Katalog

Cumhuriyet tmtivaz Sabibi: Be-rin Nadi Genel Yayın \ onetmenı Orhan Erinç 9 Genel Ya>ın Koordınatorü Hikmet Çetinkaja 0 Yazıışlerı Mudürlen ıbrahim Yıldız, DinçTavanç(Sorumlu) # Haber Merkezı Müduru Hakan Kara # Gorsel Yönetmen Fikret Eser Dı:, Haberler Şinasi Danışoğlu # Ntıhbarat Cengiz^ ıldırım • Ekonomı Bülent Kızanlık # Kuhur Handan Şenköken • Spor Abdülkadir ^ ücelman 9 Makaleler Sami Karaören 9 Duzeltmç Abdullah Yazıcı # Foroâraf" Erdoğan Köseoğlu •Bılgı-Bclge Edibe Suğra • Yurt Haberlerı Mchmet Faraç Ya>ınKunılu HhanSelçuktBaıkanl Orhan Erinç. Okta_\ Kurtfröke HikmetÇetinka>a. Şukran Soner, Ergun Balcı. Dtnç Ta\anf, İbrahim \ ıldız. Orhan Bıırsalı, Mustafa Balba>. Hakan Kara. -KnkaraTeniMİcisı Mustafa Balba) • Haber Muduru Doğan Akın Ataturk Bul\ arı No 125. Kat 4. Bakanlıklar-.Ankara Tel 4195020 C hat). Fak* 419502'' • Izmır Temsılcısı Serdar Kızık, H Zıva Bl\ 1352 S 2 3 Tel 4411220. Faks 441911" 7 0 Adana Temsılciii Çetin Yiğenoğlu, lnönuCd 119 S No 1 Kat I, Tel 3522550. Faks 35225^0 Müessese Muduru Erol Erkut 0 Koordmator Ahmef Korulsan 0 Muhasebe Bülent >. ener 0 Idare Hüseyin Gürer 0 Işletme Önder Çelik 0 Bılgı-lşlem Nail İnal 0 Bılgısayar Sıstem Mürihet ÇUer MED\ \ C: • Yoneiını Kurul Ba^kanı - üenef Mudur Gülbi Erduran 0 Koordmator Reh Işıtman 0 Genel Müdür Yardımcısı Mine Akdağ Tel 514 (T 53 513958O-5I3S46O-6I.Faks SU&Ui a > ı n h i ) i n ve B a M n : Yenı G u n Haber ^jansi Basın \e Ya>ıncllık A S . r l ^ a S ı ı a j ;w 41 C a j u l o d u J 4 3 3 4 Ut PK 246 İaUnbu] Trf IO 212ı f!2 05 0; <20 hatl 9 EYLÜL 1996 imsak-5.04 Güneş: 6.32 Öğle. 13.09 İkindı. 16.42 Akşam: 19.32 Yatsı: 20.54 31 yıl uykusuzluk • HA1SOJ ( JV) - v ietnam"da 34 >aşındaki r.gjyen Tr Le Hang a«dlı kacn. tam 31 y ıldır uyi-yamıyor. Birgazete-ye hjkâyesını anlatan Hang, doktorlann durumunu '"çck end-*r görıilü'r" şek inde cbğerlendirdiklennı \e "bu djramdan dola>ı iki kere întihar girişıminde bulundugunu söyledi. Harg, 1965 yılında ılk çocuğunun doğumundar sonra uykusunu bırdenb»ıre kaybettiğını. o günden beri asla uymamadığını ve çrok acı çeluığını belırtti. Hang. "En büyük arzum. v i-cudumun bılim adına kiillanılmas!" diye kcnustu ABD'de kurs cenneti • \L\V_ YORK(AA)- Teknolojının en gelışmişını bulmanın mümkün oldugu ABD. şimdi de bır kurs cenneti haline geldı. Bu üJkede göbek dansından, kalp krizi \e kanseri önleme. hatta "Tanrı ıle konuşma kurslanna" kadar her türlü kursa kaydolmak mümkün. Kursa gıderek 5 günde mucıze\ i şekılde zayıflayabileceğinız gibı. üç saatte Fransızca konuşma) a başlayabılırsınız. Ayrıca "bodyguard" olmak için gereklı nitelikleri kazanacağınız kurslardan. hayatta ba^anlı olmak ıçin düzgün konuşma kurslanna ve kız tav lama kurslarına kadar birçok kursa yazılabılırsinız. Şifalı otlar Günümüzde ılaçlı tedaviy-e tepki