Katalog

4 AĞUSTOS 1995 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ Pamuğa ilgi fiyatiarı arttırdı • tZMİR (AA) - İzmır Ticaref Borsası'nda işlem gören pamuk fiyatlannın oturduğu ve sezon sonu olmasına rağmen borsada hatın sayılır işlem yapıldığı bildiriidi. Izmir Ticaret Borsası başkontrolörü Ahmet Küey, sezon sonu olmasına rağmen Ege pamuğuna olan ilginın fıyatlan yukan çektiğini vurgulayarak, sezon başı ortalama 79 bin lira olan Ege pamuğunun fiyatının, bugünlerde 100-103 bin lira arasında değiştiğini söyledi. Beyaz eşyacriarm yüzti giildü • ANKARA (ANKA) - Ekonomideki krizin etkilerini bir türlü silemeyen beyaz eşya ûreticilerinin yüzü haziranda güldü. Haziranda video dışındaki tüm dayanıklı tüketim mallannın üretiminde geçen yılın aynı ayına göre artış kaydedildi. Bu artışta, krizin reel sektöre geçen haziranda üretim durdurma, işçi çıkarma gibı tüm yönleriyle en yoğun şekilde yansıması da etkili oldu. Özelleştipme kararları • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -Özelleştirme fdaresi Başkanlığı (ÖİBJ ile Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun (ÖYK) bazı özelleştirme uygulamalanna ilışkın kararlan dünkü Resmi Gazete'de yayımlandı. ÖYK'nın karanna göre, Sun-Tek Ağır Isı San. A.Ş.'nin617 milyon 709 bin lira nominal degerde yüzde 39 oranındaki hissesi, 1 milyar 750 milyon lira peşin bedelle Serim Sunguroğlu'na satıldı. Bu arada Denız Nakliyat T.A.Ş'ye ait "MA" Gaziantep. M/T M.A Ülgen ve M;T A.F. Engin" isimli üç tankerinin, Beşiktaş Denizcilik ve Taşımacıhk San. ve Tic. A.Ş.'ye satılmasına karar verildi. Buğday fonunun kaldırılmasına tepki • ANKARA (AA)- Türkiye Ziraat Odalan Birliği Başkanı Erol Baraz, buğday ithalatmda ahnan 20 dolarlık fonun kaldınlmasına rağmen. dünya piyasalanndaki artış trendi nedeniyle Türkiye'ye ucuz buğday gelmesinin zor olduğunu ıfade etti. Baraz. son kararla bir miktar ucuz ve kalitesiz buğday ıthal edilmesi sonucu, fiyatlarda duraklama olabileceğini söyledi. Tüketiciye yasal koruma • ANKARA (AA)-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ve TBMM'de 8 Mart 1995 tarihinde kabul edilen 4077 Sayılı "Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun", 8 Eylül Cuma günü yürürlüğe giriyor. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürü Salih Zeki Bengü. yasa gereği 8 Mart 1996 tarihine kadar çıkarılması gereken 4 yönetmelikten 3'ünün hazırlanarak Başbakanlığa göndenldıgını. dördüncüsünün ise önümüzdeki hafta tamamlanarak gönderileceğini bildirdi. KKTC yolcusuna çam fidanı • ANTALYA (Cumhuriyet)- Antalya'da bir havacılık şirketi, KKTC yolculanna günübirlik turlannda her yolcuya bir çam ağacı fidanı vererek yanan orman alanının yeşillendirilmesine katkıda bulunmayı amaçladı. Nis Air Havacılık Turızm AŞ Müdürü Turgay Çelebi yaptığı açıklamada, "KKTC'ye küçük çapta da olsa destek amacıyla günübirlik gezi