Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 2 EYLUL 1996 RAZARTES
OLAYLAR VE GORUŞLER
Ufkun Ötesini Görmek...
Prof. Dr. CİHAN DURA Kaıserı Ercives Ümversıtesı
O
kuyucudan şu sorunun
yanıtını beklıyorum
Aşağıda ana çızgılerı>Ie
anlattığım olayların ya-
şandığı ulke (l). acaba
hangı ulkedır1
Bu gerçek oykunun aktorlen o ulkenın
hukumetlen dincıler aydınlarvedevlet-
tır
Rejımin emanet edıldığı hükümetler,
>abancı guçlerle ışbırlığı ıçınde. ulkenın
ekonomık ve sıyasal bağımsızlığını yok
etme yolundadır Llkede her turîu değe-
rı ayaklar altına alan vah^ı bır ekonomık
lıberalızmı yerleştırmeye çalışır, yozlaş-
maya. kanunsuzluğa, yolsuzluk veruşve-
te goz yumarlar Lıderler aymazlık \e
sapkınJık ıçınde kışısel çıkarlarpeşinde-
dır. buyukluk hastasıdır. gostertş ve dep-
debe yolunu seçmıştır Hukuka. rejımın
guvencesı olan anayasaya saygısızdırlar
De\ letın ve ulusun ustun çıkarlannı hıçe
sayarlar. rejımın temel esaslarındanodun
ustune odun verırler Partılen yasaklar.
sendıkacılık hareketını ve dernekleşme-
> ı kısıtlar. unıversıtelerın ozerklığını kal-
dırırlar
Koktendıncılıge karşı çağdaşlaşma
yanlıst gorunurler ancak tulumlan ka-
rarsız tepkılerıyumuşaktır Koktendıncı-
Ierın guçlerını kuçum->er. onlara genış
propaganda olanakları saölarlar Çoivt
kanunsuzluk ve cınayet boyutlanna ula-
şan çeşitlı sosyal olaylarda. dınsel akım-
ların rolunu va goremez. ya da gormez-
den gelırler Bızzat kendılerı de çıkarları
ugruna.dınıbıraraç olarak kullanmaktan
çekınmezler
Llus yoksulluk ve darlık ıçınde. ezgın
v e bıtkındır Halk korkıınç boy utlara ula-
şan sosyal adaletsızlık ve yoksulluk kar-
şısında, manev ı bır sığınak olarak camı-
lere, tekkelere. şerıatçı partı v e demekle-
re koşuşmay a. kurtuluşu kucaklarına atıl-
dıklan dıncılerde aramaya başlamiştır
Dinciler tarıhsel olarak rejıme ve Ba-
tı'va karşıdır Reıım "taguti", ABD u
bü-
>iik şe\tan"dır llk hedeflen. halkın ve
aydınların hoşnutsuzluğundan yararlana-
rak. v andaşlannm say ısıni arttırmak. son
hedeflen bır Islam devletı kurmaktır En
etkılı stratejılen. demokratık. katılımcı.
ozgur bır toplumdan v e ulusal bağımsız-
lıktan >ana gorunmektır Reııme karşı
olan obur partı v e orgutlere çok sıcak vak-
laşır. her alanda onları destekledıklerını
açıklarlar Sureklı olarak yalan. hıle ve
baskıya başvurmaktan gerı durmazlar
Çeşıtlı avantajlarve teknıkler kullana-
rak dınsel hareketı ulke çapında orgutle-
yıp korkunç bır mekanızma halıne getı-
rırler Partısı, tarıkatı. tekkesı. camısı.
mescıtı, okulu. kursu. derneğı, vakfı ve
benzerı kuruluşlanyla. dıncı polıtıkacı-
ların, seyyıdlerın. şevhlerın. ımamların.
vaızlenn.muntlerın partızanlannvekan-
dırılmış vatandaşların savısı yuzbın/er-
denmılyonlara tırmanmaya başlar Ozel-
lıkle feodal ağaları. esnafı. tuccar ve za-
naatkârları yanlarına çekerler. gençlığe.
kadınlara ve orduya el uzatırlar Halkı.
