Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
29 MART 1996 CUMA CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER 11
PKK'ye
Yunan-Ermeni
desteği
• TİFLİS (AA) -
Gürcistan'ın başkenti
Tiflisteki spor salonunda
"Nevruz kutlaması" adı
altında yapılan bir toplantı,
bölücü terör örgütü PKK
yanlılannın gösterisine
dönüştü. "Ğürcistan Kürt
\atandaşlar bırliği
derneği" adlı bölücü
yanlısı biroluşum
tarafından organize
edildiği öfrenilen '
toplantıya. çok sayida
bölücü örgüt yandaşı ile
birlikte toplam 6 bin
dolayında Kürt kökenlinin
katıldığı görüldü.
Aynca. bölücü teröristlerin
başı Abdullah Öcalan'm
fotoğraflannın asıldığı
salonda, eşkiyanın lehine
sloganlar atıldığı da
gözlcndi. Toplantıda
konuşan Tiflis'teki Ermeni
Dernegi'nin Başkan
Yardımcısı Avetik Sarayan,
"Kürtleri kcndisine yakın
bulduğunu \c her zaman
Kürtlerle beraber
yaşadığını" söylerken.
Tiflis'teki Yunan
Derneği"nin basın
sorumlusu Ayelita
Arabova da "Ben,
Kürtlerin toprakannı geri
alacaklarına inanıyorum"
şeklinde cüretkar ifadeler
de kullandı. Arabova,
Yunan halkının da
"Kürtlere sempatisi
olduğunu" söyledi.
Toplantıya. Ğürcistan
parlamentosunun Kürt
kökenli milletvekili
Mame Raik'in yanı sıra,
Rusya ve Almanya'dan
böiücü yanlılannın da
katıldığı gözlendi.
İngîttere suçlu
bulundu
• STR VSBOl'RC
(A.A) - <\vrupa Insan
Haklan Mahkemesi, haber
kaynağını gizlediği
gerekcesiyle, para cezasına
çarptınlan NV'illiam
Goodvvın isimli
eazetecinin açtığı davada,
Fngiltere'yi suçlu buldu.
Insan Haklan
Mahkamesi'ndc yapılan
duruşmada. Ingiltere'nin.
ifade özgürlüğü ile ilgili
Avrupa Insan Haklan
Sözleşmesi'nin 10.
•maddesjni ihlal ettiği
belirtilerek. Ingiliz
hükümetinin, gazeteci
VVilüam Goodwin'e 62 bin
dolar tazminat ödemesi
kararlaştınldı.
Fransa'da
göçmen olayı
• STRASBOURG (AA) -
Pans Orly Havalimanında,
Cezayir'den kaçak işçi
getiren bir şebekeye
yardım eden 4 Fransız
emniyet görevlisinin
yakalanarak gözaltına
alındığı bildirildi.
Gözaltına alınan 3 polis ve
bir komiserin, kaçak
Cezayirli göçmenlerin
Fransa'ya girişi için rijşvet
aldıklan belırtildi.
Liberation gazetesinde
çıkan haberde. ekim ayında
bir Cezayirli göçmenin
tutuklanması sonrası
• başlatılan anket sonucu,
Paris Orly
Havalimanı'ndaki rüşvetçi
polis göre% lilerinin ortaya
çıkanldığı kaydedildi.
Çin-Tayvan
sorunu
• TAIPEİ (AA) - Tayvan.
Çin'in Tayvan Boğazı'nda
gerçek mermiler ve
fiizelerle yaptığı askeri
tatbikatlannı
tamamlamasının ardından,
Çin birliklerinin yavaş
yavaş üslerine dönmeye
başladıklannı bildirdi.
Tayvan yönetiminin
Savunma Bakanlıği
tarafından yapılan
açıklamada Çin Halk
Cumhunyetı'nin
anakaranın
güneydoğusunda gerçek
mermiler ve fiizelerle
yaptığı askeri tatbikatlannı
tamamladı|ı ve birliklerin
kademeli olarak üslerine
geri döndükleri belirtildi.
