Katalog

SAYFA CUMHURİYET 29 KASIM 1996 CUMA 14 KULTUR 1 8 . N A N T E S 3 K I T A F E S T t V A L İ ' N İ N A R D I N D A N 6 Beyaz' perdede çok renldi görüntüler GÖNLL DÖNMEZ-COLIN NAISTES - Gune> Afrıka sıneması den- dığınde akla ılk gelen "Kuru, Be\az Bir \Ie\sim~ "Sarafina" "Ağla. Se\gili \ur- dum" gıbı fılmler \e \\hoopi Goldberg. Sidnev Poitier gıbı Mİdızlar olacaktır \e >ımdı bır Mandelayaş.amoykusuhazırlanı- yor Guney Afnka nın en unlu dırenış kah- ramanını canlandıracak oyuncu kım dersı- nız1 Sıdney Poıtıer '• 18 \antes 3 Kıta Festıvalı konuklann- dan. yılların yıprandırmadığı kara denlı oy uncu Dolh Rathebe. "Bizim neyimiz ek- sik U" dıye soru>or "Ağla Sevgili \ur- dum"da bas. ouıneu Amerıkah Sozumo- na Zuluca konus.uyor Zulu dılını konuş.an bır Amenkah1 Bıından dahagulunçbırs.ey \ar mı' Amerıkalı. kendı ekıbını. kendı oyuncusunu alıp gelıyor bızım oykumuzu kendı açisindan anlatan fılmleryapıyor ve sonra bunlan bıze gerı satıyor lîjte Gune> Atrıka sinemasının durumu •\abancilan bır vana bıraksak. son yıllarda adını duvuran "Tannlar Çıldırmış Olma- 1T, "Mapantsula'gıbı Gune> Atrıka tılm- lerının yonetnıenlerı de hep bey az Gunev •\fnka"ya lOfılmıleozelbırbolumavıran Nantes Festıvalı'nde de kara denlı bır yo- netmenın gerçekle^tırdığı yalnız bır fılm gorebıldık "l-Deli\\e"( 1T5) adlı bu fıl- mın de yapımcisı beyazdı \e >ımdı hayatta olmayan yonetmenı Simon Sabela. tılmle- rının hukumet propagandasina alet edıldı- ğını oğrenınce kalbınden vurulmuja don- mu^tu Gerçi umıt \eneı gelı^meler\arşımdı ul- kede Omeğın kara derılılerın oturdugu fa- kırbolgelere. sinema salonlan > apılması ta- • Güne> Afrıka sınemasında yabancılan bır yana bırakırsak. Güney Amenka fılmlerının \önetmenlen hep beyaz. Festnaldekı özel bölümde sadece bır kara denlı yönetmenın fılmını ızleyebıldık. Şımdı en ünlü dırenış kahramanının yaşamöyküsü fılme dönüşü\or Fılmde Mandela">ı Sıdney Poıtıer (yanda) oynayacak Bu yıl yanşmalı bölümün programı oldukça zavıftı sarlanıvor <\partheıd(ırkçılık)donetnınde. hukumete kan,ı sava^ım \eren kara denlı gençler koylere kasabalara ula^abılmek ıçın \ ıdeoyıı araç olarak kullanmıijlardı \ ı- deo \alızlerı elden ele geçerdı o gunlerde Afrıkalı vonetmen John Blignaut \a gore -Bu >olla deneyim sağlayanlar. şimdi tdev iz- yonçalışmalannabaşladılarveileridekonu- İu filme gecmeleri beklenijor." Festıvalın van>malı bolumunde bu vıl program oldukça zay ıftı Orneğın Tay vanlı Edward Vang gıbı. Hıntlı Adoor Copalak- rishnan gıbı. Korelı İm Kwon- Taek gıbı sanatını \ıllar bo\u ba>arılı fılmlerle kanıt- lamış yonetmenlere genı^ yer verılmı^tı Oysa bu bolumde sınemava yepyenı bır dıl getıren yureklı çahsmalar sergıîense daha ıv ı olurdu dıye dıı^unuvorum Buyuk odul AlTin Montgoltıere yı bır Iran fılmı Abolfazi Jalili nın "Gerçek Bir Ö>kü"su aldı Genç