Katalog

8 OCAK 1996 PA2ARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER Türkiye eğitim sistemini değerlendiren Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Ali Baykal 'Iise öğretimi iflas ettFANKARA (Cumhuriyet Biırosu) - Turkıye'de ortaoğretımdekı ba^an olçut lennın "sıfiriandığı", bu nedenle sınıfta kalmanınsinıf geçmektendahazoroldu- ğu vurgulandı Bogazıçi Lnı\ersıtesı Fen Bilımlen Eğıtımı Bolunıu Ba^kanı Prof Dr Ali Baykal, ortaoğretımdekı tum egıtım \e ogretım etkınlıklennın yuksekoğretıme gins sınavlarına endekslendığıne isaret ederek. "Sınavlardaki başarıyı da ozel dershane alıştırınaları belirlediği için li- se öğretimi iflas etmiştir" dı>e konustu Baykal. uzun yıllar sonra uygulamaya konan ders geçme sistemının de "yeni- çeriisyanlanna" yenıkdu:>tuğunu savun- du Kredılı sıstemın oğrencılerı 'aylak' yaptığına ılışkın elestınlerı 'beceriksiz- liğinftirafı"olarak değerlendiren Bay kdl "Ders geçme sistemi. gereksiz \e zararlı tekrariardan kurtardığı zamanı gençle- re armağan edebilmış ise yararlı olmuş demektir" gorusunu dıle getırdı Bay- kal. sınıf geçme sıstemının zararlarına dıkkatçekerekbaşansızoğrencılennku- rul kararlan>la başanlıymış gıbi mezun edılmesını. uyuşturucu bagımlılıgına denk bır facıa olarak nıtelendırdı Kaynak yetersızlığının eğıtım sıstemı- nı iflas ettıren tek etken olmadığını \ ur- gulayan Baykal, oğretmenı okuida tuta- ' mayan sıstemın oğrencıyı başanli yapa- mayacağını sa\undu Bır oğretmenın haftada 30 saate zorlanırken, dığerının zorunlu saatlennı bıle doldurnıadan av- nı maaşı aldiğını kaydeden Baykal. >ıı goruşlerı dıle getırdı " \y nı caddenin bir ucundaki oğrelmen fazlalığı, oteki ucundaki oğretmen yeter- Okul kurslanna yeni düzenleme EMİNEKAPLAN ANKARA - Mıllı Egıtım Bakanlığı ılk \e orta derecelı okullarda açılan kurslarda gorev alaıak ogretmenlenn ek ders ucretlen ıle ogrenulerden alınacak kurs bedellerını arttırdı Buna goreoğıencılerden alınaıak bıı der-lık kursun ucretı 400 bın Itıa ıle 850 bın lıra, oğretmenlenn kurs bedellennden aldıklan paylarda 4 s mılvon lıra ıle 9 5 mılyon lıra arasinda değisecek Kurs gelırlennden ıl \e ılçe mıllı eğıtım mudurluklcıı ıçm avrılan \uzde 10 oranındakı pa\ da Lıldırıldı Mıllı Eğıtım Bakanlığı okullarda duzenlenen kurs. gelnlennın daSılımında oöreımenlerın olumsuz etkılenmesı ve kurs fonunun amacı dışında kullanıldığının belırlenmesı ıızerıne. "Öğrencileri Yetiştirme\e Sıııa\lara Hazırlanıa Kurslan ^ önergesTnı yenıden dıızenledı Yenı yonergede, kurslara katılan oğrencılerden ders başjna alınacak ders ucretının. "öğretmcnlerc gece öğretimi için bclirlenen gosterge rakamı ile De\let Memurian \asası'na gore ayuklar için beliıienen katsavısının çarpımından oluşaıı ders saat ücretinin S'tte hirinden az, dıirtte 1 "inden fazla olmayacak şekilde"* kurs merkezı \onetım kurulunca belırlenmesı ongorûldu Kurs ucretının ust sının yukarıda belırlenen ölçutün 5'te bırdeıı dörtte l'ı oranına çıkanlarak, oğrencı ve oğretmenierın kurs ucretlen de arttınldı Bakanlık. yenı yonergcvle. oğretmenlenn "Biz