Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 25 ARALIK 1996 ÇARŞAMBA
KULTUR
Tiirk sinemasında geçen yılmTL'RHAN GÜRKAN
1996 > ıh da sinema dün>asında çeşıt-
li olavlar ve etkinliklerle geride kaldı.
82. yılında Türk sıneması. 1996'yı, ge-
çen \ ıllara oranla sayılan gıderek âzalan.
ama nitelıklenyle öne çıkma> ı başaran 25
kadar filmle kapattı. Geçen yıl bu sayı 35.
öncekı yıl 77. 1993'teyse 82'ydi.'
Belli bırdüzeyi aşabilmiş filmlenn az-
lığı ise düzenlenen her festivale aynı ya-
pıtlann koştururcasma katilmalanndan
bellı oluyor. Ancak sinemamız 1996"da
fazla \enmli olmayan, buna karşın dış
dünyaya açılabilmış. adından da söz et-
tırip ödüller kazanmış. olumlu eleştiriler
almış. umudu çagnştıran biravuç düzey-
liveönemli filmi üretmenınonurunuta-
şıyor.
Son yıllarda negatif. laboratuvar. tek-
nısven. sanatçı ve tiim yapım gıderleri-
nın artması. kaynak yaratılamaması. sa-
lonsuzluk \e yabancı filmlerın önlene-
mez çekişmesı gibi nedenlerle kısır bir
döngüve hapsolan. çok yönlü sorunlar-
la boğuşmak zorunda kalan sinemamız.
düştüğü bunalımdan çıkabilmek için vı-
ne de olumsuzluklara karşı dırenme ve
avakta kalabilme savaşımı verdi.
Milyarlarla ölçülen yapım harcamala-
rını gerçekleştirmek. film sırketlerinin
gücünü kat kat aştığı ıçın yapımcılar Eu-
rımages (Avrupa Sinema Destek Fonu)
ıle şımdılerde ılgi alanı gıderek daralan
Kültür Bakanlığı gibı yan desteklerle.
buv uk özel kurum % e holdınglerin spon-
sorluğuvla üretim ışlevini sürdürdüler
Neredevse durma noktasına gelen sıne-
mamıza ışlerlik kazandırdılar.
1996"da "kısa film'* alanında büvük
bıuatılım \e gelışım gözlendı. Amatör
gençlerın. öğrencılerın kışısel çabalany-
la desteklenen kısa film çekımleri vo-
TİRKS1\EMASI
• Sinemamız. 1996"da fazla verimli olmayan. buna
karşın dış dünyaya açılabilmiş. adından söz ettirip
ödüller kazanmış, olumlu eleştiriler almış, umudu
çağrıştıran bir avuç düzeyli - 25 dolayında- ve önemli
filmi üretmenin onurunu taşıyor.
Mustafa Alboklar'ın İstanbul Kanatlanmın Altında'sı gişe rekoru kırarken, bazı kentlerde gösterimi yasaklandı.
