Katalog

^17OCAK 1997 CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 'Füzeler .Suriye'den gelecek' • LEFKOŞA (AA)- Kuzey K.nns Türk Cumhunyeti Cumhurbişkanı Rauf Denktaş. dün gece BRT televizyorunda yayınlanan Akıs prog-amında önemli biraçıklamada bulunarak. "İstihbara:ımız sağlamdır. Rumlar S-300 füzelerinin parçalann bugünlerde Sunye üzennden Rum kesımıne 'etırme hazırhğı içındeler" dedi. Kierides'n. "Füzeler ancak 16 ay sonra adaya gelir" şeklindekı beyanının bir aldatmacadan ibaret oldugunu :fade ederek, '•Rum'ıın ju masalı bizi ' kandıramaz" dedi. Denktaş. fiizeler konusunun geçmişte Sovyetler Bırlıği'nir Küba"yı silahlandırmasına benzer bırnitelik taşıdığını da aniatarak. "Nasıl ABD. buna müsaade etmediyse. Türkiye'de izın vermez ve vermeyecektır" şeklinde konuştu. Füzelerin değeri 426 milyon dolar • LEFKOŞA (AA) - Kıbns •Rum kesıminın. Rusya"dan almayı planladığı S-300 ' füzelerinin değerinin 426 ' milyon dolar olduğu bıldiriidi. Van resmi Rum • Haber Ajansı. hiikümet '-sozcu.su Yannakis •Kasulides'ın Rusya'yla yapılan anlaşmanın. 1 hükümetın satışı iptal •etmesini içeren bir maddeyi r kapsamadığmı söylediğini kaydetti. Ajansın "haberine göre gazeieciler Kossulides'e fuzelerin 16 ay sonra adaya getırildığinde Kıbns (Sorıınuna çözüm bulunmuş jolması halınde artık bu •fuzelere ihtıyaç kaimayacağını belirterek bu durumda ne olacağını sordular. Kassulides. böyle bir durumda Kıbns Rum kesimınin adanın 23 yıllık bölünmüşlüğüne son \erilmesine değecek bir fiyat. yani 200 milyon Kıbris Paundu (426 milyon dolar) harcamış olacağı karşılığını \erdı. Yunan - Rum toplantıları " • ATtNA(AA)- Yunan- Rum ortak danışma toplantılanna katılacak olan Kıbns Rum Yönetimi Iideri Glafkos Klerides'in Atina'ya gideceği açıklandı. Atinadaki ortak toplantılarda Başbakan Kostas Simitıs ile Rum Yönetimi liden Klendes'in. Rumlann Rusya'dan S-300 îipi fuze sistemleri satın alma çabalanyla Türkiye. ABD ve bazı AB ülkelerinden gelen tepkilerin ele alınması bekleniyor. Toplantılarda. Yunan-Rum Onak Savunma Doktnni. ABD Dışişleri Bakanlığı Güney Avrupa Dairesi Müdürü Carey Ca\anaugh'un Rus fiizelen ve Kıbns'ta askeri moratoryumla askeri dıyalog önenlenyle Rumlann AB'ye îüyelik başvurulan Ikonusunda izlenecek ortak Jsevk \e idarenin jkoordinasyonu üzerinde •göriiş ahşverişinde •bulunacaklan bıldınldi. İMoskova'nın jönerisi ! • MOSKOVA (AA)- Kıbns ÎRum kesimı \e Rusya. S-300 hrizeleri krizini. Türk .askerınin adadan çekilmesini ysağlamak için kullanıyor. •Kıbns Rum kesiminin «Moskova Temsilciliği Basın JSözcüsü Safosli Safoslis Rus fcrdusu y ayın organı Kızıl •fıldız'a yaptığı açıklamada. £-300 füzelerinin tehdit »arattığını söyleyenlerin adadan ordulannı çekerek JCıbns sorununun banşçı ^,'ollarla çözümüne katkıda Jtmlunmalar.nı söyledi. ¥eissel umutlu • LEFKOŞA (AA)- Birleşmiş .MılletlerGenel Sekreteri"n:n Kıbns Özel Temsilci Yardımcısı Gustave Feissel. öntmüzdeki günlerde as<eri diyalog konusunda gözle görülür değişiklikler beklediğini söyledi. Feıssel. Rum