yonetmen ıkı buçuk saatboyunca bıryonetmenın(kendısınıoy- nuvor) bır tılme hazırlanırken başjna ge- lenlerı sergılıyor Fılm ıçınde fılm konusıı artık Iran sınemasmın ağzında sakız ki- arostamivaptıbeğendık Makhmalbafvap- tı. ı>ı guzel dedık ama bır uçuncusıı çıkın- ca orta\ a. artık gına geldı Bır de çocuk o\ - kulerınden ılallah nedense kahramanı ge- nelde hep erkek çocuk olan Butılm ıleJa- lılı gerçek bır 'Cinema Verite" orneğı ver- mevıamaçlami:, Fılmınson 15-20 dakıka- sında gerçek bır amelıvat ızlıyorsunuz or- neğın \ onetmen. kahramanın ozgun bır oyun çıkarabılmesını ustalıkla sağlamı^ HepM bıry ana tazelığını \ ıtırmış bırture y ı- ğıtçeel attığı ıçın kutlavabılınz JalılTvı Gumu:> Montgoltıere odulukazanan Fı- liNtın >apımı "Bir ka\boluşun Gunde- mi"\ie polıtıkbırtılm vonetmenı EliaSu- leiman. \atanı \e kı^ısel kımlığı arasında \a>adığı ıkılemı \enrken hem bıro\ku an- latı\or hem de o o\kunun bır parçası olu- >or Yıneson vıllardamodaolan turden bır anlatım \antes kentının verdığı en ustun mızan- sen odulu Edv^ard \ang ın "Mahjong" fıl- mıne gıttı C ınlılerın pek tutkun olduğu bır kumarov unu Mahjong Burada. kentsel va- >amın gurultu patırtibinda değerlerını \ ıtır- mış gençler ıçın bır metator olarak kullanı- lı\or Fılm bu vıl Beriındegosterıldığınde Avrupalılara çamur atıvor dıve vonermene çıkışanlarolmu>tu \ ılİarbovu Amenka'da vaşadıktan sonra ulkesınedonen \ang. ger- çektebır A\rupalıdan çok daha Avrupalı \e eğer bu fılmmde Avrupalılara çamur atı- \orsa. Ahvalılaradaduştuklen çamur >ığı- nında nefes alabıleeek bır delık açamıvor Jun Ozel Odulu Ozbek vonetmen kama- ra Ramalova nın "Her \er Karla Rapiı>- dı"sına gıttı Halk Odulu alan \ letnam vapımı "\na- \atanaOzlem,~geçen \ıl boyuherfestıval- de kar^ımıza çıkan bır fılm Dang Nhat Minh.\ letnam'ınbugunen savgıdeğervo- netmenlerınden ve her fılmı ıle kanıtladığı iju Her ^eve rağmen ^ınema' Bu vıl da programda genı^ bır ver tutan. en eskısi 90 en>enısı30vılİjk Arjantın tılmlennın ızle- vıcısı eksık değıldı Bır de Shanchaı fılm studvolarına bır bakış bolumu vardı kı 193Ö'ların fılmlen. 1990"lara kebinlıkle taş çıkarıvordu 1980'lerde Turk sınemasına onemİı bırververen ozellıkle 198^'dege- nı^ bır Turkıve panoraması sunan Nante^ Fılm Festıvalı nde bu v ıl hıç Turk fılmı vok- tu Devamlı venı bulu^lar pe>ınde koş,an fes- tıvalvonetıcılerı Bangladeij'ten \epalden bıle ıvı kotu tılmlerseçmı^ nedense Turkı- ve'vı vıne es geçmı^lerdı Tomris Giritlioğlu'nun •SO.Adım' fılmi de Londra'da gösterili>or. Londra'da 'Türk Filmleri Haftası' FERRl H ^ ILMAZ LONDR.\-Londra4 Turk Fılm Hat- tası bugun Londra nın Turklerın voğun olarak va^adıklan DaUton bolgevndekı RıoSıneması nda Mustafa \ltwklar"ın "İstanbul Kanadanmın \ltında"fılmıv - le açılıvor Bır hafta surecek te^tıvalde uzun ve kisa metraılı toplam 40 fılm go?