Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SATF* CUMHURİYET 9 EYLUL 1996 PA2ARTESİ
OLAYLAR VE GORUŞLER
Osmanlı'nm Olumsuz Yüzü
ÇELİKGİJLERSOY
C
umhunvetten bır ontekı
dc\ letırmzın >nıı donem
İCI1I1! lllt, sOZ koilUSU e t
nıevelım Çunku i7
(X) ler-
den bu \ ınaoncenıışeson-
ra çokuşe geçen tluzen, he
ner trmeıı her bakımdan olumsuzluk-
larl veteiMZİıklerk doluvdu Tek soz
cıke 'çağınıııdışında'vasanı ktıvdı
Bı tir \erde. doğaldır. Çunku her or-
gınenıa. oı ce vas] ınıı M>III ı d ı oluı
B r nsandan so/ agldı nıı onun 'aklı-
nn »rcığı \e elının tuttuğu' ıınıur dılım-
len <o/konusudur Bunaklık \ ıllan değıl
CKnanlı ııın da 15. \\ ık'19 \\"ınba-
şıarasnda geçen 4(H) kusur Mİlık \aşa-
nınJa duın ı cogrıh jsiı ııı oıicmlı bıı
bolımunu\ûiıettıgi \eııtrettı^ı zaman
la dı Jıstııı bııtuıı jorkemınc karsılık
bu \ucut ıçınden bırtakını hastalıklarla
sakdtlııdı. Sonunda o ıı, /aaflar. onun ço-
kuşuıu de\olaçtı
Bu hastalıklırını bııgıın soz konusu
edıs. m n tck nedeiıi ge^en \ ızııııd ı \ ııı
gıldjıumgıbı <,ogıınıın gununıu/dede,
şo\ It \ a daİK>\ le, suregelmelerı \ e toplu
m ıkemırniclaıdulıvisivljdır Voksabu
Miıundı ba\at hıkavelere ver olmadıgı-
nı bılı\orum
• Futuhat. Ckonomının ıç uretını \e-
rine.konisu \t uz ık ulkelerı tetıh \olu ıle
\anı sa^ı^aı ık clc jeçırdıkun soııra bı
rıpesin obuıkulcrvıllıkoln ıkuzcreha-
raç\e>ergı\eb ıgl ımıkl ı ekk edılen bır
gclıre J ı\ ındiıılm ısı OMiıanlı'mn ılk
hastalıgı olmu^tur (, unku silah uslunlu-
gııne davalı bu ka\naL karşıdakıier tek-
nolojılerını gelışnrdıkc,e.\a\aş \a\aş ku-
ruınuş %e sınu kesılen koca Osnıaıılı de-
ğırmenının ıçinde, kargaşalar çıknuştır.
Osnıaıılı nın savaştıgı ulketeıııı pek
cogu fetıhpc^ındetoplunılardegıldı Bu
kısmı orne-in Balkanlardakıler üiıt,suz
ve\erelkuv\etlerdı Itakagıbılen ıseta
rılı bovunca kendı uretımıne bakmis ve
hı<»bir zaman 'çızme>ıaşma>r dus.ımme-
mıslordı
Bu >abanci ulkeler >o>le dursun Os-
mınlı nın bır oncesınde Selçuklular'ın
da eskı nııtuslarla kavnasarak bırisçı ve
uıetıu bır duzen kurduklan \e vakın ve
ıızak dı\ uların fethıne v,ıknıadıkları bı
11ıniı
• lkıncı hastalık. tıcaret ıle "zenaatle-
rm. hırfetlerın" ımparatorluk ı<,ındc ge
nelde a/ııılık nufusa bırakılması olmus-
tur \zınlıkları kuçumsemıvorum \ma
^oğunluk kesımın, nıemurtukla. askerlık-
le % e rantı\ elıkle \etınmesı. becerılerın, sı-
nıı Iı bır çe\ re ıçınde kalmasına \ol açmış-
tır Buııu sovluvorum
^ ıllar once Brıtısh Museum ıı gezer-
ken saat bolumunde (scksıvotuında) ga
rıp bır makıne dıkkatımı c,ekmıs,tı
1400 lu \ ıllarda vapılmıs. "konıplıke" bır
viattı bu Kara demırden n,ı gozuken
sev ınısızbır >e> Anıa ı\ ıcekarnıasik (gı
rıttı bıı vapısı \ar
iste lııgıltere nın daha 1 ^ v v da bıı "gı-
rıft' teknıtıt ulaşmıs. olması \e bu sana
tııı bıra\u\ sovlulaı dı^ında toplunıun
her »,iKuğuna açık\e makbııl sası! ııı bsr
meslek olarak uvgıılannıavı ondan 400
\ ıl sonra endustrıv ıdoğurmuş \ e a\ nı nu-
fusun torunları, makıne vapan makıne-
leı çağına, bu sos\al temel dola\ısı\la ge-
çcbılmışlerdır
Tezvınaı (susleme) dışındakı el sa-
ııatlarını zeııaatlerı \e hırfet'ı ku(,umse-
\en çoğunluk. toplumların tarıh ıçındekı
\ anşını. daha baştan \ ıtırmış bulunuvor-
du.