siyasal hedeflerı yonunde. artık onlar
eğıtmektedır Kendıleııne gıttıkçe daha
fazla kulak veren hafk kıtlelerınde. adıl
bır duzen yaratılacağı vaadıvle buyuk
umutlar uyandınrlar Yandaşlannı. ozel-
lıkle gençlen -hatta çocukları- gosterıle-
re. mıtınglere. provokasyonlara. ayaklan-
malara sevk ederler Sıyasal amaçları ve
kazanımlan ıçın. kadınları oncu ve kal-
kan olarak kullanırlar Terorıst eylemler
duzenlerler
Bu orgutlenme v e y ığinlaşma ıle bırlık-
te parasal guçlerı de artar Dınsel hareke-
tın kasalarına başlıca bağiş ve tıcaret yo-
luy la, artık mıly onlarca dolarla ıtade edı-
lebılecek tonlarakmaya başlamıştır Bu
fonlarla orgutlenme daha da genişletılır,
pençelennı. kurdukları yenı camı tekke,
okul ve benzen kurukışlar>olu> la. çocu-
ğu. gencı. yaşlısı. kadını veerkeğıyleye-
nı halk kıtlelerıne uzatırlar
Avdınlar; çoğunlukla. ulkenın duru-
munu doğru bır şekılde değerlendırme
basıretını gosteremez Tıpkı hukumetler
gıbı dıncılerın potansıyel gucunu kuçuni-
serler Solcu ve sağcisiyla laıkler. bır su-
ru farklı goruşun kaynaştığı sıvasal Isla-
mıderınlığınetanımazveıncelemez Bu-
>uk çoğunluğu Islamın belırlı yonlennın
vorumundan harekerle. onun butunu hak-
kında olumlu ve ronıantık sonuçlara va-
rır
Ovsa dıncı radıkaller. hareketlerını
bamba^ka vorumlara dayandırmaktadır
Solcu avdınlardıncılerden çok, hukumet-
tekı lıberallerle va da geçmışle uğrasjrlar
Işbırlığı ve ıhanetlen korkunç bovutlara
vanr Onemlı sa>ı ve guçte demokratlar
ve sosyalıstler dıncı akımlarla davaniş-
ma ıçınegırer "İlericidinadamlan",'*re-
formcuislam"'gıbı kavramların >a>ılma-
sında buyuk katkılan olur Sonunda rejı-
nıe karsı, dı ncı lere destek v ermeve v e on-
larla ıttıfak japmaya vonehrler Henuz
maskelerını çıkarmamı> olan Islamcılar-
labırlıkte. demokrat. ozgur vee^ıtlıkçıbır
toplum kuracaklannı sanırlar Bu. ger-
çekte. havatlarının en buvuk vanılgı\ıdır
Şınıdı soruvorum Bu ulke hangı ulke-
dır •'Okuvucununvanıtınıduvargıbıvım
"Turki>e! Son on beş >ılın Turlviye'si!"
Hav ır!
Bu ulke "moUaJar>onetimi"ne >ol
almakta olan 1970'lerlran ıdır1
Okuy ucu elbet bu gerçek o_v kunun »o-
nunu da merak edecektır Ustelık alına-
cak asıl ders de o sonda gızlıdır Bırle^ık
cephe 1978-79da halkı avaklandırır ve
reııme ağırbır darbe ındırır "De>rim"de
Iran solu onemlı bırrol ovnar Ancak ık-
tıdarınaraçldn.ardındandolcthızla dın-
cılerın elıne geçer. Iran Islam Cumhun-
yetı kuruluverır1
Bır ımam "en>ücevol
gösterici" olur Cumhurba^kanlığı. ba^-
bakanlık meclıs başkanlığı. bakanlık gı-
bı makamlara hep mollalar getınlır
Sonra maskeler atılır. artık hesapla^-
ma. rakıplerı altetme vaktıdır Islamcılar.
sıvasal zıncırın en zavıf halkalanndan en
guçlulerıne doğru. kar^ıtlannı hızlaorta-
dan kaldırnıava basjlar Rakıpler. ınsan
hakljn savunucuları reformcular. laık-
lıkten veçağda^lıktan vanakesımler. mo-
dern unıversıteler. lıberal ve sol partıler-
dır korkunç bır aydın katlıamı baslar
Ozellıkle sol çok geç u>anır Oyle kı.
obur sol orgutlertektek tasfı>eedılıpmı-
lıtanları vınçlerleasılırken. komunıst TL-
DEH partısı hâlâ molla rejımını destek-
lemekte v e onun y anında >er almaktadır'
Artık Iran'da devletı. dını kullanarak
ele geçıren "baskıcı, teokratik \eişkence-
ci" bır reıım mutlak egemendır Zaman-
la tutucu ıdeolojılerı ıle geçıcı heveslerı
çelıs.kılerını açığa v urur Bıryandan "um-
mef" sovlemnle. Islamın Iran halklan
arasında bırleştırıcı bır guç olduğunu sa-
v unurlar. obur vandan Iran-lrak sava;>ın-
dakı ıntıh.ırsaldırılarınazorla Azen genç-
len surerler Sovkırım. sava> sonrasında
başka vontemlerle devam eder "De\-
rim"edestek olan Islamauvgunva^avan
kadınlar bıle. "insan >erine konmavan.
alınıp-satılan.şeytani.aşağılık >aratıklar"
kertesıne ındınlır
Ekonomık durum bozulur. ozellıkle
lrak savaşından sonra onarılmaz bır hal
alır Çunku uretımı vonetmekte. baskıvı
olduğu kadar. usta değıldırler 1979-84
arasında mtlh geiır>an >arı\a azalır Şah
donemı zengınlerının verını. dolar ve
markmıKonen mollalar alır Rusvet. spe-
kulasyon ve karaborsa hızla vavgınlaşır,
bundan en çok çar^ı esnafı ıle kımı rejım
vonetıcılen >ararlanır Fıvatlardurmadan
>uk»elırken. reel ucretlerle bırlıkte. >a-
şam duzevı hızla gerıler Işsızlık oranı.
