Katalog

31 MART 1996 PAZAR CUMHURIYET SAYFA EKONOMI / YATIRIMCI REHBERI BORSA VERİLERİ Hıss« Soıetlen Işlen Hacnı (mılyar TL) Işien Mıktan (tnılyon) Bıleşık Endeks Malı Endeks Sanayı Endeksı Repo Pıyasası Işlem Hacmı (mılyar TL) Haftalık Faız (Yıllık Ağırlıklı Ortalama %) Ayhk Faız (Yıllık Ağırfıklı Ortalama %) Tahvıl Pıyasası Işlem hacmı (mılyar TL) Tescıl Pıyasasılşlem hacmı(mıtyar TL) Onceki Hafta 80 893 11 740 68096 59 60331 76 74930 89 303 015 92 73 91 04 32 173 771 442 Geçen Hafta 60 683 7 287 67045 18 59793 46 59793 46 298 755 89 74 90 74 37 925 908 225 Değışım % 24 96 -37 93 1 54 -0 89 -1 76 -1 41 3 22 0 32 1788 17 75 BORSADA GEÇEN AY MeıAul Kınıat Mı ULUSAL PAZAR Adana Çım A Adana Çım B Adana Çım C Akal Tekstıl Akbank Akçımento Aktrf F Aksu Ipiık Aksa AktaşE AlarkoH Altemat B AlarkoSan Altınyıldız AnactoJu Cam Anadofu Bıra Arçelpk Ardem AseJsan Aksıgorta A Dolu &g Atlas Yat O Atlantıs Y O Aygaz Bagfaş Bekoleknık BoluÇ Bossa Bnsa B<xusan BatıÇ Bursa Çım Bugun Vayın Bumerang Burçefık ÇBS Boya S ÇBS Boya Y Çelık Halat Çemtaş Ç Çtmsa Cımentaş Ç Kale Çım CU Sıgorta Ç Ova Elek Çumra Kağıt Dardanel Demtrt>ank Denızlı Cam Derımod OevaH Deva H YENİ Dışöank Drtaş Dogan DetnırY O Oogusan Doğan Hold Doktaş Duran Ofset Ecz Başı I Ecz Başı Y Ecz Başı Y E Iplık EgeB Ege Endust Ege Gubre Ege Profil Ege Seramık Emek S Emınış Amb Emsan P Ç Emsan B Y EnkaH Egeplast Erbosan Erayas B EreÇjlı D Ç Esbanfc Esem Evren Yat O Factofınans Fenış AJumı Fınans F K Fınansbank Fngo Pak Garantı B Gedız Ip Y Gentaş Global M O Gfobaf Yat O Göttaş Çım Good-Year Gubre Fabr Guney Brra Guneş Sıgor Hektaş HalkS Hurnyet Haznedar T Ihlas H Ikt F Kir Inîema IşBA IşBB IşBC IşB K I M Pıston Izmır D C Izocam Kaplamın Kartonsan Kav Koç Holdıng Koç Yatırım Kepez Elktr Kerevıtaş Keıebek Mob Konya Çım Kofdsa Konrteks Koytaş KarsuT Kutahya P Luks Kadıfe Marmans AY Makına T Maret Medya Hold Merko Metaş Mıgros Mıllıyet G Mılpa M MartıOtel Mardın Çım Marehall Mutlu Aku M Yllmaz Y Nergıs H Netaş Oysa NığdeÇ Net Holdıng Net Tunzm Okan Tekstıl Olmuksa Otokar Otosan Oz Fınans F Parsan PegProfilo Petkım Pımaş Pınar Su P Kent Tur PmarEt Pınar Sut P SütYENI Pınar Un Pölylen Petrol Ofisı Raks Rant Fın K Raks E E.A Sabah Yayın Sabah Pazar Sarkuysan Sıfaş ŞışeCam Soktaş Sıemens S Pamuklu Sonmez F Tat Konser Tuborg Tekstılb Tetetaş TransturkFr TH Y Tîre Kutsan T Kalkınma B Tofaş Oto F Tofaş Oto T Trakya Cam Transturk H TSKB TDemırdöfcum Tukaş Tumteks T Tupraş Turcas Pet Tutunbank Usaş UşakS UKİ Konfeks Unye Ç UşakS VakrfFK Vakıf FKY Vestel Vakıf Yat O Vıkıng K Yasaş Yapı Kredı Y Kredı YO Yunsa Mart sonu rıyltı Haflalık YfeHe 13000 8500 2500 9?00 7300 69000 3900 7800 26000 400000 26000 3260 30000 22000 5700 6500 9400 20750 6400 19000 5400 1700 122S 16000 24500 8100 3750 7600 25500 17250 25000 13750 7400 900 135O0 3060 2700 6000 33500 44000 45500 14750 11250 36000 17250 3100 2750 10500 18000 3200 3000 3450 7500 800 5300 4150 13000 12000 7200 9500 16500 9300 26000 27500 6300 18250 20500 2575 21500 4050 8000 18750 30500 10000 43000 8300 1325 14250 1400 6100 35000 3950 4700 38000 6700 24500 27000 5000 1925 26OO0 28500 7800 16000 8400 11000 120O0 3500 11750 17000 3600 20000 1900000 125000 7900 325000 14000 1675 9600 17500 27000 41500 21500 20000 45000 