• Oğrenımın, medreselerde maddı
ılimlerden kopnıası \e sadece din ile so-
\ut bılgUereda>anması. her \ıızvılm ge-
tırdıgı a\dınlıkİarın buluşlann, üerleme-
nın, Osmanlı kubbesınden ıçerı sızması-
nıengellemış.egıtımı \eogretımı ı,agın-
dan koparnıistır Bılıme \onelme sade-
te Fatıh'ın vagında \e onun okullarında
kısa bır sure \a>anmı> ondan sonra zı
lıınler bellı kalıplarladondurulmu^tu Bu
uzıın sııret, İS> \\ a geldıgınde \bdul-
hakHaniKİ'ındedeMiıı saravdaguvercın
kııunviın nasıl bu\ıı \apılacigı ıle me^
gııl edıvordu O sııalarda Batı dunvası
nın nerelere gelmis oldııgunun guzel bır
karsılastnıııa tablosıınu Denız Som'un
\ ıkınl ııda (,ıkan kıtabı pek guzel orta>a
koMiıakt ıdır
• So^al doku goi,erlıkten kurtarıla-
nıamıstı hnalttan en uste kadar herkes
(,avır-*,ımen \e ko\un-kuzu ıle ha^ır ne-
sir visaımktavdı Peste \ı teıheden Ka-
nunrnııı kıal Saıı\ı ııı gezdıgını anıa
ık^anı \atma\a kendı ı,adınna dondugu
nubılenınıız\armı' Bızansbaskentıalı-
nıppdMtaht sapılmıs takatbıı Romaseh-
rıne tanı bır ko\ duzenı ıle \erlesılmis-
tı "Sesı! \e sempıtık fakat dısiplınden
tam ıvasıpsı/, dartteder bır du/endı. bu.
Forumlar \e ı. ıddeler lahta e\cıklerle
doldurulmustu \anı ne bır kadastro du
sunulmustu ne de bır beledı ve urgııtu ku
rulmustu Kutus azkeıı bu gorunumler
se\ımlı ıdıler A.maınsanları,ogahnca%e
sapı malzemesı talııadan betona donu-
sunce eskı hastalık '\ahamet kesbettı'.
