Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURlYET 7MAYIS1996SALI
12
Ehşa açılan Çjn'in yeni ağırhğıHÜSE\İN BAŞ
Çm Halk Cumhunyerı. dunva uluslan
arasında en guç donemlennde bıle
mustesna bır ağırlığa sahıp bır ulke
olmuştur Mılyan aşan nufusu. engin
topraklan 1949'dakı kuruluşundan bu
yana >aşamın heralanında eide edıien
kazanımlan. nukleer sılahlarla
donatılmış asken gucu, bınlerce yıllık
kulturel zengınlıği \e kuşkusuz bugun
ulaijtığı buyuk ekonomık başanlan ıle
Çın. sait Uzakdoğu Asya'nın değıl,
tum dunyanın artan ılgı odağı
konumuna gelmıştır
Çın başbakanı ve rejımın ıkı numaralı
adamı Başbakan Li Peng'ın geçen
nısan sonunda Fransa'yı zıyaretı,
Pekın-Moskova arasındakı yenı
yakınlaşma Çın'ın bırkaç yıldan bu
yana başanyla yuruttuğu dışa açılma
surecının onemlı bır halkaM olarak
değerlendınlebılır Gerçekten de Çın.
bugun \e kuşkusuz çok yakın bır
gelecekte, buyuk bır hızla gelışen
ekonomısı ıle Amenka'nın ardında.
Japon ekonomık devının de onunde yer
alabılecek oranda ağırlık kazanmıştır
O kadar kı Başbakan Lı Peng'ın
Avrupa zıyaretını salt Fransa ıle sınırlı
tutması \e bu ulkeden 10 Aırbus A 320
alımını kesınleştırıp 20 kadan ıçın de
on anlaşma yapması. çok sayıda
ulkenın ıştahını kabartmıştır 30 Aırbus
A 320 satışından gelecek 8 mılyardan
Fransa'nın payı yuzde 17'dır Satış
ışsızlığın pençesinde kıvranan Fransa
ıçın, apayrı onem taşımaktadır
Fransa. hatırlanacagı uzere uzun
yıllardan bu yana Ç ın'dekı bazı ınsan
hakları ıhlallerı konusunda duyarlı
olmuş, ayrıca Tay\an'a onemlı
mıktarda silah da satmıştı Buyuzden
de Pekınle tıcaretı durma noktasına
son derecede başanlı geçmıştır Ancak
ozellıkle basında ve aydın çe\relerde.
bu ulkedekı bazı ınsan haklan ıhlallen
de sert bır bıçımde kınanmıştır
Gerçekten de Çın. "insan haklan'
konusunda ekonomıdekı dınamızmını
'henuz' tam olarak gostermış değıldır
Nitelikli pazar ekonomisi
Başbakan Lı Peng"ın. Çın'ın
'uluslararası insan haklan
genellıkle 'Çin nitelikli sosyalist pazar
ekonomisi' olarak adlandınlan ılgınç
bırdeneyımı başanya ulaştırma
yonunde uğraş verıyor pazar
ekonomisıntn dınamızmıne \e dunyaya
açılma olaıidklarınj emekı,ı kıtlelerın
sosyal kazanıınlarını 'feda etmeyen'
yenı bıryolu yaşama geçırınek ıstıyor
Gerçekten de son y ıllarda ekonomık
alanda elde edıien basarılar. bu yenı
deneyımın sağlıklı bır bıçımde
vurumekte olduâunu onava
• Çın, bugün ve kuşkusuz çok yakın bır gelecekte. büyük bır hızla gelışen ekonomısı ıle
Amerıka'nın ardında. Japon ekonomık devının de önünde yer alabılecek oranda ağırlık
kazanmıştır. O kadar kı Başbakan Lı Peng'ın Avrupa zıyaretını salt Fransa ıle sınırlı tutması ve bu
ülkeden 10 Aırbus A.320 alımını kesınleştırıp 20 kadan ıçın de ön anlaşma yapması, çok sayıda
ülkenın ıştahını kabartmıştır.
