Katalog

23EKİM 1998 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ / cumek(§ turk.net 13 Moody's heyeti TÜPkiye'de I Ekonomi Servisi - ABD'nin önde gelen kredi derecelendirme kuruluşu Moody's yetkilileri dün Türkiye'ye geldi. Ekonomide 1998 yılı gelişmeleri ve 1999 yıh bütçe tasansı hakkında detaylı bilgi alacak olan Moody's yetkilileri, ekonomi bûrokratlan ile görüşmelerden sonra, hafta sonu ya da gelecek hafta başında Türkiye'den aynlacakJar. Moody's'in yıl sonuna kadar Türkiye'ye bir rating notu vermesi bekleniyor. Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's en son 1997 Aralık ayında Türkiye'nin " B l " olan kredi notunu değiştirmemiş, aynı düzeyde tutmuştu. hale tfuyupuları hternette • ANKARA (AA) - Başbakanlıgın açacağı ihalelerin duyurulan artık Internette yer alacak. Başbakanlık, satın alacağı malzemeler için açılacak ihaleleri Resmi Gazete'nin yanı sıra Internet'teki web sitesinde de ilan ediyor. Otomatik flyatlandıpma • ANKARA (AA)-Fuel oilde Akaryakıt Fiyat Istikrar Fonu (AFtF) kesintisi arttınldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlanan tebliğine göre fuel oillerde daha önce bin 600 lira olan AFlF payı 3 bin 150 liraya yükseltildi. Sümerbank'ın yeni kattlımı • Ekonomi Servisi - Türkiye Kalkmma Bankası ve Japonya'nın sigorta şirketi Nippon'un ortakhğı ile kurulan Türk Nippon Sigorta AŞ'nin yûzde 85.22 hissesi, Sümerbank tarafindan satın alındı. ^psp,j pp Sîgorta A$'nin Yönetim Kurulu Başkanlığı'na Sümerbank Genel Müdürü lsmail Emen, Genel Müdürlüğü'ne de F. Nuşin Artun getirildi. TİİRMOB'da görev dağılımı • ANKARA(AA) - Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odalan Birliği'nde (TÜRMOB) 9. Olağan Genel Kurulun ardından toplanan Yönetim Kurulu görev dağılımı yaptı. Bursa'da yeni doğalgaz hattı • BURSA (AA) - Bursa'da doğalgaz kullanımınm yaygmlaştınlması amacıyla yürütülen çahşmalar çerçevesinde 40 bin konuta daha doğalgaz verilecek. Botaş Bursa Doğalgaz Işletme Müdürü Turgay Topaloğlu, yaptığı açıklamada "Bursa Doğalgaz Projesi" kapsamında yer alan, ancak hat götürülemeyen semtlere doğalgaz vermeyi amaçladıklannı belirtti. Azerbaycan petroHeri • BAKÛ(AA)- Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR'm Başkanı Natık Aliyev, Türkiye'de 29 Ekim'de cumhurbaşkanlannın Hazar geçişli Transkafkasya boru hatlannı desteklediİderine ilişkin bir siyasi açıklamanın imzalaranasınm scz konusu olduğunu bildirdi. 2. SİAD Zirvesi Uudağ'da • BURSA(AA) - Sanayici ve işadamı derneklerini bir aıaya getirecek olan "2. SAD Zirvesi" 11 Aralık tarihinde Uludağ'da tcplanacak. Bursa Sanayici vt tşadamlan Derneği (lUStAD) Başkanı Erol Tirkün düzenlediği tolantıda. zirvenin ana tenasmın "Siyasette Kform" olacağını, zirve smucu acıklanacak olan Bışkanlar Kurulu Eldisi'nde, StAD Crelerinin ortak görüşlerinin fcjdunması nedeniyle anket cdzenlediğini söyledi. Dünya Bankası Başkan Yardımcısı, 'Reçeteler enflasyonu düşürmeyebilir' dedi Stiglitz: Işçiler acıyı hissetmeliANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Dünya