İsrail'deki
santralda sontı
• KAHİRE(AA)-
lsrail'in Mısırsının
yakınında Negev Çölü'nde
kurulu Dimona nükleer
santralınden radyoaktif
sızıntı meydana geldiği
iddia edildı. Mısır Dışişlen
Bakanlığı yetkilisi
Mahmud Kerim, basında
çıkan haberler üzenne sınır
yakınındaki bölgede toprak
ve suda radyasyon
ölçümüne başladıklannı
açıkladı. Kerim, bu
santralın yıllarönce
kapatılması gerektiğini
söyledi.
Ermenistan'ın Yukan Karabağ için tam bağımsızhk istemi Azerbaycan hükümeti tarafından reddedildi
Azeri-Ertnenî görüşmesildütleıKliLALE SARltBRAHtMOĞLU
ANKARA - Ermenistan, Azerbay-
can'a bağlı, ancak Ermenilerin çoğun-
lukta bulunduğu Yukan Karabağ için,
tam bağımsızhk yolunu açacak, KKTC
benzeri bir statü talep etti. Ermenis-
tan'ın bu istemi üzerine Azeri-Ermeni
banş görüşmelerinin kilitlendiği bildi-
rildi.
Azerbaycan'ın Ankara'daki Büyü-
kelçisi Aliyev Nevnızoğlu, Cumhuri-
yet'eyaptığı açıklamada, ülkesinin Yu-
kan Karabağ Ermenileri'ne. dünyada
lcabul görmüş en geniş özerklık hakkı-
nı tanımıya hazır olduğunu anımsata-
rak. "ancak ülkemizin toprak bürünlü-
ğü ve bağumızlığııtdan ödiin \ereme-
yiz" dedi.
Azeri-Ermeni banş görüşmelerinde-
ki son gelişmeleri iletmek üzerepazar-
tesi günü bir günlüğüne Ankara'ya ge-
len Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ha>-
dar AHyev'in başdanışmanı VefaGuîi-
zadt1
. Ermenistan Cumhurbaşkanı Lc-
von Ter fttrosyan'ın dantşmanı Jirair
Liberidyan ile görüşmek üzere salı gü-
• Ermenistan, Azerbaycan'a bağlı, ancak Ermenilerin çoğunlukta olduğu Yukan Karabağ için tam bağımsızlığın
önünü açacak, KKTC benzeri bir statü talep etti. Ermenistan'ın bu istemi üzerine Azeri-Ermeni görüşmeleri
kilitlendi. Ermenistan'ın, Kafkaslar'da, "küçük, ancak ikinci bir Ermeni devleti" kurulması anlamına gelecek bu
girişimi, "toprak bütünlüğünden ödün vermeyeceğini" bildiren Azerbaycan tarafından geri çevrildi.
nü Türkiye'den aynlıp Ingiltere"nın
başkenti Londra'ya gitti.
Azerbaycan ve Ermenistan arasında
1994 yılından bu yana siiren ateşkesin
kalıcı banşa dönüştürülmcsı için çaba
harcayan, Avrupa'da Güvenlik ve İş-
birliği Örgütü (AGİT) bünyesindeki
Minsk Grubu'nun yürüttüğü görüşme-
lerde, Yukan Karabağ Ermenileri'nin,
Azerbaycan içinde "ikinci bir küçük
Ermenidevteti"oluşturulmasını sağla-
yacak önenlerle gelmesi sonucu tıkan-
dı.
Bağımsızlık istemi
Minsk grubu çerçevesinde Azeri-Er-
meni banşı için yürütülen çalışmalara
ek olarak Gulizade ile Liberidyan. çe-
şitli ülke başkentlerinde. aralanndaki
tıkanıklıklan aşma görüşmelcrini sür-
dürüyorlar.
Minsk vc ikili görüşmeler sırasında
Ermenistan, çoğunluğu silahlı çeteler-
den oluşan ve sayılan 100 binı bulan
Yukan Karabağ'daki Ermenilere. Sa-
vunnıa Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlı-
ğı gibı merkezi otoritcdc bulunması ge-
reken kilit kuruluşlann bağlanmasını
talep etti. Erivan, bu istemın adını "*ba-
ğımsıziık" şcklindc ortaya koymadı, an-
cak Bakü'nün kabul etmcsinin beklen-
digi önerilerin Yukan Karabağ'a tam
bağımsızhk yolunu açtığına dikkat çe-
kildi.