derslere girip yoruluyonız, ama para\ ı il \e ilçede oturanlaralıyor" \akınmaları nedenı\le kursgelırlerının dağıhmında ıl \e ılçe kurs yonetım merkezıne ayıılan yuzde 10'lıık pay kaldınldı Duzenlemeyc gore kurs gelırlerının yuzde 75 ı kurslarda gore\ alan ogretmenlerc yuzde 6 sı kurs merkezı mudurune. yuzde 7 si kurs merkezı yonetım kurulunun okul koruma derneğı \e aıle bırlığı temsılcılerı dısindakı uyelenne. yuzde 5"ı de kurs merkezının bakım. temızlık. baskı ıslennı yurutcn menıur ve hızınetlılere \enlecek si/liği, acaba hangi orgutlenme modeli. yeniden yapılanma sureci, eğitimde dev- rim sloganı ya da retorm paketinin gere- ği olabilir? Hele hele. bır okula turpille atanan oğretmen /oıunlu saatlerini dol- durma/ken aynı okulun mudurunun il- le de iki saat ders vermeye zorlanmasına gulmeli nıi. ağlamalı mı?" 'Talep yüksek değir Bay kal. Turkıyc de y uksckoğrctım ta- lebının yuksek olmadığını sa\ıınarak 1990 sayımına goıe 10 mılyon gençten yalnızca I niıl>ununııııunı\ersıtedeegı- tım gornıek ıstedığını belırttı Turkıye'de orgun yuksekoğretmıdekı okullaş.ma oranının yuzde 11 uvarında olduğunıı vurgulayan Ba\kal. **Bu oran gelişmiş ulkelerde yü/de 50'nin, gelişmekte olan ulkelerde ise y iı/de 20'nin ustunde değiş- mektedir" dedı Ba\ kal geııçlenn ünıversıte kapılann- da Mğılmasının maç kuyruklannda. du- manlı kah\ehanelerde, \asıfsız ı^gucu pazarlarında yığılmasından daha olum- lu olduğunu kaydettı V uksekoğretım ta- lebını kısıtlayıcı onlem \e onenlen de elestıren Baykal.dıplomalı ısMzdeyımı- nınyerlıyersızktıllanıldığınadıkkatçek- tı Baykal. gençlenn yuksekoğretım ıs- teklennı mesfek fetışızmıne ındırgeme- nına\dın[ık bırdıisuın.e olmadığını soy- le\erek **İş btılanıa\anın keşkediploma- sıdaolmasa\dıdenebilirmi*'dıyekonus- tıı "OVS sonuçlan Vuksekogretıme sıralama sınavıyla değıl yeterlılık sına\ıyla oğıencı alın- ma>ı gerektığını belırten Baykal.olanak- lann tumaday lara unnersıte fırsatı tanı- madığını kaydettı Baykal oğrencı yer- lestırmesınavı(OVS)sonuçlarınınfurk eğıtım sıstemının kan tahlılı olduğunu vurgulayarak. "Tahlil sonuçlannı tahrif ctmek hastayı iyileştirmez" dıye konus- tu Anadolu lıselerınden mezun olan oö- renulennyuksekogıetımeyerles.meoia- nının \uzde 6(1 oldugutu dıkkat veken Öaykal bu oranın duz lıselerde vuzde 15 tekaldığınaısaretettı Bavkal son 10 yılın sonuvlaıına gore fen lestmde doğ- ru yanıt ortalamasinın sorıı sayisınm yuzde 15 ı matematıkte yuzde 20"sı Turkçedeyuzde50\ı sos\al bılımlerde de yuzde 40 ı olduğunu bıldırdı 400 bın adayın matematık testnıdekı 50 sorudan lOtanesını bıleçozemedıgıııı uırgulavan Baykal vaklasik >00 bın adaydan varı- sının da fen testındekı 60 soıudan 8 ııet çıkaranıadıgıııa dıkkat \ckt\ Oğrencı Setıne \e ^etle'>tırme Merke- zı nın (OS^ \1) tum elestırılere kaısin Turkıye'nın basanlı kurumlarından bırı- sı olduğunu belırten Ba\kal sınavın ıkı asamahyapılmasınıdaelestııdı Baykal Oğrencı Seçnıe Sına\ı (OSSt ıçın hem oğrencılerın henı de OSN M'nın lıarca dıgıemek\eka\naklaıın/aıaılaııııaısa- ret ederek "Getirısi. ^oturusuııden çok olan bu alışkanlığın surdurulnıesinın nc- deni hiç açıklannıı\oı" ıletlı Şchırlerde yasayan oğrem.