Katalog

10OCAK1997CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR 13 Ridley Scott'tan maceradan maceraya atlayan erkeklik güzellemesi bir film Enginlere açılan Olü Ozanlar Gemisi DostlUk DeniZİ (White Squall) Yönetmen: Ridley Scott / Senaryo: Todd Robinson / Kamera: Hugh Johnson / Müzık: Jeff Rona / Oyuncular: Jeff Bridges, Caroline Goodall, Scott Wolf, John Savage, Balthazar Getty, Eric Michael Cole, Ethan Embry, David Selby, Jason Marsden / 1996 ABD (Umut Sanat) Yıllar sonra yenıden seyrettığimız, Tony Scott'un 1983 yapımı. ılk filmi 'Açlık'm ardından. Tony 'nin ağabeyı. tngiliz Scott bıraderlerin kuşkusuz kardeşınden daha saygın \e önemlı yönetmen olanı. Ridley Scott'un son esen 'VVhite SquaU-Dostiuk Denizi'nı de ızlemek. bu hafta kadenmin hoş bir oy unuydu bana sankı. "Alien-Yara- tık" (1979). 'BladeRunner' (1982), 'TheW ma'yla Louise' (1990) gibi, şımdiden kla- sikleşmış. başanlı filmlerin. vizyon sahi- bi yönetmenı olarak baştacı ettiğimiz Rid- ley Scott'un, nedense Amerikalı \e Avru- palı eleştırmenlerce fazlaca bir övgüyle karşılanmamış, oysa bizim gönül telleri- mizi epey ce tıtreten y enı fılmi 'VVhite Squ- all* (Beyaz Kasırga). konusuna cuk oturan •Dostluk Denizi' adıy la bugünden başlaya- rak sınemalarda göstenme çıkıyor. Kaba- ca, hayat. ölüm. dostluk. dayanışma. pay- laşma. yüreklilık ve güven üstüne düşün- dürücü. etkıleyıci. duygu yüklü bir 'genç- likten erkekliğe geçiş öyküsü' olarak özet- lenebilecek '\MıiteSqu'aD-Dostluk Denizi', 1960-61 'de gerçekten yas,anmış. oldukça dramatik. destansı bir *yelkenli' serüvenı- nı anlatıyor. İlk elde hemen. 7 yıl öncesinın güzelım 'Ölii Ozanlar DernegTni akla getiren \e Robin NVılliams'la netdeyse özdeşleşmış. unutulmaz lngilızedebiyatı ögretmenınm yenne, Jeff Bridges'ın canlandırdığı. so- rumluluk duygusu aşıladığı gençlere hep hayatı, takım ruhunu. dürüstlüğü. cesare- tı. kısaca erkek olmayı öğrermeye soyun- muş. her şeye vâkıf. mert. tok sesli, He- mingway"vari bır kaptanı önümüze süren 'Dostluk Denizi'nde, önce hayatlannın ba- hanndaki, daha kişiliklerini bulamamış. aıleden. yaradılıştan kaynaklanan çeşitli sorunlarla kuşatılmış, her birı ayn telden çalan, başlannda kavak yelleri esen 13 Amerikalı delikanlıyı tanıtıyor Ridley S- cott. Bu kahramanlanmızın kimi yükseklık korkusundan mustarıp. kınıı egitım eksik- lığını, komplekslerini. genç horozlargıbı. kavgacı da\ranışlarla örtbas etmeye çalı- şıyor. kımı zengın. güçlü. otonter (David Selbv) baba kurbanı. kımı denızden korku- yor, kımı yumuşak. kımt sert. K.endılcrıni dünyanm merkezi olarak görüp sabırsız- lıkla hayatın göbeğıne dogru şe\kle ko- şuşturanbu 13 delıkanlı. yaklaşık 1 yılsü- resince. tayfalık ederek. gemı yaşamının zorlu koşullanna uyum sağlayarak Antıl- ler"den Büyük Okyanus'a. Avustralya'dan Karayıpler'e kadar yedı denizi dolaşacak- lan. Danımarkalı kızlarla fılan her liman- da bır se\gılı muhabbeti yapacakları, eg- zotık yerlere uğrayacakları; kısacası ha- yatlarını etkıleyecek bır yolculuğa çıkı- yorlar. Gemı doktoru karısıl CarolineGoodall). süreklı Shakespeare'den alıntı yapan yar- dımcısUJohn Savage). Küba göçmenı aş- çısı \e 16 yaşlarındakı gencecik ıkincı kaptanından oluşan mürettebatıyla. denız- cılığın. yığıtlığın. bılgelığin ondan sorul- duğu. erkeklik timsali kaptanımızın (yaş- landıkça babasına benzeyen Jeff Bridges) komutasında demir alıp engınlere açılan. 