Katalog

&- SAYFA CUMHURİYET 31 ARALIK 1997 ÇARŞAMBA 12 KULTUR '97 ydnıa damgasnn vuranlar TİYATRO Hadi Çaman Yeditepe Oyunculan 15. yülannı Peter Shaffer'ın 'Küheylan' ad- lı oyununu sergileyerek kutladı. Bakır- köy Belediye Tiyatrolan'nda, Genel Sanat Yönetmenliği'ne Müşfik Kenter atandı. Ismet Küntay Tiyatro Ödülleri kapsamında, en iyi oyun yazan ödülii 'Kıyamet Sulannda' adlı oyunu ile Ci- van Canova'ya, en ıyi yapım ödülü 'Azizname 95'e; aynı oyundaki rejisi için Yiicel Erten'e ve 'Kıyamet Sulann- da' ile Kenan Işık'a en iyi yönetmen ödülleri, 'tçerdekiler'deki rolüyle L'ğur Polat'a en iyi erkek oyuncu, 'Kıyamet Sulannda' ile Gılman Peremeci'ye de en iyi kadın oyuncu ödülü verildi. Her yıl düzenlenen Taormina Arte Festivali kapsamında iki yılda bir veri- len Avrupa Tiyatro Ödülü'ne bu yıl Ro- bert VVilson layık görüldü. Özel tiyatrolann ödeneklerini aylar- ca ödemeyerek sezon ortalanna kadar mali belirsizliklere yol açan Kültür Ba- kanlığı, söz konusu tiyatrolara tahsis edilmesi bekJenen kültür mekânlan ko- nusunda da benzer bir tutum sergiledi. Bedia Muvahhit, ölümünün üçüncü yılında anıldı. Afıfe Jale Sahnesi'nin tamamlanabilmesi için koltuklar satışa çıkarıldı. Istanbul Belediyesi Şehir Tiyatrola- n. Tiyatro Araştırma Laboratuvan (TAL) "Anadolu İnsanının Kültürel Kimiiğinde Oyun1 " başlıklı projesinin ikinci buluşmasını "Meddah' üzerine bir çalışmaya yönelik yaptı. Türkiye'nin dördüncü ödenekli tiyat- rosu Izmit Şehir Tiyatrolan açıldı. Ti- yatronun Genel Sanat Yönetmeni Işıl Kasapoğlu. Sait Faik'in 90. yaşı Şehir Tiyatrolan'nda çeşitli etkinliklerle kut- landı. Altan Erbulak Tiyatro Ödülü 'Inadına Yaşamak'taki rolüyle Altan Erkekli'nın oldu. Ferhan Şensoy, Ortaoyuncular'la bir- likte Londra'daki Hackney Empire'da AncaVTsdei'nin "Aptallara GüzelGelen Televizyon Dizüeri" adlı oyununu sah- neledi. Kent Oyunculan, Avusturya In- terkul Theatre'ın davetlisi olarak D.L.Coburnun 'Konken Partisi" adlı oyununu Viyana'da sahneledi. Genco Erkal, Nâzun Hikmet'in 'İnsanlanm' adlı yapıtını Stockholm'de sahneledi. Sonra Fransa'da Coelho'nun 'Sünya- cı' adlı yapıtını yorumladı. Tiyatro Eleştirmenleri Birliği (TEB), tüm tiyatro sanatçılanna bir çagrı yapa- rak -SütekEAydııüık İçin Bir Dakika Karanbk" dayaruşmasma katılmalannı istedi. Dario Fo'nun 'Açık Evlflik' adlı oyu- nunu izinsiz sahneledikleri gerekçesiy- le Füsun Demirel'in sahibi olduğu F&N Ajans Yayın ve Gösteri Sanatlan Ltd. Şirketi, Tiyatro Çisenti aleyhine dava açtı. Bertolt BrechtTiyatrosu'nun uzan- tısı olan BerlinerEnsemble'm üç sanat- çısı Ankara'da 'Love and Revolution' adı altında müzikli bir *Brecht Geeesi' düzenledi. 'Kuvayi Millhe Kadınlan' adlı oyun, Dılek Türker Tiyatro Ayna ta- rafından yıl boyunca sahnelendi. AIi Poyrazoğlu Tiyatrosu 25. yılını kutladı. Tiyatro Kare Zeki Müren'in anısına 'Bir DemetYasemen' adlı müzikali ser- giledi. 