Diplomatik kaynaklar, Ermenis-
tan'ın aslında Yukan Karabağ için, ad
vermeden, yalnızca Türkiye tarafından
tanınan KKTC'ye benzeyebilecck bir
dc\ let siatüsü istcminde bulunduğunu
belirttiler. Böylece Yukan Karabağ. ay-
rı bir devlet olacak, ancak Ermenis-
tan'ın desteği altında yaşayacak.
KKTC'nin. Yunanistan'ın Kıbns'ı
kendisine bağlama gibi adadaki birtop-
lumun egemenliğini ortadan kaldıra-
cak ginşimleri üzerine bağımsızhk ilan
ettigini belirten diplomatik kaynaklar,
Yukan Karabağ'da durumun aynı ol-
madıgına ve bu küçük toprak parçası-
nı ele geçirmek isteyen tarafın Erme-
ni lerolduğuna dikkat çcktiler.
Yukan Karabağ Ermenileri, Eri-
van'ın desteğiyle tam bağımsızhk ara-
yışlanna girerken. Ermeni.stan da Azer-
baycan'ın yüzde 20'sini işgal altında
tutuyor.
Geeen yıl birjest yaparak Ermenis-
tan "a kapah tuttugu "H-50" hava kori-
dorunu açan Türkiye, Azeri topraklan
üzerindeki işgalini sona crdirmesi ko-
şuluyla Erivan ile diplomatik ilişki kur-
ma politikası izliyor.
Aliyev'in Başdanışmanı Guiizade.
Ankara'yı ziyaretı sırasında. A/:en-Er-
meni barışı için bizzat de\ reye giren ve
Büyükelçi Ayhan Kamel'i bu konuda-
kı özel temsilcisı olarak göre\ lendıren
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile
Başbakan Mesut Yılma/'a son geliş-
meleri anlattı.
ABD bastınyor
Güçlü Ermeni lobisini 5 kasımdaya-
pılacak başkanlık seçımleri öncesınde
yanına çekmeye çahşaıı ABD Başkanı
Bill Clintonyönetiminin. Azerileri ba-
nşa zorlamak için Türkiye ü/.erinde yo-
ğun baskı yaptığı da belirtildi. ABD
Dışişleri Bakanı YardımcısıStrobeTal-
bott'ın. bu ay içinde Ankara'daki te-
maslan sırasında Demirel'i de zivaret
cderck. Türkiye'den. Kafkasya banşı
için Azerbaycan üzerinde baskıyı yo-
gunlaştırmasını istediği öğrenildi.
Diplomatik kaynaklar. ABD'nin Yu-
kan Karabağ Ermcnilennin bağımsız-
hk istemleri konusunda net bir tavır ser-
gilememekle beraber. "INasılolursaol-
sun, anıa mutlaka banş otsun" yakla-
şımmı sergiledığine dikkat çekildi.
Agit Minsk Grubu içinde anahtarro-
lü oynayan ülkeler arasında yer alan
Rusya'nın da. Yukan Karabağ'ı ba-
ğıniMZİığagötürecek biröncriyı. "eski
Sovyet tupraklannın degi$me/liği ilke-
si ve kendi içindeki küçük cumhuriyı-t-
lerekötüörnekolacagın
cndişesiylc ka-
bul etmesinın düşünülemeyeceğine
dikkat çekildi. Ancak Ru.sya'nın Kaf-
kasya'da genişleme politikasına
ABD'den destek bulnıası halinde. Yu-
kan Karabag'ın bağımsızlığına gözyu-
mabileeeğine de ışaret edildi.
Azerbaycan ve Ermenistan arasında.
Yukan Karabağ'ı Erivan'a baglayan
stratejik Laçin koridonjnun statüsü ko-
nusunda da görüşmeler dcvam ediyor.
Dudayev: Banş anlaşmalarını aldatmaca
Çeçen direnişçfler
Rııs kıskacında
BaşkentGrozni'deki RusaskerleriÇeçendirenişcilerinolasısaldınlanna karşıgüvenlikönlemleriarttırdılar. (Fotoğraf: RbUTER)
Dış Haberler Servisi- Rusya'nın dün Çe-
çenya'nın başkenti Grozni'nin güneyındeki
Goyskoye köyüne büyük bir saldın başlattı-
gı bildirildi.