2 direkli. yelkenh. öğrenci \e eğitım ge- misi Albatros'a doluşan gençlerın zorlu yolculuk serü\enini, hafiften Tom Cru- ise'ü andıran, temiz. efendi ta\ ırlı. masum gençChuck Geıg'm (Hollyvvood'un umut \aat eden yeni gençlerinden Scott Wolf) ağzından dinlıyoruz. Dogrusu. bildık ge- yik muhabbetinın tekdüzeliğını epeyce aşan boyutlarda seyrediyor. bu 2 saati aş- kın. destansı, gençlık-erkeklık çeşıtleme- sı. Hatta Albatros \e ıçındekılerle bırlıkte bız de. çeşıtlı tehlıkelere karşı göğüs ge- rerek. tüm kahramanlanmızla beraber. çe- şıtlı engellerden atlayıp sınavlardan geçi- yoruz adeta 125 dakıka boyunca. Beyaz kasırganın patlayacağı finalıne doğru, duygu yoğunluğunun da ister ıste- mez göz pınarlannı harekete geçırecek ka- dar yükseldigı bu erkeklik güzellemesi nı- teliğindeki coşkulu serü\en, trajedıye dö- nüşüyor gıderek. 'Kötii' Kübalılar, her şe- yi bilen kaptan tiplemesı, gençlığe ilışkın alışılmışvurgulamalar. \b. kimibeylıkklı- şelerine. 'deja vu' yanlarına karşın, bize yeniyetmeliğımizdeki 'İki Sene Mektep Tatili' gibi Jules Veroe romanlarının tadı- nı duyuran ve doğrusu gözlerimızı ıslata- rak denıze ve suya alabıldiğme doyuran. zaman zaman görkemlı bır görsellığe en- şe.ı (fırtına sekansı örnek) bu usta ışı. spektaküler Ridley Scott filmine ıyıce kaptırdık, ıslak ıslak kapıldık gittık dakı- kalar boyu. Ergenliğe geçme aşamasındakı. dısıp- lin-düzenden yana kaptantn otontesıne ön- ce karşı koyan ama teknede eskiyıp ortak yaşamı haftalarca. ay larca pay laşınca hav - ranlık ve sevgiyle önderlerine bağlanan gençlerden, 'kaptan' Jeff Bndges'a kadar herkesın üstüne düşenı yaptığı 'Dostluk Denizi'nın görsellıği \e teknık düzeyı de oldukça görkemli. Ölü Ozanlar Derne- ğı'nin bu suda. denızde geçen yenı ve et- kileyicı versiyonunda. peş peşe gelen. yo- ğun. sular seller gıbı duygu bombardıma- nının altmda kaldık özetle. Kedilerle köpekler arasında CÖZİer ve SÖZler / The Truth About Cats And Dogs / Yönetmen. Michael Lehmann / Senaryo: Audrey VVells / Kamera: Robert Brinkmann / Müzik: Howard Shore / Oyuncular: Uma Thurman, Janeane Garofalo, Ben Chaplin, Jamie Fox, James McCaffrey, Richard Coca / 1996 ABD (Özen Film) Beyoğlu Sinepop, Şişli Kent, Çemberlitaş Şafak, Kadıköy Reks, Bakırköy Avşar, Galleria Prestige sinemalannda. Sunduğu radyo programında. ona tele- fonla baş\uran. kedı köpek \b. evcıl hay- van besleyenlenn sorunlarına. anında ça- re bulup öğütleyen cev aplar \ eren. esmer. oldukça kısa boylu ve tombık vctenner Abby (Janeane Garofalo), etkılı