gelıp dayanmiştı Bu arada Fransa'nın
yennı. 'insan hakları'vla 'ticaret'ı
bırbırıne karıştırmamava ozen gosteren
Almanya. Italya \e Japonya
dolduımuştu Fransa-Çın ılıskılerı
1994 te Basbdkan Balladur tın Pekın ı
zıyaretınden sonra normalıze olma
yoluna gırnıis Chirac-Juppe
yonetımıyle de \enıden ıvme
kazanmıştır Çın Bjşbakanfnın Paris
zıyaretı, 'ekonomik' ılişkıleraçısından
komanshomınu imıalamaya hazır
olduğunu' açıklaması Çın ın kısa
enmde bu 'zaafını' uzerınden atacağı
umudunu \ermıştır
Buyuk bır ulke olan Çın'ın. kuşkusuz
dertlert de buyuk Rusya başta olmak
uzere eskı So\\et bloku uvelennın
hesapsız kıtapsız pazar ekonomısıne
sovunup ekonomılennı berbat
etmelenne karşın Çın. lıberal ekonomı
ıle komunıst sıstenıı bağdaştıran \e
koymakudır Aııeak bu yolun son
derecede çetııı bır yol olduğu da
kımsenın sakliM değıl Ekonomık
alanda tum dunyanın teshm ettığı
başanlar. bu ulkede her şeyın tıkırında
gıttığı anlamına da gelmı\or Başta
kendı toprağı >.avdığı Ta\\an olmak
uzere Çın'ın çe\re ulkelerıvlede
onemlı sorunlan \ar Ekonomıdekı
başarılarına karşın kı\ı bolgelerıyle
kırsal kesim arasında 'tarkîılıklar'
endışe verıcı boyutlara ulaşmış
durumda Tay\an yuzunden Amenka
ve Japonya ıle. Hong Kong nedenıyle
de Ingılızlerle arası açık Hukumet.
yuzde 16 6 duzeylenne tırmanan
enflasyonu bu yıl vaat ettığı yuzde
15e çekmekte zorlanıyor Tum
sektorlenn y uzde 41 3'unu oluşturan
kamu sektoru. onemlı modernızasyon
yatınmlanna karşın 1995 Ağustos
sonu rakamlanna gore 5 mılyar dolar
açıkla karşı karşıya Tanmda da
aşılması guç sorunlar mevcut Tarım
uretımı yuzde 2 5 duşmuş durumda
Tıcaretının şımdıden 'başa
gıireşmesine' karşın, bu ulke şu ana
kadar Dunya Tıcaret Orgutu (OMG)
bunyesıne kabul edılmı^ değıl
Nisansonu Rusya ıle Çın arasında
Pekın'de gerçekleşen goruşmeler,
potansıyel olarak dunyanın en zengın
doğal kaynaklannı elınde tutan ıkı
buyuk ulkenın bırbırlerıne daha da
yakınlaşmasıyla sonuçlandı Rusya.
Çın'e onemlı mıktarda silah satacak
Buna karşılık bu ulkeden tuketım
malları ıthal edecek Ama daha da
onemlısı ıkı ulke arasındakı bu yenı
yakınlaşmanın bolge ve dunya
ıstıkrarına katkısıdır Bu buyuk
ulkedekı getışmelenn yakından
ızlenmesınde sayısız yarar \ar
'Dünya sahnesine' büyük dönüş" Büyük devletler, buyük şarkjcılar gibidir.
Sahneye donuşleri, tıpkı sahneyi terk edişleri gibi
bazı bunalımlara yol açnıadan duşunulemez."
Amerıkan Foreıgn AtTaıres dergısının dırektoru
Fareed Zakaria'nın bu saptaması bugun. ozellıkle
Çın olgusuna butunuvle uymaktadır Fransa'nın 9
nısandan ıtıbaren başbakanı Li Peng'ı ağırladığı
bu ulke 80"lı yılların başından bu yana goz
kamastıran bır ekonomık gehsme gostermektedır
Çın boy lece dunya sahnesınde buyuk bır guç
olma yolunda olduğunu ortaya koymuştur Bu
donuşun ıçte ve dışta bazı bunalımlarla
karşılaşmadan gerçekleşmesı olanaksızdı
I979'da DengSiaoping'ın gınşımıyle yururluğe
konulan reformlarla ulkede gerçek bır atılım
gerçekleştınlmıştır Bugun Çın ekonomısını
tanımlamak kolay değıldır \ onetıme gore soz
konusu olan 'sosyalist pazar ekonomisidir."
