Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1? TEMMUZ 1996 CUMA 8 DIŞ HABERLER 18 bin Uygur tutuklandı' • \LMATI (AFP) - Çin'in Xmjıang evaletinde 3 ay ıçınde yaklaşık 18 bın aynlıkçı Uygur'un tutuklandığı ılen süriildü.Ujgur De\rımci Muhalefet Cephesi Başkanı Yusufbey Muhlisi, Çin polis kavnaklanndan sızan ha'berler doğrultusunda yaptığı açıklamada Çin hükürnetinin Rusya Kazakıstan Kırgızistan ve Tacikisian arasında yapılan anlaşma sonrası aynlıkçı Uygurian taplamaya başladığını belırttı. Muhlisi Çin'ın kuze>batısındaki Xinjıang eyaletinde yaşayan yaklaşık 10 milyon Uygur'un bağımsızlık istedığini vurgularken Aksu kasabasında 10 bin ve Urumgı kasabasında da 8 bin Uygur'un rutuklandığını ileri sürdü. İran şikâyetten vazgeçti • TAHRAN(AA)-lran, "Türk helıkopterlennin tran topraklanna saldırması sonucu bazı kışilerin öldüğü ve yaralandığı" ıddialannı uluslararası kuruluşlara götürmekten \azgeçti. İran Dışişleri Bakanı'nın Asya Pasifik ışlerınden sorumlu yardımcısı Alaaddin Burujerdi, dün Ahbar gazetesınde yayınlanan demecinde, "Türkiye ile sorunlarımızı aramızda çözeriz" dedi. IMazi bakan, istîfa etti • Dış Haberler Servisi - Arjantın Adalet Bakanı Rodolfo Barra'nın, hakkında geçmişte bir Nazı Gençlik Orgütü'ne iiye olduğu iddialan çıkması iizenne öncekı gün görevinden istifa ettığı bıldinldı. Arjantin De\ let Başkanı Carlos Menem'ın Barra'nın ıstıfasını kabul ederek. yerıne Adalet Bakanı Yardımcısı Elıas Jassan'ı •getırdıği belırtildı. Barra, gençliğinde Hıtler seiamı \erirken çektırdiSi resimlenn ortaja çıkmasıncTan sonra, bir Nazı örgütüne üye olduğunu ıtiraf etmişti. Türk firmasına protesto • MOSKONA(AA)- Mosko\a'da ış yapan Türk inşaat firmalanndan birinin yönettcılennın. çalıştırdıgı Rus mühendis ve ışçileri dolandırarak Türkiye'ye kaçtıklan öne sürüldü. 22 ki^ilik bir Rus mühendis ve i;>eı grubu, Türkıve'nın Mosko\a Büyükelçıliği önünde dün sabah bir protesto aöstensı düzenledı. tnsanın doğa savurganJığının son perdesi oynaıuyor. Bilinçsizce ya da çıkariar uğruna kirtetilençe\re, gjderek hepimiz için ölümcül bir tehdit oluşturuyor. Bu katliamın suçlusu insan. Ancak insan da ekolojik dengemn bir parçası ve ne yazık ki doğayı yok etmekle kendi geleceğini de yok edivor. akında kurtaracak doğa kabnayacakÖZLEM YÜZAK 30 milyon canlı türü yok olacak Göstergeier, 40 yıl 100 çocuk, beyinleri olmadan doğdu Meksika da | M ü r e t m e k ¥ m d e A k d e n i z k ı . . . .. . , , ,. „ .. . _ , „ _ , , . _ . _ ,, , ^._ , . . . vısındakıülkelerdedahafazlatop- Tibetiı Budıstienn başı Daiai ıçınde tropik ormanlann ortadan kalkacağını gostenyor. Bu ABD smınndakı Rio Bra\oda 100 çocuğun beyınlen rakeldeetmek. # Zaıre'dekı Kongo Nehri'ni büyük bir iç denıze dönüştürme ğ g ğ y d a b u o r n ı a n I a r d a yaşayan 