Katalog

-29KASIM1996CUN.A CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 15 'Şarküteri'nin yaratıcılanndan, görselliğin şölene dönüştüğü yeni bir fantastik başyapıt sinemalarda Karşımızda 'Kayıp Çocııklar ŞehrF Zamanın ^elîrsız oldığu. bılinmeyen bırgeleceğınsisleri arasnda kaybolmuş. esrarengız br tankerde. ~nyal kuramadı- gı, rti> a görenedıği için erkenden yaşlan- mış. cılgın b"rnucit\ekıibi kınkbirdâ- hi olan Kraniv(DanieJEnnülörk)yaşamak- tadır. Tüm hjyallenni çamak. rüyalannı fiörmek amac yla küçük (ocuklan kaçıran KranL zamanı durdurup gerı\e döndür- fnek umudundadır. Çe\rtsi de kendi gibı talihs z tiplerle doludur: .\mansiz baş ağ- cılan ;eken. özel bir tankn ıçine yerleşti- rilmiş. grarr.ofon ancılğıyla konuşan. yaşlı. feleğin ;emberindtr. geçmiş. lr\ ın adlı b r beyin ı sesıyle Jean-Louis Trintig- nant) hem bakıp ıhtiyadjnnı gördüğü, damlalarını \erdiği KrarKin öfkesinden çekinen hem de genetik annesi olduğu. CMonedenılençocuklarınian yakınan.cü- cemsibayan Bishmut (Mirilİe .Mosse) fb- tokop yle çoialtılmıs.çasna birbirlenne benzeyen. ara.arından haıgisinin en ori- jinal \e en farklı olduğura kafa\ı takmış çocuk.an.CIone'lar. (Hepsıni Dominique Pinonoynuyor...) Tankerin yanı başındaki limanda yaşa- van,sirkcarnbazı vedünyjnınenkuvvet- \ı adamı ve haylı saf olan.>abancı aksan- lı Oneın (,)can-Jacque> Annaud'nun *"AteşSa\aşı"\la~GülünAdı"f!İmlerinin ye TV dizisı "Güzel veHaytan'''dan anım- sanacak Ron Periman) anacı. Krank'ın adamlannm kaçırdığı. okğanüstü bir iş- taha sahip. 3 yaşındaki, e\latlık kardeşi Denree'vı aravıp bulmakt r. Günün birinde. rastlantı sonucu, küçük yetimlerden oluşan bir çocuk grubunun [ideri olan. 9 \aşindaki. bjvümüş de kü- çiilmüş. ış\elı ciheli. sevimli kız Miet- te"Ie(Judith Vlttet)tanışır One. Kararlı, ki- şilikli MietteiebabayiğitOne'ınarkadaş- 'Delicatessen'le (1991) ünlenen Jean-Pieme Jeunet-.Mare Caro'nun "Kayıp Çocuklar ŞehrTnde Daniel Emilfork. Mireille Mosse. Yönetmen: Jean- Pierre Jeunet, Marc Caro / Senaryo: Gilles Adrien, J. P. Jeunet, M. Caro / Kamera: Darius Khondji / Müzik: Angelo Badalamenti / Oyuncular: Ron Periman, Daniel Emilfork, Judith Vittet, Dominique Pinon, Jean- Claude Dreyfus, Genevieve Brunet, Odile Mallet, Mireille Mosse, Rufus, Joseph Comar/1995 lıklan ilerleyip gelişir. Kardeşini bulma arayışlannı sürdüren One'a yardımcı olur Miette'le küçük arkadaşlan. Yetimler ev ı- nın yönetıcisi olan. zor beğenir, kötü ni- yetlı Siyam ıkızlenZette\eLine'_\e (Ge- nevieve Brunet, Odile IVfallet) ragmen. One'la Mıette"ın ıçine sürüklenecekleri bu serüvende. denızaitında vaşayıp deni- ze atılan her ^e> i birıktirerek ışlev ip yeni- den kullanıhr hale getiren Dalgıç (yine Domınıque Pinon oynuyor). pireler sirki- nin baca gıbi türerek sigara içen ustası MarcellolJean-ClaudeDreyfiıs) ve Siyam ikizlerınin hızmetkân Peeler (Rufus) vb. gibi başka tuhaf tiplerde boy gösterir. Bu arada beyin In m de kıy ıya SOS gönderir. Çocuklardan birinın havalını bir şjş.enın ıçine kapatmış ve kurtarılıp özgürlüğüne kavuşması ıçın dua ederek denize fırlat- mıştır... '95 Cannes'ın açılış filmi Bugün sinemalarda gösterıme gıren. l995Cannes Festıvalı'nin açılış filnıı "La Cite des enfants perdus - Ka>ıp Çocuklar Şehri"nı bıraz anlaşılır kılmak içın koııu- sunu özetlemeye çalıştık. Unıui Sanat'ın basın bültenınden yararlanarak. 