yuzdefOgıbı ınanılmazbırduze\ı bulur
Zengınler daha zengınle^ır, yoksullar da-
ha da>oksullasır Busonuncular-çoğun-
lukla her gün ekjnek pe> nir v e mev veden
oluşan tek bir öğünle vetinmek" zorunda
kalır Sefalet kırsal kesımde. kentlerde-
kınden çok daha kotu olduğundan. goç
hareketlerı cıddı boyutlara ulasır
Bugun fran halkı tum umutlannı vıtır-
mış. pı^manhk. bıkkınlık. ofke ve tepkı
ıçındedır
Ne dıyor devletımızın kurucusu, Ata-
türk.obu\ukbılge •4
Biramaca>ürü>en
volcu \alnız ufku görmekle \t'tinmcmeli.
muhakkak ufkun ötesini de gormeli \e bü-
melidir." Turkıve'de sağcı hukunıetlenn
veavdıngeçınenlerınlTurk-lslamsentez-
eılennın. 2 cumhurıyetçılerın. venı Os-
manlıların. çarpık sıvıl toplumcuların.
uvumlu solcuların. tatlısu entellerının)
kulaklanna kupe olsun'
ıltPaulBjlu Dunıada İslam Ist 1994 s>
219-2~'5 ve "Y aşamak lstı\oruz(')". MK. Nı-
^an 19% .A 4-8
ARADA BIR
YAVUZ GOR Emekh Elçı
'Açık Tımarhane../
"Açıkhava tıyatrosu", "açıkhava muzesı", "açık
cezaevı" var da. "açık tımarhane" olmaz mı''
Bu tımarhanede hıçbır kılıt, kapalı oda. surgu, par-
maklık, gardıyan vb nesnelerbulunmayıp, hastalar-
la doktorların bırbırlerınden ayırt edılmesı olanağı da
yoktur Başka bır deyışle "uşutuk" olanlarla, beş ku-
ruşluk aklı kalabılmış olanlar dahı aynı mekânlarda
devınıp durmaktadır
• • •
Sabahın korunde, ağır makınelı tufeklerın takırtısı
ıle uyandırıldığınız an, bıraz kendınıze gelebılırsenız,
bunun dev kompresorlere bağlanmış havalı matkap-
ların gurultusu olduğunu ve kentın her yerıne dağıl-
mış "tahrıp tımlen"nın ellennde bulunup. sokak, cad-
de, bulvar vb yerlerın delınıp altust edılmesı amacı
ıle muteahhıtıerle el ele verılıp guzelce planlanan,
bıtmez ve tukenmez "tamır" seruvenlerının surup
gırtığını algılayacaksınız...
Bu "savaş seslerı" surup gıderken ufukta bır kam-
yonet belırıverır "Haydıııı, taze xyzxyzxyz geldın?"
naraları yukselır kamyonetten Bu vatandaşın ne
sartığım anlamak olanağı hıç yoktur Zaten o sırada,
192O'lı yılların Şıkago'sunun fon muzığı olan ambu-
lans ya da polıs sırenlerı de katılır orkestraya
Ak para ıle mı, kara para ıle mı -bunların farkı da
kalmadı ya- evın, bıyıkları yenı yeşermeye başlamış
del/kanlısına satın alınmış sporaraba. çocukları yaş-
lıları, herkesı kedı ve kopeklerı de ezmemek ıçın ola-
cak, saatte sadece 150 km hızla sokaktan geçer Ar-
kasında moda pop ezgılerının dumanını egzozundan
fırlatarak havaya
Herhalde, butun bu Drakula senaryosunu ınsafa
çağırmak ıçın olacak, cıvardakı camı de (vakıtlen gel-
dığınde) konsere katılır
Desıbel yarışmasında kımse, oburunden gerı kal-
mak nıyetınde değıldır
"Guruttu" demlen ve uygar ulkelerce çoktan ıca-
bına bakılmış olan "canavar"\n, ınsanların bıyolojık
ve psıkolojık yapılarında ne denlı zararlara neden ol-
duğu "ılmen (bılımce)" ve "tıbben "kanıtlanmıştır
Kuşkusu olanlar gazetelerın "vukuat" sayfalarına
baksınlar TV ekranlarında Tann'nın gunu gosterı-
len olulerı, yaralıları, gozuyaşlı vatandaşlanmızı ve
ağıt yakan ınsanlarımızı anımsasınlar...