programlanna başladık. Turistleri Akdeniz sahillerinde dolaştırarak yavru vatana götürüyonız. Bu geziye katılan her yolcumuza KKTC'de kendi adına dikılmek üzere bir çam fidanı veriyoruz. Bir süre önce orman yangını felaketi yaşayan KKTC'nin yenıden yeşillendirilmesine katkıda bulunmaktan mutluyuz"' dedi. Imar planında yasaya aykın değişiklikler yapıldığına karar verildi IfeyKkdüzirne mahkeme engeli AHMET ÇELİK Beylikdüzü'nde oynan- diğı iîeri sürülen trilyonluk rant oyunu bozuldu. Istan- bul 4. Idare Mankemesi 252 bin 830 metrekarelik arazinin imar planlarını iki kez yasaya aykın olarak de- ğıştirerek haksız rant yarat- tığı gerekçesiyle Gürpınar Belediyesi hakkındaaçılan davada yürütmeyi durdur- ma karan verdi. 3 birlik ve yaklaşık 30 kooperatifin faaliyet gösterdiği bölgede. imar planlannda yasaya ay- kın değişiklik yapıldığı ge- rekçesiyle açılan dava sonuçlanana kadar inşaatlar durdurulacak. Bu arada "GAP'tan sonra Jetkonut" solganı ile Cumhuriyet tarihınin en büyük toplu konut projesini ger- çekleştireceklerini iîeri süren ve bölgede ilk etapta 2350 konut yap- mayı planlayan Jet Konut'un yann Başbakan fansu Çiüer'ın katılımı ile gerçekleştirileceğini ilan ettiği temel atma töreninin ne olacağı belli değıl. Karann henüz kendile- rine tebliğ edilmediğini belirten Gürpınar Beledıye Başkanı Vebd- din Küçük, tebligat gerçekleştiğin- de yasa neyi gerektıriyorsa onu ya- pacaklannı belirtti. Konuyla ilgili Mahkemenin durdurma gerekceleri • Plan değişikliğinin nedeninın açıklanmaması • Plan tadilatıyla nüfusun 26 bınden 108 bıne çıkarılması • Konut alanlannın 52 hektar arttınlması • Donatı alanlannın 96.3 hektar azaltılması • Plan yönetmeliğinin 21 maddesine uyulmaması • Kişi başma düşen yeşil alanın 7 m2'den 2.69 m2'ye eğitim alanının 6.5 m2'den 3.72 m2'ye 1.5 m2 olması gereken 'sağlık alanının 0.82 mZ'ye indirilmesi, idan alanlann 2.9 m2'den 1.5 m2'ye indirilmesi, ticaret alanının 1.5 m2'den 5.59 m2"ye çıkarılması • Fonksiyon alanlannın tümünün yerinin değiştirilmesi nedeniyle nazım kararlannın değiştirilmesi - Toprağın killi ve gevşek olması • Sızan sulan kayma yüzeyi oluşturacagı olarak görüşlenne başvurdugumuz Jet Konut yetkilileri söz konusu mahkeme karannın kendileriyle il- gili olmadığını belirttiler. Jetpa yet- kilileri yaptıklan açıklamada, "Ka- rar Gürpmar Belediye Medisi'nde- ki muhalif bir grubun müracaatıy- la alınmıştır. Karann Jetpa ile di- rekt ilgisi olma>ip, Gürpınar Bele- diyesi'nin bölge> le ilgili aldığı kara- nn iptali ile ilgilidir. A\nca Jet- pa'nın inşaatını >apüğı alanın ka- rarda geçen parsellerle ügisi yoktur. 639 ada 1 nolu parselde inşaatını sürdürenJetpa'nın bu karardan et- kiylenmesi söz konusu değüdir" derken. Gürpınar Belediyesi imar Müdürlüğü yetkilileri ise aksini söylediler. Belediyenin aldığı ka- rarla dava konusu olan 240. 2441. 2843, 2844, 2871. 