gun ılgı gördü Festıval kurumlarının ar-
tık vapısal etkınlıklenne kattıkian kısa film
türü. büv ük bir patlama yaparak v urtıçın-
de ve dışında kapsamlı bir ılgi alanı ya-
rattı \lart ayında 8. Ankara Film Festi-
valı kapsamında varişma düzenlenıp
Turk kısa film tarihınden örnekler veril-
di. Samsun'da Karadenız Kısa Film Fe>-
tı\alı yapıldı
Mart avında 8. İstanbul Kısa Film
Günlerı.Cumhunvet Vakfı \eTURSAK
Vakfı'ntn "Bir Dakikalık Kısa Film Ya-
rışması" diızenlendı Izmır. Adana. An-
talya film festıvallerı kapsamında kısa
film varışmaları >apıldt. 2. Uluslararası
Altın Portakal Kısa Film \e Vıdeo Fes-
malı'ne 34 ülke katıldı
Ortak yapım
Yılın belırgın özellığı. ortak vapım-
larda kendıni gösterdi. Sınema>a gönül
oykusuvermışbıravuçyapımcı ve yönetmen. ola-
ğanüstü çabalanvla üçlü ortak vapıma
yönelip yeni bırtürgeliştırdıler. Yaban-
cı os uncularla zenginleştırilen bu tür ya-
pımlann ılgili A\rupa ülkelerine dağıtı-
mı \e gösterımıvle Türk fılmlerının dış
pazara çıkması. festıvallerde adını du-
yurması, hatta ödül alnıası şansı doğdıı
Ortak yapımlar: Mustafa Altıoklar'ın
"İstanbul Kanatlanmın Altında" Türk-
Ispanyol-Hollanda. Ya\uz Turgul'un
"Eşkna" Türk-Fransız-Bulgar. Ali Öz-
gentürk'ün "Mektup"Türk<ek-Polon-
ya. Tunç Başaran'ın "Sen de Gitme"
Türk-Fransız-Yunan. Ömer Ka\ur'un
"Akrebin Yolculuğu" Türk-Macar-Çek.
Banş Pirhasan'ın - Usta Beni Öldürsene"
Türk-Macar-AIman. Ferzan Özpetek'in
"Hamam" Türk-ltalyan-lspanyol, Ersin
Pertan'ın "Kuşatma Altında Aşk" Türk-
Macar-Yunan. Atıf Yılmaz'ın "İstan-
bul'u Ararken"Türk-Yunan-Fransız. Er-
den Kıral'ın "El~ Türk-Macar-Çek.
Olaylı rekor film
Üretılen az sayıdakı \apım arasindan
sıynlarak sınemalarda gösterim olanağı
bulabılmiş filmler ıçınde haftalarca gös-
tenmde kalanlar oldu 15 martta eöste-
rıme gıren Mustafa Altıoklar'ın "Istan-
bul Kanatlanmın Altında" filmi. tüm gı-
şe rekorlarını altüst edıp 12 hafta içinde
400 bine yaklaşan seyircı tarafından iz-
lenerekbirilk'idahagerçekleştırdı.Kül-
tür Bakanlığrnın parasaİ katkıda bulun-
duğu bu film, Osmanlı padişahı 4. Mu-
rad'a "eşcinsel" benzetmesi yaptığı ge-
rekçesi) le dönemin Kültür Bakanı Agâh
Okta> Günertarafından ıncelemeye alın-
dı. Basında aylarca süren suçlamalar.
eleştiriler. spekülasyonlaryapılırken ki-
mi ıllerde de gösterimi vasaklanan film.
uzun süre gündemde kaldı.
1996'nın ılgi çekenfilmlerive yenflerEskiya: ^uzTurgul'u
büvük ılgı toplayan
filrnının oyunculan Şener
Şen, Uğur Yücel, Sermin
Hürmeriç, Veşim Salkım.
Kamuran L'sluer, Necdet
Mahfi A\ ral. Özkan Uğur,
Gü\en Giirel. L Ikii Duru.
Melih Çardak.
Sen de Citme: Ayia
Kutlu'nun "Sen de Gitme
Trhandafiüs" romanından
Tunç Başaran'ın uyarladıöı
fılmın o>uncuları Işık
Yenersu, Oli\ia Bonamv,
Fikret Hakan. Meriç
Başaran, Lorein Gotier,
Ruhi San.
Mum Kokulu
KaOinlar: İrfan
Tözüm'ün fılminde dört
a\rı kı^ılık canlandıran
rîalil Ergün'le Selma
Giineri, Se\tap Parman,
Hande Ataizi, \asemin
Alka\a. Ceren Ergjnso},
Ülkü Ülker, Murat
Coşkunero>nuvor.