Bankası Başkan Yar- dımcısı ve ABD Başkanı Bill CHn- ton' ın ekonomi danışmanı Joseph Stigtttz, enflasyonla mücadelenin sürdürülebilir olmadığının algı- lanması durumunda Türkiye'de enflasyonun yükseleceğini söyle- di. Enflasyonla mücadelede işcile- rin de acıyı hıssetmesi gerektiğini belirten Stiglitz, sunulan reçetele- rin her zaman enflasyonu düşür- mediğine dikkat çekti. Devlet Ba- kam Güneş Taner ise Türkiye'nin dışandan borçlanamadığını vur- gularken; dünyadaki ekonomik krizin Latin Amerika ülkelerine sıçraması durumunda Istanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın (İMKB) eksi 1000 puana düşece- ğini söyledi. Hazine Müsteşariığı, Dünya Bankası, Türkiye Bankalar Birli- ği, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Boğaziçi Universitesi, Credit Suisse First Boston Saban- cı Universitesi, Devlet Planlama Teşkilatı, Bilkent Universitesi'nin katkılanyla "Türkiye'de Enflasyo- • Clinton'm ekonomi danışmanı Joseph Stiglitz, enflasyonun düşürülmesi için büyülü formül bulımmadığını söyleyerek 'hasta ameliyat masasında kalabilir' uyansında bulundu. • Taner Türkiye'nin dışandan borçlanamadığını vurgularken; dünyadaki ekonomik krizin Latin Amerika ülkelerine sıçraması durumunda Istanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın eksi 1000 puana düşeceğini söyledi. nun Düşürülmesine İlişkin Sorun- lar" konulu ikı günlük konferans dün başladı. Dünya Bankası Başkan Yar- dımcısı Stiglitz, Türkiye'nin yük- sek enflasyona karşın büyümeyi sürdürdüğüne dikkat çekti. Enf- lasyonun düşürülmesi için "büyü- lû formül'' bulunmadığını söyle- yen Stiglitz, enflasyon kadar dü- şürühnesinin de maliyetli olduğu- nu belirtirken çok fazla maliyet ödemesine karşın enflasyonu dü- şüremeyen ülkeler bulunduğunu anımsattı. "Hasta, ameliyat masa- sında kalabilir" uyarısını yapan Stiglitz şöyle konuştu: "Şili'de felaketie sonuçlandı. Ba- a ülkeler enflasyonun düşürülme- sinde \erilen reçetetere uymalan- na karşın. enflasyonun düşmediği de görüldü. Bunun işe yarayacağı- nı oereden biMyoruz? Manüğımız, enflasyonun düşürülmesinde ma- liyetin göz önüne ahnması gerekti- ğini de ortaya koyuyor. Burada sa- dece hastalığı suçlayamazsınız." Stiglitz, "Bu durum mali yapn yı da bozuyor ve Türkiye'ye giren yabancı sermayenin azalmasına neden oluyor" dedi. Stiglitz. şok önlemlerin, enflas- yonun süreç içınde düşürülmesin- den daha maliyetli olduğunu ve risk taşıdtğını vurgulayarak "Her- kesin hükümete inanması ve fiyat ayariaması yapması gerekli" diye konuştu. Enflasyonun düşürülme- sinde "hükümetlerin politikalan başansız olsa bile bunun sürdürü- leceğmin toplum tarafindan algı* lanması. acının toplum icinde adil dağıülması ve ekonomik politika- olduğunu kaydetti. Stiglitz, işçile- rin acıyı hissetmesi gerektiğini söylerken "Onlar tabiatlan itiba- nyla neden enflasyon mücadelesi- nin bedeli bizim cebinüzden çık- sın. Biz yaratmadık diyoriar. An- cak birileri geniş tabanlı uziaşma Bankalarda yıldmm nikâhlar sürüyor HAZALATEŞÇAKIR Uluslararası