ılerın deıshanelcre gıde- rek ıçerık yoguıı ahstırmalaı \apma ola- nagına sjhıp olduguntı kjydeden BJ\- kal gerı kalmis bolgeleıde okuvan oğ- rencılerın ise bu olanaktan yoksuıı oldu- ğunu \ urgııladı Baykal. sınavlardan herkesin basanlı çıkmasinın olası olmadığını belırterek sozierını soyle surdurdu ~Ancak. herkesin sına\ lara unıutlu gir- mesi zonınludur. İçerik yuğun sına\lar kaygı. \iiguilik be/ginlik \e tukenmışlik yaratnıaktadır. N ılgınlık, saldırganlığın en doğur^an anasıdır. Sına\ larda zihin- sel yetenekler de olçulmelidir." RTÜK YASA ÖNERİSİ HAZIRLADI İhlale göre para cezasıANKAR.A (Cumhuriyet Bürosu) - Radyo \e Tele- \ızyon Ust Kurulu (RTbK), ekran karanma- larını guçle^tıren yenı bır yasa onensı hazırladı Bu onende, ıkı uyarı arasına savTjnma konması \e y ay ın j durdurma yerıne ıhlal nıte- lığı goz onune alınarak pa- ra cezalan getınlmesı ön- ğdnilîiyor Yay ın durdurma surecını guçleştıren onerı- nın. hukumetın kurulma- sından sonra TBMM gun- demıne gelebıleceâı bıldı- rıldı RTUK Başkanı Ali Baransel. 3984 sayılı Ozel , Radyo \e Tele\ ızyon Yasa- sı'nın tepkılere yol açan soz konusu maddesının de- ğıstınlmesı konusunda son asamaya gelındığını bıldır- dı RTUK yonetımı. Ozel Radyo \e Telev ızyon Yasa- sı'nınozel kuruluslara ağır yaptınm ongoren "U>an, durdurma, iptal" madde- sınde değı^ıklık ıçın gun sayıyor Ongorulen yenı duzenlemelere gore ozel kuruluşlara daha once aynı maddenın ıkı kez ılılalı ne- denıyle uygulanan ekran karartma yaptmmı yerını daha çağdas duzenlemeye bırakıyor Yenı duzenleme- de. ılk uyan alan sorumlu kuruluşa daha sonra alabı- leceğı bır uyarı ıçın sa\un- ma hakkı tanınıyor Ikıncı kez ıhlalde de suçun nıtelı- ğıne gore ağır \e hafıf pa- ra cezaları ongorulüyor Ekran karartma ıslemını bır anlamda kaldıran yenı düzenleme onumuzdekı gunlerde TBMM gunde- mıne gelecek RTbK Baskanı 4lı Ba- ransel. son a^amada oldu- ğunu vurguladıgı yenı du- zenlemenın, ust kurulu he- def olmaktan çıkaracağını soyledı Yayınlandurduru- lan bazı ozel tele\ızyonla- nn ust kurula yonelık eleş- tın sınırlannı a^an haksız bır tutum sergıledıklerını kaydeden Baıanse! rahat- sızlıgını **Bizekran karart- manıngu/elbirşo olduğu- nu hiç iddia etmedik. Bu \öndeki bir da\ ran ışı da be- nimsemedik. Ama, hedef olduk" sozlenyle dıle ge- tırdı tlgılı vasadankaynak- lanan uygulamanın daha once çozulebıleceğıne dık- kat çeken Baransel. gecık- meden ozel radyo \e tele- \ızyon kurulus yonetıcıle- rını sorumlu tutarak siınla- n soyledı "Vasa. 1.5yıldır uygulanıyor. Madem. bu maddeye bu kadar tepki vardı. Her yaptınm sonra- sı bi/.i hedef alacaklarına yeni du/cnlemc için oneri getirselerdi. Karşılıklı yapt- lacak etken >e yapıcı bir yaklaşım sayesinde tepkili maddeyi değiştirebilirdik. Anlaşılıyor ki kendilerini daha çok ticari projelere \e izleme oranının yuksekliği- ne ilişkin hususlara endeks- lemişler. Nani onlann gos- termesi gereken duyarlılığı biz gösterdik.'" BFKSAN 