yönetimi liden Glafkos JClerides'leyaptıgı görüşmede: sonra verdiği demeçte. iymserliğinin ABDyetki.si Carey Cavanaughdan sonra dün de Klendes'in söylediklerine dayandığın belirtti. Feissel, Klerides'leazellikle, askeri dıyalogla ıblı yöntemsel konulan gcrüştüğünü belirtti. Feissel. görişmelenn , yoğunlaştırlması gerektiğını 1 vurguladı. Türkiye ile KKTC, bir ortak deklarasyonla Geçitkale'yi askeri üsse çevirecek Füzelere misillemeErcan Havaalam yakınlarındaki Geçitkale Havaalam, askeri üs olarak da kııllanılmak üzere genişletilip yenilenecek. Türkiye. sivil hizmet veren havaalanına ilk kez geçen yıl askeri ııçak indirmişti. Pazartesi günü yayımlanacak ortak bildiride, taraflar arasında insan, mal ve sermaye dolaşımım serbest kılacak tek, bütünleşmiş bir ekonomik diizene geçileceği açıklanacak. Deklarasyonda füzelerin hiçbir şekilde Rum kesimine yerleştirilmesine göz yıımulmayacağımn altı çizilecek, KKTC nin garantöriinün Türkiye oldıığu vurgıdanacak. LALE SARIİBRAHİMOĞLl ANKARA-Türkıye ve KKTC'nin: Rum kesiminin. Yunanistan desteğıyle Avrupa Birliği'ne (AB) tek taraflı olarak girme ve adaya Rus füzesi yerleştirme gırişimlenne karşı adadakı Geçitkale Havaalanı'nın as- keri üs yeteneğıne kavuşturulması ve eko- nomilerin bütünleştırilmesı kararı aldıkla- n öğrenildi. Türkiye \e KKTCnin. Yuna- nistan ve Rumlar'ın yanı sıra ABD. Rusya ve AB'ye de uyarı niteliği taşıyan bu kara- nnın. Cumhurbaşkanı Sülevman Demirel ile KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş tarafından. olağanüstü bir gelışme olma- ması durumunda pazartesi günü Ankara'da yayımlanması planlanan ortak deklarasyon- da yeralacağı bıldiriidi. Demirel ve Denktaş"ın: ABD"de geçen yıl yapılan başkanlıkseçimlerinınardından Kıbns sorununun çözümü yolundakı ABD ve İngiltere ağırlıklı girişimlerin yoğunlaş- ması ve AB'ye tam üyelik için Rum kesi- mi ile tek yanlı müzakere sürecinin yaklaş- Kazak basını Füzeler Bosna 'nın rövanşı AL.MATI (AA) - Rusya'nın Kıbns Rum kesimine S-300 füzelen satması Kazakıstan'da da yankı uyandırdı. Kazak basını. bu gelişmey ı "*Adadaki bartşa fiize darbesi" olarak nitelendirildi. Ingilizce ve Rusça yayımlanan Vremya Po Gnnviç gazetesi Rusya'nın. Bosna da kaybettiği savaşın rövanşını Kıbns'ta almak ıstediğini yazdı. Almatı'da haftada ıki gün yayımlanan Vremya Po Grenviç"ın son sayısındaki bir yorumda. Rus S-300 füzelerinin Kıbns Rum kesimine satıJması konusuna yer \erildi. Nurbolat Masanov ımzalı yorumda. S- 300'lerin satışının adadaki banş görüşmelerine vurulan bir darbe oldugu ve KıbruOn Yunanistan'a bağlanması için mücadele eden Enosisçilere destek verdiği belırtildı Rus uzmanlann bu füzelerin •'savunma amaçlı" olduğunu iddia ettikleri hatırlatılan yorumda. 