6000 11000 17500 26000 34000 4050 25000 5500 7000 4360 1700 27500 1800 7700 3100 76000 1950 3800 5500 12250 7100 17500 990 5700 22000 9200 3700 28500 3200 17750 35000 245O0 2750 11500 19750 52000 12500 3800 3800 13500 11000 9400 9500 31S0 23000 28000 4350 17500 1675 3600 13500 4100 14250 29500 25000 6300 15500 43500 45000 2325 32000 68000 17000 14000 6100 8200 11000 10750 1225 3600 8500 18500 18000 17250 24500 1925 150000 16500 6300 11750 4250 4000 13500 2150 14500 4450 5400 1025 6600 1 96 7 59 4 17 -4 17 20 56 9 52 -4 88 -3 70 000 -2 44 -7 14 7 14 -6 25 -6 38 -t 72 -5 80 4 44 1 22 1 59 22 58 1 67 -4 23 -10 91 -1 54 000 1096 -6 25 2 70 4 08 548 8 70 784 -6 33 -5 26 3 85 7 58 -8 47 4 76 563 2 22 15 19 -9 23 -2 17 -10 00 548 -3 13 -6 78 2 44 -1 37 -8 57 769 -5 48 000 -3 61 1 92 -6 74 -1 89 -7 69 -6 49 17 28 294 -7 00 400 1 85 -4 55 2 82 12 33 4 63 8 51 19 12 17 65 -8 54 -6 15 -16 67 238 -1 19 364 1 79 6 67 339 769 -7 06 -4 08 1 59 000 -3 92 1 82 -3 85 -3 75 55 22 000 -1 27 000 909 4 76 7 69 6 67 -9 62 556 -1 37 6 98 500 4 17 3 66 000 -8 20 -8 22 -1 03 7 89 5 26 15 28 11 69 4 76 -5 26 -6 25 1000 14 75 -7 14 -1 45 1 25 -3 85 12 24 -5 41 1 16 -9 33 784 -6 49 -2 53 877 1 33 -2 50 000 15 79 -3 92 9 23 11 11 -3 41 -10 94 -6 38 5 75 -7 50 -6 56 4 92 -6 58 -4 11 -5 77 -3 51 -9 80 1 28 1034 385 1304 -5 00 1000 -2 22 -6 93 -3 06 1 56 000 1 82 5 43 -6 67 -14 10 -12 20 3 57 -1 20 -1 72 7 27 2 04 -1 56 -16 22 -1 14 1 12 -5 10 3 03 8 11 1 49 -5 08 -10 29 7 87 4 76 -2 27 -5 77 494 494 2 78 -5 26 -5 48 -2 00 -3 75 6 25 3 13 -1 56 32 02 1 19 256 14 89 -4 44 -3 33 3 49 -3 57 -2 38 000 DEĞİŞİI» Aylık Yıllık Yizöe Yürte 18 18 1333 13 64 1796 14 13 11 29 9 86 18 18 -1 89 000 7 14 1404 1321 18 92 -16 18 10 17 28 77 45 61 -3 03 68 89 43 53 1 45 6 52 28 00 9 26 17 39 8 70 15 15 18 60 6 76 25 00 34 15 4 23 7 14 22 73 15 09 12 50 6 25 3 08 538 22 97 67 61 9 22 -18 18 -11 54 -4 62 20 88 -6 67 4 35 20 75 20 00 1 47 8 70 256 7 07 3 75 8 33 29 03 35 85 26 67 29 41 4 12 000 000 308 19 67 22 39 39 19 238 800 12 68 14 77 27 08 -4 76 000 12 16 8 16 556 1 82 43 53 4 48 23 44 11 90 -4 48 13 56 16 67 20 00 -23 08 11 59 60 00 1 79 25 81 25 49 27 27 7 32 21 21 7 69 27 72 2 86 30 91 -9 09 29 63 19 05 2 60 484 4 95 3 08 12 94 -4 11 588 38 33 65 38 15 94 465 6 25 000 96 63 6 12 286 15 71 204 20 88 1 41 24 29 21 43 37 50 16 13 28 33 24 00 2 70 8 33 49 02 46 67 208 4 41 25 00 -3 41 12 31 000 29 58 62 64 11 76 8 47 -7 79 2 78 60 66 3 77 6 12 38 60 -13 33 16 28 16 85 11 76 -5 26 23 60 22 08 9 20 -7 35 22 67 9 80 -4 40 -1860 1356 28 57 16 92 3 53 26 67 20 41 16 28 16 67 19 23 -5 43 7 14 10 71 0 00 -10 53 11 69 5 66 171 11 12 33 42 86 19 44 33 15 11 84 2 41 1385 41 18 9 52 5 77 18 46 7 14 22 22 1455 86 51 60 38 70 21 25 58 750 -4 92 230 18 68 250 -1 49 64 56 70 00 69 49 55 93 86 09 200 00 87 95 95 00 38 67 56 86 6 12 113 11 76 47 66 04 48 20 113 11 91 84 166 03 39 13 300 00 151 55 70 00 70 14 61 62 30 67 97 56 87 50 74 71 72 88 40 82 132 56 41 75 32 14 30 43 82 43 54 43 35 00 50 00 76 32 66 04 26 39 11691 29 31 -7 69 85 48 1698 108 45 61 54 89 47 75 34 48 15 89 04 1364 29 03 85 96 127 40 66 67 122 22 108 70 41 79 129 17 25 68 23 81 83 33 44 83 102 78 36 67 119 15 50 88 35 00 45 45 53 06 165 22 53 85 50 88 66 00 3045 63 79 60 92 253 62 59 