'Tiyatro...Tiyatro' dergisi yedinci yı- lını kutladı. TÖBAV ve Denizli Beledi- yesi'nin ortakJaşa düzenledikleri Ulus- lararası AmatörTiyatrolarFestivali'nin 13.'sü bu yıl gerçekleştirildi. Bertolt Brecht ölümününü 40. yılında İstanbul Devlet Tiyatrosu ve Alrnan Kültür Mer- kezi işbirligi ile düzenlenen etkinlikler- le AKM Oda Tiyatrosu'nda anıldı. Izmit Büyükşehir Belediyesi Tiyatrosu Shakespeare'in 'Hamlefini tam ver- siyon sahneledi. 9. Uluslararası İstanbul Tiyatro Fes- tivali 19 Mayıs - 3 Haziran tarihleri ara- sında gerçekleştirildi. Festival bu yıl Ian Holm'la Ingiliz Kraliyet Tiyatrosu, Martin Wuttke'yle Berliner Ensemb- le, Milano Piccolo Tiyatrosu. Weimar Devlet Tiyatrosu, Hebbel Tiyatrosu ve Hanna Schygulla'yj konuk etti. I. Türkiye Tiyatro Öğrencileri Buluş- ması Bursa'da gerçekleştirildi. Anka- ra Ekin Tiyatrosu tarafından sahnele- nen 'Memleket Hikâyeleri' adlı oyunun sahnelenmesi çeşitli illerde engellendi. 25. yılını kutlayan tstanbul Kültür ve Sanat Vakfi'nın düzenlediği 9. Ulusla- rarası İstanbul Tiyatro Festivali bu yıl ilk kez 'Tiyatro Onur Ödülleri' verdi. Yıklız Kenter festiyalin ilk Onur Ödü- lü'nün sahibi oldu. Ödülünü Diana Rigg sundu. Onur Ödülü'nün diğer sahibi ise Italyan oyuncu Giorgio Strehler. Be- dia Muhahhit Ödülü'nü Şehir Tiyatro- lan sanatçılanndan Esin Umuhı aldı. Afife Ödülleri'nde altı ödül alan 'Bir A- ta Krallığım" adlı oyunun yönetmeni Başar Sabuncu'ya bir ödül de Tiyatro Eleştirmenleri Birliği'nden geldi. MÜZİK 1997 Türkiye için festivaller, şenlik- ler ve fılm müzikleri açısından olduk- ça verimli bir yıldı. Müzikseverler çok degişik renk ve tatlarda ezgilerle buluş- ma olanağına kavuşurken yerli müzis- yenler de yurtdışı etkinlikleriyle yıl bo- yunca uluslararası başanlara imza attı- lar. Cemal Reşit Rey Konser Salo- nu'nun düzenlediği Boğaziçi Müzik Festivali, 1. istanbul Müzik Şenliği, De- nizli Caz Festivali ilk kez izleyiciyle bu- luşan etkinlikler arasındaydı. Yeni Kurulan Bursa, Ege ve Karade- niz Senfoni Orkestralannm yanı sıra Bilkent Senfoni Orkestrasf nın Anado- • Bu yıl tiyatro hareketli bir yıl geçirdi. istanbul Tiyatro Festivali Avrupa'nın en ünlü topluluklannı ve sanatçılannı sundu. istanbul Müzik Festivali 25. yılını görkemli biçimde kutladı. Eskişehir Festivali, Ankara Müzik Festivali, Bilkent Anadolu Festivali ve CSO Anadolu'nun bir çok kentiyle buluştu. istanbul Caz Festivali seyirci rekoru kırdı. İDOB, üçüncü yurtdışı turnesini gerçekleştirdi, Zehra Yıldız 'Tosca'da doruğa ulaştı. lu Festivali ve Cumhurbaşkanlıgı Sen- foni Orkestrası'nın Anadolu Kentle- ri'ndekı konserleri klasik müziği Ana- dolu'nun çok çeşitli yöreleriyle buluş- tururken. