Katalog

SAYFA CUMHUBİYET 13 KASIM 1998 d 10 DIŞ HABERLER Sunuş:Irakhalkı, uluslararası topluluğu temsil eden Bırleşmış Mılletler 'ın karamla H vıldır ambargo altındayaşıyor BM kararlan uyannca, ülkedekı kıtle imha sılahlannın tasfiyesinden sorumlu özel komısyon UNSCOM, Irak'a "temiz" raporu verene kadar ambargo sürecek. Ambargo komısunda herhangi bir esneklık göstermeyı reddeden ABD ise asıl niyetının Saddam Hüseyin 'i devırmek olduğunu saklamıyor. 8 yılın sonunda ortaya çıkan tablo, kafa kanştırıcı ABD 'mn kurtulmak istedıgı Saddam Hüseyinyerliyerınde Başta çocuklar olmak uzere bütün Irak halkı, BM imzalı yaptırımların altında eziliyor 22 Eylül-1 Ekım tarihleri arasında düzenlenen 10. Uluslararası Babıl Festıvalı ıçın bır grup gazeteciyle bırlikte Irak 'taydık Fırat-Dıcle arasında kalan topraklarda gelışen uygarhklann beşiğı Babıl de 20 mn üzerinde ülkenın katıhmıyla gerçeklesenfestıval, tahminlerimızin ötesmde renkliydı Irak'agelince.. Irak 'ta halk, 8yıldır dayanma sımrlanmn ötesıne geçen acımasız koşullarla boğuşuyor BM raporlan, ulkede sağlık ve beslenme alanında yaşanan çökiişü gösteren rakamlarla dolu Irak 'ın UNSCOM la ışbırhğını kesme karanna verılen tepkilere karşın, Irak 'ın "tünelin ucunda ışık görmesigerektiği'' şeklindekı sesler gıtgide yukselıyor Öyle ki, BM Genel Sekreteh Kofi Annan bile, son demeçlerınde kıtle imha silahlannın "yüzdeyüz temizlenmesi gerçekleşnteden " ambargonun kaldırılması yönünde görüş bildirmişti Körfez'de kriz çanları yemden çalmaya başladı. Şımdı günün sorusu, ABD nin Irak 'ı vurup vurmayacağı Yaptırımların sürüp siirmeyeceği sorusu gene belirsız bir tarihe ertelenecek Oysa, Irakyönetimi hakkında ne düşünülürse düşünülsün, açık olan bır nokta var O da, yaptırımlar sılahının çoktan hedefini şaşırıp Irak halkını vurdugu. silahı,çocuklan vurdu BM yaptırımlannın faturası başta çocuklar olmak üzere, Irak halkına çıkmış. Irak Sağlık Bakanlığı'na göre, yaptırımlar yüzünden 8 yıl içinde ölenlerin sayısı bir buçuk milyon. Ölenlerin çoğu da çocuk. Iraklılar, Birleşmiş Milletler yaptırımlannı, "uluslararası topluluğun kitle imha silahı" olarak tanımlıyor. Irak ekonomisini altüst eden yaptınmlann en yıkıcı ve bütün dünyanın en fazla tepkisine neden olan sonuçlan sağlık alanında gözleniyor. ılaç yokluğu, sağlık malzemeleri yetersizliği, çocuklann ishal gıbi tedavi edilebilir hastalıklardan ölmesine yol açıyor. Irak Sağlık Bakanhğı, ambargo yüzünden bugüne kadar bir buçuk milyon kişinin hayatını kaybettığıni söylüyor. Ölenlerin çoğu çocuk. Bakanlık venlenne göre, her ay 5 yaşın altında oıtalama 6 bın 542 çocuk ölüyor. Ambargodan önce bu sayının 539 olduğu belirtiliyor. Beş yaşın üstündeki çocuklann aylık ölüm ortalaması ıse 7 bin 600. 1989'da bu saymın 600'ü geçmedıği kaydedilıyor. UNICEF'in 26 Kasım 1997 tarihli raporu, 5 yaşın altındaki Iraklı çocuklann yüzde 32'sinde, başka bir deyişle 960 bin Iraklı çocukta, kronik yetersiz beslenme sorunu olduğunu ortaya koyuyor. 