Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
5OCAK1996 CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
Geçen yıl fiyat artışlan tüketicide yüzde 78.9, toptanda yüzde 64.9 olarak gerçekleşti
Enflasyon
4
komadan kroniğe' gerilediEkonomi Servisi - Enf-
lasyon geçen yıl. kriz yılı
olan I994'ün oldukça altına
indi, ancak KİT zamlarının
büyük bölümü I996'ya sar-
kıtıldığı halde kriz öncesine
gerilemedi. Devlet Istatistik
Enstitüsü. aralıkta. bir önce-
ki aya göre toptan eşya fiyat-
lannın v üzde 4. l. tüketici fî-
yatlarının da yüzde 3.5 arttı-
ğını açıkladı. DİE açıklama-
sınagöre. 1995 yılı enflasyo-
nu ise toptan eşyada yüzde
64.9. tüketici fiyatlarında
yüzde 78.9 olarak belirlendi.
12 ayhk ortalamalara göre
I995 yılı enflasyonu da Top-
tan eşyada yüzde 88.5. tüke-
tici fiyatlarında yüzde 93.6
olarak hesaplandı.
Tüketicide vıllık enflas-
yon 1993 'te > iîzde 71.1. ge-
çen yıl ise yüzde 125.5 ola-
rak gerçekleşmişti. Toptan
eşyada vıllık fivat artışı ise
1993'te'yüzde 58.4. 1994'te
de yüzde 149.6 olmuştu.
1994 vılı aralığında. top-
tan eşya fiyatlarındaki artış
yüzde 8.3. tüketici fiyatlann-
da ise yüzde 6.3 olmuştu. Bu-
na göre aylık enflasvon. ara-
lıkta birönceki yılın aynı ayı-
nın. toptan eşyada 4.2 puan.
tüketici fiyatlannda 2.8 puan
altında gerçekleşti. Bu dü-
şüşte, IMF'nin uyarısıyla.
enflasyonla mücadele için 6-
7 eylül kararlanyla uygula-
maya sokulan sıkı para poli-
tikası etkili oldu.
Hatırlanacagı gıbi hükü-
met. piyasadaki para mikta-
nnı daraltmak için bankalar
aracılığıvla getırilen dış kay-
naklı fonlara Kavnak Kulla-
nımı Destekleme Fonu ke-
sintisi uygulamaya sokmuş-
tu. Ancak. Hazine'nin kay-
nak sıkıntısı nedenıv le geçen
hafta bu önlemden bir ölçü-
de ta\iz verilerek. kesınti
oranı yüzde 6'dan yüzde 4'e
çekilmişti.
12 aylık ortalamalara göre
vıllık enflasyon. 94'te toptan
eşyada yüzde 120.7. tüketici
fiyatlarında yüzde 106.3
iken. geçen yıl sonu itibariy-
le toptan eşyada yüzde 88.5,
tüketici fiyatlannda ise yüz-
de 93.6 olarak hesaplandı.
Toptan eşya fiyatları en-
deksine göre geçen yılki enf-
lasyonda özel sektör zamları
etkili oldu. Yıl toplamında
toptan eşya fiyatlanndaki or-
talama artış yüzde 64.9 olur-
ken. söz konusu artış kamu
kesiminde yüzde 48.2, özel
sektörde ise yüzde 71.8 ola-
rak gerçekleşti.
Tanm başı çekti
Geçen \ 11 fı v atı en çok ar-
tanların başında ise. tanm
ürünleri geldi. Ancak aralık
ayındaki fiyat artışında ına-
dencilik sektörü. tanm sektö-
rünün önüne geçti.
Geçen yıl aralıkta Türkiye
genelınde tüketici fiyatlann-
da iller bazında en yüksek ar-
tış yüzde 4.1 ile Adana'da
gerçekleşti. DlE'nin seçilmiş
bazı iller itibarıyla belirledi-
gı tüketici fiyatlan endeksi-
ne göre. artışlarda Adana'yı
yüzde 4.0 ile İstanbul, yüzde
3.9 ile de Malatya izledi.
istanbul Ticaret Odası'r.ın
1985 bazh İstanbul Ücretliler
Geçinme Endeksi'ne göre.
1995 yılında Istanbul'da fi-
yatlar yüzde 90.3 arttı.
Cumhurıyet Ege Büro-
su'nun haberine göre. Izmir
Ticaret Odası tarafından he-
saplanan 1981 = 100 bazlı Iz-
mir tli Agırlıklı Toptan Eşya
Fiyatlan Genel Endeksi çer-
çevesinde. Izmir'de fiyatlar
Aralık ayında yüzde 7.8. yıl-
lık bazda ise yüzde 57.6 ora-
nında arttı.