olarak. halk arasında yaygınlaşan şifalı otlara ilgi giderek artmaya devam edi>or. Şifalı otlann fiyatlan ise adeta altın değennde Şifalı otların kilogram fivatlan, 2 milyon ıle 80 mılyon lira arasında değı»ıyor. Anadolu'nun çeşitlı yörelennde. zerde pilavı yapımında kullanılan ve ruhı ferahlık sağlayan "safranoru" pıyasada, kilosu 80 milyon liradan, "entelotu" kilosu 40-50 mılyon liradan alıcı buluyor. Guatr \e diğer boğaz hastahklarına iyi gelen "denizotu". kilosu 15 mılyon liradan satılıyor. Çocuklarda okul korkusu • GAZİANTEP (AA) - Gazıantep Rehberlık ve Araştırma Merkezı (GARAM) Müdürü Erdal Albayrak. oku! korkusu olan çocuklara kararlı, şefkatlı ve sevecen yaklaşılması gerektigıni söyledi. Albayrak. okula gitmek ıstemeyen bazı çocuklarda, isteksizligi yansıtan rahatsızlıklann ortaya çıkabileceğini belırterek, "Çocuk yeni ortama ılk anda tepkı verir. Anne-baba. kardeşlerı ve evinden ayn kalmak. olumsuz düşüncelere neden olabılir" dedi Okul korkusu yaşayan çocuğa katı rurumun. tedaviyi güçleştıreceğıne dikkati çeken Albavrak. "Çocuğa mutlaka okula gitmesi gerektiğı uygun bir dille anlatılmalı. Okul korkusunun yenılmesi ıçin. aıle öğretmenlerle yakın işbirliği ıçinde olmalı. Oğretmen. çocuğu okula bağlamak içın psikolog gibi davranmalı" dedi. Tarım Haçlarınm zararları ADANA (.-VA) - Tanmsal üretimde bırim alandan daha fazla ürün elde edilmesı ve istenmeyen canlı organızmalann yok edilmesi amacıyla geliştirilen zirai ilaçlann. özellikle son vıllarda insanlan da cıddi şekilde etkilediğı bildırildi. Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çev re Mühendısliği Bölümü Ögretim Üyesi Doç. Dr. O>a Zeren. kımyasal maddelenn gereğinden fazla, yanlış ve dikkatsizce kul'anıır .nnın insan ve çevre ü, r ıdeki olumsuz •tkisinıp hergeçen yıl .lidereV arttığını söyledi /ere.ı. "Alınan her türlü ha>vansal ve bitkisel besinlerde. suda ve solunan havada bile zehırli ilaç kalıntısı bulurunaktadır" dedi. Mustafa Kemal 9 Eylül 1922'de Yunanlıların denize dökülüşünü şöyle değerlendiriyordu:' Bu, milletin zaferidir' IzmirMen yükselen özgürlük türküsüİZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Türk ordusu yakılıp vıkılmış toprak- larda empervahstlenn ışgal ordusur*' tzmir'e doğru kovalıvordu. Anadolu halkı. ulusal kurtuluşa tü- müvle ınanmjştı artık. O>sa Ingihzor- dularının İstanbuFdak' Başkomutanı Harrington. 4 Eylül sabahı Londra'ya gönderdıği telgrafta şunlan yazıyordu: "Atina ve İzmir'den gelen telgrafla- nn hcnıen hepsL Vunan ordusunun bü- tün direnişini bitmişgörmuriarsa da ba- zı alav kumandanlannca Alaşehir ya- kınında askeri toplamak teşebbüsü- nün başarı sağlavacağını hâlâ umuyo- runı. Zaman kazanmak için bir dur- durma elzemdir: uzun vünüvüşierinden sonra TürkJerde Izmir'epaldır küldiir bir hamfe >apabilecek durumda