165 bin bitki ve 30 milyon hayvan olmadan doğduğu tespit edildi. Bu feci olay ABD cleki tesi. bir bardak biiim. bir şişe ze- türünün de yok olması anlamına geliyor. kâ,birfıçıbilgi\ebirok>anuska- "~ çevresel kirlenmenin tehlikelı boyutlara ulaş- masından çarpıcı örnekler verdı endüstriyel atıklann yaydığı radyoaktif kirliliğe bağlandı. dar sağduyu. Neyazıkki insan. kendi yaşadığı çevreveza- rar veren tek canlı türü Bugüne kadar gerek bı- linçsiz politikalar. gerek çıkarlann ön plana çıkması sonucu dünyanın bırçok bölgesınde çevre kırlılıği artık yaşamsal tehdıte dönüşmüş. durumda. Önceki gün Istanbul'da başlavan \e Avrupa Konseyi (AK) ıle Karadenız Ekonomik tşbir- liğı (KEİ) Parlamenterler Asamblelennın or- taklaşa düzenledıklen ikı gün »ürelı "Karade- niz'de Çevresel Koruma"konulu ilk parlamen- tolararası konferansta konuşan eskı Italyan Çe\ re Bakanı Profesör Mario Pa\an, dün\ ada Tropik onnanlar yok oluyor Şu ana kadar dünyadaki ormanlann yüzde 70"ı yok olmuş durumda. Araştınnalar 40 yıl ıçınde tropik ormanlann ortadan kalkacağını ortaya koyuyor. Tropik ormanların ortadan kalkmaM yalnız o bölgede yaşamını sürdüre- bılen I65 bin bıtkinın ve 30 milyon canlı türiı- nün de ortadan kalkması anlamına geliyor. So- run yalnız bu kadarla kalmıyor. Etkileri tropik bölgelerde yaşayan insanların çölleşme nede- niyle başka bölgelere göç etmeleri ve tropik or- manlarda yetişen bitkilerden elde edilen kim- yasallar ve ilaç üretıminde sıkıntı şeklinde or- taya çıkacak. İnsanoğlu havanın kimyasal bi- leşımini bıle değiştırmeyi başardı. Bunun so- nucunda ıklimlerde büyük değişimler yaşanı- yor, doğal afetler artıyor, asit yağmurlan. rad- yoaktif sızıntılargenetıkyapıyı bozuyor, insan sağlığını tehlikeye atıyor. Meksika'da ABD sı- nırındaki Rio Bravo'da I00 çocuğun beyınJerı olmadan doğduğu tespit edildi. Bu fecı olav ABD'deki endüstriyel atıklann yaydığı radyo- aktif kirliliğe bağlandı. Tuna Nehri havzasında 80 milyon kişi yaşa- makta (1993 verileri). Nehir her yıl Karade- niz'e 500 ton çinko. 36 bin ton petrol artığı. 3 bin ton nikel vb taşıyor. Bunu sonucu olarak ok- sijensiz kalan sülfür dioksit miktan sürekli ar- tan Karadeniz'de 30 yıl önce 23 olan balık tü- rü bugün 5'e inmiştir. Bu projeler örüenmdi Profesör Pavan. halen proje halinde olan, an- cak gerçekleştıği takdirde ekolojik dengeyi iyi- ce altüst edecek tasanlardan da söz etti. # Akdeniz ile ilgili projelerden biri. Akde- niz'in su hacmını azaltmaprojesı. Buharlaşma ile su se\ iyesının 100 metrenin altına düşürül- mesı planlanıyor. Bu sayede hem elektrik ener- y ç ş projesi. İç denıze dönüştürebil- mek için bazı bölgelerin su altın- da bırakılması gerekiyor. Bu da yine iklimde değışiklık ve göç anlamına geliyor. # Kuze> kutbundatanmyapabilmeolanak- lan