Katalog

SAYFA CUMHURİYET 31 MAYIS 1996 CUMA 10 DIŞ HABERLER Israil seçimlerini Netanyahu 'nun liderliğindeki Likud Partisi kılpayı kazandıOrtadoğu barışı yara aldı• Sabahın erken saatlerinde öne geçen Benjamin Netanyahu oylann yüzde 50,3 'ünü alırken, Başbakan Şimon Peres yüzde 49,7'dekaldı. Dtş Haberler Servisi - Israil'de gerçekleştırilen genel seçimleri sağcı, sertlık yanlısı Lıkud Partısi'nin lideri Benjamin Netanyahu dün sabaha karşi bır çıkış yaparak az bir farkla kazandı. Sabahın erken saatlenne kadar Başbakan Şimon Peres'ın önde götürdüğü seçımlerı. Netanyahu'nun son anda kılpayı kazanması büyük sürpnz olarak nıtelendırildi. Merkezı Seçım Komisyonu'nun açıkladığı rakamlara göre yaklaşık 140 bın "özel" oy dışında büfün oylann sayımı yapıldı. Geçerlı oylann yüzde 99.9'una göre Netanyahu yüzde 50.3 ünü. işçi Partisi'nin lideri Başbakan Şimon Peres i^e yüzde 49.7 oy aldı. AFP'nın haberine göre bu özel oylann sayımı bugün öğleden sonra tanıamlanabılecek. Oylann sa>ımı başladıktan hemen sonra tele\izyonlarda yayımlanan bilgisayar tahminleri 12 yaşındaki Başbakan Peres'in seçimlerden galip çıkacağı yönündeydi. Peres'in Işçi Netanyahu, Peres'i geride bıraktı Resmı sonuçlar (140 bın oy henüz sayılmadı) Şimon Peres (Işçı Partisi) Benjamin Netanyahu (Likud) AFP grafık ıktıdara geldiğinde, Suriye'nın banş için ön şartı olan Golan Tepeleri'nden çekilmeyi kabul etmeyeceğini \e Doğu Kudüs'teki Fılıstın yönetımı ıle ılışkılı bütün kuruınları kapatacağını bildirmişti. Ortadoğu banş süreci Partisi"nin ilk saatlerde önde gitmesi. partisinin erken zafer kutlamalanna başlamasına neden olmuştu. Henüz kesin olmayan sonuçlara göre Başbakanlık seçiminı kazandığı açıklanan Likud Partisı'nin lideri Benjamin Netanyahu, banş sürecine bağlı oldugunu bıldırdı. Netanyahu'nun sözcüsü Danv Naveh. " Netamahu, Arap komşularımız \e özellikle Filistinlilerle banş \e gihenliği sağlamak için, banş siirecini ilerletme>e kcsinlikle kararlıdır" dedi. Sözcü. Netanyahu'nun, Israil'in ilişki kurduğu Arap ülkeleri ile baglannı güçlendırme taahhüdüne de girdigini söyledi. Seçım kampanyası sırasında, banş sürecıni sürdürecegıni açıklamakla birlikte. Şimon Peres hükümetını. Filistinlilere taviz vermekle suçlayan Netanyahu, Gözlemciler. iki lider arasındaki kıyasıya yarışı t>ağcı lider Netanvahu'nun önde bitırmesinin. Israıl halkının büyük bölümüniin Ûrtadoğu banş süreci ıle ilgilı kuşkularıııı yanstttığını ıfade edıyorlar İsrail'ıneskı Başbakanı Izak Rabın ıle birlikte banş sürecinın mımarlanndan olan Peres. Rabın'in aşın sağcı bir Yahudı tarafından öldürülmesinin ardından başa geçmışti. Netanyahu'nun liderliğini yaptığı sagcı Lıkud Partisi. başindan berı Filıstınlılerle yapılan banş anlaşmasına karşı çıkmıştı. İSRAİL SEÇÎMLERİNİN SÜRPRİZ SONUCU DÜNYADA ŞAŞKINLIK YARATTI Arap dünyasında büyük tedirginlikDış Haberler Servisi- Israıl seçimlerinin sonuçlan Arap dünyasında büyük tedirginlik yarattı. Suriye. Golan tepelerini geri almadan banş görüşmelerine oturmayacagını ıfade ederken sonuçlar karşısında büyük şaşkınlık ıçınde olan Filistin ise Netanyahu'nun başbakan seçılmesınin, Israil ile sürdürülen banş göriişmelerini etkilemeyecegini ümid