Taht sehrınde beledne onte Frenk
mahallesınde odaanıak 19 w ortasin-
da kurulabıldı s,ehre \ ı\ ılması Harb-ı
Lmumı >ı(Bınncı Dun\aSa\ası nılbul-
du
Ondan sadece 10-40 v ıl sonra başla\ an
bııv uk nufus akını kadrosuz. bılgı bırıki-
mınden \oksun ve denev ınısız bır şehır
Nonelımı buldu Bııgun de ne ı,ekıvorsak
her istc acenıı olan bu orgutten çekı\o
rıız
Duzgunbırkaldırım vapma\ı bılebıl-
me\en \agmursuvubaskinlanni i met-
re otedekı denıze akıtamav an bır orgutun
nedenı sureKİeıı Osmanlı derbed<_rlısı-
dır
• Despoh7mı, Osnıaıılı nın en sııregen
(kronık) \e \ahım ıç hastalıgı oldu A\-
rupada bu derecede bır beıızen gorut-
meven zalını duzenı toplumu vuzvıllar-
ca kenıırdı bas-be\ ın \e kışilık bırakıııa-
dı Padisahdısında hn,kımsenınLangu-
senlıgı \oktu
Batııse ınsaıı ve vatanda^ haklarını ka-
bul etmc surecine arıstokrası ılec,ok er-
kentarıhlerdegeçıııı^tı So\luaıklt.r du-
zenı hııkunıdarı sınııia\an \e hukukun
temellerını atan bır uvgulıma oldu Gu
nıı gelıiKe so\lular avrn.alıklanııı vıtır
dıler fakat topluııılaıına «,ok onemlı ıkı
değer bıraktilar* De\let adamlığında bır
kalıtevehukukkaNramı Osmanlı dT ise
padısah odun \ararken begendığı adamı
\ezır vapnor sonra herıt Rus Çarıçe-
sı ne \umulunıa kellesını alı\ordu Bır
Batı hukumdan ıse, bunlaruı ne bırıncı-
sine \ etkılı ıdı, ne ıkıncısıne
Gunumu7de Turk toplumunda lıukum
suren bastakılere kar^ı korku ıJe karışık
sa\gı psıkozunda SOSNal temel Osman-
lı dır
• Sara\"ın ılkelhğı. tum topluma >an-
sımaktavdı. Padı^ahların ak^ama kadar
cameler ve maskara cucejerle vakıt ge-
çırdmı bır ulkede halktan ne beklenebı-
hr' '
• Edeboatın sadece şıire da\alı olma-
suduşünce>ıengelleniıştır Çunkusiır he-
learuzveznı sadete lat lıunerlen veduv
gularorgusu denıektır Fvkır.du/vazının
ışıdır. 19 \v a vanı Batı etkısıne kadar
duz \azı (nesır) turlerıOsmanlı ya gır
medı Dıvan şiirinde sozcuk (kelıme)
o\unlarugokgurultusunebenzı%ordu.Fi-
kır vağmuru, bu ulkcve hıç vağnıadı.
lı, hastalıkl ın Osmanlı vı tukettı Bır
zamanlar ternıantarında hakaretler vağ-
dırdıgı Frenk gm,lerını 1800 lerotiasın-
da artık "du\el-ı nıua/zama" olarak ad-
landırıvordu
Onlann"muazzanılığının\bırkdı, vılın
sonucu olmadıgını hı^bır zaman anla-
madan
Osmanlı nın kesın olarak bır uzantısı
olan gunumuz kuvıklarının vukarıdakı
6 maddede ne durumlarda bulunduğu-
nun degerlendırılnıesinı okuvucuva bı-
rakmanı «erek
l*ı OıiLikı \ ızınulı 124 N 14%) Osrridn
Iı nın Olıımlu N uzu ndtn so/ ctmıştım
ARADABIR
DOĞAN \B VLIOĞLL
"Nobel" Göstepgedir
Hacı bacı ılışkılenyle o uşan ust yonetımımızın go-
runumu veozellıklegerek şark seferı sırasında ge
rekse son basın toplantısındakı açıklamalar benı ba-
şarı sımgelerını vurgulayan Nobel konusunda duşun-
meye ı*tı
1896 da San Remo da olen (dogumu 1833) isveç-
lı endustrıcı Alfred Bernhard Nobel once dınamıtı
sonra da Balhstıt dıye adlandırdıgı dumansız barutu
bulmuştu Elde ettıgı gelırlerı 1900 de kurduğu vak-
fa (31 mılyon Isveç kronu) aktaran Nobel kahtında
heryılto/c kımya saglık fmedıcın) ya da feyo/o//den
bırı yazın,halklar arasında banş çabasının en başa
rılı orneklerını veren kuruluş kışı ya da kışılere ana
para getınlerının eşıt bolunmesını ıstemıştı
Seçılenlerın ılk dordune Stockholm de beşıncısı-
ne Oslo da Isveç ve Norveç krallarınca bır dıploma
ve madalya ıle çeklerı torenlerle verılıyor Buraya ka-
danbıldıgımızkonu Erbakan'ınşusozunegore 'do-
nuna kadar alınacak Batının ırdelenmesıne gelınce
konuyu matematıksel verılerle ınceleyelım