Akrebtn Yolculuğu:
Ömer Kavur filmınin
oyunculan Mehmet
Âslantuğ. Şahika Tekand,
Avtaç Arman. Tuncel
Kurtiz,JVlacit Koper,
Nüvid Özdogru, Tomris
Oğuzalp, Arzu Kuyaş,
Kenan Bal, Ruşen Yılmaz,
Miimtaz Açıkgöz. Ethem
Kara.
Işıklar Sönmesin:
ReisÇelik'in. Cemal
Şanın senaryosundan
vönettiğı fılmde. Berhan
Şimşek. Tank Tarcan,
Tuncel Kurtiz, Sermin
Karaali, \aman Tarcan.
Erdogan Seren, Meltem
Şimşek oynuyorlar.
Tabutta Rövasata:
Derviş Zaim'in bol ödüllü
ılk fılmındekı oyuncular
.\hmet Uğurlu. Tuncel
Kurtiz, Şerif Erol. A\şen
Aydemir, Fuat Onan,
Ahmet Çadırcı, Hasan
L zma, Nadi Güler.
Mektup: Aii
Özgentiirkün fılminde
Tank Akan. Zişan Lğurlu,
Ahmet Mekin, Cüne>t
Gökçer, Nail Çakırhan.
Necdet Mahfi A\ ral, Suna
Selen. Güler Ökten, Alev
Emre o> nuyor.
Drajen: Şahin Gök'ün
fılminde Serpil Çakmaklı,
Le>ent İnanır, Atilla
Ergün, Gani Şa\ata. Mine
Sun, Gamze Tunalu Kâzını
KartaL Sırn F.litaş. Le\ent
Çakır o>nu\or
OtOStOP: Sami
Güçlünun Italyan
vönetmen Pasquela Feste
CampaniUe'nın "Otostop"
filminden uyarladığı
yapımda Salih Giinev.
Se^ da Demirel, Engin Koç,
Festivaller, ödüller, dış etkinlikler8. Uluslararası Ankara
Film Festivali:
15-24 martta düzenlenen
fesmalde Tülay Eratalay'ın
"Diiş, Gerçek. Bir de Sinema"sı
en ı\ ı film. Ertunç Şenkav "*Bir
Kadırun Anatomisi" \ e "Soğuk
Geceler"le görüntü. Nurettin
Özsuca "Düş. Gerçek, Bir de
Sinema" ıle müzık. Can
Kolukısa "Düş, Gerçek, Bir de
Sinema" ıle erkek oşuncu.
Şebnem Taçal "Özlem Düne,
Bugüne, Yanna" ıle kadın
o\Tincu. Ali Sürmeli "Sokaktaki
Âdam"la \ardimci erkek.
Hüme>ra "80. Adım" \ e "Bir
Kadının Anatomisi" ıle \ardımcı
kadın ödüllerinı aldı. Onat Kutlar
Senaryo Ödülü \erilmedı.
Seçıcıler kurulu özel ödülü
Tomris Giritlioğlu'nun "*80.
Adım"ına verıldi. Aytun Sert
-Sokaktaki Adam"la ö\ güye
değer bulundu. Umut \eren en
ıyr>önetmen "Soğuk Geceler''!e
Kadir Sözen, umut \eren oyuncu
"İstanbul Kanartanmın Altında"
ile Burak Sergen. umut veren
senaryo ödüHerı "Soğuk
Geceler"le Kadir Sözen'ın oldu.
Gülsen Tuncer'm hazıriadığı
"\eşilçam"ın Beş Lstasına
Güzelleme" etkınliğinde Kadir
Sa\nn, Hayati Hamzaoğlu. Ali\e
Rona, Muhterem Nur. Erol Taş'a
anma plaketı \enldi
15. Uluslararası istanbul
Film Festivali:
30 mart-14 nib.andaki festivalin
uluslararası bölümüne "Yaban".
Eczacıbaşı Türk Filmleri
Yanşması'na "istanbul
Kanatlanmın Altında". "Böcek",
"Özlem, Düne, Bugüne.