300 kilometre menzile sahip füzelerin adava 64 kilometre uzaklıktaki Türkive'ye karşı kullanılmasının savunma ile ilişkisinin anla^ılamadığına dikkat çekildı. Adada kimsenin tehdit altında bulunmadığını belirten Masanov. satışın Rusya"nın egoist bir yaklaşımla k'azanç elde etmek \e adada yaşayan sayısı 10 bin kadar Rus zengini için lobi oluşturmak amacıyla vapıldığını kaydetti. Nurbolat Masanov. Rusya'nın. Bosna savaşında son dakikava kadar Sırp savaş suçlulan Karadzıç ile Mladiç'e sahip çıktığını. katliamlara göz yumduğunu da vurguladı. Rusya'nın şimdi de halkıvla ters düşen Miloseviç'i. Sırp Ortodoks olması nedeniyle desteklediğıne işaret eden Masanov. benzer senary onun Türkıye'nin günevinde sahnelenmeve çalışıldığını ifade ettı. Masanov 'a göre Yugoslavyadakı savaşta Boşnaklara gözünü kapayan. ancak dünya ülkelerinin Bosna'yı tanımasıyla Türkıye've karşı başansız oldugu düşüncesine kapılan Rusya. Bosna'nın rövanşını Kıbns'ta almak istiyor. Dk ödeme pazartesi ML ; R.\T JLE.M ^ Kıbns Rum kesimi, Rusya'dan S-300 fuzeleri satın ZT _,,„,.. " ~~ almakta kararlı. Atina"daki diplomatik kaynaklara aöre ATINA-GKRV nınRusvadan - - - - r - . J. aldıgı S-300 fıizelerıvle ilgili ABD'nin ginşımleri sürerken füze- lerin ılk ödemesinin pazartesi gü- nü yapılacagı ögrenıldi. Yunanistan da yayımlanan Ek- susia (iktidar) adlı gazetede yer alan haberde.ılk ödemenin miktan belırtılmivor. ancak pazartesi günü yapılacagı vurgulanıyor. Lefkoşa. Atina ve Ankara da te- maslarda bulunan ABD Dışışlen Bakanlığı Güneydoğu Avrupa \fa- sası Müdürü Care> Cavanaugh'un yaptığı iyımseraçıklamalann aksi- ne Rumlann kararlı olduklannın görülmesi. knzın uzun süre devam edeceğı görüşlerini kuvvetlendin- yor. Füzeler ve 16 aylık teslım sü- resiııı müzakere kartı olarak kul- lanmak isteyen Rum ve Yunan ta- rafının adada uçuş yasağını da ge- nışletmek istediklen görülüyor. Edınilen bılgılere göre Kıbns Rumlar. baskılar çok \oğunlaşırsa fuzeleri Yunanistan'a devredecekler üzenndeki uçuşlarla ilgili morator- yumu kabul etmiş görünen Rum- Yunan tarafı. ABD'li temsilciye moratoryumun sadece Kıbns üze- rinde yapılacak uçuşlann değıl. adaya uçan Türk naklıye uçaklan- nı da kapsamasını istediler. Askeri kaynaklara göre bölgelennde yo- ğun tahkımat çalışması yapan Rum-Yunan tarafı. bu şekilde halen ada üzerinde gözlem ve fotoğraf çalışması yapan Türk savaş uçak- lannın bu çalışmalarını da engelle- meyı amaçlıyor. Atina ve Lefkoşa aynı zamanda Rum - Yunan ortak savunma dokt- nni konusunun kesinlikle müzake- re edilmeyeceğint Cavanaugh'a bıldirdı. Konuyla ilgili bıraçıklanıa yapan Yunanistan Dışişleri Bakanı Teiıdoros Pangalos -Ortak saMin- ma doktrini müzakere haline gel- meyeceği gibi. bu konuyu kinıseyle tartişmak niyetindedeğiliz" dedi. Atinadaki diplomatik çevreler- den alınana bılgilere göre füzelerin teslimıy le ilgili 16 aylık sürey ı mü- zakerelerle geçirmeyi planlayan Rumlar. Batfnın sert baskısıyla karşılaşırsa. teslıme hazır olan S- 300'leri Yunanistan'a devredecek. Rumlar 1964 yılında üç milyon Kıbris Lirası ödeyerek Rusya'dan aldıkları Sam fuzelerini. baskılar karşısında Mısır'a bırakmak zo- runda kalmışlardı. Füzelerin Yuna- nistan'a bırakılması durumunda. Türkiye'nın çok fazla tepkide bu- lunamayacağını belirten aynı kay- naklar. Türkiye "nın de karşı tedbir- ler