ettiklerinı açıkladı. Slirİye: İ.srai) cleki seçimleri Netanyahu'nun kazanmasının ardından biraçıklama yapan ABD Clinton'dan tam destekDış Haberier Ser\ isi- ABD Başkanı Bill Clinton. israıl'de gerçekleştirılen seçımın sonucu ne olursa olsun, ülkesinın Ortadoğu banşi ile ıjgili izlediği polıtıkanın degışmeyecegını açıkladı. Beyaz Saray'ın önünde bır basın toplantısı düzenleyerek gazetecılenn konuvla ılgılı sorularını yanıtlayan Clınton. "Sonuç ne olursa oisun ABD, İsrail halkını gerek bölgedeki demokratik sürecin oturtulnıası gerekse banş sürecinin tamamlanması konulannda desteklemev i sürdürecektir. Bu konudaki politikamızda da değişiklik oimayaeaktır. İsrail barışa giden volda eğer tiim riskleri göze almaya ha/ırsa, biz de söz konusu riskleri azaltmak ve güvenliği sağlamak için eiemizden geleni yapmaya hazınz" dedi. Özellikle de seçim kampanyasının son gününde, her iki Israil liderinin her ne pahasına olursa ol>un banş sürecini de\am ettıreceklerine söz \ermelerinden duydugu memnunıyeti ifade eden ABD Başkanı "Tekumudum üderierin verdikleri sözde durmalan" vorumunu yaptı. Israil halkı için zor bir seçim oldugunu ifade eden Clinton. kendisının de geç saatlere kadar oturarak sonuçlan takip ettiğini belirtti. Seçime katılımın yüksek olmaMnın çok etkıleyıcı oldugunu kaydeden Clınton "Kesin sonuçlann açıklanarak kazanan tarafın ilan edilmesini ve ardından da hükümerin açıklanmasını bekle>eceğiz. Daha sonra da gereken düzenlemeleri vapmavı planüyoruz" dedi. ABD'li bir yetkılı de daha önce yaptığı açıklamada. Clinton yönetımınin İsraıl'ın gelecekte kurulacak yeni bir hükümetle çalışmaya hazır oldugunu belirtmiştı. Suriye'nın üst düzeydeki bir istıhbarat yetkilisi. İsrail'ın güç kullanarak barış ve güvenliğini saglamasının olanaksız oldugunu belırterek yeni başbakdiiın 1991 yılında başlayan Arap-lsrail görüşmelerınden dersalması gerektigıni belirtti Suriye'ni resmi gazetesi al-Baath'ın Genel Yayın Yönetmenı Turky Saqr da gazetesınde manşetten verdıgı haberinde. Israil'in Ürdün \e Filistinlilerle sürdürdügü "Bağlantısız ve kısmi" banş görüşmelennın başansızlıkla sonuçlandığını kaydederek bunun nedeninı söz konusu görüşmelerde Arap haklarının göz ardı edilmesine bagladığını ifade ettı. Saqr. -İsrail her türlü saldırgan ta\ ırianna ve güç gösterilerine rağmen ülkesine banş, güvenlik ve isrikran getirmek(e başarısız olmuştur. Banş ve işgal birbiriv le tanıamıv la ters düşen \e asla bir arada kullanılamavacak iki kavramdır. İsrail, işgal edilmiş Arap topraklanndan çekilmediği takdirde ne bugün ne de bir başka zaman bölgede banş sağianamayacaktır" dedi. Bılındığı üzere Benjamin Netanyahu daha önce bır Rabin'in dul eşi İsrail'i terk edecek açıklama vaparak Israıl tarjfından 1%"" \ılında işgal edilcn GoLın tepelcnnı a^la lade etmeveceklerını bıldırnııştı FİIİStin: İsraıl'dekı başbakanlık seçimlerini millıvetçi Lıkud lideri Benjamin Netanvahu'nun kazanmasindan dolavı büvük şaşkınlık ıçınde olan Filıstınlı yetkılıler. \enı bir vönetımın Ortadoğu barış sürecini tchhkejc sokmavacağını ümid ettıklerini kaydcttıler Fılıstın Mali\e Bakanı Zohdi Nashashibi gazetecılere vaptığı açıklamada. "ABD \e Rusva önderiiğinde sürdürülen