'ın panelinde Onat kutlar'ın kultiir\esanatçı kişiliğininyanısıra yapıcı ozelliği u/erinde de duruldu. (Fotoğıaflar K A AN SAGANAK) OnatKutlar BEKSAVUa anıldı \a/ar Onat Kutlar'ın kı/kar- deşi Fe/a Aksoy. kültur Senisi - ble^tırmen. sınema \eoyku yazjrı Onat Kutlar dun kadı- kov'de B'ılım Eğıtım Fstetık Kultur. Sanat Ara^tırmaları Vaktı'nda (BEK- SAV ) duzenlenen lorenle anıldı Onat Kutlar ın kızkardesı Feza Aksoy gaze- tecı Dursun Özden \e Sınematek eskı yonetıcılerınden MeteAkalın ın katıl- dığı panelde Kutiar ın kultur ve sanat adamlığının yanı sıra vapıcı ve orgut- leyıcı kısıhgı uzerınde duruldu Kutlar ıle Sınematek'ıe çalıstığı y ıl- larda tanisan gazetecı Dursun Ozdeıı. ınsan sevgisını ondan oğrcndığını be- lırterek Onat Kutlar ın "olmeyecekin- sanlardan biri olduğunu" sov ledı Kutlar ındoğduğuyerolan Gazıan- tep ıle ıliskılerınden de soz eden Oz- den Kutlar ın Antepturkulerını sazıle çalıp soylenıekten buvuk zevk aldığı- nı pekçok Antepturkusununonun sa- yesinde tanındığını soyledı Ozden Kutlar ın Bektası felsefesındekı ınsan sevgisını ılkeedınen bıraydın olduğu- nu vurgulayarak kımı sıırlennden bo- lumlerokudıı Kutlar ın kızkardesı Feza Aksov ıse ağjbev ını "yer\u7Üne\einsanlarase\- gi\le bakan bır kişi" olarak tanımladı "Insanla ılgilı her şeyi severdi. Çunku onun daha ivı. daha uygarbirdunyayı hakettiğiniduşunurdu"dıvcn Aksoy Kutlar ın kisilıgmın onenılı bır vonu- nun de sanatt,ı\a duvduğu savgı oldu- ğunu sov ledı Duınıadan ureten. sorgu- layan kisihğı ıle yozlııklara ve çuru- meye karşı çıkan Kutlar ın her seye kar^ın sevgı ve uınut dolu bır ınsan ol- duğunu anlatan Akso\ "Onat'ın kar- deşi olmaktan «ıırur duyuyorum. O- nun içindeki o guçlu amaç doğduğun- dan beri vardı. Her zaman insana gu- \en \eren, guçlu kışiliği ile diledeson so- zu hep o soylerdi. Onunla konuşurken insana \erdiği değen hissederdiniz ve sizdcn her/aman yapahıleceğınizin en iyisıni isterdi" dıve komıstu Ağabeyının tıtız bır arastırmacı ol- duğunu vurgulayan Aksoy Kutlar"ın aydınlığa ulasrnada bılım ve sanatın rehberlığıne olan ınancından soz ettı Onak Kutlar'ın Sınematek yılların- danarkadası Mete Akalın ıse Kutlaı'ın kultur adamlığının \anı sıra bır orgut ınsanı olduğunu belırttı Akalın. bu- lunduğu her verde oranın orgutlenıne- sinı sağlayan kısi olarak dıkkat çeken Kutlar ın vasam ıleolum aıasindakı o kisa (.ızgıye t,ok sey sığdırdığını be- lırttı Kutlar ın bıı ayagınm Antep bır ayağının ıse Paris'te olduğunu belırten Akalın "Kokeni ile Batı kulturunu bağdaştıran \edılı onun kadar ustalık- la kullanan bir baska kısı daha yoktur" dedı Kutlar ın kultııı enıekçılığının vanı siıa hem emekıjvle hem de de- tnokrat bunuva aydınıvla dıvalog ku- rabıldığını belırten \kalin gençlenn Onat Kııtlar ı çok ıv ı algılaması gerek- tığını soyledı Kutlaı ın doğum gunu olan 25 ocak- taaydınların bırarava geleceğı senlık- lıbırkutlamaçağrisind ıbulunan Aka- lın. Onat Kutlar ın adını ta^ıyan bırsi- nema okulu kurulmasim da onerdı Türkiye, gümrük bırliği ve WTOANKARA (AA) - Turkıve ve Avrupa Bırlığı (AB) gumrukbır- lığıne geçmelerı konusunda üçuncu ulkelen de haberdar et- meye hazırlanıyor Dış Tıcaret Musteşarlığı(DTM)yetkılılenn- den alınan bılgıye gore, Turkıye ,\e AB, gumruk bırîığıne geçtık- îlenne Gumruk Tanfelen \e Tıca- îretı Genel Anlasjnası (GATT) hu- Jkumlerı geregınce Duny a Tıcaret »Orgutu'ne (V\TO) bıldınmde bu- »lunacaklar Bu bıldınmın yapıl- tmaması halınde. bu bırlıkten za- *rar goren uçuncu ulkeler. AB ıle ;Turkıye'nın bırbırıne sağladıkla- •rı tıcarı ayrıcalıklardan yararlan- îmak ıçın hak ıddıa edebılecekler l\e tazmınat davası açabılecekler ' DTMyetkılılennınverdığıbıl- Jgıyegore GATThukumlengere- •ğınce. anlaşmaya taraf ulkeler. bır • ulkeye ya da ulkeler grubuna sağ- lladıklarıayncalıklan dığerulke- 'lere de sağlamak zorunda An- 'cak. anlaşmaya taraf ulkeler. W- TO'ya bıldınmde bulunarak bır- bırlenne daha fazla tıcan aynca- lık sağlamak amacıyla bırhkler ,'kurabılıyor \V TO da bu bırlıkle- n onaylayarak dığer uye ulkelere ^uyuruyor ' Gumruk bırlığının, AB ıle Tur- kıye'nın bırbınne sağladıklan bır tıcan ay rıcalık olduğunu belırten .yetkılıler bu nedenle hem *AB"nın. hem de Turkıye'nm ay- Mîlletvekili Van Lancker. Türkiye'ye destek sebebini açıkladi: Aşın dincileri güçlendirmemek için kabul ettik GLINNLRİLHAN AvTiıpa Parlementosu mîlletvekili ve parlementonun sosyalıst grup uvesi Anne \an Lancker Turkıye'nm GB yegırışını oylamadan kısa bır sure once kabul etmelerınm nedenını, "Türkrve'de seçim öncesinde aşın dincilerin \e aşın milliyetçılerin konumlanııı guçlendirmefliek" olduğunu soyledı Van Lancker "GB'nin açftğı voldan. ancak demokrasi ve sivil giıçlerin desteklenmesiyle Turkiye'deki demokrasi sorunlan çözulebilir" dedı ASK. DİSK ve Tüık-İs tarafından ortaklasa duzenlenen "A\Tupa Birliği-Turkiye, Sosyal Hakiar \« Serbest Dolaşım" konulu semınere katıian Anne Van Lancker Turkıye'nm GB'ye gınşıne ılışkın verdıkleıı kararın sorumluluğunu tasıdıklarını belııttı Van Lancker, Avrupa Parlamentosu ve parlamentodakı sosyalıst grubun Tüıkıye'nın GB ye gınsını destekleme karannı degerlendınrken, AvTupa Pariamentosu'nun Türkiye ye bır takım 6nko>ullar getırdığını anımsattı Bu koşullann demokratıklesme. Kurt sorununa kabul edılebılır bır çozum bulunması ve bağlantılı olarak ınsan haklan sorunu ıle Kıbns sorunu olduğunu vurgulayan Van Lancker. bır değerlendırme yaptıklannı ve Turkıve'de ınsan haklan konusunda kısmı gelışmeler olduğunu saptadıklannı belırttı Van Lancker bu gelış.melenn çok zayıf olduğunu bıldıklerını kaydederek •'Örnefin Kurt sorunu dt'inokratik bir biçımde çöziılememiştir. Türkive'nin açık demokrarik bir ulke olmasını sağiayacak gelişmeler henuz tamamlanmamıştır*' dedı Av rupa Parlementosu mîlletvekili. rahatsızlıklanna rağmen Türkıye'nın GB'ye gınşının uyesı bulunduğu sosyalıst grup tarafından onaylanmasını ıse şöyle açıkladı u A>rupa Parlamentosu sosyalıst gmbunda yer alan pek çok arkadaşımız kafamıa meşyul eden butun bu sorunlara karşı GB've "*e\et" diyerek Turkiye'deki demokratik gelişmelere yardım edebileceğıni duşundu. Buna "koştıllu bir e\et*\ "pozitif bir eleştiri*' dhebiliriz. Dtğer taraftan. seçimlerden once ulkedeki aşın milli>etçi ve aşın dincilerin konumlannı guçlendırme kaygısı duyduk. A>rupa Pariamentosu'nun Turkiye'nın GB'ye girisine "hayır" demesinin secimlerde bu çev rvlere mal/cmc vcreceğinden endişelendik. \e bu endişeler karanmıa önemliorandaetkjledi" Turkıye'nm Avrupa Gumruk Bırlığı nde yeralışinın ulke ekonomısı üzenndekı etkılennı sorduğumuz Anne \an Lancker. GB'nın Türkıye'nın ekonomık soruniannı hemen çözeceğını dusunmenın mumkün olmadığını soyledı l zun vadede Turkıvey ı AB'ye entegre edebılecek perspektıfler gelıstırmenın mumkun olduğunu dıle getıren Van Lancker. "GB kısa vadede orta ve kuçıik işletmeler duzeyinde bir iş kay bına yol açabikceğini ve Tiırkiye'de kısa vadede sıkıntı yaşanabileceğini duşunüvorum" dedı Ya^anan olumsuzlukların faturasının Avrupa va çıkartılaeağını duşnuduğunû de vurgulayan Van Lancker >ovle konustu "GB'ııin sonuçlannda onenılı bir sorumlııluğuınuz olduğunu kabul ediyorum. GB çerçevesinde Türkiye'ye yapmayı duşunduğumu/ vardımlan arttirmak zorunda olduğumuzu da kabul edivorum. Kuçuk ve orta olçekli işletmeler ıçın çok önenı taşıvacak bır vardım duşünmeli>iz". n ayn VVTO'ya bıldınmde bulun- mak durumunda olduğunu kav- dettıler Genelde bu bıldınmın bırlık kurulmadan ya da ayrn.a- lıklar tanınmadan once yapılma- sı gerektığıne dıkkatı çeken yet- kılıler soy le konustular ~Ancak \B'ninİs\ci,\ Finlandi- ya ve Avusturya ile gumruk biıii- 0ne geçişinde. \\ TO'va bildirim. biıiiğe geçişten sonra vapıldı. Di- ğer taraftan.Tıirkiye'nin giımruk biıiiğinegirişinionaylayan ABka- rarı (13 \ralık 1995) ile gumruk biıiığıne geçiş (1 Ocak 1996) çok kısa aralıklaria gerçekleşti. Yurt- dışındaki Noel tatili nedeniy le bir- çok örgut çalışmadı. Bu bildırimi ocağın ilk yarısında yapmaya ha- /ırlanıyoruz. Bu gecikme, liiç bir soruna neden olmayacak." \etkılıler. bıldınmın VVTO'nun merkezı Cenevre'de gorev lı Turk burokratlan taratın- daıı yapıla».agını kaydettıler \V- TOda bu bıldırımı onaylayarak uçuncu ulkelere duy uraeak \et- kılıler. V\ TO nunbu bırlığı onay- lamamasi gıbı bır durumun soz- konusu olmadığını kavdettıler Uçüncü ülkelerin durumu Gummk bıılığı nedonıy le Tur- kıye nın uçuncu ulkelerden sa nayı malı ıthalatında AB nın Or- tak Gumruk Tarıiesı nı uvgula- yaeağmı hatıılatan yetkılıler "Bu kapsamda birçok nıalın ithalatın- daki gumruk vergisi duştu. \n- cak, bazı mallarınki de y ukseldi. Buurunleri daha once Turkiye'ye mal ihraç eden ulkeler. gumruk vergilerininy uksı'lnıesi nedenivle Turkhe'vi şikâyet edebilirler. An- cak. genelde boy le durumlar taz- laolmuyor" dedıler G \TT hukumleııııe goıe. M- la!?mayataıat ulkeler tıcaretı zor- lastırmak amacıyla gumruk ver- gısı ve ton gıbı onlemlerı arttıra- mıvorlar CUMHURIYETTEN OKURLARA ORHAN ERİNÇ Yeni Bip Rekora Doğru Televızyon bolumumuzde dun yayımlanan bır ha- ber "Radyo ve Televızyonlann Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun ve uygulanması sırasında yaşanan yasaya uygurt ama kamu vıcdanını da rahatsız eden 