aimak zorunda kalacağına dik- kat çekıvorlar. ması üzerine iki yıl aradan sonra ikinci bir deklarasyon yayırr.lama karannı daha önce aldıklan. ancak fuze bunalımı üzenne plan- lanan metnin içeriğinin genişletildiği kay- dedildi. Üs ve entegrasyon Demirel ve Denktaş tarafından 28 Ara- [ lık I995'de. Türkiye'nin AB'yle gümrük birliğine girmesine 3 gün kala yayımlanan ilk deklarasyon; Ankara'nın Avrupa ile başlatacağı ekonomik ve siyasi işbirliğinin adayla ilişkileri etkilemeyeceği yo- lunda KKTC'ye en üst düzeyde si- yasi ve askeri güvence verilmesi an- îamını içeriyordu. Genelkurmay Başkanı Orgene- ral İsmail Hakkı Karadayı'nın. Rus füzelerinin Rum kesimine yerleşti- rilmesine Türkiye'nin göz yumma- yacagını askeri yollardan da ilet- mek üzere hafta başında Kıbns'a yaptığı ziyaretin ardından sivil ve askeri bürokrasinin oluşturduğu gö- rüşlerçerçevesinde hazırlanan dek- larasyonda. şu yeni unsuriartn yer almasının planlandığı kaydedildi: Deklarasyon % KKTCnin sivil ulaşıtn için kullandığı Ercan Havaalam'nın ya- kınındaki Geçitkale Havaalanı'nın "askeri üs" olarak da kullanılmak üzere genişletilip yenilenmesi. 1974 yılında Türk Barış Harekâtı sırasmda Türkler'in eline geçen Lefkoşa yakınlanndakı Geçitkale, Ercan Havaalam ile dönüşümlüola- rak sivil amaçlı olarak kullanılıyor. Türkiye. Yunanistan'ın geçen yıl Rumlar ile yaptığı ortak tatbikatsı- rasında saldın amaçlı silahlar kul- lanmasına misilleme olarak Geçit- kale Havaalanına ilk kez iki Türk F-16 uçaöı indirmişti. • Türkiye. 28 Aralık 1995 bil- dirisinde Rumlar'ın tek yanlı olarak AB'yealınmasıdurumunda KKTC ile ekonomik entegrasyona gidece- ğini açıklamıştı. Demirel ve Denk- taş tarafından bu kez yay ımlanma- sı planlanan bildiride: taraflar ara- sında insan. mal ve sermaye dola- şımını serbest kılacak "tek, bütün- leşmiş" ekonomiye geçilmesinin öngörüldüğü kaydedildi. Türkiye. uluslararası ambargo altında bulu- nan ve Ankara dışında tanınmayan KKTC ekonomisinin güçlenmesi için son olarak 250 milyon dolarlık bir protokol imzalamıştı. Mevcut uygulamaya göre Türkiye'de kal- mak isteyen KKTC yurttaşları ika- met izınlenni yenilemek zorunda- lar ve belırli bir sermaye getirme- den Türkiye'de iş kurma hakkına sahip değiller. Tek ekonomiye ge- çilmesi kararı ile bu sınırlamalann da ortadan kalkacağı ve Türkiye ile KKTC arasındaki ekonomik enteg- rasşonun önemli ölçüde gerçekleş- miş olacağı bildirildi. 9 Deklarasyonda. hiçbir koşul- da Rus füzelerinin adaya yerleştiril- mesine göz yumulmayacağının da altının çizileceğı ve KKTCnin gü- venliğinin garantisinin Türkiye ol- duğunun vurgulanacağına işaret edildi. Türkiye ve KKTC. füzeler konusundaki bu kararlığm altını çi- zerek. Rumlar'ın. fuzeleri Türk ta- rafına siyasi çözümler dayatmak için pazarlık kozu olarak kullanma girişimlenne destek v eren ABD'ye de mesaj vermiş olacak. Türkiye'den ABD'ye: 16 ayda teslimat bunalımı çözmez ABD: Çözüm için zaman kazandık • Ankara'da bulunan ABD temsilcisi Carey Cavanaugh, fuze sorununun kısa vadede tehdit