Katalog

23 AĞUSTOS 1996 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI REFAHYOL Hükümeti, Turkcell ve Telsim'e lisans devrinden 1 milyar dolar kaynak bekliyor T'den önce cep telefonu satdıyor OZGUR ULUSOY • GSM şebekesi işletmecilerine. fiyat belirleme de dahil Türk Telekom'a ait yetkileri kapsayan lisans hakkının devredilmesı konusunda yürütülen pazarlıkta, hükümet, 500'er milyon dolarlık tutan peşin almakta ısrarh. Hükümetin, ihtiyaç halinde üçüncü şebeke kurulmasmın ertelenmesini de pazarlık masasma getirdiği belirtiliyor. koalisyon hükümeti, ümidini GSM şebekelenne bağladı. Türkiye'de kurulu iki GSM şebekesinin işletme hakkını elinde tutan firmalarla. kuruluş aşamasında yapılan sözleşmede. lisans hakkının devri için ödenmesi gereken 500 milyon dolann iki buçuk yıllık bir taksite baglanması öngörüldüğü halde. kaynak peşindeki hükümet bu tutann peşin ödenmesi konusunda ısrarediyor. Hükümetin. mevcut şebekelerin cep telefonuna olan talebin yoğunluğu karşısında yetersiz kalmasına karşın Telekom'un satışını gerçekleştiremeyen hükümet. cep telefonu şebekelerinin lisans hakkını devretmek içın Turkcell ve Telsim'ie pazarlıga oturuyor. Kaynak arayışındaki REFAHYOL hükümeti. önce Turkcell ile başjadığı görüşmele'rin sonuçlanmasıyla. lisans başına 500'er milyon dolardan toplam 1 milyar dolarlık kaynak saglamayı planlıyor. T'nin satışından bu yıl içın beklediği kaynağı sağlayamayacağı belli olan üçüncü bir GSM şebekesi içın ihale açmayı ertelemesi de. "'üçüncü firmanın'* pazarlık konusu yapıldığı şeklindeki iddialan güçlendiriyor. Lisans hakkının devri, fiyat belirleme dahil pek çok yetkinin Türk Telekom'dan işletici firmalara geçınesini sağlayacak. Ulaştırma Bakanlığı'ndan biryetkili Turkcell'le ilk etapta teknik düzeyde görüşmelerin devam ettiğini. daha sonra ödeme koşullan gibi ilkelerin gündeme geleceğini kaydederek, "Bizim ısranmız 500 milyoD dolann peşin ödenmesi volunda" dedi. Turkcell'le görüşmelerin eylül ayı başında tamamlanmasını beklediklerini ifade eden yetkili. "Herhalde üçüncü GSM şebekesi için ihale açılmadan önce iki tarafa da lisans verilecek" şeklinde konuştu. Yetkili. üçüncü bir şebekeye ihtiyaç duyulup duyulmadığı konusunda sonra ayrıca değerlendirme yapılacağını. aslında yeni bir şebekeve de fazla ihtiyaç bulunmadığını sözlerine ekleyerek. var olan iki GSM işletmecisi ile lisans pazarlığına. üçüncü şebekenin kuruluşunun geciktirilmesinin de dahil edildigi kuşkusunu yaratıyor. Edinıîen bilgiye göre. Turkcell ile ilk elde yapılan çalışmalarda "frekanslar ne olacak" gibi teknik detaylar üstünde durulurken. ilkesel sorunların gündeme geleceği ikinci aşamada. ödeme planı. Telekom'la ilişkilerin nasıl yürüyeceği, üçüncü bir şebeke gibi konular tartışılacak. Lisans hakkının firmalara devrinden sonra Ulaştırma Bakanlığı'na bağlı Haberleşme Genel Müdürlüğü regülatör (düzenleyici) olarak işlev görecek. Yetkililer. Telsim ile görüşmelerin de her an başlayabıleceğını ifade ettıler. Lisans devri ile tarıfeler. yurtdışı ilişkiler, abone kaydı. kaydın silinmesi. açılması ve ücret tespitleri gibi