2880 ve 2404 noluparsellerin hamurlandığını be- lirten yetkililer. "Parsefler hamur- lamadan sonra yeniden bölündü. Dolayısıyla 630 ada 1 nolu parsel de bu arazjdedir'"diye konuştular. Gürpınar Beledıye Meclis Üye- si Hurşit Şahin. bundan sonra ya- pılacak her işlemin belediye başka- nının görevini kötüye kullanması olacağını söyledi. Karar kendileri- ne ulaştığında inşaatlan durdura- caklannı belirten Belediye Başka- nı Veliddin Küçük de. Jetpa konu- sunda ise. "Jetpa temel atma töre- ni yann gerçekleşecek. İnşaat ruh- satian var. Karar henüz bize tebliğ edilmediği için onlar temel atabilir- ler. Her şe> karar bize ulaştığında netleşecek"dedı. 1989 yıhnda dönemin SHP'li be- lediyesi'240. 2441. 2843, 2844. 2871. 2880 ve 2404 nolu parsel- lerin bulunduğu bölge için imar planı hazırlattı. Planda bölgenin je- olojik yapısı göz önünde bulundu- rularak 1800 konut yapılması ön- görüldü. Plan 1990 yîlı başında Ba- yındırlık Bakanlığı tarafından onaylandı. Belediye Başkanı Mus- tafa Göçküncü yerin Arsa Ofi- si'nden alınıp beledıyeye sa- tılmasmı istedi. Arsa Ofisi de öneriyi kabul etti. Gürpınar Belediye Meclis Üyesi Hurşit Şahin 'e göre bölgedeki rantı fark eden belediye o dönem- de 1800 konutu içeren planı değiştirerek konut sayısını 8 bin 500e çıkardı. Ancak plan bakanlık ve il idare meclısi tarafından onaylanmadığı için hayata geçirilmedi. 27 ni- sandaki yerel seçimlerden sonra seçimi kazanan ANAPlı Belediye Başkanı Küçük, belediye meclis kara- nyla planı ıptal ederek yerine 10 bin 870 konutu içeren ye- ni bir planı meclisten geçirdi. Davanın yürütüldüğü tstanbul 4. Idare Mahkemesi'nin 14 Temmuz 1995 tanhinde aldığı kararda şu gö- rüşler yer aldı: "Jeolojikaçıdanuv- gunsuz. şehircilik ilkeleri ile planla- ma esaslanna a\ kın olduğu belirie- nen da\a konusu 1/5000 ölçekli re- vizyon imar plamnın hukuka ayk>- n olduğu ve yürütülmesi halinde te- lafisi güç zarariara neden olacağı anlaşıkiığından 2577 sayılı thale Yö- nermeliği Isulü Ranunu'nun 27. maddesi uyannca, teminat alın- makstnn.dava sonuna kadar yüriit- menin durdurulması isteminin ka- bulüne o> birliği ile karar verildi." Buğday ununa uygulanan KDV oranının yüzde 1 'e düşürülmesine rağmen zamda ısrar ediliyor Fırmcılar KDV indirimini es geçtiANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Hükümetın, buğday ununa uygulanan KDV oranını yüzde 8'denyüzde l'edüşürerek fiyatia- rı ındirme ginşimi fınncılan ek- mek zammından vazgeçirmedi. Ankara Fınncılar Odası Başkanı Yusuf Ekşi. KDV oranının aşağı çe- kılmesınin maliyet açısından fazla katkı sağlamadıgını savunarak, ek- meği yılbaşına kadar 9 bin liradan satacaklannı vurguladı. Ekşi. "Hü- kümet, halk ekmekte olduğu gibi büfeleri bize tahsis etsin, KDV indi- rinıi dahil ekmeği 7 bin liradan sat- acağım" dedı. Ekşi. maliyet artışlannı hesap- larken, Ankara Esnaf ve Sanatkâr- lar Odalan Birliği'ne ekmek