Gerçekte olansa 'kaynaşma' halınde bır sıstem,
Sovyet usulu merkezıyetçı. planlı ve polıtıze bır
orgutlenme kompleksı ıle "vahşi kapitalizm'
karışımıdır Ama bır olgu var kı. onu yadsımak
mumkun değıldır Sanayı devnmınden bu yana
bu denlı buyuk nufusa sahıp hıçbır ulke (1 2
mılyar) bu denlı uzun bır sure (16 yıl). boylesı
guçlu bırbuyume hızı (her yıl ortalama yuzde 10)
gerçekleştırememıstır Pınnç tarlalan çevresınde
butunuyle yenı buyuk kentler yukselmekte.
başkentler dolup taşmakta, enerjı tuketımı buyuk
bi» hızla artmakta. dunya tıcaretındekı ağırlığı
artarak gelışmektedır Rakamlara ıhtıyatlı
yaklaşmak gerekmekteyse de ekonomık
sıçramanın ışaretlen herkes tarafından
gorulmektedır
Pekın plan yonetımıne gore Çın'ın toplam uretımı
(GSMH)onbeşyıldaonlaçarpılarak 1994
yılında 4 400 yuana (bıryuan yaklaşık 9000 TL)
ulaşmıştır Bu FransızGSMH'sının uçtebınne
eşıttır Batılı uzmanlara gore bu oranda bır
gelışmeyle Çın, dunyada dokuzuncu sırada yer
almaktadır Bırleşmış Mılletler uzmanlanna gore
ıse Çın. Bırleşık Amenka'nın ardında ıkıncı ama
Japonya'nın onundedır Dunyada uretılen
oyuncaklann yansı. ayakkabılann dortte uçu.
onemlı sayıda bısıklet. elektnk lambası ve temel
elektronık kuçuk gereçler Çın'den gelmektedır
Bu gelışme. doğal olarak. oncelıkle ıçte şıddetlı
gerılımlere yol açmıştır Çın. kışı başına yaklaşık
500 dolar reel gelıre sahıp, gelışmekte olan bır
ulke konumundadır Ama nsk de yok değıldır
Bu. bızzat Çın yonetıcılen tarafından da kabul
edılnıektedır Kırsal kesımle kentler. hızlı gelışen
kıyı kentlerıyle meıkez bolgeler. zengınlerle
yoksullar. ucretlılerle dev let ve ozel sektorde
çalişanlar arasındakı farklılaşma
dennleşmektedır
Tarım -mart başında Pekın'de kabul edıien IX
Phn'da da yer aldığı gıbı- yenıden Çın'ın anahtar
so'unlanndan bırı olmuştur Bınncı evrede (80"lı
yıllann başında) kırsal kesımde yururluğe gıren
reformlar başanlı olmuş. ulke beslenme
konusunda kendıne yeterlı hale gelmıştı Bugun
nufus. çevre ve ekonomık koşullar ulkeyı guç
durumda bırakmıştır Çın yenıden tahıl ıthal
etmek zorunda kalmıştır Kırsal kesımın
yoksullaşması -kı bu kesımde nufusun uçte ıkısı
yaşamaktadır- ve gıda maddelennın azlığı,
gelışme ıçın gerçek bırtehdıt oluşturmaktadır
Bolgeler arasında gıderek artan farkhlıklar, bır
başka nskı de gundeme getırmektedır Guneydekı
kapıtalıst patlama. merkez ve Batı bolgelenndekı
uyuşuklukla çelışmektedır Pekın. bolgeler
arasındakı pay laşımı yenıden duzenlemek
ıstemektedır Ancak bu ıstek. zengınlenn
tepkısıyle karşılaşmaktadır
Sosyal esitsızlıklerdekı patlama. temelde
materyalıst olan bır toplum ıçın bır başka tehlıke
oluşturmaktadır Ekonomık gelışme. yenı zengın
bır sınıfın doğuşuna neden olmuştur Ama bu
aynı zamanda her turlu guvenceden yoksun
goçmen \e yoksul ısçıler ordusunu yollara
Çin Halk Cumhuriyeti
Başkent: Pekın (Beıjıng)
V uzölçümü: 9 5% 961 kılometrekare
Para: Renmımbı (yuan) resmı kura gore 1
yuan, 1 renmımbı, yaklaşık 9 bın TL