Yanna~.~Aşk Ölümden
Soğuktur","80. Adım",
"Sokaktaki Adam", "Sekizinci
Saat"." Bir Kadının
Anatomisi"."Soğuk Geceler".
\arışma dışı "Düş. Gerçek, Bir
de Sinema", "Aşk L zerine
Sö>lenmemiş Her Şe>".
"Yerçekimli Aşklar" olarak 13
film katıldı. TomrisGiritlioğlu ve
"80. Adım"ı en ı>ı film ve
' yönetmen ödüHerinı aldı. Smema
bnur ödülü Türkan ŞoraVa.
yaşam bo\u ba>arı ödülü Robert
\Vise'a. Onat Kutlar ödülü
"Soğuk Geceler"e \enldı.
Levent Çakır, Tuncer
Necmioğlu, Erdo \atan.
Erdinç Dinçer, Fikret
l çak. Mustafa Arslan
oynuvor.
Bir Erkeğin
Anatomisi: Yavuz
Özkan'ın fılminde t'ğur
Polat,A\daAksel.Tilbe
Saran. Taner Birsel, Deniz
Lğur, Tank Ünlüoğlu, Aslı
Seçkin, İştar Gökseven,
Müge Ochado\\ski. Sinan
Le\ioynu_vor
Usta Beni Öldürsene:
Banş Pirhasan'ın. Bilge
Karasu'nun öyküsünden
uvarladığı filmde ustayı
Macar Karoh Epcrjes,
çırak Ishak'ı Ingilız Hugh
O'Connor. denizkızını
Julia Brendler oynuvor.
Hale So>gazi. Meltem
Cumbuİ, Haluk BUginer.
Tuncel Kurtiz. Cem Özer.
Hürdem Gürel rol
alıyorlar
Yaban: Nakup Kadri
Karaosmanoğlu'nun
romanından ZhaÖztan'ın
senarvolaştınp Nihat
Durak'ın vönettiğı filmde
A\taç Arman. Sanem
Çelik, Tomris Oğuzalp.
Can Kolukısa. Menderes
Samancüar, Ozan Bilen.
Cezmi Baskın ov nuyor
İstanbul'da Tonıris Giritüoğlunun 80. Adım'ı, Ankara'da ise Tüla> Eratala\ 'ın Düş, Gerçek, Bir de Sinema'sı en i\i fdm seçildiler.
8. Uluslararası izmir Film
Festivali:
16-23 nisandakı festnalde 50
uzun metrajlı film arasına Biket
Ühan'm "Sokaktaki Adam",
Tomris Giritlioğlu'nun "80.
Adım". Yeşim Ustaoğlu'nun "İz",
Mustafa Altıoklar'ın "İstanbul
Kanatlanmın Alünda" filmleri
katıldı Sınemamn 100. Yılının
Unutulmayanları bölümünde
Ertem Göreç'ın "Karanükta
Uyananlar", Metin Erksan'ın
"Sevmek Zamanı" yer aldı.
Artemıs ödülü SenerŞen'e.
Artemıs onur ödülü >önetmen
bestecı NedimOtyam'a \enldi.
33. Antalya Altın Portakal
uiusal Film Festivali-.
1-5 ekımdekı şenlıkte Derviş
Zaim'in "Tabutta Rö\aşata"sı en
ıyi film. Tunç Başaran "Sen de
Ğitme" ile yönetmen, Der\i5,
Zaim senano. Yusuf Güven ve
Tevflk Şenol "Yaban"la görüntü.
Ahmet Uğuriu "Tabutta
Rövasata" ıle erkek o\"uncu.