fiya- tının 10 bin lira olması içinbaşvur- duklannı anımsatarak, "Biriik. yiiz- de 20 adl kapasitenin yüzde 15"e in- dirimini dikkate alarak, 15 eylüle kadar ekmeğin 9 bin liradan satil- masına karar vermişti. Bu tarihten sonra ekmeği 10 bin liradan sarma- ya karar vermiştik. Hükümetin KDV'yiyüzde reçekmesiile 15e>- • Ankara Fınncılar Odası Başkanı Yusuf Ekşi, KDV oranının aşağı çekilmesinin maliyet açısından katkı sağlamadıgını savunarak ekmeği yılbaşına kadar 9 bin liradan satacaklannı vurgularken, meslek odalan ekmek bunahmını görüşmek üzere bugün vali ile toplanıyor. Ankara Fınncılar Odası, ekmeği 9 bin liradan sattnava karariı. lüldeki fîyat ayariamasmı ortadan kaldırmış bulunu\oruz" dedi. Ekşi. un fıyatiannda ve işçi üc- retlennde anormal bir artış olmaz- sa. yılbaşına kadar ekmeğin 9 bin liradan satılacağını belırterek, hü- kümetin buğday ununa KDV indi- rimini tüketici lehine bir gelişme olduğunu söyledi. Yapılan bu indi- rimin yeterli olmadığını kaydeden Ekşi, şunlan söyledi: "Hükümet üç dört yüz liralık bir indirimi vap- mak yerine, ekmek satışındaki ara- ayı ortadan kaldırmaİL Halk ek- mekte olduğu gibi büfeleri bi/Jere tahsis esinler. KD\ indirimi dahil ekmeği 7 bin liradan satmaya söz veriyorum. Halk ekmeğin üretinû- ni durdurup. >üzde yirmi ile çalış- hğımız bu kapasitenin yüzde 60'la- ra çıkması halinde de bu rakamın daha da ineceğini düşünüyorunı." Ankara Esnaf ve Sanatkârlar Odalan Birliği Başkan Vekili Ka- zım Ozgören, söz konusu indinm- den dolayı, finncılann ekmek fi- yatlanndayapılacakindirimesıcak bakacaklannı kaydederek. "Şuan- da maliyete intikal eden KDV'nin aşağı çekilmesi durumunda, Tıyat- lar da aşağı çekilecektir. KDV ora- nının yüzde l'e düşmesi ile yüzde 7'lik bir aşağı çekiş \ar. Bu durum- da ekmeğin 7500 liradan satılması uy gun olur derim. Bugün \ali baş- kanhğında toplanacağız, valinin ta- lirnatı doğrultusunda fiyat karara bağlanacakür" dıve konuştu. Halk Ekmek AŞ Yönetim Kuru- lu Başkanı Ali İlkbahar yaptığı açıklamada. 320 gram halk ekme- ğin maliyetınin kendilerine ortala- ma 5 bin 380 lirayageldiğini belir- terek, ekmek maliyet fiyatına KDV'yi eklemediklerini söyledi. İlkbahar, halk ekmeğine yüzde 70'lik bir zam yaptıklannı kayde- derek. "Ekmeği piyasadaki gra- majda satarsaL Tıyatı 4600 liraya düşer. Bu nedenle herşeyden önce gramajda standart sağlanmairdi- ye konuştu. tlkbahar, 1 yılda buğ- daya yüzde 257 zam geldiğini hü- kümetin buğdaydaki spekülasyonu önlemesi gerektiğini söyledi. TIM BAŞKANI OKAN OGUZ: Ya kurlar artsuı, ya enflasyon chırsun • îhracatçılar, Türkiye'nin, kriz döneminde dolann değerinin artmasmın mey\elerini yediğini iîeri sürerken, TİM Başkanı Okan Oğuz da iktidara çağnda bulunarak "Yıl sonu için hedeflediğiniz nominal döviz kuruna razıyız. Yeter ki enflasyonu durdurun" dedi. Ekonomi Servisi -îhracatçılar, enflasyona uygun döviz kuru