'kapatma' kararlarını ırdelıyordu 13 Nısan 1994 tarıhınde alelacele kabul edılen ya- sa, gerek hazırlanırken gerekse yururluğe gırdıkten sonra elestırılere ugramıştı Turkıye Gazetecıler Sen- dıkası ve Turkıye Gazetecıler Cemıyetı başta olmak 'jzere tum basın kuruluşlan yasayı neredeyse eleştiri yağmuruna tutmuş onerılerde bulunmuşlardı Yasanın en sakıncalı yanlarından bın goruntulu ve seslı bır ıletışım aracı olan televızyonların bır basın kurumu olduğunu reddeden bır ıçerık taşımasıydı Yazılı basının ışleyebılecegı suçlar ıçınde geçıcı ve- ya sureklı kapatma yaptınmı ongorulenler de vardı ama bu kararı ancak yargı verebılıyordu TV Yasası ıse bu konuda ıdarı bır organ olan Radyo Televızyon Ust Kurulu'na yetkı tanımıştı Yasa kural ıhlallerını de o kadar kapalı biçımde sıralamıştı kı her program ıçın "Kuralı ıhlal ettı" ıddıasını ılerı surmek olanagı da ya- ratılmıştı Hemen belırtmek gerekır kı yasayı ozenlı bır biçım- de uygulama sorumluluğunu ustlenen RTUK uyelerını kararları yuzunden eleştırmek pek olanaklı değıldır Onlar onlerıne konan yasayı uygulamakla yukumlu- durler Son gunlerde seçımler nedenıyle peşpeşe ver- mek zorunda kaldıkları kapatma kararlarının kendıle- nnı de rahatsız ettığı kımı açıklamalardan anlaşılıyor Hele yargı kararı ıle belırlenmesı gereken yanıt ve duzeltme hakkı 'nın kullamlmasının seçım donemı suresınce RTUK un kararına bırakılmış olmasının hu- kuk açısından kabul edılebılırlığı ozellıkle tartışılmalı- dır Kapatma kararlarının gıderek artması ınsan hakları açısından onumuze savunulması zor faturalar da ge- tırecektır Insan haklarının vatandaşlık haklan bolu- munde 'ıfade ve basın ozgurluğu yer almaktadır 'Freedom ın the World 1993-1994 adlı ıncelemede, 1993 yılında 16 uikede 53 yayın kuruluşunun kapatıl- dıgı 56 yayın ya da programın yasaklandıgı belırlen- mıştır (Kaynak Insan Haklan ve Demokratıklesme / Turkıye Genç Işadamları Derneğı Yayını Ekım 1995) Yururlukte olan yasa nedenıyle ulkemızın ınsan haklarına aykırı uygulamaların bu dalında da yenı bır rekora doğru gıtmekte olduğu gorulmektedır Gumruk bırîığıne gırmek ıçın Terorle Mucadele Ya- sası'nda basıt bır makyaj değışıklığını yeterlı sayan zıhnıyetın değışmeyeceğı seçım sonuçlarından da anlaşılmaktadır Ancak 'Matbuat kanun daıresınde serbesttır" ılkesının yururlukten kalktığını kanıtlamak da yıne ulkemıze duşmektedır Kapatmaların kapatmaya neden olan programa katkısı olmayan programlan hazırlayan yuzlerce basın ve sanat emekçısını de hem maddı hem manevı yonden yaraladığını ızleyıcıye de dolaylı bır ceza ol- uşturduğunu unutmamak gerekır Açık seçık belırlenen kurallar ıhlal edılmemelıdır Ih- lal halınde mutlaka bır yaptınm uygulanmalıdır Ama bu ceza, genelde halkın bılgılere ulaşma hakkını elın- den almayacak biçımde ve caydırıcı bır tutarda olma- lıdır • Geçen haftanın gundem konusu olası başbakan ve koalısyon ortaklan konusundakı senaryolardı Medya kendı ozlemlerını yansıtmayı one alarak her gun yuze yakın hukumet kurup başbakan atarken Cumhurıyet geleneklerıne uygun biçımde goruşmele- rı