Katalog

4 AĞUSTOS 1995CUMA • • • • CUMHURİYET SAYFA HABERLERIN DEVAMI 17 OLAYLARIN ARDEVDAKT GERÇEK • Baştarafı 1. Sayfada pılacak bir "iyıleştirmeyi" Türkiye'nin bütçesınin kal- diramayacağı görüşünde. Ne var kı, sürekli küçü- len bir somun ekmeğin fı- yatının hızla 10 bin liraya doğru tırmandığı bir or- tamda, emekçi kesimlerin içinde bulunduklan eko- nomik sıkıntılar. sanayi üretimindeki gerılemenin durdurulrnası uğruna bile olsa, ücretlere getırilecek herhangi bir sınırlamayı kaldıramayacak boyutta- dır. Öteyandan, Uluslarara- sı Para Fonu'nun ve Eko- nomik Işbiriiği ve Kalkın- ma Örgütü'nün "Türki- ye'deki işçi ücretlerinin yüksek olduğu" ve "sınır- landınlmaları gerektiğı" yolundaki baskıların da Türkiye'yi ekonomik ba- ğımlılık altına sokacağı açıktır. Bu nedenle, Türk-lş'in yarın Ankara'da gerçek- leştireceği yürüyüş ve mi- ting eylemi, salt emek- çilenn hak ettikleri ücretleri alıp, biraz olsun soluk- lanabilmelerini sağlamaya yönelik eylemler olarak görülmemelidir. Türk-lş'in eylemlerınin asıl üzerinde durulması gereken yönü, Türk emekçisinin ulus- lararası finans kapital çev- relerinin isteklerine boyun eğerek, ekonomik bağım- lılık altına girmeye "hayır" demeye kararlı olduğu- dur... • • • Elektrik ve su ıçın 4 ucıız' önerfler I Baştarafı 1. Sayfada şük gelmesi için yapılması gerekenler şöyle sıralandı: -Evinizde enerji kaybına engel olmak içın. floresan lambalar kullanın. -Sadece oturulan odanın ışığını yakın ve bunu alış- kanlık haline getirin. -Odalann sıcaklığını 18- 21 derece arasında tutun. -Buzdolabının kapağinı sürekli açık bırakmayın. -Çamaşır makinelerini tam dolmadan çalıştırmayın ve çamaşırlann 45-60 dere- ce ile yüksek derece arasın- da yıkanmasında temizlik farkının olmaması nedeniy- le bu derecelerde yıkayın. -Çamaşır ve bulaşık ma- kinelerinde kireç çözücüle- ri kullanın. -Konutlarda ve işyerlerin- de kaliteli kömür kullanın. -Evlerin çatı, duvar. pen- cere izolasyonunu yaptınn. Broşürde su faturalannın düşük gelmesi için de şu önerilere yer verildi: -Mümkün olduğunca su- yu boşa akıtmayın. -Bozuk musluklan en kı- sa zamanda onann. -Çamaşır makinelerini çalıştınrken tasarruf düğme- smi kullanın. -Fosfat ıçeren deterjanlar yerine kolay temizlenen sa- bun tozlan kullanın. -Evlerde musluklara ta- kılacak (düşük akis-musluk havalandmcısı) ile yüzde 50 oranında daha ekonomik su kullanımı mümkündür. Emekçi yarın eylemde • Baştarafı 1. Sayfada sosyal sigorta haklanmız gasp ediiecektir. Birçok işçi, memur yapılacak ve grevli toplu pazarük ve sivasi faalt- yette bulunma haklarından mahrum bırakılacaktır. As- gari ücrete düşük oranlı bir zam yapılacak. taşeronluk yaygmlaşacaktır. Ozelleştirme, rüm hızıyla devam edecek, kamu kesimi ortadankaldırılacaktır. Yer- li ve yabancı kaçak işçi çalış- tırma uvgulaması, daha da ;aygınlaşacak, ücretlerimiz uişürülecektir. > IVIevsinılik işçilerin hiçbir sorunu çözülmeyecek, mev- simlik işçiler asgari ücrete mahkûm ediiecektir. 