• IMFnin uyansıyla uygulamaya konulan sıkı
para politikasının etkisiyle aralıkta toptan fiyatlar
yüzde 4.1, tüketici fiyatları yüzde 3.5 arttı.
Toptan eşya
Tütetid
a>
166.0
"1
B AraiiK '92
58.4Q
Araök'93 Aaîık'94
64.9C
nmnır
Aylık enflasyon
•CN Toptan eşya
O ? Tüketici
4.1
1 i i t * * t
Aralık Ocak Şubat Mart Ntsan Mayts
1994 1995
o
C\i j ,
m
•*- »
Haz.
1
#
Tem
i
Ağus.
r
ı
Eylul
BSSO
\
1 1
Ekim Kasım
x>
ın
eo
1
Arahk
CESTAŞ özelleştirmeden çekildi
'Sendikacışirketi'
tersanelerden vazgeçti
Ekonomi Servisi-Dok
Gemi-tş Sendikası yöneticı-
leri tarafından kurularak. "iş-
çi şirketi" dıye ortaya çıkan
ve Özelleştinne Idaresi Baş-
kanlığı (ÖİB) tarafından açı-
lan ihalede Türkiye Gemi Sa-
nayii'ne ait olan 3 tersane ve
bir motor fabrıkasını devral-
maya hak kazanan GESTAŞ.
dün bir tamim yayımlayarak
ihaleden çekildiğini açıkladı.
ÖlB 'den bu konuda resmi bir
açıklamavapılmazken. tersa-
ne çalışanlanGEST.AŞ'ınbu
kararını "yeni bir oyun" ola-
rak niteledıler.
Bugüne kadar hakkında
birçok ıddia ortaya atılan Ge-
mi Sanayi \e Ticaret A.Ş.
(GESTAŞ) yönetimı.
dün tersanelere a>
tığı tamimlerde.
şirketlerinin ÖlB
tarafından açılan
ihaleyeışçileradına
katıldıklannı \e ihale
sonucunda devir hakkını al-
mava hak kazandıklannı ha-
tırlattı. Ancak. söz konusu
kararnamenın 23 Ekim 1995
tarihinde Resmi Gazete'de
vayımlanmasından bu vana
sendika üyelerinin büyük bir
çoğunluğunun huzursuz ol-
duğu ifade edilen açıklama-
da. özetle şövle denıldı.
"Durumu değerlendirme-
ye tabi tutan Merkez Yöne-
tim Kurulumuz. sendikamız
Genis.letilmiş Başkanlar Ku-
rulu'nun göriişlerini de dik-
kate alarak, bu ihaleden çekil-
meve karar termiştir. Bun-
dan bövle kurulacak hükü-
metlerce,>ine özelleştirme ve
kapatma, gündemc geldiği
takdirde. usulünce her plat-
formda mücadele) e devam
edecegiz."
GESTAŞ'tan bu açıklama
yapılırken. ÖlB"den gelen ilk
değerlendirmelerde kendile-
rine bu yönde bir açıklama
gelmediği belirtilerek. resmi
bir açıklama yapmak için er-
ken olduğu dile getırildi. Bu
arada tersanelerde çalışan ış-
çiler de aynı saatlarde bir
açıklama yaptılar. Işçile.r
açıklamalarında. sendikacı
kimligıni bırakarak patronlu-
ga soyunan GESTAŞ'a karşı
amansız bir mücadele başlat-
tıklanna dikkat çekerek. hak-
lı davalarında kamu-
oyunun da desteğini
alarak bugünlere
kadar geldiklerini
belirttiler. Nazım
Tur'un önceki gün
özel bir TV kanalında
-Ben de Nazım Tur'sam on-
lara dünvayı zindan edece-
ğjm" şeklindekı konuşması-
nı hatırlatan ışçiler. bu açık-
lamanın üstünden 24 saat bi-
le geçmeden sendıkanın iha-
leden çek^dikleri yolunda bir
tamım gönderdiğini v urgula-
dılar. Bunun GESTAŞ"ın bir
ovunu olduğuna inandıklan-
nı ıfade eden tersane çalışan-
lan. tersane işçileri olarak
ÖlB tarafından resmi bir
açıklama yapılmadıkça ve
Tur'unbirbasıntoplantısıile
bu karannı resmen açıklama-
dıkça bu tür haberlere itibar
etmeyeceklerini kaydettiler.
Okan Oguz (TIM BaskanDH prO
f. Dr. Erdogan Alkin
Enflasyondan
kurtulmadık
Enflasyon
Türkıve'de
sağhklı
maliye \e
para politika-
larının
uvgulan-
masındaki \e
\ergi
sistemınin
iyileştirilnıesindeki en önemli
engel olmaya devam edi>or.