değil- lerdirvedurdurulabilirler. Bu vapümaz- sa »a da tez elden bir mütareke bunu sağlavamazsa büvük sa>ıda aç göçmen- ler \e kaçan bir ordu Ue İzmir"de tarif- siz bir karışıklık nlacaktır." Atina ve İstanbul olaylann gerisın- de kalmışlardı. Telgraflar. Türk ordu- sunun hızlı yürüvüşüne adeta yetişe- memişlerdı. Bu nedenle İstanbul'daki "MüttefikOrdulan Başkomutanı' Ge- neral Harrington hâlâ Alaşehır'de tu- tunmayı büyük bır umut olarak görü- \ordu O gün Londra'va çektiğı telg- rafta çızdiğı tablo şövlevdı "Trikopis'in başkumandanlığa.Sa- njannis rle Pallis'in de onun vardım- cılıklanna atandığı bildirilhur. Hepsi iyi kimseler. Çok geç değilse. bu durunıu kurtarabiür. Her halde zaman kazan- dıracaktır. Vunanlıların durunıu bu- gün daha iyi \e kanaatûncedaha da dii- zelebiiir..." 0>sa Harrington, başkomutanlığa atanan Trikopis'in esır düştüğünden habersizdi. 26 ağustosta başlayan bü- \ ük taarruz. Ege'nin ışgal edilmiş top- raklannı adım adım kurtanvordu. Amansız bır takip harekâtına başlan- dı. İşgal ordusu sılahını. cephanesını ve malzemesini terk ederek kaçıvor. ka- çarken her yeri yakıp yıkıvor, gerısın- de büyük bır enkaz bırakıvordu. An- cak askerler bir an önce fzmir'f ora- dan gemıve binmek \e canını kurtar- mak vanşma gırmışlerdı. Çekılirken bü- yük katlıam vaptığı ıçin. ıntıkam alı- nacağı korkusuvla veriı Rumlarda îz- mir'e doğru kaçıyordu. Denize ulaşabılen ışgal ordusunun askeri, kendini bulabildiöi araçla ada- lara atmaya çalışj>ordu. İzmır, kendı- lerıni gemılere atıp canını kurtarmak isteyenlerle mahşeri bırgörünümdev- • Körfezdeki gemilerde buluşan müttefik amiral ve başkonsoloslar Izmir'i teslim edelim mi. etmeyelim mi derken Türk ordulan kente girmişti. Artık teslim edecek bir şey kalmamıştı. dı. Limandaki emperyalıst ülkelerin gemüenne binmek isteyen bu kalaba- lık, gemılere alınmıyor; bınmekte ıs- rar edip kav ıklarla gemılere yanaşan- lar denize atılıvordu, Yunanordusunu Izmir'e çıkartan İngilizler, şimdi on- lan kaderıne terk ediyordu. Türk ordusunun zaferi ile Izmır'e v ığılan ışgal güçlerinın 6 eylülden son- ra başlavan izdıhamı yabancı uyruk- luları da telaşlandırma>a başladı. in- giliz Konsolosluğu Karantina Iskele- si'neiki vapurgetirerek, Ingılızuyruk- luları 200 Ingılızaskerinin koruyucu- luğu altında gemilere bindirdi. KurtuJuş günü 1. Süvarı Tümeni. 9 Eylül günü sa- at 03.00"te konakladığı Sabuncube- li'nın Manısa'va bakan yamaçların- dan. 14. Tümen de Menemenden, bu tepenın İzmır vönündeki yamaçlanna geçmiştı. Tan ağarmadan her iki tüme- nın komutanlarıemırverdi: "Atbin_." Kuvavı Miliıve atlılan vıldınm eı- bi İzmir'eyöneldiler. Büyük bahçeler ıçinde herbiri sarayı andıran ve çeşıt- li > abancı dev letlerin bayraklanv la do- natıImışLevantenlerinevleriönünden geçen süvariler. saat 09.00'da Borno- va"yagirdıler. 