politıkası istiyor. Hükümetin bütçe ve enflasyon he- deflerini tutturmakta zorlanmasına karşılık nominal dö- viz kurunu hedeflemesi sonucu 1994 Mayısı'ndan itiba- ren döviz kurlannın reel olarak düşmeye başladığını ifa- de eden ihracatçılar, "Türkiye, kriz döneminde dolann de- ğerinin artmasının meyvelerini yiyor. Son aylarda Türk Li- rası'nın değerinde meydana geien artışın cezasuu ise he- nüz görmüş değü" diyorlar. Türkiye îhracatçılar Meclısi"nin (TlM). Boğaziçı Ünı- versitesi'nden Doç. Dr. RefikErzan ve Yard. Doç. Dr. Os- man Sarı'ya hazırlattığı "İhracatın Görünümü 1994- 1995"raporu kamuoyuna açıklandı. Araştırmanın sonuçlannın açıklandığı ba- sın toplantısın- da konuşan TlM Başkanı Okan Oğuz Türkiye'nin 110 milyar do- larlık ihracat potansiyeli ol- duğunu, ancak bu rakama ula- şılabilmesi için eylül ayından itibaren verile- cek fiyatlann. malın teslim edildiği dönem- deki değerinin doğru saptana- bilmesi gerekti- ğini söyledi. Oğuz "Doğru fivat veremez- TİM Başkanı Oğuz, ihracatta doğru fîyat vermenin önemine değindi. sek ihracatta ilk altı ayda meydana gelen artış durur, an- cak ne zaman geriler bilemem. îhracatçılar pazar payını kaybetmemek için düşük kazançla satmaya devam ede- cek, Türkiye ise kaynak kaybedecek" diye konuştu. Ihracatçılann dö\izkurundaki artış isteminin "devalü- asyon isteniyor" diye yorumlanmaması gerektiğini söy- leyen Oğuz, kur tartışmalan yapmak \ eya karamsar bir tablo çizmek istemediklerim söyledi. Oğuz, hazırlanan ra- porun, kısa vadede olumlu olan göstergelerin, uzun va- deye de taşınması bakımından bir uyan ve bilgilendirme amacı taşıdığını kaydederek. iktidara çağnda bulundu ve "Yd sonu için hedeflediğiniz nominal döviz kuruna razı- yız. \eter ki enflasyonu durdurun" dedi. Doç. Dr. Refik Erzan da bütçe açıgı nedeniyle nomi- nal döviz kuru politıkası içinde ihracatın sıkışacağını be- lirterek şöyle konuştu: "Hükümet bundan bihaber mi? Bugiinkü polirika kı- sa vadeli krizi minimtze ediyor. Şu anki noktada kısa va- deli kriz yok, ama her geçen gün kriz y aklaşıyor. İktida- ruı, Ocak 1996 tarihine kadar enflasyon-kur dengesini sağlaması gerekiyor." TEŞEKKUR Bundan 40 yıl önce sanayileşerek kalkınma felsefesine göre, milli kaynaklara dayalı olarak milli sanayi inancımız doğrultusunda, Anadolu'nun küçük bir kasabası Çan'da kurulan ve günümüzde öncü dünya firmalan durumuna gelen, Çanakkale Seramik Fabrikalarımızın 38'inci, Kalebodur Seramik Sanayiimizin 23'üncü; Kalevit, Kalesan ve Kalemaden kuruiuşlarımızın 3'üncü, muhtelif yaştaki diğer Kale Grubu İşletmelerimizin kuruluş yıldönümlerini, başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere binlerce yerli ve yabancı konuklarımızın huzurlarıyla, gurur ve sevinçle kutladık. Sayın Cumhurbaşkanımızın veciz bir şekilde ifade buyurdukları gibi, bölgesellikten ulusallığa, oradan da evrenselliğe uzanan 27 Temmuz Seramik Bayramımız bir anlamda Türk Sanayiinin Bayramı'na dönüşmüştür. 