Enflasyon. dış ekonomık
ilişkilerde de engel oluyor.
Ihracatçılar. yüksek enflasyon
nedeniyle orta ve uzun vadeli
planlamalar yapamıyor ve fiyat
vermekte güçlük çekiyor. Yeni
hükümetin ilk işi. Türkiye'\i bu
enflasyon belasından kurtarmak
olmalıdır.
Tahminimizin
altında çıktı
Vıllık
eflasyonun
>üzde 85
dol ayında
olacağını
tahmın
ediyordum.
Bu sonuç
tahminle-
rimizin
altında. KİT zamlarının
ertelenmış olması. rakamın
düşük çıkmasının en önemli
nedeni oldu. 1995 yılının
enflasvonu parasal genişlemenin
az olmasından dolayı. genelde
düşük oldu.
Faizlerin >üksek olması da
tüketımi kı.san birdiğeretken
oldu.
Doc Dr. Hursit Cünes
Zamlar
ertelendi
Kamu
kesiminde
zamlar
seçımlerden
sonra geldiği
için aralık
ayının
enflasyou
düşük çıktı.
Kamu kesimi
fiyat artışı ile özel kesim fiyat
artışını birbinyle karşılaştınrsanız
kamu kesimindeki fiyat artışının
daha düşük olugunu göreceksiniz.
Kamu zamlarımn ertelenmesi
aralık ayı enflasyonunun düşük
çıkmasına neden oldu. Eğer
zamlar ertelenmeseydi, yüzde 3.5
olan tüketici fiyat endeksi vüzde
5.5: yüzde 4.1 olan toptan fiyat
endeksi vüzde 6.1 olacaktı.
Rıdvan Budak (DİSK Bask.)
Ortada
program yok
Bu rakamlar
seçim ekono-
misinin
sonuçlarıdır.
Enflasyon bu
kronik
halinden
kurtarılma-
hdır.
Böyle bir
tablo üzerinde ne siyaset ne
ekonomi ne de sendikacılık
yapılır.
Meclis'te temsil edilecek siyasi
partilerden hiçbirinin enflasyonu
düşürecek bir programı yok.
Gerçek enflasyonu 1996"da
göreceğiz.
Bakalım bu numaralar o zaman
tutacak mı?
Büyük şirketler, yargının TEK lehine karannı İnsan Haklan Komisyonu'na şikâyet edecek
Sanayici Avrupa'da hak arıyor
AHMET ÇELİK
Türk özel sektörünün en
güçlü kuruluşlan da hak ara-
mak için, Avrupa İnsan
Haklan Komisyonu'na gıt-
meye hazırlanıyorlar. Türki-
ye Elektrik Kurumu (TEK)
aleyhine. haksız Toplu Ko-
nut Fonu kesintisi yapıldığı
gerekçesiyle açtıkları dava-
yı kaybeden aralannda Çu-
kurova. Koç. Profilo ve Şa-
hinler Holding'e ait şirketle-
rin bulundugu de\ sanayi
kuruluşlan. karann Yargıtay
tarafından da onaylanması-
nın usule uygun olmadığı
gerekçesiyle istediklen dü-
zeltmenin yapılmaması du-
rumunda haklarını Avru-
pa'da arama karanndalar.
Şirketler. Yargıtay tarafın-
dan onaylanan mahkeme ka-
rannın düzeltilmemesi ha-
• Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) aleyhine, haksız Toplu Konut
Fonu kesintisi yapıldığı gerekçesiyle açtıkları davayı kaybeden,
aralannda Çukurova. Koç. Profilo ve Şahinler Holding'e ait
şirketlerin bulundugu dev sanayi kuruluşlan, karann Yargıtay
tarafından da onaylanmasının usule uygun olmadığı gerekçesiyle
haklarını Avrupa'da arama karanndalar. ^ •;
lemin iptali için de dava açtık.
Danıştay 10. Dairesi başv uru-
>u Anavasa Mahkemesi'ne
gönderdi. Anavasa Mahke-
mesi de enerji fonunu iptal et-
ti. Daha sonra çıkarılan bir
karamamo leenerji fonunun
ait ve ust sıııırı belirlendi, aına
hüküraete kanun hükmünde
karamame çıkarma >etkisi
\eren vasada Anavasa Mah-
kemesi tarafından iptal edi-
lince bu kararname de yasal
olmaktan çıktı. Ancak halen
alınmava dcvam ediliyor"
dıve konuştu.