2 yıl ön- ce gösterildiğinde özel havranlar edinen. yenilikçı, öncü bir sitilin ağır bastığı. de- nevsel bir sinema diline sahıp, bütünüyle avnksı \e özgün 'Delicatessen - Şarküte- ri' (1991) fılmıy le •<meımise\erlerı epev i şenlendırmiş. kev iflendınnış. Jean-Pierre Jeunet-Marc Caro v önetmen ikılisinden. vıııe lıa\algücü\le teknolojinın harman- iandığı, yeni bir fılmle daha karşı karşı- yayız. Son dönemde. Ta\iani ya da Co- en'ler gibi kardeş olmayıp da ıkili onak çalışan. belkı de en önemlı yönetmen çif- ti sa\ ılacak Jeunet-Caro. 22 s ıldır tanışık. çızgi roman, kısa film. \ ideo-klip. can- landırma sineması ve reklam filminden yetışmı^. bırbırlerini tamamlayan. ikı sü- per •görüntü mucidi". Dokıızuneu sanat da denilen çızgi romanın kâbesi Fran- sa'dan çıkan bu avnksı vönetmen ikılisi- nin. adeta 3 bo\utİu. fantastik birçızgi ro- Bir zamanlarNew York'ta...l %U'lı v ıllann »onlannJa. Nevs York'un batı \akasındakı vasadışı kumar. hırsızİık. gasp. u> ışturucu ticaretı. tefecılik ve dolardırıcılı- ğm hüküm sürdüğü; dar gclırli. or- ta dırek aılelerle sorunlu çocukla- nnın yaşadığı. rahiplerlegıngster- lenn çekıp çe^ ırdığı. polis n boru- sunun pekötmedığı. kılıseıın güç- lü olduğu ama suç oranın n gıtgı- de artîigı. "Cehennem Mucfağı" dı- ye anılan bir bolgesinde, ctddeler- de birlikte büyinen 4 çocuğun. Shakes. Mıke. Tomm\ ve ,'ohn'un uzun yıllara vayılanövküsJnüak- tanyor "Sleepers-Kardeş Gibi>- düer". Hayatindikenli yollanndagide- rek masumıyetlenni vitiren. vak- tıyle a> nı yo'llardan geçmi>. baba- can semt rahıbının (Robert De Ni- ro) kol kanat gerdigi. ancakçev- rede mevcut suç âleminır onları içine çekmek ıçın fırsat kolladığı bu4kafadar>enivetme.gününbı- nnde çocukluklannı sona erdıren bir hata yapıp güpegündüz sokak- ta sosıs ekmek satan. Yunaı göç- menı, ganban bir sand\ ıççhm tez- gâhını kaçınrken. ınsan fuvatmı ölümcül tehlıkeye atmaktan yar- gılanarak katı kurallarla baikı. şıd- det vecınsel tacizin egemen oldu- ğu bir ıslaheunde geçınlecek 18 aylık bircezaya mahkûm ecilıvor- lar. Ke\in Bacon'ın başını çektiği. sapık v e sadıst gardı> anlar urafın- dan sürekli tecav üze uğradıklan. dördünün ruhunda onulmaz vara- lar açıp vazgılannı değiştıren bu acı deneyımın alabildiğine sarsıp örseledıği. suçlu genç damgası vu- rulmuş. zorlu ıslahevı dönemın- den sonra her bıri kendi yoluna gıt- mış 4 'Spleeper'ımız (fılme adına v eren"Sleeper': 9 avdan fazla ceza yıyen çocuklara denıyormuş Ame- rikan argosunda). yıllar gecse de koca adam olsalar da. beileklenne kazınmış bu fizıksel ve duygusal tacızin utanç veren anılannclan Kardeş Cibiydiler Sleepers / Yönetmen, senaryo: Barry Levinson, Lorenzo Carcaterra'nın romanından / Kamera: Michael Ballhaus/ Müzik: John