bankacılıkta son 2 yılda banka evlilikleri artarken Avrupa'daki en büyük 5 banka piyasanın yüzde 15'ini kontrol etmeye başladı. Citibank ile Tra- velers Group ve Bank of America ile Na- tionsBank arasında da bu yıl birleşme bekleniyor. Harcamalarda kısıtlamaya gitmek amacıyla gerçekleştirilen birleş- melerde, müşteri ilişkileri de mercek al- tına yatınlıyor. Dünyada şirketler, bankalar, sanayici- ler rasyonalizasyona yönelirken gıda, tekstil, petrol, deri gibi birçok sektör ev- lenme yoluyla dış pazarlardaki gücünü korumaya çalışıyor. Bu yıl ABD'de 30 şirket birleşirken gelecek yüzyılda 40 ara- ba şirketinın 6'ya düşmesi bekleniyor. Gelecek 10 yıl içinde Avrupa'daki banka- cılığın yoğunlaşma düzeyinin ABD'deki düzeylere erişeceği bildirilirken bankala- nn hızla birleşme yoluna gitmesinin fir- malann, arük uluslararası ölçekte düşü- nen ve hareket eden bankacılarla çalış- mak istemesinden kaynaklandığı belirti- liyor. Bir diğer neden olarak da firmala- nn geniş yelpazede müşteriye hizmet ve- ren büyük finansal kuruluşlarla çalışmak istemeleri gösteriliyor. Bankalararası birleşmelerin gelecekte kurumsal hesaplarla ilgilenilmesi konu- sunda kanşıklıklara neden olacağı da sav- lanıyor. Bazı bankalar harcamalarda kısıt- lamaya gitmek amacıyla bazılan da bü- yüyerek yeni iş yaratmayı istedikleri için birleşmeyi uygun buluyor. Iflasohnaz Banka sayılarının azalmasının iflas yo- luyla olmayacağma işaret eden uzman- lar, müşteri tabanı yüksek olan bankala- nn daha kolay saülabileceğini belirtiyor. Bankacılık sektörünün bu yılın ilk yan- stnda büyük paralar kazandığma işaret e- den uzmanlar, gelecek yıllarda zor gün- lerin beklediğini vurguluyor. Rusya kri- zinin 1999'da kendini göstereceğini kay- deden uzmanlar, Türkiye'de yasal olarak ortaya konan asgari sermayenin çok dü- şük olduğunu savlıyor. Bankacılığın, dü- şük enflasyon ve düşük faiz döneminde şimdiki kadar kârlı ohnayacağını söyle- yen uzmanlar, bu nedenle uzun vadede sağlam müşteri tabanı oluşturulması gerektiğini söylüyor. Petrolfiyaûan devleriüzüyor Ekonomi Servisi - Petrol ve doğalgaz fiyatla- nnın son 12 yılın en düşük düzeyinde se>Tetme- si, petrol devlerinin de kârlarını azalttı. Dün üçün- cü çeyrek sonuçlarmı açıklayan halka açık ABD şirketlerinden Exxon'un net geliri yüzde 23 dü- şerken Amoco'nun gelirleri yüzde 52, kân yüz- 'de 13.23 geriledi.'Texaco'nun kazancı yüzde 56, Öcciâental ŞirketiVn hisse bazmda yırtık geli- ri ise bir önceki yıla göre yüzde 75 'den fazla ge- riledi. Devlerin kazançlanndaki düşüşün ana nedeni, fiyatlardaki gerileme olarak gösteriürken Asya krizinin de mali durumu kötü etkılediği belirtil- di. Daha önce yapılan açıklamalara göre dünya petrol fıyatlanndâki gerileme yüzünden Shell'in yan yıl gelirleri geçen yıla göre yüzde 21 oranın- da azalırken Mobil'in net geliri de yılın ilk çey- reğinde yaklaşık yüzde 15 düşmüştü. Dünyanın en büyük halka açık petrol şirketi olan Exxon'un dün doğruladığı verilere göre pet- rol fıyatlannın 1986 yılmdan beri en düşük dü- zeye