Yasemin .\lkaya \ e Hande Ataizi
"Mum Kokulu Kadmlar"la
kadın oyuncu, Cengiz Sezici "Kış
Çiçeği'' ıle yardımcı erkek. Meriç
Başaran "Sen de Gitme" ıle
\ ardımcı kadın. Yalçın Tura "Sen
de Gitme" ıle müzık ödüllerinı
aldılar. Muhsin Ertuğrul özel
ödülünü "Mum Kokulu
Kadınlar"la İrfan Tözüm. Dr
\vnı Tolunay özel ödülünü "Sen
de Gitme" ile Tunç Başaran. ılk
kez \erilen Yılmaz Zafer genç
vetenekler onur ödülünü "Sen de
Gitme" ıle Ruhi San. "Işıklar
Sönmesin"le Sermin Karaali
kazandı.
10. Adana Altın Koza
Kültür ve sanat Festivali:
7-13 ekımdekı festı\ dlde en ı\ ı 1
film Tunç Başaran'ın "Sen de
Gitme". 2. film İrfan Tözüm'ün
"Mum Kokulu Kadınlar", 3.
film Tüla> Eratalav'ın "Düş,
Gerçek, Bir de Sinema" seçıldı.
Tunç Başaran yönetmen; Ayla
Kutlu. Tunç Başaran. Macit
Koper senaryo. Aytekin
Çakmakçı "Mum Kokulu
Kadınlar" ve "Işıklar
Sönmesin"ie görüntü. Can
Hakgüner "Mum Kokulu
Kadınlar" ile müzik. Halil Ergün
"Mum Kokulu Kadınlar" ıle
erkek oyuncu. Yasermn Alkaya
"Mum Kokulu Kadınlar" ve
Olivia Bonam> "Sen de Gitme"
ıle kadın oyuncu. Kenan Bal
"Düş, Gerçek, Bir de Sinema" ıle
yardımcı erkek, Sanem Çelik
"Yaban"la yardımcı kadm
ödüllerinı aldılar Yılmaz Güney
özel ödülü "Sen de Gitme" \le
Ruhi San'ya. Türkân Şoray özel
ödülü "Mum Kokulu Kadınlar"
ıle Hande Ataizi've. Bılge Olgaç
özel ödülü "Işıklar Sönmesin"le
ReisÇelik'e. ÇGD özel ödülü
"Sen de Gitme" fılmıne verıldı
SİYAD (Sinema Yazarları
Derneği) ödülleri:
En ı\ ı fılmler. 1. "Karanlık
Sular" (Kutluğ Ataman), 2.
"Böcek" (Ümit Elçi), 3
"Sokaktaki Adam" (Biket İlhan),
4. "İstanbul Kanartanmın
Altında" (Mustafa Altıoklar), 5.
"Yerçekimli Aşklar" (Sinema
Vakfı). "Karanlık Sular"la
Kutluğ Ataman yönetmen \e
senaryo. "İstanbul Kanatlanmın
Altında" ıle Uğur İçbak görüntü.
Tuluyhan Uğurlu müzık,
"Böeek"le Halil Ergün ve
"Sokaktaki Adam" 1a Suna
Yıldızoğlu oyuncu. "Böcek"le
Füsun Demirel. "Sokaktaki
Adam"la Mustafa A\kıran \ e \\\
Sürmeli yardımcı o> uncu
ödüllerinı aldılar.
DIŞ etkinlikler:
Türk sıneması. 1996'dadış
dünyada olağanüstü etkinliklerle
altın çağını yaşadı. Sınemamızın
en büyük yurtdışt tanıtım atağı
olan "Europalia 97-Türkiye"
kapsamındakı görkemlı "Türk
Sineması Toplu Gösterisi" 16
nisan - 14 ekim arasında Pam'te
vapıldı. Altı ay sürevle en ünlü
58 \önetmenm 113 filmi
göstenldi. Almanva'da 12-19
ekimde Mannheım-Heidelberg
Uluslararası Film Festivali
kapsamında 10 Türk Film
Festivali vapıldı Beş Türk filmi
gösterildı. Ekim sonunda
Almanya'da Nürnberg. Erlangen.
Fürth kentlerınde vapılan 5.