VVilliams / Oyuncular: Jason Patric, Brad Pitt, Billy Crudup, Ron Eldard, Kevin Bacon, Robert De Niro, Minnie Driver, Dustin Hoffman, Vittorio Gassman, Terry Kinney / 1996ABD(Pinema) Beyoğlu Atlas, Şişli Kent, Altunizade Capitol, Fenerbahçe Pyramid, Kadıköy As, B. Avşar, B. İncirli sinemalarında. kurtulamazlar bir türlü. Ö\küvü anlatan Shakes (Jason Patric) gazete muhabın. hujcuku seçen Nfıke (Brad Pitt) bölge sav - cı vardımcısı oltırken. dayak. ha- karet. tecav üz dolu ıslahev ı döne- mj nedenıyle. uvuşturucu satıcılı- ğından kıralık katilliğe kadar her çeşıt pıslığe bulaşarak suç dünya- sına vönelmiş John'la Tomnıy ıse günün binnde teeav üzcü gardıv an- Ia tesadüfen karşılaşıp derhal sıla- ha davranıvor ve yetkılenne. ünı- formasına güvenerek. mahkûm çocuklan habire becermış ve döv - müş. sübyancı gardiyan Kev in Ba- con"ı. yemeğınin ortasında vurup öldürerek öçlennı alıyorlar. Arka- daşlık. bağlılık ve intikam duygu- suyla yıllar de\irmiş 4 kafadann. 198l'e atlayan öyküsünde. eina- yetten yargılanan John'la Tom- mv 'yi kurtarmak ıçın kollan sıva- van Vlike'la Shakes'ın. Amenkan hukuk sıstemımn boşluklanndan vararlanancıngözlükleri sonucun- da. çocukluklanndan beri onlara Barry Levinson'un "Sleepers"ı, ünlii oyunculanjla sevirci çekmeye ada>... kucak açmış, sevgılı rahıp. peder Bobby'nın de yalancı tanık oima- ya ıkna edılmesıyle. alkolik. bıtik av ukat Dustin Hoffman tarafından mahkemede savunulan John'ia Tommv. suçsuz bulunarak ;>alıve- nlivor sonunda. Kont Monte Kıibto'nun hapıs- ten kaçış seriivenlenyle büyümüş kahramanlarımızın. mahalleden eskı kızarkadaşlanvla birlikte sar- maş dolas,. modem 4 sılahşörler pozu verdiğı bir mutlu sona bağ- lanan "Sleepers-Kardeş Gibhdi- ler". 1988de "Yağmur Adani"la 1991 "de "Bugs>"la turna> ı gözün- den vuran. Öscar'lı. Holl>-wo- od'un seçkın vazar. yapımcı ve vö- natmenlerinden Barn Le\in- son'un son fılmı. Geçen yıl. Demi Moore-VlfchaelDouglas'lı "Disc- losure-Taciz" başansızlığıvla çu- vallavan Levinson'un. Lorenzo Carcaterra'nın otobıvografık ro- manından uyarladığı "Kardeş Gi- biydiler". çocukluk dönemı ve ın- tıkam sürecı olarak adlandınlacak 2 bolümden oluşuvor. kabaca. Yan rollerde bo\ gösteren De Nıro. Hoffman. Bacon. Vittorio Gass- man gibi tanınmış oyuneularla desteklı, göz kamaştıncı bir kad- rova sahıp fılm. "Bir Zamanlar Amerika'da"dan "Stand B> Me"ye kadar uzatılacak çoğu filmde izledığımız, o sıcak çocuk- luk. arkadaşlık. dayanışma tema- lanna yaslanan. nıspeten başarılı. duvgusal ve etkılevıcı bırılk varı- nın ardından. adalet ve ahlak so- runsalı arasında gidıp gelen. pek de ikna edici olamamış bır ıntıkam ve mahkeme safhasına yönelerek 20 yıllık bir zaman dılimıni hikâ- ye edivor. Genellikle çocukluk vegençlik yıllannda meydana gelen kimi olaylann geleceğımızi belırledıği noktasından hareket eden Barrv Levınson'un havlı uzun tutulmuş. sı\ah-bevaz gen\e dönü^lerle sü- rüp gıden. canlı. parlak sekansla- nn vanı sıra olmamış sahnelerı de kapsayan "Sleepers"ı. pek umula- nı veremese de başroldekı Brad Pıtt'le Jason Patric gibi genç ve gözdejönlenn sürüklediğı. bas.tan sona ılgıyle ızlenen. 