• • •
Eskı bır Çın masalı vardır
Ulkeye, durmadan yağan yağmurlar musallat ol-
muş Çaresız kalıp bu yağmursulannı ıçen tum halk
aklınıyıtırmış Sadece Saray'dakıımparatorveave-
nesı, kendı sarnıçlarındakı suyu ıçmeyı yeğledığın-
den, bu "delılıkepıdemısı"nden (salgınından) nasıp-
lerını alamamışlar Ammmaaa, gel gor kı, "umumı
hata haktır" Bu kadar delının ıçınde kalan bır avuç
"akıllı" da, kısa surede anlamını ve etkısını yıtırmış
Sonunda herkes. saraydakılerın "fıttırdığına" ve hal-
kın aklını koruduğuna ınanmış Ol zamandan berı
de bu ınanış surup gıtmekte ımış
Çınlılerın "bılgelığı" ıle kımse başa çıkamaz ..
Utanıyorum!
Prof. Dr. ÇETİN YETKIN
M
alaparte.Ikıncı DunvaSava-
^ı'na ılıskın gozlemlerını an-
lattığı "Kaputfta. Gestapo
^efı Himmler'den de bır ara
soz eder Fakat bu Hımmler.
bıldığımız, o dunvavı tıtre-
ten.gorkemlı unıforması ıçınde kabakuvvetı sım-
geleven. pırıl pınl çızmelennı avağına geçırmış.
kazadımları ılevuruven Hımmler değıldır Çırıl-
çıplak bır Hımmler'dır İkı açıdan da çırılçıplak-
tır Ç unku. bır kere bır Fın hamamındadır v e o ne-
denle de geleneğe uvarak uzennde ne varsa so-
>up çıkarmıştır Artık karşımızda daracık omuz-
lu. şış kannlı. ınce ve çarpık bacaklı bır ınsancık
vardır Ustelık. vanındakı Gestapo subayları kan
dolaşımı hızlansın dıve ınce çam dalları ıle ona
ok^arcasına hafıf hafıf vurmaktadırlar O da bır
v andan bundan hoşjandığı v e bır ş andan da gıdık-
landığı ıçın olacak, kıkırdavıp gulmektedır Ka-
dınsı vönleri açığa çıkmıştır artık Kım der kı.
mılvonlarca ınsanı acımasızca olduren kışı. bu
acınası yaratıktır'
Gerçekten de çıkarın çoğu kı^ının sırtındakı
unıförma\ı. alın altından ona. şuna. buna buvur-
masını sağlavan koltuğu. vahtın onu yetkılerın-
den. ıste o zaman onlann gulunç. acıklı. guçsuz
mu guçMiz ıçyuzlennı gorursunuz Ama dıkkat
edın "gerçek kJşiIikJeri"*nı gorursunuz demıvo-
rum Çunku, bu dururnlan valnızca kışılıklerının
bır parçasıdır Guç ve vetkıvle donandıktan son-
ra herkese tepeden bakmav a. ınsanlann ekmeğı ıle
oynamava. hatta kıvımlardabulunmavabaşlamd-
lan da yıne kışılıklennın otekı vansindan başka
bır sey değıldır Onun ıçındır kı. bunlar, yetkı ve
guce kavu^mak ıçın buyuklerıne valtaklanırlar.
oy toplamak ıçın valvarırlar. ^ınn gozukmek ıçın
hokkabazhklar vaparlar. amaçlarına bovlece ku-
çule kuçule sıfırlaştıktan »onra ulasınca da kurba-
ğanın oykusunde olduğu gıbı şıs,ınerek buyuduk-
lerını kanıtlamava kalkı^ırlar, dahası, onu o yer-
lere getırenlerı bırolanağını bulurlarsa yok eder-
ler Dıktatorlenn, dava arkadaşlannı temızleme-
lerı. bu olgunun en ust duzevdekı somut orneöı-
dır
Her ınsan ıçın gıy sı onemhdır Çunku ınsan. kı-
^ılığıne uvgun bır bıçımde gıv ınır. gıysısı onun kı-
>ılığını bufunler \'e kı pek de doğal olan bu du-
rum. kımı zaman psıkolojık bır bozukluk a>ama-
sına ulaşır Ovlesıne kı. salt unıformava olan tut-
kuları v uzunden suba\. polıs olniak îstevenlerbu-
lunduğunu gorursunuz Ote vandan gıysı ınsan
ıçın o denlı onemhdır kı. bırıne ıskence yapma
vontemlerı arasında onu çınlçıplak bırakmak da
gelır Bu duvguvu psıkoloıık bır bozukluk kerte-
sınde vaşavanlar ıçın ıse ışınden atılmak korku-
su. bır daha unıformasını. cuppesını. bevaz dok-
tor gomleğını gıvememek kavgısı ıle gerçek bır
ı^kenceve donuşur
Kuşkusuz, ısı. ınsantn kısılığının gelışıp bıçım-
lenmesınde çok onemlı bıretkendır Ancak. ınsan.
küjilığını valnızca vaptıgı ı^ ıle buluvorsa o ışın-
den olmamak ıçın nelere katlanmaz. ne alçakhk-
lar yapnıaz kı
1
Bır polıs memuru. bır genel mu-
dur. bır unıversıte oğretım uyesı. rektor, bır baş-
bakan ıçınde bu boyledır
Gestapo şefı Hımmler. mubaşır Hasan Efendı.