barış sürecinin herhangi bir hükümetten çok daha önemli olduğuna inaııiMirunı. Bu ııluslararası bir süreçtir \e her şartta de\am etmelidir. l lııslararası tnplum Ortadoğu'da banşın sağlannıasıv la >akından il^ilidir \e kanıuov u baskısı Sörtişmelerin son turunun en kısa /anıanda uerçekleştirilmesi için >eterli olacakrır" dedi. HAMAS: Filistin terör oryutıı HAMAS sağcı üder \eian\ahıı'nun seçımde elde ettıgı galıbıvetı "Filistinlilere Ârapiar'a karşı sa\aş iianı" arak vorumlarken Fıhstın kj\ ııakli dığer bır örgut olan Fıfistın'ın Kurtııluşu İçin Demokrasi Cephcsi de bır açıklama vaparak "Genişleıııe. \erleşim bölgeleri Arap karşırı polirikaları \aıılısı olan Netanvahu'nun zaferi İsrail halkının banşa karşı oldugunu gösteri\or"dedı. MlSir: Mısır hükümet ga/etesı Al-Ahram'da seçim sonuçlamla ılgıli yapılan açıklamada "Banş sürecinin tekrar başlaması zaman alacaktır. fakat devam edeceğine inannoruz. Bu sorunlann çıkmatacağı anlamına gelmez. İşçi Partisi ile Likud arasındaki özellikle de Golan tepeleri \c Kudüs ile ilgili düşünce farklılıklan sorunlara >ol açacaktır" denıldı Netanyahu her iki koııunun dd hıçbır şekılde tartişmaya yanaşnıadıgını açıklamıştı İrSll: Iran. Israil seçım sonuçlarının ABD\e Arap dünyj.sindakı ban> taraftarlarını hayal kınklığına uğratacağını beİırttı Iran de\ let radyosu "İsrail liderleri terör >e saldırganlık politikalanna devam edeceklerini göstermişlerdir. Bunun yanında liderinin değişmesiyle İsrail'in genel polirikasının değişeceğini /annetnıiyoru/" \orumunda bulıındu Dış Haberier Senisi- Israıl'de dün gerçekleştirılen seçımlenn sonuçlan ülkede büyük şaşkınlık yaratırken geçen kasım ayında düzenlenen suıkastta hayatınt kaybeden eski Başbakan İzak Rabin'in dul eşı Leah Rabin de bır açıklama yaparak ülkeyi terk etmek için hazırlanmaya başladığını belirtti. Sağ kanadın lideri Benjamin Netanyahu'nun seçimleri kazanarak ıktidan elde etmesının şoku içınde olan Leah Rabin'in İsrail televizyonuna verdiği demeçte her an başka bir ülkeye göç edebilecegını befırterek "Ba\ ullanmı toplayıp en kısa zamanda buradan uzaklaşmak istiyorum'" dedigi ıfade edıldi. Eşınin ölümunden sonra görevi de\ralan Peres'i de İsrail halkına Rabin suıkastının önemini veterınce aktaramadığı için eleştıren Leah Rabın "Peres'in seçim kampanyasındaki başansızlığını Rabin suikastını etkili bir biçimde \ urgulavamamış olmasına bağlıyorum*' dedi Seçım kampanyası sırasında kendısıne bu konuda danışılmadığını da sözlerine ekleyen Leah "Bu suikasttan olabildiğince vararlanılmasını tavsive ederdim" vorumunu yaptı. Leah. oııceki gün de bır açıklama yaparak barış surecınin geleceğının yalnızca Peres \e partısınin ıktidara gelmesıyle tamamlanabilecegini ifade etmışti. Rabin'in dul eşı ayrıca Netanyahu'nun seçilmesi halınde kendisiyle çalışmayacağını ve kendisine destek vermeyeceğını de açıklamıştı. Leah Rabin eşınin öldürülmesinin ardından Netanyahu'yu, ülkede bir nefret ortamı yaratarak hükümet ve barış polıtikasına karşı gerçekleştinlecek olası saldınlara ortanı hazırlamakla suçlamıştı. Son Likud hükümetmin mımarlanndan ArielSharon da ordu radyosuna >aptığı açıklamada. seçım sonucunun 1993 Oslo Anlasnıasf nın gü\enılırlığine