olarak kabul ettiler; filoloji ve sanat şaheserleriyle hayatlan- m kazanmalanna engel olmadılar; AJman faşist- leri ise, Avrasyacılara daha farklı tepki gösterdi- ten Rusça yayınlan yasaklryor veya yazarlan sür- dürüyoriardı: Rus yurtseverler, görüşlerinden do- layı ya tâkip editme ya da tutuklanma tehdidiy- le karşı karşıyaydılar. N. T. Trubetskoy'u tutuk- lamadılar, çönkü kendtsi bir 'Kont', bir 'asil'di; fa- kat evinde birçok kere gayet kabaca aramalar yapıldı ki, bunlar da kalp krizi ve erken bir ölüm- le sonuçlandi..." (Teori dergisi, Ekim 1998, s.14) Bu 'teşhis' ve 'tespitler', 'Sovyet mültecisi' bir Rus kontunun, Avrupa/Merkezcilik (Batı) hakkında- ki 'teşhis' ve 'tespitleri"; peki, Tatar komünisti Sul- tan Galiyef, 'devrim sûmcinin' tagöbeğinde oldu- ğu halde, Tnıbetskoy'dan çok mu farklı düşünüyor- du? Surtan CallyefIn kâhlnllûr... Şu satırtar, yaklaşık otuz yıl önce (19/20 Haziran 1975), benim kalemimden çıkmış: "... Surtan Galiyefin bir özelliği var: daha o za- mandan, gelişmış ülkeierte, gerikalmış ülkelerara- sındakj ilişkilenn, gelışmiş ülkeler sözde sosyalist olsalardahi, pek de değişmeyeceğini söylüyon ona göre, 'endüstrileşmiş' ülkeler, sömürgelerkarşısın- da, aynı durumu korumaktadırlar; sömürgelere ge- lince, 'Mazlum Milfetier'cftron/a/; proleter'dirama, topu birden; kapitalist sınıflaşma olmadığı için, 'pro- leteriik' bütün olarak ulusu içerir..." "... 1922'de şöyle demiş:'-... Avrupa toplumun- da bir sınrfın, yâni burjuvazinin yerine konacak bir proletarya yönetimi, 'Mazlum Milletler'in du- rumunda, hiçbir değişiklik yapmayacaktr; böy- le bir değişiklik olduğu takdirde, bu 'Mazlum Mil- letier' halkı için, iktidara yeni bir efendinin geç- mesinden başka bir anlam ifade etmeyecektir..." ÇHangiAtatürk', 3. Basım, s. 253/254. Bilgi Yayıne- vi, 1996) Dahası da var, Surtan Galiyef. 'Dünya Devrimi'nm Batı Proletaryası'ndan kopacağını bekleyen Rus Bolşeviklerine karşı, kesinlikle bunun bir yanılgı ol- duğunu savunuyor: "Batı Proletaryası'ndan hayır yoktur. Devrim mutlaka 'Mazlum Ülkeler'den yâ- ni sömürge ya da yan/sömürge durumuna indir- genmiş Doğu ülkelerinden gelecekrjn bunun için de asıl bu ülkelere el uzatılması gereklidir..." "... Galiyef'e göre, sömürülen 'Mazlum Ülke- ier'de, sömüren 'Zalim Ülkeler', zaten ekonominin belinikınp, onun olağan gelişmesini önlemekte, olu- şan burjuvaziyi kendi çıkariarına bağlı, 'yabancı, Hı- ristiyan ve komprador' bır niteliğe ulaştırmaktadır- lar. Bu da, o ülkelerde, Batı 7/ anlamda burjuva sını- fının ve proletaryanın gelişemediğinin kanıtıdır..." "... ikincineden deşu: bun'uvazi 'yabancılaşmış', F>ro- letarya ise 'gelişmemiş' olunca, o ülkelerin 'mazlum- luğu' milletin bütününe yayılmakta; şu halde Kur- ruluş Savaşı ile 'Ulusal Demokratik Devrim'/, sü- rekli 'güçbiriiği' halinde geliştirmeleri şart olmakta- dır..." (Aynı kitap, s.256) Ne denir? Aklırı yolu bır! Hele biz Türkler, bunu en iyi anlayıp değerlendirebılecek konumdayız: Anado- lu'da Kurtuluş Savaşı, 'Ulusal Demokratik Dev- rim le ıç içe yasanmadı mı? İyi de, acaba bu konu- da o 'Devrim'in lideri ne diyor? Neler demiş olduğu- nu göreceğiz ama, önce ıster mısinız 'erken' Cum- huriyet doneminde 'inkılâp' Törkiyesi'nin nasıl bir Avrasya Politikası izlemiş olduğuna, şöyle bir göz atalım? İnkılâp dlplomasisl'nln iki temell... Gâzi, öteki medeniyetleri yok sayan 'kimliksizleş- tirici'bir 'Bablılaşma"ya karşı çıkmış; Bat'ya 'rağ- men' hızlı bir 'çağdaşlaşma' yolunu açmıştı; o yıl- larda, Türkiye'nın dış politikası şu ikı temel üzerin- de yükseliyordu: a/ SSCB ile yakın dostluk ve işbirfiği politikası; Iran'la, neredeyse içli dışlı diyebileceğimiz, bir ya- kınlaşmai Dikkat isterim: fran ve Rusya, Türkiye ile beraber, Avrasya Projeksiyonu'nun temel taşlan- dır ve Gâzi bunu görüp, 'temeli' ona göre atmıştır. b/Bat'y1aaradakıV7Tesafey;'rnuhafazaetrnek!Gâ- zi'nin vefatına kadar, Türkiye, Batı'lı ülkelerle ner- hangi bir siyasi angajmana gırmemiş; buna muka- bil, Balkan Paktı ile, Batı'da; Saadabad Paktı'yla, Güneyde; Avrasya Projeksiyonu'nu pekiştirecek 'sedler oluşturmuştur. Kuşkusuz, Avrupa/Merkezci 'kimliksizleştirici' baskılara karşı ciddi önlemleri içeren, bu geniş ufuk- lu politika tasanmında; hem Gâzi'nin, Bat'ya ve Ba- tılılara olan güvensizJiği yatıyordu, hem de 'Mazlum MiHetler'eveonlanngeleceğineolan 'ihtilalci've 'in- kılapçı' güveni! Artık onlara bir göz atabilirız sanıyorum. MERAKLISI İÇİN NOT: J. M. Albertini, 'Azgeliş- mişliğin Mekanizması', çevirenler Dr. MuzafferSen- cer ve Meral Kum-MAY Yayınlan, 1974, Istanbul . prizma.net tr/ AILHAN http^/www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.ht»m Bugünlerde konuşulanlar hep aynı. peşin fiyatına taksitle! Ne dersıniz? Sizce bugünlerde Bosch kampanyasından baska konusmaya değer bir sey var mı? BOSCH ,, ,tEn doğru seçim