lıse nıuduru Mehmet Bey. sınıf mumessılı ogren-
cı Ahmet kısihğını ancak yaptığıı^lebulabılıyor-
sa. y etersızhk. guçsıızluk denızınde boğulmamak
ıçın yaşamın dev dalgalanna karşı olesıye bırsa-
vas,ım venyorlardemektır Boğulmaktaolanların.
başkalannı da kendılerı ıle bırlıkte denızın dıbı-
ne çektıklerı bılındığıne gore bunlar çev resınde-
kıler ıçın de tehlıkelıdırler
Şimdi. ülkemizin şu günune bir bakalım... Bu-
yıiklerinden korktuğu için işinden olmamak ka\-
gısı ile göre> ini kötiiye kullananlann bolluğu. gök-
tekiyıldıysayısınıdaa^rnışdcğil mi? L Ikemi/inçı-
karlarının zedeleneceğini bile bile koltuğunu y ifir-
memek için \uksek >erlerden gelen buyruklara
selam duranlar, saf saf di/ilıniyorlar mı? \ol$uz-
luklara karşı kaç kişi sesini çıkarabilh or? Seçmen-
leri kafşısında \alan üstiine >alan so\le>erek on-
ları kandırınaktan utanmavanlar, bir kez seçildik-
ten sonra onları hiç anımsıvorlar nn? Kendilerini
haraç mezat satılığa çıkaran sivascl adamları. bu
çirkind'kleri gozümuzıin onünde $ergilemi>orlar
mı?
Kışı. elınden tum yetkılen alınsa da, sırtından
unıforması. cuppesı çıkarılsa da. ışsız bırakılsa da,
dahası. çınlçıplak orta y ere konulsa da ve hâlâ ge-
rektığınde kendını tum bunlardan kendı ıstencıy-
le soyutlayabılıyor ve vıne avnı kışı olarak kala-
bılıvorsa ~insan"dır
Kışı. bunu kendını kanıtlamak ıçın de yapabı-
lır. doğru bıldığı yoldan şaşmamak. ılkelerınden
donmemek ıçın de' Ya da buyuklerıne yalvanp
yaltaklanmayı kendıneyakıştıramadığı ıçın' Ama.
ulusu için vapmışsa, o kişi anıtlaşır.
L lusumuz bö>Ie bir anıt-kişi vetiştirdi. O. Ulu-
sal Kurtuluş Savaşımızı başlatabılmek ıçın kendı
ıstencı ıle unıformasını çıkarıp attı. ışını elının
tersi ıle ıterek brraktı Parasızdı Borçlandı Gıye-
cek gıysısı yoktu. bır valının eskı gıysısını gıy-
mekten çekınmedı Sıvas tan Erzururrfa gıder-
ken yolda bır koylunun pışırıp verdığı yumurta.
gunlerdır yedığı ılk sıcak yemek oldu Kurmayı
başardığı Meclıs'ın mılletvekıllen koğuşlarda y at-
tı Meclıs tutanakları kımı zaman kesekâğıtlan
utulenıp duzeltıldı ve bunların uzerıne yazıldı
Askennın potını yoktu. bezsardı Llusununyıye-
ceğı yoktu, olmayanı da bu askerle paylaştı
Kendı kışılığını daha da yucelttı. yoksul ama
yureklı bır ulusun bıreyı olmakla ovundu. ulusu-
nuda ovundurdu
Duşmana son darbeyı ındırmek ıçın giydığı unı-
formasını. onu denıze doktukten sonra bır kez da-
ha gıymedı Oysa. o yıllarda Avrupa'da ulusları-
nı kurtardıklan savında bulunan bıronbaşi ıle bır
çavuş. kendılerıne gosterışlı mı gosterışh unıfor-
malar dıktınp duruyorlardı Yoldaşlık ve eşıtlık
sloganlan ıleortaya atılan Bolşevıklerde tmıfor-
masız yapamayacaklardı
Ilerıyı gormuştu Bır gun tum kalelerımızın
duşmanın elıne geçebıleceğını. ulkey ı yonetenle-
rın "gaflet" ve "dalalet". hatta "hıyanet'" ıçınde
olabıleceğını soyleyerek bızı uyarmıştı
Sonuç: Bugun "maddi" açıdan 1919 yılının
Mayıs ayının 19 gunu ıle hıç de olçulemeyecek
kerte ı lerdeyız. rahatız Renkl ı ozel telev \z\ on ka-
nallarımız ceptelefonlarımız bıle var' Askerımı-
zın unıforması pırıl pınl Çıplak ınsanımızdayok
herhalde
Ne var kı. bağımsızlık gıbı. ulusal onurgıbı de-
ğerlerımız yıtıp gıtmiş Ulusça ıtılıp kakılıyoruz
Arap'a. Acem'e hayranlık duyanlar çığ gıbı bu-
yuyor Kişısel doğruluk alay konusu Namussuz-
lar baştacı Gaflet. dalalet. fııyanet olağan sayılır
olmuş
Bız oy Ie bır ulustuk kı. ulusal onur. unıforma-
mızdı. doğruluk ışımızdı Bunlaralındı elımızden,
çırılçıplak kaldık Işte. ben bundan utanıyorum
\e bu ışkence bıtsın dıyorum Yoksa. ulusça
kışılıksız bır y ığın olacağız
TARTIŞMA
Saym Başbakan ve tüm bakanlara
jjjjjj i/a
••
DUIUYA DIŞIIUDA
YAŞAM VAR MI?