gelmesi, şirketin net gelirinde yüzde 23 'lük düşüş kaydedilmesine yol açtı. Amoco-BP birieşmesi Amerikan Amoco şirketi ise geçen yıl 340 mil- yon-dolar olan üçnncüçeyrek kânmn btt yılın ay- nı dönemi itibanyla 295 milyön dolara duştüğü- nü açıkladı. Amoco şirketinden yapılan açıkla- mada kazançlardaki düşüşün başlıca nedeninin dünya petrol fiyatlannın geçen yıldan bu yana yaklaşık yüzde 30 oranında düşmesi gösterildi. Amoco yetkilileri, British Petroleum (BP) ile ger- çekleştirilen 47.9 milyar dolarhk birleşme işlem- lerinin ise 1998 yılı sonuna kadar bitirilerek Ex- xon ve Royal Dutch/Shell Grubu'nun ardından dünyanın üçüncü büyük petrol şirketi olarak yer- lerini alacaklannı açıkladılar. Söz konusu birleş- me gerçekleşince BP Amoco ştrketmin 6 bin ki- şiyi işten çıkarması beklerüyor. sağlamadıkça başanlı olamazsı- nız" dedi. Mali deregülasyonun arttmlması ya da faiz gelirlerinin vergilendirilmesi konusunun da enflasyonla mücadelede ele alına- bileceğini kaydeden Stiglitz, risk- lerin büyük olması nedeniyle po- litikalann esnek olması gerektiği- ni belirtirken politikalann uygu- lanması için beklenen "doğru za- nuuun" hiçbir zaman gelmeyece- ğini söyledi. Stiglitz, "Sosyal sl- gortalar alanmdaki değişimter çok önemli olabiür" dedi. Stiglitz, çok katı kur politikalannın uygulan- masında, mücadelenin sürdürüle- bilirliğini engelleme olasılığının çok yüksek olduğunu vurguladı. Taner de, "alkol bağunMığıııa" benzettiği enflasyonla mücadele- de yalnızca ilaç bulunmasının ye- terli olmadığını, belli bir süreç ve taviz gerektiğini söyledi. Taner'in, enflasyonla mücadele politikasın- da başanlı olunup olunmayacağı- nın belli olmadığım söylemesi dikkat çekti. Taner, küreselleşmenin Asya kriziyle risklerinin ortaya çıktığı- nı belirtirken, altm, petrol gi- bi emtia fiyat çalkantılany- la karşı karşıya kalan Rus- ya'nın 25-40 milyar dolar İcaybetmesine neden olan krizi kısa zamanda atlatama- yacağına dikkat çekti. "Rusya'da cetin laş ayian sürecektir. Durum iyileşme- den daha da beterleşecektir. Bu bulaşıcı hastahk kontrol- den çıkacak. Türkiye geçen 5 ayda bütün önlemJerini akü. Arbk pazarUrdan borçlana- mryor. ABD Hazine bonosu faizinin çok üzerindeborcto- nıyonız" diyen Taner, Latin Amerika ve Brezilya'da so- runlar olduğunu, bu ülkele- rin para birimlerinin düşme- si durumunda tMKB'nin ek- si 1000'lere düşeceğini söy- ledi. Taner, bu krize katkısı ol- mayan Türkiye'nin mali kaynaklanmn yalnızca yüz- de 15'inin özelde olduğunu belirtirken "Kamuda kalan yüzde 85, gerçekten insanla- nn ihtiyacı mı, yoksa yalnız- ca siyasilerin kanaati mi" di- ye sordu. Sokaktaki insanla- nn ağır vergi yükü altında ezildiklerini söyleyen Taner, "Her ne kadar kâra piyasa yaşansa da Türkiye'nin ya- bancı yaünmlan 10 milyar dolan aşmah" dedi. Stiglitz, bugün ODTÜ'de düzenlenecek seminerde 1998-1999 "Dünya Kalkın- ma Raporu"nu sunacak. Ra- porda. yüksek gelirli endüst- riyel ülkelerin bilgi sınınm sürekli yükseltmeleri nede- niyle kalkınmakta olan ülke- lerin hareketli