olmaktan çıktığını, ileride fuze anlaşmasının iptalini isteyebileceklerini söyledi. ANKAR\ (Cumhurhet Bürosu) - ABD'nin. Rus fuzelerini satın almak- tan caydırmak yerine bu silahlann 16 aydan önce adaya geünlmeyeceği yo- lunda Kıbris Rum yönetımınden aldı- gı güvenceyı başan olarak göstermesi Türkiye ve KKTC'de büyük rahatsız- lık yarartı. Türkiye, ABD' Başkanı Bill Cüiıton'ın yeniden seçilmesinden son- ra oluşturu'lan yönetimi "başan arayı- şında" oimakla suçlarken füze sorunu- nun "teslimatuı bir süre içine yayılma- snia" bunalımın atlatıldığı yaklaşımı- nı kabul etmediğıni VV'ashington'a bil- dirdi. Milli Savunma Bakanı Turhan Tayan da Rus fuzelerini kastederek "Saldırganı pişman ederiz" uy ansında bulundu. Clinton'ın. Rum kesiminin Rus- ya'dan satın almak için anlaşma imza- İadığı uçaksavar füzelerinin yarattığı bunalımı çözmek üzere Kıbns. Yuna- nistan ve Türkive'ye arabulucu olarak gönderdigı ABD Dısışierı Bakanlığı Rus basınında füze krizi yorumları Ankara güvencesini çeker MOSKOVA (AA) - Rusyanın Rumlara silah satışı dolayısıyla An- kara dan NATO konusunda aldığı güvenceyi kaybedebileceğine dik- kat çekil'di. The Moscovv Times gazetesınde dün yer alan bir yorumda. Dışişleri Bakanı ve Başbakan yardımcısı Tansu Çiller'ın geçen ay Mosko- va'ya yaptığı zıyaret sırasmda " NA- TO'nun genişlemesinin. Avrupa'da yeni bölünmelere yol açacak biçim- de gerçekleşmemesi gerektiğinP vurguladığı. ayrıca "Türkiye'nin, NATO'nun Rusya'va karşı bir teh- dit haline gelmesine izin vermey ece- ğini" söyledıği anımsatıldı. Türkiye'nin Rusya'dan silah satın alan bir ülke olduğunun da belirtil- diği yorumda "Ancak Rumlara ya- pılan silah satışından sonra ortaya çıkan yeni görüntü. Rusya'nın hem Türkiye'vi silah müşterisi olarak kaybedeceği hem de NATO'da An- kara'nın desteğini bulamayacağı yö- nünde" denıldı. Güney Av rupa Dairesi Müdürü Carey Cavanaugh. dün Ankara'da bir basın toplantısı düzenledi. Carey Cavana- ugh, önceden planlanmamasına karşın son anda programını değiştirdi ve dün öğleden sonra Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Çe\ik Bir ve Milli Güvenlik Kurulu (MGKı Genel Sek- reteri Orgeneral İlhan Küıç ile bir gö- rüşme yaptı. Türkiye'de etkili olan as- kerlenn de görüşlerini almak gereksı- nımı duyduğuna dikkat çekilen Cava- naugh'un. Rus füzelen konusu ve Kıb- ns üzerinde Türkiye ile Yunanıstan'ın askeri uçuşlannı durdurmalannı öngö- ren moratoryum önerısıne destek ara- dığı belırtildı. Cavanugh. hata olarak nitelendırdı- ği Rum tarafının Rusya'dan fûze satın almakarannın iptalini neden istemedi- ği yolundakı soruya karşıhk füze soru- nunun kısa v adede potansiyel tehdit ol- masını önlemeyi amaçladığını ve bu girişimın ışeyaradığını belirtti. Cava- nugh. "Bu, ileride anlaşmanın iptalini istemeyeceğim anlamına gelmez" dedi. Rum tarafının Ru.->ya'dan füze alma karannın. Kıbns sorununa siyasi çö- züm bulma arayışlannda bırgenleme- ye neden olduğunu kabul eden Ca\a- naııgh. ancak Rumlar'ın. 16 aydan ön- ce bu rüzelerin tek parçasının bile ko- nu^landırılmayacağı yolunda verdiği güvenceyle bu soruna çö?