# Dunya, Guneş sıstemı'nde yaşamın bulunduğu
tek yer mı'7
• MarsMa ılgılı son bulgular,
•yaşam'a mı ışaret edıyor9
• Galaksımızde
yalnız mıyız9
• Evrende dunya dışında yaşam
varsa hangı duzeyde
7
Ilkel canlılar mı, gelışmış
uygarlıklar mı° • Çağlar boyunca
evren hakkında neler duşunuldu? Yedı katlı
gokten. Buyuk Patlama'ya nasıl gelındı9
# Dınsel dogmalar ve evren modellen
# Evrende neler var9
Galaksıler.
kuyrukluyıldızlar. supernovalar, pulsarlar,
karadelıkler ve dığerlerı
ilhan Arsel'in Diyanet Işleri Başkanı'na
yanıtının tam metni
Tel (0212)212 10 66 Fax (0212)288 48 05
Eylül sayısı bayilerde
ev letın
ıznıyle
açılıp
sureklı
olarak
denetlenen
Impe\bank"ta. bır omur
boyu çalışarak
bınktırdığımız do\ ızler. bu
bankaNısan 1994'te
kapatıldığı ıçın bıze 27
aydır odenmıyor
Durumumuzu \e
haklıhğımızı herkes
bılmekle bırlıkte. bugune
kadar bu soruna bır çozum
getınlmedı'
Savın Başbakan N.
Erbakan!
Vatandaşa "biranönce
hizmet için' ıktıdar olmak
ıstedığınızı sik sık
soyledınız Vatandaşın
hakkını arayacağınızı ve
sorunlarını çozeceğınızı
vaat ettınız
Sayın Başbakan Yardımcısı
T.ÇUIer!
Sız. bızlere Mayıs 1994"te
Istanbul'da. "Bana 1-2
aylık/aman verin!
Çıkaracağım \eni bir
karamamey Ie
biriktirdiğiniz
dövi/lerini/Jn tumünii
eksiksiz geri alacaksınız"
demıştınız' Aradan 21 a>
geçtı, bu ınsanlar
kahırlanndan bunalıma
gırdıler. hastalandılar.
bazıları ne yazık kı oldu.
bazıları da ıntıhareftı
"Kendi paralarının
dilencisi durumuna
duşürulen" bu ınsanlan
daha ne kadar
bekleteceksinız1
Bunların
emeklılıklerı sonduruldu
1
Alın terıy Ie kazandıkları
paralarından yaptıkları
tasarruflannı. ılerieyen
yaşları nedenıyle oldukten
sonra mı odeyeceksinız'
Sızlerden ve
hukumetınızden
tasarruflarımıza sahıp
çıkmanızı ve bıınlan derhal
odemenızı istıyoruz
'lenıden yapılanma
çahşmalan suren
Impe\bank'ın bır an once
açtırılarak
tasarruflanmızın dov ız
olarak guvence altına
alınmasını istıyoruz Eğer.
lmpe\ ın açılması daha
uzun surecek ıse bu
takdırde Tasarruf Sıgorta
Fonundan bıze acılen
tasarruflanmızın gen
odenmesını (ya da
Impex'tekı dovız
hesaplannıızın. 1 yıl ıçın
dovız olarak Zıraat
Bankasfna
devredılmesinı) acılen
çıkaracağınız bır
karamamey Ie
hukumetınızden talep
edıyoruz \ergılerden
değıl. tum bankaların
katkılarından oluşan
(lmpe\ dahıl) bu Sıgorta
Fonu'ndakı paralar neden
başka yerlerde kullanılıyor
da gerçek sahıplerı olan
bızlere odenmıyor1
Bu
konuda çok zor gunler
geçıren, artık tahammullen
kalmayan ve Turk
dev letınden yardım değıl.
sadece kendı tasarruflarını
gen ısteyen bınlerce
vatandaşa. aradan geçen 2^
aydan sonra dahı vaat
ettığınız hizmeti goturerek
Sayın Demirel'm deyışıyle
**devletin bu ayıbınr bır an
once ortadan kaldınmanın
zamanı hâlâ gelmedı mı"'
\ ükse! ATAKAN
Almanva'dakı
Impexbank2edeler
adına
RUKİYE KIZIM...