bir hedefı iz- lemek zorunda kaldıklan be- lirtildi. Beko KOBÎ dalmda, Netaş da büyük şirketler kategorisinde ödül aldı Kalitede Türk şirkederinin başarısı Avrupa Kalite Ödülü. Ekonomi Servisi -Türk şir- ketleri bu yıl verilen Avrupa Kalite Ödülleri'nden ikisini aldı. Avrupa Kalite Yönetim Vakfı (EFQM) tarafindan verilen "1998 Avrupa Kalite ÖdüUeri"nde Beko, KOBİ kategorisinde büyük ödüle layık görülürken Netaş bü- yük şirketler kategorisinde başan ödülünü aldı. Ödüller, dün akşam Paris Kongre Sarayf nda düzenle- nen bir törenle sahiplerini buldu. Avrupa Kalite Ödü- lü'nü büyük işletmeler da- lmda Ingiliz kargo şirketi T- NT aldı. Bu kategoride Tür- kiye'den Arçelik ve Netaş a- day gösterilmişti. Beko Ticaret'in Genel Müdürü A. Gündüz Özde- mir, kalite ödülünü almak- tan gurur duyduğunu söyle- yerek "Avrupa Kalite Odü- lü'nü 75. yıhndaJd Cumhu- riyetimize armağan ediyo- ruz" dedi. Özdemir, kendi ülkesinde başanlı olmadan dünyada başanlı olmanın mümkün olmadığını belirterek "Biz, Beko olarak önce Türkiye pazarmı çok iyi idrak ettflc Sonra dunyaya açıldık" diye konuştu. 'Aboneoldıık' KalDer Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Yümaz Argü- den de Türkiye'nin son üç yılda Avmpa'da en çok ödül alan ülke konumuna geldiği- ni vurgulayarak "Avrupa Katte Odülleri'ne abone ol- mamız, artan rekabet gücü- müzün göstergesi" dedi. TÜSİAD, 'Türkiye'de Yeni Bir Ekonomik ve Ticari Diplomasi Stratejisine Doğru' raporunu sundu 6 Küreselleşme kutsal bir kavram değü 9 Ekonomi Servisi- Türk Sanayi- ci ve Işadamlan Derneği (TÜSİ- AD), makro-ekonomik dengelerin yerine oturmadığı, kamu bütçe ve dış ticaret açıklannın kapatılama- dığı, özelleştirmelerin usulsüzlük- lere dönüştüğü Türkiye'nin, dış ekonomik ilişkilerini masaya ya- tırmasmı istedi. TÜStAD'ın, "Türkiye'de Yeni Bir Ekonomikve Tkari Diplomasi Stratejisine Doğ- ru" raporunda küreselleşmeye "körü körüne hayranhkla" bakıl- maması gerektiği belirtilerek "Bu kutsal bir kavTam değiL Ancak ekomik küreseDeşme kacmümaz" görüşüne yer verildi. TÜSİAD, Ekonomik Işbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) Asya Pasifik ve Latin Amerika Bö- lümü'nden sorumlu Mehmet Öğütçü tarafindan hazırlanan 300 sayfalık raporu dün kamuoyuna açıkladı. Rİporda somut öneriler- le 21' inci yüzyılın genel eğilimle- ri ortaya koyuldu. Türkiye'nin dış ekonomik ilişkilerinde belirleyici öneme sahip AB ve ABD ayağının dengelenmesi için Rusya ve Çin R a p o r d a y e r a l a n ö n e r i l e r Raporda, dış ekonomik ilişkilerde başan için dikkate alınması gerekli konular şöyle sıralandı: • Ülkenin uzun vadeB hedefferine ilişkin parti- lerüstü geniş bir konsensus \e dddi bir değişimin gereküTiği konusunda toplumun her kesiminde ge- nel bir anlayış birliğinin oraşması gerekir. • Saptanan hedefleri gerçekleştirmek için ta- sarlanmış uygulanabilir bir sistem tasanmının mevcudiyeti saptanmalı. • Yükseten pazar, teknoloji ve sektörleri yakın taldbe alacak. yaraüa politikalar geüştirip uygu- layacak. kişisel ilişkileri ve tanıtımı