Söz konusu saldırının. Çeçen ayrılıkçıla-
nn liden CaharDuda\«v'in bazı Çeçen köy-
lerinin Ruslarla baskı zoruyla banş anlaş-
ması imzalamalannı kınayarak Rusya ile ola-
sı banş goriişmelerine kapıları kapatmasın-
dan sonra gerçekleştırildiğıne dikkat çekil-
di.
AFP'dcn alınan bilgiye göre Dudayev, ba-
ğımsı/ bir teleMzyon kanalı tarafından ya-
yımlanan konuşmasında. banşanlaşmasının
söz konusu köylere saldırmak için Ruslarta-
rafından uydurulan bir bahane olduğunu be-
lirtcrek "Kö>lüier, banş anlaşmalarını im-
zalamakia, silahlannı bırakma> u bağımsız-
hk isteyen dircnişçik'rv köy girişini \asakla-
ma>ı \e girişleri Rus askerterine açmayı ta-
ahhüt etmcktedirler. Bövlccc Rus>a. her an
ve herhangi bir sebeple savunmasız kalan
köy lerin anlaşma> ı ihlal ettiklerini ileri süre-
rek köyiere saldırabilecektir" dedı. Duda-
yev 'in Ruslara güvenmedığindcn. savaşın
yakında bıteceğini sanmadığını ıfade ettiği
belirtildi. "Ruslar savaşa bir son vermek is-
tiyortarsa.önce bi/Jerlv görüşmeliler. Savaşın
sonaermesi, Moskova'ya bağlıdır" diyen Du-
dayev 'ın, Çeccnlercçağnda bulunarak şuan-
da güçsüz düşmcmclerini istediği kaydedil-
di.
Çeçen köyleri ile imzaladıklan anlaşma-
da Ruslar köylere. bölgelerinden aynlıkçı
Çeçen ;,a\aşçılan çıkarmalan ve Rus yetkı-
lilcrlc işbırliği yapmalan halinde can güven-
liği sözü veriyorlar. Aksi halde köylcrin Rus-
lar tarafından bombardımanatutularak işgal
cdileceği kaydediliyor.
Yeftsinjden Çeçenva açıldamasj
Öte yandan Rus hükümetinden yetkililer
AFP'ye yaptıklan açıklamada saldınlann,
Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsinönümüz-
deki pazar Çecenya banşı ile ilgili planlan-
nı açıklayana kadardevam edecegini bildir-
diler Ycltsin'in muhtemelen Rusya ile Çe-
çenya arasında bir güç kullanımı anlaşması
gerçekleştirilmesini ve Çeçen meclisindese-
çimlere gidılmesini önerecegı kaydedildi.
Bu arada Çeçenya'nın başkenti Groz-
ni'nin 35 kılometrebatı.sındabulunan vcge-
çen hafta şiddetli çatışmaJara sahpeolan Sa-
maşki kasabasının. tamamryla
1
Rushmn
kontrolünegeçtiği bildirildi. Şkırko AFP'ye
yaptığı açıklamada. çatışmalar sırasında 16
Rusaskerin hayatını kay bettigini belirtti. Sa-
maşki'de son iki hafta içinde Çeçen direnış-
çılerle Rus askerleri arasında çıkan çatışma-
larda cn az 5(X) sıvilin öldügii bildînlmi>ti.
Rusya, Beyaz Rusya, Kırgızistan ve Kazakistan bütünleşme anlaşması imzalayacak
'SSCB'den gevşek, BDT'den sıkı'HAKAN AKSAY
MOSKOVA - 'Kimse Bağımsız
Devletler Topluluğundan (BDT)
hoşnut değil. Ama kimse Sovyet
Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ne
(SSCB) geri dönmek istemiyor.
Öyleyse BDT'den daha sıkı,
SSCB'den daha gevşek bir işbirli-
ğine gıdilmeli."
Bu yaklaşım, Rusya'da ve öteki
BDT üyesi ülkelerde gıderek güç
kazanıyor. Gerçi Ukrayna. Azer-
baycan ve Moldova, bu konuda
açık görüş belirtmekten kaçınıyor.