Gülhan. davayı kavbettik-
lerini ve karann Yargıtay ta-
rafından da onaylandığını
ka>detti.
Aralarında Koç Holding
şirketlerinden Beko Teknik.
Türk Demirdöküm. Kav Or-
man Sanavi. Maret, Tat
Konserve. Çukurova Hol-
linde Ankara 1 ve 2 asliye K y e P r o f i | o ^^nn düzeltilmesini beklerken Sabancı'va ait şirketler ^argıta\'ı bekli>or. dingeait. Çukurova Makine
ticaret mahkemelerini ve bu
kararı onayla\an Yargıtay"ı. Avru-
pa İnsan Haklan Sözleşmesi'nde
yer alan "Fertlere ait alacak hakkı-
nın devlet kurumlan lehine inkâr
etmek suretiyle miilkiyet hakkına
sajgı'" ilkesine aykın davrandıkları
gerekçesiyle Av rupa İnsan Haklan
Komisyonu'na şikâyet edecekler.
Da\acı şirketlerin \ekili avukat
İsmail Hakkı Gülhan."Yargıtay ka-
rar verdi. Ama biz sorulanmıza ya-
nıt verilmediği gerekçesiyle karar
düzeltme dilekçesi verdik. Karar
düzeltilmezse usule uvgun hareket
edilmediği gerekçesivie Avrupa İn-
san Haklan komisyonu'na gidece-
ğJz" dedi.
2985 savılı Toplu Konut Yasa-
sı'nın tanıdığı yetki gereği Bakan-
lar Kurulu 3 Aralık 1988 tarihinde
aldığı kararla. elektrik satış bedeli
üzcrinden Toplu Konut Fonu'na ak-
tarılmak üzere elektriğe yüzde 10
zam vapma karan aldı. Ancak ka-
rar 10 Mavıs 1992 tarihinde. 1 O-
cak 1991 tarihınden ıtibaren geçer-
li olmak üzere sıfırlandı.
17 aylık fark istiyoriar
Söz konusu şirketler karar geç-
mişe yönelik alındığı için aradaki
17 avlık sürede odedikleri fonun
TEK tarafından Toplu Konut Fo-
nu'na yatınlmadığı gerekçesiyle
geri ödenmesi için dava açtı. Bu
arada Enerji Bakanlığı tarafından
28 Eylül 1992 tarihınde yayımla-
nan bir yazıvla elektrik dağıtıcısı
özel şirketlerden aynı oranın
"Elektrik Enerjisi Fonu" adı altın-
da elektrik fiyatlanna eklenmesi is-
tendi.
Kesinti, yasaya aykın
Ancak bu kesintinın de vasava
aykın olduğunu belirten avukat İs-
mail Hakkı Gülhan. "Çünkü ana-
vasava göre mali yükümlüliikierin
ait ve üst sınırı belirtilmek zorunda.
Fakat enerji fonunda bu sınırlar be-
lirrilmivordu. Biz Danıştav 'a bu iş-
Çukurova Ziraat Endüstri.
Yapı Kredi Bankası. Pamukbank ve
Profilo Holding adına Profilo Tel-
ra. Peg Profilo. Prosel ve Botel'in
de bulundugu şirketler adına dava-
lan yürüten Gülhan. davacılardan
haksız olarak alınan 458 milyar 433
milyon lıranın 351 milyar 602 mil-
yon liralık faizi ile birlikte geri
ödenmesini istediklerini belirtti.
Sabancı Holding adına avukat
FikretSezgin de kendilerindcn taz-
la tahsil edilen toplu konut fonlan-
nın iadesi için davaaçtıklarını sö>-
ledi. Sezgin. "jdari yargıda açılan
davalar aîeyhimize sonuçlandı. an-
cak henüz Yargıtav aşamasında \e
kararı beklhoruz" dedi.
YORUM
OZTIN AKGUÇ
lyimser Olmanın
Gerekçesi Var mı?
Her yeni yılın ülkemız ve insanlık açısından bir ön-
cekı yıldan daha lyi olmasını, en azından geçmiş yıl-
ları aratmamasını diliyoruz. 1996 yılı acaba ülkemiz
için. geçmiş yıldan daha iyı olabilir mi? Ekonomik açı-
dan 1996 yılının, ne tür bir hükümet kurulursa kurul-
sun, 1995 yılından daha beter, daha başarısız olaca-
ğını. 24 Aralık 1995 günlü yazımızda nedenleriyle açık-
lamaya çalışmıştık. Politik ve toplumsal açıdan yeni yıl,
önceki yıllardan daha iyi olabilir mi? Buna olumlu ya-
nıt vermek çok güç, hatta olanaksızdır. Toplumsal olay-
larda da neden-sonuç ilişkisi vardır. 1996'da iyimser
olabilmek için geçerli nedenlerin bulunması gerekir.