Nürnberg Sinema Günlen'nde 15
film gösterildı. 30 ekim - 5
kasım arasında Almanya'da
vapılan 6. Türkive Köln Film
Festivalfnde "Aşk Ölümden
Soğuktur". -Karanlık Sular",
"Soğuk Geceler" ilk üç sırayı
paylaştı. Kutluğ Ataman
yönetmen ödülü aldı 29 kasımda
Londra'da vapılan 4 Türk
Filmleri Haftasf nda uzun ve kısa
metra|lı 40 film göstenldı. Yavuz
Özkan'ın "Yengeç Sepeti" 28-
ey lülde İsraıl'de Neıghbours
Haifa Film Festıvali'ne katıldı.
CananGerede'nın "Aşk
Ölümden Soğuktur"u Moskova
Film Festnalfne katıldı Ovuncu
BennuGeredejürı ozel ödülü
aldı. Biket ilhan'ın "Sokaktaki
Adam" fılmı. İskenderıye.
Kopenhag. Köln, Londra.
Strasboure etkınliklerıne katıldı
Ferzan
Ozpetek'ın ılk filmi
"Hamam"dakı ovuncular:
Alessandro Gassman
(MttorioGassman'ın oğlu).
Halil Ergün. Francesa
D"Alaso, Şerif Sezer, Z«rrin
Arbaş, Necdet Mahfi Avral,
Carlo Cechi. Mehmet
Günsur, Başak Köklükaya.
Deniz Beklîyordu:
Sunar Kural A\tuna'nın
ilk fılmı "Deniz
Bekli\ordu"da Ayşegül
Aldinç, Fikret Kuşkan.
Nilüfer Açıkalın ovnadı.
HAZIRLANANLAR:
Ersm Pertan "Kuşatma
Altında Aşk". Tomris
Giritlioğlu "Salkım
Hanımın Taneleri",
Muammer Özer "HoU>™v\ood
Kaçaklan". Cemal Şan
"Sakın Arkana Bakma",
Samı Güçlü "Hoşçakal
İstanbul". KadiT Sözen "Kış
Çiçeği". Atıf Yılmaz
"İstanbul'u Ararken".İrfan
Tözüm "Mum Gibi". Orhan
Oğuz "Telefon". Yusuf
Kurçenlı "NaseminlerTüter
mi Hâlâ". Mustafa Altıoklar
"Ağır Roman". Zekı
Denıırkubuz "O sevdiğim
Llke". Ganı Müjde "Kahpe
Bizans". Erden Kıral
"Ormanda- Yolunda
Giderken" fılmlerını
hazırlıvor.
DEFNE GOLGESI
TURGAY FİŞEKŞİ
Ayrılık
Evden biri ayrılıp gıtmiş gibi oldum, Marcello
Mastroianni'nin ölümünü duyunca. Hani şatr,
"Alıştığımız bir şeydi yaşamak" der ya, onun gibı,
Marcello da varlığma alıştığımız bir kişilikti hayatı-
mızda; çevremizde dolanan, arada bir karşılaştığı-
mızbırarkadaştı.Doğumtarıhinıdüşündükçe,hep
nasıl bu denli genç görünebildiğıne şaşardım.
Çocukça bir istekle Versailles'a (Versay) gitsem,
yolda ya da kahvede rastlar mıyım diye düşündü-
ğüm olmuştur, bir sanatçıyı tanımanın pek de öne-
mı olmadığını bile bıle. Tanıma isteğı uyandıran
duygunun kendisi. aslında onu tanıyor olduğumu
göstermez mi?
Büyük sanatçılar, kimi dönemlerde toplu çıkışlar-
la ortaya çıkarlar. 8ir bakarsınız aynı anda onlarca
birbirinden ılginç sanatçı, birbirleriyle yarışırcasına
ürünler verıyorlar. Bizim 194O'lı ve 50'II yıllarda şi-
irimizde görüldüğü gibi, İkinci Dünya Savaşı son-
rasındaki Italyan sineması da böyle bir patlama ya-
şadı. Bu dönemin en büyükleri olarak kabul edılen
Visconti - Fellini - Antonioni üçlüsünden yalnız-
casonuncusu bugün yaşamayı vefilm yapmayı sür-
dürüyor. Fellını. ülkemızdekı belki de en tanınanı.
