Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24EYLUL1996SALI OLAYLAR VE GORUŞLER Bütün Avrupa Üniversiteleri Zor Durumda PENCERE Prof. Dr. BAHATTÎN BAYSAL Boğazıçı Ünı Oğretım Ü\esı • • nıversitelerıtnızde oğrenım U harçları uzennde oğrencı ha- reketlerının vogunlaştığına tanıkolmuştuk Tepkılerhâ- lâMjruyor Turkıve nın sos- \ al \ e ekonomık duzenınde- kı eğılımler \e son on bes. > ılda bu von- dekı selısmeler üozonunde tutulursa uc- retlı unıversite oğretım sistemını bır ka- leıııde \ıInıenın rasvoııel bır y aklaşim sağ- lamadığı kolavca anlaşilacaktır Avrıca. bu\e5ireıleoğrencılertarafından\apılan gosten \etoplantılarda "v andalizm" ola- rak sergılenenhermrluzorbalığın unıver- sıte bmalarını v ıkıp dokmenın hiçbır s.e- kılde kabul edılemeveceğı bılınmchdır Oğrencılere bazı polıslerın tekme tokat saldırmaları ıse en hatıt devımı ıle >uz kızanıcı bır ılkellık gosterısı olarak nıte- lendırılebılır Ote v andan \ arlıksiz bır aı le çocuğunun lıızla vukseltılen oğrenım harçlarını nasıl karşilavacağı sorunu ıçııı tutarlı bır ço- zum getırılemedıgı bılınmektedır Oğre- tım kredılengeç sağlanıvor Oğrencı harç ya da oğrenım kredMnı zanıanında ala- mazsa kıınden boıç istevecektır1 Lısan- sustu oğrenım ıçın belırlenen harçların odenmeM sorunu bırçok ara>tırma gore\ - İMnı bıle guç durumda bırakmiştır Harç odeme \e kredı sağlama ışlemle- rının donem ka\ıt hattasi ıçınde tamam- lanmaM üerekmektedıı Boy le bır duzen kıırulmaM ıçın gereklı eşgudumu bır tur- lu sağla\ama\an '* uksek Oğretım Kuru- mu OÖK) ıle Kredı \e \urtlar Kurumu daha fazla gecıkmeden bu soruna çozum getırmelıdır Burada konunun bır başka vonunu belırtmek vararlı olacaktır Kredı sağlavarak oğrenım harçlarını karşılavan bır ogrencının "uni\ersite\i bitirdiğinde iş ha\atına borçlu olarak başlamakzorun- da kaJacağı goruşu" gerçekçı olmaktan uzaktır Surup gıden enflasvon nedenı ıle bu yıl alınan kredı, vıllar sonra değennı \ ıtırmış onemsız bır borç olarak yavaş ya- \aş gen odenmektedır L nıv ersıtelerdekı sorunların sadece oğ- renım harçları ıle sınırlı olmadıgı kuşku- suzdur Sorunların kaynağında sadece memleketımıze ozgu guçluklerın bulun- madığı da bılınmektedır Kolavlıkla ço- zumlenmesı gerektığı halde suruncemede bırakılan \e her vonu ıle uzucu olavların patlamasına yol açan oğrenım harçları so- rununa kisaca değındıkten sonra. ozellık- le ^vrupaunıversıteierınıngeçtıklerıçal- kantılı durumu ıncelemek yararlı olabılır Atlantık kı>ılarından Lrallar'a kadar. Avrupa'nın gelecek kuşak bılım adamla- rının eğıtımınde çeşıtlı belırsızlıklerın egemen olduğu goruluvor Unıversıte sıs- temlerını gozden geçıren ulkelerın belır- gın bır eğılımı benımsedıklerı sovlene- mez Bazı durumlarda bırbırıne ters doğ- rultularda gırışımlenn one çıktığı gozle- nıyor Butun Avrupa kara parçasi boyun- ca sivasal. ekonomık \e sosyal guçlenn vuksekoğretıme >on \erdığı anlaşılı>or •\menkaBırleşıkDevletlen"nın(<\BD) vuksekoğretım sistemı. "bihiık Ameri- kan doktora fabrikası"* oiarak nıtelendıre- bılır Koklu \e sağlam geleneksel >apıla- rından