Kışı başına duşen gelır nasıl ulusların yaşam duze-
yını belırlıyorsa Nobel t kazanmış olanlar orana vu-
rulursa 7 ler toplulugu kurenın onde gelen ulkelerını
oluşturuyor Başka btr deyışle Nobel ı alanlar ulkele-
rının ılerlemesını belırten gel rın yaşamdan bekleyış
ve egıtımın gelışmesını de yansıtan en lyı gosterge
dıyebılınz Oyle kı bu gosterge ıle Nobel odulunu alan
bırey (ya da bıreyler) ulkelerındekı ekonomının de
durdugu basamagı belıriıyorlar Nobel e seçılenler
odullenmelerını çogunlukla ustun başarıları ve usun
son kıvrımlarını ortaya koymalarıyla kazanıyorlar Bu
çok zor koşullarda ve bazen de şansın yardımıyla
oluşuyor Ama duşunceye kaynak hazırlayan gelış-
meyı saglayan çalışma ortamının yaşam ortamıyia
dengede oldugunun da belırtsı Duşuncenın uretıl-
dıgı kuruluş daha çok çalışma ıstegının başvuruldu-
gu ve paranın aktıgı yer oluyor Nobel kazananlar ya
da sıvrılmış araştırıcılar araştırmaların yogunlaşma-
sını ve ozgun personelın akışını saglıyor Boylece
araştırma ıstegının dogması gelışmesı ve ureme or-
tamı kendılıgınden yaratıhyor
Odullenenler salt araştırma ve uygulama hatta eko-
nomıye katkılarıyla değıl esas ınsanlıgın gelışmeye
açık açlığını da kamçılayan bır ıvmedır Bılım her do-
nemde ve her yerde ekonomının bır parçasıdır Eko-
nomık duşunce modern nsanlıgın gostergesı hatta
onkoşuludur dıyebılınz Modern bılımlerın kokenı ay-
dınlanma ve ekındekı koklu degışımler duzeltımler
saplantılardan kurtulma tezlerın araştırılması sonu-
cu ortaçagın yıkılmasına ve endustrıleşmeye neden
oldu Fransız devrımı bunun halka yayılmasını de-
mokratık yaşamla katmanlara dagılmasını sagladı
Bu kultur oncelıgınde bocalayan ve araştırma dur-
tusunun eksık oldugu ya da kayboldugu (oncelıkle /s-
lamın etkıledıgı) toplumlar Bılımın teknıgın anlamı ve
ılerlemede gelışmenın eksı (negatıf) sonuçlarını gor-
duler Sayısız orneklere ek salt REFAHYOL un son
TUBİTAK gırışımını anımsayalım
Bugune kada>- Nobel ın ozellıkle fızık kımya sag-
lık (medıcın) ya dafızyolojı dallannda kazananların ul
kelere dagılımını çızelgelerde ıncelersek bu gerçek
kendını tum çıplaklıgıyla ortaya koyar sanırım
Bu sınıflandırmaya gırmeyen ıkı dal var Yazın ve
banş ama sıvnlmegene topluma baglı Ekın bırıkımı
sonucu oluşan yazar kokenlenne ındıgınde daha ba-
şarılı olabılıyor Toplumun çeşıtlı katmanlarını yansı-
tan bır Azız Nesın ya da yaşamının çekırdekiendıgı
yorelerdekı derlemelerını yapıtlarında dıle getıren Ya-
şar Kemal bızım ovuncumuz Bu adların zaman za-
man vurgulanması ve Nobel e aday gosterılmelen
ayrı bır konu? Olçutler kurullarca degerlendırılıyor Ve
kurulları oluşturan bıreylerın de vorumları taraflı tu-
tumları da dogal ınsanoglunun zayıflıgını gostenyor
Eger yaşasaydı buyuk ozanımız Nâzım Hıkmet
"alabılırmıydı sorusunumerakederdururum Insan-
lıga katkısı kendınınkını de ıçeren ezık halkların dılı
olmak ve bunu en guzel halkının anlayabılecegı seç-
kın anadılıyle Turkçe sozcuklerle anlatmak aranan nı-
telıklen yansıtırdı kanısındayım Ancak Nobel odulle-
rının ıkı koşuluvar 1) Olenler lıste dışı yanıgerıyede
ğıl ılerıye donuk başan 2) Aynı kışının aynı dalda ba-
şarılannın devamı olsa da bır daha alamaması
Banş dalında tse zaman n başbakanına yakıştırılan
Korfez bunalımındakı soylentılerı yınelemenın anla-
mı yok Gostergenın ana ka^nagı ekonomımızı aşa-
ğı çeken her yıl mılyarlarca dolar eksı bolumumuzde
topladıgımızzararlarımızbıryana çolukçocuk yaş
Iı demeyıp bır ulusu cezalandıran duşunceye yandaş
olmak barışa katkıyla ad andırılabılır mı?