bir dizi konuda yetki PTT'den firmalara geçecek. GSM şebekesi işletmecisi firmalar ise devam eden pazarlık konusunda açıklama yapmaktan kaçınıyorlar. Telsim Genel Müdürü Yılmaz Dağdeviren, kendilerine böyle bir davet gelmediğıni. ancak lisans hakkının üçüncü şebekenin ihalesinden önce kendilerine devrinin dogru bir yaklaşım oldugunu savunurken. Turkcell yetkilileri Cumhuriyet'in sorulannı yanıtsız bıraktılar. Dağdeviren. fiyat belirleme yetkisinin firmalara verildiği lisans hakkı ile rekabet ortamının yaratılacağını ve bunun da fiyatlan düşüreceğini savundu. Mahkeme bilirkişi tespitlerine dayanarak hazırlanan özelleştirme raporu, EBK ile aynı sonucu ortaya koydu SEK'te üretiın ve istihdam düstüGÜNEŞGÜRSO.N ANKARA - Özelleştirme. Süt Endüst- risi Kurumu'nda (SEK.) üretim ve istihda- mı ortadan kaldırdı. Özelleştirılen 14 SEK işletmesinde. üretim ve istihdam. yüzde 60-70 oranmda azaldı. Hak-Iş' bağlı Özgıda-Iş Sendikası 'nın. 14 SEK işletmesinde yerel mahkeme ka- ranve bilirkişi raporlanna dayanarak yap- tığı incelemeye göre. özelleştirme öncesi 62 bin 276 ton yıl olan üretim. özelleştir- me sonrası 25 bin 650 ton'yıl'a düşerek; yüzde 60 azaldı. Bu işyerlerinde özelleş- tirme öncesinde442 işçı çalışırken. özel- leştirmeden sonra bu sayı 144'e düştü. 293 bin 556 metrekare toplam alan ve 154 araç bulunan işletmelerde. istihdam yüzde 70 oranmda düştü. En büyük tesıs durumun- daki Istanbul da dahil özelleştirılen 33 iş- letmenın kalan bölümü için ise inceleme- lersürdürülüyor. Türkiye'nin. "gıdaitha- latçısı" durumuna düştüğiinü kaydeden Özgıda-Iş Sendikası. süt üretıcilerinın mağ- dur olduguna dikkat çekti. "Gerekli kök- lü önlemier alınmazsa, Türkiye 2000'li yü- lara. halkı et ve süt tüketemeyen bir ülke olarak girecektir" görüşünü savunan Öz- gıda-lş Sendikası'nın mahkeme karanyla bilirkişi incelemesi yaptırarak elde eftıği bazı verilerşövle : ADANA SÜT İŞLETMESİ Özelleştir- me öncesi 7 bin I50touyıl süt işlenmek- te iken; özelleştirme sonrası bin 73 ton/yı- la düşerek, üretimde yüzde 75 bir azalma meydana geldi. Işyerinde özelleştirme ön- cesi 61 işçi çalışırken 47'ye düştü. ADIYAMANSÜT İŞLETMESİ Üretim 223 ton iken fabrikanınsatılmasından son- ra bakım ve onanmın yapıldığı gibi gerek- çeler gösterilerek üretim durduruldu. Işçi sayısınınönceden 10 iken, incelemede, is- tihdama ilişkin emare bulunamadı. ADİLCEVAZSÜT İŞLETMESİ: Özel- leştirme öncesi üretim 469 toa'yıl iken, 8 Nısan 1995 ile 10 Ekim 1995 tarihlen ara- sında üretimin yapılmadığı belirlendi. 17 işçi sayısı. 13'e düştü. Istihdamda yüzde 23 oranında bir azalma meydana geldi. AKSARAY SÜT İŞLETMESİ: 20 olan ışçi sayısı, 17 işçiye; bin 466 toa'yıl olan üretim, 3 bin 960 toayıla düştü. DİYARBAKIRSt'İİŞLETMESİ: Di- yarbakırSüt Fabrikası'nın üretim miktan 7 bin 200 ton yıl iken. özelleştirme sonra- sında. 720 ton yıla gerıledı. lşletmevi sa- tın alan firmanın 1995 takvim vılında ış- çi •çalıştırmadığı ve ilgıli vergı dairesıne muhtasar beyannamesi vermediğı ortava çıktı. Özelleştirme sonrası. düşük kapa- siteli üretim gerçekleştirildigi veçalıştırı- lan personelin kavıtdışı olduüu anlaşıldı. ELAZIĞ SÜTİŞLETMESİ: Özelleş- tirme öncesi üretim 680 ton.yıl iken. özel- leştirme sonrasında işyerinin açık olduğu saptandı. Üretime ilişkin hiçbirbilgı elde edilemedi. 