sesıyie işinde başanlı. esprilı, varlıklı. akıllı bır genç kadın. Ama çirkinlik kompleksi ve kendine duyduğu güvensizlik nedenıyle. sonradan terk edilıp yıkıma uğramaktan- sa erkeklerle ılışkı kurmamayı seçmış. evinde keman çalma\ı ve sevgistnı lapa- ÛI kedisine vermeyi yeğleyere'k. Günûn birindeprogramınıarayan. çekimsırasın- da patilenne paten taktığı bır köpekle ba- şı beladakı fotoğrafçı Bnan'ın (BenChap- Kn)derdine şıpşak deva bulunca, bundan ;ok etkilenen Brian'ın teşekkür etmek • vin bastırmasıyla sözleşilen randevuya gidecek cesareti gösteremeyen Abby. boy - luboslu, çekici. sanşın komşusu Noelle'i tanımlıyorkendi yenne VeBriantelefoıv da hayran olduğu vetenner Abbv'yi mo- del Noelle zannederek ıy ice futulunca. bı- rinin aklı. ötekinın fizığı güzel. 2 dost ka- dın da bir türlü gerçeğı Brıan'a anlatma- yı beceremeyince gıderek karmaşıklaşan bir ılişki üçgeninın dolambaçlanna dalı- yoruz. Edmund Rostand klasığı 'Cyrano De Bergerac'tan yola çıkan eskı radyo dıskjokeyı Audrey NVells'ın yazdığı. cıns- ler hakkındaki gerçekler üstüne kurulu senaryodan yönetmen Michael Leh- mann'm çektıği "The Truth About Cats And Dogs - Gözler ve Sözler", ahijilmış dey işle se\ ımlı bir romantık komedi. Bey- lik güzellık takıntısını sorgulayıp o ke- mikleşmiş 'çirkin, seksi değildir' ya da 'güzel kadın, zekideğikuV zihniyetını ters- yüz ederek ele alan bu şırın duygusal gül- durünüıi', k'adın-erkek arasındakı ebedi ılişki çeşitlemelerine esprili, çağdaş bir bakış getınrken, dış görünüşünden hoşnut olmayan Abby ıleaklı bırazkıt Noelle'in bırbırlerını bütünleyen ve daha önce fark etmedıklen yanlannı açığa çıkaran arka- daşlığını da. oldukça eğlenceli ve neşeli bır biçımde hıkâye ettıği söylenebilir ra- hatlıkla Sonunda'tanıdikçagüzeUeşipde- rinleşen dış görünüşten' çok. zekâ \ e kül- turle de^teklı ıç güzelliğın önemli olduğu- na lafı getıren "*Gözler ve SözJer"!. akıcı dıyaloglan. mızahla duygusal dozu har- manlayan gevşek ve tıkırında anlatımı. paten yapan köpek. kaplumbağa tedavisi ya da 7 saatlik telefonda seks sahnesı gi- bi gırgır bölümlerı \e 3 ba^rol oyuncusu, şenlikli ve çekici kılıyor alabildiğine. Ozellikle menajer geçınen. belalı dos- tunun (James McCaffrey) sürekli gagala- dığı, Simone De Beauvoir'ın Jean-Paul Sartre'a yazdığı mektuplardan pek bırşey anlayamayan kültür düzeyındekı, ısmar- ladığı yemeklen mecburen yıyemeyen, delı dolu. boş ama çok hoş, gerçekten her erkeğin aklını başından alacak cınsten uzun. ince mevzun, sanşın model Noelle rolündeki LmaThurman'ın hayli gözal- dığı "GözlerveSözler''de. Hollywood'da yeni bir Hughy Grant olarak lanse edilen okullu, genç tngılız aktörü Ben Chap- lin'le, Amerikan sinemasının yenı komık kızlanndan sempatık Janeane Garofalo da öne çıkıyorlar. "Heathers"la dikkati çekmiş, ama pek arkasını getirememiş yö- netmen Michael Lemann'ın bu kez ya- pımcılannın (ve seyircının de tabii) yüzü- nü güldüren, bu şinn mı şınn romantik