Cıddi hiçbir neden olmadan "inşallah iyi olur"devne-
nin, akılcı bir yönü, bir dayanağı yoktur. Bazı çevrele-
re. halka hoş görünmeye yönelik boş dilekler, akılcı bir
düşüncenin ürünü değildir.
Türkiye, belki sorunlara bir çözüm bulunur umu-
duyla 1995 yılı sonunda erken milletvekili seçimine
gitti. Mevcut partılerin var olan kadrolan ile seçime git-
mekten ve bundan bir çözüm ummanın akılcı bir ne-
deni yoktu; seçimin umut getinmeyeceği, tersine umırt-
suzluğu pekiştireceği ciddı biröngörü idi. Nitekim gü-
numüzde umutsuzluk bulutları dağılmamış, buna bir
de hükümet kurma sorunu eklenmıştir.
Türkıye'de son milletvekili seçiminde oy dağılımın-
dan bazı çevreler, medya, siyasal partiler, kendi bek-
lentilerine veya çıkarlarına göre bir ileti (mesaj) çıkar-
maya çalışmaktadırlar. Seçmenin siyasetı kitlediği,
sağduyusu ile oy kullanmadığı sıkça dile getirilmekte-
dir. işimize geldiği zaman seçmenin sağduyu ile oy kul-
landığı şeklinde yorum yapar, seçmene övgüler yağ-
dırır; sonuçtan hoşnut kalmadığımız zaman da seç-
menin sağduyusunu, bilincıni sorgulamaya kalkarız.
Bana göre, bu görüşü seçimden önce birçok yazım-
da da dile getirmeye çalıştığım gıbı, seçmen hiçbir se-
çimde sağduyu ile hareket etmemiş, çözüm getirme-
mıştir. Seçmen zaman zaman ya pusmuş ya tepki oyu
vermiş, ya politikacıların halk avcılığına kapılmış ya da
çok kısa süreli hesaplarla oy kullanmıştır. Demokratik
bir düzende sorunlar çözülmüyor, sürekli sorunlar ka-
banyorsa bunda seçmenin de sorumluluğu, seçme-
nin de payı vardır.
Türkıye'de parti liderlerının veya başkalarının çapı,
kapasitesi bellidir, yıllardırsınanmışlardır, kadrolan dar
ve sınırhdır. Şimdiki TBMM'den nasıl bir hükümet çı-
karsa çıksın, alınacak sonuçlar aşağı yukarı aynt ola-
caktır. Sorunları hafifletmede, çözmede başarı şansı
yok gibidır. Sorunları ağırlaştırma, çözümsüzlüğe yol
açma becerisini gösterme olasılıkları çok daha fazla-
dır.
Türkiye'de uzun yıllardır bir tersine seleksıyon, ter-
sine ayrım süreci işler. Bu süreç, 1980 sonrasında da-
ha da belirginleşmiştır. Ekonomideki "Kötü para, iyi
parayı kovar" bıçımındekı Grasham kanunu, toplum-
sal yaşantımız için de geçerlidır. Toplumumuz, genel-
de, fazla dürüst, iyi niyetli. doğruları söyleyen, eleşti-
ren, işler yapmaya çalışan kişilerı pek fazla tutmaz; ya-
rım ağız destekler gözükurse de oy vermez. Yukarı-
dan atan. gösterişçi. halk dalkavukluğu yapan, etik ku-
ralları geri plana atan. "dün dündür, bugün bugündür"
esneklığini benimsemiş, işten çok laf üreten, havadan
inme kazançlar vaat eden, boş umutlar dağıtan kişi-
lerı çok daha fazla takdir eder, şeklen eleştirse dahi,
oyu ile destekler.
Toplumun bu tür beğenileri, yeğlemeleri, eğılimleri,
kolaycılığın, kolaya kaçışın bir anlamda dışavuaımu-
dur. Toplumun yeterinceçalışmadtğından.kendinıge-
lıştirmek için çaba göstermediğinden. okumadığın-
dan, düşünmedığinden, yaratıcı olmadığından, üret-
medığinden yakınırız. Düşünmek, üretmek. kendini
geliştirmek, hatta okumak, okuduğunu özümsemek
bir çaba gerektirir. Bunlaryorucu, zahmetli işlerdir. Biz
bu tür zahmete katlanmayacak, çaba göstermeyecek
kadar akıllı kişilerizdir.