17 olan işçi savısı, 5'e indi. İZMİR SÜT İŞLETMESİ 26 Mayıs 1996 tarihinde yapılan ıncelemelere göre. üretim miktan özelleştirme öncesi 32 bin 987 ton yıl iken. özelleştirme sonrası 10 bin 800 ton yıla düştü. Özelleştirme önce- sinde 169 işçi çalıştıran ijletmede. sonra- sında çalışan işçi sayısı hakkında bilgı el- de edilemedi. Özgıda-İş Sendikası'nın. tespit vaptınlması için mahkemeve başvurduğu SF.K'in özeUeştirilen 33 işletmesinden. bilirkişi raporu tamamlanan 14"ünde, ö/elleştirme sonrası üretim ve istihdamın viizde 60*70 oranında azaldığı belirlendi. Hükümetin kaynak arayışı, oîomotiv sektöründe sert tepkiye neden oldu Bedelsiz ithalat, döviz bulmak için promosyon Devlet Bakanı Söyiemez. ANK.ARA/BLRSA (Cumhuri- yet) - Gümrük birliği kapsamında kullanılmış otomobil dolaşımını en- gelleyen Türk hükümetinin, kaynak bulmak amacıyla bedelsiz otomobil ithalatını serbest bırakma girişimi sektörde büyük tepkiye neden oldu. Devlet Bakanı Uftık Söylemez. be- delsiz otomobil ithalatında amacın Türkiye'ye uzun vadeli döviz kay- nağı bulmak oldugunu belirtirken, eski Sanayi ve Ticaret Bakanı Ta- hir Köse. "Bu uygulama, tam tersi- ne, kavnaklan rüketecektir" dedi. ANAP Genel Başkan Yardımcı- sı Ydmaz Karakovunlu. gümrük bir- liği görüşmelerinde kullanılmış otomobil dolaşımını engellemenin Türk bürokrasisi için kazanım oldu- gunu vurgulayarak. "Bu girişimle otomoth sektörünün bağrına han- çer saplanıyor" dedi. Başbakan Necmettin Erbakan. sa- nayicilerdengelentepkilerüzerine. basın toplantısında yaptıgı açıklama- da. gümrük birliğini isteyen işadam- lanna meydan okudu. Erbakan. sektördeki tepkıleri anımsatan gazetecilere. "Gümrük birliğine girilirken, girmenin bav- raktarlığını vapmadılar mı? Reka- bete ha/ınz demedüer jni? .Şimdi ni- ye koruma istiyorlar?" dedi. De\let Bakanı Ufuk Sövlemez. hükümetin kaynak arayışlan kap- samında belli miktardadövıziTürk bankalannayatıranlara bedelsiz oto- mobil ithalatı izni verme gırişımi- ne otomotiv sektöründen gclen tep- ki üzerine açıklama yaptı. Söyle- mez, "Buradaamaç. bedelsiz otomo- bil ithalatını serbestbırakmak degiL Türki.ve've gelecek uzun \adeli dö- viz ka>nağı bulabilmektir. Ekono- mik kuruL, bu konu) a henüz son şek- linivtrn>enıi$tir"dedı Bedelsiz oto- mobil ithalatının. yurtdışındaki Türk ışçilere. belli meblağlüirşılığında, sı- nırlı olarak tanınan bir uygulama olacağını ^öv leyen Söv lenıez. "Kim- senin gereksû telaş göstermesine lü- zum yok" diye konuştu. DSP Istanbul Milletvekılı Tahir Köse, bedelsiz otomobil ithalatının öncelikletümüküçük veortaölçek- lı olan otomotiv van sanavisine za- rar vereceğını belırtti. İkinci zara- rın dev lete verilecegını belirten Kö- se. "Yergi toplama açtsından bu sek- tör, alrın \ umurtla) an bir ta\ uktur. İthalata i/in verilirse, bu altın yu- mıırtiayan tavuk kesilmiş olacaktır" dedi. Bu otomobilerın ıthalı ve