'çağdaş bir Amenkan trajedisi'çeşıtlemesı sa- yılabilır sonuçta. Son jenenktekı açıklamalardan ogrendiğimız ka- dan\la. »u testısı su yolunda kın- lır misali, mahkemede aklandık- tan bırkaç yıl sonra Tomm> ıle Johnun (Bilh Crudup. Ron El- dard) bir kö^ede v urulup öldürül- düğü. Shakes-Lorenzo'nun vaz- nıava devam ettığı. Mıke'ın da savcılıktan istifa ederek verleştıği Ingılterede marangozlu'k >aptığı "Sleepers". kuşkusuz Barn, Le- vınson'unen ivı vapıtlanndande- ğıl. Doğrusu. daha ivisini çekece- ğı beklenen bu yönetmenın. gişe ba^arısını baştan garantıleven ün- lü ovuncularla se sevırcivı sanp sarnıalavan performanslarla do- nattığı. 2 >iâi 20 dakıkdlık. özenlı ve göstenşlı bu son filmine. sine- maseverlenn vıne de ılgısız kala- bıleceğıni pek sanmıyoruz bız. man vapısında. her sahnesi özel efekt des- teğiyle ilginç kılınmış. bütünüyle alışıl- mıştan farklı biryak!aşımlagerçekles,tıril- miş, yeni yapıtı "Ka>ıp Çocuklar ŞehrT. kuşkusuz ticari sinemanın fabrikasyon ha- linde. sürekli ürertiği. bildik klis,e filmler- den değı^ık lezzetlersunuyormeraklısına. yaklaşık 2 saat süresince. Sevırcinin. ıçindekavbolacagı cinsten, modern bır perı masalı diyebileceğımiz. zamanın belirsiz olduğu. gerçek dı>ı bir dün\ ada geçen. kesinlikleözdeşleşilerne- yecek. garip karakterlerin sürüklediğı. gözleri fıldır fıldır açtıran. özenle aynntı- landınlmış. beyiik deyişle tam 'görselşö- len' niteliğindeki bir yolculuğa davetiye çıkaran. inanılmaz bır fılm karşımızdaki. Geçmişi de banndıran. Jules V'erne'vari bir gelecek tasvmyle anlatılanlara kanıp inanmasak da görüntüleri aracılığıyla gö- rerek bır çırpıda cumburlop içine atıldıgı- mız. •Delicatessen-Şarküteri'nin çizgisi- ni sürdüren. sınematografik anlatımı ye- nileven. soluk kesici biravant-gard dene- yim havasında. kendıne özgü. benzersiz bir türe aıt film, "Neredeyiz. neresi bura- sı. kim bunlar, ne biçim fiİm bu yahu" so- rıılannı sordurtabılırortalama izleyiciye. Anlatımı önemseyen Jeunet'nin mizanse- nini. estetik tutkunu. varatıcı Caro'nun da artistik vönetimıni üstlendiğı. stüdyoda düzenlenip teknolojik becerivle özel efektlerden de vararlanarak hazırlanmış setlerde çekilmiş. çizgi roman etkileri de -' içeren. görselliğin müzikle, seslerle kav- naştınlarak ön plana çıktıgı bu filmin ba- zı bölümlerine şapka çıkarmamak ne mümkün' 7 Se\Tedilme\i hakedivor Dekor. mekân. kostümlerden ışıklan- dırmaya. çerçev elere ve renklere kadar bü- tünüvîe farklı. dünya dıs.ı yaratıklardan ayırt edilmeyen bitlerin, tepegözlü dev le- rin, "2001'in ana bilgisayannı çağnştıran bevınlenn fınk attığı. benzersiz bir •janr"ın ürünü 'Ka>ıp Çocuklar Şehri', bizce haftanın filmi kuşkusuz. bir-ikı kez seyredilmeyi hak eden. Özetle kolaycı eti- ketlere pek uymayan. şablolara. klişelere rağbet etmeden. durdurak tanımaksızın tuhaf. garip bır övkü aktaran. mekânın. insanlar. ilişkiler ve nesnelerle harman edildığı: fütürist. sürrealist tonlardan da çalan. mantıkla, her