Türkiye, kapitalıst düzene en fazla hangi alanda
uyum göstermiştir? Kuşkusuz faiz, borsa, döviz işlem-
lerınde. 1980 sonrası hemen herkes faizcı, repocu ol-
muş. borsa ile ilgilenmiş hatta borsada oynamış, mar-
ka. dolara yatırım yapmaya başlamış, bir anlamda
kambiyocu olmuştur. İstanbul Menkul Kıymetler Bor-
sası'nın en fazla gelişen borsalardan biri oluşu, repo
işlemlerinde ulaşılan düzey, bankalardakı mevduatın
yarıdan fazlasının dövız tevdiat hesaplarını oluştur-
ması, rastlantısal olaylar, gelışmeler değildir. Toplu-
mun değer yargılarının bunda büyük etkisi vardır. Top-
lumda üretimden, çalışmaktan daha çok parasal oyun-
larla köşeyı dönmek tutku haline gelmiştir.
Toplumun değer yargılan, tercihleri, kuşkusuz siya-
sal partilere onların liderlerinin veya başkanlarının tu-
tumuna yansımaktadır. Parti lıderlerı veya başkanları,
genellikle bencil, özsever. tümcul (totaliter) sözde de-
mokrat, başkaları üzerinde egemenlik kurma hevesli-
si, halk avcısı olmaktadır. Toplumsal boyun eğış (te-
vekkül) demokrasıyı özümsemiş kadroların. partilerin
oluşmasını, liderlerin yetişmesini güçleştirmektedir.
Toplumayapacağımız en büyük katkı, doğruları söy-
lemek; değer yargılarının, davranış biçımlerinin yanlış
olduğunu vurgulamak. halk dalkavukluğu yapmamak,
kişilerin kendilerini geliştirmesine olanak saglayabile-
cek özgurlük ortamı yaratmaktır.
Sözde kalan değil, gerçek anlamda değişime gerek-
sinimimiz var. Toplumun değer yargıları, davranış bi-
çımleri değişmeden, geleceğe iyimser olarak bakmak
olanağı var mı?
TÜRKİYE'm 1994-1995 YL İHRACAT1 (1000 8)
İMCflÇIBHâADI
Hazır Gıyım ve Konfeksıyon
Demır ve Demtrdtşı Metal
Tekstıl ve Hammadde
Elektnk-Elektronık
Kımyevı Maddeler
Hububat Bakiıyat Yağiı Toh.
Taşrt Araçları ve Yan San.
Yaş Meyva-Sebze
Fındık ve Mamullerı
Derı ve Den Mamulleri
Maden
Canlı Hayvan ve Su Ürun.
Tütün
Çimento ve Toprak Ürünlen
Kuru Meyva ve Mamullerı
Ağaç Mam. ve Orman Ürun.
Zeytın ve Zeytınyağı
1*94
4.497.884
2.717.769
1.971.015
1.124.803
1.060.009
1.289.624
808.783
870.431
728.526
704.555
367.864
432.086
416.247
534.809
340.318
229.526
30.050
1*5
6.693.014
2.735.369
2.334.257
1.448.906
1.247.611
1.432.290
1.289.767
913.307
778.744
684.023
563.098
328.411
401.617
342.507
427.361
256.270
154.541
VÛ2K
49
1
18
29
18
11
59
5
7
-3
53
-24
-4
-36
26
12
414
7 çimento, 4 seramik fabrikası için pazarlık görüşmeleri başladı
Çimento fabrikalarına jet satış
Defter tııtıııa
oranlam ve ınuhasebe
ücretleri arttı
1995 yılı îhracatı
22.5 milyar dolar
ANKARA (AA) - Türki-
ye' nin 1995 >ılı ihracatı. ön-
ceki yıla göre yüzde 22 ora-
nında artarak 22 milyar 416.4
milyon dolar oldu. 1994 yı-
lında ihracat 18 milyar 449.5
milyon dolar düzeyinde ger-
çekleşmişti.
Ihracatçı birlikleri kayıt ra-
kamlanna göre. geçen yıl ya-
pılan ihracatın yaklaşık yüz-
de 30'unu konfeksiyon ürün-
leri oluşturdu. 1994yılında4
milyar 497.9 milvon dolar-
lıklık ihracat yapan Hazır Gi-
yim ve Konfeksiyon Ihracat-
çılan Şirliği. geçen yıl bura-
kamı 6 milvar 693 milyon
dolara yüksetti. Böylece kon-
feksiyon ihracatı yüzde
49'luk bir artış gösterdi.
1995 yılında ihracatı en
fazla artan ürünler arasında.
ilk sırayı zeytin ve zeytinya-
ğı aldı. Ze\tin ve Zeytinyağı
îhracatçıları Birliği'nin ihra-
catı. geçen vıl bir önceki yı-
la göre yüzde 4I4 oranında
artarak I54.5 milyon dolar
oldu. 1994 yılında bu rakam
30 milyon dolar düzeyinde
bulunuyordu.