kav naklanan guçlen nedenı> le A\ - rupa unıversıtelennın de hatıte alınacak durumları voktur Avrupa nın bazı unı- versıtelennın beş >uz vıllık geçmışı var- dır Cambrıdge. Toulouse. Heıdelberg Prag ve Italyadakı bırçok unıversitenın kuruluşu daha da eskı y ıllara uzanıv or Bu bılım kuruluşlarının çoğu, onemlı araştır- ma merkezı olma konumlarını surdurduk- lerı gıbı. çağdaş oğretım yontemlerını u>- gulavarak ustun nıtelıklı gençlerın vetış- mesıne olanak sağlıvorlar Son otuz \ ılda. Avrupa ulkelerının ço- ğunda. seçkın (elıt) ınsan vetiştıren kok- lu ve tanınmiş bılım kuruluşlarına kıtle- uretımı ışlevıgorenvenıbırunıversıteku- şağı katıldı Buvumenın ağırhklı kesımı bılım adamları ve muhendıslerın eğıtım- lenndekı artışlarda yoğunlaşmış bulunu- vor Oğrencı sayılarında son 30 vılda goz- lenen artışlar. sınırlı butçelerle v uksekoğ- retım gereksınımlerını karşılamava çalı- şan unıversitelerın aşılması guç bır soru- nudur Otevandan. Avrupa"nın tanınmiş unı\ ersıtelerının çoğu. kendı başlarına ço- zum uretecek durumda bulunmuvor •*> uk- sekoğretım oğrencılere genellıkleucret- sız va da çok kuçuk ucretlerle venlıyor Unı\ ersıtelenn harcamaları başlıca huku- metlertarafından karşılanıvor Budurum ABD dekı ev alet unıversıtelennde olduğu gsbı >ı\asal etkılere açık bır sibtem getın- vor Yukarıda kısaca sıralanan eğılımler. en buvuk etkılerını ozellıkle Avrupa bılımı- nın enerjı kavnağını oluşturan Fransa ve Almanya unıversıtelennde gostermekte- dır 1960"larda gerçekle^en reformlarla Fransa'da yuksekoğretım. lıse (bakalor- va) sınavını veren butun oğrencılere açıl- dı 1980-1995 yıllarıarasında lısansvelı- sansustu sinıflarındakı oğrencı savısı ıkı kat artarak 1 5 mıKona ula^tı Oğrencıler ıstedıklerı fakultev 1 serbestçe seçebılıvor Lnıversıtelerehukumetdesteğı. ozellıkle laboratuvarın donatımı ve yenı profesor kadrolarının açılma^ında vetersiz kalmak- tadır Geçen sonbahar Kuzev Fransa da. Ro- uen'de ba>la>an oğrencı gostenlerı. Ka- sım-Aralık 1995"lebutun Fransa'vavavıl- dı Bu ulkede. unıversıtelerde kıtle oğre- tımının uç duzevde gerçekle^tığı belırtı- lıvor Ekol normalden katılanlar "magis- ter"denılen seçkın unıv ersıte oğrencılen v e de buv uk kıtlev 1 olu^turan, siradan (or- dıner) oörencı ızrubu Fransız unıversite- lennde hâla elıt bır oğrencı grubunu ve- tı^tırmevevonelık parlakoğrencıleıevol- lar açılıvor "Seçkin'ler îvin geliştırılmı> bır vapıva teknık okullara gıtmesı gere- ken oğrencı kıtlesının alınması onemlı sorunlara vol açıvor Almansistemı ısee^ıtlıkuzerınekurul- muNtur Butun ogrencılere e^ıt olanaklar tanınıvor \ncak oğrencilereğıtımdepek azrehbcrlıkvedestekgoruvorlar Buvuz- den -\lman unıversıtelerınde oğrenım çok uzun suruvor 4 > vılda kazanılan dıplo- ma derecesı 7 5 vıla kadar uzavabılıyor Profesorler oğrencılerının vetı^mesinde ılgısız hukumet ise sorunun çozumunde umursamaz Mmanva dahem oğrencı kıt- lesı hem de oğretım tıvelerı ho^nut değıl Fransiz ve Alman unıverMtelerı kıtle- oğretımının zorunlu kıldığı değı^melere dırenırken lngılteredc evrım surecı ba^- lanıı^ bulunuvor Dort vıl once>ıne kadar Avrupa nın en seçkın unıversıte sıstemı- ne sahıp olan Ingılterede polıteknık ko- lejlenn unıversıte statusune vukseltılme- len onemlı değismelere vol açtı Unıver- sıtelerde geleneksel denıokratık eğılım- ler. \erını ışletmemodelınebırakıvor Pa- rasal destek sağlanıa onemlı bır sorun olarak on plana çikıvor Sınırlı butçelerle daha çok oğrenuv 1 eğıtnıe guçluğu çeken lng\lızunıversitelennın bılgisavarlarave- nı bır tıır oğreıiti asistanı olarak sarıldık- larıgoruluvor Bılgisavarlıeğıtım verıta- banına erısmek ıçın çekıcı olmakla bera- beroğrencının denevsel becerı kazanma- sinı engelledığı ıçın elestırı konusu oluvor Hollanda üniversiteleri uzennde de benzerbaskılarvar 1971) lerde. kıtle-eğı- tımı vonunde onemlı gelısme sağlavan unıversıtelerde oğrencılenn yeterlı eğı- tım gorenıedıklerı belırtılıvor Avrupa ulkelerinde kendıni gosteren ekonomik baskılar, eski So\>et bloku dev- letlerinde ortava çıkan parasal sorunlar >anındahıçkaİır. Polonva unıversıtelenn- de profesorler çok kısıtlı olan arastırma odeneklerını oğrencı laboratuvarlarını av akta tutmak ıçın harcıvor Macanstanda parasal sikıntılar yuzunden unıversıteler endustnnın desteğı ıle av akta durnıav a ça- lı^ıvor Çek Cumhurıyetı'nın tanınmı^ üniversiteleri geleneksel statulerını de- ğıstırerek ABD modelıne vonehvor Rus unıversıtelerınn yenıden vapılanma ça- baları isebuvukguçluklerlekars.ı kars.iva Parasal vetersız ıklervanında çes.ıtlıeğı- tım ve araştırma kuruluşlarının dırennıe- sı nedenı ıle retormlar çok yava^ gerçek- lesivor Son v ıllara -\\rupa Bırlığının 15 uvesı aralarındakı bazı onemlı sımrlav ıcı engel- lerı kaldırdı Gumruk duvarları sılındı serbest dolasim •. e çal ısma ozgurluğu sağ- landı Ancak bır ulkede unıversıte dıplo- masi gıbı ust duzeyde kazanılan bır eğı- tımsel nıtehğın bırlık ıçmdekı bır ba^ka ulkede hemen hemen geçersız olduğu go- ruluvor Lve dev letlerın herbırı kendı eğı- tım sıstemıne sımsıkı sarılıvor Avrupa Bırlığf nde. eğıtımde esdeğerlığın sağlan- masi volunda onemlı gınşımlerde bulu- nulduğu goruluyor Ancak ştmdilık >apı- labılen uîkelerarasindaoğrencı değisimı- nın desteklenmesı mbı marjınal etkınlık- ler \ukarıda kısaca özetlenıpdeğınılen so- runlar Avrupa ünıversıtelerınının zor bır donus.um surecınden geçtığını gostenvor Memleketımızde _vuksekoğretımeba>- lavan oğrencı savılarındakı buvuk sıçra- malar. her turlu nazırlıktan voksun bına- sız programMZ kıtapsız. sayıca ve nıte- lıkçevetersızoğretım uyelen ıleaçılansı- nırsız savıda unıversıteler ve butun bu olunısuzlukların getırdığı > tgınla sorun- lar Ama unıverbiteler. butun bu çıkmaz- lara karşın. gençlıkten kav naklanan ener- ]i vuvaları. bu mılletın zekâ ve vetenekle- rının odak noktalarıdır Üniversiteleri ve unıversitelerımızı koruvup yucelteltm ARADABIR OZGUN OZGUR De\,,m Tanlu Oğr Dilimizin Kimliğine Kavuşması Ortaokula başladıgım yıl okulumuzda tanıştığım bır sozcuktu ' mumessıl ' Sınıf başkanına "mumessır de- nıyordu Bu bana -dıl bılıncıne erışmedığım halde- ya- bancı gelmış Turkçe