Ama başta Beyaz Rusya ve Rusya,
sonra Kazakistan, Kırgızistan. Ta-
cilostan, Ğürcistan ve Ermenistan
birlik konusuna sıcak bakıyor. Öz-
bekistan ve Türkmenistan ıse he-
nüz net bir rutum takınmıyor
'Birlik'. 'bütünleşme', 'enteg-
rasyon' gibi sözcüklere herkes
farklı anlamlar yüklüyor. Beyaz
Rusya Devlet Başkanı AJeksandr
Lukaşenko, ülkesinin SSCB ben-
zen bir bütünleşmeye bile katılma-
ya hazır olduğunu, özellikle Rusya
• Gümrük Birliği'ne giren Rusya, Beyaz Rusya, Kazakistan ve Kırgızistan liderleri
bugün Moskova'da bir anlaşma yapmaya hazırlanıyor. Başta ekonomik konular
olmak üzere dört ülke arasında 'BDT'yi aşan' bir bütünleşme sürecine gidildiği, söz
konusu ülkelerde bazı anayasal değişiklikleryapılmasının, 'devletlerüstü' organlar
kurulmasının değişiklikler yapılmasının. 'devletlerüstü' organlar kurulmasının ve
ortak para birimi oluşturulmasınm hedeflendiği açıklanıyor.
ncn ve ortak para birimi oluşturul-
masınm hedeflendiği açıklanıyor.
2 nisanda ise Rusya ile Beyaz
Rusya arasıda "daha sıkı" bir birlik
anlaşması yapılacağı, iki ülkenin
siyasal bütünleşmesinin amaçlan-
dığı, 1, 5-2 yıl içinde ortak bayrak.
ortak marş ve ortak anayasa çev rc-
sinde birleşilebileccği söyleniyor.
Lukaşenko, tek birdevletin yaratıl-
masını çağnştıran anlanmlar kul-
lanırken Yeltsin ve yardımcıları
'kcsinlikle tek devlete yöneJinme-
diğini, ama yine de çok sıkı bir bir-
lik gerçekleştirileceğini' belirtiyor-
lar.
Öte yandan Rusya'nın Beyaz
Rusya ile 'çok daha sıkı' bir bütün-
leşmeye yönelmesi, Kazakistan ve
Kırgızistan başta olmak üzere öte-
ile 'ne pahasına olursa olsun' bir-
leşmek istediklerini açıklıyor. Rus-
ya lideri Boris Yeitsin, bir yandan
eski Sovyet Cumhuriyetleri'ni
Moskova çevresinde birleştirmeye
çalışıyor, bir yandan da 16 haziran
başkanlık seçimlerinde yandaşlan-
nın oyunu yitirmemek için bunu
'eskisinden çok farkh' birbütünleş-
me olacağı propagandasmı yapıyor.
Başta Kazakistan Başkanı Nursul-
tan Nazarbayev olmak üzere birlik
yanlısı öteki liderler. ulusal ege-
menliklerinden kesinükle ödün
vermeyeceklerinı vurguluyorlar.
Bu arada her ne kadaraldığı yüz-
lerce karan yaşama geçiremediğin-
den dolayı hemen herkesçe eleşti-
rilse de BDT'nın bazı olumlu yan-
lanna işaret ediliyor. Yugoslav-
ya'dan farklı olarak SSCB'nin da-
ğılma sürecinin 'genel olarak banş
ortamında' yürütülmesinden baş-
ka. BDT Parlamentolar Arası Kon-
seyi, BDT Gümrük Birlıği. ckono-
mi. dış işleri. Içişleri ve Savunma
Bakanlan danışma organlan oluş-
runjlmuş durumda.
Gümrük Bırliği"nc giren Rusya.
Beyaz Rusya, Kazakistan ve Kırgı-
zistan liderleri bugün Moskova'da
bir anlaşma yapmaya hazırlanıyor.
Başta ekonomik konular olmak
üzere dört ülke arasında 'BDT'yi
aşan bir bütünleşme sürecine gidil-
diği. söz konusu ülkelerde bazı ana-
yasal değişiklikler yapılmasının.