el de- ğıştırnıelerinde. ışçilerin değil. ba- zı profesyonellerin kayıtdışı para kazanacaklarına dikkat çekerek. "Kavıtdışı ekonomivi canlandıra- cakhr. Ka> naklan rüketecektir" de- di. 5'inci Uluslararası Istanbul Moda Fuan'nın açılışında konuşan TİM Başkanı Oğuz: Hıracatçılara verilen sözler unutuldu Ekonomi Servisi - 300'e şakın yerli ve yabancı konfeksıyon firmasının katıldığı 5'inci Uluslararası tstanbul Moda Fuan'nın açılışı. ihracatçılann isyanına sahne oldu. Türkiye Ihracatçılar Meclisi Başkanı Okan Oğuz. ruann açılışında yaptıgı konuşmada, hükümetin kur politikası dahil ihracatçılara verdiği bütün sözleri unuttugunu belirterek yüksek enflasyon nedeniyle ihracatın kârlı bir iş olmaktan çıktığını kaydetti. Hükümetin sıcak para politikasında ısrar ettiğini de ifade eden Oğuz. "Gerçek kaynakihracat dövizidir. Sıcak para ile bir yere vamıak mümkün değildir" şeklinde konuştu. Öte yandan EGS Dış Ticaret tarafından Yeşilköy'deki Dünya Ticaret Merkezi'nde yaptınlacak olan 120 bin metrekarelik iş merkezınin ön anlaşma protokolü de dün imzalandı. Törende birer konuşma yapan tstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tav'yip Erdoğan ve Izmir Büyükşehir Belediye Başkanı Burtıan Ozfatura, ihracatçılann teşviğe ihtiyacı olmadığını belirterek Ankara'daki bürokrasinin ortadan kalkmasıyla ihracatçılann daha rahat hareket edebileceğini söylediler. ITO Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Yıldırım, TİM Başkanı Okan Oğuz \c EGS Yönetim Kurulu üyelerinin de katıldığı törende konuşan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Fuat Miras,teşviklerden en az pay alan kesimin KOBl'ler olduguna dikkat çekerek hükümetin KOBl'lerle ilgili açıkladığı vaatlerin memnunluk verici oldugunu ifade etti. Bu arada 4 gün sürecek olan ve Dünya Ticaret Merkezi'ndeki 22 bin metrekarelik kapalı alanda düzenlenen 5'inci Istanbul Uluslararası Moda Fuan'na katılan yerli ve yabancı çok sayıda modacı. fuar boyunca yapılacak toplantılarla karşılıklı ışbirliği arayışı içınde olurlarken, düzenlenecek defilelerle dünva moda rüzgânnın lstanbul'da esmesini sağlayacaklar. Avrupalı iktisatçılar îstanbul'a geldi Ekonomi Servisi - Avru- pa tktisat Cemiveti'nın (Eu- ropean Economic Associ- ation) on birinci kongresi dün lstanbul'da. Boğazıçı Üniversitesi'ndebaşladı. 24 ağustosta sona erecek kong- reye. başta Avrupa olmak üzere dünyanın çeşitli üniver- sıtelerinden. aralarında ün- lü ısimlerin de bulunduğu bini aşkın iktisatçı katılıyor. Boğaziçi Ünıversite- sı'nden Prof. Dr. MuratSer- tel'in organizasyon komite- si başkanlığını üstlendiği kongrede. gümrük birliğin- denözelleştirmeve. vergı po- litikalarından. gelır dağılı- mındaki eşitsizliğe. ekono- mide devletin rolünden. pa- ra politikalanna. kamu borç- lanmasına kadarTürkiye'yi yakından ılgilendiren pek çok konuda ekonomistler tebliğ sunacak. Av rupa Ikti- sat Cemiyeti Başkanı ve Cambridge Üniversitesi öğ- retim üvesi Prof. Dr. David Nevtbern'nin "Kamu Hiz- metleriıun Düzenlenmesi \e Özelleştirme" başlıklı ko- nuşmasıvla açılışı yapılan kongrede. 