kuşku düşürdügünü belirterek "Alınan sonuçlar. Oslo Anlaşması'nın getirdi0 sonuçlann halk için tatnıin ediciolmadığınıgösteri>or'"dedı. Fılıstmlılere sinıriı özerklık tanınmasını öngören Oslo Anlaşmdsi. Peres. Rabın \e Filistin De\let Başkanı Vaser Arafat'ın da Nobel Banş Ödülü'ne lav ık görülmesnıe neden olmuştu. . Israıl seçim sonuçlarına herhangi bır yorumda bulunmaM reddederken dığer A\ rupa ülkeleri Ortadoğu'da banş surecınin >j\as da olsa devam edeceğıne ınandıklannı açıkladılar. Norveç \e Ispanya dışışlerı bakanları haber ajanslarına ayn ayn yaptıklan açıklamalarda. ııluslararası camianın da baskısıyla Netanydhıı'nun barış siırecını sonuçlandıracağına inandıklarını kavdettıler. POLITIKADA SORUNLAR ERGUIN BALCI İsrail Seçimleri Israil seçimlerini kıl payı farkla da olsa sertlik yan- lısı sağcı Lıkud Partisi'nin lideri Benjamin Netanya- hu'nun kazanması, israillılerin Şimon Peres tarafın- dan savunulan "banşa karşı toprak" ilkesini benim- semediğinı gösterıyor. Seçım sonuçları bölgede çok önemli gelişmelere yol açacak niteliktedır. Netanyahu'nun başarısının Ortadoğu barış süre- cini öldüreceğinı söylemek biraz aşırı karamsariık olabılir. Ancak barış sürecinin ağır yara aldığı ve hı- zının yavaşlayacağı kesin. Netanyahu. Israil'in güvenliğının toprak vermekle değil. toprakları elde tutmakla sağlanabileceğine ına- nıyor. Likud lideri bu bağlamda Surıye'ye Golan te- pelennın gerı verilmesını kabul etmıyor. Netanyahu Suriye'ye güvensızliğinı son Lübnan bunalımı sırasın- da açıkça ifade etmışti. Başbakan Şimon Peres, Hiz- bullah'ın saldırılanndan ötürü sadece Iran'ı suçlayıp Surıye'nın adından söz etmezken Netahyahu CNN'e verdiği demeçte Şam'ı sert biçimde suçlayarak "Su- riye biryandan Israil'le barış görüşmelen yaparken öte yandan Hizbullah'ın Israil'e saldınlannı destek- liyor. Bu durum devam edemez" demişti. Lıkud lideri. Filıstinliler ve Ürdün'le yapılan anlaş- malara uyacağını, ancak Filistinlilerin özerkliğini ge- nışletmeye yönelık yeni anlaşma yapmayacağını be- lirtiyor. Daha öteye, Batı Şena'da yeni Yahudı yerie- şim bölgelerı kuracağını veteröre karşı mücadele için gerekirse yöreye Israil askerlen göndereceğinı belir- tiyor. Netahyahu bağımsız Filistin devletine kesinlik- le karşı çıktığı gibı, Doğu Kudüs'ü de Filistinlilere ver- meye niyeti olmadığını her fırsatta vurgululuyor. Şimon Peres, seçim kampanyası sırasında yaptı- ğı bir konuşmada haklı olarak "Netanyahu ıktıdara gelırse Israıl"ı yüz bınlerce Filistinlinin jandarması yapacak "demişti. • • • Netanyahu'nun seçim başarısının ilk önemli sonu- cu herhalde Surıye ile gerginlik olacaktır. Nıtekim Su- riye, dün Israil seçimlerinin sonuçlarının açıklanma- sından sonra yayımladığı bildiride Tel Aviv'i uyararak "Golan tepeleri iade edilmeden hiçbir zaman banş olmayacağını" belırtmiştır. İsrail-Suriye barışı olmadan Israil'le Lübnan arasın- da da barış yapılamayacağı açıktır. Bu ortamda Gü- ney Lübnan'da Hizbullah'ın Israil'e karşı saldınlannı yoğunlaştırması beklenebılır. Urdün Kralı Hüseyin'in de Israil seçimlerinin so- nuçlarından derın düş kırıklığı duyduğu düşünülebi- lır. Kral Hüseyin Israil'le 1994'te imzaladığı barış an- laşmasını