üm ıçın za- man kazanıldığını belirtti. Kardak bunalımı ile bu bölgede olay lann nası I dramatik bir noktaya ge- lebileceğıni öğrendiklerinı belirten Ca- vanaugh", Rus füzesi gerilımıni yumu- şatarak, başarılı bir diplomatik misyo- nu gerçekleştirdiklerini savundu. Net açıklama vok ABD'nin nüfuz alanına giren Doğu Akdenız ve Kıbns'ta NATÖ dışındaki ülkelerin silahlannın satın alınmasına karşı NVashingnton politikası konusun- da net bir açıklama yapmamayı tercih eden Cavanaugh. ülkelerin kendilerini sav unma hakkı bulunduğuna işaret et- ti. ancak silah alımiannın güvenliği bo- zacak v e daha fazla gerginlik yaratacak sonuçlara neden olmaması gerektiğini belirtti. Milli Savunma Bakanı Turhan Ta- yan da dün Türk Sanayieı ve İşadam- ian Vakfı (TÜStAY) tarafından düzen- lenen sempozyumda y aptığı konuşma- da. Türkiye'nın gücünü ya da sabnnı ölçmek için yanlış değerlendırmelere yönelebılecek ülkelerin. Türk ulusu- nun saldırganı pişman edeceğmden en ufak bir kuşku duymamalan gerektiği- ni söyledi. Tayan'ın ardından Dışışleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Tansu Çil- ler'ın de. füzelerin adada konuşlandı- nlması halınde "Rampalan\umruz'1 yolunda yaptıklan uyan yüklü açıkla- malara son venlmesinde. Batı'dan ge- len frenın ctkılı oldugu kavdedildi. POLITIKADA SORUNLAR ERGL N BALC1 Kıbns ve Bazı GözlemlerKıbns'ta günumuzdeki noktaya nasıl gelındı? Tansu Çiller'ın bunalırrnn bu boyutlara ulaşmasın- da büyük sorumluluğu olduğunu belırtmek gerekıyor. Önce Yunanistan'ın Kıbris Rum Yönetimi iKRY) ile üç yıl önce imzalandığı Ortak SavunmaAnlaşması Tan- su Çiller'in başbakan oldugu döneme r astlamaktadır. Çiller, gerek savunma anlaşmasına gerekse Rumlann giderek daha hızlı bıçımde silahlanmasma gerekli tep- kiyi göstermedı. Daha da önemlisi: Atina ile Kıbris Rum yönetimine büyük bir taviz verdı Nasıl? Şöyle: 1959 Londra ve Zürıh anlaşmalarına göre Türkiye ve Yunanistan'ın beraber üye olmadıkları bir sıyasal ve ekonomik bırtığe Kıbns katılamaz. Yanı Kıb- rıs'ın Avrupa Biriığfne (AB) uyelığı, ancak Rumlar'la Turkler arasında siyasal çozüme varıldıktan sonra gun- deme gelebılır. işte Çiler, Rum yönetimi ile Yunanıstan'a büyük ta- vizi bu noktada verdi. Çiller 1995'te başbakanlığı dö- neminde Gumrük Biriiğı'ne (GB) girmeyı aklına koy- muştu. Ama Yunanistan'ın vetosu vardı. Çiller, bu ve- toyu kaldırmak ıçın. Rum yonetımınin AB'ye uyelik baş- vurusunu engellememeyı kabul etti. Başka bir deyışle Londra ve Zünh anlaşmalarının Türkiye'ye tanıdığı hak- tan vazgeçti. Çünkü acelesı vardı: 24 Aralık seçimieri- ne Türkiye'yı gümrük bırlığıne sokmuş lıder olarak gıt- mek ıstıyordu. Çiller'in tavizine karşıhk Yunanistan da, Türkiye'nin gümrük birliğine girnnesini engeleyen vetosunu kaldıı- dı. Oysa Türkiye. AB ile gümrük birliğine aşama aşama zaten gidıyordu ve böyle bir tavız vermesıne gerek yoktu. Üstelik AB'ye üye olmadan GB'ye gırmenin sa- kıncalan vardı. Türkiye, gumruk bırliğının