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, Nev, York'ta Adnan Say- gun'un Keman Konçertosu'nu Suna Kan'ın solist olarak katılırruyla seslen- dirdi. Şef Gûrer Aykal'ın yönettiği or- kestra büyük beğeni topladı. Piyanist Özgür Aydın'ın Alman Radyo ve Televizyon Kurumu'nun en büyük ödülüne değer görülmesi, Kam- ran İnce'nin yeni CD'si Fall of Contan- tinople'un başansı, piyanist Mehmet Okonşar'ın Slovenya Festivalı'ndeki başanlı perfonnansı diğer uluslararası 4. Uluslararası İstanbul Caz Festivali kapsamında dünyaca ünlü isimler bu- luştu. Marcus MÜler, Eric Clapton, Da- vid Sanborn, Joe Sample ve Steve Gadd'den oluşan Legend 97 \e Goran Bregoviç konserleri izleyicilerden en çok ilgi gören etkinlikler arasında yer aldı. Wynton Marsalis eşliğindekı Ehin Jones Special Quartet, Jan Garbarek, Massive Attack, Cesaria Evora festiva- lin önemli konuklan arasında yer alı- yordu. Chaka Khan, Secret Garden, 41 di Meola Grubu, Nigel Kenndy, Ottmar Lieber gibi isimlerle Yapı Kredi Festi- vali , James Carter Quartet Betty Car- ter ve fthan Erşahin gibi isimleri ağır- kestrası'nın daimi şefı oldu. 41. Euro- vision şarkı yanşmasında Türkiye üçüncü oldu. Yanşmada Türkiye'yi temsil eden Grup Etnik, Levent Ça- kar'a ait Dınle isimli parçayı Şebnem Paker'in solistliğinde seslendirdi. 30. kuruluş. yıldönümunü kutlayan Hacet- tepe Üniversitesi, İdilBiret'e fahri dok- tora ünvanı verdi. Bulutsu/Juk Özkmi Şırnak tdiFde konser verdi. Halk Sigor- ta Müzik danışmanlığına şef Rengim Gökmen getirildi. Fahire Fersan, bestecı ve yorumcu Esin Engin. halk ozanı Kul Ahmet, Gi- useppe Anneda, Rus piyanist Svyatos- lav Rkhter, Pakistanlı müzisyen Nusret Fatih Ali Han, caz ustası Tete Montoliu, OPERA/BALE Bu yıl İstanbul Devlet Opera ve Bale- si oldukça başanlı bir yıl geçirdi. Önce- likle Bizet'nin 'Cannen'i. Danimarka'da ve ülkemizde büyük yankı uyandırdı. 'Tosca'daki rolüyle doruğa ulasan sop- rano Zehra Yılde'ın Almanya'da geçir- diğı anı rahatsızlık sonucu yaşamını yi- tırmesi büyük üzüntü yarattı. Mimar Si- nan Üniversitesi öğretim üyelerinden çağdaş çoksesli müzığimizin önemli bestecilerinden Prof. Cengiz Tanç'ı da yitirdik. 'Carmen' ve 'Tosca' rejileriy- le Yekta Kara büyük beğeni topladı. IDOB, yeni bir etkınliğe daha imza ata- rak gençlere yönelik •MüzikalJerden Seçmeter' başlıklı bir programı gösteri- me sundu. Derek Deane'nin sahneledi- ği "Kuğu Gölü' de ilgı gören başka bir ya- pıttı. Donizetti'nin 'VTva La Mamma' operasının Türkiye prömiyeri Izmir Dev- let Opera ve Balesı'nde gerçekleştirildi. İlk Türk Operası 'Dudaktan Kaİbe'nin dünya prömiyeri de bu yıl yapıldı. 1) Halil Altmdere, 2) \Vynton Marsalis, 3) Şükriye Tutkun, 4) Jaklin Çarkcı 'Carmen', 5) İzmit Büyükşehir Belediyesi Tiyatrosu 'Hamlet', 6) Bulutsuzluk Özlemi, 7) Giorgio Strehler, 8) Orhan Çağman, 9) Louis Bourgeois. başanlar arasında sayılabilir. İstanbul Müzik Festivali 1997'de 25. yıl kutlamalanna yaraşır bir programla seslendi müzikseverlere. Festivalin dünyaca ünlü konuklan arasında Şef VV'otfgang Sanallish ve Amsterdam Concertgebouw. şef Leonard Slatkin \ e BBC Senfoni Orkestrası. Şef Ricardo Mutti ve La Scala