40 yıldır büyük Türkiye ideali yolunda, sanayimizin şehirlerden kasabalara, şimdi de köylere taşınmasında bizlere daima destek olan, huzurlarıyla bu mutlu günümüzde bizleri onurlandıran; CUMHURBAŞKANIMIZ SAYIN SÜLEYMAN DEMİREL'e,Sanayi ve Ticaret Bakanımız Sayın HASAN AKYOL'a, Sayın Milletvekillerimiz İSMET SE2GİN, EKREM CEYHUN, SÜMER ORAL, ŞERİF ERÇAN, İSMAİL AMASYALI, RAHMİ ÖZER, NEVFEL ŞAHİN, HAMDİ ÜÇPINARLAR ve SÜLEYMAN AYHAN'a, Ana> asa Mahkemesi üyesi NURETTİN TURAN'a, ev sahibi Valimiz HÜSNÜ TUĞLU'ya, Belediye başkanlarımıza, kaymakamlarımıza, Garnizon ve Boğaz Komutanımız DOĞAN HACÎPOĞLÜ'na, TİSK Genel Başkammıza, Istanbul ve Ege Bölgesi Sanayi Odalan Başkanlarına, İstanbul Ticaret Odası Başkanı'na, Isparta, Antalya ve Çanakkale'nin Ticaret ve Sanayi Odalan Başkanlarına, Kamu ve Özel Sektör temsilcilerine, 9 ülkeden katılan seramik, slikat, kimya ve savunma sanayiinin önde gelen büyük kuruluşlarının başkanlarına ve temsilcilerine, ülkemizde ve yabancı üİkelerdeki değerli bayi ve satıcılarımıza, işbirliği içinde olduğumuz kamu ve özel kesim müesseselerinin sahip ve yöneticilerine, yerli, yabancı sözlü ve yazılı basın mensuplarına, ortaklarımıza, yöneticilerimize, çalışanlarımıza, sendika ve işçi temsücilerimize, Çanakkaleli hemşerilerimize, dostlarımıza; mazeretlerine binaen bizzat aramızda bulunamayan, fakat bu mutluluğumuza faks, telefon, telgraf ve mektupla katılan çok değerli büyüklerimize, bizi unutmayıp gönülden beraber olanlara, tüm sevdiklerimize ve sevenlerimize nice bayramlarda beraber olmak dileğiyle, içtenlikle teşekkür eder, şükranlarımızı sunarız. İBRAHÎM BODUR Kale Grubu Şirketleri Yönetim Kurulları Başkanı Kurucu ve Murahhas Âzası YORUM OZTIN AKGUÇ Yastık Altındaki Paranın Ekonomiye Kazandırılması Bazı ekonomik önlemler savunulurken veya ku- rumlar oluşturulurken, yastık altındaki paranın eko- nomiye kazandırılacağından söz edilir; bu gerekçe de geneüikle kabul ve destek görür. Yastık altındaki pa- ranın ekonomiye kazandınlması, benim çok net ola- rak anlayamadığım bir önerı, bir istektir. Bu öneriyi sa- vunan politikacılar, işadamları, bürokratlar, hatta eko- nomistler, bu kazancın nasıl sağlanabileceği konusu- na yeterli açıklık getirmediklerinden, söz konusu ka- zanç, az çok ekonomi ile ilgilenen kişilerde dahı bu- lanık kalmaktadır. Yastık altında para ekonomiye nasıl kazandınlır ve ne gibi kazançlar sağlar? 