araştınlıyor. Projelerden biri Atlas Okya- nusu'ndaki Golf Stream'in (sıcak su akıntısı) yönünü kuzeye doğru değıştırerek buzullan eritmek. Ancak bunun yön değişıminin sonu- cuyla eKolojik denge değişerek güneyde bu kez çölleşme yaşanacak. # Bir dizi baraj inşa ederek Sibırya'da bir iç denız yaratma projesinın deprem tehlikesı ya- ratacağı beürlendi. Bu belırlenme üzerine Rus hükümetı projeyi "şimdilik"durdurduğunubil- dırdi. Kraliyet hatırasıTahtın vârisi Prens Charles ıle Lady Diana Spencer'ın, 29 Temmuz 1981 'deki evlenme törenlerini herkes hatırlar. "Yüzyılın düğünü" olarak sunulan ve masallardaki prens ve prenses evliliklerini anımsatan düğün nedeniyle hemen her çeşit hatıra eşyası ımal edilmiş, anahtarlıktan fincana, duvar tabağından bardak altına kadar akla gelebilecek her şey ile bu tarıhı olay, paraya tahvil edilmişti. Prenses Dıana ile eşinin yaşadığı fırtınalı evlilik, son durağına yaklaşmış bulunuyor. 4 yıldır ayrı yaşayan çıft, resmen boşanmak için pazarlık aşamasındalar. Uyanık ticaret erbabı da bu kez boşanma olayını paraya çevirmenin hesabı peşinde. "Tarihi boşanma fincanları"nın şimdiden hazır olduğu söyleniyor. ^ONDRA GUNLUGU Protestaji > ürüyüşüne engel olmak istejen Katolikkr- polisle çatışt (Fotoğraf REUTERS) Kuzey Irlanda 'da dinselgerilim LONDRA(Cumhuriyet) - Kuzev İrlanda"da. Protes- tanlar ile Katolıkler arasm- dakı gergınlik. yıllardır en üst düzeyine tırmanırken, 5 gündür güvenlik gerekçesi Tle Protestaniann vürüyüşü- nü engelleyen Ingiliz gü- \ eıılık kuv \ etleri. yoğun di- reniş üzerine. yürüyüşün. Katolik mahallelerinden geçmesıne izın verdi. Katolik millıyetçiler ise, İngiltere hükümetini. ço- ğunluktaki Protestaniann baskısına ve şiddet kampan- yasına boyun eğmekle suç- İayarak. bu kendıleri sokağa döküldüler. Ikiyüz yıllık gelenegı sürdüren Protestan "Oranj" locası temsilcileri, Portadown kentinde, Kato- liklerın yaşadığı semtten geçmek isteyince. polisin ve askeri bırlıkİerin engelleme- »ı ile karşılaşmışlardı. Son 5 gündür. Portadown'daki barikatlann yamsıra. Kuzey trlanda'nın hemen her kö- şesinde şiddet eylemlerine gırışen Protestanîar. Katolik mahallelerini basmış, evleri \eotomobilleri yakmış.çok saylıda kişiyi yaralamış. bölgede terör estirerek. yü- rüyüşe izin verilene kadar bunu sürdüreceklerini söy- lemişlerdi. Güvenlik Kuv- vetleri. Ingiltere'nın çeşıtlı yerlerinden getinlen ek as- keri bırliklerin de yardımı ile. dünalınananıbırkarar- la yürüyüşe izin verdı. Öğle saatlerinde. bu kez Katolık- lerin önüne bankat kuran as- ker ve polıs. Protestan gös- tericılenn.. Portadown"ın ıçinden geçmesini sağladı Yürüyüş sırasında Katolik milliyetçı gençler. polise taş. şişe ve molotof koktev- li ile saldınrken, polis de lastik mermıler ve gözya- şartıcı gaz ıie karşılık