güldürüsü, kuşkusuz haftanın en sevimli filmi. Özetle "Gözler ve Sözler"de güzel- likle akıl yanşıyor ve finalde akıl kazanı- yor, yani tipik Ho)lywood usulü bır mut- lu son! (Yerse tabii. Gerçektekim Uma'ya Janeane'i tercih eder kı°) Vampir Deneuve'le Sarandon'un erotizmiAçlık (The Hunger) Yönetmen: Tony Scott / Senaryo: Ivan Davis, Michael Thomas /Kamera: Stephen Goldblatt / Müzik: Michael Rubini, Denny Jaeger/ Oyuncular: Catherine Deneuve, Susan Saradon, Oavid Bovvte, Clrff De Young, Dan Hedaya, BethEhlers/1993 ABD, Beyoğlu Fcaş, Etiler Merkez, AltunizadeCapitol, Kadıköy Bahariye snemalannda. 1980"lı y Uann baştndaki ilik- lerimize ışleyen o vıdeo furyasın- dan hayal neyal hatırladıöımız modern vampir masalı "The Hunger". y 11ar sonra sinemalar- da. Halen "Fanatik"i aösterilen. "TopGun* "YddınmGünkri", "Denizde İsyan" ya da Quentin Tarantino 'un senaryosundan çekilmiş "(ılguı Romantik" gibi yüksek büt.eli, gösterişli filmle- rivle Hollvvood'da dikiş tuttur- ^. son 10yilinenbecenkli.be- zirgân lngiliz sinemacılardan Tom Scott'ın ilk yönetmenlik de- nemesi olan. 1983 yapımı "The Hunger - Açhk". çağdaş Ameri- kan korku edebiyatının "The >\btfen - Kurüar". "Black Magic - Kara Büvii" gibi romanlanyla tanınan yazarlarından VVTıitney Strieber"ın. vampincilık) kültü- rünü çağdaş bir yaklaşımla ele alan "TheHunger" adlı romanın- dan perdeye uyarlanmış. Aslında yıllarca 'kan emici- ler'in var olmadığına inanmak is- temiş yazar Stneber"ın, vampir mitolojisini ıcığını cıcığını araş- tırarak yazdığı romanından uyar- lanan "Açlık", 1980"in New Yor- k'unda geçiyor. Manhattan'da an- tikalarla döşeli bir saray yavru- sunda. haftalık besinlerıne ve uy- kulanna dikkat ederek (!) yaşı- yor. eski Mısır'dan beri varlığını sürdüren kahramanımız Miri- am'la (kuşkusuz perdede izledıği- mız vampirlerin en güzellerinden. soğuk. kurumlu ve enşılmez Fransız dılberi Catherine Dene- uve), 300 yıllık sevgilisi John (19^6'da sinemaya Nicolas Ro- eg'ün "DünyayaDüşen Adam~ıy- la. unutulmaz bıruzaylı ziyaretçı rolüy le düşen. "Furyo". "Absolu- te Beginners" ve "Basquiat" gıbı fılmlerıyle de anımsadığımız. çeyrek yiızyıllıkpop müzik ılahı. androjenımsı David Bovvie) Hızla yaşlanma belırtilen gösteren John. insanoğlunun 'biyolojiksa- atini yavaşlatma' ve yaşlanmayı engelleme üstüne bilimsel deney- ler y apan doktor Sarah Roberts'ın (Deneuve'le aşık atabıldiğinı ör- nekleyen. çağımızın Bette Davis gözlerine v e bakışlanna sahip Su- san Sarandon) kliniğine başvu- ruyor. Ama heyhat! Yaşlanıp en- yen JohnUan arta kalanlan tavan arasmdaki eskı sevgıli koleksiyo- nuna taşıyan. yıne yalnızlıktan mustarıp Miriam John'u başın- dan savdığı ıçın özür dilemek üzere kapısını çalan Sarah'ı, sev- gılisıyle birlıkte ölümsüzlük de vereceğı. yenı âşığı olarak seçe- cek \e Sarah artık 'açhk'ını gi- dermek içın Minam'a gereksıne- cektır... Günümüzdeki gibi büyük Hollyvvood stüdyolarına teslim olmadığı gençlik döneminden ge- len bu ilk