200'e yakın konu başlığında yaklaşık bin ko- nuşma yapılacak. 1994'NobeliktisatÖdü- lü sahibı Prof. Dr. Reinhard Selten, eski Avrupa tktisat Cemiveti Başkanı LouisPhi- lips gibi konuklar. kongre- nin v urtdışından önemli ka- tılımcılan arasında bulunu- ÇİFTÇI DOSTLJ /SADULLAH USLMÎ Zeytinyağı üreticisi bu yıl da piyasaya ağırlığını koyacakBURHANİYE - Öncekı yıl hüküme- te ye piyasalara ağırlığını koyarak is- tediği sonuçları sağlayan zeytinyağı üreticileri, aynı kararlıhğını sürdürüyor. Yeni ve eski milletvekilieri, Burhaniye, Ayvalık. Edremit ve Havran Ticaret ve Ziraat Odaları yöneticıleri, Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilileri, TARİŞ Zeytinya- ğı Birliği Başkanı, BalıkesirTarım II Mü- dürü ve sanayiciler, yeni ürün zeytin- yağının geleceğini binlerce üreticinin önünde tartıştılar ve soruları yanıtladı- lar. Festival nedeni ile Burhaniye Tica- ret Odası'nın düzenlediği toplantı çok yararlı oldu. ileriye dönük sözler veril- di, alındı. Yetkililer üreticilerin önerile- rinı tespit ettiler. Zeytinyağı rekoltesi bu yıl 175 mil- yon kilo oiarak tahmin ediliyor. Top- lantıya katılan yetkililer ve üreticiler, ay- nı rakam üzerinde birleştiler. Türkiye'de bu yüksek rekolteye karşılık iç tüketi- min 40-45 milyon kiloyu geçrnediği ile- ri sürüldü. Bu nedenle üretimin bol ol- duğu yıllarda en az 100 milyon kilo zeytinyağının her ne şekilde olursa ol- sun dış ülkelerde satılabilmesi gerek- tiği üzerinde görüş birliği oldu. Aksı halde, üreticinin zeytinyağını düşük satmak zorunda kaldığı hatırlatıldı. Nrtekım, önceki yıla kadar üretim dü- şük olduğu halde. piyasa oyunları ile zeytinyağı, üreticinin elinden çok dü- şük fiyatlarla alındı ve gerek ıç gerek- se dış piyasalara yüksek fiyatlarla sa- ttldı. Tuccar ve sanayıci para kazanır- ken, hem üretici hem de tüketici tril- yonlarca lira zarar etmiş oldu. Ancak, önceki yıl üreticiler, ortak bir çalışma sürdürerek hükümete baskı yaptılar ve ihracattaki kısıtlamaların kaidırılmasını sağladılar. Dökme rafi- ne zeytinyağının ihracı için izin çıkart- tılar. Böylece, iç ve dış piyasalarda fi- yat dengesi kuruldu ve üretici. zeytin- yağını gerçek değeri üzerinden sata- bildi. Bu yıl da zeytinyağı rekoltesi yük- sek olduğu için, toplantıya katılan üre- ticiler, gene birlik ve beraberliğin sür- dürülerekfiyatların dünya piyasalan öl- çüsünde tutulmasını istediler. Bu ara- da üreticiler, en çok zeytinyağının des- tekleme kapsamına alınması ve TA- RİŞ'in düşük faızli kredilerle güçlendi- rilmesi üzerinde durdular. Balıkesır Milletvekılı Ahmet Çelik, bu konudaki görüşlerini şöyle açıkla- dı: "Rafine dökme zeytinyağının ihra- catına izin verilmesi iyi sonuç verdi. Bu yıl da dökme ham yağ ihracına izin isteyeceğiz. Eğerverilmezse üreticile- rin de desteğini isteyerek sonuç al- maya çalışacağız. Amacımız, üretici- lerin zeytinyağını dünya fiyatlan üze- rinden satmasını sağlamaktır" Eski Milletvekili Melih Pabuççu- oğlu: "Dökme ihracatın bu yıl da de- vam edip etmeyeceğı konusunda ba- zı kuşkulanm var. Sayın milletvekilinın bu konuda verdiği bilgiler beni tatmin etmedi. Destekleme