12 Evlül döneminin anti- demtkratik anavasasını ve diğer mevzuatını değiştir- mek münıkün olma>acaktır. Aüını adım köleleşririlece- ğiz. Ama biz, sessiz kalmaya- cağu Demokrasiye evet, sa- dakava havır." G Ü N D E M MUSTAFA BALBAY • Baştarafı 1. Sayfada evin içinde de kullanılamayacak eşyaların konulduğu, sıcak hava- larda serinlemek için kullanılan ar- ka balkonlar... Mexico City'den Guatemala'ya, hem çevreyi daha iyi tanıma fırsa- tı vermesi hem de ekonomik ol- ması bakımından karayoluyla geç- mek istedım. Ancak, "otobüse binme" garantisi verdiler, Guate- mala City'de "inme" garantisi ver- mediler. 350 kilometrelik sınır yo- lunda 6-7 gerilla bölgesi var. Gu- atemala'da 30 yılı aşkın süredir de- vam eden iç savaşta, kırsal kesi- min kontrolü, farklı gerilla grupla- nnın elinde. Çatışmalarzaman za- man kent merkezine de sıçrıyor. Guatemala Havayolları'ndan (Avıoteca) bir "paket bilet" alıp yo- la koyuldum. Birkaç yıl önce Hong Kong'dan Filipinler'e, tepesi akan bir uçakla gittiğim için, şirket gü- venli midir değil midir, düşünme- dim. Tek tehlike uçağın "rötar" yapması olabilirmiş. Oyle birkaç saatlik rötar değil, "Uçakanza yap- tı, yann kalkacağız" diyorlarmış. Zamanında havalandık. Güne- şin ve bulutların arasında iki saat uçtuk. Mexıco City'deki Antropolojı Müzesi'nde kuş bakışı Orta Ame- rika coğrafyasını anlatan resimler görmüştüm. Sadece dağlar, vadi- ler ve nehirler vardı. "Acaba biraz abartma mı?" diye düşünmüştüm. Değilmiş. Yemyeşil dağların, "S" çizen kahverengı nehirlerin, dağlann or- tasında, vazoda bir çıçek demeti gibi duran göllerin üzerinden geç- tik. Bir an Karadeniz kıyılarımızı anımsadım. Yeni bir ülkeye ulaşa- cak olmanın verdiğı keyifle içim- den haykırarak bir Karadeniz tür- küsü mırıldandım: "Hey cidi şişmanoğli, severdi cülizari, yeşil sandala benzer, şiş- manoğli mezari..." Yanımdaki genç kadın ikide bir makyajını tazeliyor. Inmek üzerey- ken işı abarttı. Çantasından küçük birmakasçıkanpsaçının alnını ku- caklayan yerlerinden biraz kesti. Ardından cımbız çıkarıp dudakla- rının üzerindeki tüyleri temizledi. Sanki Richard Gere karşılayacak. Çantasındaki malzemenin tümü- nü çıkarıp yan yana dizse, kendi- ABD'nin Arka Balkonları... mi ameliyathanede sanacağım. Genç kadını Guatemala City'de kim karşıladı bilmiyorum, ama be- nimüthişbiryağmurkarşıladı. Ha- vaalanının kafeteryasının akmayan bir bölümünü seçip kahve içerek yağmuru izledim. Başkent Guatemala Cıty'ye şöy- le bir selam verip sömürge döne- minin ve sonrasının başkentliğini yapan antik Guatemala City'ye geçtim. Otobüs terminalıne gıderken kendımi bir an Pakistan'da hisset- tim. Rengârenk, eski model, çoğu birkaç kez kaza yapmış otobüsler. Yolcular kapılardan sarkıyor. Bu otobüslerden birine bindim. Ikili koltuklan biraz uzatmışlar, üç- lü olmuş. Biraz da sıkıştırıp 15 sı- ra oluşturmuşlar. Aradaki tek kişi- lık yürüme boşluklanna da ayakta yolcu alıyorlar. Normalde en çok 50 yolcu alabilecek otobüste. 