cinsten aşınltkîar ara- sında salınan. ince kesimden dilim dilim kara humor \e espri doğravan. bu yogun ve yorucu görsel şölen. sıradan seyirciye biraz demir leblebi gıbi gelse de yedinci sanatın tutkunlanna avnksı tatlar vaat edi- yor başından sonuna kadar. Grafiksei özelliklerle donatılmış, deneysel sinema anlatımı. humoru. öyküsü, görüntüleri. müziğiyle giderek meraklısım daha bir içine alarak gelişen bu farklı film, mevsi- me damgasını kuşkusuz vuracak. seyre \e ilgiye değecek cinsten. farklı bir sinema- nın ürünü ve sarsıcı birdeneme sonuçta. Caro'yla Jeunet adındaki 'yaraücı' yö- netmen ikılısının. son yıllarda Fransız sı- nemasının yüz akı niteliğındeki sayılı filmlerinden *Ka> ıp Çocuklar Şehri'nike- sinlikle kaçırmamanızı salık veririz. Şapkablar çetesi, askeri çeteye karşı"Once \\ere \Varriors*la dıkkatinı çekti- iı ünlü \ apımcı Zanuck'un çağnsıyla Holly- iood'un volunu tutan Yenı Zelandalı yönet- nen Lee tamahon. 1950'h yılların başların- daki Los Angeles pohsinde, vasalan kendı- fcrine özgü. Makjavelcı kurallarla uv gulav a- ak tüm organize suç örgütlerinın kökünü ku- nıtmava kararlı. astığı astık kestığı kestik. 4 kişilık. haşin ve gaddar. özel bırekibın. her- tesın kadını olan bir dılbenn öldürülmesinı »ruşturması\ la başlayıp çorap söküğü gıbi pden serüvenlerini anlatıyor. ünlü o\uncula- nn \e büriin olanaklann, hatin sayılır bır büt- Kyle önüne sunulduğu "Mulholland Falls- Kurtiar Şehri"nde. İrikıvım fizikleri. vetki- tri. kıvıcılıklan ve şapkalan. takım elbise- fcri. cilalı ayakkabılanyla yeraltı dümasına korku salan bu gözükara Şapkalılar Ekibi'nin iir yargısız ınfaz sahnesiyle, basılan bir ku- narhaneden kaldınlan biçare bir suçlunun, Los Angeles'in bırtepesınden aşağı itilip yu- larlanıvermesiyle içine daldığımız film. er- teklen baştan çıkancı güzellikteki. seksi. es- ner bır afetin esrarengiz bir cınayete kurban fltmesıyle sürüyor. Çözüm olarak şiddeti se- np diîediğini yaparak Los Angeles'i suçtan aındırmak misyonunu üstlenmiş özel polıs skibinın. mutlu bir ev liliği sürdüren. babavı- pt ve maço şefi Max (Nick Nolte), ne paha- tna olursa olsun bu cinayetı işle\en( ler)ı ya- lilayıp tepelemek ıstiyor özellikle. Çünkü, lurdahaş cesedi bulunan. esmer güzeli, genç Iadınla (Jennifer Connellv) ateşli bir ilişkisi us. sivah-be\az birtakım geriye dönüş 'Kurdar Şehri" nde N. Nolte'yle C.Palminteri, fdmi siiriiklüyor. sahnelennden anladığımıza göre. Ev ınde He- mûıgwa) okuyarak kocasını bekleyen. hanım hanımcık karısı da. (MelanieGriffirtı)birile- ri tarafından kapısına bırakılan filmi seyre- derek Şapkalılar Ekıbı'nın uçkuruna hâkım olamamış. reısi olan kocasının ihanetıni ög- reniyor üstelik. L'çaktan atılarak feci şekilde öldürülmüş. seksı kadının se\ işmelerıni giz- lice fîlme çeken eşcinsel arkadaşının (And- reu McCaıthy) de yine birilennce kurşunla- narak temize havale edilemesivle tüm izler. kadının en son beraber olduğu. ölümcül kan- serli. atom enerjisi komisvonu başkanı. filo- zofgibi birgenerale (John Malkmich) götü- rüvorMa\'ı. \'eSchwarzeneggerastıon"lan- na