Filarmoni Orkestra- sı yer alıyordu. Dünya Orkestralan'ndaki Türk sa- natçılan bu yıl 4. Eskişehir Festivali kapsamında Betin Güneş yönetiminde bir araya gelirken Ankaralı orkestra ve korolar 14. Uluslararası Ankara Müzik Festivalfnin açılışında birleştiler. Açı- lış gerek Beethoven' ın Kardeşliğe Çağ- n 9. Senfonisi'nin yorumu gerek Cum- hurbaşkanı Süleyınan Demirel'in zama- nın Refahyol Kültür Bakanına yönelik tepkilenni dıle getırdiği açılış konuş- ması nedeniyle uzun süre dillerden düş- medi. İzmir'de 4. Avrupa Caz Festivali. Parlıament Caz Festivali ve Uluslarara- sı İzmir Festivali gerçekleştirildi. İstanbul'un açıkha\a etkinlikleri ise Türk Caz Yıldızlan, Fish. Collosseum, Kızılordu Korosu gibi konserleri kapsa- yan 1. Uluslararası Boğaziçi Festivali ile başladı. CRR. Mistik Müzik Festi- vali ve Uluslararası Piyano Günleri'nin organizasyonunu üstlendi. tstanbul Kültür ve Sanat Vakfi'nın düzenlediği layan Akbank Caz Festivali gerçekleş- ti. Bu yılın en en önemli etkinliklerin- den biri ise 25-26 Ekim tarihleri arasın- da Askeri Müze'de tam bir müzik mo- zayiği yaratan 1. Istanbul Müzik Şenli- ği'ydi. Pozitif ve Açık Radyo tarafından düzenlenen şenlik müzik endüstrisi ve sanatçılan ortak bir mekanda buluştur- mayı amaçlıyordu. Müzikseverler yıla Efes Pilsen Blues Festivali ve Fuji Mü- zik Days ile veda ettiler. Theraphy ile Spice Girls de izleyicilerle buluşan gruplar oldu. Yerlı müzik sektöründe ise müzik ya- pımcılan bir iki albüm dışında popu ta- mamen arabesk denilen deneysel müzi- ğin eline teslim etti. Önce pop sonra da sanat müziğinin arabesk şemsiyesi al- tında birleştiğı sektörün başanlı üriin- ler ortaya koyan isimleri arasında ise Nilüfer. Candan Ercetin. Hümeyra, Ser- tab Erener, MuratOzyükseJ ve Teoman sayılabilir. Halk müziği ise yerli müzik endüstrisine nefes aldıran daldı. Sektör bu yıl halk müziğine yönelerek yelpa- zeyi genişletirken bağlamanın yanında gitar, piyano gibi Batı müzik enstrü- manlannı kattığı ürünleri kitlelerle bu- luşturdu. Geçen yıl yerli müzik sektö- ründe yaşanan en büyük yenilik ise fılm müziği albümlerinin sayısındaki ve ni- teliğindeki artıştı. Vitali Katayev Bilkent Senfoni Or- blues sanatçısı ve gitansti Luther A1K- son, besteci Erdoğan Berker, Macar asıllı orkestra şefi ve piyanist Sir Geor- ge Solti, folk-pop şarkıcısı John Den- ver . basçı Carson Smith. INXS Gru- bu'nun solisti Avustralyalı rock yıldızı Michael Hutcbence, caz piyanisti Euge- ne Cicero , caz kemancısı Stephane Grappelli, soprano Zehra Yıklız v e bes- teci Cengiz Tanç yaşamlannı yıtirdiler. Polar Müzik Prize Bnıce Springsteen ile Isveçlı orkestra ve koro şefi Eric Ericsson'a verildi. Amerikan Müzik Ödülleri'nde En Iyi Kadın Şarkıcı ve En İyi AJbüm- Toni Braxton, En İyi Erkek Şarkıcı ve Albüm Alanis Morissette, En Iyi Erkek Pop/Rock Şarkıcısı- Eric Clapton, En Iyi Kadın Pop, Rock Şar- kıcsı- Jewel Kilcher seçildi. 