108 kişi şehırlerarası yolculuk yapıyo- ruz. Ben şanslıyım. Pencere kenann- dayım. Çevreyi izliyorum. Uzun sü- ren tırmanma şeridinden sonra, bir uçurumun kıyısından gidiyoruz. Altımızda, tepecikler ve vadiler var. Bir de bulutlar. Yeşillikler ara- sında salıncak kurmuş bulutların üzerinden otobüsle geçiyoruz. Bazı vadilerı, dikkatli bakmadan seçemiyorum. Her iki uçtakı yeşil- likler, vadinin ortasında buluşup birbirine sanlmış. Iniş başladı. Birkaç kez bulutla- rın yanından geçtik. Tepeden bak- tığımız vadilerin yanındayız. Hani gür bir su, dik vadiden şelaleler oluşturarak koşaradım ıner ya... Hani bu suyun, kayalann üzerin- den atlayışını, bir ağacın kökünü yalayışını, beyaz köpükler salışını izlemeye doyamazsınız ya... Işte vadilerden yeşıllik öyle akıyordu. (nsan, ayağını toprağa sokup bir saat beklese, dal budak salmaya başlar. Böylesine verimli topraklar üze- rinde yaşayanların birinci sorunu- nun "açlık" olmasına insanın ina- nası gelmıyor. Bu, çeşmenin başında oturup susuz kalmak. Böyle bir şey olabi- lir mi? Olur. Birileri gelir, çeşmeye hortumu takar, suyu alır götürür. Başında bekleyene de hortumdan damla- yan düşer. 150 yıl önce, Guatemala'nın en önemli ihraç ürünü kahveydi. bu- gün de kahve. O dönemde kahve ticareti yabancılann elındeydi, bu- gün de yabancılann elinde. ABD'nin balkonunda kaldığı için, bu bölgeye yapılan dış müdahale- ler, dünya kamuoyunda fazla yan- kı bulmuyor. Guatemala'da2 sınıf var. "Indio" denilen Maya kökenli yerliler ve "Ladıno" denilen Ispanyol-yerli kanşımı yöneticıler. Nüfusun yüz- de 20'sini geçmeyen Ladinolar, ka- lan yüzde 80'i yönetiyor. ABD, Vietnam'da uygulayacağı yöntemlerin bir kısmını bu ülkede denedi. CIAdestekli, Latin Ameri- katipi darbelenn ilki Guatemala'da denendi. 1944'te. büyük bir halk hareke- ti sonucu son diktatör General Jorge Ubico devrildi. Seçimleri Devrimci Partı liden, felsefe öğret- meni Juart Jose Arevalo kazan- dı. Toplumsal barışın serpildiği bir süreç başladı. 1950 seçimleri ise genç subay Jose Arbenz Guz- man'ın zaferıyle sonuçlandı. Guzman. İşçi Partisini yasalaş- tırdı. Çoğunluğu Kızılderili, 100 bin köylüyü toprak sahıbi yaptı. Bu durum. ülkedeki en büyük toprak sahibı, Amerikan United Fruit Co.'nun işine gelmedi. Alvero'ya düzenlenen darbe gi- rişimlerinde ABD Büyükelçisi Pet- terson'ın ilişkisi saptandı ve isten- meyen kişi ilan edıldı. ABD, balkonu bırakır mı? Albay Castillo Armas, 3 Temmuz 1954'te ABD büyükelçisinin özel uçağıyla Guatemala'ya geldi. CIA destekli darbe ve yeni yönetim... llk iş, Amerikan şirketlerinin top- raklannı lade etmek. 