Diller: Mandann (Putonghua) ortak resmı
dıl Çok sayıda değışık turlerı olan 8
dıalekt Kendı dıllerını konuşan 55 azınlık
De\let Başkanı: Jıang Zemın,
Çumhurbaşkanı 29 3 1993'teYang
Shangkun'un yennı aldı
Başbakan: Lı Peng. rejımın "ıkıncı adamı"
1987'den bu yana polıtık buro uyesı
De\letin tiirii: "Unıter ve çokuluslu
sosvalist cumhurıyet' 22 eyalet, 5 otonom
bolge, 3 buyuk beledıye Pekın, Şanghay,
Tıanjın
Rejimin türii: Tek partılı ve Marksıst-
Lenınist ıdeolojılı halk demokrasısı
Tek parti: Çın Komunıst Partısı Genel
Sekreten 24.6 1989'dan bu yana Jıang
Zemın
Hükumranbk sorunlan: Tayvan, bır giın
kıtaya katılması gereken bır eyalet olarak
goruluyor İngıltere'ye bağlı Hong Kong,
1997"de Çın'e katılacak Bunu 1999'da
Portekız'ın elınde bulunan Makao
ızleyecek Çın'ın çevre ulkelenyle çok
savıda sorunu bulunuvor
dokmıiîtuı Bu gelışme ayrica çarpıu olçulerde
ahlak çokuntusune ve suçluluk oranlannın
anmasına yol açmıştır
Iç nsk. sonuçta sıyasaldır Tanh, ekonomık
zengınlığın sıstematık bır bıçımde ozellıkle orta
sınıflarda demokrası ıstemını de bırlıkte
getırdığmı gostermektedır Bu gıbı durumlarda
mıllıyetçılık. ıstıkrarsiz rejımler tarafından
oldukça sık kullanılan bır sılahtır Doğu Avrupa
ve bazı Asya ulkelennde (Guney Kore Tayvan )
gırışilen ekonomık lıberalızasyon sıyasal
lıberalızasvonu da bırlıkte getırmıştır Butun
sorun ay nı şey ın Ç ın'de de gerçekleşıp
gerçekleşmev eceğıdır
•Senı Çın ın çevresınde kopan gurultu. salt ıç
sorunlarla sınırlı değıl Çın'dekı çarpıcı ekonomık
gelışme. uluslararasi ekonomıde de bazı
karişıklıklar». yol açmıştır Sadece bırkaç vıl
ıçınde Çın. dunya tıcaretınde hatm sayılır bır guç
halıne gelmıştır 1979'da dunva tıcaretındekı
ağırlığı yuzde 1 olan Çın. bugun yuzde 3 luk bır
ağırlığın sahıbıdır Ihracatı buyuk bır gelışme
ıçındedır Bugunku gelışme hızıyla Çın. 2000
yılında Fransa'yı da gende bırakarak dunyanın en
buyuk dorduncu ıhracatçı ulkesı konumuna
gelecektır Pekın. zengın ulkeler karşısında
ıhracat fazlasina sahıptır Dov ız rezerv len
muazzam boyutlara ulaşmıştır (1995 sonu
ıtıbanyla 7
5 mılyar dolar ) Asya nın bu buvuk
ulkesı. aynca Batı dunyasının ekonomık
kuruluşlannı mıknatıs gıbı kendısıne
çekmektedır Uluslararası doğrudan yatınmlar
açısından Çın. ABD'nın ardından ıkıncı sıradadır
Çın'ın yenı durumu dunyanın kalan bolumu
onune. en azından ıkı sorun getınyor Bınncısı
Çın'ın guçlu tırmanışı. dunya pazannda arz ve
talep ıhşkısını değıştırıyor Bu. hammaddeler
açısından doğru. orneğın Çın'ın tahıl ıhtıyaçları
dunya tahıl fıyatlarının yukselmesı tehlıkesıne
yol açıyor Bu aynı zamanda dayanıklı donatım
mallan konusunda da geçerlıdır Pekın alım
kapasıtesını kullanarak bu alanda fıyatların aşağı
çekılmesinı sağlayabılecek durumda Çın
kaynaklı tuketım mallannın Batı pazarlanna boca
edılmesı de keza. bır başka ıstıkrarsızlık taktoru
Etkısı dolaylı da olsa sanayı ulkelennde gorulen
enflasyon ve ışsızlık oranlanndakı artışlann.