rahmet okutan. inanılmaz bır uçak fina- linde. FBFnın da kol kanat gerdıği. Şapkalı Ekip gibi aşrıcılaklara sahıp. askeri güven- lik sorumlusu. eınrmde olduğu generalden gizli dümenlerçev iren, katıl biralbav la (Tre- at VVîlBams) ve üniformalı çetesiyle kozları- nı paylaşıyorlar Max'la fedakârarkadaşı. or- Kurtlar Sehri Mulholland Falls / Yönetmen: Lee Tamahon I Senaryo. Pete Dexter, Floyd Mutrux ve P. Dexter'in öyküsünden / Kamera: Haskell Wexler / Müzik: Dave Grusin / Oyuncular: Nick Nolte, Chazz Palminteri, Michael Madsen, Chris Penn, Melanie Griffith, John Malkovich, Jennifer Connelly, Andrevv McCarthy, Treat VVilliams, Daniel Baldvvin / 1996 ABD (Umut Sanat - UIP) tagı Ellen. - C. Palminteri. Ellery 'nın acıklı cenaze törenınde. kalbıni kırdığı kansına ar- tık özel ekıbıni dağıttığını açıklıvor. alışıl- mıs. organize suç örgütlerıv le. veraltı çetele- rı ve bildik gangsterlerden daha zorlu bırgüç odağıyla ınücadele etınekten \orgun düşmüs. Ma,\'ımız. The end. Usta kameranıan Haskell \Viexlerin görün- tüleri. Dave Grusin"ın nıüzığı. kasım kasım kasılan Nick Nolte'v le son haftalarda peşpe- şe fılmlerını izledığımız Chazz Palminte- ri'nın öne çıktığı. 2 Rezervuar Köpeğı Mic- hael Madsen'le Chrıs Penn'in gerı planda bı- rakıldığı zengın oyuncu kadrosu. l950"len özenle yansıtan. afillı, şık giyim - kuşam. araba. dekor ve mekânlan. "film noir* tutku- nu. Yenı Zelandalı vönetmen Lee Tamaho- n'nın düzgünce savılabılecek. China- tovvn'dan. Dokunulmazlar'a kadar türün çe- şıtlı başvapıtlanndan hayli etkiler içeren an- latımı ve gözalıcı teknik düzeyiyle rahatça ızlenen bır polistve "Kurtlar Şehri"'. Ne var kı 'giic. aşk. öliim, şantaj. vb femalar' çev re- sınde dönen entrikasının sonuçta tatmın edi- cı çözümlere ulaştığı söv lenemez. 6- 7 >ıl ön- cesmin. havadan sudan gençlik filmlennin masum. melek yüzlü genç kızı olarak anım- sadığımız dilber Jennifer Connelly de onca kurdun arasında sert erkeklerin serüveni ni- telığindeki bu göstenşli "kara film' çeşitle- mesının erotık tansiyonunu yükseltıyor, ca- zibesi ve özellıkie survenın zor zaptettiği. görkemlıgöğüsleri\le. Sonuçta türün önemlı örnekleri arasmda pek de esamesi okunmavacak cinsten, sıra- dan bır stıl alıştırması denebılecek "Kurtlar Şehri". Yeni Zelandalı yetenekh yönetmen Lee Tamahon'v e Hollyvvood'da köşe döndü- recek. çok parlak bir başan değil kesinlikle. Yine de birtakım yasalar üstü yetkilerle do- natılarak sokağa salmmış. temızlevicı göre- v ini üstlenmiş. Los Angeles polıs örgütün- den. deterjan aratmaz bır şapkalılar çetesiy- le nükleer araştırmalar ve atom enerjisiyle karışık. ülke güvenliğınden sorumlu. karan- lık askerı bir özel ekıbi karşı karşna getirip çatıştıran hikâyesiv le, fena halde Susurluk sonrası, yaşadığımız günleri çağnştırarak il- giyle seyrediliyor (bu bağlamda Türkçe adı da cuk ofurmuş) "'Kıırdar Şehri". KEDİGOZU VECDI SAYAR Kahramanlar Biz kediler, insanları anlamakta hep güçlük çe- keriz. Içgüdülerini yitirmiş, "uygarlık"a teslim ol- muş bu canlılar arasında