AISKARA (Cumhuriyet Bürosu)-
Satışa geçen av çıkarılan Çimento
Sanayii AŞ'ye(Çitosan)ait 7çimen-
to fabrikası ile 4 seramik fabrikası-
nın pazarlık görüşmeleri. henüz ve-
ni hükümet kurulmadan "hızla" baş-
latıldı. Özelleştirme uygulamalan
çerçevesinde. Ladik. Bartın. Trab-
zon ve Şanlıurfa çimento fabrikala-
nnı alan Lzan ailesine ait Rumelı
Holding'in. bu ihalede de Lalapaşa
ve Van çimento fabrikalan ile Bozü-
yük Seramik Sanayii ve Konya
Krom Tuğla Sanayii için teklif ver-
mesi dikkat çekti.
Hükümet 1993 yılında 313 mil-
yar lira zarar eden Çitosan'ın 1994
yılında 3 trilyon 781 milyar lira kâr
etmesi üzerine, işletmeyi özelleştir-
me kapsamına aldı. 1989 yılında 6
çimento fabrikası satılan Çitosan'a
ait Adıyaman Çimento Fabrikası
ekim ayında satıldı. Özelleştirme
İdaresi Başkanlığı (ÖlB). 24 aralık
genel seçimlerinin hemen öncesinde
de. işletmenin Elazığ. Ergani. Gü-
müşhane. Kars, Kurîalan, Lalapaşa
ve Van çimento fabrikalan ile Bozü-
yük seramik, Filyos ve Konya tuğ-
la, Yanmca porselen fabrikalannı sa-
tışa çıkardı. ÖİB fabrikalar için iha-
le açılmasının hemen ardından dün
de pazarlık görüşmelerini başlattı.
Özelleştirme çerçevesinde. Bar-
tın, Trabzon. Şanlıurfa ve Ladik çi-
mento fabrikalannı alan Uzan aılesi
• Özelleştirme uygulamaları
çerçevesinde. Bartın. Trabzon.
Şanlıurfa ve Ladik çimento
rabrikalarını alan Uzan ailesi bu
ihalede de Lalapaşa ve Van
çimento fabrikalan ile Bozüyük
Seramik ve Konya Tuğla fabrıkalan
için teklif verdi.
• Uzan ailesinin. sahip olduğu
İnter Star Televizyonu da
Başbakan Tansu Çiller aleyhine 3
aydır sürdürdüğü aleyhte yayınları
aniden durdurdu.
bu ihalede de Lalapaşa ve Van çi-
mento fabrikalan ile Bozüyük Sera-
mik ve Konya Tuğla fabrikalan için
teklif verdi. Fabrikalara talip olan
Uzan ailesinin. sahip olduğu İnter S-
tar Tele\ izyonu'ndan Başbakan
TansuÇiller ve eşi Özer Lçuran Çil-
ler aleyhine yaklaşık 3 aydır sürdür-
düğü aleyhte yayınlan aniden başla-
yan pazarlık görüşmelerine 1 hafta
kala kesmesine de dikkat çekildi.
Uzan ailesi, özelleştinne uv gula-
malan çerçevesinde daha önce. Çu-
kurova Elektrik AŞ ile Kepez Elekt-
rik AŞ'yi almış, ancak usulsüz ış-
lemler üzerine şirketlerin zor du-
rumda kalması nedeniyle Enerji ve
Tabii KaynaklarBakanlığı bu şirket-
lerin yönetimine el koymuştu. Ser-
mave Pivasası Kurulu'nca hazırla-
nan raporlarda. ÇEAŞ'ın kaynakla-
rının usulsüz olarak Uzan ailesinin
iştirakleri için kullandınldığı vur-
gulanmıştı. Raporlarda. ÇEAŞ ana
sözleşmesine aykın olarak. şirketin
paralarıvla özelleştirilen çimento
fabrikalarına ortak olunduğu anla-
tılmıştı. ÇEAŞ'ı Lzanlar'ın elınden
alarakgeçici biryönetim kurulu ata-
yan Enerji ve Tabıi Kaynaklar Ba-
kanlığı'nında. tavrını yuınuşatmaya
başladığı. ancak Sermaye Pivasası
Kurulu'nun uyarısıvla karşıîaştığı
bildirildi.
Lzan ailesi ayrıca geçen yıl nisan
av ında da özelleştirme uygulamala-
rı çerçevesinde METAŞ'ı aldı.