2. ŞüvariTümenfnın 13. Alay Kumandanı Binbaşı Atıf (Esen- belj Bey. alayı ile Bornova'ya gönde- rilmışti. Binbaşı Atıf Bev çok ivi Fran- sızca konuştuğundan ecnebilerle görü- şecek ve onlann güvenliğını sağlaya- caktı. Bornova'daki görevini yıldırım hı- zıyla tamamlayan Yüzbaşı Zeki Bey ko- mutasındaki 14. Süvari Alavı'nın 3. Süvarı Bölüğü. meyve ve sebze bah- çelennden geçerken 2. Süvari Alayı emniyetdüzeni içındeılerlemekteydi. Alay Komutanı Yarbay ReşatBe>. ön- cü bölüğünün başına. Alay Komutanı Muavıniolan Binbaşı Şerafettin Bey'i vermışti. Binbaşı Şerafettin Bey bir fırtına gibi hizasında beliren 1. Süvari Tü- menfnin öncü 3. bölüğünü görünce atlılannı ok gibi yennden fırlatmıştı. Şerafettin Bey'in bu ataklığı. Yüz- başı Zekı Bey'i. sonra Yüzbaşı İbra- him ve Yüzbaşı Abdurrahmanbeyle- rı de kamçılamıştı. Böylece Binbaşı Şerafettin. Yüzbaşı Zekı. Yüzbaşı Ib- rahim, Yüzbaşı Abdurrahman beyle- rın atlılan arasında dolu dızgin birya- nş başlamıştı. tzmife bir an önce gır- mek tek amaçtı. Türk süvarisi Konak'ta Yüzbaşı Zeki Be>. atlı bölüğünü he- men yaya hale geçiımiş ve tuzak ku- ran bu son kalıntılarla savaşa gırişmiş- tı. 9 Eylül günü saat 11.00'de, hafıf Türk süv ansi tzmir'e gırdi v e Konak'ı zaptetti. Körfezdeki gemilerde buluşan müt- tefik amiral ve başkonsoloslar îzmır'ı teslim edelim mi. etmeyelim mi der- ken Türk ordulan kente girmişti. Ar- tık teslim edecek bir şey kalmamıştı. Binbaşı Şerafettın Bey, hükümet ko- nağını kapalı bulmuştu. Yandaki di- ger kapıya koşmuş ve oradan konaga girmişti. Teğmen Ali Rıza ve bir erle hükümet konagının mermer merdivenlerine ok gibi fırlayan Şerafettin Bey. ikınci kat- taki balkonda asılı duran Yunan bav- rağını ındinp Türk bayrağını çekiyor- du. 15 Mayıs 1919 sabahı işgal ordu- suna ılk kurşunu sıkıp şehıt olan Ga- zeteci Hasan lahsin ın v urulduğu ver- de artık özsürlüktürkülensövleniv or- du. İzmır'de "Tahdromos, Nea İzmirini, Amaltiya ve Katimerini" gazeteleri ış- gal ordusunun uğradığı bozgunu ıri başlıklarla anlatıyordu."Katimerini" gazetesı "Felaket" başlığını kullan- mıştı. Bu gazetenin Atina'daki 18 ey- lül tarihli sav ısının başlığı durumu nok- talıyordu: "Felaket, işte denize döküldük..." Atatürk'ün 1 eylül sabahı Dumlupı- nar'da verdiğı "Ordular ilk hedefiniz -Akdeniz'dir Ueri" emri böylece yeri- negetirilmışti. Başkomutan'ın23 Ka- sım 1918'de İstanbul'da söylediği gi- bi. "GeldikJeri gibi gitnıişlerdi" (Oeylülde İzmır'de Konak Alanı'nda biriken. kurtuluşa ve kendısıne övgü- leryağdıran halka Mustafa Kemal şun- ları söylüyordu' "Bu, milletin zaferidir..." Böylece Türk halkı dünyaya örne^ olacak bır ulusal kurruluş mücadelej sinı tarihe yazarken >enılen salt Yunan ordusu değil. Anadolu topraklarına göz koyan emperyalıstler oluvordu. Kurtuluşun 74. yılı, bugün kutlanıyor • N'aliliğın düzenledıği