>- terılecek Turk NinemaMnı Ingılızleretanıtmavı amaçlavan testıvalde. son vıllarda Tur- kne'deçekılmı^onemlı tılmlennbırço- ğugoitenlıvor Fılmhaftasınınduzenle- vıcılennden Vedide KavmaL son uç fılm festıvalını her vıl ortalama 2 bın 500 - 3 bın kışının ızledığını, ızlev ıcıle- nn buvuk bır çoğunluğunu Turklerın oluşturduğunu belırtıvor L zun metrajlı fılmlenn vanı sıra. Tur- kıve. Kıbns ve Londra'dakı Turk fılm- cıîennın kısa metrajlı filmlennm ve bel- gesellerın de gostenleceğı programın en ılgınç fılmlerınden bın. Kıbm'tan gelı- vor Senar>Obunu Dr ÎNijazi Kızılvii- rek"ın vazdığı. vonetmenlığını de Kıb- rısh Rum Panikos Krisantu nun ustlen- dığı 1993 tanhlı "Dmanmız" adlı bel- gesel fılm, uzennde vasadıklan adavla bırlıkte bolunen ıkı çocukluk arkadaşı- nın beraber v aptıklan bır v olcuğun hıkâ- ve>ı Fılmde "duvar"ın ıkı vanındakı turk ve Rum kovlulerle vapılan sovle- ^ılervearşıvlerdengonıntulerveralıvor Pazar gunku gostenmınde senarıstıvle vonermenının de hazır bulunacağı fıl- mınozellıkle Londra'da vasavan Kıbrıs- lı Turklerın ılgısını çekmesı beklenıvor kızılvurek ve Krisantu. gosterımden sonra ızlev ıcılerle sovleşecekler Prog- ramda Altıoklar ııı "İstanbul Kanatlan- mın Alfında r 'sının vanı sira "Denize Hançer Duştu". \a\-ui Özkan'ın "Bir Kadının Anatomisi" v e "\engeç Sepeti" TomrisGiritlioglunun "80. Adım". Ka- dirSozenın "Soğuk Oceler" Biket İl- han ııı "Sokaktaki \dam~. Omer Ka- \"ur'un "Gece Nolculuğu" v e "Buluşma" fılmlerınden başka Erden Kıral. Zeki Ökten, \ usuf Kurçenll İrfan Tozum, Ali Özgenturk. Banş Pirhasan. Orhan Oguz. -\tıf \ ılmaz v e Memduh L n den de fılmler var Hafta bovunca avrıca. "Nürnberg 5. Tiırkive Sinema Giınleri KısaRimVanşması'nda odul alan fılm- lerle kunnaca. denev sel canlandırma v e belgesel fılm dallarında 18 kisa fılm aosterılecek Moore'un yeni gövde gösterisi • Demı Moore bu kez "Stnptease" fılmıyle tabuları yıkmaya kararlı. Fılmde Annıe Lennox'un müzığıyle aynanın önünde çınlçıplak soyunarak dansettığı sahne bü>öik ılgı topluyor. Kültür Senisi - Demi Moore. gunumu- zun erkek sembollerı savılan ArnoJd SchwarzeneggerveS\KesterStallone'nın kadınlar ara^ındakı temsılcısı savılıvor Sansasvonu seven Moore. bu kez "Stnp- tease" (Stnptız) adlı >enı fılmıyle tabula- n yıkmaya kararlı Sıradanbırev kadınıy- ken kızı uğruna strıptızcı olarak çalı^mak zorunda kalan Enn Grant'ın oy kusu Stnp- tease % Zor bir o\ uncu" olarak tanımlanan Mo- ore'un. Annie Lenno\'un müzığıyle. ay- nanın onunde çınlçıplak soyunarak dans ettıgı sahne sınemaseverlerın buyuk ılgı- sını topluyor Eleştırmenlenn buyuk bo- lumu. Moore"un 'şiddet kokan dansı'nı hıç beğenmedı Kaslı kolları. eğılıp buku- len vııcudu ıle erkeksı bır havaya burun- meye çalışan Moore'un gosterı^lı hare- ketİennı 'çiğ' bulan ele^tırmenler Stnpte- ase'ın Moore ıçın pıyasaya surulmui) bır 'gö\ de gösterisi' olduğunda hemfıkır K.adınlann pek çoğu Moore"dan nefret edıyor O ise Strıptease ıle bu oranın de- ğı^tığıne ınanıyor Ozellıkle femınistler- den tepkı alan oyuncu şımdıye dek hep 'gozupek, ateşli' kadın tıplemelennı can- landırdı •\hlaksızTekJif'te para kar^ılığı bedenını satan "masum" bır kadını Mic- hael Douglas ıle ba^rolunu pay laştığı 'Ta- ciz'de ıse fettan bırdış.