"Koskoca kız oldun artık
En sevinçli çağındasın
Hiç sönmeden parıldasın
Gözlerinde bahtiyarhk"
MEHMET ALİ OIN AL
02.09.1996- İstanbuJ
"TEKERLEKLİ
SANDALYE
KAMPANYASINA
KATKIDA
BULUNMAK BİR
İNSANLIK
GÖREVİDİR"
Ziraat Bankası Sirkeci
Şb. 304420/718-5
Bedensel Eng.
Dayanışma Der.
Tel: (0216) 370 81 66-
4410834
SABAHAT
ŞERMET LMBOT
kaybettik.
Alışmak zor olacak.
SEVENLERİ...
CUMHURIYETTEN
OKURLARA
ORR4N ERİNÇ
Olumsuzluklar Yumağı
Ağustosun son haftası pek çok olumsuzluğun nere-
deyse yumak halıne donuştuğu bır sureç oldu
Refah Partısfnın onderlığındekı koalısyonun olağa-
nustu toplantıya çağırdığı TBMM'de gozlenen 'dedı-
ğım dedık' uygulaması parlamento tarıhımızdeozel bır
yer tutacak gıbı Bağ-Kur'da basamak yukseltılmesı-
ne olanak sağlama gerekçesıyle yapılan çağrı sonra-
sında, yedı tasarı ve onerı daha ıktıdar gruplarının oy-
ları ıle yasalaşıverdı Bag-Kur'da basamak yukseltılme-
sının sağlanmasındakı amaç, kuruma toplam 200 tnl-
yonluk bır kaynak yaratma çabasıydı Yanı Hoca'nın
kaynak paketındekı gozdelerden bınydı Oy kaygısı ıle
olsa gerek muhalefet partılen de yasaya pek karşı çı-
kamadılar Oysa, şımdı ıktıdarda olan partıler bıle
SSK'nın benzer uygulamalar yuzunden battıgını ılerı
surmuşlerdı Sosyal guvenlık kurumlarında onemlı olan
para toplamak değıl toplanan parayı bılımsel kuralla-
ra gore ışletıp gelecek ıçın bırıktırmektı Hukumet, zo-
runlu tasarruf adı altında ışçı ve memurdan toplanan
paralarla nemalarının bırıkımı olan 428 tnlyon lırayı gasp
etmıştı Şımdı de esnaf, ışyerı sahıbı gıbı çok sayıda
bağımsız çalışanın 200 tnlyon lırasına goz dıkmış du-
rumda Sonrası mı' Hıç şımdıye kadar sonrasını du-
şunen oldu mu kı bunlar duşunsun
Refah Partısı'nın kadrolaşmasını kolaylaştıracak yet-
kı yasası da goz açıp kapayana kadar aynen ve ıkıncı
kez kabul edıldı Oysa Cumhurbaşkanı Demirel, ya-
sanın anayasaya aykırı olduğunu vurgulayarak yenıden
goruşulup duzeltılmesını ıstemıştı Şımdı Sayın Demı-
rel'ın yapacağı ıkı ışlem var Yasayı onaylayıp Resmı
Gazete'de yayımlanması ıçın hukumete gondermek
ve uygulamanın durdurulmasını da kapsayan ıptal ıs-
teğı ıle Anayasa Mahkemesı'ne başvurmak
Olağanustu halı tum yurda yayıp olağan hale donuş-
turmeyı amaçlayan tasarının yasalaşması da ıktıdarın
ulkemızde demokrasıyı yaygınlaştırma yenne "ceöe-
rufdeWef"uygulamasınıyoğunlaştırmagoruşunde ol-
duğunu ortaya koyuyordu Boylece olağanustu hal va-
lılığının saytsı da bır ıken 79'a yukseltılmış oldu Yasanın
bır başka ozellığı de kolluk kuvvetlenne "vur" ıznını
peşın peşın vermış olmasıydı
'Devlet' ve 'muhatap' kelımelerının bırlıkte anıldığı ıkı
olay da haftanın onemlı konularıydı Bırıncısı RP'lı Er-
baş'ın rehın askerler ıçın kalkıp PKK kampına gıdışıy-
dı PKK, devletın kendını muhatap almayışının fatura-
sını Erbaş'a çıkardı Burada devletın yaptığı doğruydu
Ama Tevfik Ağansoy'un oldurulmesı konusunda da
devlet neredeyse "Ben muhatap degıiım" dedı Hem
de kendı gorevlılerının de mafya ıçınde gorev aldığını
bıle bıle Bu da devletın somut yanlışıydı
Hafta ıçındekı tek 1yı şey 30 Ağustos Zafer Bayra-
mı'nda bağımsızlık ve laıklık ılkelermın bırçok kez vur-
gulanması oldu Cumhurıyet ın Atatûrk ve arkadaş-
larının 30 Ağustos 1924 gunu Meçhul Asker Anıtı nın
temel atma torenı sırasındakı bırlıktelığını gosteren pos-
ten de Cumhunyet'e gıden yolun başlangıcını belge-