09 83 72 93 81 56 10 31 37 169 23 140 00 12 36 71 11 153 66 78 13 108 00 79 78 64 71 46 67 20 00 89 19 75 37 51 11 140 00 95 12 8 57 3441 49 06 49 77 80 00 45 65 71 43 52 17 68 75 107 50 147 13 92 31 57 89 7 14 80 33 257 14 85 71 30 77 35 00 72 41 54 93 42 86 109 64 70 00 107 55 71 43 92 50 37 78 63 44 107 45 137 50 272 88 59 09 20 34 116 05 35 62 28 09 27 54 70 37 184 62 243 37 23 08 26 79 66 67 145 00 77 42 85 48 92 68 67 74 50 60 100 00 46 15 60 71 85 51 56 67 66 67 1455 142 11 10741 61 11 37 25 39 58 188 00 50 00 26 15 100 70 49 37 103 92 68 00 61 46 12 99 30 43 49 47 91 04 968 109 88 105 88 287 30 38 98 77 42 73 39 67 87 41 67 41 67 72 09 85 57 70 79 127 91 60 42 78 57 106 25 77 46 250 75 183 33 166 67 132 76 53 57 74 70 39 06 11600 38 51 11 86 Hisse senetleri, mart ayında da Hazine kâğıtları ile çekişti Borsa, lîderliği bırakımyor HACERGEMİCİ Vılbaşından bu vana borsada \ aşanan çıkış, mart a> ında da sur- dü Ay ıçensınde >uzde 10 7'lık getın ıle lıderlık koltuğunu yıne kımse>e bırakmayan borsavı ha- len vuksek sevıyelerde seyreden Hazine kâğıtları ızledı ANAP-DYP hukumetının ku- ruiması ıle pıyasalardakj beklentı sona ererken 3 mart gunu ımzala- nan hukumet protokolu de moral- lennyukselmesınısağladı Koalıs- yonun ılk haftasında hısse senet- len ortalama yuzde 2 6 oranında değer kazanırken hukumetın kıt- rulmasının ardından I2 avhk bı- lançolar da borsaja destek verdı Mart a>ına 60 bın 546 puandan adım atan borsa bıleşık endeksı, ay ortalannda bırgenelge knzı ya- şamasına karşın ay >onunda 67 bın 45 puana ulaştı Ay ıçındc borsanm onunu ke- sen en onemlı olay ıse SPK'nın borsaya yonelık ışjem esaslan teb- lığı ıdı İMKB ıle SPK. başkanlannı bır- bınne duşuren ve borsada duşuşe neden olan genelge de İMKB- Yatırım araçlarının aylık getirisi (%) Faızler, net ve donem sonu olarak hesaplanmıştır Repo faızlen İMKB venlendır Dovız ve altın, serbest pıyasa fiyatıdır oı S 00 o> •"'" rao rfO r n O Û S X 1 ş S ş SPK ve Takasbank >etkılılennden oluşan komısyonun de\re>e gır- mesıyle>umuşatıldı Martayı Hazınebonolanda ge- tın bakımından cazıbesını surdur- dü Marta>ında326 9tnlyon lıra- lık ıç borçlanma yapan Hazine, halka arzla da ^ansını denedı 6 marttaduzenledığı I I2gunlukbo- no ıhaleMnde bıle$ık faızı yuıde l I2">e kadar çeken Hazine bun- dan sonra uç bono ıhalesı ve bır halka arz açtı Ancak pıyasalarda ıstıkrar paketı beklentısının gıde- rek artmaM, faızlenn bıleşık baz- da yenıden yuzde I44 lere kadar tırmanmasına ncden oldu 28 marttaduzenledığı 118 gunluk bo- no ıhalesınde bıleşık yuzde 144 yıllık net yuzde 103 faızle 13 4 trıKon lıralık satış yapan Hazi- ne ">ı onumuzdekı gunlerde >ıne zorlu bır donem beklıyor Bu arada do\ ız de mart ayında çıkışta olan bır başka yatınm ara- cıydı 7ü bın lırayı da aşarak 71 bın kapılannadayanan dolann ay- lıkgetıriM>uzde64'ubuldu Mart ayma45 bm 200 lıradan adım atan mark ıse vuzde 5 8'lık artışla 47 bın 850 lırava kadaryukseldı Ko- alı;>\onun DVP kanadının sık sık 'Devaluasyon olmayacak" yonun- dekı u>arılanna kar^ın dovızde alıma yonelık hareketlılığın de- vam ettığı gozlenıyor Moodys'ten geri adım \ORK(AA)-Dunvanmondegelen kre- dı derecelendırme kuruluşu Moodv's, ABD"nın kredıbıhtesıne ılışkın uyamını gerı ı,ektı ABD"nın, "gelecek haftaki Hazine bonosu \c tah- vil geri ödcmelerini yerine gerircmcmesi halinde, ABD Ha/ınesi'nin haJen AA A olan krvdi notunu düşureceğj" uyari;>ında bulunmu^ olan Moody s. şımdı de ABD'nın bu borç gen odemelerını yen- ne getırecegmden emın oJduğunij bıldırdı Moody's Investors Servıce'ın (Moody's Yatırım Hızmetlen), ABDyonetımının kredıbılıtesıne ılış- kın uyansını, dun gen çektı Ancak Moody s, fe- deral devletın borç odemelerını yenne getıreme- mesı ıhtımalme karşılık. ABDyonetımı ıle Kong- re arasındakı butçe muzakerelennın ızlenmeye de- vam edılecegını belırttı Moody's. ABDHazınesı'nınkredıpuanınaılış- kın uyansını gen çekmesıne gerekçe olarak, "\BD'nin \asama organı Kongre'den perşembe gunu grçen, borçlanma Iimitini 55 trihon dolara çıkarma karannı" gosterdı Devlet Bakanı Ufük Söylemez: Özelleştirmeyegaz vereceğiz İZMİR (Cumhuri.vet Burosu) - Devlet Bakanı Uftık Sö>lemez, Türkı- \e'nın O7elle>tınnede 10 yıldırağırhareket ettığını belırterek bundan sonrakı sureçteözelleştırmenın tı- tızlıklc>apılacağını veda- ha suratlı adımlar atılaca- ğını soyledı Soylemez. Izmır gezı- sının ıkıncı gununde DYP Izmır II Merkezı'nı zıya- retettı Söylemez, partılı- lerle>aptığı goruşmede ANAYOL hukume- tıne destek ısterkenatamalarveozeileştırme konulannadadeğındı Sovleme7, ozelleştır- menın, vasal zemın ıçınde, tum sosyal sonuç- ları duşunulerek tıtızlıklc vapılacağını vur- guladı Turkı>e'de, ozelleştırme konusundakı ılk cıddı adımın. 1994 yılının kasım ayında, Özelleştırme Yasası'nın Meclısten çıkarıl- masıyla atıldığını belırten Soylemez >oylekonuştu " Bu yasaylâ.özefleştinnenin cıddi altvapLsı gcrçcldcştirildi. 1995 >ilı ise ozellcştirmede uv- gulama yılı oldu. Bu tarihte ozellı^en kuruluşlar. bugun kalıcı btçtmdc >e kârlı olarak faalnetlennı surdunıvorlar. De\ letinsucukvepatiskau ret- mc de\ri kapanmıştır. Devkt. aslı gorcvierinedön melidir, do- necektir. Turk Tclekom'un o/cllcşm«iııde \aşanan gecik- mekrin bu ulkeve /aran. mıharlarra dolar- dır. O/elleştirmede biradım ikrİHkı adım ge- ri gidcrsck tabıı ki enflasvondan ;ıkâ\et ede- ri/. Hukumetolarak hod(.fimı/.o/»'lk"jrınne- nin şeffaf vc \asal ^emınde vapılmasıdır" Devlet Bakanı Ufuk Sojlemez burokrat atamaları konusunda da, "Buatamalannale- lacek vapılmasının ulke>e varar sağlama>a- cağını" belırttı Aryantin de Son Tango EROL BALKAN, Hamılton College. \'e» York IERİNÇ VELDAN, Bılkent Üniversıfesı, Ankara 1 Tekila etkisi sürerken ekonomi K apıtalızm son onyıl- dır onemlı değışım- lergeçın>or Vetmış- lı vıllardagırdığı bu- nalımdan çıkış yolla- nnı fınansal de-regulasyon ve ozelleştırmede bulan kapıtalızm dunyada hızla bır entegrasyonu sağlıyor Fınansal sektorun reel sektorden aynşması ve fınansal pıyasalann bır gazıno ekonomısı gorunumu alması. bu sürecı daha da hızlı kılıyor Artık zaman ve mekân da ıç ıçegeçmış bırdurum- da Fınans sermayesı reel sektorle gobek bağını kesıp kendı bas,ına tamamen spekulatıf amaçlarda dunyayı dolaşıp duruyor Bılgı ve ıletışım teknolojılenndekı gelı^ meler de bu entegrasyona kolav - lık sağlamakta Bugun yalnızca dovızpıyasalannın gunluk hacmı 1 5 tnlyon dolan geçmış durum- da Burundunjaulkelennın yıllık toplam tıcaret hacmı neredey se bu kadar Ayrıca 9O'lı yıllara damga- sını vuran bır dığer olgu da kısa donemlı sermaye hareketien, ya- nı