anlaşabileceğ/mız bırini bulmak en büyük mutluluğumuz olur. Öyle köpek- ler gibi. önümüze ekmek koyan herkese ısınama- yız kolay kolay. Ömrümüz, "doğru" insanı arama macerasıyla geçer. Her insandan bir şeyler alarak bir şeyler öğrenerek tüketiriz günlerımizi. Ama bir gün gelip "o" insanı bulacağımız ınancını hiç yitir- meyiz. Tüm varlığımızla bağıanacağımız, yaşamı- mız boyu hep yanıbaşımızda olmasını isteyeceği- miz insanı. Bu yüzden, insanları anlamaya çalışmak bütün zamanını alır kedinin. Kolay iş değil... Bazen, umudunu yitirir gibi olur. Yalnızlık çörek- lenir yüreğine. Oysa, o insan oradadır. Görmeye hazır olduğu- nuz anda, karşınızda size gülümsüyordur. Birden onu ne kadar iyi tanıdığınızı hissedersiniz... Karşısındakini anladığını ve anlaşıldığını fark et- tiğindedünyalar kedinin olur. Sokuluveriro ınsanın koltuk altına. Tırnaklarını patisinin içine çeker, göz- lerini yumar... "Mırr.nav"... • • • İnsanları tanıma çabasındaki kedi, sanattan alır en büyük desteğini. Kendini anlatmaya. böylelıkle başkalarını daha iyi anlamaya çalışır. Ya da. başka kediler kendilerini nasıl anlatmış diye merak eder. Geçen hafta, "İnsanı anlamak zordur, anlatmak daha da zor" demiştık. Insanları anlamaya ve an- latmaya soyunan kedilerin işi gerçekten zor. Hele rahat evlerde yaşamaya alışmışsa. Hele başkasını anlama çabasının, kendisınden bir şeyler vermek olduğunu kavramamışsa. Boşuna değil sokak ke- dilerinin insanı daha iyi tanıması. Boşuna değil so- kak kedilerinin mutluluğu bulmada daha becerikli olmaları. Onlar insanı gözünden anlarlar... Işte bu yüzden. ınsanı anlatmak üzere yola çıkan kimi sanatçılar. "sah/c/"likten, yaşanmışlıktan na- sibini almamış ürünlerle ömür tüketrrken kimilerı insanı ölümsüzleştiren yapıtlar ortaya koyuyor. Nâ- zım'dan Sait Faik'e. Chaplin'den Bunuel e ka- dar... • • • İnsanı anlamaktan söz açıp da oyunculara de- ğinmemek olur mu? Oyuncu, yönetmenın en önemli aracı, en sadık yol arkadaşıdır insanı anlat- ma serüveninde. Yapıtının başarısındakı en temel öğelerden biridir. Ne var ki. yorum yetersiz kaldı- ğında oyuncunun çabaları da sonuçsuz kalıverır. Geçen hafta değindiğimiz "Işıklar Sönmesin" fil- minde Beman Şimşek'ın oyununa diyecek yok- tu. Ama, harcanıp gidiyordu bu emek. Oysa şu sıralar sinemalarda gösterilen "Tabutta Rövaşata"n\n oyuncuları. yönetmen Derviş Za- im'in gerçekçilikle masalsılığı harmanlayan yoru- munu güçlendiren bır oyun veriyor. Ahmet Uğur- lu'nun, Ayşen Aydemirin, Tuncel Kurtiz ın abar- tısız, ama etkileyici oyunları filmin inandırıcılıgını destekliyor. Oyunculardan söz açmışken bir başka fılme da- ha değinmefiyrrr "Sen de Gitme". Bu fifmden söz eden yazım, uzunluğu nedeniyle makasa geliverin- ce ne yönetmenine değinen bir tümce kalmış or- tada ne de oyunculanna. Oysa, "Sen de Gıtme". insanı anlatmayı iyi bilen bır yönetmenın ve onun yarattığı dünyayı en iyi biçimde yorumlayan dört dörtlük birkadronun elbirliği ile kotarılmış, sinema- mızın yüz akı yapıtlarından biri. "Uçurtmayı Vurmasınlar"da hapishanede büyü- yen