verdi. Yollar üzennde oturma ev- lemi yapmak isteyenler de. polis tarafından fecı >ekıt- dedövüldü. Gelışmeier üzerine. Ingiliz hükümetı- nin bu tavn şimdi de Kato- lik ve millivetçi kesımın tepkisini çekerken, Sınn Fe- in lideri Gerry Adams. hü- kümeti Protestaniann tehdit ve şiddet kampanyasına bo- yun egmekle suçladı. Tuzlu' bira Tarihte yolculuk merakı, insanlara bazen inanılmaz şeyler yaptırıyor. Mısır firavunlarından Tutankamun devrine ait belgeleri inceleyen uzmanlar. o devirde ne yenilip ne içildiğine ilişkin bazı tarifler ele geçirdiler. Bunlar arasında bulunan bir bira tarifini aynen gerçekleştiren içecek uzmanları, sonuçta, binlerce yıl öncekinin aynı tarifle bira ürettiler ve Londra'nın ünlü Harrods mağazası da (sahibı Mısırlı) bunları satışa çıkardı. Yalnız bira biraz tuz/u'ydu.. Şişesinı 5 bin sterlinden (yaklaşık 750 milyon lira) satılan bira, yine de dünyanın dört bir yanından alıcı buldu. Kelımenın tam anlamıyla 'kapış kapış' gitti.. Amerikalı bir iş kadını. Uzakdoğu'da bir müzayedeye giderken Heathrow'a bir saatliğıne uğrayıp Harrods'tan alacağı birayı önceden telefonla ayırttı bile. Şiddetin tanımı Kuzey irlanda'da, ingiltere'den bağımsızlık yanlısı Katolik "Cumhunyetçiler"e IRA taraftan olsun ya da olmasın "terörist" gözü ile bakıldığı bir gerçek. Kendi halinde bir milliyetçi Kuzey irlandalı bile, bırakın Belfast ya da Armagh gibı kentlerde, Londra ya da Manchester'da bile potansiyel suçlu damgası ile dolaşır. Ancak son bırkaç gündür Kuzey İrlanda'da yüruyüşlenne izin verılmediği için ortalığı yakıp yıkan, otomobilleri havaya uçuran, yollan kesip adam döven, asker ve polislere molotofkokteyli ile saldıran, ingiltere ile birlik yanlılanna yani Protestanlara "göstenci" deniyor. ingiliz basını, tepeden tırnağa bir "tarafsızlık" gorüntüsünü. ancak Protestanîar eylem yapınca anımsıyor. Hani neredeyse başbakan. eskı bir Türk meslektaşına ozenjp "Bana Protestanîar suç işliyor dedirtemezsinız" diye demeç verecek. 'Teröpist lider' Mandela Londra'da Güney Afrika Cumhurbaşkanı Nelson Mandela'nın Londra ziyareti, bu ülkeden ilk kez bu düzeyde bir devlet adamının (beyaz ya da siyah) ingiltere'ye gelmesı açısından tarihi bir önem taşıyor. Ancak zıyaretın asıl önemi. ingıltere'de uzun süredir iktidarda bulunan muhafazakârların, geçmişte, yani ırk ayrımcılığı (apartheid) politikalanna karşı takındığı tavır ve Mandela hakkındaki geçmiş demeçleri... Örneğin Margaret Thatcher'ın şu sözlerı hâlâ hatTrda: "Afrika Ulusal Kongre$i terörist bir örgüttür. Bunlar hükümet filan olamazlar..." Yine Muhafazakâr Partı'nin ileri gelenlerinden Sir Teddy Taylor'ın demeci de hâlâ taptaze: "Nelson Mandela öldürülmelıdir..." Güney Afrika'nın siyahi cumhurbaşkanı, bu demeçlerin verıldiği sırada hapiste olduğu için belki duymamıştı. ama dünkü İngiliz gazeteleri sayfalar dolusu hatırlatıyordu. a Örwell setyi gözetli LONDRA (Cumhurivet) - Yüzy ılın en çok tartışılan yazar- larından Ceorge Onvell'ın, 19401ı yıllann sonlannda. İn- giltere Dışişleri Bakanlığı'na bağlı 'anti-komünist' bir istih- barat bırimıne. 