1991 rakamlanna göre, kötü beslenme düzeyinde yüzde 71 'lik bir artış söz konusu. UNICEF ve Irak Sağlık Bakanlığı'nm 1998 Mayısı'nda yürüttüğü bir çalışma, kötü beslenme düzeyinde değişiklik olmadığını gösteriyor. kanseri, Iraklı çocuklara Körfez Savaşı'nın hediyesi. Savaştan sonra kanser vakalanndaki artış, ABD ve îngiltere'nin Irak'a yolladığı bombalarda uranyum yüklü savaş başlıklan kullanıldığı iddialannı destekliyor. Kan kanseri olan Iraklı çocuklar, yaptırımlar yüzünden, tedavi için gereken ilaçlan bulamıyor. Iraklı çocuklarda ishal, solunum yolu enfeksıyonlan, mide-bagırsak sistemi enfeksiyonlan ve beslenme yetersızliğıne bağlı çeşitlı hastalıklar ambargodan sonra patlamış. Antma sıstemlennın çökmesı; su kirliliğine bağlı kolera, tıfo, hepatit gibi hastalıklann fırlamasına neden olmuş. Ambargo yıllannda fırlayan, kökeni ise Körfez Savaşı'na uzanan bır hastalık daha var: Kanser. Başta lösemi olmak üzere, IrakJı çocuklarda ve yetişkinlerde kanser vakalannın sayısı 1991 'den sonra hızla yükselmiş. Kanser vakalanna en çok Kerbela, Basra gıbı güney bölgelerinde rastlanıyor. Körfez Savaşı'nda Irak'a düşen ABD ve Ingıliz bombalarında uranyum yüklü savaş başlıklan kullanıldığı ıddiası yeni değil. Iraklı hemen her aılenın Körfez Savaşı ıle ılintilendirdıği bir kanser öyküsü var. Saddam Hüseyin'in elindekı kitle imha silahlannın tasfıyesi üzennde bu kadar Doktor El Jarahi 'Antibiyotik bulamıyoruz' • Tıp fakültesinde Jarahi'ye, karbonhidrat eksikliğine bağlı hastalıklarla karşılaşmayacağı söylenmiş. Jarahi, şimdi karbonhidrat eksikliği çeken çocuklan lyileştirmeye çalışıyor. Dr. Rad El-Jarahi, Bağdat'takı Saddam Çocuk Hastanesı'nde zor koşullarda çalışmak zorunda kalan doktorlardan bınsı. 350 yatak kapasıtelı hastaneye her gün >aklaşık bın çocuğun başvur- duğunu, bu çocukların en fazla 200'ünün hastaneye kabul edılebıl- dığını söylüyor Dr Jarahi Bır dok- tor olarak karşılaştıklan en temel so- runlan da şu sözlerle ıfade edıyor "1. Tedaviye başladığıınız ann'bi- yotikle devam edemhonız, ilacı de- ğiştinnek zorunda kalıyoruz. Çünkü, dryelim ampisilin eczanede kalma- mış oluyor. Halbuki hasta bir antibn yotige cevap verirse onun ilacı bu de- mektir. 2. Yeni kuşak ilaçlar Irak'ta yok. 3. Başta kan kanseri \e anemi ol- mak üzere kan hastahklannın teda- visinde büyük sorunlar vaşrvoruz.. Bazen kanı depolayacak torba bu- lunmadığuıdan, kan eksikliği çeki- yoruz." Jarahi, kanser dışmda, çocuklarda en sık görülen hastalıkiann kötü bes- lenmeye baglı rahatsızlıklar, mide-ba- ğırsak yollan enfeksıyonlan ve ak- cığer enfeksıyonlan olduğunu söy- lüyor Enfeksıyonlann nedenı, ba- ğışıklık sıstemının ışlevmı tam ola- rak yenne getirememesı. Jarahi'yi "şaşırtan" bir nokta da, "karbonhidrateksikliğine bağbsorun- lann fazlalığT "Tıpfakültesinde öğ- renciyken bize 'Bunun üstünde dur- maya gerek yok. bu sorunla karşılaş- mazsınız' demişlerdi, şimdi karbon- hidrateksikliğine bağlı rahatsızlıklar >aşavan bir sürü çocukla karşılaşıjo- nız" dıvor Jarahi. Dr Jarahı'nın şu sözlen de bızı şaşırtıvor "Buradaki durum, öteki hastanelerden çok daha iyi, çünkü burası eğhim hastanesi, np fakülte- sinin parçası." Hastanenın acil servisi, cuma günleri dışında tıklım tıkJım doiu oluyor (üstte). Um Ghaida, beslenme yetersizliği yüzünden hastaneye kaldınlan 8 aylık kızının başından bir an olsun aynlmryor. (yanda) Saddam Çocuk Hastanesi'nin acili Bağdat'taki Saddam Çocuk Hastanesi'ne, yetersiz beslenmeye bağlı sorunlar yüzünden gelen çocuklann