'dev ietlerüstü' organlar kurulması-
nın değişiklikler yapılmasının.
•devletlerüstü' organlar kurulması-
ki birlik yanlısı BDT ülkelerini ra-
hatsız ediyor.
Bu arada önceki gün Moskova'da
yapılan BDT Savunma Bakanlan
toplantısında, Topluluk'un 'ortak
hava savunma sistemi'nin kurul-
ması ve 15 Mayıs I992'dc imzala-
nan Taşkent Güvenlik Anlaşma-
sı'nın pekiştinlmesi amacı vurgu-
landı. Moldova'nın katılmadığı.
Özbekistan ve Ermenistan'ın da
bakan yardımcısı düzeyinde temsil
edildiği toplantı sonrası yapılan
açıklamalar. NATO'ya karşı kuru-
labilccekolası birasken paktın işa-
retlerini veriyorgibiydi.
işin ilginç biryanı daha var: Bun-
dan tam iki hafta önce komünist ço-
ğunluklu Rusya Devlet Duması'nın
SSCB'yi dağıtan kararı geçersiz
ilan etmesı. Kremlin'in sert tepkı-
sine neden olmuştu. Ancak şimdi
•SSCB'den gevşek, ama BDT'den
sıkı" bir birleşmenin öncülüğünü
yine Moskova. ama bu kcz iktidar
yapıyor Ve böylece 16 haziran baş-
kanlık seçimleri öncesinde Yeltsin
puan kazanıyor.
Ankara'dan
BarzanPye
PKKuı
TÜRKİYE ARAŞTTRMALARIMERKEZİNİN RAPORU (2)
Atma'nın veto lıaklo engellenebilirESSEN(Cumhurij«)-AB kurumlannın
reformu ve karar mekanizmasının gözden
geçirilmesi, birliğeyeni üyelerin kabul edil-
mesi için önşart teşkil etmekte. Bu alanda
uzlaşma sağlanamadıgı takdirde birliğin ilk
sırada Doğu Avrupa ülkelerini kapsayacak
şekilde genişlemesi tehlikeye gireceği ve
bunun siyasi açıdan kabul edilemeyecegi
konusunda göriiş bırliği mevcut.
Avrupa Pariamentosu
Halen 626 sandalyeli Avrupa Parlamen-
tosu'nun yeni ülkelerin birliğe üye olmala-
nyla sürekli genişletilemeyeceğinden, mec-
lisin kendisi tarafından önerilen 700 üyelik
azami sınırçoğunlukla kabul edilmekte. Av-
rupa milletvekillerin seçilme prosedürünün
de bütün üye ülkelerde eşitlenmesi tartışı-
lacak konular arasında yer alırken parla-
mentonun yetki alanlarmın genişletilmesı
üzerinde uzlaşılması en zor olan konulann
başında gelmekte.
Büyük Britanya, Avrupa Parlamento-
^u'nun herhangi bir şekilde güçlendirilme-
sinc prensip olarak muhalefet etmekte. Bu-
na karşın diğer ülkelerin tamamının. hükii-
metler arası konferans sonrası Avrupa Par-
lamentosu" nun karar mekanızmalar içinde-
ki yerinin güçlendirilmesi gerektiği konu-
sunda hemfikir olduklan göriilüyor.
Avrupa Pariamentosu"nun güçlendiril-
mesi konusu kısa ve orta vadede Türkiye ile
AB arasındaki ilişkiler açısından önem ta-
sjiyor. Bu konuda cn önemli adım. parla-
mentonun üçüncü ülkeler ile AB arasında
yapılan anlaşmalarda onayını gerektiren
mekanizmanın kurulması ile daha önceden
atılmıştı. Ancak Türkiye ile AB arasındaki
gümrük bırliği anlaşmasının onaylanması
sırasında. bu yetkinın Avrupa Parlamento-
su tarafından Türkiye üzennde etkili bir bas-
kı aracı olarak değerlendinldıgini gösterdi.
GB oylaması. Türkiye'nin siyasi "establish-
menfinin Avrupa Birhğf nin iç dünyasın-
daki gerçekleri ilk kez kavramasını sağladı.