hükumlerıne uyacak, ama AB'ye üye olmadığından kendısinı ilgılen- diren ekonomik politikaların şekıllenmesinde söz sa- hıbi olamayacaktı. Prof. Erol Manisalı gibi uzmanların bu konudakı ıs- rarlı uyarıları o günlerde estınlen 'zaferrüzgârlan' ara- sında bir kulaktan gırdı bir kulaktan çıktı. Demirel ile Denktaş, Çiller'in büyuk hatasını düzelt- mek için 28 Aralık 1995'te bir deklarasyon yayımlaya- rak Londra ve Zürih anlaşmalarının geçerti olduğunu. Kıbris Rumlart'nın AB'ye tek yanlı katılamayacagını be- lirttiler. Ne var kı Türkiye'yi Çiller'ın verdiği tavızle bağlayan AB yetkilileri "Artık Kıbns 'ın AB ye kattlmas 1 konusun- da Türkiye'nın veîo hakkı yok" diyorlar. Rumlan adaya S-300 füzelen getırmekten caydırmak ıçın Türkiye'nın alabıleceğı önlemler basında çıktı. Bunları şoyle sıralamak mumkun: •KKTC'deki asker sayısını arttır.nak. •KKTC ile Savunma işbırlığı anlaşması yapmak. •Baf'ta hava, Larnaka boigesınde de denız üssu kurmakta olan Yunanastın'a karşı KKTC'de hava ve deniz üslerı ınşa etmek. •Eğer AB, Rumlaria tam uyelik ıçın görüşme süre- cıni başlatırsa KKTCnin Türkiye ile entegrasyona gıt- mesinı gündeme getırmek. Rauf Denktaş, ayrıca S- 300lerin Kıbns'a konuşlan- dmlmasthalinde t974'ten berı •ö/u/cenf'olanMaraş'ın yerleşime açılıp Gazımagosa ile bırleştirileceğinı açık- ladı. Türkiye'dekı diplomatik çevrelere göre Kıbns Rum Yönetimi ile ABD ve İngiltere pazarlık masasında S- 300'lerın konuşlandırılmasından vazgeçilmesine kar- şılık Türkiye'nin adadakı bıriıklerını azaltmasmı ısteye- cektir. Yanı Türkiye, henuz konuşlandırılmamış. haya- li füzelere karşılık Kıbrıs'takı asken varlığını azaltmaya zorlanacaktır. Bu oyuna gelmemek ıçın adaya ek bir- likler göndermek ve pazarlık masasında bu bırlikleri çekmek akla uygun bir taktik olarak gorünuyor. ABD ile Ingiltere'nın Kıbns'a bir NATO ya da BAB bırlıği (Bosna'daki gibi) yerleştırilmes'nı onermelen de üze- rinde durulan olasılıklar arasında. Ancak Türkiye'nin bunu reddedeceğine kesin gözüyle bakılıyor. • • • Biz başka bir nokta üzerinde durmak istiyoruz. AB, Rumlaria tam üyelik ıçın goruşme surecini baş- latırsa, KKTCnin de Turkıye ile entegrasyona gidebi- leceği belirtilıyor ya da gıtmesı onerıliyor. Ancak unutmamak gerekır kı, buna karşı Güney Kıb- ns da Yunanıstanla entegrasyona gıdebılır. Bu durum- da Güney Kıbris Yunan toprağı. hatta AB toprağı ola- cağından, Atina adaya (kendi toprağınaı en gelışmiş uzun menzilli füzelen yerleştirerek Turkiye'yı güneyden rahatlıkla vurma olanağına kavuşur. Türkiye de Surıye'nın uzun menzilli füzelenne nasıl karışamıyorsa. Yunanistan'ın birparçası olmuş Guney Kıbns'a konuşlandınlan füzelere de itiraz edemez. Bu nedenle 'entegrasyon' kartı. bıze geri tepebile- cek tehlikelı bir silah gibi gelıyor. Ankara'ya gelen Talabani söz verdi 'PKK'ye üs vermeyeceğiz' ANK.