Amarcord'un yaygın gösterımınden sonra nere-
deyse Can Yücel denlı sevılen bir sanatçı oldu.
Marcello da bu üçlünün filmlerındeki oyunculu-
ğuyla doruğa çıktı önce; sonra da öylesıne çeşitli
filmlerde oynadı ki neredeyse onsuz bir Avrupa fil-
mi düşünemez olmuştuk. Angelopulos'un Arı-
c/'sıyta, Leyleğin Son Adımı'y\a Yunan sinemasına,
Nikita Mihalkov'un Siyah Goz/er'iyle Rus sinema-
sına dek yayılmıştı onun Avrupalı oyunculuğu.
Avrupa sineması sözünü gelışigüzel söylemiyo-
rum. Rönesans'tan bugüne uzanan Avrupa kültü-
rünün temel bir parçası olarak görüyorum bu en-
düstrı sanatını. ABD'nin, hele günumüzde yalnız-
ca gışe başarısını hedefleyen ürünlerine bakarak,
sanat olup olmadığı çok tartışmalı bir duruma ge-
len sinema ürünleri karşısında yedinci sanatın na-
musunu korumayı ve savunmayı sürdüren bir Av-
rupa sineması var bugün.
Marcello. dünya çapındakı ününe karşın, Holly-
wood sinemasına yüz vermedi. Roma'dan sonra
oturduğu ikinci kent Paris oldu.
Ölümünün ardından yazılan yazılardan birinde
onun, günümüz Italyasfnı Benetton, Parmesan
peyniri ya da Chıanti şarapları gibi dünya çapında
tanıtan markalardan bıri olduğu söylenıyordu. Doğ-
rusu bir sanatçının tecımsel ürünlerle btrhkte anıl-
masını yadırgadım. Zaman zaman zorunlu kesış-
meler olsa da tıcaretle sanatın yolları genelde ay-
rıdır. Fransa da yıllarca Brigitte Bardot filmleriyle
para kazandı, ancak onun filmlerınin ne kadarının
sinema tarihınde yer alabıleceği bir başka tartışma
konusudur.
Sonra yukanda da söylediğım gibı Marcello
Mastroiannı tek başına doğmuş bir sanatçı değıl-
dir: savaş sonrası Italyan sinemasının büyük toplu
çıkışı içinde kendine yer bularak ünlenmiştir. Bu akım,
adları dünyayı tutan çok sayıda yönetmenin yanı
sıra Tonino Guerra, Suso Cecchi D'Amico gibi
senaryo yazarları; Giuseppe Rotunno, Gianni di
Venanzo gibi görüntü yönetmenlerı, Nino Rota
gibi müzikçıleri de sinema dünyasına armağan et-
miştır. Kahramanımızı da büyük oyuncu yapan bu
birliktelıktir.
Başka alanlarda olduğu gibı, sinema alanında
da bütünsel bir bakışa ulaşabıleceğımız donanım-
lardan uzak yaşıyoruz. 1965'ten 1980'e dek sine-
ma sanatının ülkemiz aydınları arasında tanınması
yolunda başarıyla çalışan Sınematek Derneği artık
yok. Diyelim, Italyan yeni gerçekçılik akımının ürün-
lerını tanımak, televızyonlarda tek tük göstenlen
popüler örnekler dışında neredeyse olanaksız.