sıcak para Yalnızca 1993-94 yıllanndayaklaşık 150 mılyar do- lara varan spekulatıfamaçlı fınans serrnayesı bırçok gelışmekte olan ulkenın sermayepıyasalanna gınp çıkıyor ve berabennde de daha on- cekı donemlerde gorulmemış bır belırsızlık getınvor Bu surece ek olarak. bu ülkelenn borsalannda hisse senedı ve tahvıl fıyatlannda yapav olarak muazzam bır artış sağlıyor Artık merkez bankalan para po- lıtıkası uygulamaktanacızdurum- dalar Kısadönemlısermayehare- ketlen varolan butün dengelen bır andabozma>a\etıvor Meksıkave Turkıye'de >aşanan malı knzler bunun somut gostergelen Bırçok ulkede hayat standartlannın bıraz yukselmesı ve hatta bunu duşuk bır enflasyonla becerebılmelen. bu ulkelerde uv gulanan ıktısat po- lıtıkalannın tartışılmasına. hatta Turkıye gıbı bırçok ulkede de adapte edılebılırlığın duşunutme- sme kadar vanyor Işte enflasyon konusunda en azından kısa do- nemde başanlı olmuş Arjantın de karşımızda yenı bır başan modelı olarak durmakta Bu nedenle bu yazımıza Arjantın'ı konu etmek ıstedık Bu başarının nelere mal oiduğunu sergılemek ve bunun kı- sa donemde gerçek bır başan sa- yılamayacağmı ırdelemek ıstedık Arjantın'de tango yapılmıyor ar- tık tnsanlar sokakta dans etm ıy or- lar. çunkü bu olayı vaşayan genış emekçı kesımlen ıçın durum hıç deanlatıldığıgıbıparlakdeğıl Iş- sızlığın arttığı, gelır dağılımının korkunç olçulerde bozulduğu ve reel ekonomının genledıfı bır ul- ke Arjantın Ve ılenye donuk faz- labır beklentı deyok gıbı Arjan- tın bır anlamda Godot'yu beklı- yor ve son tango hazırlıklan de- vam edıyor bu arada Bıldığımız gıbı 1994 ve 1995. ulusal paralannı sınırsız bır fınan- I995'te fınansal kri/in etkisinden kurtulamavan Arjantin'dc işsizlik viiksek boyurJarda. sal serbestleştırme soylemı altın- da komertıbl kılarak uluslararası se'rmave hareketlenne açılmış bır dızı ekonomıde -once Turkıye. da- ha sonra Meksıka ve Arjaniın- peş peşe fınansal krızlenn vaşanması- natanıkoldu AvnıOcak I994'te Turkıye'deolduğugıbı, 1994 Ara- lığı'nda Meksıka'dadacan ışlem- leraçığı spekulatıf sermaye hare- ketlennınyarattığışışkınlığedaha fazla davanamamış ve dov ız kuru- nu patlatmıştı Meksıka knzının yansımalan 1995 bo>unca tum dunya finans pıyasalannda kendı- nı hıssettırdı Az gelışmış dunya- da )enı rastlanan bu tıp krız dene- yımı. tekila etkısı olarak anılagel- dı Bız bu yazıda. tekila etkısı altın- da bır başka Latın Amenka ulke- sının -Arjantın'ın- enflasvonla mucadele altında vaşadıgı dene- timsız finansal lıberalızasyon \e dolanzasyon denevımının sonuç- lannı araştiracağız Once Arjan- tın'ın 1990 sonrası ekonomık po- lıtıkalarını tanhsel gelışımı ıçınde tanıttıktan sonra, knz surecını ve Merkez Bankasf nın knz ıdaresı polıtıkalannı ınceleyeceğız Yazı boyunca da gerek Turkı\e gerek- se ekonomi polıtıkasi vazını açı- sından çıkarsamalarda bulunmaya çalı>acağız 1980'ler boyunca Anantın eko- nomısının temel sorununu kamu sektorundekı olağandışı açık ıle bu açığın ozel sektor tasarrufla- nnca kapatılması olguları oluşlu- ruyordu Bıze hıç de yabancı ol- mavan bu koşullar, bıryandan da uluslararası fınans pıyasalannda yaşanan borç krızıvle bırleşınce Arjantın 1990'a vılda yuzde 135O"ve varan bır hıperenfla.syon, ulusal para bınmının çoktuğu bır malı yapı ve denn bır knze suruk- lenen