olacak mı olma- yacak mı belli değil... Aynca üretici, zey- tinyağını ağaç üstünde satacağı için şimdiye kadar zeytinyağı alım fiyatla- nnın açıklanması gerekirdı." İhracatGenel Müdürlüğü Tanm Da- ire Başkanı Şenol Türkyilmaz: "Önü- müzde zor bir sezon var. Dünyanın di- ğer ülkelerinde de rekolte yüksek: re- kabet, zeytinyağı fîyatlannı aşağıya çe- kebilir. Destekleme devletin kıt kay- nakları ile nasıl olabilir?.. Şu anda bir şeysöylemekzor... "Türkyılmaz, iyi de- polama yapılamadığı için verim kaybı oldugunu, fiyat kontrolünün sağlana- madığını, dunya piyasalannın iyi takıp edilemediğini, nakliyenin büyük sorun yarattığını da belirtti. Sanayici Ali Güreli: "Zeytinyağımız kalitelıdır. Avrupa, bizim yağımızı ken- dininkine kanştırarak kalitesinı yüksel- tir. Ama biz, bugüne kadarAvrupa'da spekülatörtere mal sattık. Nedeni de Türk zeytinyağı üretıcisinin fakir düş- mesidir. Armartıksömürtmeyeceğiz. Şanayicilerin kötü amaçlan da tutmaz. Üretici artık malının değerini çok iyi biliyor. Devlet biraz destek verse zey- tinyağının tüm sorunlan çözülür... Dün- yada etkilı duruma geliriz. Bu ülkede geçmiş yıllarda zeytinyağı yurtdışına te- nekeli gönderildı. Sonra patlatılarak dökme olaraksatıldı..." TARİŞ Zeytinyağı Birliği Başkanı Cahit Çetin: "Üretici korkmasın. TA- RİŞ 'in gücü vardır. Destekleme alım- lan yapılmasına da gerek yoktur. Dün- yada 2 milyon ton zeytinyağı uretimi var. 1 milyon 800 bin ton da tüketim var. Yeni yıla stoksuz giriyoruz. TA- RlŞ'in amacı kâr değil. Üretici ne ka- dar mal getirirse kârı o kadarartacak- tır. Zeytinyağını dışanya 400 bin lıraya ihraç ediyorsak, 325 bin lirasını üre- ticiye vereceğiz. Hem ham yağ ihra- cına izin venlmelidir hem de kutulu zeytinyağı ihracatı teşvik edilmelidir." Balıkesir Tarım II Müdürü Bülent Sancaktaroğlu da dünyadakı zeytin ve zeytinyağı ile ilgıli bilgiler verdi: Tür- kiye'de yapılan çalışmaları anlattı... Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı İbrahim Yetkin de 1980 yı- lından sonra diğer tarımsal ürünlerde olduğu gibi zeytincıliğin de zor yıllarya- şadığtnı söylüyor: "Zeytinyağına yeterli fiyat verılmedi- ği için Ege Bölgesi'nde mılyonlarca zeytin ağacı kesilerek yerlerine yazlık sıteleryapılırken Ispanya, Yunanistan, Italya, Tunus gibi ülkelerde zeytinyağı ve üreticisi devlet tarafından destek- lendi. Tunus, Katar ile bırlikte zeytin işleme, ambalajlama ve şişeleme te- sisleri kurarak Ortadoğupazartannı ele geçırmeye çalışıyor. AB ise gümrük birtiğıne girmemize rağmen Türk zey- tinyağına gümrük vergisi uygulayarak Avrupa pazarlanndaki rekabet gücü- müzü engelliyor. Ya vergı kaldırtılmalı veya vergı miktan kadar teşvik ve des- tekleme sağlanmalıdır. Aynca TARİŞ gerçek bir üretici kooperatifı halıne getirilmelıdir. Desteklenmelidır. Bu des- tekleme ile TARİŞ değerınde aldığı zeytinyağını stoklayarak dünya çapın- da rekoltenin düşeceğigelecekyıl dün- ya pazahanna sürebilir..." • YORUM OZTIN AKGUÇ Zeytinyağı üreticileri, en çok zeytinyağı- nın destekleme kapsamına alınması ve TA- RİŞ'in düşük faizli kredilerle güçlendirıl- mesi