bir çocuğun sevgi arayışını, "Pıano Piano Ba- caksız öa tüm yoksulluklarına karşın sevginin, dostluğun ve paylaşmanın erdemini unutmamış in- sanlann dünyasını anlatan Tunç Başaran, bu son filminde gene sevgiden söz açıyor: yalnızlığa yaz- gılı bir genç kadının sevgi arayışından. VeAyla Kırt- lu'nun romanından yola çıkarak yalnızlığa yazgılı bir toplumun insanlannın öyküsünü anlatıyor. Başarı- lı bir sinematografik anlatımla. Bu başarısında en büyük desteği de oyunculardan alıyor. Işık Yener- su, bir oyunculuk dersi veriyor "Sen de Gitme "de. Her sözcüğe, hatta her suskunluğa kendi yorum gücünü katıyor. Fikret Hakan, öylesine iyi otur- muş ki Mösyö Antuan rolüne. bu rolde başkasını düşünemiyorsunuz. Genç Fransız oyuncu Olivia Bonamy, geleceğin büyük bir yıldızı olacağmı ka- nıtlıyor, içtenlikli, abartısız oyunuyla. Yan rollerde Meriç Başaran, Cezmi Baskın, Ruhi San'nın ça- baları da filme destek veriyor. Sonuç olarak oyun- culuğun iyi bir yönetimle buluştuğunda ne denlı et- kili olabileceğini kanıtlıyor "Sen de Gitme". İnsanı anlatmak zor iş. Bu zor işi başaran kadro- lar. kedilerin en gözde kahramanlan son günlerde. Ne yapalım, kimine göre kurşun sıkanla kurşun yiyen kahraman. Kimine göre de insanı anlamayı ve anlatmayı başaranlar! YEJNİ BAŞLAYANL4R... EŞKTYA: 35 \ıl önce Cudi dağlarından bır grup eşkıya. jandarma tarafından yakalamr. Mahkeme bu es.kıyalan ağır şekilde cezalandırır. Bu 35 yıl içinde. ya hastalıktan ya da hesaplaşmalardan ötürü eşkıyalann hepsi cezaevlerinde can \erir. Biri dışında... O biri. eşkıva Barandtr Baran'ın 35 yıl sonra hapisten çıkınca ilk işi köyüne dönmek olur. Ama doğduğu topraklar şimdi baraj suları altındadır. Geçmişin izîerini sürmeye başlayan eşkıva \ ıllardır bilmediği bir gerçeği. 35 yıl önce hapse düşmesine en yakın arkadaşının neden olduğunu öğrenır. Bu en yakın arkadaş. eşkıyanın çocukluk as.kı «.ejevı satın alarak tstanbul'a kaçmıştır. Eşkı.va ne İstanbul'u ne de arkadaşının adresini bilmemesine karşın >üreğinin rehberlığinde güvenir ve yola çtkar... Muhsin Bey'i yaratan ekip bu kez farklı kimliklerle karşınızda. Şener Şen, L ğur Yücel, \a\ uz Turgul (yönetmen) üçlüsüne. Yeşim Salkım ve MFO'den Özkan eşlikediyorlar. Eurimage desteklı film. bir Türk-Bulgar-Fransız ortak vapımı. STR1PTEASE: FBI'da eskiden sekreterlik yapan Erin Grant (Demi .Vloore). hastanelerden tekerlekli sandalye çalarak geçimini sağlayan pMkopat kocasının elinden vedi yaşındaki kızını almaya karar verir. Ancak bu göründüğü kadar kolav değildır. Yıilık kazancını arttırabilmek için gece klüplerınde dansetmeye başlar. Ancak güzelliği başına bela olur ve kendısıne tııtııkın fanatiklîirhayranı. rakibi kongre üyesi Davıd Gilbeck'in adamlan tarafından öldürülür. Moore. filmdeki dans sahneleri için dört ay çalışmış. Gilbeck rolünde. ahlaksız politikacıları çok iyt tanıyan Burt Reynolds ver alıvor. Filmin \onetmeni \e senaristi Andrew Bergmanı Honeymon in Vegas ve The Fresman adlı filmlerden tanıyoruz. Striptease de bu filmlerdeki komik ve esprili anlatımı taşıvor.