Rene Descartes bugun yaşasaydı Duşunuyo-
rum oyieyse vanrn degıl herhalde Ikırc hkltyım
oyleysevanrr dıyecektı Araştıran yaptıgm begen
meyen (ya da yeterlı bulnayan) sureklı daha lyısını
arayan ulkelerını dolav, ısı\ la msanlıgı ılerıye çeken bı-
lım adamlarına gereksınnemız var Bunun yerıne salt
laf ureten v e kendı çıkarların ozellıkle koltuklarından
başkasını gormeyenlerın ıse ulkelerını hangı çızgıye
getırdıklerı konusu başlı başıra ayrı bır tarıhte yerını
almakta
Hepatit B aşısından vazgeçilemez
C
umhunvet ın
12 \austON
1996
tarıhınde
TARTIŞMA.
ko^esınde
"Hepatit B (Bulaşıcı Sanlık)
aşıları gu\enılır mi'"
ba^lıgıvla vavımlaıım Sa\ın
Dr Sefa Gungor'un
vazısında ulkemızın çok
onemlı bır saglık sorunu
olan Hepatit B ıle
surdurulen sa\a^ia tehlıkelı
sonucjara \ol aı,abıleceğını
du^undugumuz voıunılarda
bulunulmustur Sa\ ın
Gungor Hepatit B ve karsı
en etkın korunma volu
olarak kabul edılen aşılarııı
u\gulama sonrası
oluşturduğu antıjen vukünu
Hepatit B enfeksıvonunun
>anı hastalıgın olusması
seklınde vorunılanıı^tır Bu
vorum saölıklı deuıldır
Lıderlıgını vapmakta
oldugunıuz ası teknoloıısı
hızla gelısıııekte olan
Bagısıklama Bılımı
(Immunolojı) alanında
vasjnan her gelışme>ı
ınsanlıgın vararına
sunmaktadır Hepatit B
asılarında 1 kusak olarak
tanımlanan asılar plazmadan
elde edılırken 2 kusak
ısılar gen teknolojisiv le
mava hucrelennııı
kullanılnıasıvla elde
edılnıektedırler ^ ku>ak
asıiarda ıse genetık
muhendislık sabıt memelı
hucre kulturu kullanarak
asıvı uretmektedır Her 3
ku>ak ası\ ı da gelı^tıren
fırma olarak hepsinın son
derete guvenlı oldugunu
belırtırız 4sı uvgulamasının
temelınde hastalık
olıısturmadan vutudu
hastalıuıjapan etkene kar^ı
du\arlandırmak vatar Bu
nedenle ılk öncelerı hastalık
vapma veteneklen
zavıflatılmıs. mıkro
organızmalaı vevırusler
kullanılırken gelı>en aşı
teknolojısı savesınde
gunumuzde (,ok daha etkın
vontemler kullanılnıaktadır
Bunlardan bırı de genetık
muhendıslıktır Bır
mıkroorganızma vucuda
gırdığınde salgıladıgı
toksınler va da çesitlı hucre
organellen aracılıgıvla
hastalık olusturur insan
vutudunun
mıkroorganızmavı tanıması
ıse hucre vuzevındekı ve
derınındekı antıjenık
proteınler savesinde olur
ls.te gunumuzdekı a^ı
teknolojısınde genetık
muhendıslık savesınde
zararlı etken tanıamen
parçalanmakta hastalıgı
vapan butun vapılar
atılmakta ve sadece v ucut
t ıratından tanınmasını
saglavan vapılar (antıjenık
proteınler) kalmaktadır
Sadece antıjenık proteınlerı
ıı,eren aşı vucuda verılınce
v ucut zararlı etkenlc
karsila^tığını zannetmekte
ve duvaılı halc gecmektedır
Hastalık olusma nskı ıse hıç
voktur Hepatit B a^ısı
uvgulanması sonrasında
vukarıda acıkkınan
nedenlerden dolavı ıntıjenık
proteınlenn varlıgı normal
bır durunıdur Bu antıjenık
proteınlenn vukseklıgı
dogrudan canlı Hepatit B