olmadığını sezgısel olarak kavra- yıp, yerıne anlaşılır başka bır sozcuk kullanılması gerek- tığını duşunmuştum Ylne o yollarda coğrafya dersınde sık sık kullandığımız 'ıthalat" ve "ıhracat" sozcuklen yukarıda belırttıgım nedenle ışımızı zorlaştınrdı Oysa bugun dışsatım, dışalım ' sozcuklen ıle açık bır anlatı- ma, pınl pırıl bır ozyapıya kavuşmuştur dılımız, her ko- nuda olduğu gıbı "Talebe' "sual" "cevap", "hatıra" vb pek çok Turkçe olmayan sozcugun yennı, artık Turk- çelerı aldı Lısedekı edebıyat ogretmenımız Fikri Çalış- kan'ın verdığı Turkçe sevgısı, gıderek gelıştı, guzel bır ahşkanlık konumuna geldı Yuksekokula gıttıgımde, lısede olduğu gıbı dıl bılıncı- ne sahıp ogretmenlerın yanı sıra Osmanlıcacı dıl dev- rımı karşıtı oğretmenler de vardı Bunlardan dıl devnmı karşıtlarının Ataturk Devnmı'ne butunuyle karşı olduk- ları zamanla gordum Okuyup. duşunup, aydınlandıkça oz Turkçe bılıncı- nın ulusçu, halkçı. aydınlanmacı ozunu, buna bağlı ola- rak Ataturk Devnmı nın bır boyutu oldugunu, Osman- lıcacılığın da Turkçe karşıtı ulusçuluk karşıtı, bızı dıl var- lığımızdan varsıllığımızdanuzaklaştıran koparanbıryo- nelış oldugunu ayrımsadım Atatürk'un yaptığı "bırı otekıne baglı" değışıklıkler olan, bu nedenle de Ataturk devrımlerı değıl Ataturk Devnmı dıye nıteleyebıleceğı- mız eylemler butununun bır parçasıdır Dıl Devnmı Dılın temelı abece (alfabe) olduğu ıçın ışe once bura- dan başlandı Turkçenın ses yapısına uymayan, dılımı- zın Arapça ve Farsça sozcuklerle bozulup Osmanlıca adıyla sozde bır dıl oluşumunda baş etken olan Arap abecesının yerıne Turkçenın ses yapısına uygun, ko- lay ogrenımlı Latın abecesı 1 Kasım 1928'de 3153 sa- yılı yasa ıle kabul edıldı 3 kasımda Resmı Gazete'deya- yımlandı ve kesınleştı Latın abecesı kabul edılırken, bu abecedekı Turkçenın yapısında bulunmayan "Q, X, W" harflen çıkanldı yenne Turkçenın gereksındıgı harfler ek- lenerek, yenı Turk abecesı oluşturuldu Yazı devrımı ıçın beş yılla, on beş yıl arasinda bır su- re kabul edılmesını oneren uzmanlara "Bu ış ya uç ay- da olur, ya hıç olmaz ' demesı, Ataturk un goruş denn- lığını devnmcı ozellıgını yansrtmaktadır Ataturk, yenı Turk abecesı hazırlanırken kımı Arapça sozcuklerın doğru yazılıp okunabılmesı ıçın abeceye bırkaç harf daha eklenmesını oneren uzmanlara şu ya- nıtı vermıştı 'Lısanımıza karışmış ve fakat atılması za- man meselesı olan yabancı keltmlenn hatın ıçın Turk alfabesıne harfler ılavesını asla munasıp gormem " Turkçenın yapısına uygun yenı Turk abecesı ıle Turk- çe serpılıp gelışecek kımlığınekavuşacak, dılımızegır- mış yabancı sozcuklerjn yaşama olanağı kalmayacak, okuma-yazma kolaylaşacak, yaygınlaşacaktı Turkçenın kımlıgıne kavuşmasında Yazı Devrımfnın tamamlayıcı aşaması Dıl Devrımı'dır 12 Temmuz 1932 gunu 'Dılımızı yabancı dıller boyunduruğundan kurtar- mak" ıçın ozerk bır kurum olarak kurulan Turk Dılı Tet- kık Cemıyetı daha sonar Turk Dıl Kurumu adıyla, aynı ozellık ve amaçla dıl devnmının kurumsal yapısı olarak yazarlanmızın çalışmalarına olanak sağlamış dılımız bu- gun erıştığı