üzerinde duruyor. Ekonomide Gündemi Değiştirmek Ekonomide ilgi ve tartışmalar, daha çok fiyat ar- tışlan. kamu kesimi finansman açığı, iç ve dış borç- lar, faiz, döviz ve özellikle paranın nasıl değerlendf- rilmesi gerektiği gibi konularda yoğunlaşıyor. Faiz, döviz ve borsaya ilişkin bilgi ve yorumlar, geniş bir çevrenin daha fazla ilgisini çekiyor. Hemen her ya- yın aracında döviz. faiz ve borsaya ilişkin bilgi ve yo- rumlara daha geniş yer veriliyor. Kanımca bunlar te- melde Türkiye'nin ekonomik sorunlarını çözecek önemli konular değil. Yalnız Türkiye'de değil, dünyanın ekonomik gün- deminde de finansal sorunlar, finansal pazarlara ilişkin bilgiler, daha fazla ilgi çekiyor. Vurgunsal ka- zanç, spekülasyon, faiz arbitrajı, açık pozisyonun ge- tireceği kazanç veya riskler ön plana çıkıyor. Türev- sel menkul değer pazarları gelişiyor. Kuşkusuz finansal pazarların gelişmesi bazıları- na, bazı ekonomi, kişi ve kuruluşlara önemli ka- zançlar sağlıyor. Bu tür oyunları oynayabilecek be- yinler finans sektörüne akıyor, finans sektörü şişi- yor. Bu gelişmelerin, böyle bir ekonomik gündemin insanhğa yararı ne? Geri kalmış ülkelerle zengin ül- keler arasındaki gönenç farkı azahyor mu? Geniş kit- leleryoksulluksınırı üzerine çıkabiliyormu? Gerçek, geniş kitlelerin yönetimde hak ve söz sahibi oldu- ğu demokratik bir düzen oluşabiliyor mu? Yoksa ka- pitalizmin, onun bir aşaması olan emperyalizmin kandırmacaları mı geçerli? 1950 ve 6O'lı yılların ekonomik gündemini anım- sıyorum, ekonomik gündemde ekonomik ve toplum- sal kalkınma, sosyal refah devleti vardı. Özellikle kalkınma konusunda modeller kuruluyor, modeller tartışılıyor, sosyal refah devleti aşamasına ulaşma amaçlanıyordu. Sonra nasıl olduysa gündem degiş- ti. Petrol krizi, petrodoların değerlendirilmesi, mo- netarizm, finansal pazarların liberalleşmesi, açık- çası güçlü olanların sömürüsüne açılması günde- me geldi. Ekonomik ve toplumsal kalkınma, sosyal refah devleti, kapitalizmin, emperyalizmin işinegel- memişti. Kuşkusuz kalkınma diye kaynak savur- ganlığı, sosyal refah devleti diye bazı yanlış uygu- lamalar, tembelliğe, verimsizliğe prim verilmesi de bunda bir ölçüde etkili oldu. Gündemi değiştirmek, yine ekonomik ve top- lumsal kalkınmayı gündemin başına oturtmak, hür teşebbüs, serbest pazarekonomisi, adil düzen kan- dırmacalannı bir yana bırakarak sosyal refah dev- letine yönelmek, bunu savunmak gerekiyor. Sosyal refah devleti düzeninde ancak demokra- si olur, kişilikler gelişir. Bugün toplumu tepkisiz gö- rüyorsak, insanlann başı dik değılse, düşünce ve gö- rüşlerini açıklayamıyorlarsa, insancık gibi davranı- yorlarsa, ezik iseler, büyük ölçüde, yann güvence- leri, iş güvenceleri olmamasındandır. Umarsız insan- ların tepkileri de çoğu kez amaçsız şiddete dönüş- mekte çözümü daha da zorlaştırmaktadır. Ekonomik ve toplumsal kalkınma ve sosyal re- fah devleti düzenini birlikte ele almalıyız. Bugün ne yazık ki kendilerini sol diye yaftalayan veya bu tür yafta ile oy devşirmeye çalışan partilerin söylemle- ri bile sol değil; kapitalizmin, emperyalizmin