kutlamalara sabah Kadıfekale'den top atışlanyla başlanacak. Atatürk anıtına çelenklerin konulmasınm ardından, Türk Sifahlı Kuvvetleri'ne şükran duyguları iletilecek. İZMİR (Cumhuriyet Ege Şölenı'nde. havai fışek gös- Bürosu) - İzmır'ın düşman ışgalınden kurtuluşunun 74. yıldönümü. bugün İzmir \a- lıliği, Türk Hava Kuvvetle- ri \eîzmır AnakentBeledi- yesı'nın düzenledigi çeşitli etkınlıklerle kutlannor. \'alilığın düzenledigi kut- lamalara sabah erken saat- lerde Kadifekale"den top atış- larıyla başlanacak. Atatürk anıtına çelenklerin konul- masınm ardından, Türk Sı- lahlı Kuvvetleri'ne şükran duvgulan iletilecek. Süvarı- lenn Izmır'e girişinın can- landırılmasından sonra, Af- yon'dan getirilen toprak. İz- mir \alisi Kutlu Aktaş'a tes- lim edılecek. İzmır'ın kurruluşu nede- nıyle Türk Hava Kuvvetle- ri Türk \'ıldızları Akrobasi Timı. 12.20-12.35 saatlerı arasında hav a göstenlen ger- çekleştirecek. Anakent Beledıyesf nce düzenlenen Zafer Şölenı dün başladı. Atatürk Stadı'nda 20.30'da halka açık ve ücret- sız olarak gerçekleştirilen şölende, lzzet.4İünmeşe,Na- lan AJtınörs konser verdı. Beledıvenin, 120 kişilik Türk Sanat Müziğı Korosu da şölene katıldı. Şölenin bu akşamkı bölümü de 20.30'da başlayacak. Zafer terisinin yanı sıra Muazzez Ersoy ve Sinan Özen sahne alacaklar. Erkan Yolaç'ın sunuculukyapacağı Atatürk Stadı'ndakı konserlenn bı- tımınde bütün semtlere oto- büs seferlen yapılacağı bıl- dirıldı. 9 Eylül İzmir'ın kurtulu- şunun 74. yıldönümü kut- lamalan, İzmir Anakent BL ledıv'esi'nın düzenledigi spoı turnuvaları da dün başladı Bugün sona erecek etkın- liklerde "Kurtuluş Kupası" adı altında, hentbol, vücut geliştirme, \iizme \e güreş dallannda \arışmalar dü- zenlendi. İzmır'ın düşman ışgalın- den kurtuluşunun 74. yıldö- nümü nedeniyle açıklama yapan CHP il Başkanı Os- man Özgü\en. 9 Eylül'ün tarıhtekı önemininyadsına- maz olduğunu belirttı. Öz- güven. bu yıl kutlamaların ayn bırönemi olduğunu vur- gulayarak "Laikdemokra- ök cumhurivetimiz. aydınlat- ma şoJundan. yeniden orta- çağ karanlığına sürüklen- mek isteni>or. Atatürk'ün kurduğu cumhuriyetimize daha birgüçlü sahipçıkıp ca- nımız pahasına cumhurive- timi/i koruma görcv imizi sürdüreceğiz"dedı 9 Eylül'de Türk ordusunun İzmir'e girişini temsil eden askerlcr. Konak Mevdanı'nda. Sadrazam Ferit Paşa'ya ilk nota ulaştığında sorun, işgalin halktan gizlenmesiydi Padişahın ulusal direnç tedü^iııliğî Kurtuluşa giden yol 26Ağustosl922 27Ağustos 20Ağustos 30Ağpstos 1 Eylül lEylöl 3E>1üI 4 Eylül 5Ej1İU 6Fylül 7 E.vlfil 8 Eylül 9EvfüJ Büyük Taarruz. Afyon'un kurtuluşu. Dumlupmar Meydan Muharebesi. Kütahya'nın kurtuluşu. "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri." Uşak'ın kurtuluşu. Yunan Başkomutanı esir düştü. Ödemiş ve Kiraz'ın kurtuluşu. Alaşehir, Buldan, Kula, Söğüt. Tire