'anti-Sovyetpro- paganda" konusunda j ardım et- tiği \ e 'tanıdığı azılı komünist- lerin listesini vermevi önerdiği' bildirildı. Sol görüşlü olarak tanınan Orvvell'ın bu gızli kalmış faali- yetleri. kamuoyuna yenı açıkla- nan İngiliz gizlı belgelerinde yerahyor. Ünlü "Hayvanlar Çiftliği'nın yazan George Orvveirin. anti- Stalınist görüşlerı zaten sır de- ğildi. Ancak İngiliz arşn lerinde 'gizlilik' süresı dolduğu ıçın ka- muoyuna açıklanan yeni belge- lerde. Onvell'in bilinmeyen fa- aliyetleri de su vüzüne çıktı. Dünkü İngiltere gazetelerının geniş yer verdiği bu belgelere göre ölümünden kısa bir süre önce. 1949 yılında İngiltere Dı- şişleri Bakanlığf nın ıstihbarat- la göre\ li bir bırimi ile işbirliğı yapan Oruell. kendısini sana- torvurnda zı\ aret eden bir \ etkı- lıye.u İstersenizsize,azüı konıü- nist \e Rusya vandaşı gü>enil- mez kişilerin listesini \erebili- rim" dedıği. 86 kışının isımle- rinın bulunduğu bu listenın Londra'daki evinde saklı oldu- ğunu sö>ledıği belirtilivor. Ön- ceki gün açıklanan arşiv belge- leri arasında. sczü edilen lıste yer almıvor. Ancak bu belgele- re ilıştirılmiş bir kartta. 'bir bd- genin dışişleri bakanlığında sak- h olduğu' şeklinde bir not göze çarpıvor. İstihbarat bınmierinın. soğuk sa\aş sırasında anti-So\>et fa- aliyetine katkıda bulunduğu da belirtilen Orvsell'in. adı geçen yetkıli tarafından. dışişleri ba- kanlığının bu faaliyetleri akta- nldığında 'vürekten destek ver- diği' de öne sürülüvor. Oruell'in 'Ha>"\anlar Çiftli- §' kıtabınm yabancı dıllere çe\ - ÜnlüydzaA Jagi/iz\ ^^>: " Gizli Servisi'ne komünistleri ihbar etmiş. rilip dış ülkelere dağıtılmasında, dışişleri bakanlığının büyük desteğı olduğu da bıldınlırken İngıltere'nın Mısır'da görevli bir diplomatının şu sözlen akta- nlı\or: "ÖzellikleArapçajaçev- rilmesi i>i olur. Çünkü kitapta olumsuz karaktcrler olarak söz edilen domuz ve köpekier, Müs- lümanlar arasında da mundar ha>~vanlar olarak bilinir..." Sol görüşlü. ancak Sovvetler Bırliğı karşıtı 'Tribune' dergısi- nın yazan olarak İngiliz Ulusal Gazetecıler Sendıkası üyesi de olan George Onvell'tn eski dostlan, ünlü yazarın >enı orta- >a çıkan bu faalıyetlerinı şaş- kınlıkla karşılarken İşçı Parti- sı'nıneskı lıderlerinden Micha- elFoot. şunlan söyledi: "Yaşa- mının son dönemlerinde Or- »ell'in sosvali/mden uzakiaştı- ğını söylerierdi. Bence bu doğru değildi. Ancak gizli istihbarat senisleri ile şu veya bu şekilde ilişkhe girmiş olmasını. doğru- su hax retle karşıladım-."