\RA (Cumhuriyet Bürosu) - Türk ı- ye'nin Kuzey Irak Kürt gruplannı uzlaştır- ma görüşmeleri ile ınsiyatıfi ele geçirmesı üzenne Kürdistan Yurtsever Birliğı (K\'Bı Lideri CelalTalabani'nin de Ankara'ya ya- kınlaştığı gözleniyor. Mesut Barzani lıder- liğindeki Kürdistan Demokratik Partısı (KDP) \e KYB arasında uzlaşma sağlama- yı amaçlayan Ankara toplantılannın hemen ardından dün sabah Türkiye'ye gelen Tala- bani. PKK'ye üs sağlamayacakları güven- cesini verdi. Talabani Türkiye ile yakınlaş- masını "Çok valdt kaj'bettim, Türkive'den uzak kaldımT1 sözleriyle dile getirdi. KYB lideri Talabani. Iran üzerinden gel- diği Ankara'da Dışişlen Bakan Yardımcısı Tansu Çiller tarafından kabul edildikten sonra Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Büyü- kelçi OnurÖymen ile görüştü. Türkiye'nin PKK'ye verdiği destek nede- niyle davet etmediği ve görüşme yapmayı reddettiği Talabani'nin son birkaç ay için- de ikinci kez Türkiye'yi ziyaret etmesinin temelinde. PKK'ye kendi kontrolündeki bölgede üs verme politikasında daha dikkat- li bir tutum izlemesine bağlanıyor. Ankara Talabani'nin PKK'ye üs vermeyeceği yo- lundaki güvencesine ise temkinli y aklaşıyor ancak Kuzey Irak'ta barış için gerek Barza- ni gerekse Talabani ile diyaloğun öneminin altını çiziyor. Kuzey Irak'ın Türkiye ile olan sınırbölgesi KYB'nin rakibi KDP'nın kont- rolü altında bulunuyor. Ancak sıcak takip operasyonları sırasmda KDP bölgesınden kaçan PKK teröristlerı Iran sınırına yakın olan KY'B topraklanna giriyorlar. Talabani de Öymen ile yaptığı görüşme- nin ardından gazetecilere yaptığı açıklama- da. Türkiye'ye kayan banşzemininındı^ın- da kalnıak ı>temcdiğının işarcticnnı verdi. Türkiye'nın Ankara'da öncekı gün .sona eren barı> görüşmelenne heyetlerine baş- kanlık etmeleri için davet ettıği Barzani Bağdat ile yakmlaşma kanını kullanarak gelmezken. Talabanı olumlu yanıt \erdi \e Ankııradatenıaslarda bulundu. Ancak KDP lideri katılrmıdığı ıçın görüşmelerde lıeye- tıne başkanlık etmedı Dışışleri Bakanı C'ıNerde Talabanı'yı ka- bulünde yaptığı konuşmada. Türkiye'nin Irak'm toprak bütünluğüniin Nağlanması ıçın devredeoiduğunu belirtti Çiller. "Tür- kiye'nin amacı. gerek Barzani, gerek Tala- bani gerek Türkmenler'in kendi demokra- tik haklanna sahip olarak barış içinde yaşa- malandır" dedi Çiller. KDP ve KYB ara- sında ateşkes sağlanması için. içındc Türk- menler'in debulunacağı bırdenetimgrubu- nun aktif olarak çalışmaya başlayacağını bildirdı. Çiller. "lrak"ın toprak bürünJüğü hedeftir. Bunu banş içinde tesis etmek için Ankara önemli rol oynamaya de\am ede- cektir"dedi. Talabani de Irak'm. bağımsiz. demokratik. birleşik bırdevlet olmasinı ıs- tediklerinı kaydetti ve Türkiye'nın Mnırının güvenliğını sağlayacaklarını söyledi. Alınan bılgılere göre. Ateşkes İzleme De- netleme Gücü gelecek ay başinda görev yapmaya başlayacak. Gücü Türkiye'de eği- tılecck 35 kışılik Türkmen eğıtecek. Türk- men ve Süryanıler'den oluşacak yaklaşık 40ü kişilik güçyaklaşık 16 noktada konuş- landırılacak. Gücün donanımı ABD tara- fından sağlanacak. ABD Dışişleri Bakanlığı Sö7CÜ>ü Nic- holas BurnN. dün konuyla ilgili yaptığı açık- lamada Ankara görüşmclerinın başarılı ol- duâunu belirtti.