varsıllıga ve her konuyu ıçeren anlatım yet- kıntığıne kavuşturulmuştur Dıl devnmı karşıtlarının ılerı surdugu dılde ozleşme- nın halkla aydınlar arasinda kopukluğa yol açtıgı savı gerçek dışıdır Halk-aydın kopukluğu Osmanlı devletı- neozgudur Çunku devlet kat'nda medreselerdegeçer- lı dıl halkın oz dılı Turkçe degıl Osmanlıca ıdı Buyruk- lar yazışmalar Osmanlıca ıle yapılıyordu Halk-aydın arasındakı bu kopukluğa Ataturk, yazı ve dıl devnmlen ıle son vermıştır Dıl devnmı ulus olmamızın, ulusal bu- tunlugumuzun temelıdır Onuh ıçın de, dıl devrımını sa- vunmak yaşamsailaştırmak oncelıkle aydınların, eğı- tımcılerın bırıncıl gorevıdır ELMA Seyahat Acentası Hala tatıle çıkmadıysanız sıze Hotel Nazlıhan Terrace Motel VP iftfd îı onenyoruz Yurt içi-yurt üışı uçak bileti alan herkese kitap armağan edıyoruz İDuyurulanmızı her salı ve perşembe Cumhunyet ten zleyebılırsınız | kklalCaC S1/1 BevcŞu ISTT 'i "212 249 52 I 1 "s> 1212 293 20 76 Yabancı Hayranlığı Dr. HUNERTUNCER T anıdığım vabancılann buvuk b\r çoğunluğu hangı ulkeden olursa olsun ulkenıız ınsanının en onde gelen ozellığı olarak konukseverlı- ğını ve ho^gorusunu ılerı sıırmek- te Gıttıklerı ve gorduklerı ba^ka hıçbır ulkede ulkemızdekı kadar rahat edemedık- lerını. çunku hıçbır \erde. bızını ınsanımızın va- kınlıöını ve ılmsını bulamadıklarını belırtmekte- ler Mılano'da gorevle bulunduğum sırada. ulke- mızı zıvaret etmış olan bır İtalv andan aldığım mektubu hıç unutamam Italvan mektubunda >ov le >azmıs.tı u Vaztatilimideğişik ulkelerdenge- len arkadaşlarımla birtikte. ulkenizde gecirdim. İnsanlannızın biz vabancılara gösterdiği sıcak \\- gi \e dostça da\ ranışlar karşısmda. buv uk şaşkın- lığa düştuk ve bir de bizlerin, kendi ulkelçrimi/de sizlere v aptığımız muamele> i duşundiık. İşte u za- nıan bizler, bu davranışlarımızdan uturıi. kendi uluslanmız adına buv uk utanç duvdıık." Vabancılann bana sık sık sordukları bır husııs ıse Turklerın vabancılara gosterdıklerı dostluğu arkada!)lığı ve hosgoruvu neden bırbırlerıne kar- ^1 gostermedıklerıvdı Bence bu çok doğru bır gozlem Bizler bırbmmızden çok daha tazla va- bancılan sevıvoruz Bu bır gerçek Belkı de bu sevgımız onları kendımızden ustun gormemız- den kavnaklanmakta Vabancılara havranız onları kendımızden ustun goruvoruz veyasamdakı en buvuk isteğımız on- ların ulkelerıne gıderek oralarda verleşmemız Çocuklarımızı vurtdişindaokutmak ıstıvor onla- rın vabancı ulkelerde verlesmesını dılıvoruz Her avdın anne-babanın baslıca ısteğı çocuğunun vuksekoğrenımını vabanu bır ulkede vapmasi. olabılırse orada bır ı;; bularak çalı^ması Ben. boy le du>unen ınsanlanmıza •junu sormak ıstıvorum "Peki, bizinı ulkemızde nitelikli eğitim kurumları vok mu.' '»abanıı dil oğrcnmek için. I Üniversite Adayları! IVI^±^m^-til^ \TG Turkçe Ögretmenleri Hangi üniversiteye hazırlık dergisini alırsanız alın, mutlaka Karacan Matematik, Karacan Turkçe'ye de abone olun. Işını bılen unıversıte adayları unıversıte hazırlık dergılen ne olursa olsun Karacan Matematik ve Karacan Turkçe ye abone oluyoc Artık Turkıye