sana\ı sektoru ıle bırlıkte gırmek zorunda kalmıştı Bu ko- şullar altında ulusal ekonomıde para bınmının anlamını yıtırdığı bır demonetizasyon surecı ya^anı- vordu Dolayısıvla 1990 sonunda çok daha kapsamlı bır reform paketı- nın uvgulanma gereklılığı tartış- masız olarak kendını kabul ettır- mış durumdavdı Bu paketın en onemlı unsurlan asgan uç amaca hızmet etmeiıydı (11 Kamu den- gelerınde surdurulebılır bır den genın saglanması, (2) Demonetı- zas\on surecının gen çevnlmesı ve lıkıdite talebının canlandınlma- sı,(3)Dışkredıkuruluşlan ıle olan malı ılışkılerınyenıden duzenlen- mesı. 199rınMart'Nısana>lann- da uyguiamaya konulan komerti- bilite planu bu hedeflcrc ulaşmak ıçın hazırlanmış olan genış kap- samlı bır projeydı Konvertıbılıte planının ana unsurlan bır yandan para polıtıkasının kurallannın ye- nı bıryasal duzenlemevledeğıştı- nlmesı vefınansal sıstemınkural- sızlaştırılması (de-regulasyon) gı- bı malı tedbırlere, dığer yandan da odemeler dengesınm sermaye ka- lemlennın tamamıy la serbestleştı- rılmesı ve reel uretım sektorlenn- de kapsamlı bır özelleştırme gıbı yapısal donuj>umlen hedefiıyordu Bu programın en onemlı ayağı- nı kamu kesımıneyonelık reform- lar oluşturmaktavdı Buna gore Arjantın ulusal para bınmı peso. bıre bır bıçımde Amenkan Dola- n'na sabıt kılınıvor Merkez Ban- kası'nın para basma olanaklan da sadece dov ız rezen lerıs le sınırh tutuluvordu Vanı parasal taban tamamıvla uluslararası dovız re- zerv lerınden ol uşmakUvdı Plan m "•konvertibilite'ozellığını vurgu- lavan bu adım, Arjantın Merkez Bankası'nın tüm parasal polıtıka araçlannı kısıtlıvorvebukurumu bır tür 'döviz idaresi kuruluşu'na donuşturuyordu Eylul I992'ye değm tamamlanan bır dızı vasal duzenlemeyle de Merkez Banka- sf nın kamuya para basarak kredı açması vasaklanıyor ve reeskont ışlemlen sıkı bırdenetım altına so- kuluvordu Kamunun vergı ıdaresıne ıhş- kın olarak da refonn programı. katma değer vergısının genışletıl- mesı ve gelır vergısı marjınal oranlannın yukseltılmesıne baş- vuTmaktaydı Kamu kesımıne vo- nelık yenı polıtıkalann temel ama- cı, gerek Merkez Bankası'nın ge- rekse hukumetın yurtıçı kredı pı- yasalanndan uzaklaştınlmasına vonelıktı Buamaçdoğrultusunda Merkez Bankası'nın nıhaı borç- landıncı ozelhğı kaldınlarak para polıtıkasinın ıdaresı uluslararası dov ız pıyasalanna bağlanmaktay- dı Ote vandan, uretıcı sektorlere vapılan >atınmlarda yurtdışı ve yurtıçı sermaye arasındakı tum av ınmlar, > urtdışı sermayenın kâr transferlenneyonelık tum vergıler ıle bırlıkte kaldınlıyordu Konvertıbılıte planının son hal- kasını kapsamlı bır özelleştırme surecı oluşturmaktaydı Boylece 1991-1994 arasmda kamuya top- lam 12 mılyar dolara yakın bır ge- lır saglanırken, bır yandan da Brad) Planı'nın gereklen >enne getırılerek uluslararası kredı ku- ruluşlannda Arjantın'ın ıtıbarı la- de edılıyor ve ekonomi ulus- lararası sermaye pıyasalarınca yenıden kabul edılıyordu Arjan- tın artık uluslararası sermayenın spekulatıf çıkar alanına çekılmış durumdavdı Sürecek YORUM OZTIN AKGUÇ Çıkmaz Yollan Turkıye, dış guçlerın ve dış çevrelenn destekledığı veya ayarttığı ıç çıkar gruplannın etkısıyle çıkmaz yollara suruk- lenmıştır Ekonomıde, dış polıtıkada, ıç toplumsal barışta çıkmaz yollara gırmıştır IMF denetım ve gozetımınde