ıy ı temsıl eden Mo- ore. ozel ya^amında da fılmlerındekı ka- darcesurbırkişılıksergılıyor BruceWU- lis ıle evlılığınden olan çocuğuna hamıle kaldığı sırada \anity Faır dergısıne poz vermekten sakınmamış. hamılelığın de- forrne ettığı v ucudundan utanmamı>tı "Şansı r Hayalet" (Ghost) adlı filmde, se\ gilisini vitiren gözü \ aşlı kız rolü> le açı- lan Moore, o gunlerde "çok buyuk bır oyuncu' olacağını sovlüyordu. ama du- nım gösteriyor ki so\unma>ı tercih etti" dıyor bır sinema ele^tırmenı Moore'un. 'temiz' rollerden sikıldığı. hatta dıkkat çekmeyısevdığıbılınıyor Kuçukluğunde deafacan bırkızolduğunu soyleyen Mo- Demi Moore, sıradan bir e\ kadınıv ken kızı için striptizci olan bır kadını oy nuyor. ore. ılkokul çağında 30 okul değıstırmıs. Alkolık bır anne ve genç ya>ta ıntıhar e- den bır babanın kızı olan Demı. annesı- nın adını kovarken dergıde gorduğu bır kozmetık reklamından esınlendığını anla- tıyor Moore 16 ya^ındayken okuldan ayrıl- mış ve oyuncu olmak ıçın yanıp tutuşan Alman kız arkadaşıyla kafa kafaya vere- rek planlar yapmaya koyulmus, kararlı- lığı. ta\ ız v ermez tutumuy la Moore'u çok etkıleyen bu kız. Nastassia Kinski'den baş- kaM değılmı^' Moore'un "eğlencedıima- sı'na gınş.ı bıraz da Nastassia kınskı sa- vesınde olmuş boylelıkle Onu sevenler. hatta onabayılanlara go- re. 'Demi biıtün çıplak kadınlardan daha çıplak. \e bunun farkına vardığı zaman daha da guzel oluyor' Strıptease'ın vonet- menı Joel Schumacher îse "Bu kadın >ar ya" dıyor "24 saat içinde bütün \aşamı- ntzı değiştirebilir." Arbuzov'un 'Eskimeyen Oyun' adlı oyununda Haluk Kurtoğlu ve Nedret Güvenç oynuyor 'Geç kalmaktan' korkaıüanıı dosthığıı TKatro İstanbul"Eskime>enOvTin"uBalmunKu.KKk\dklı \tanuı O^ıı/ l ıse- si thatro salonunda sahnelhor. ESR\ \LİÇA\TŞOĞLl Tıyatro tstanbul bu yıl sezonu Nedret Gu- venç ve Haluk Kurtoğlu"nun ovnadıkları "Es- kimejen O>un" ıle açıyor Ale\ei Arbuzo\'un vazdığı oyun Gencay Gürün tarafından Turk- çeye çevrıldı Şehır Tıyatrosu vonetmenlerın- den EngüıGürmen'ın yonettığı ovun Efes Pıl- sen'ın katkılarıyla gerçekleştı "Eskimeyen O>un" orta yaşlannı gerıde bırakmanın eşı- ğınde bır kadınla erkeğın tum ya^amlarından damıttıklan acı tatlı anıları payla>malanyla başlayan dostluğun sıcacık bırsevgıyedonuş- mesınınoykusu BırÇehov tadıvla. hayatın ta ıçınden ses getıren. kah gulumseten kâh goz yaşartan ınsanla dopdolu bır oyun - "Eskime>en