39. Gram- my Ödülleri'nde Yılın Yapımı- Baby Face, Yılın Albümü- Celine Dion (Fal- ling Into You), Yılın En Iyi Plağı- Eric Clapton (Change The World), Yılın En İyi Şarkısı- Gordon kenndy, Wayne Kirkpatric ve Tommy Sims (Change The World). Pulitzer Ödülü bu yıl 7 Ni- san günü ilk kez bir caz sanatçısı olan Wynton Marsalis'e verildi. Sevda Cenap And Vakfi'nın verdiği altın onur madalyasını bu yıl Nevit Ko- dalh aldı. Amerika Birleşik Devletleri tarafından verilen 'Onur ödülü' Frank Sinatra'nın oldu. Vlaria Calias ölümünün 20., dünyaca ünlü balet Rudolph Nurej'ev ise 4. yılın- da dünya çapında düzenlenen program- larla anıldı. Türk balesi 50.. Çağdaş Ba- le Topluluğu 25. yılını kutlarken. Mauri- ce Bejart yönetimindeki 'Bejart Ballet Lausanne' Türkiye'ye geldi. Dünyanın en ünlü operalanndan Sca- la Operası. genç sanatçılar için bir ope- ra akademisi kurdu. Başkanlığına ünlü orkestra şefı Ricardo Muti'nin getirildi- ğı Scala Opera Akademisi doçentliğine ünlü sopranomuz Leyla Gencer atandı. Şef Ricardo Muti, 25. Müzik Festivali kapsamında konser vermek üzere ülke- mize gelen önemli sanatçılardan bıri. Ya- pı Kredi tarafından bu yıl ikincisi düzen- lenen Ley la Gencer Şan Yanşması 'nda birinciliği soprano Hege Gustava Tjonn (Norveç), ikinciliği soprano Paola Cç- na (İtalya). üçüncülüğü bariton Nikola Mijailoviç ve Lasha Nikabadze(Gürcis- tan) elde ederken mansıyon ödülünü bas- banton Güneş Gürle ve tenor Şaldr Şe- nol Talınlı paylaştılar. San Remo Şarkı Festivali'ndejüri baş- kanı olan ünlü Italyan tenor Luciano Pa- vorotti ve Irlandalı topluluk U2'nin so- lıstı Bono. Bosna'dakı Pavarotti Müzik Okulu'nun açılışını gerçekleştirdi. Genç Pamukbank Sanat Etkinlikleri çerçeve- sinde Northern Bale Tiyatrosu, 'Romeo ve Juliet' balesini sergiledi. DEFNE GOLGESt TURGAY FİŞEKÇİ Yeni Yıl Düşüncelepj Yeni yıla girerken yeni umutlar içinde olmak neredeyse gelenek olmuş; ne denli kötü koşul- lar içinde olsa da insan umutsuz yapamıyor. In- sanoğlunun varoluş güdülerinden biri umut duy-, gusu. Ne ki hiçbir iyilik belirtisi yokken ortada, ne- densiz umut duygusu da bir saflık göstergesi. Neler iyi olabilir diye düşünüyorum yeni yıla gi- rerken. En başta insandan umutlu olmak gerekmez mi? Insanımız elli yıldır, devletimizin düşünen in- san yetiştirmekten korkan eğitim politikası ne- deniyle okuyan, düşünen bir varlık olmaktan o denli uzaklaştı ki artık düşüncelerle mi, güdüler- le mi yaşayan bir toplum çoğunluğumuzun ol- duğu tartışılabilir. Yollar, köprüleryapmakla kalkınacağımızsav- lanır elli yıldır, ancak insanımızın nasıl çağdaş- laşacağı hiç düşünülmez. Eskişehir'e yeni yapılan otogarı gördüğümde şaşırmıştım. Temizligıyle ünlü Zürih'in merkez tren ganna benzetmiştim. Ülkemizin öteki kent- lerindeki otogariarta hiç ilgisi yoktu. yerieri bal- gam, sümük, motor yağından yürünemez olan otogarların yerini, "Bal dök yala" dedirten