Çın'ın guçlu bır bıçımde ortaya çıkışıyla ılışkılı
olduğu soylenebılır
Ikıncı sorun. yenı bır buyuk gucun ortaya
çıkmasıyla uluslararası tıcarette oyunun
kurallannın sureklılığı ıle ılgılıdır lsrarlı
taleplerıne karşın Çın. bugune kadar Dunya
Tıearet Orgutu'ne (OMC) kabul edılmemıştır
Batı'nın reddı. belkı de Batılılar açısından yanlış
bır tutumdur Gerçekten de Pekın. gıderek
gucunun. oyunun kurallanna uymaksızın dunya
ıle tıcaret yapmaya yeteceğıne ınanmava
başlamıştır Amenka ve Avrupa"nın gerçek
sorunu. Japonya değıl. şımdıden Çın'dır
Yenı bır dunya orgutlenmektedır Doğu-Batı
karşıtlığının yennı ıkı kutuplu bır guç. Bırleşık
Amenka ve Çın almaktadır Atlantık otesınde
Pekın'le çok sayıda ıhtılaf (Tayvan, Pakıstan'a
nukleer destek sağlanması ınsan haklan. artan
tıcaret açıkları) şımdıden dunyanın gelecektekı
geo-ekonomık gorunumunun en ıvı bıçımde
hazırlanması yonunde yoğun polemıklere neden
olmaktadır Amenkan basını. VVashıngton'a
bugunku Çın rejımıne daha uzlaşımcı
yaklaşmasını tav sıye etmektedır Lı Peng'ın
Fransa zıyaretı. bu tartışmanın başlamasına vesıle
olmuştur
Erik İzraeleyvicz,
LeMonde, 10 Nısan 1996
ÇALIŞANLARIN SORULARI / SORUNLARI \1L>L\Z ŞİPAL
6
28 yıllık bir çalışan olarak emeklî olamadım'
SORl: Kısa boşluklar da olsa, 28 yıllık bir çalışan olarak emekli ola-
madını. 1968 yılında sigortaİı olarak işe başladun. 197
8 vılında
kendi işyerimi kurdum. Şirket kuruluşu olarak yasa gereği, Bağ-
Kur iıyesi olmam zorunlulukru. 1982 yılında şirketimiz anonim
şirket olunca. ben de üretim müdürii sıfatıvla şirketten nıaaş al-
dını ve maaşımdan SSK primi kcsildi ve vatınldı. Durumu Bağ-
Kur'a biryazı ile bildirdim. \ncak Bağ-Kur uyeliğimin duşme-
yecegi ve süreceği vanıtını aldım. Sonınun kendilerini ilgilendir-
mediğinideekiediler. Bende hem SSK'ye hem de Bağ-Kur'a prim
ödemeye devanı ettim. Şirket, 1984 yılında iflas etti. Mahkemesi
1992 yilına kadar surdu. Şirkerin vasal olarak Ocak 1992*de if-
las ettiği mahkemece kanıtlandı. Ben, şirketın mahkemesi surer-
ken 1988-1989yıllan arasında bir ozel şirketteçalışarakSSKprim-
lerinıi yatırdım. 1989 vılında iflas eden şirkerin davası sonuçla-
r.ınca, Bağ-Kur'un istediği prim borcumu da odedim. \isan
1995'te emekli olmak için SSK'ye başvurdum. SSk, emeklilik
başMirumu ~Siz SSK'den emekli olamazsınız, aynı anda iki ku-
ruma birden prim odemişşiniz. Emeklilik için Bağ-Kur'a baş-
vurmanız gerekir. Yatırmış oiduğunuz SSK primlerini geri \eri-
yoruz. SSK'den emekli olmak istiyorsanız 3 yıl 6 a\ prim odemek
zorundasımz" yanıtı ile geri çevirdiler. Danıştığını ilgililenn bir
bolumu, SSK'den emekli olabileceğimi, bir bölümıi iseolamaya-
cağımısoyluyor. Bu konuda neyapabilirim? (E.C.)