sayısı fazla. Hastanenın acıl servısınde gördüğümüz küçük, çelımsız bedenler, "beslenemiyoruz" dı>e haykınyor sanki. Ana babalann gözlerındekı kaygı ifadesinı sılmek kolay değil. Fotoğraf makinelerinden, gazetecilerden medet ummayı çoktan kesmişler. Saddam Çocuk Hastanesi'nin senıslenni dolaşmaya çıkıyoruz. Um Ghaida, karşılaştığımız öteki annelerin aksine, resım çekmemize fazla tepki göstermiyor. Çocuğu iyileşecek, bunu biliyor, ondan. Doktordan, Um Ghaıda'nın kızının bağırsak enfeksiyonundan hastaneye kaldınldığını öğrenıyoruz Enfeksıyonun sebebı, yetersiz beslenme. Um Ghaida'danın 8 aylık kızı 6.8 kilo ağırlığında. Doktor, "Halbuki bu, 6 aylık bir çocuğun kilosudur" diyor. hassasiyetle durulurken Irak halkını hedefleyen uranyum yüklü bomba ıddiaJan, en hafifinden "ikiyüzlülüğün'' göstergesı. Körfez Savaşı'nın Iraklı çocuklara hediyesi kan kanseri olmuş. Çocuklarda kan kanseri, bugün tedavi edilebilir hastalıklar arasında. Irak dışında... Iraklı çocuklar, yaptınmlar yüzünden, bu hastalığın tedavısi içın gereken ilaçlardan yoksun. Iraklılann BM yaptınmlanna taktıklan ad şu: "Uluslararası topluluğun kitle imha silahı" Irak'a giden bir insanın aklından ıster ıstemez şu soru geçiyor: "Sahi, yaptmmlann amacı neydi?" BM'NÎN 687 SAYILI KARARI Irak'ın hedefî yaptınmlan hafîfletmek Birleşmiş Milletler Sözkşmesi 'nin 41. mad- desine göre, Güvenlik Konseyi, üye devletlen bazı durumlarda bır ül- keye karşı yaptınm uy- gulamaya çağırabıliyor. Bugüne kadar BM 12 ülkeye yaptınm uygula- dı (Rodezya, Güney Af- rika, eski Yugoslavya, Irak, Somali, Libya, Lı- berya, Haiü, Angola, Ru- anda, Sudan ve Sier- ra Leone. Bu ülkeler- den Güney Afhka, Ro- dezya, Haitı ve eski Yu- goslavya 'ya uygula- nan yaptırımlar tama- men kaldınldı.) BM Güvenhk Konse- yi, 6 Ağustos 1990 tanh ve 661 sayılı kararla, Ku- veyt'i işgal eden Irak'a ambargo uygulamaya başladı. Buna göre gıda, ılaç ve benzeri ınsani yardım malzemeleri dışında Irak'a her türlü ihracat, bu ülkeden her türlü ıt- halat yasaklandı. Aynı kararla, BM Gü- venlik Konseyi'ni oluş- turan 15 üye ülkenın temsilcılerinden oluşan Yapnnmlar Komıtesi ku- ruldu. BM Güvenhk Konseyi, 3 Nisan 1991 tarihinde, Körfez Sava- şı'nı sonlandıran 687 sa- yılı karan kabul ettı. Karar, Irak BM'nın öne sürdüğü koşullan yenne genrene kadar am- bargonun yürürlükte kal- masını öngörüyordu. Irak'ın BM koşullanna uyup uymadığı da dü- zenlı olarak gözden ge- Eczaneler ağn kesİGİleri unutmuş• Bir eczanenın eczane olduğunu ne dışandan, ne de içeriden anlamak mümkün. Raflar bomboş. Yurtdışından gelen ilaçlar, kendi orijinal paketlerinde satılmıyor. Hastanın kaç adet hapa ıhtiyacı varsa o kadan külaha konulup müşteriye veriliyor. Bağdat'taki eczaneler, alışağınuz eczane manzaralanndan farkh. Ilaç bulunması gereken raflar bomboş. Dışandan bakıp bır eczanenın eczane olduğunu anla\ abılmemiz mümkün değil. Içen gınnce de durum çok değışmıyor. Rehberimız söylemese karşımızdakı boş raflardan, girdığimız dukkânın eczane olduğunu çıkaramayız. Raflarda yer alan ılaçlann genel görüntüsü de alıştığımızdan farklı. Renklı renklı kutular yok ortada Üzerine seloteyple etıket rutturulmuş kahverengi şışeler var yalnızca. Eczacılar, daha hafif hastalıklar ıçın genellıkle. eldekı