O>un" projesi nasıl gerçekleş- ti? NEDRET GLATNÇ - Ale\ei Arbuzov. son zamanlann en başarılı Rus yazarlarından bırı Dunyanın nım tıyatrolannda oyunlan oynanı- yor Bır anlamda Çehov 'un ekolunu surduren bır yazar tabıı kı ondan daha hareketlı ve da- ha modem Ama kokende. Çehov gıbı doğal duy gulu. ıçındekı dev ınımı okuyucuy a y ansıt- masını bılen ve çok sevılen bır yazar "Eski- meven O>ıın" 20-25 yıl once Devlet Tıvatro- ları' nda v e Mucap Ofîuoglu Tıy atrosu nda oy - nandı Şımdı. aradan geçen uzun y ıllardan son- ra Tıyatro İstanbul çatısı altında oynanaeak Haluk Kurtoğlu ıle oynamak oldukça guzel. bır y andan da benden daha ıv ı oy nay acak dıy e dekorkuyorum Şaka bıryana gerçekten hoş bır ıkılı olduk Sonutun ıvı olmasını temennı edıyoruz Tıyatro İstanbul bugune kadar yap- tıöı tum ovunlarda kulrurel ve akademık bır duzey rutturdu Bız de bunu dev am ettırmek ıs- tıyoruz ' H.ALL k KI RTOĞLL - OyTinda gerçekten bır Çehov tadı v ar Gozy aiji dokturmeden duy - gulandıran kahkaha attırmadan gulumseten bır ovun Boylebıroyunda Nedret Guvenç gı- bı bır aktrisle oynamak hakıkaten çok gıızel Seyırcının de bızım aldığımız hazzı almasını dılıyoruz "Eskimejen Chun" her ızleyıcının kendınden bır şeyler bulabıleceğı yaş.amdan çok net kesıtler sunan bır oyun Bıraz nostal- jık de olsa ızlev ıcı kendınden bır ^evler bula- bılecek - "Eskime\en O>un" da Lidia roiıinü oynu- yorsunu/. Lidia'yı tanımlavabilir misiniz? NEDRETGl\ENÇ-O'guzelbırınsan Ha- yata ıyımser ve guzel bakıvor Fazlasıvla Pol- yanna Kındar değıl. tutucu değıl, çok çabuk mutlu olabılıyor Mutsuzluğa zaten çoktan alı^- mı^ Naşadıgı donem gereğı zorlu gtınler ge- çıımış Obırsava> ve ıhtılal çocuğu Gençlığı Rusyadevrımının \e onu takıp eden Hitlersa- vaşının karmaşası kıtlığı \e yoksulluğu ıçın- de geçmi!) Çok ıyı bırvatanda^ Rusdevrımı- ne ınanıyor ve uikesını çok sevıyor Lıdıaacı- larını dı^a vuran bırtıp değıl Çevresındekıle- rı kendı dertleny le uzmek y a da onlar ıçın me- rak konusu olmak ıstemez Vas^îdığı bu\nk acı- ları benlığının en ula^ılmaz koşelerıne gom- muş Kuşkularından korkulanndan ıyımser- lıkle hoşgorııv le ama tabıı kendını kandırarak devamlı kaçıyor kendını buna şartlamış. Oz- gurluğune çok du^kun, bağımMz ve isyankar Ancak buna karsın hayatı ve kaderı onun hak- kından gelmı> ^a^amı bovunca vedığı darbe- lere. korkulara ku^kularına ve buyuk yalnız- lığına rağmen ınatla dırenebılıvor. çunku ken- dını sevıyor. ınsanları sevıyor. yaşama sevıncı sonsuz Bu oyunun dramaturgu Füsun Akat- ü'nın dey îsiy le. "hayata hep pembe gozlükler- le baknor". Oyun boyunca ızledığımız Lıdıa orta yaş,ın bır haylı ustunde Geç kalmı^ ol- maktan korkuvorve hıçbır ^eyı kaçırmak ıste- nııyor Devamlı bır ozlem ıçınde Bu yuzden çok duvarlı herkese olağan gelen gunluk va- >am ıçındekı ay nntıları. guzellıklerı. o. çocuk- su bır coskuy la lark edıyor v e onlardan çok et- kılenıyor ^asamındakı tum duygusallıklarda çoklarağırhkh Duyarsızlığavesıradanlığata- hammulu vok Bu nedenle olçusuz olabıîıvor Hayatla ve kadenyle gırı^tığı bu kıvasıya sa- vaşla baş etmeye çalı^ırken. doğaldır kı. bıraz çocukla>mış hafıften uçuk kalmış Davranı^- lan şas.