6u sorunun yanıtını, yastık altında (eğer varsa) TL, yastık altında döviz ve yastık altında altın olarak bir ayrım yaparak bulmaya çalı- şalım. Bu bağlamda. kişisel birikim veya arrtınm araçlan, kişisel yatırım ve ulusal ekonomi açısından yatırım arasındaki farklara, konuya açıklık getirmek yönün- den kısaca değinelim. Ulusal para, döviz, altın, hisse senedı, tahvıl, arsa, kişi açısından birikim, yatırım araçlandır. Ancak kişi- sel açıdan yatırım olarak nitelendırılen bu varlıklar ulusal ekonomi yönünden yatınm degildir. Ulusal eko- nomi açısından bırikimin, tasarruf olabilmesi için ya- tırıma dönüşmesi gerekir. Ulusal ekonomi açısından sabit sermaye yatırımı ise yeni makine, donanım edi- nılmesı, konut dahil yeni inşaat yapımıdır. Mevcut bir makinenin, donanımın, tesisin, taşınmazın satın alın- ması, alan kişi veya kuruluş açısından bir yatırımdır, ama ulusal ekonomi yönünden sadece bir el değiş- tirme, birtransferdir. Yatırım olabilmesi için ekonomi- nin üretim kapasitesini arttırması, yeni bir kapasite ek- lemesi gerekir. Yatırım kavramına, ulusal ekonomi açısından ilgili dönemde tüketilmeyen üretim, daha açık bir deyişle stok artışları da dahildir. Kişinin, ulusal parayı gömmesinin, yastık altında tutmasının, kanımca, ulusal ekonomi açısından sa- kıncası yoktur. Bunun ekonomiye kazandırılması öne- risinin de bir anlamı yoktur. Tersine, ekonomide aşı- rı bir likidite genişlemesi varsa, paranın yastık altın- da tutulmasının, dolanımdaki parayı, paraarzını azalt- ma gibi olumlu bir yanı da vardır. Aynca sistemin dı- şına para sızması, mevduat çarpanı etkisini azalta- rak aşırı parasal genişlemeyi de önler. Kişilerdeki pa- ra saklama, para gömme eğılimi nedeniyle ekonomi- de bir likidite sıkıntısı başlarsa Merkez Bankası para politıkası araçlarını kullanarak bu sorunu çözer. Enf- lasyon dönemlerinde, yastık altındaki paranın dola- şıma çıkması değil, dolanımdaki paranın yastık altı- na girmesi daha iyidir. Yast/k altında döviz tutuluyorsa, kişi bir anlamda gömdüğü yabancı parayı basan devlete faizsiz borç veriyordemektir. Dolar(USD)tutuyorsa ABD'ye, Mark (DM) tutuyorsa Almanya'ya faizsiz borç vermiş de- mektir. Bunun akılcı bir yönü yoktur. Gömülen, yas- tık altında tutulan döviz, dış ülkelere borç verilerek fa- iz geliri elde edilebilir. Böylece hem gayrisafı milli ha- sıla artmış olur hem de ülkeye döviz girişi sağlanır. Söz konusu dövizler dış borç ödemede kullanılırsa, yurtdışına daha az faiz ödeneceginden GSMH ve ödemeler bilançosu üzerinde benzer olumlu etkileri doğurur. Yok, yastık altındaki döviz dışalım finansma- nında kullanılacaksa, dışalımın nıteliğine, türüne bak- mak gerekir. Döviz varlığı, gereksiz ve/veya lüks mal- ların dışalımında kullanılacaksa bu bir savurganlıktır, kötü kullanımdır. Dövizlerin yastık altında kalması da- ha iyidir. Dövizler, yurtdışından ülkenin üretim kapa- sitesini arttıracak yatırım mallannın dışalımında kul- lanılacaksa bu, ülke açısından bir kazançtır. Yastık al- tından çıkacak dövizin ekonomiye kazanç sağlayıp sağlamayacağı, nasıl kullanılacağına bağlıdır. Altın borsasının kurulması ile günceilik kazanan bir konu da yastık altındaki altınlardır. Yastık altından çı- kacak altının ekonomiye yarar getirip getirmeyece- ği, tıpkı döviz gibi, kullanım