ve gelışmelen aktararak okurlarını bılgılendıren tek gazete oldu Ankara Buromuzdakı arkadaşlarımız en kuçuk aynntıları bıle kamuoyuna aktardılar • Çıller Aılesı'nın kuşkulu servetını gundeme getıren Ankara Buromuz Haber Muduru Doğan Akın bu kez de Özer Uçuran Çiller ın istanbul Bankası Genel Mudurlugu'ndekı ışlemlerı nedenıyle yargılanmasına ılışkın gelışmelen haberleştırdı İstanbul Aslıye 7 Tı- caret Mahkemesf nın kararı Yargıtay da bozulmuş Yargıtay'a yapılan ıtıraz da oybırlığı ıle reddedılmıştı Bay Çıller'ın yenıden yargılanması gerekıyordu • KKTC'nın. gumruk bırîığıne karşılık feda edıldığını ılk kez Cumhurıyet duyurmuştu Buna ılışkın gelışme- ler de yıne Cumhurıyet te yer aldı Lale Sarıibrahı- moğlu Turkiye'deki Reşat Akar da KKTC dekı ge- lışmelen aktardılar Sarııbrahımoglu Surıye nın su ko- nusundakı tehdıtlerını, Surıye nın yarattığı dıplomatık skandalı ve Ankara'nın tutumunu da haberleştırdı • Emine Kaplan dınsel agırlıklı vakıf ve derneklenn Turk cumhurıyetlerınde kurdukları eğıtım kurumlarına, Mıllı Eğıtım Bakanlığı tarafından maddı yardımda bu- lunulacağını ılk kez haberleştırdı • Kamuoyunda Umranıye Cezaevı olarak bılınen Us- kudar E Tıpı Cezaevı nde çıkan olaylar ve sonrasın- dakı gelışmeler İstanbul Haber Servısımızden Zafer Aknar, Mıyase llknur, Yahya Koçoğlu ve Kerem II- gaz tarafından haberleştırıldı Hatice Tuncer ve Ku- bilay Tuntul de fotoğraflan ıle katkıda bulundular Olaylarda yaralanların kımlıklerı de yalnızca gazete- mızde yer aldı • Gündüz İmşir, SSK Genel Muduru Kemal Kılıç- daroğlu ıle yaptıgı soyleşıde kurumun 1996 da ger- çekleştırecegı yenılıklerı ve emeklı ayhgının odenme- sınde karşılaşılacak guçluklerı kamuoyuna yansıttı • Yayın hayatına yenı atılan oyku dergısı ıle ılgılı ha- berımızde bılgı eksıklığı yuzunden yılların vayın ve yazın ustası Sayın Salim Şengıl'e haksızlık ettığımızı fark ettık Ilk oyku dergısını 47 yıl once Seçılmış Hı- kâyeler' adıyla Sayın Şengıl yayımlamış ve dergıcılık seruvenını 26 yıl tum olumsuzluklara karşın surdur- muştu Kendısınden ve okurlarımızdan ozur dılıyoruz • Onumuzdekı pazartesıye kadar gonlunuzce bır haf- ta geçırmenız dıieğı ve saygılarımızla Akşamcılardan eğitime destek ANKAR\ (Cunıhurivet Burosu) - Her tııı lıı alkol ıle alkollu \e alkolsuz ıçkıler tutuıı \e tutun maınullerının ıthalı \c ımalatçılan taratın- dantesiımındeuvgulanmak- ta olan egıtım gen<,lık spoı \e saglık hızmetlerı \eıgısı mıktarı bes mislı arttınldı Resmı Gazete nındunkusa- vısmda vavınılaııarak vurııı- luğe gıren Bakanlaı Kuıulıı karannda egıtım genı,lık s- por ve saglık hıznıetleıı ver- gısi alınatak mıktariaı yenı- den belırlendı üakanlat Ktııulu kaıan uvarınca. ulke ıçınde uıetı- len tıltrelı sigaradan pakette alman vergı 200 lııa vuıtdı- sından ıth.ıl edılen tıltrelı ve tıltıesiz sıgaıadan ıse >00 h- ı.ı olaıak tespıt edıldı 1 ııtun- ler (tombekı ve pıpo tutıııı- lerı dahıl tatlı scıt tııtunler harıç) entıyelenn bır pake- tınden alınan vergı mıktarı 200 lıra s-10 adet puıolar- dan ılınan veım mıkt.ııı da 4UH iııaya«,ıkar.ldı