^ \MT: 20 4 1982 gunlu Resmı Gazete'de yayımlanan 2654 sayılı
>a\a ıle
g) Anonim şırketlenn kurucu ortakları ıle yonetım kurulu uyesı
olan ortaklan 20 4 1982"den geçerlı olarak Bağ-Kur kapsamınaalın-
mıştır
1) Ucret alarak çalıştığinız şırketın kurucu ortağı ya da yonetım ku-
rulu uyesiortağı konumundadeğılsenız sorun yoktur Bu durumda SSK
Mgortalılığı geçerlıdır
2) Anonim şırketın kurucu ortağı ya da yonetım kunılu uyesı orta-
öı ısenız ve şirket 20 Nısan 1982'den once kurulmuş ıse bu kez \ar-
gıtav HukukGenel Kurulu'nun 11 11 1992gun 1992 10-484esasve
Î992 650karannagorevıneSSksıgortalılığınızgeçerlıdır "144 1982
tanh \e 2654 sayılı vasa ıle değiştınlen Bağ-Kur Kanunu'nun 24
maddesıııe eklenen (g) fıkrası gereğınce anonim şırketın kurucu or-
taklan ıle vonetım kurulu uyesı olan ortakları da evvelce Bağ-Kuı kı
vivılmazken bu >asa değişi'klığınm vururluğe gırdığı 20 4 1982 tan-
lıınden ıtıbaren Bağ-Kur Yasası kapsammaalınmışlardır"
3) Eğer anonim şirket 20 Nısan 1982'den sonra kurulmuş \e sız de
b . iirkette kurucu ortak ya da yonetım kurulu uyesı ortağı konumun
da ^enız bu kez Bağ- Kur sıgortalılığı şırketın y asal olarak ıflas etmıs.
sayıldığı Ocak I984'e kadar geçerlıdır
Bağ-Kur Vasası 24"uncu maddeye gore sıgortalı sayılanlardan
"a) Gelır vergısı mukellefı olanlann, mukellefıyetlennı gerektıren
faalıyetlenne son verdıklen.
b) Gelırvergısındenmuafolanlarıle vergıkaydıbulunmayanlar Es-
naf ve sanatkâr sıcılınden veya kanunla kurulu meslek kuruluşlann-
dakı uve kayıtlannın sılındığı.
c)TC Emekli Sandığı'natabı olarakçalışmayabaşlayanlann.emek-
li keseneğı kesılmeye başladığı,
d) Şırketlerle ılgısı kalmayanların. çalışmalanna son verdıklen ve-
ya ılgılerının kesıldığı.
e)lftlasina karar venlmış olan tasfiye halındekı ozel ışletmelerle şir-
ket ortaklannın ozel ışletmenın veya şırketın mahkemece tasfiyesıne
karar verıldıgı ( )
Tatıhten ıtıbaren sıgortalılıklan sona erer '
4ı Anonim şırketın 20 Nısan 1982'den sonra kurulduğunu ve sızın
dc sirkette kurucu ortak ya da yonetım kurulu uyesı ortağı olduğunu-
zu varsavarsak SSK sıgortalılığınız. şırketın mahkemece tasfiyesıne
karar verıldığı tıun başlar ve bugun uzennden 3 yıl 6 ay 1 gun sıgorta
pı ımı odcdığınız tanhte SSK'den emekli olmaya hak kazanabılırsınız
ANKARA NOTLARI
MUSTAFA EKMEKÇİ
Kapalı Oturumlarda
Köy Enstitüleri!
Turkıye Buyuk Mıllet Meclısı Danışma Kurulu nun one-
rısı uzerıne 10 Nısan 1996 gunlu bırleşımınde 45 yıl on-
ce yapılmış olan TBMM kapalı oturumunun açıklanması-
nı kararlaştırdı Bu kapalı oturumun tutanaklan, yıne TBMM
tarafından yayımlandı
Kapalı oturumda yapılan konuşmaları okuyunca, "Bu
ulkeyı kımler, nasılyonetmış?" sorusu, kışının usuna ta-
kılıp kalıyor
Komunıst akımlarla savaşım adı altında, ceza yasasın-
da bazı degışıklıkler yapma amacını guden kımı çalışma-
ların altında bu ulusun gozu gıbı baktığı Koy Enstıtulen-
nın nasıl -sınsıce- yerle bıredılmek ıstendıgı anlaşılıyor Yer-
le bır edılıyor da 16 Kasım 1951 yılının kapalı oturumun-
da geçen kımı konuşmalardan parçalar vermekie yetıne-
ceğım
Kapalı oturumda sayın uyelerı aydınlatmak ıçın Aske-
n Yargıç Şevkı Mutlugıl adında bırı komunızm" konu-
sunda bılgıler verıyor Uzun konuşmasının bıryennde şoy-