ırtıcı ganp tutarsız olabılıyor Çatlak sabırsız. değı^ken Lıdıa Rus ırkının tum ozel- lıklenne sahıp Romantık. co^kulu. bol gonul- lu zevkıneduşkun hafıfserkeş veuçlardaya- şamayı seven En zor durumlarda bıle bırçı- kı^ noktasi bulabılıyor çunku kendını ıkna ye- teneğı sonsuz Boy le hallerde en azından elın- deolanlara ve vaş.amasevıncınesığmıyor za- ten bunlardan başka tutunabıleceğı bır şey ı de vok Çok durust. açık sozlu ıçı dışı bır. kesın- iıkleartnıyetsiz Olaylara dolay lı yollardan ya- naşmak yapısındayok Onu oldukça safbula- bılırız Geleceğe vonelık planlar yapmak. ıle- rıyı duşunmek tedbırlı ve hesaplı davranmak hay atı boy unca kıtabmda olmamış O hep gun- luk yaş.amib. çunku her zaman terk edılmış ıhaneteuğramışveyalnızlığaıtılmış Ama,ha- yatın dunyanın ve ya^amanın guzellığını de daıma tark etmii) YAZIODASI SELİM İLERİ Halide Edib'in Anıları Daha once soz açmıştım Halide Edib'in butun eserlen Ozgur Yayınlan'nca okura yenıden sunu- luyor Dızının ılk kıtabı MorSalkımlı Ev geçenlerde yayınlandı Dr Mehmet Kalpaklı yla Gülbür) Türkgeldi'nın yayına hazırladıkları bu basım. Ha^ lıde Edib'in ozgun dılını korumayı amaçlamış j Dılde sadeleşme akımıyla bırlıkte yazarlarımızın sozcuklerını gonlumuzce değıştırır olmuştuk. Ha- lıdZıya oyle yayınlandı. hatta duru Turkçe'nın usj tası Refik Halid oyle yayınlandı Halide Edıb de yıl- lardan berı oyle yayınlanıyor Hüseyin Rahmi de başkaları da Huseyın Rahmı'nın dılını sadeleştırenler arasın- da Mustafa Nihat Özön, Mükerrem Kâmil Su, Hüsamettin Bozok gıbı Turkçe'yı gerçekten se- ven onemsemış kışıler vardı Sozgelımı Mustafa Nıhat bır sadeleştırme uğruna, dılımızde yıllar yı- lı kulak okşamış deyımlerı 'oz Turkçeleştırmeye' yanaşmıyordu Tıpkı Zeynep Kerman'ın o kadar başarılı Serguzeşt sadeleştırmesı gıbı Halide Edib'in dılıyle gunumuz dılını kaynaştır- mak ısteyenler, yazarın kaygılarına yazık kı Mus- tafa Nıhat olçusunde sahıp çıkamadılar Şımdı Mor Salkımlı Ev. dedığım gıbı, bugun kul- lanım dışı sayılan sozcuklerını koruyarak okurâ ulaşıyor O sozcukler sayfa altında yenı karşılıkla- rıyla okurun belleğınde yer etsın ıstenıyor belkı kij Dılde gerıye donuş mu? Hayır, hıç sanmıyorum. Oyle duşunmemek gerekır Yazarın dılıne saygı, bağlılık, dıyelım ıstersenız Mor Salkımlı Ev'e ben de bır bıtırış yazısı yaz-! dım Şoyle dıyordum "Mor Salkımlı Ev, yakın tarıhımızın ruh ıklımını anlamak, kavramak ve o ıklımde yaşamak açısın- dan eşsız bır anı kıtabıdır Burada Halide Edıb, kendı