Özelleştirme uygulamalan çerçe-
vesinde ihaleleri tamamlanan ve 75
milyar liranın üzerine bedel biçılen
işletmeler ancak Özelleştirme Yük-
sek Kurulu'nun onayıvla satılabili-
yor. ÖYK. Başbakan. ekonominin
koordinasyonundan sorumlu Dev let
Bakanı, özelleştirmeden sorumlu
Devlet Bakanı. Maliye Bakanı ile
Sanayii v e Ticaret Bakanı "ndanolu-
şuvor.
ÖlB'nın pazarlık görüşmelerini
başlattığı Çitosan'a ait bazı fab-
rikalara teklif verenler şövle:
Elaağ Çimento: iskoTekstil AŞ.
Kotsan Sanayii. Oyak. Yalçın Gıda
Sanayii. Tel-Sibor Sanavii. 'ı'iğıtbaş
Holding. Temson Sanayii.
Ergani Çimento: Sanko Sanayii.
Sema Sanayii. Günsıad Sanayii.
Gümüşhane Çimento: Prekon İn-
şaat. Kali Naklıyat AŞ.
Kars Çimento: Sema Sanayii.
Lütfü Yücelik. Tel-Sibor Sanayii, Çi-
mentaş. Karstaş.
Kurtalan Çimento: Çimentaş,
Katsan Sanayii.
Lalapaşa Çimento: Mak-Yol İnşa-
at. Kayalar Bakır-Alaşım AŞ. Çi-
mentaş. Cıngıllı Holding. Akın Hol-
ding. Hacı Omer Sabancı Holding.
İsko Tekstil. Rumeli Çimento. Edir-
ne Ticaret ve Sanayii Odası.Argetaş
lEnşaat. Set Group Holding.
Van Çimento: Rumeli Holding.
Aktaş Akaryakıt Sanayii.Ovak. Yıl-
maz Buğday-Haydar Kartal. Çimen-
taş. Tel-Sibor Sanayii. Teksko
Sanavii.
ANKARA (AA)-Bu yıl
uygulanacak Serbest Muha-
sebecilik. Serbest Muhase-
beci Malı Müşav irlik ve Ye-
mınli Mali Müşav irlik asga-
ri iicret tarifesi yüzde 100
oranında arrtınldı.
Vergi Lsul Kanunu'nun
P7. maddesınde yer alan
birincı sınıf tüccann defter
tutma haddı de Bakanlar
Kurulu karan ile yüzde 100
oranında arttmldı.
Vlalive Bakanlığfnfn
-19% Yılı Serbest Muhase-
becilik. Serbest Muhasebeci
Mali Müşav irlik ve Neminli
Mali Müşaviriik Asgari L c-
ret Tarifesi" teblıği dünkü
Resmi Gazete'de yavımla-
narak 1 Ocak 1996 tarihin-
den ıtibaren geçerli olmak
üzere yürürlüğe girdı.
Tebliğegöre. Serbest Mu-
hasebecilik asgari ücretleri.
vıllık Gelir \'ergisi beyan-
namesi 1. grup münhasıran
ticari kazanç bildirimi için
3.4 milvon liradan 6.8 mil-
yon lirava. Kurumlar Vergi-
sı bevannamesı 1. grup 4
milyon 550 bm liradan 9.1
mıKon lirava. 1. grup ano-
nım şirketlerin kuruluş iş-
lemleri ücreti 15 milvon li-
radan 30 milyon liraya, 1.
grup limited şirketlerin ku-
ruluş işlemleri ücreti de 12
milvon liradan 24 milyon li-
rava vükseldi.
Öte yandan Vergi Usul
Kanunu'nun 177. madde-
sinde \er alan birinci sınıf
tüccann defter tutma haddi.
Bakanlar Kurulu karan ile
yüzde 100 oranında arttınl-
dı.
Resmi Gazete'nin dünkü
savısında vayımlanan Ba-
kanlar Kurulu karanyla. bi-
lanço esası na göre defter tu-
tacak birinci sınıf tacirin be-
lirlenmesine ilişkin hadler
venıden düzenlendi.
Satın aldığı malı olduğu
gibi veya işledikten sonra
satan birinci sınıf tacirin,
vıllık alımlannın tutan olan
I milvar 500 milyon liralık
rakam 3 milyar lirava, satış-
lann tutan olan I milyar 800
milyon liralık rakam 3 mil-
yar 600 milyon lirava çıka-
rıldı.
Bunun dışındaki işlerle
uğraşan tüccann ise bir yıl
ıçınde elde ettiğı gayri safi
iş hasılatı tutan olan 750
milyon lira. I milvar 500
milyon liraya yükseltildı.