ve Bayındır'm kurtuluşu. Bilecik, Bozöyük, Sirnav, Demirci, Ödemiş, Salihli'nin kurtuluşu. Akhisar. Balıkesir'in kurtuluşu. Aydın'm kurtuluşu Manisa ve Kemalpaşa'nm kurtuluşa Türk ordusu tzmir'e girdi. İZ.MİR(CumhurivetEgeBürosu)-İstanburda bulunan Amiral Calthrope 7 Ma> ıs 1919'da İz- mır'ın ışgal edıleceğıni öğreniyor. İstanbul'da hazırlıklannı tamamlavarak 12 mayısta Iron Dük gemisıvle İzmir'e geliyordu. "İznıir'in Yunan kıtalan tarafından işgal edil- mesi^karannın Türk hükümetine bıldirilmesiy- le geriye sayım başlıvordu. Sadrazam Ferit Pa- şa'ya "Banş fıçısına atılan knılcım", ilk nota ulaştığında gündemdeki ana sonın işgalin halk- tan nasıl gizleneceğı ıdi. İşgali halktan gızlemek ıçinvilavet konağı et- rafında koruma önlemleri alınmıvordu. ancak İzmırli Rumlar 15 Mavıs 1919 sabahı erken sa- atlerden itibaren toplanarak. Yunan kıtalannı sa- bırsızlıkla beklemeye başlıvordu. Türkler bü- yük bır huzursuzlukiçindevdi. Yeryerdırenış içın gruplaşmalarbaşlıyordu. Ingiliz. Fransız. ABD ve Yunan gemileri. daha 7 mayıstan itibaren İz- mır Lımanf nda toplanma>a başlamışiardı. İzmir Valisı. İzmir'ın işgal edıleceği haberıni \ alanlıvor. fngilizlere başvıjrarak işgalin Yunan- lılar tarafından değil, İngilizler tarafından ya- pılmasını istı>ordu. Ancak Istanbul'un kayıtsız kalışı karşısında. çaresızlık içinde boyun eğıvordu. İzmir aydın- larının 14mayısgeeesı>aptıklan "jMaşatük Mi- tingi" de etkılı olamıyor. 15 Ma) ıs 1919'da Yu- nan asken vüzvıllardır Türk olan "Güzel İzmir"e • 15 Mayıs 1919'da Yunan askeri yüzyıllardır Türk olan "Güzel Izmir"e giriyor, İzmir Rumlan Kordon'da sevgi gösterileri yapıyordu. girivor. İzmir Rumlan Kordon'da sevgi gösteri- leri > apıyordu. ^'unanlıların zulüm ve baskılan sonucu vurt- lannı terk ederek içerilere doğru daha ilk gün- lerde 80 bin Türk göç ediyor. bu sayı her geçen gün artıvordu. İzmır'in işgali tüm Türkiye'de büvük birhevecan ve tepki yaratıyordu. Padişah ve hükümet, işgale karşı silahlı bir dırenışı ımkânsız gördüğü ve padişahın asıl ama- cının hilafeti İngiltere'ye kabu) ettırerek. halife- lığmın bütün İslam dünyasında geçerlilığıni sağ- lamak oldugu içın işgal karşısında direnışı en- geleyıcı bır polıtıka ızlenmıyordu. Ancak halkın ışgaller karşısında ulusal bir dı- renç ve galeyan göstermesi padişah ve işbirlik- çi hükümeti tedırgın edi>or. zulüm karşısında, Da- mat Ferit Paşa tanhe geçecek "ilginç" açıklama- sını vapıyordu: "\e vapalım. \ unanlılar bütün milletimize zu- lüm vapmıvorlar. \alnız İttihatçılan izliyorlar. Bu ise cezalarıdır, çeksinler..." Manisa V'alısi Hüsnü Bev şehre ve ilçelereya- yımladığı bildiri ile direniş yapılmamasını sağ- lamaya çalışı>or. bölge komutanının da pasıfli- ğı ile Yunanlılar, 26 mayısta Manısa'va gırdık- lennde 48 bın tüfek, 88 top ele geçıriyordu. Hıç- bir dırenmevle karşılaşmadan Manısa'va gıren \unan komutanı yönetıme el koyuyordu. Mustafa Kemal. 