Sinema sanatına duyulan ilginın bu denli kitlesel-
leştiğı günumüzde bu olanaksızlığa son vermenin
yolları da aranmalı. Kımı sinema salonları yalnızca
geçmış dönemlerın filmlerını oynatmak gibi bir ış-
lev üstlenebilir, kentın kültürel öncüsü durumunda-
ki İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı, yeni bir sınema-
tek kurulması yolunda gırişimlerde bulunabilir; ül-
kemizdeki sinemacılık okulları. Mimar Sinan Üni-
versitesi ile Anadolu Üniversitesi film arşivleri oluş-
turup buradaki filmleri zaman zaman kamuya açık
gösterılerle paylaşabılirler. Yoksa sinema kültürü
tecimsel salonlarlatelevizyonların eline kalırsa, bü-
tün o paranın değil. insan soluğunun duyulduğu baş-
yapıtlar sinema tarihi kitaplannda birer ısim olarak
kalırlar.
Günler geçmış buradan sanki bırakmadan iz
Mevsimler arkasında sürüyüp mevsımleri.
' Sanatçı Haklarma
Saygı' çağrısı
Kültür Serv isi - 49 sanat-
çı örgütünün oluşturduğu
Ulusal Sanat Kurulu \e
Özerk Sanat Konsev i Gin-
şım Kurulu. Bakırköy Be-
ledi\e Tışatrolan'nda 12
sanatçının görevlerıne son
\erilmesinı. ülke sanatının
geleceği adına "kaygı \eri-
ci'olarak değerlendırdı.
-Sanat düması olarak
hükümet politikası\ la \e
hükümetin kültür bakanı
aracıhğiyla gerçekle^en kül-
tür ve sanat düşmanlığının
boyutlannınakd
almaz ölçülere
ulaşmış bulun-
duğu" belırtıle-
rek BakırkÖN
Belediyesı'nde-
ki gelişmelerin
bu baskılar zin-
cinne eklenmıs,
son halka oldu-
ğu \urgulandi.
" 49 sanatçı ör-
gütünün ortak
açıklamasında
"Ülkemizti>atro sanatı açı-
sından çok anlamlı bir ilk
adım olan ve De\letTi>at-
rolan ile İstanbul Şehir Ti-
vatroları dışında üçüncü
İklenekli ti>atro olan Bakır-
kö> Beledi>e Thjtrola-
n'nda >aşanan ola>.sanat-
çı örgütlerinin \e ül
sanatçılannın asla din
kalma>acağı bir oU\dır"
denılerek Bakırköv lieledı-
TP y sanatçı
örgütü. Kültür
Bakanrnın
sanata
yaklaşımını
Protesto etmek
için bueün
AKMlde
toplanıyor.
ve Tı>atrolan'nda kadrolu,
sanatçı olarak çalışan 12
oyuncunun göre\ lenne sori
venlmesinın. sanata vöne-
lik baskılann son halkalann-
dan ve •tehlikeligidişin" cid-
dı adımlanndan bın olduğu-
nadıkkat çekildi.
Ulusal Sanat Kurulu Ge-
nel Başkanı Şükran Kur4
dakul. Genel Sekreten Ma-
hir Günşırav Özerk Sanat
Konsevı Gınşim Kurulu
Genel Başkanı Tamer Le-
\ent. Genel Sekreten Öner
^""™^~ Yağcı'nın kale-
mealdıgımetın-;
de Bakırköy Be-
ledıye Başkanı
.\hmet Bahadır-
lı'dan. tivatroda
> aşanan söz ko-
nusu uygulama-
nın bir an önce
durdurulması is-
tendı.
Aynca. Ulusal
Sanat Kurulu ve
— — Ozerk Sanat
Konseyi Gırişım Kuru-
lu'ndan sanatçı örgütlenne
vapılan çagnda. Kültür Ba-
kanlığı'nın sanat ve kültü-
re karşı yaklaşımlanna kar-
şı çıkmak, sanatçı örgütle-
nnın duvarlılık ve kararlılık-
lannı gösteımek amacıyla
bugün saat 10.30'da Ata-
türk Kültür Merkezı'nde
bir arava gelıneceğı belır-
tıldı.