filminde. Rıdley'ın kar- deşi Tony Scott'un derdı. fantas- tik edebivatın \e korku sineması- Spagetti western tarzı gangster aksiyonu Son Adim (Last Man Standıncı Yönetmen: VValter Hll / Senaryo. V/.HİII, Fyuzo Kikushima v e AkiraKurosavva'nın öyküsürden / Kamera: Lloyd Aıern / Müzik: Ry Cooder Oyuncular: Bruce Villis, Christopher Walken Alexandra Povvers William Sandenon, Karina Lombad, David Patrick Kelly, Buce Oern, Ned Eisenbeg/1996 ABD <Umut &nat-UIP) Ortaköy Ferıye. Eiler Akmerkez, Beyoğlı^tlas. Osmanbey Gazı. Tevikıye AFM, Altunızae Capitol, Bakırkö Carousel, Kadıkö\V1oda sınemaj-ında. Içki yasağırun sürdüğü 193O'lu yıllann başmda. Teksas'm batısın- daki kuş uçmaz kenan geçmez, Jericho denilen bir sınır kasabası- na gelerek. bölgeyi parselleyip ıç- ki kaçakçılığıyla ugraşmaktaki ltalyan ve Irlandalılardan oluşan gangster çeteleri arasında ıkili oy- nayarak feci day aklar y iyen v e so- nunda ne yapıp edip iki çetey ı bır- binne kırdıran. (buarada gangster- lerce kapatılmış iki güzel kadını dakurtaran). sadece cebmı doldur- ma kaygısı güden. rezıl. bıtırim. alaycı. silahına çabuk. tipik bır 'yalnız kovboy' kahramanın özel- liklerini taşıyan, çıfte tabancalı, usta bır kırahk katihn (Bruce Wıl- lis), çok kanlı v e hareketlı öyküsü. Senaristhkten 19^5'te'Hard Tı- mes'la geçtığı yönetmenlıgını. 1977'de polisiye türüne saygı nite- liğındeki 'Sürücü'yle sürdürüp nispeten ilginç sayılabilecek "Stre- ets of Fire'.The Long Rı- ders','Southern Comfort' hatta 'Extreme Prejudice' gıbı sert. ak- siyon-macera çeşitlemelenyle siv - nlen, ama son dönemde hayal kı- nklığı yaratan fılmler ımzalayan. Hollyvvood'un bir zamanlar fazla pohpohlanmış isimlerınden \Val- ter Hill'ın son esen 'Last Man Standing-Son Adam', Amenkan sinemasının geleneksel ıkı baba türünü. vvestern'le kara film'i har- manlayan, kan ve şiddetten geçil- meyen, sıkı bir actıon denemesi. Kurosavva ustanın, Toshiro Mifu- ne'nin başrolde döktürdüğü. ünlü 'Yojimbo' klasiğmı, 1960'lardakı spagetti-vvestern furyasinın, Clint Eastvvood'u da zirveye çıkaran. en oturaklı filmlennden "Bır -\vuç Dolar'a uyarlayan Sergio Le- one'den 30 yıl kadar sonra, aynı konuyu bu kez Teksas'a, 193l'ın toz toprağa bulanmış. cenaze lev a- zımatçısının bile terketmeye ha- zırlandığı. küçük. ıssız, döküntü bır çöl kasabasına taşıyarak ele alan »enarist-yönetmen VValter Hill'ın. yer yer türün tutkunlarını tatmın edebilecek cınsten, hatırı sayılır bır şıddet. kan. ölüm. aksı- yon ve serüven kokteylıne donü- şen bu son filmi, bildık klişelen bır kez daha sarıp sarmalayarak. becerıyle. Red Kit'vari yaklaşım v e kankatürümsü tiplemelerle ko- tanlmış, aşırı soslu. bol şamatalı. sürükleyıcı, gırgırla karışık bır gangster-vvesternı olarak kolayca tüketılı\erıyor 1(X) dakıkada. Ka- fası y an yarıya traşlı, y üzü tra^sız. yıne üstü başı »alkım saçak. salla patı. sureklı müstehzi. nıırıl nıınl. ağzını büze büze konuşarak acay ıp rol kesen Bruce VVıllıs'le. Irlanda- lı