ön pJaada tu- tacak nitelikH insan gücü yçtistiıihnesi. poMkalar- da devamhhği sağlayacak profesjtMiel persond dfi- zenJemck-rinin benimsenmesi zorunJu. # Teorik ufuk turlannı geride bırakıp pragma- tik, sonuç yönelimli ve sorun çözmeyi amaçlayan, ileriyi görebilecek ve mevcut kaynâklan hareke- te eeçirebilecek vizyona sahip bir siyasi irade ve liderlik. ile ilişkilerin güçlendirilmesinin zorunluluk taşıdığına dikkat çeki- len raporda, gelecek yüzyılın, stra- tejik araştırmalannı bilgi. iletişim ve teknoloji ile bütünleştiren ülke- lerin yüzyılı olacağı bildirildi. Tür- kiye'nin, bölgesel bir ekonomik cazibe merkezi haline geldiği kay- dedilen raporda. 2010 yılında ula- şacağı bazı tahmini büyüklüklere de yer verildi. Oğütçü'nün TÜSİAD'ın rapo- runda, DRI/McGraw-Hill Danış- manlık Şirketi'nce hazırlanan Tür- kiye'nin 2010 yılı tahminlerinde, yüzde 4.6 ortalama yıllık ekono- mik büyume, 74-77 mılyon nüfus, 266 milyar dolarhk toplam GSMH, 4.326 dolar kişı başma ge- lir. dünya mal ihracatından yüzde 0.74 pay, mal ve hizmet ıhracatının da yüzde 34 düzeyinde öngörüldü- ğü kaydedildi. Fırsatlar kaçmadı Küreselleşme sürecınin henüz tam olarak tamamlanmadığı kay- dedilen raporda, "Son Asya, Rus- ya, Latin Amerika bunahım ekono- mik güçler dengesini temeiden sar- sacagı içinTürkiye'nin. karşvlaştir- maiı cografı kaynak. insan gücü ve siyasi üstünlükkrini kullanaraküst kümelereyükselme şansı henüzka- çınlmamışOr- görüşüne yer veril- di. Raporda. 2020 yılında dünya ekonomisı için her şeyin "bugün- kü gibi" ve "yüksek perförmans" olmak üzere iki alternatıf vizyon sunulduğu kaydedilerek küresel ekonomik ağırlıkta OECD dışın- daki ülkeler lehine müthiş bir güç kayması yasanacağı bildirildi. OECD dışındaki ülkelerin 1995 yı- hnda dünya GSMH'sinde yüzde 40 olan payının, 2020 yıhnda yüzde 60'ın üzerine yükseleceği kaydedi- len raporda, "Büyük Beşjer" ola- rak tanımlanan Brezilya, Çin, Hin- distan, Endonezya ve Rusya'nın topluca dünya GSMH'sinin 3'te bi- rine hükmedecekleri görüşüne yer verildi. İtfaalat artacak Türkiye'nin 300 milyar dolann üzerinde GSMH büyüklüğü ile dünyanın önde gelen pazarlann- dan birisi olduğu bildirilen rapor- da, 2000 yılına kadar ithalann her yıl yüzde 15 oranında artarak 60 milyar dolara çıkmasının öngörül- düğü kaydedildi. Raporda, Türkiye'nin bölgesel gücüne de dikkat çekilerek teleko- münikasyon, enerji sistemleri, bankacılık ve finansman, hava- alanlan, yollar ve limanlannda da sağlam bir altyapının oluşturulma- sı gerektiği vurgulandı. ÇtFTÇİ DOSTU SADULLAH USUMİ Tekel İşçileri Tokat'ta Eylem Yapacak Bir zamanlar kamuoyuna "Türk ekonomisinin kurtu- luşu" olarak sunulan "özelleştirme hareketi" daha ta- mamlanamadan tam bir fiyaskoya dönüştü. Silahlı ve silahsız çeteler el ele verdi. İşe kan bulaş- tı. Hükümetlerin açıklamalanndan ve gazetelerden iz- lediğimiz kadan ile seri cinayetler işlendi. Üç, beş yıl öncesine kadar cebinde beş kuruşu olmayanlartrilyon- larca lira servete ulaştı. Bugüne kadar halkımızın şiddetli tepkisine