nın ÖSS-ÖYS hazırtıkta başlıbaşına Matematik ve başlıbaşına Turkçe branş dergılerı var Neden başlıbaşına Turkçe ve başlıbaşına Matematik Dergisi? Tercıhler hangı puan turunde olursa olsun, Matematik ve Turkçe puan hesaplarına katılma oranları % 50 ıle % 80 arasında değıştığınden üniversiteye hazırlıktakı ıkı temel ders Bu ıkı onemlı dersı, boluk porçuk ve başka derslenn arasinda yer alan anlatımlarla oğrenemezsınız Matematik ve Turkçe de % 100 başarıya ulaşabılmek ıçın başlıbaşına bır Turkçe dergısı olan Karacan Turkçe ye ve başlıbaşına bır Matematik dergısı olan Karacan Matematik e ıhtıyacınız var Sız de üniversiteye Karacan Turkçe ve Karacan Matematik tekı bınlerce çozumlu soruyla hazırlanın Karacan ın yıllann deneyımıyle oluşturduğu bu ozel dergılere abone olun, başarıyı garantıleyın Karacan Matematik ve Karacan Turkçe nın Ücretsiz Tanıtım Sayılarını Mutlaka stey n z Bav lerde sa* maz Ya'n zca aboneiere gonder I r ÜCRETSİZ TANmM SAYISI (1. sayılar) İSTEK FORMU 1 Yükanda \^ şekıkje ışaretledığım 270 000 TL değenndekı dergılenn 1 sayılanm ÜCRETSİZ olarak aşağtdakı adresıme goodefmenızı nca edıyonjm Pakeb PTT den teslım alırken sadece posta gcmdemn malıyet olarak 60 000 TL odemeyı kabul edıyorum Adı Soyadı Adresı Okulu P Kodu Tel Isteme Adresı Karacan ÖSS-ÖYS Dergleri TunaCad No 3 06410 Kızılay-Ankara Tel (0312) 435 95 95 (12 hat) Faks (0312) 435 55 54 Telefon ya da faksla ıstek yapabılırsınız C ABONELİK KOŞULLARI KARACAN MATEMATİK Non jlF,at 3 000 000 Peşr Abone Ryat 2 ao JJO TakatS ADone Kajr<par^a& 1 Taıst 1 400 000 P=şn 2 T*sıt 140C jon i a sonra KARACAN TURKÇE Nornıal ryat c 4Ou J X Peşn Abone Fıyatl 2 000 00/" Taksrtlı Abone Kampanvas 1 Taksi 1 100 000 [Peşın 2 Taks.1 1 100 000(1aı KARACAN MATEMA- Normal Fyatı 5 400 000 Peşın Abone F-yat 4 300 000 Taksifı Abone Kampan/'as 1 TaKsrt 2 250 000 Peşın 2 TaKsrt 2 2sO 000 lay sonra ^ • ^ ^ R 15 GÜNLÜKÖSSVEÖYSHAZIRUK DERGISI karacanA T E M A T l K] - ^ - [ T U R K Ç E ] POSTA CEKJ l l £ PTTDEN HASAN KARACAN 524349' nolu Posta Çek Hesabna seoanegmıze aıt ucretı yaamız. Ad- Adres ve Posta kodunu yazmz. Iş BANKASt LE: Bigısayafclar Karacan Oergskarnpanyagnşekrarmaclınnız Abone ıçn gerekiı tmgıler ıle oagı seçene^mz) belırtenek peşn yada taksıt tutannı yanmz mutlaka \ urtdışında mı egitim «örmck gerekhor.' Başarılı ulabilnıeleri için, çocuklanmızı mutlaka > urtdışında mıokutmamızgerekmekte?" Ben bıl- dıüım u<, \abanci dılı de vendı ulkcmdeoğrendım \e bu dıllerdcn de\ let yabjncı dıl sınavını ba^ı- rı\ la \erdim Benım durumumda olanlar. herhal- de a/ınltkta değıl ulkemızde ^>u vabancılara kan,ı na\ranlığımızın artık us- tesınden gelmelı> ız dı>e du;>unuyorum Okumu^. okumamış tum ın^anlanmızın gonlunde vatan şu vabancı havranlığı tutkumuzu bır vana ıtıp bıraz da kendı dılımıze kulturumuze. tarıhımıze ve kendı değerlerımıze sahıp çıkma\ı. bunlan ola- nak larımızçerçevesınde gelıstırme\ı\eçocukla- nmıza benım^etmev ı denesek olmaz mı' \ uce Atamızdabunlan ıstemı\ormu\du 7 Se\- gılı \taturk.bızlenn kendı dılımızden kendı kul- turumuzden