kandır- macalarına (iğvalarına) kapılmışgörünüyorlar. Dev- leti küçültelim diyen, paralı eğitime, yetersiz sağlık hizmetlerine karşı çıkmayan, en azından bu konu- da ciddi bir savaşım vermeyen sol partilerimiz var. Sol bir partinin gündeminde amaçlan arasında, eko- nomik ve toplumsal kalkınma, sosyal refah devleti aşamasına ulaşma olmalıdır. Dünyada barışın, huzurun olması, psikoloik den- gesizlikler dışındaki şiddetin, terörün durması için kalkınmayı geçerleştirmek, sosyal refah devleti ama- cını yaşama geçirmek zorundayız. Dıracata birde liıtıan darbesi MERİH AK İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - TCDD Limanlar Dairesi Başkanı Ali L'\ar. Ii- manlarda ihracatı teşv ik ama- cıvla zaranna hizmet veril- diğini belirterek "Bu >üz- den 1995'teld ka>ıp 63 mil- yon dolardır" dedi. Uyar. hizmet ücretlennın önümüz- deki dönemde dünya sevi- yesıneçıkanlacağınıaçıkla- yarak ihracatçılann gerekli önlemleri almasını istedi. Kendısıne bağlı 7 liman- la ilgili işadamlanna ve sa- navicilere bilgi veren Uyar. özellikle ihracatı teşvik ama- cıvla liman hizmetlerinde yaptıklan indirimden ya- kındı. 20'likbirkonteynınndo- lumunun 91 dolara mal ol- dugunu, ihracatı teşv ik ama- cıyla ihracatçıdan dolum için 24. boşaltma için de 32 do- lar aldıklannı belirten Uyar, şö>le konuştu: "Böyle şe> olur mu? Hiç- bir özel firma bunu vapar mı? 40'lık konteynıra da ay- nı flyatlar alınıvor. Dünv ada bu t"i> atlar 150 dolardan aşa- ğı>a değil. Ama bizde o ka- dar ucuz ki,günlerce mallar limandan çekilmiyor. İhra- catçılanmız ellerini vicdan- laruıa koysunlar. Bu fiyatlar olur mu?" Biltam'dan Emlak Bankası açıklaması Ekonomi Servisi - Biltam AŞ'den yapılan yazılı açıkla- mada. kuruluşun Emlak Bankası'nda eski yönetimlerin ic- raatlan ile ilgili olarak yargıya intikal ettirilen davalarda ta- rafolmadığı bildirildi. Biiîam AŞ. buaçıklamavı geçen ay- larda Cumhuriyet"te yayımlanan v e Emlakbank ile ilgili da- vaların "zimmet davasına" dönüştürülmesi nedeniv le za- manaşımı uygulaması dışında rutulduğu volundaki haber üzerine >aptı. Haberde. Biltam'ın adının geçtiği dava dos- yasında. dava konusu ihaleyle ilgili olarak adı geçen kuru- luşun değil. o dönemki Emlakbank yönetiminin suçlandı- 2ı vurszulanmıştı. ŞIRKETLERDEN R4BERLER • INTEKO FSG, îzmır Fuan'nda Turk sanayıcilerle işbırlığı arayışı ıçine girecek. • TATKO Grubu. holdingleşme sürecinde biradım daha atarak TATMOMAK'ı kurdu. •EMLAK Bankası yatınm fonlan, yılbaşından bu yana enflasyonun üzerinde getiri sağladı. • APEKS Dış Ticaret, dondurulmuş gıda üretimindeki kapasitesini yükseltmek için yatınmlannı arttırmaya devam ediyor. • SL'MERBANK Baş Hukuk Müşavirlıği'ne Akbank Baş Hukuk Müşaviri Ercan Aysal getirıldi. • SCHAFER İsıtma Sıstemleri, merkez binası ve 'shovv room'unu açarak doğalgaz sektörüne girdi. • ARAT Tekstil. Avrupa'nın önde gelen markalanndan Hollandalı Scoth and Soda B\"vi Türkiye've getiriyor. • VESTEL, 1996 yılının ilk yansında 339 bin 598 adet T\' ihracatı gerçekleştirerek TV ihracatında yüzde 57'lik payın sahibi oldu ve liderliğini devam ettirdi.