amacına veya yerine bağ- lıdır. Eğer gerçek anlamda yatırımların finansmanın- da kullanılacaksa ve borç ödemeye ayrılacaksa ülke açısından yararlıdır. Ülkenin üretim kapasitesinin art- masına katkıda bulunur ve/veya gereksiz borç faizi ödemelerini azaltır. Ancak bu yararın sağlanabilme- si için, bireylerin altını artık bir birikim, bir arttınm ara- cı olarak görmemeleri, altının yerine başka araçlan koymalan gerekir. Altının sadece yastık altından çı- karak şu veya bu kurumun kasalarında saklanması- nın ekonomiye bir yararı yoktur. Altının dış âlem ge- lirlerini arttıracak ve/veya ülkenin üretim kapasitesi- ni arttıracak şekilde kullanılması önemlidir. Dövizin, altının salt yastık altından çıkması değil, döviz ve altının nasıl ve hangı amaçlar için kullanıla- cağı önemlidir. Ülkeye dışarıdan potansiyel bir alım gücü sağlayan altın ve döviz yastık altından çıktığın- da savurganca, ülkenin üretim gücüne katkı yapma- dan kullanılacaksa yastık altında kalması daha iyidir. CARİİŞLEMLER DE^GESl Beş aylık açık 20 milyon dolar • 1994 yılı Ocak- Mayıs döneminde 2 milyar 326 milyon dolar olan dış ticaret açığı. bu yılın aynı döneminde 3 milyar 785 milyon dolara yükseldi. 5 ayda, geçen yılın aynı dönemine göre ithalat yüzde 37.1, ihracat da yüzde 29.3 oranında arttı. ANKARA (AA)- Can iş- lemlerdengesi. yılın beş ay- lık döneminde 20 milyon dolar açık verdi. Merkez Bankası verilerine göre, ge- çen yılın aynı döneminde cari işlemler dengesi açığı 212 milyon dolar dûzeyınde ıdi. 1994 yılı Ocak- Mayıs dö- neminde 2 milyar 326 mil- yon dolar olan dış ticaret açığı. bu yılın aynı döne- minde 3 milyar 785 milyon dolara yükseldi. 5 ayda. ge- çen yılın aynı dönemine gö- re ithalat yüzde 37.1, ihracat da yüzde 29.3 oranında art- tı. Bu arada altın ithalatı ge- çen yılın Ocak-Mayıs döne- mine göre yüzde 117.1 ora- nında artarak 228 milyon dolara ulaştı. Öte yandan Ödemeler Dengesi Bilançosu'nagöre, bu yılın Ocak-Mayıs döne- minde. görünmeyen hizmet ve karşıhksız transferlerden sağlanan net gelirlerde, ge- çen yılın aynı dönemine gö- re 1 milyar 636 milyon do- lar artış oldu ve net gelirler 3 milyar 750 milyon dolar düzeyınde gerçekİeşti. Ödemeler Dengesi Bilan- çosu"nun görünmeyen ka- lem gelirleri kapsamında yer alan turizm gelirleri, O- cak-Mayıs döneminde. ge- çen yılın aynı dönemine gö- re yüzde 17 oranındaartarak 1 milyar 30 milyon dolardan 1.2 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemler itibanyla tu- rizm giderleri ise yüzde 19 oranındaartarak 288 milyon dolardan 343 milyon dolara çıktı. Karşılıksız transfer gelir- leri içinde yer alan işçi gelir- leri ise 5 aylık dönemde yüz- de 18 oranında arttı ve 1 mil- yar 63 milyon dolardan 1 milyar 255 milyon dolara yükseldi. Ocak-Mayıs döneminde, resmi karşılıksız transferler bölümünde yer alan hibe ge- lirleri de 569 milyon dolar düzeyinde gerçekİeşti.