kendı tarıhımızden \e kendı değer- lerımızdendaımaonurduymamızı \e bunlan \u- rekten benımsememızı ıstemıyor muydu 1 Gerçekten. onur \e ! ovunç duyulacak bır dıle. tarıhe kulture ve ulusal değerlere sahıbız O za- man nıve ba^kalarına hav ran- lık duvuvor onlara ozenıyor, onlar gıbı olmak ıstıvor. on- ların ulkelerinde çocukları- mızın egıtım gormesı 11,111 çır- pınivor. onların ulkelerinde va^amak ve çalışmak ıstıvo- ruz 1 Belkı de tum bu duvgulann etkısı altında kalarak ulkemı- zı veterınce vurtdışında tanı- tamıvor va da tanıtmak vo- lunda veterınce çaba harca- vam voruz ^urtdışında bu- lunduğum bırçok ulkede va- bancılann ortak eleştırısı. ul- kemızın tanınmaması. uzak ve vakın tarıhının \e kulturu- nun yeterınce bılınmemesıv- dı Yabancılara havranlık du- yacağımıza ve onların ulkele- rinde vas.amavı başlıca amaç edıneceğımıze o ulkelerde beğendığımız ve onavladığı- mız guzellıklen kendı ulke- mızde de uvgulamavı ve ozendığımız uluslann olum- lubulduğumuzvonlennı ken- dı ulusumuza da benımset- mevı amaçlasak daha ıvı ol- maz mı 1 Burada çok kuçuk bır ornek verevım Bır sure once bulunduğum Japon- \a'da. taksıve bınmek benım ıçın buvuk bır tat (zevk) ol- muştu Taksılenn on ve arka koltuklannın. zambak bevaz- lıgında. pınl pırıl dantelalı or- tulerle kaplı olması hemen dıkkatımı çekmıştı Dıreksı- vonda bevaz eldıvenlı terte- mızgıvımlı şofbrler. kapılan otomatık olarak açmakta ve kapatmakta. bovlece muşte- nlenn ellerı kapılara hıç değ- memektevdı O ortulen nasıl bu kadar temız tutabıldıklerı- nı sorduğumda şofor ortule- rın herakşam vıkandığını \e verlerıne venılerının konul- duğunu sovlemiştı \maç, muşterının temız bır ortamda ve h çbır şevden rahatsız ol- madan sevahat etmesının sağlanmasivdı Bovle temız bır ortamı bızım taksılerımız ıçın ce sağlay abılmek çok mu zor acaba1 Bu orneklen he- men her alanda çoğaltmamız mumkundur Kendı ulkemızı sev sek. kendı dılımıze. tanhımıze. kulturumuze \e değerlenmı- ze sahıp çıksak o havranlık duv duğumuz ulkelerın koşul- larını kisa zamanda ulkemız- de de \ aratabılır v e harta o ul- kelen aşabılırız de Her şev kendımızı, ulusu- muzu ve ulkemızı sevmekle başlavacaktır. o zaman baş- ka uluslara ve ulkelere hav- ranlık duvmamızın ne kadar gereksiz olduğu apaçık orta- ya çıkacaktır Insanın Bedeniyle Hesaplaşması... Insanın kendı bedeniyle alışverışı ya da vucuduy- la hesaplaşması tarıh boyunca surdu Ve suruyor ' Hazretı Adem le Havva anamızın gıysılerı bırer kuçuk ıncır yapragı mıydı'7 Pekı nasıl oldu da ınsan kendı bedenınden utan- maya başladı? Mağara ınsanı hayvan postlarına uşuduğu ıçın sarınmıştı Eskıçag uygarlıklarında 'çıp~ lak' utancın değıl, estetığın kaynagıydı Afrodit ya da Diskobol'un ahlak ya da ahlaksızlıkla ne ılışkısı var^j Kımsenın aklına kendı bedenınde gunahı aramak gelmıyor estetık kaygısı agır basıyordu Tek tanrılı dınler ortaya çıkıncaya değın ınsanla be- denı arasinda hesaplaşma yok gıbıydı • Hırıstıyanlıkta gunah yaşamın temelı sayıldı; gu- nahtan arınmaya çalışmalıydı ınsan Her şey gunahtı Gunahtan kurtulmak