v ırusunun v ucuda gımıesı
sonucu okiîjan antıjen
vukselmesıvle
karı^tırılmamalıdır Aşılama
sonrası \ukselen sadece
antııenık vapılarken Hepatit
B v ırusu ıle bulastna sonucu
vukselen vırııs savısıdır
Vırus jncak antııenık
vapısıvla tespıt
edılebılmektedır Hepatit B
aı,ısından \uksek risk grubu
ulkeler n,inde bulunan
ulkemızde her 10 kısıden
bıriMnın Hepatit B
hastalıgının tasıvıcisi her 3
kısıden bırisının de Hepatit
B v ırusuvle tcmas ettıgı
saptanmı^tır Hepatit B ve
karsı korunmanın en etkın
ve ekonomık volu
a^ılanmadır Llkemızıçın
vazgeı,ıliTiez olan Hepatit
B ve kar^ı ai)ilanma
konusunda goruş
bıldınlırken daha dıkkath
davranılması gerektığı
kanisindavız
Dr.FikriTurka\,Ph.D.
Pasteur Merieu\ Serum
ve \şı Sanayii \Ş
Dırektor
10 -11-12 EYLÜL 1996
SAAT:21.00
aımayan güneş
ZEKIMUREK
Kendi sesi ve bugünkü görüntüsü
YAPIM - YONETIM
KÜRŞAT ÖZKÖK
H l t N
CUMHURIYETTEN
OKURLARA
ORHAN ERtNÇ
Promosyonlu Fetret DevriPromosyon karmaşası tam durup oturacak derken bır
den yenı donem e gırıverdık Bu yenı donem tanımı be-
nım degıl Dogan Grubu nuntabak çanak dagıtmaya başj
layan ıkı buyuk gazetesının kullandıgı soylem
Medyamız neden boyle bır doneme gırdı ve bunu kım
sagladı sorusununtekbıryanıtı var SanayıveTıcaretBa-
kanı Yalım Erez.
Promosyonu basının saygınlıgına uygun bır duzeye ın-
dırmeyı amaçlayan ve kamuoyunun da onayını alan tasa-
rıda yaptırımları duzenlerken medya tekellennın tepesın'-
dekı adam olma hırsını torpulemeyı başarsa ve gunde 1
mılyar lıra ceza kesebılme yetkısını yargıya bırakmayı ka-
bul edebılse boyle bır durumu yaşamayacaktık
Şımdı ıse hem yenık hem de bakanlıgı kullanılır duruma
duştu Tabak çanak verenler bu kampanyaları bakanlıgın
ozel ıznı ıle duzenledıklerını televızyonlarda ve gazetele-
rınde bangır bangır ya da koskocaman puntolarla ılan edı-
yorlar
Gunahı boynuna belkı de kımı pazarlıklar sonunda de-
polarda kalacak olan trılyonluk promosyon eşyası stokla-
rı bu arada erıtılmış oluyor Bay Erez ın yasası onumuzde-
kı donemde yururluge gırmış oldugunda TBMM dekı go-
ruşmeler sırasında yururluk tarıhının altı ay sonraya alın-
ması konusunda yıne aslanlar gıbı dırenmesınede bu uy-
gulama ıle gerek kalmayacak
Medyamız hızla promosyonlu fetret devrı ne dogru yu-
varlanıyor Fetret devrı Osmanlı padışahı Bınncı Bayezrt ın
Ankara Savaşı nda Tımur'a yenılmesınden sonra padı-
şahlık ıddıası ıle bırbırıne gıren şehzadeler donemıne de
nıyor 1402 den 1413e kadar Bayezıt ın ogulları Suleyman
Çelebı, Musa Çelebı, isa Çelebı ve Mehmet Çelebı ara
sında kırasıya ve olduresıye çatışmalar yaşanmış Sonun
da Çelebı Mehmet kardeşlerını yenmış ve tahta tek başı1
na oturmuş Medya tekellerımızden hangısının hangı Çe
lebı nın rolune soyundugunu sonunda da Çelebı Mehmet
olma konumuna duşecegını bılemıyoruz ,
Çelebı padışah olmuşken duşmuş dıye tanımlanırmft '