Suriye-lsrail anlaşmasının ızleyeceğini umuyordu. Küçük Kral böylece israıl'le anlaşması- nı, çoğu Filistinlı olan halkına satabilecek, kamu- oyundakı kuşkuları yatıştırılabilecektı. FKÖ lideri Yaser Arafat ise herhalde Israıl seçim- lerinden en ağır darbeyi yıyen Arap liderıdir. Arafat, umudunu Şimon Peres'e bağlamıştı. Peres'in iktida- rında Filistinlilerin özerkliği genışleyecek, ileride bel- ki de bağımsız Filistin devletine gıden yol açılacak- tı. Bu da Arafat'ın gerek içeride gerekse dışarıda du- rumunu güçlendirecekti. Oysa şımdi Filistınliler ara- sında Israil'e karşı tepkı artacak, Tel Avıv'le barışa karşı olan HAMAS gibi sertlik yanlısı örgütler güçle- necek ve Arafat çok zor durumda kalacaktır. Israil seçimlerinin soğuk duş etkısı yaptığı diğer bir lider de kuşkusuz ABD Başkanı Clinton'dır. Kasım ayında seçime gidecek olan Clinton seçmenlerin karşısına "Ortadoğu'ya barış getıren başkan" ola- rak çıkmayı tasarlıyordu. Clinton bu amaç doğrultu- sunda tüm ağırlığını Şimon Peres'ten yana koymuş- tu. Netanyahu'nun başarısı ile Sunye-lsraıl barışının rafa kalkması, Israıl-Filistin banş sürecinin de belir- sızlığe sürüklenmesi, Clinton'ın umutlanna ağırdar- be indirdi. • • • Ya Türkiye nasıl etkılenir Israıl'deki seçim sonuç- larından? Türkiye, Ortadoğu'da banş ve istıkrarın bır an ön- ce kurulmasından yanadır. Bu bakımdan barış süre- cinin tehlikeye düşmesı Ankara'yı kuşkusuz kaygı- landırır. Türkiye'nin Israil'le askeri işbirliği anlaşması imza- lamış olması ise, yeni dönemde Ankara'nın başını iyi- ce ağrıtacağa benzıyor. Gerginleşen ortamda, Tür- kiye Araplarla banş sürecini aksatan, Filistinlilere hak- larını vermeyen, sertlik yanlısı Netanyahu'nun aske- ri müttefiği olarak sahnede boy gösterecektir. Bu ol- gu da, bölge ülkelerinın Ankara'ya tepkilerinin daha da yoğunlaşmasına yol açacaktır. Türkıye'nin tek tesellısı olabilir: Her fırsatta ülkemiz aleyhinde faalıyette bulunan Suriye, bundan böyle Netanyahu'nun İsrail'i ıle uğraşmaktan Türkiye'ye fazla zaman ayıramayacaktır. Hafız Esad şımdi Golan'ı Israil'den geri almaya çalışsın. GUNEY LÜBNAN İsrail devriyesine saldın: 3 ölü • Seçim sonuçlannın açıklanmasından sonra meydana gelen patlamayı İran destekli Hizbullah örgütü üstlendi Dış Haberier Senisi - Önceki gün yapılan Israıl seçimlerinde sağcı Likud liden Netany-ahu'nun seçimleri az farkla kazandığının haberinin duyulması ile birlikte Güney Lübnan yeniden saidınlara sahne olmaya başladı. Hizbullah mılitanlannın dün Giiney Lübnan'daki Marjayun kasabasında gerçekle^tirdıklerı saldırıda 3 Israıl asken öldü. 5 askeı de yaralandı. Mılıtanlar patlamayı bır İsrail devriyesinm geetiği sırada gerçekleştırdiler. İsrail vanlısı üüvenlik kaynakları. yaralı askerlerden birinin durumunun ağır oldugunu kaydettiler. Saldınyı üstlenen Iran destekli Hizbullah örgütünün açıklamayı Beyrut'tan yaptığı bildirildi. Bilındiği üzere Hizbullah örgürti Ortadoğu barışını desteklemıyor ve her fırsatta banşı engelleyicı saldınlarda bulunuyordu. Israıl tarafından tek yanlı ılan edilen '•güvenlik bölgesinde" bulunan Marjayun"da bu bölgeyi kontrol eden İsrail askerlenne yardımcı olan Güney Lübnan Ordusu'nun karargâhı bulunuyor.