29 Mayıs 1919 günü Hav za'dan 13. 15ve20. Kolordu komutanlanna gönderdı- ği şifrelı telgraf emnyle ulusça el ele v ererek is- tilacı düşmana karşı sılahla karşı konulmasını is- tiyor. "gerilla tarzirıda savunma" yapılmasını emredıyordu. 7. Kolordu Komutanı V'ekılı Albav Bekir Sa- mi Be>. düşmana karşı silahlı dırenış içın Öde- mış'e \'üzbaşı Rasim'ı yolluvor. Ödemiş Ku- vay-i Mılliyesi kuruluyor. komutanlığına \'üz- başı Tahir getınliyordu. İşgalcılere vaşatılacak kötü günlerin ilk kıvılcımı çakılıvordu.. İzmir'e seyreden savaş gemilerinde "Kiriisa- vaşa katılma"başlıklı bildirilerdağıtan vebede- linı hemen orada yaşamlanyla ödeven Yunanlı komünist askerlerle bazı Yunanlı subaylann, "Anadolu'va gitmevelim, Anadolu mezarımız olur" uvanlanna karşın macera bövle başlıvor- du. İzmir, İstiklal Savaşı'nın amacı ve savaş stra- tejisinin de odak noktası oluyordu. Üç yıl boyun- ca İzmir'i \e Anadolu topraklannın bir brilümü- nü işgal eden empery alist güçlerin hesabı, sonsu- za değin Anadolu toprakiannda kaimaktı. Hortense vvood'un anıları 'Kemal, büyük insan' tzmır'dekı tngılız Hastanesı Başhekı- mı'nin kızı bayan Hortense Wood'un anı- lannda kurtuluş günleri: 8 eylül euma. İzmırLımanı'ndakiİngılizdonanması- nın komutanı. himaye isteyen tüm Bntan- yalıların kente sığınmalan ıçin çağnda bu- îunmuş. Bornova'daki tngılızlerde büyük bır hareket var. Şayialann ardı arkası ke- silmemışti. İzmir'ın Yunanlı Valısi Ster- giadis. müttefik dev letlerin konsoloslany- la bir toplantı yaparak kentın güvenlığın- den artık sorumlu olamay acağını ve göre- vinden istıfa ettiğini bildırmış. Bu arada yenne bir Türkün atanmasını istemiş. Karşıkı daglardan top sesleri duyulu- yor. Yunan askerlerinin topçu birlıklen. dağlara sığınan Yunanlı kaçaklara gözda- ğı vermek için oralan topa tutuyormuş Yu- nan asileri. kaçarken Turgutlu'dakı ev ve ışyerlerinı ateşe vermişler 9 eylül cumartesi Silah sesleriyle uyandım. Bornova'da savaş var Çok ınsanın öldüğü söyleniyor. Bu sabah çok mutluyum. Köşkümüzün verandasından Kemaîıst süvarilerin Bor- nova'ya girişıne şahit oldum. Yorulmuşa hiç benzemıyorlar, sankı cepheden gelmi- yorlar. Kemalistlerin geçmesıyle silah ses- İen de durdu. Böylece bütün tahmin v e en- dişelenn aksıne, mükemmel bir sükûnet ıçinde "^'unan ıdaresinden Türk ıdaresıne geçiş gerçekleşmış oldu. Bu akşam her yer sakın. 10 eylül pazar Mustafa Kemal. İzmir'de. Çevresınde 200 kadar atlı muhafızı varmış. O. süv an üniformasıy la, Kordonda. müttefiklenn do- nanmasının önünde. eminım kı gövde gös- tensi vapacak. Müttefıklere karşı ne gü- zel hazırlanmış bıroyun. Süvanlerı arasın- da Kordon'da ılerlerken İngılizdenizcıle- rı sılahlarını yukarıya kaldırıp selam du- racaklar Zannedıvorum ki kımi selamla- dıklannıbıleanlayamayacaklar. LloydGe- orge(İngilız Başbakanı) artık ne diyebı- lecek. E>oğrusu çok merak edıyorum. Ve gerçekten Kemai. çok buyük bir ınsan... 