malzemeden kendı hazırladıklan solüsyonları sunuvor müştenye. Yurtdışından ıthal edılen ve raflarda sergılenmeyen ilaçlar, orijinal paketleri veya şışeleri içinde satılmıyor. Taneyle satılıyor. Hastaya kaç "adet" ilaç gerekiyorsa o kadar **adet" ilaç kâğıttan bir külahın içine konulup müşteriye uzatıhyor. Eczanelerde antibiyotikler, ağn kesiciler gıbi temel ilaçlan bulmak bile kolay değil. IrakJı doktorlar, hastanelerde de anestezi ılaçlannın eksıkliğinden yakınıyorlar. Irak Sağlık Bakanlığı'na göre, yaptınmlardan önce 500 milyon dolarlık ilaç ithalat rakamı, yaptınmlardan sonra yılda 35 milyon dolara düşmüş. Birleşmiş Milletler'in petrol karşılığı gıda ve ılaç programıru uygulamaya koyduğu 1996 yılından sonra ülkeye giren ilaç tutan ise 350 milyon dolar. Gıda ve ılaç karşılığı petrol programı çerçevesindeki her anlaşmanın Birleşmiş Milletler Yaptınmlar Komitesi tarafindan onaylanması gerekiyor. Bu uzun \ e karmaşık bürokrasi, ilaçlann kullanıcılara ulaşmasını zorlaştınyor. Irak, Yaptınmlar Komıtesi'nin iki üyesi AfiD ve lngiltere'yi en temel ilaçlarla ilgilı anlaşmalan bile geciktirmekle suçluyor. Hastanelerde, gene y p u bağlı, tıbbi cihaz eksiklig de sağlık sısteminin bır başka önemlı sorunu. Kapasitelennın a,tmda çalışan sağlık merkezlerimn rehabilıtasyonu için cıddı bir yatınma ihtiyaç var. Kısacası, çeşitlı h patlamaya neden olan bu hastalıklann tedavisi i;ın gereken ilaçlan da elmden almış. çınlecektı. Bu tanhten sonra, BM Özel Komısyonu UNS- COM ve Uluslararası Atom Enerjı Ajansı (1A- EA), Irak'takı kımyasal, bıyolojık silahlann ve balistık füzelennin yer- lennın saptanması ve im- hası iştemıne başladt. Ancak Irak'ın, ABD'nin güdümünde olmakla suçladığı UNSCOM'la ışbirlığıni çeşitlı kereler kesmesı, 199l'den son- ra lrak'la BM arasında- kı ıplen sık sık kopma noktasma getırdı, ABD ve Îngiltere'nin Körfez'e savaş gemılennı yolla- masına neden oldu. UNSCOM istenmiyor Irak, son olarak, 5 Ağustos'taUNSCOM'la ışbırlığinı, bu kurumun Irak'ın sılahlardan ann- dınldığını hıçbır zaman onaylamayacağı gerek- çesıyle durdurma kara- naldı.BM.9Eylül'deal- dığı karşı kararla, Irak'a uygulanan yaptınmlann yılda ıkı kez gözden ge- çınlmesi uygulamasını süresiz olarak askıya al- dı. Güvenlik Konseyi de, Irak'ı kınayan bır kara- n kabul etti, bundan son- ra Körfez'de ıpler gıtgi- de gerildi. BM Genel Sekreteri Kofi Annan, son knzde- kı arabuluculuk çalışma- larında, yaptırımların "kapsamlT olarak göz- den geçınunesıni ve am- bargonun kalkması ıçın "makul" bır takvım çı- kanlmasını önermışti. Annan, Körfez'de iplerin kopma noktasma gelı- şinden önce, ambargo- nun kalkması içın Irak'ın yüzde 100 sılahlardan anndınlması koşulunda da bır esneklık arayışın- daydı ABD, "Irak'ın, tünelin ucunda ışık gör- meden bütün koşullan yerine getirmesi" koşu- lunda; Irak. "hiçbir za- man temiz raporu ver- meyeceğini'' iddia ettıği UNSCOM'la ışbırlığıne yeniden başlamamakta "ısraru." Bağdat yönetimı, bu- nunla bırlıkte, yaptınm- lann bu kadar uzun sür- mesıne bütün dünyanın yavaş yavaş tepki ver- meye başladığı bır dö- nemde; asıl hedefınin, denetleme çalışmaları sürse bile, ambargonun hafifletilmesinı sağla- mak olduğuna daır sın- yaller göndenyor Yarın. irak'ta yaşam