eko- nomi polıtıkası serbest pazar ekonomısı sloganı ıle kalkın- ma ufkundan, gelır dagılımını duzeltme amacından uzak ganp bırduzen, devlet olanaklannı belırlı varsıl gruplaraak- tarma, ABD gudumunde dış polıtıka, ABD'nın arka bahçe- sı olmaya ozenme, bağımsızlık, egemenlık gıbı ozlemlerı gen plana atma, oldurmeye çalışma, tum bunlarTurkıye'yı çıkmazlara sokmuştur Gunumuzde devletı kuçultelım, özelleştırme, paralı eğı- tım ve sağlık, sosyal guvenlık kurumlarını yıkalım gıbı uy- gulamaya donuşen veya donuşecek sloganlarfa, bu çıkmaz yollar lyıce genye donulemez hale getınlmeye çalışılmak- tadır. Turkıye'de 1950'den bu yana bazen açık bazen gızlı, Cumhurıyetın kuruluş ılke ve ozlemlenne ters, Turkıye'y esenlığe goturecek polıtıkalara aykırı tutumlar sergılen- mekte, polıtıkalar ızlenmektedır. Sozde bır Ataturkçuluk, sozde bır cumhurıyetçılıkle bır anlamda 1923-1938 done- mınde yapılanlar yıkılmaya çalışılmakta, cumhurıyetın te- mel polıtıkalarından, ozlemlerınden uzaklaşılmaktadır Bu uzaklaşmalar sonucu Turkıye sorunlarını çozebılsey- dı, ızlenen polıtıkalara hak venlebılırdı. Ne yazık kı Turkıye, son ellı yıl gıbı oldukça uzun bır zaman boyutunda, ne eko- nomık ve toplumsal kalkınmasını tamamlayabıldı ne de- mokratık bır duzene tam anlamı ıle geçtı ne bır hukuk dev- letı olabıldı ne dış dunyada saygınlık kazanabıldı, hatta ne de doğasını, doğal guzellıklerını koruyabıldı Turkıye kırten- dı. Doğası ıle çevresı ıle kurumları ıle ınsanı ıle kıriendı Tur- kıye'yı bu duruma duşurenler, en azından Turkıye'nın kal- kınmasını engelleyenler, dış desteklı, Turkıye'yı ve ınsanı- nı sevmeyen, yalnız ozsever(narsıst), etık kurallara uyma- yan yonetıcıler, partı lıderterı oldu. Turkıye'nın uyduluktan kurtulmamasını ıstemek, yaban- cı guçler açısından akılcı bır davranıştır. Ortadoğu'da ABD gudumunde olmayan, AB'ye gırme peşınde koşmayan, kalkınmış, bağımsızlık ılkesıne bağlı bır Turkıye, dış guçle- rı ne kadar rahatsız ederdı Kurulan ve getırılen duzenden çıkar sağlayanların ve on- ların kıralık kalemlennın de bazı kışılere ovgu yağdırmala- nnı, rahmetle anmalannı anlamak mumkun Ancak bu yol- lann bır çıkmaz oiduğunu goremeyen, kendılerının uzun su- relı çıkarlarına ters duştuğunu goremeyen genış kıtlelerın davranışlannı akılcı bır gerekçe ıle açıklamak olanaklı de- ğ'l- Genış kıtleler; ulkenın çıkarlannın, bununla bağlantılı ola- rak kendılennın uzun surelı çıkariarının nerede oiduğunu gormelıdır Bu ulke, dış desteklı, belırlı çevreler tarafından lanse edılen, kamuya kabul ettırılmeye çalışılan, her rengı boyama yeteneğıne sahıp, ınsan sevgısı olmayan, bencıl kışılenn peşınden gıder, oy vermeye devam ederse, yakın- da bugunlennı de arar. Atatürk'u sevelım veya sevmeyelım Ancak Ataturk, amaçlan ortaya koymuş, bu amaçlara ulaştıracak polıtıka- ları da çızmıştır Çıkaryol, Ataturk'un çızdığı yoldur Bağım- sızlığı, ulusal egemenlığı, ekonomık ve toplumsal kalkın- mayı amaçlayan yol Kanımca, CHP'ye ve gerçek CHP'lılere bır gorev duşu- yor. Ataturk'un çızdığı yolda toplumun yurumesı ıçın top- lumu uyarmak. Bu gorev, bu mısyon yenne getınlemezse, Turkıye'yı daha çok tehlıkeler ve başarısızlıklar bekler Ancak oyle aniaşılıyor kı toplum, Ataturk'un çızdığı yola yenıden gırış yapıncaya dek ıç ve dış çıkar