rağmen yok pahasına satılan SEK, Et-Balık Kurumu ve Yem Sa- nayii gibi dev devlet kuruluşlan ejden çıkar çıkmaz hay- vancıîık büyük bir darbe yedi. Üreticilerimiz fakirleşti. Kırsal kesimlerde açlık baş gösterdi. Buna karşılık süt ve et sanayicileri büyük paralar kazanmaya başladılar. Ardından sıra Türk tütün ve sigara sanayiine geldi. TUrgut Özal'ın başbakanlığı döneminde bir gece ya- nsı çıkanlan yasa ile yabancı sigara ithalatı serbest bı- rakıfdı. Yetmedi... Türkiye'de yabancı sigara fabrikalarının kurulması- na ve satış yapmasına izin verildi. Tabii, arkasından da yabancı sigaraların harmanına katmak üzere Ameri- ka'dan tütün ithalatına başlandı. Böylece, Türk tütün piyasası da sigara sanayii de, it- halat ve ihracatı da Amerikan, Ingiliz ve Fransız firma- lannın eline geçti. Tütün ihracatımız yan yarıya azaldı. Türk sigara piyasasının yansını yabancı sigaralar pay- laştılar. Her yıl da Amerika'dan 30 milyon kilonun üs- tünde tütün ithalatına başladık. Gene yetmedi... Amerikalılar, Fransızlar, Ingilizler almaya, bizimkıler de satmaya doyamadı. Önce Akhisar sigara fabrıka- mızı ve iki sigara markamızı Amenkan-ingiliz ortaklıgı olan BAT şirketine devretmek için törenlerte anlaşma- lar imzalandı. O da yetmedi... TEKEL, beş kuruluşu daha ortaklık adı altında satı- şa çıkardı. Bunlardan bıri ve en önemlisi Tokat sigara fabrikası... Türk sigara sanayiinin tek güvencesı... Yabancı sigara şirketlerinin her çareye başvurdukla- n halde, yıkamadıklan tek sigara markası TEKEL 2000... TEKEL 2000 sigarasının imal edildiği yer de Tokat si- gara fabrikası... Tokat sigara fabrikasında 1.300 Türk işçisi çalışıyor. Yıllık sigara üretimı 24 milyon kilo. Bunun tamamınaya- kını TEKEL 2000 sigarası... Marlboro sigarasının Tür- kiye'de yıllık satışı ise 23 milyon kilo... Başa baş ve di- şe diş bir rekabet... Yabancı şirketler yıllarca süren rekaberten başanlı çı- kamayınca, politika değişikliğı yapma gereğini duydu- lar ve Tokat sigara fabrikasına talip oldular. • • • Tokat sigara fabrikası Amerikalılann veya Ingilizlenn eline geçtığı anda TEKEL 2000 sigarasının işi bitirile- cek. TEKEL 2000 sigarası yok olduktan sonra da Tür- kiye'nin tüm sigara piyasası yabancı şirketlerin dene- timine girecek. Marketlerde, bakkallarda, satış yerierinde Türk tütü- nünden yapılmış bir tek sigara kalmayacak ve hepsı ta- rihe kanşacak. Vitrinlerde sadece Marlboro ve Kent gi- bi yabancı sigaralar kalacak. Türk hükümetleri böylece tamamen devre dışı bıra- kıldıktan sonra, yabancı şirketler üreticilerimizin yetiş- tirdiği nefis tütünleri son derece düşükfıyatlarla alacak, sigaralannı da tiryakilerimize bugünküfiyatlann belki de üç veya dört katına satacak. Böylece, Osmanlı döneminde 60 binden fazla yurt- taşımızın acımasızca katledildiği reji dönemi yeniden hortlayacak... Milyonlarca Türk tütün üreticisı de, siga- ra tiryakisi de Amerikan, Ingiliz ve Fransız şirketlerinin kölesi haline gelecek... Ardından TEKEL çökecek... 