Henüz 1995 yılı başlannda Türkiye Dışiş-
leri Bakanlan Avrupa Pariamentosu'nun
kendilerinin muhatabı olmadığı şeklindede-
meç verirken bu tutumdan kısa bir süre son-
ra vazgeçtikleri ve bu AB kurumunun öne-
minın daha iyi kavrandığı gözlendi.
Avrupa Pariamentosu'nun Hükümctler
Arası konferanstan güçlenerek çıkması.
AB'nin Türkiye ile ilişkilennde bugünkün-
den daha öte yeni bir boyut getirmesi bek-
lenmiyor. Mevcut karar alma prosedürleri
ıçersinde Av rupa Pariamentosu bir üçüncü
ülke ile AB arasındaki yapılacak her türlü
anlaşmay ı onaylama ya da onaylamama yet-
kisine sahip. Türkiye'yi yakından ilgilendi-
ren birdiger konuolan mali işbırliği alanın-
da ise parlamento bütçc konulanndakı yet-
kileri nedcniyle bugünkü şartlar altında da
söz sahibi.
Türkiye ile AB arasındaki ilişilerin güm-
rük birliğinin ve yapısal siyasi diyaloğun
ötesinde geliştirilmesinde Avrupa Parla-
mentosu'nun onayı gerekmektedir ve bu sis-
tem gelecektede yürürlükte kalacaktır. Tür-
kiye'nin nihaı hedcfln olan AB üyeliğinin
de Avrupa Pariamentosu tarafından onay-
lanması gerektiğine dikkat çekmekte de ya-
rar görülmektedir.
Buna karşın AB Konseyi'nde üzerinde
oybirliği saglanan üçüncü ülkelerlc anlaş-
malarda Avrupa Parlamentosu'nun onay
vermeyerek veto etme hakkının elinden
ahnmasını savunmalan dikkatı çekıyor. An-
cak bu görüşün hükümctler arası konterans-
ta çoğunluk bulmast beklenmıvor
Avrupa Parlamentosu'nun AB karar me-
kanizmalanndaki yetkilerinin güçlendiril-
mesi, parlamentonun kamuoyundaki ağırlı-
ğını da güçlendirecektır. Dolayısıy la parla-
mentonun ceîjitli konularda aldığı ve sade-
ce bir siyasi görüş açıklaması niteliğındeki
kararlann önemi giderek artmaktadır.
AU kurumlan içensınde. üyelennin seç-
menler tarafından doğrudan belirlenen ve
dolayısıyladirektdemokratiklcjimitasyona
sahip olan tek kurum olan Avrupa Parla-
mentosu'nun insan haklan konusunda gös-
terdiği duyarlılık bilinmektedır. Türkiye-
AB ilişkıleri bünyesindc öncmlı bir yer tu-
tan insan haklan konusu. Hükümetlcr Ara-
sı konferanstan da öte Avrupa Parlamento-
su'nun Türkiye'ye yönelik izleyecegi poli-
tikada bclirleyici birunsurolmayadevam ct-
mesi bekleniyor. Her ne kadar Hükümetler
Arası Konferans"ta parlamentonun kazana-
cağı yeni yetkiler. üçüncü ülkclere ilışkin
karar mckanizmalan ile alakalı olmasa da
AB kurumlan arasındaki dengelerin parla-
mento lehinedeğışmesi. AB Komısyonu vc
AB Konseyı üzerinde bu kurumun heralan-
dakı etkisini de güçlendirecektır
Sürecek
ANKARA (Cumhuriyet)-
Kuzey Irak Kürt gruplannın.
aralarında varacaklan uzlaş-
ma sonunda, PKK'nın bu böl-
geden Türkiye'ye karşı tehdıt
olmaktan çıkacağı umudunu
taşıyan Ankara'nın. bu amaç-
la dahil olduğu ABD'nın ara-
buluculugundakı rakip Kürt
gruplannı uzlaştırma görüş-
melenne, terör örgütünün böl-
geye artan biçımde yerleşme-
si nedeniyle eskısi kadar sıcak
bakmadığı belırtilıyor. Türkı-
ye'nin, Kuzey irak'taki rakıp
Kürtgruplan KDP\e KYB'yı
uzlaştırma görüşmelerine des-
tegini. bu grupların PKK'yi
bölgeden temizley ecekleri ko-
nusunda ABD'nin bağlayıcı
nıtelikte birgüv ence sağlama-
sı halinde sürdürebıleceğı sav-
landı.