demeyın Oldu ama kardeşlerının ve halkın kanı pahasına
oldu Medya kavgasında da namuslu gazetelenn ve basın
çalışanlarının sonunun dıger Çelebılere benzemesınden
korkuluyor
Satış sayılarına bakınca promosyonun artık beklenen ıl
gıyı toplayamadıgını goruyoruz Yenı kampanyaların baş
lamasına karşılık gunluk satışlar 10 btn ıle 60 bın arasında
duşuyor En buyuk kayıp pazar payı oncekı hafta yuzde
34 46 ya duşen Dogan Grubu nda Yuzde 45 lerden bu-
ralara duşmek pek hayra alamet degıl Bılgın Grubu yuz-
de 31 45 e yukselmış durumda Akşam Grubu nun satış
payı ıse yuzde 17 28 oldu
Promosyon kavgasının bır de otekı yuzu var Kuponlu
pahalı gazeteler ve kuponsuz ucuz fıyatlı tıpkı basımları Kı-
sa bır sure oncesıne kadar uç ıkızdıler Ateş 100 bın Son
Ateş 10 bın Takvım 125 bın Ekonomık Takvım 10 bın
Babıalı de Akşam 125 bın Turkıye de Akşam 10 bın
Geçen hafta bunlara bır ıkız daha eklendı Posta 100 bın
- lyı Gazete Posta 10 bın
Bu hafta da bır gazete kendı ıkızını kendısı olarak yayım
lamaya başlıyor Başlıgının kenarında kendısını Turkı-
ye nın en kalıtelı gazetesı olarak tanımlayan Yenı Yuzyıl ga
zetesı fıyatını 50 bın lıradan 10 bın lıraya duşurerek yayın
hayatını surdurecegını açıkladı Nedenı promosyon verme-
sıne karşılık satışının 60 bının altına ınmesı mı bılınmıyor
Ancak merak edılen bır nokta var Ikız gazeteler gelırlerını
pahalı kuponlu gazetelerın gelırı ıle dengeleyebılıyor Yenı
Yuzyıl boyle bır yola başvurmadığına gore ıçinde bulundu-
gu Bılgın Grubu tekelının havuzuna guvenıyor olmalı An
cak hıçbır degışıklık yapmadıgını belırterek 10 bın lıraya
duşmesı daha once de 40 bın lıra fazla fı> atla sattıgını gos
terıyor Promosyondan kaynaklanıyordu demesı de olası
değıl Çunku promosyon bılıyorsunuz halka hızmet paro-»
lası ıle pazarlanıyor *
Cumhunyet ın durumuna gelınce medya ıçinde bır ada
cSmayı surdurâyor Zeman zaman yanlışlıMar yapfyoruz
ama duzeltıyor've yınelemıyoruz Okurumuza olatı sayğı-^
mız ıse hıç degışmıyor '
*
Adalet Yılı nın açılış torenınde Yargıtay Başkanı ıle Ba-j
rolar Bırlıgı Başkanı nın konuşmalarında vurguladıkları la-ı
ık.lık ılkesı hem Refah Partısı ıle şerıatçı basını hem de
Adalet Bakanı Bay Şevket Kazan ı rahatsız ettı Adalet
Bakanı olmasına karşılık Bay Kazan ın yanıtında hukuk adı-
na pek bır şey yoktu Torenı ve torenle ılgılı gelışmeler ve'
tepkılerı başta Ankara buromuz olmak uzere burolarımız
ve yurt muhabırlerımız genış bıçımde ızleyerek aktardılar
•
Irak bırlıklerının Çekıç Guç un korumasındakı Kuzey
Irak a gırmesıyle başlayan ABD nın Irak ın guneyındekı
askerı hedeflere 44 adet fuze fırlatması Turkıye nın de be-
lırsızlıgın arttıgı bolgeden gerçekleşecek PKK sızmalarını
engellemek amacıyla Irak sınırı ıçinde 15 20 kılometrelık
bır alanda guvenlık şerıdı oluşturacagını açıklaması uzerı-