40 bine yakın TEKEL iş- çisinin kaderi yabancı şirketlenn yöneticilerinin iki du- dağı arasında olacak. Toplusözleşme yaptırmayacak- lar. Sendikalı işçileri sokağa atacaklar. Tam bir eli so- palı yönetim kurulacak. Ya, dayak yıyeceksın, hakare- te uğrayacaksın... Ya da aç kalacaksın... Işte... Milyonlarca tütün üreticisi ve TEKEL'de çalı- şan 40 bine yakın işçi, hükümetin TEKEL'ı parçala- yarak yabancılaştırmasına bu nedenlerie karşı çıkıyor... Tepki gösteriyor... İlk protesto toplantısı Tokat'ta. Pa- zar günü saat 15'te spor sarayında yapılacak eyleme Türkiye'nin her tarafindan gelecek binlerce ışçi ve üre- tici katılacak... Hükümetten TEKEL'ı satmaktan vaz- geçmesi istenecek!.. Eğer, hükümet satış karannda ısrar ederse eylemler bütün Türkiye'ye yayılacak... Toplantıya Tokat milletvekilleri ile Tek Gıda-lş Genel Başkanı Orhan Baltan ve Tütün Platformu Başkanı Orrıan özet de katılacak... Tek Gıda-lş Samsun Bölge Başkanı pazar günü yapılacak eylem ile ilgili şunlan söylüyor: "Ortaklıkyolu ile özelleştirilmek istenen Tokat Sigara Fabrikası çalışanlannın ve Tokat halkının bu yağmala- madan nasıl etkileneceği, Tûrk tütûnünün ve ekicisinin bu saldından nasıl kurtulacağı konulannın görüşülûp tartışıldığı, çıkış yollannın araştınlıp bir mücadele pro- gramırun hazırlanacağı amacına yönelik olacaktır." Forum dergisi bilanço çıkardı Türkiye'nin 75 yıllık ekonomik serüveni EkonomiServisi- Cum- huriyetin 75. yılının kut- landığı Türkiye'de üç çey- rek yüzyıhn ekonomik bi- lançosu yapıldı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birli- ği'nin (TOBB) Forum der- gisi tarafindan yapılan "Ekonomide nereden ne- reye?" konulu haberde, 75 yılda Türk ekonomisinde yaşanan gelişmeler 50 göstergeyle ifade edildi. Dünyadaki her bin do- larlık geürin 6 dolannm üretildiği Türkiye'de üç çeyrek yüzyıl geride kalır- ken ekonomide yaşanan dikkat çekici karşılaştır- malardan bazılan şöyle: BÜYÜME: Cumhuriyet döneminde Gayri Safi Milli Hasıla sabit fıyatlar- la ortalama yılda yüzde 5 büyüdü. 75 yıllık sürede milli gelir sabit fıyatlarla yaklaşık 34 kat artarken bunun içinde sanayinin pa- yı 80 kattan fazla arttı. MtLÜ GELtR: Kişi başma düşen milli gelir 1923'te 45 dolarken 1997'de 3007 dolara çıktı. Kişi başma gelir en çok 1923-1938'i içeren Ata- türk döneminde artış gös- terdi. Bu dönemde TL yüzde 2 değer kazandı. ENFLASYON: 2. Dün- ya Savaşı yıllan hariç, 1930 öncesinde, genelde tek rakamlı iken bu yıldan sonra çift rakamlı oldu. 1970'li yıllann ortalama yıllık enflasyonu yüzde 25 olarak gerçekleşti. 1980'lerin ortalaması yüz- de 47 olurken 1990'lann ortalaması yüzde 70'in üzerinde gerçekleşti. Enf- lasyonun üç rakamlı oldu- ğu ilk yıl 1980'di. 1980'de fiyatlar yüzde 107 arttı. 1994'te üç rakamlı enflas- yonun ikincisi yaşandı ve fiyatlar Cumhuriyet tarihi- nin rekorunu kırarak yüz- de 124 artış gösterdi. DÖVİZKURL: 1923'te serbest piyasada dolar 1.68 TUden işlem göriiyordu. 1998 Eylülü'nde de 275 bin TL'yi buldu. BÜTÇE AÇIĞI: 1950'den sonra bütçe kro- nik olarak açık verdi. Büt- çe açıklannın en büyüğü 1993 ve96'da yaşandı.