ıçın, ınsan dunyadan soyut- lanmalı tovbe ıstıgfarla gece gunduz Tanrı sına layık olmaya çabalamalıydı Doganın kışıye sunduğu ten- sel zevklerın karşılığı cehennemde yakılmaktı Kadın tepeden tırnağa gunahtı, kalçaları, memelerı, dudak- ları ve gobeğının altındakı çukuruyla erkegı baştan çıkarıp tensellığıne çeken dışı, ıfrıtı bedenınde taşt- yan cadıydı Ortunmelıydı kadın, kapanmalıydı Ya erkek"? Hazreti isa çarmıha neden gerılmıştı'7 Tum ınsan- lığın gunahlarını ustlenmek ıçın değıl mı1 "Tanrının oğlu" çarmıhta hep gıyımlı resmedılıyordu • "Tunık" bır eskı çağ gıysısı < Bedenı saran bu uzun kumaş parçasıyla Hazretı Isa'nın bedenı butun resımlerde ortulurdu Ancak eskı Ege ve Roma uygarlıkları Avrupa'yı et- kısıne aldıktan sonra Ronesans başlayınca sanat- çılar ınsan vucudunu yenıden keşfetmeye yoneldı- ler Michelangelo çarmıhtakı İsa yı olabıldığınceso- yup peygamberın bedenını çıplak resmettı Kıyamet koptu Ne var kı Reform ve Ronesans kılıseyı de sılkelı- yor, ortaçagın tesetturune karşı sanatsal çıplaklığın estetığı başkaldırıyordu Sozu geçen kışıler çıplaklı- ğı ıktye ayırdılar mustehcenıyle estetığı arasındakı anlamın tartışması uzun sure toplumları oyaladı yuz* yıllar geçtıkten sonra ınsan kendı vucuduyla he- saplaşmasında bedeniyle barışıyordu • Islamda çıplaklık hıçbır zaman kabul gormedı, te- setturun egemenlığını şerıatın koyu kurallarından bı- rı olarak benımseyen Musluman toplumlarda bugun de kadın çuvala sokuluyor guneş yuzu goremıyor Batı nın ortaçağdan sıyrılırken yaşadığı sureç, Muslumanlıkta guncellıktir Ya Anadolu'da neler oluyor? Çıplaklığa Osmanlı'yla şal orten Anadolu'da. Ay- dınlanma felsefesı uç verınce kadın yuzunu açmış- tı Namık ismail ın 'nu'lerı, ınsan bedeniyle sanatın buluşmasında "Cumhunyet Devnmı"nm bîraşarn^- sıdır " ' - ' ; ! > Ama o ne 9 Gunumuzde bağnazlık. tesetturu polıtıka savaşı- mının ıtıcı gucu gıbı ele alıyor Şenatçı, ınsan bede- nıne duşmanlıgın onderıdır Tıp fakultesıne gırmek ıs- teyen başortulu genç kız saçının telını vesıkalık re- sım çekecek fotografçıya gostermemek ıçın dırenı- yor oysa doktor olmak ıçın erkek bedenınm cınsel organlarıyla haşır neşır olması gerekmıyor Uygarlık ınsanın bedeniyle barışıp vucudunu gu- nah saymaktan kurtulmasıyla anlamdaş 1 Oysa bız ınsanın saçında goğsunde kolunda bacağında gu- nah arayanların toplumuna donuşuyoruz Ho^ ı;cldın bcbck \ aşama Mra*.! SLIIJC DoiaM korııma Aklı \e çaadaijlıgı Sa\unma Mrası da sızlcre jcl tkıbınlı vıllaromu^larını/da DOGUM Toıunumuz BARTU ÖKSÜZ avdınlıga niı.rhaba dcdı 23 Evlul 19% Dr \A( I SE\ HaManoı S \\1SU\ SELMA %e Prof Dr SULEYMAN ÇELIK ALİ ÇAKMAKLI (HOCA) > ığıt voldaşımız. alınaklığının. dırenmenın simüesıvdın 23 9 1980Viekatledıldın Ozlem ve savgıvla anıyoruz K.\RDEŞLERİN TEŞEKKÜR Amelıyatımı başarıyla gerçekleştıren Istanbul Urmersıtesı Tıp Fakultesı Nöroşırurjı Anabılım Dalı mensupları Doç. Dr. FARUK ÜNAL Opr. Dr. TALAT KIRIŞ Dr. FERİDUN HUBEHİ Dr. İLYAS AFACAN Uzm. Dr. GÜLÇÜN UÇÜLAŞ ıle amelı\at \e serv ıs hemşırelenne çok teşekkur ederım İREM MORA AYDIIV