6 Eylül'de TBMM'deki kara örtü kaldınldı 1922 yılının gerçekten anlamlı günlennden biri de eylülün 6'sıydı. Ogün Türkıye Büyük Mıîlet Meclısi'ndeki kürsüden kara örtü kaldınlırken Yunanlılann yüregıne kara haber düşmüştü... TBMM'deki kürsüye kara örtü, ışgal ordusunun Bursa'ya cirdıği gün olan . 8Temmuz 1920'de senlmıştı Bursa MilletvekıliMuhiddin Baha(Pars) Bey kürsüye gelmış. gözyaşları içinde işgali anlatınış. sonra Namık Kemai'ın be> tını tekrarlayarak kürsüden inmıştr "Natanın bağrına düşman dayamış hançerini, yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini?" Maderin karşılığı anne ıdi. Düşman ın bağnna hançerini dayadığı vatan anneyi kurtaracak yiğit evlat. olup olmadığını ^.ormuştu. Mustafa Kemal yennden fırladı. Kürsüye gelerek. bey tın her mısrasında ilk kelımesini değiştırerek soruya yanıt v erıyordu: "\atanın bağnna düşman da>asın hançerini. Bulunur kurtaracak bahtı kara maderini_." Ve genel kurul. Millet Meclisfnin vatanı kurtarma yolundaki sarsılmazazmine dayanarak tarihi kararı almıştı. "Vatan üzerine saldıran zalim düşmanı yok edinceye kadar, ülkenin kaderini temsil eden Meclis'in başkanlık kürsüsüne kara örtü konulmasına..." Meclis'te her söz: ama acı. tatlı hep bu kara örtü önünde söylenmıştı. Kara örtü. 8 Temmuz 1920'de konmuştu. Nedeni Bursa ışgalıydi. Kaldınlışı ise 6 Eylül 1922'de şu mutlu haberle oluyordu: "Trikopis. 2 fvlül akşamı esir olmuştur. 3 eylül sabahı da L şak'a getirilerek Mustafa Kemal'in huzuruna çıkarılmıştır..." Lloyd Ceorge 'M. Kemal'in dehasına karşı elden ne gelirdi?' Yunan ordusu İzmir'den kaçarken, her yeri yakıp yıktı İşgal ordusu denize dökü- lünce Ingilız parlamentosu toplandı. Lordlar ve Avam kama- ralannda heyecanlı ve ger- gin sahneler yaşanıyordu. Oturum açılınca. İşçı Par- tisi lideri McDonald kürsü- ye geldi v e konuşmaya baş- ladı: "N'erede Başbakan L. Ge- orge? Bize ne söz verdi, ne sonuç oldu. Hazineyi boş ye- remasrafa soktu. Hani Ana- dolu pay laşılacak. Boğaz- lar bizim olacaktı? Hey hat, bunların hiçbiri olmadı. Şimdi bunun hesabııu ver- sin." Lloyd George yavaş ya- vaş kürsüye çıkarken du- daklarından şu sözcükler dökülüyordu: "Arkadaşlar. tarih dâhi yetiştirmekte pek cömert değildir. Yüzy ıllar pek sey- rekolarak dâhiyetiştirir. Şu şanssızlığa bakın ki; çağı- mızda o böj ük dâhiyi Türk milleti yetiştirdi. Ben ona yenildim. Mustafa Kemal'in dehasına karşı elden ne ge- lirdi?.." Lloyd George bu konuş- masından sonra. başbakan- lıktan istifasını verecektı. O öldükten sonra Times gazetesi. ikınci sayfasını ona ay ıracak. "L. George'u, bir daha kalkmamak Uze- re Mustafa Kemal devir- miştir" diye yazacaktı.