çocukluğunu, yetışme yıllannı, ılk yazılarını, ılk evlılığını, eşınden ayrılışını, Mıllı Mucadele'ye hangı sebeplerle başlandığını kaleme getırırken; bıryandan da ımparatorluğun son donem peyza- jını çızer" Bu peyzajda ımparatorluk bır yıkıma yaklaştığı- nı, hızla yaklaştığını henuz algılayamaz Yakınılan konu, II. Abdülhamid m ıstıbdadıdır Halide Edıb, Sıneklı Bakkal'üa daha yumuşak, esnek bır tu- tumla betımleyeceğı II Abdülhamid donemını bu anılar kıtabmda sert bır dılle eleştırır Ne var kı, çok çarpıcı gozlemler soz konusudur Tulûat sanatının belleklerde ız bırakmış ustası Abdürrezak ı anar yazar Halkın o zamanlar onu nasıl sevdığını. nasıl hayranlıkla ızledığını dıle ge- tırır Sonrasını Halide Edıb'den okuyalım "Halkın ona karşı besledığı muhabbet ve hay- ranlık sonraları Abdülhamid 'ın şuphesını davet et- mış, onu halktan uzaklaştırmak ıçın Saray'a almış- tı 1908 Ihtılalı'ne kadar sahneden çekıldı Hakıkı despotlar, sıyası olsun olmasın, daıma, her nev'ı şohretten urkerler " Abdurrezak'ın şohretınden urken Abdülhamid mıdır yalnızca 7 Halide Edıb bır ıkı cumlede des- potızmın korkunçluğunu deşıp geçer Zaten Mor Salkımlı Ev bır anı kıtabının kımıleyın gereksındığı zamandızınsel anlatımı, konu butun- luğunu, ayrıntı dengesını gereksınmez Burada yal- nızca yazar konuşur Konudan konuya. zaman- dan zamana atladığı çoktur Ayrıntıya kımı bolum- lerde genış yer verır, kımı yerdeyse sozu adama- kıllı kısa keser Halide Edib'in hatırladığı bır geç- mışın yansımasıdır kıtap Fakat bakıyorum yenıden dkudukça ayırt edı- yorum Nasıl bır kışılık egemenlığı soz konusu' Hatta, 'tahakkum' dıyebılırız Sıyasal seçımlerıne ılışkın olarak uçlara çekılmek ıstenmış, zaman za- man yerılmış Halide Edıb Adıvar'ı Mor Salkımlı Ev'de olanca 'kafa dengesı'y\e kavrıyorsunuz Evet, 'dedığım dedık'ç\ bır tutum karşımıza çı- kıyor Yalnız bu tutum, kor bır dıkbaşlılık sonucu değıl hıç değıl, tersıne. ılkecıbırdunyagoruşunun doğal sonucu Yazar, ılkelerını, yaşamak gorgusunden edındı- ğı ozellıkle vurguluyor "Mılletıme ve memleketıme hemangı bır vazıyet ıçınde kalbımdekı muhabbetın hakıkı mahıyetını o gunlerde anladım Bu muhabbetın sıyası duşun- celer, ıdeolojıler ıle ılgılı munasebetı yoktu Bu mu- habbet, herhangı bır ananın ıptıdaı ve tabıattan gelen, elde olmayan kudret ve hâkımıyetını ıfade edıyordu " Oyle sanıyorum kı şu sozler gunumuzun çok cıddı sorunlarına eğılebılmek ıçın de hâlâ derın an- lam taşıyor Yalnız 'ana'lar ıçın değıl, her yurttaş ıçın Mor Salkımlı Ev, eskımemış bır eser Bence es- kımeyecek bır eser Gonulden salık venyorum Milan Kundera'ya Ödül • • Kultur Senisi- Lnlu Çek yazar Mılan Kundera. Arnavut yazar Ismaıl Kadare adına duzenlenen edebıyat odulune layık goruldu Geçen yıl Ismaıl Kadare Edebıyat odulu nıı \rjantinli yazar Ernesto Sabato almıştı KÜLTÜR ÇİZİK KAMİL MASARACI