çetenin vaktiylebabasını kesmiş tetıkçisini oynayan. yıllann Chris- topher \Valken'ının başını çektiğı oyuncu kadrosunda boy gösteren, iki çeteden de haraç alan, uyanık kasaba şerifi rolündeki eski top- rak Bruce Dern, öykünün iki dil- bennı canlandıran melez güzelı Karina Lombard'la Alexandra Povvers ve hafif kafadan çatlak. de- lı muamelesi yapılan barcıyı oy- nayan VVilliam Sanderson gibi oyuncuları. her zamanki gibi iç burkucu gitar tınılarına dayanan, Cajun kökenlı. etkıleyici Ry Co- odermüzığıyle ve »ürükleyici ac- tıon temposuyla çekici kılınmış "Son Adam", son tahlilde VValter Hill'ın fılmografİMnde çok onem- İ! birçalışmaaddedılmesede, me- raklısının kuşkusuz ılgısız kala- mayacağı. ıronik bir kan, şiddet, serüven curcunası. nın bildık temalanna dayanan, ır- kiltıci bır 'gore'filmınden çok, tiil perdelenn salındığı, yakın pian. dumanlı. düşsel görüntülerin ve kan rengi bir estetizm çabasının ağır bastığı. pen masalı gibi bir vampir öyküsü anlatmak besbel- li. Vampir mitolojisiyle rituelleri- ne omuz silkılecek fantastik ko- nusu ve ağır. kasvetli havası bir yana. "Açlık"ın görsel bakımdan etkıleyicilığıne kayıtsız kalmak olası değıl. 1980'lerde klıp \e reklam filminden yetişen Alan Parker, Adrien Lvne vb. gibi İn- gılız yönetmenlere katabıleceği- miz Tony Scott'un biçimcıliğı had safhada. baştan sona. Step- hen Goldblatt'ın yer yer ışık-renk cümbüşüne dönüşen görüntüle- nnden müziğine. dekor-mekân tasanmından özel efektlerine ka- dar haylı özenılmiş. ustalıklı bir gorsel düzeyde seyreden "Açlık". sonuçta kozmetik reklamıyla rock klibı arasında gidip geliyor bıtevıye. Açık seçik anlaşılırlığın (zaten) beklenmedıği türün bildık kalıplannı yenileyen bu cilalı \ampir fantezısınde. soğuk ama etkileyıcı birbiçım veestetik kay- gısı belırgin özetle. Öncelikle 3 başrol oyuncusuyla. ozellikle de en parlak dönemindekı Catherine Deneuve'üyle göz kamaştıran, Deneuve'ün David Bovvie'yle 'punkv' bır çift. Susan Saran- don'la da çekici bır ikili oluşturdu- ğu. Tony Scott'un ilk filmi "Aç- lık", korku ve fantastik türününü meraklısına ilginç gelebılecek. şık v e erotık bir modern v ampır öykü- sü sayılabilir. 13 yıl öncesinde De- neuve'le Sarandon arasındakı, malum lezbıyenlik etiketiyle ığ- nelenmiş sevişme sahnesı ya da David Bovvie'nin. klinikte doktor muayenesini beklerken birden ola- ğanüstü yaşlanıverdiği sekans gi- bi, antolojilere girecek cinsten, çoktan klasikleşmiş bölümlere dikkat. Merakhsınanot:Giovanni Scognamilko'nun bütün korku ve fantastik tutkunları içın gerçek bir kaynak kıtap nitelıgındeki yenı eseri "Korkunun SanaUan" (Kor- ku ve Sanat) çıktı. KEDİ GOZU VECDİ SAYAR Utanç ve Gurur Geçenlerde Fransa'nın önde gelen gazetelerin- den birinde, "Liberation"da şöyle bir manşet var- dı: "Mafyanın sarstığı devlet. "Susurluk olayı ıle gündeme gelen karanlık ilişkıler, ayrıntılı bir biçim- de anlatılıyordu. Kürt sorunundan, insan hakları ihlallerıne kadar çeşitli nedenlerle sık sık dış basında -pek övücü olmayan ıfadelerle- anıimayı kanıksamış olmalan- na karşın bu yazı bır kez daha sarstı, Avrupa'dakı Türkiye kökenli kedileri. Gazetelen okuyan arka- daşlarının sorulan karşısında iyice bunaldılar Utan- dılar. Dış basında çıkan yazılar, genellıkle bırbırine ben- ziyor, ülkelerinın dünya kamuoyu nezdindekı ıtıba- rı sıfırın altında seyredtyordu. 