le dıyor
" Bızde ve komşu memleketlerde ılkoğretım, daıma
komunıstlerın koy koy nufuz ve ıstısmar ıçın muracaat et-
tıklerı bır sahadır
1926 senesınde hususı ıdarelenn ılkoğretım muessese-
lerıne bakamaması bılhassa ogretmenlenn maaşlarının ve-
rılememesı oldukça kalabalık bır ılkoğretım kadrosunu gay-
rı memnun hale sokmuştur Hepımızın hatırladığımız bu de-
vır hele Izmır ve Istanbul da bu ademı memnunıyet ha-
vasından komunıstlığe doğru kaymalara sebebıyet verıl-
mıştır
Koy Enstıtulennın başına getırılen Ismail Hakkı Ton-
guç, hususı munasebetlerı ıtıbarıyle sol anlayışı ıle mu-
nasebetı bulunan bırzattır Fakat ılk Tedrısat Umum Mu-
durluğu 'nu deruhte ettıkten sonra bılhassa Ferrt Oğuz 'un
(Bayırj yakın yardımıyla ışlerı çevırmeye başlamıştır
Koy Enstıtulerı hususı bır hava ıle beslenmeye başla-
mıştır Bu muessesenın belkemıgını teşkıl eden zatlann ko-
yu bırer Marksıst olduklan su goturmez bır hakıkattır Bır
taraftan da, yenı yetıştırdıklerı elemanları turedıkçe vazı-
feye almak yolunu tutmuşlardır
Hasanoğlan hakıkaten enstıtu halıne sokulmak ısten-
mıştır Burada koy muzığı sol eller vasıtasıyla beslenmek-
te ve koyun her cephesı etud mevzuu olmakta ıdı
Bır daha şayanı dıkkat bır noktayı arz etmek ısterım,
Hasanoğlan'ın havadan aldırılmış fotoğrafı elımızdedır
Bu fotoğrafta gorulecegı uzere muzık salonu dıye yapıl-
mış bır sa/ona, hıçbırmımarı munasebetı olmadan 'orak'
şeklı verılmıştır Burası resmı bır devlet mektebıdır Bu
neyın semboludur? Burada esen taşkın bır hava, çekın-
meden bu bınaya bu şeklı vermıştır "
Tutanaklan okuyunca goruyorum konuşmalar bır ma-
halle kahvesı dedıkodusundan oteye gıtmıyor
Başkan - Soz Başbakanındır Buyurun efendım
Başbakan Adnan Menderes (Istanbul) - Muhterem ar-
kadaşlar muhterem eskı Mıllı Eğıtım Bakanı (CHP lı R. Şem-
settın Sırer; arkadaşımın sualını bugunku Mıllı Egıtım Ba-
kanı arkadaşımız /Tevfik llerıj daha tafsılatlı olarak cevap-
landınrlar Bendenız ancak kendılerıyle vaktıyle aramızda
geçen bır ıkı mukâlemeyı (konuşmayı) hatırlatmak luzu-
munu hıssettım
Kendılerı Mıllı Egıtım Bakanlığı 'na getınldıklerı zaman
bu Koy Enstıtulennın ne kadar fena maksatla kurulmuş
olduklannı ve bu fena maksadın ızlerını ve netıcelennı sı-
lıp ortadan kaldırmak ıçın buyuk gayretler sarietmekte ol-
duklannı ve fakat bu ışın gızlı açık bırçok taraftarlan ve hı-
maye edıcılen bulundugu ıçın buyuk muşkulat ıçınde bu-
lunduklarını bana ıfade etmışlerdı Bu sozlerı kendılennın
de hatırlayacaklarını tahmın edenm (Bravo seslen)
Reşat Şemsettın Sırer (Sıvas) - Adnan Menderes ar-
kadaşım benı hatıralanmı canlandırmaya davet ettı Ha-
tıralarımı naklstmek hususunda bıraz evvelınden başla-
yacağım 1943 senesının sonlarında ıdı yahut 1944 se-
nesının ılk aylannda ıdı Arkadakı Meclıs gazınosunda Sa-
yın Menderes 7e bır masanın başında yıne bu konuya te-
masettık Enstıtulenn gıdışatını ben begenmıyordum Bı-
raz evvel ısmı telaffuz edıien adam etrafımı kandırmıştı,
ığfaletmıştı (Tonguç Baba mP seslen) Evet, Tonguç Ba-
ba Butun husnunıyet sahıplennı, butun lyınıyet sahıple-
rını ığfal etmıştı Tonguç Baba yı def ederken hıçbır mu-
kavemetle karşılaşmadım
Arrf Nıhat Asya (Seyhan) - Sızı nıye kandırmamıştı?