lemesı açısından buyuk ılgı topladı
•
Turbantarafından Saıd Halım Paşa Yalısı'nın boyan-
ması ıçın tutulan boyacılara DYP Genel Başkanı, Baş-
bakan Yardımcısı ve Dışışlerı Bakanı Tansu Çiller'ın Is-
tanbul Yenıkoy'dekı yalısının da boyatıldığı ve parala-
nnın odenmedığını Doğan Akın kamuoyuna duyurdu
*
ANAP'ın 25 ağustosta yapılan genel kûrtiljrtun'alr-
dından gelışen olaylar ve bunların DYP ye yansıması-
nı Dürdane Kocaoğlu ıle Osman Aydoğan haberl^ş-
tırdı
•
RP'lı Adalet Bakanı Şevket Kazan ın Sıvas'ta37ay-
dının yakılarak oldurulmesı olayıyla ılgılı olarak yargıla-
nan tutukluları aılelerıyle daha rahat goruşebılmelerı
ıçın Sıvas Cezaevı ne nakletmesı ve kadrolaşma gırı-
şımlen Evin Göktaş tarafından haberleştırıldı
•
TBMM Genel Kurulu'nun olağanustu toplanması ve
aralarında zorunlu tasarruf kesıntılennın kaldırılmasını
ongoren tasarı ıle olağanustu halın kaldırılmasını he-
defledığı belırtılmesıne karşın, tum ulkeye "sıvıl sıkıyo-
netım" getıren duzenlemenın de bulunduğu bır dızı ta-
sarının kabul edılmesıyle ılgılı tartışmalar ve gelışme-
ler Türey Köse, Osman Aydogan, Ayşe Sayın, Dur-
dane Kocaoğlu tarafından kamuoyuna duyuruldu
•
REFAHYOL hukumetının açıkladığı kaynak paketın-
dekı projelerden bır bır gerı adım atması ve ucretler-
den yapılan zorunlu tasarruf kesıntılennın duşuk faız-
le değerlendırılerek çalışanların zarara uğratılması Es-
ra Yener tarafından haberleştırıldı
•
Ümit Otan Guneydoğu'da yaralanan ancak gazı
olamayan hastalığı ılerleyıp oldukten sonra şehıtdesa-
yılmayan "Ozel Yavaş 'ın adım adım yaşama vedası "nı
ve Soke'dekı aılesının duştuğu zor durumu yazdı
•
Sanayı Bakanlığı'nın, Sermaye Pıyasası Kurulu'nu
devre dışı bırakarak Vadelı Işlemler Pıyasası'yla ılgılı yo-
netmelığı hazırlaması ve yonetmelığın Resmı Gaze-
te'de yayımlanmasıyla ılgılı gelışmelerı Merih Ak ha-
berleştırdı
•
Doğalgaz zammının Yargıtay tarafından "yasalarda
belırlenen sınırların uzenndezam yapılamayacağı" ge-
rekçesıyle durdurulmasını Asuman Abacıoğlu duyur-
du
•
Istanbul un gobegmde gerçekleştırılen ve araların-
da yeraltı dunyasının ulkucu ısımlerınden Tevfik Ağan-
soy'la bırlıkte 4 kışının olumuyle sonuçlanan mafya he-
saplaşmasını. Istanbul Haber Servısrnden arkadaşla-
rımız AlperTurgut, Kerem llgaz ıle Özkan Güven ha-
berleştırdı
•
'Istanbul'un Otekı Çocukları' başlıklı dızımız ılgı ıle
ızlendı Berat Günçıkan'ın gozlem ve goruşmelerı
şehrın dış mahallelerınde yaşayan çeşıtlı goruş ve ya-
şam tarzını benımsemış gençlerın ıç dunyalarını da
gozler onune serdı. Dızıyı Erzade Ertem fotoğrafladı
•
Turkıye'de. kamu borçlarının, malı sıstemın uç ka-
tından daha buyuk olması nedenıyle sermaye ve finans
kesımının malı polıtıkalarda belırleyıcı konuma geldığı-
nı Hacer Gemici yazdı
•
Borsazede modelı tahsılat yontemı ıle kapatılan Bı-
rıkım Menkul Değerler alacaklılarının yargı yoluyla yo-
netıcılerı zor duruma duşurup kurumu kendılerıne dev-
retmeye nasıl razı ettıklerını Banş Karcıoğlu haberleş-
tırdı
SPK Başkanı Ali Ihsan Karacan'ın Izmır Vadelı Pa-
muk Borsası hakkında Sanayı Bakanı Yalım Erez'e
yonelttığı tepkıyı ve bakan hakkında dava açılacağını
da Barış Karcıoğlu aktardı
•
Onumuzdekı pazartesıye kadar gonlunuzce bır haf-
ta geçırmenız dıleğı ve saygılarımızla .
YAŞAMA 5IRA5I JENPE»
YUNUS CANKOÇAK
29 AGU5T05 1996-ST0CKH0LM