1997'ye gırerken Ce- zayir'den. Çin'e, dünyanm çeşitli ülkelerındehapıs- te bulunan 167 gazetecıden 83'ünun Turkıye'de bulunduğunu yazıyordu gazeteler. Dostlan durmadan sıkıştırıyordu onları. "Onat Kutlar'/n katıllerı bulundu mu? Metin Göktepe öldürûleli bır yıl oluyor. Katıllerı mahkûm edıldı mı" sorulan karşısında söyleyecek scz bulamadılar. Utançlarından saklanacak yer aradılar. "Sizde şereflı katıller varmış, ülkesı için çalışan" diyenlere yanıt vermekte zorlandılar. Olur mu öyle şey, diyebildiler... Gertrude Stein'ın "Bır gul bir güldür" sözleri akıllarına geldı. Steın. anlamını yi- tiren sözcüklenn anlamını vurgulamak ıstiyordu besbelh. Onun sözlerıni değıştırerek mırıldandılar: Bir katil bir katildır bir katıldir. Ikibin yılına üç kala. Türkiye Cumhuriyetı'nın bır köyünde, televizyon seyretmenın günah olup ol- madığı konusunda çıkan sılahlı çatışmalarda 19 kışinın öldüğünu okudular sonra bir yabancı der- gide. Nasıl olur, nasıl olur dıye sordular bırbırleri- ne. Utançtan yerın dibıne geçtıler. Türk televızyonlarındakı haber bültenlerı de ya- bancı yayın organlarından farksızdı. Sarıklı. kara cüppeli mollaların tehditlerini izlerken tuylerı dıken diken oldu. "Rating" kavgası ekranları iyıden lyiye karartmış, haber bültenlerı şerıatçıların propagan- da kürsüsüne dönüşmüştü. Bu utancı kımlere borçlu olduklarını düşundüler. • • • Neyse ki ımdatlarına kültur sayfaları yetıştı. 1996 yılında Fransız basınında çıkan yazılar arasında olumlu ıçenk taşıyanlann hemen hepsi de sanat- çılarımızın başarısından söz ediyordu. Örneğın, Orhan Pamuk ustune çok guzel yazı- lar yayımlandı Fransa'nın önde gelen yayın organ- larında. Yeni yayımlanan "Beyaz Kale" nedeni ile "Le Nouvel Observateur"üe ve başka yayın or- ganlarında yayımlanan yazılarda "ülkestnın çok yönlülüğunü" ve "melez" yapısını yansıtan bir ya- zar olarak tanımlandı Hatta. yılın en önemli ro- mancılan arasında anıldı. Nedim Gürsel de "Fa- tih'ın Romanı" ile Fransa'daki ününu pekıştıren bir başka yazarımız oldu. Ressam Nil Yalter'ın elektronık ortamla plastik sanatlan buluşturan özgün çalışmaları övgulere boğuldu. Yeni teknolojilerden yararlanarak kendı- ni ıfade eden sanatçıların ürünlerı arasında en faz- la yeri Yalter'in çalışmasına vermıştı "Le Monde". Tiyatro yönetmenımiz Mehmet Ulusoy ve "Sim- yac/"oyununda başrolü ustlenen Genco ErkaPın Doğu ve Batı kültürlerını buluşturan çalışmaları, klasık müzik alanında Fazıl Say'ın Fransız basının- da büyük övgülerle sözü edilen konserlerı de gu- rur kaynaklarımız arasında idi. Geleneksel müziğın ustası