Reşat Şemsettın Sırer (Devamla) - lcraatıma devam
ederken 500 kışı(lık) kadrodan 400 kışıyı ayırırken hıçbır
taraftan guçluk gormedım, yardım gordum Bana manen
yardım edenlen ıçınde Demokrat Partılı arkadaşlanmız da
vardı
Başbakan Adnan Menderes (Istanbul) - Arkadaşlar,
kendılerı buyuk gayretler sarfettıler, bılıyorum, buyuk ıs-
tıraplar çektıler onu da bılıyorum Kendılerı Mıllı Egıtım Ba-
kanlıgı 'ndan çekılmek zorunda kaldılar Kendılenne hatır-
latmakla hatıralarını canlandırmış ıhya etmış olurum
Mıllı Eğıtım Bakanlıgı'ndan çekıldıkten sonra kendıle-
rıyle kısa bır konuşmam oldu Bana dedıler kı Uğraş(t)ım,
400 tane muzır elemanı bunların arasından soktum attım,
fakat bız de devrıldık Bu konuşmada Hakkı Gedik ar-
kadaşımız da beraberdı (Soldan şıddetle alkışlar)
Reşat Şemsettın Sırer (Istanbul) - Allaha çok şukur,
bu 400 kışının hepsı hasta ınsanlar değılleroı Yalnız ens-
tıtulen şımdı arzedeceğım sebepten dolayı çabuk kurmuş-
tuk Kalıteye fazla dıkkat etmeden enstıtuler kadrosu teş-
kıl olunmuştu Bu acele edışın buyuk saıkı bır an evvel
Turkıye'de demokrasıyı kurmak ıdı (Soldan guluşmeler)
Yoksa sandıga atacagı kagıdı okumasını bılmeyen, san-
dıga atacagı kâgıda yazmasını bılmeyen bır kıtle ıle de-
mokrası olamaz (Soldan gurultuler guluşmeler) Herşey-
den evvel her şeyden mukaddem ve vazıfemız bu mılle-
tı okur yazar hale getırmektır (Soldan guluşmeler)
Not Reşat Şemsettın Sırer, Hasan Âlı Yucel'den son-
ra 1946 da Mıllı Egıtım Bakanlığı na getırılen CHP lı ıdı
Gorevınden alındıktan sonra Tonguç a "Senın belını kı-
racagım1
" demıştı 1953araseçımlenkampanyasında bın-
dığı cıp devnldı belı kırıldı oldu (1903-2 Ekım 1953)
BULMACA SEDAT
1 2 3 4 5 6 7
l/Turkgolgeoyu-
nunda kara denlı
halayık va da carı-
ye\e verılen ad V
Bavrağm uekurluk 3
karşisindakı kena-
n Kahvecı tepsı-
sı 3/' Cıvıkçamur
bataklık"anlamın-
da kullanılan \erel "
bırsozcuk 4/Suda 7
yaşavan tekhucre-
lı bır havvan 5/ 8
Lvu^uk mıskın g
Bır organımız 6/
Anadolu halklannm en es-
kı ana tanrıçası Tanınan
bılınen varlıklan duvu 01-
ganları yoluyla avırt ede-
meme durumu 7/ \emin
Topraktan vapılmiş kulp- 4
suz \e kuçuk çomlek 8/
Hev kel Tav lada bır sav 1
9/Paltoyabenzerbırturust- "
luk Eskı Mısır'da guneş 7
tanrısı 8 '
MK.\RID\N AŞAĞHA:
1/ Kuçuk testı çomlek 2/
Zavıve Vunanıstan'da bır kent 3/ fğnenın delığı Açlığı-
nı gıdermış dovmuş 4/Hatıra Sodvumun sımgesı Ja-
pon lırık dramı 5/ Amelıvatlarda \aralan dıkmek ıçın kul-
lanılan bağırsaktan vapılmış ıplık 6/ Lzaklık anlarmakta kul-
lanılan soz Dogu Anadolu da bıı dağ II Argoda "lira"
anlamında kullanılan sozcuk O gostermesitatının eskı
bıçımı 8/ Içınde \ağ vakıldn toprak kandıl 9/ L luslararası
alanda karavoluvla vapılan mal tasımacılığına \e bu ış ıçın
kullanılan kamvona\enlendd Bıı nıantarlabıı MI\osununun
ortak yaşamasıyla ortaya çıkan bıtkılerın genel adı