ne gelışen olayları Lale Sarııbrahımoglu haberleştırdı
•
Lıbya lıderı Muammer Kadda-fı'nın devlet bakanları Ab-
dullah Gul ve Namık Kemal Zeybek ın de katıldıgı ulke-
sının devrım yıldonumunde Turkıye yı Kurtlerı katletmek-
le suçiayan açıklamalarını yıne Lale Sarııbrahımoglu kamu-
oyuna duyurdu
•
Esra Yener Devlet çoktu açıklamasını yapan DYP
Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Tansu Çıller'ın
başbakan olarak goreve başladıgı 3 yıllık ıktıdan donemın-
de 356 trılyon olan ıç borç stokunu 2 3 katrılyon lıraya yuz-
de 60 oranındakı enflasyonu da yuzde 150 duzeyıne çıkar-
dıgını haberleştırdı
•
RP'nın geçen hafta yapılan ıl kongrelerınde genel mer-
keze karşı aday gosteren muhalıf kanadın seçımlerı kazan-
masıyla partı ıçinde ortaya çıkan gergınlıge ılışkın gelışme-
lerı Hazal Ateş ızledı
•
Adalet Bakanı Şevket Kazan tarafından hazırlanan ve ço-
gunlugunu Ataturkçu laık ve sosyal demokrat hakım ve
savcıların oluşturduğu 1291 kışılık surgun kararnamesı'1
taslagını Evın Goktaş yazdı
•
Dokuz Eylul Unıversıtesı nde dekanların seçımle belır-
lenmesı ıle başlayan demokratıkleşme adımlarına ılışkın
haberı Asuman Abacıoğlu yazdı
•
Sanayı Bakanı Yalım Erez ın gorevden almalar nede-
nıyle Tarış e baglı bırlıklerı belırsızlık ortamına surukledıgı
ve tuccarın ınsafına terk ettıgını Merıh Ak duyurdu
•
Ulaştırma Bakanlıgı nın TurkTelekom unozelleştırılme-
sı ıçın Anayasa Mahkemesı nın bu konudakı yasayla ılgılr
kararını beklemeden pazarlıga oturdugunu ve uçuncu cep
telefonu şebekesı ıhalesının lısans pazarlıgına dahıl edıi-
mesının Rekabet Yasası na aykırı oldugunu Ozgur Ulusoy
yazdı
•
Kaynak bulmada başarısızltga ugrayan Erbakan huku
metının butçe açıgını kapatabılmek ugruna son bır ayda
9 KİT urununun fıyatına yuzde 33 e varan oranlarda zam
yaptıgım Canan Soysal haberleştırdı
•
1984 yılından sonrakı hukumetlerın Tasarrufu Teşvık
Fonu nda bınken parayı fonun en yuksek getırılı alanlarda
degerlendırılmesını emreden 3417 sayılı yasayı çıgneyerek
yuzde 30 gıbı duşuk faızde tutmalarını Barış Karcıoğlu ha
berleştırdı •
Istanbul HaberServısı Istanbul un ulaşım sorunu nda-
kı çok elden yonetıme dıkkat çekerek okullar açılmadan
yetkılılerın ve merkezı yonetımın çozum bulması gerektıgı-
nı vurguladı
•
Istanbul Unıversıtesı Sosyal Bıhmler Enstıtusu nde 8 te-
zın bırbırınden kopya edıldıgı haberıyle Fıgen Atalay yenı
bır tez skandalını daha ortaya çıkardı
•
Arkadaşımız Devrım Sevımay, Agrı dan Buyukada yar
11 yıl once gelen bır faytoncunun goç rııkayesını anla-
tarak ulkemızdekı gocun nasıl drama donuştugunu sergı-
ledı
•
53 Venedık Fılm Festıvalı nı sınema yazarımız Sungu
Çapan ızlenımlerı degerlendırmelen ve haberlerıyle yan-
sıttı ,
•
Onumuzdekı pazartesıye kadar gonlunuzce bır hafta ge-
çırmenız dılegı ve saygılarımızla