Kudsi Ergüner de Yunus'u yorumladığı son CD'si ile "yılın en iyi müzikleri" lıstesinde yer ala- rak başarılarına bir yenisını eklıyordu. Çizgileri sık sık "Le Monde Dıplomatıque"\n ka- pak sayfasında yer alan Selçuk Demirel de Nan- terre'de bugün açtığı sergisı ile Fransa'daki Türki- ye imajına yeni bir katkı getirıyordu. (Selçuk'un ke- dileri onunla ne kadar övünseler azdır). işte yalnızca bırkaç ısmin yan yana gelmesı ıle oluşan (diğerleri kusurumu bağışlasın, hepsinı sı- ralamaya kalksam, gene bırilerini unuturum) bir gu- rur tablosu. Bır avuç sanatçının ülkesi için ne den- li önemli bir tanıtım olanağı yaratabıleceğinin bun- dan güzel kanıtı olur mu? Ülkemizdeki bazı güçlerin yarattığı utanç bulut- lannı dağıtabılecek tek. gucün sanatçının gücü ol- duğunu ne zaman anlayacak bazı yetkılıler? Bize utanç nedenlerimızı unutturan. ülkemızin aydınlık yüzünü dünyaya tanıtanlarla ne kadar gu- rur duysak azdır. YENİ BAŞLAYAMAR ANTOMA'MN YAZGISI Bırçok eleştırmen tarafından 1996'nın en ıy ı filmi olarak nitelendirilen ve 1995'in en ıyi yabancı film Oscar'ı sahibi "Antonia'nın Yazgısı". Hollanda'nın küçük bır taşra kasabasında yaşayan bırailenın ya^amından 50 yıllık bır kesiti konu aîıyor. Toronto Film Festivaü'nde En lyı Film. Hollanda Sinema Ödüllen yan^masında En lyı Kadın Oyuncu ve En İyi Yönetmen. Hamptons Uluslararası Film Festıvalı'nde En lyı \'önetmen. Chicago Uluslararası Film Festıvalı'nde En lyı Senaryo. Cenevre Uluslararası Film Festivalf nde ıse Jürı Ozel Ödülü kazandı. Hollandalı feminıs' yönetmen Manleen Gorris tarafından yazılan \e yönetilen bu bol ödüllu filmın başrolleri Willeke V'an Ammelrov, Els Dottermans ve Jan Decleir gibi Hollanda'nın güçlü oyuncuları arasında paylaşılmış. DEHŞET SINIR1 Nevv York'un en kalabalık hastanelennden bınndc evsız bir adamın gızemli bir şekilde ve çok ganp semptomlar yüzünden olmesi hıç kimsenin dıkkatını çekmcz. Yalnızca bir kişi. Dr. Guy Luthan (Hugh Grant) bu ilginç ölümlerden s,üphelenmiştır. Araştırmalannı derinleştirdikçe bu ilginç ölümlenn arkasındakı kı^ının gerçek bir profesyonel olduğunu ortaya çıkanr. 'Dehşet Sının'. Hugh Grant ve Elizabeth Hur'lev'ın bırlıkte C a^tle Rock'a bağlı olarak kurduklan Sımıan film şırketının çektiği ilk film. Grant'ın yanı sıra Gene Hacknıan \e Sarah Jessica Parker'ın yeraldığı fılmı Michael Apted yönetiyor. STEAL BIG STEAL LITTLE Oscarödüllü 'Kaçak' filmınin yönetmenı Andrevv Davis başta olmak üzere Oscar adayları Andv Garcia. Man Arkin vc Rachel Ticotin. Joe Pantolaiano. Holland Tavlor ve Emmy ödüllü David Stiers fılmde bır araya geliyor Bir zamanlar, Santa Barbara eteklennde yaşayan. ama birbırlerine tamı tamına zıt ıki kardeşin öyküsunu anlatıyor "Steal BigSteal Little'. Filmın müzıklenni ıçeren albüm ıse oyuncu Andy Garcıa'nın sanatçı kişilığinın bambaşka bır yönünu ortaya koyuyor. Latın müzığınden seçmelerden oluşan fılmin .soundtrack albümünde Garcia'nın ımzasinı taşıyan üç parça var.