te- mizlikte pırıl pırıl, aydınlık; büroların, bekleme yerlerinin insana yakışır rahatlık ve güzellikte ol- duğu bir yapı almıştı. Tıp doktoru, kırklı yaşlara gelmiş hanım arka- daşım, bir toplantıya katılmak için geçenlerde Eskişehir'e gitti. Dönüşünde otobüsünün kalk- ma saatini beklerken o güzel otogarın o güzel bekleme koltuklanndan birine oturmuş, bir mes- lek dergisini açıp okumaya koyulmuş. Derken karşısında iki adam durmuş, "Hanım hanım, oturuşuna çeki düzen ver" deyip uzaklaşmışlar. Kendi halindeki bir kadının oturuşunda nasıl bir aykırılık bulmuş olabilir bu "insancık"lar? Başka hemcinsleri yertere balgamlar fırlatırken uyarma gereği duymayanların neden rahatsız olduklarını anlamak bile zor. Diyeceğim, güzel yapılar, yollar, köprüler, in- sanımızı çağdaşlaştırmaya yetmiyor. Eğitimsiz insan çadırda da yaşasa, sarayda da aynı insan. Insanın eğitimi, onun için yollar, yapılar yapmak- tan daha zor. Çağdaş dünyada ülkelerin kişilikleri bilim ve sanattaki başarılarıyla oluşuyor. Türkiye'nin son elli yılda iki kez edebiyat yo- luyla dünya ülkeleri arasında saygınlık bulma olanağı doğdu. llki ellili yıllarda. Nâzım Hikmet çağın en büyük şairlerinden biri olarak dünyada gittiği her yerde büyük ilgi ve sevgi toplarken kendi ülkesinde "vatan haini" sayılıyordu. İkincisi, 1960'lardan bu yana Yaşar Kemal dünyanın önde gelen ülkelerinde "en çoksatan" yazarolurken kendi ülkesinin yöneticilerince be- nimsenemedi. Başka ülkenin cumhurbaşkanı onu "en sevdiğiyazar" olarak tanımlarken, ken- di ülkesinin yöneticfleri bunun nedenini bile dü-; şünmek gereği duymadılar. Ama yine de umut var. Çünkü Yaşar Kemal, bu insanoğlunun yaşayan en büyük anlatıcıla- rından biri ülkemizde, aramızda yaşıyor, yazı- yor. Dilimiz, kültürümüz, kişiliğimiz onunla annı- yor, kendini buluyor. Son romanı Fırat Suyu Kan AkıyorBaksana 'da "İnsan her gün yeniden doğar" diyor görmüş geçirmiş kahramanlardan biri. Işte umut varsa, bu noktada var. Her gün ye- niden doğabilmekte... I.FaytonÖyküGünleri Sabahattin Ali'ye adandı • Kültür Servisi - Fayton Öykü dergisinin düzenlediği '1. Fayton Öykü Gunleri' 26-28 Aralık tarihleri arasında tzmit'te gerçekleşti. Üç gün boyunca edebiyatımızın önde gelen öykücüleri, şairleri, eleştirmenlerinin konuk olduğu etkinlik Sabahattin Ali'ye adanırken ustalara. geleneğe saygı çerçevesinde Sabahattin Ali'nin öykücülüğü tartışıldı. Filiz Ali'nin gerçekleştirdiği ilk gün programı kapsamında Nezihe Meriç ve Salim ŞengiFe öykücülüğümüze ve öykü dergiciliğimize katkılan nedeniyle onur plaketi verildi. Etkinliğin ikinci gününde Adnan Özyalçıner'e, üçüncü gününde de Vüsat O. Bener'e onur ödülleri verildi. Izleyiciler üç gün boyunca Adnan Özyalçıner, Sennur Sezer, A. Didem Uslu, Feridun Andaç, Özcan Karabulut, Necati Mert, Fahrettin Demir ve Mehmet Zaman Saçlıoğlu'mm konuşmalannı dinleyebildiler. K Ü L T Ü R İ Ç İ Z İ K K A M İ L M A S A R A C I