Kuzey irak'taki gelişmele-
ri yakından izlediginı bildiren
Ankara. Incırlık'te konuşlu
Çekıç Güç'ün koruması altın-
daki bölgede bulunan rakıp
Kürt gruplanndan Mesut Bar-
zani lıderliğmdekı Kürdıstar]
Demokratik Partısı'nin
(KDP) PKK'ye üs vermesinı
de öngören bir dızı anlaşma
yaptığı yolundakı duyumlar
üzenne KDPy! uyardı. Bar-
zanı ıse. terör örgütü ile bu
yönde bir anlaşma yapıldığı
yolundakı haberlen daha ön-
ce olduğu g)bı bu kez de >a-
lanladı.
Dışişleri Bakanlığı Sözcü
Yardımcısı Nurettin Nurkan.
önceki gün düzenledığı hafta-
lık basın loplantısında.
AÜD'nın arabuiuculugunda
yürütülen \e Türkiye ılelngil-
tere'nın gözlemcı olarak ka-
tıldıgı. KDP ile KYB'yi uz-
la^tıımagırışımlerının Ame-
nkan Dışişlen Baivanlığı ndan
RobertDeutch'un nısan ay ın-
da Kuzey Irak'a gitmesiyle
yeniden başlayacağmı belirt-
mekle yeıındi. Türkiye'nin.
ABD'nın. KDP \e KYB'den.
PKK'vekar^ı senbırta\ırser-
gıleveceklerı konusunda eü-
\ence alması koşuluyla des-
tek vereceğini bildirdigi ve
Dublin süreci olarak anılan ra-
kip Kürt gruplannı uzlaştırma
görüşmelenne şu aşamada so-
ğuk bakmasının başlıca ne-
denleri şöyle sıralanıyor:
•Ankara. gözlemci olarak
katıldığı ve Kürt gruplannı
uzlaştırmayı amaçlayan gö-
rüşmeler sonunda Kuzey Irak
Kürtleri'nin PKK'nın bu böl-
gede yuvalanmasını önleye-
ceklerı umudunu taşıyordu.
Çünkü. KDP \e KYB arasın-
daki kavgadan yararlanan
PKK. bu bölgeye yerleşme
olanagı buluyordu. Ancak
şımdı KDP \e K\B deneti-
mindeki bölgelere PKK
önemli ölçüde yerleşmış du-
rumda. Bu nedenle de Türki-
ye Dublın sürecinin. Kuzey
İrak'ta Kürt oluşumunu güç-
lendiricı bir ıçerik kazanması
tehlikesme işaret ediyor.
•Türkiye. Dublin sürecine
gırerek yanlislık yapmadıgını
ve o zaman koşulların rakip
gruplann uzlaştırılmasını ge-
rektırdığini belirtıyor.
•KDP \e KYB arasındaki
uzlaşma. bu rakip gruplannın
Bağdat yönetimi ile diyalog
kurmalannı önleyici nıtelikte.
ABD: Lrdün Kralı Hüseyin
aracılıgıyla bir süredir irak'ta
Kürtler. Şi;ler \e azınlık ikti-
danndakı Sünnıler arasında
bir federasyon düşüncesine
bölgede destek arayışında.
Kral Hüseyin yine ABD'nın
destegmde Saddam Hüse-
yın'ekarşı alternatıfbırmuha-
İefet oluşturma çabalannı yü-
rütüyor.
•Böylece ABD. Türkiye
ile başından beri ayn düştüğü
\ e Kuzey Irak Kürtlerı ile Sad-
dam arasında dıyaiogun ön-
tenmesi polıtikasmı pekıştir-
mevı amaçlıvor.
#Ankara' ıse KDP \e
KYB'nın Saddam Hüseyin ile
uzlaşmasından çok. Kürt
grupları ile ıktıdara kım gelır-
segelsın Bagdat'takı yönetım
arasinda bir uzlaşmay a destek
\erdigını Mİvlüyor.