odaklannın ve onların sozcusu medyanın da etkısıyle çıkmaz yollarda bır sure daha bocalayacaktır Dıleğımız, genış kıtlelerın; ulke- nın ve kendı çıkariarının nerelerde oiduğunu, akılcı bır tu- tumla gorebılmesıdır. DÖVİZ - ALTIN NE GETİRDİ? Amenkan Dolan Alman Markı Ingılız Steıiını Isvıçre Frangı Hollanda Florını Fransız Frangı Cumhurıyet Attını 24 ayar kulçe 22 ayar bılezık (Tl) 61 750 43.200 97 000 (Tl) | fll) 69.950 47 450 107.600 53 400 38 500 12600 5.250 000 773 000 758.000 58.600 42.400 13.850 6 050 000 6100 000 897.000 885.00ü 70.500 47.850 108.000 59.300 42.700 14.025 902.000 892.000 KİEMl 1 21 034 037 1 19 0 70 1 26 0.82 0.50 0.79 14 17 10.76 11.34 11 04 10 90 11 30 1619 16.68 17 67 YATIRIM FONLARI NE GETİRDİ? Yatırım Fonu Adı TTtPi Iş Yatırım 2 Iş Yatırım 3 Iş Yatırım 7 Iktısat Yat 4 Garantı Yat 4 Garantı Yat 5 Esbank Fon 3 Vakıf Hısse Dışbank Beyaz Dışbank Mavı Dışbank Pembe Tutun Fon 1 Fınans Fon 2 Fınans Fon 4 Halk Fon 3 Emlak Fon 2 Emlak Fon 5 Ege Fon-2 Kalkınma F-2 Demır Fon-1 Turkbank Fon-1 Ayhk Oeğışım % Yıhçı Defışım % 5 37 719 8 51 8 66 303 2 33 9 57 0 46 4 81 6 51 496 6 49 7 81 7 45 9 61 6 28 2 90 7 35 550 0 40 0 44 TSKB Uzman Fon 1 59 Akbank A Tipı Tekstıl Fon-3 Atafon Koçbank Fon-1 Koçbank Fon-3 Global Fon Korfez Fon-1 Tebınfon Kenrfon CU Sıgorta Fon Altematıf F-1 Hakfon-1 Şeker Fon-1 Oyakfon-1 Ekspres Fon 1 Gedık Hısse F BTİPİ Iş Yatınm 1 Iş Yatınm 4 Iş Yatınm 5 Iş Yatırım 6 Interfon 4 Interfon 5 Iktısat Yat 3 Ikt Atılım F Garantı Yat 1 Garantı Yat 2 Garantı Yat 3 Yonca Fon-1 Esbank Fon 1 Esbank Fon 2 YKB Fon-1 2 20 8 72 860 7 26 5 03 3 21 6 56 6 66 7 16 0 32 938 2 71 8 74 911 1 82 219 6 50 6 99 6 50 6 70 8 34 7 80 6 92 8 03 586 7 35 5 48 6 75 6 51 6 42 6 80 40 14 37 22 37 61 54 56 38 84 29 80 44 09 42 50 41 61 39 94 36 02 38 41 42 12 50 26 53 74 43 15 27 45 30 79 39 48 56 12 61 11 26 12 17 69 43 92 43 52 37 16 35 22 48 21 36 63 50 95 41 55 44 71 70 31 61 37 38 06 41 36 28 10 27 32 25 88 23 85 14 87 26 86 35 73 37 67 31 18 31 45 29 82 27 43 29 32 28 14 26 45 26 23 23 61 Yatırım Fonu Adı Ayhk Oegışım % Yıhçı Oegışım % YKB Fon-2 YKB Fon-3 YKB Fon-4 YKB Fon-5 YKB Fon-6 YKB Fon-7 YKB Fon-8 YKB Fon-9 Vakıf Fon 2 Vakıf Fon 3 Vakıf Dunya Vakıf Fon 6 Tutun Fon 2 Tutun Fon 3 Fınans Fon 3 Fınans Fon 5 Zıraat Fon 1 Zıraat Fon 2 Zıraat Başak F Zıraat Fon 4 Halk Fon 1 Halk Fon 2 Pamuk Fon-1 Pamuk Fon-2 Emlak Fon 1 Emlak Fon-3 Emlak Fon-4 Sumer Fon Ege Fon-1 Kalkınma Fon-1 Demır Fon 2 Tarış Fon-1 Tarış Fon-2 Turkbank Fon-2 Etıfon TSKB Fon-2 Akfon-1 Ak Karma Fon Tekstıl Fon-1 Tekstıl Fon-2 Koçbank Fon-2 Korfez Fon-2 Tebınfon-2 Altematıf F-2 Alternatıf F-3 Eczacıbaşı F-1 SYKB Yatırım-1 Ekın Fon AAFON AABILEŞİK A A (A) TİPI A A (B) TİPİ 6 23 4 11 6 10 6 76 6 07 5 99 6 58 9 16 6 10 6 07 6 04 6 1 5 7 1 7 6 26 6 96 8 32 7 31 7 48 6 54 6 53 8 14 8 20 6 92 5 94 6 61 6 04 4 71 4 75 7 54 6 94 5 28 631 6 11 5 39 5 26 5 96 6 57 6 51 6 78 8 22 7 69 6 75 5 63 7 24 5 72 6 94 5 95 6 53 6 68 6 62 6 73 30 78 37 03 29 61 23 52 29 78 29 26 30 83 20 09 28 72 27 55 14 45 28 23 31 52 36 71 35 58 29 57 34 21 30 71 27 83 24 67 34 84 32 82 29 80 30 25 32 23 36 67 34 63 24 70 25 98 25 55 34 49 34 99 32 63 35 26 20 28 6 22 24 69 24 86 32 14 38 43 35 00 37 87 34 05 38 43 5 72 34 22 29 65 30 09 31 92 38 32 27 81