1960'ın so- nunda bu uygulamalara karşı çı- kan bir grup subay, yönetimı ele geçırmeyeçalıştı, amabaşarama- dı. Onlara şu ad takıldı: "Genç Türkler." Bugüne gelir- sek, arka balkonun Guatemala bö- lümünde yer yer çürümeler var, a- ma anahtarın sahibinde değışiklik yok... Turizmde erken önlem sonuç verdi • Baştarafı 1. Sayfada lında. sezon başında yaşa- nan terör olaylannın da etki- siyle, giriş yapan tunst sayı- sı 1993 yıhna göre nisan ayında yüzde 18, mayıs ayında yüzde 19. haziran ayında da yüzde 1 oranında azalmıştı. Geçen yıla göre, 1995 yılında Alman turist sayısında >âizde 59, Belçi- kalılarda yüzde 43, Finlan- diyahlarda yüzde 20, Isveç- lilerde yüzde 43. Yunanlı- larda viizde 13. Avustralya- hlarda yüzde 52. Amerika- lılarda yüzde 8 oranında ar- tış gözlendi. Buna karşın. Is- panyol turistlerde yüzde 42, Izlandalılarda yüzde 13, Portekizlilerde yüzde 31 oranında azalma meydana geldi. Verilere göre: Türki- ye'ye Doğu Asya ülkelerin- den gelen turist sayısında yüzde 5, Güney Asya ülke- lerinden gelenlerin sayısın- da yüzde 45, Güney Ameri-' ka'dan gelenlerde yüzde 31. Avrupalılann sayısında yüz- de 23, Afrikalılann sayısın- da da yüzde 59 oranında yükselme oldu. Roman- ya'nın da içinde bulunduğu Doğu Avrupa ülkelerinden giriş yapan turist sayısı ise yüzde 8 oranında azaldı. 1995 yıhnın ilk 4 ayında turizmden elde edilen gelir de arttı. Turizm gelirlerinde, geçen yıla göre. ocak ayın- da yüzde 22, şubatta yüzde 8, martta yüzde 5 ve nisan- da y-üzde 12 artış oluştu. 1993 yıhnın ilk 4 ayında 673 milyon dolar, 1994 yıhnın 4 ayında 290 milyon dolar olan gelir, 1995 yıhnın ilk 4 ayında 781 milyon dolar olarak gerçekleşti. Turizm Bakanhğı'nın ka- yıtlanna göre, Türkiye"den çıkış yapan yurttaşlann sa- yısı da geçen yıla oranla sü- rekli artış gösterdi. 1994 yı- hna göre, 1995 yılı Ocak ayında çıkış yapan yurttaş- lann sayısında yüzde 11. şubat ayında yüzde 5. mart ayında yüzde 28, nisan ayın- da yüzde 25, mayıs ayında yüzde 23 ve haziran ayım ı yüzde 26 artış oldu. 1995 yı- İının ilk altı ayında 1 milyon 480 bin kişi Türkiye'den çı- kış yaptı. Yunanistan'da düşüş Turizm Bakanlığı'nındün yaptığı açıklamaya göre, Türk kıyılannın en büyük rakiplerinden olan Yunanis- tan"a gıden turist sayısında yüzde 20-25 oranında azal- ma oldu. Bakanhgın Elept- herotipia adlı Yunan gazete- sinin haberine dayanarak yaptığı açıklamada. Yunan turizmcilerin yüzde 50'ye varan oranlarda indınme gittikleri kaydedildi. Yaban- cı turistlerin Akdeniz"deki başka ülkeleri seçtikleri be- lirtilen yazıda, özellikle ts- panya, Italya ve Türkiye'nin Yunanistan'dan daha ucuz olmalan nedeniyle ilk sıra- da yer aldıklan vurgulandı Gazetenin yazısında. Yuna- nistan'a gelen turist sayısın- daki azalmanın ülkenin ıç sorunlanndan kaynaklandı- ğı, hava kontrolörleri ve ge- mi mürettebatınm da grevde olması nedeniyle olumsuz- luklann arttıgı belirtildi. UluslararasıAfÖrgütü: Düşünce suçlularıııa özgürlük ERGLTSAKSOV ANKARA - Uluslararası Af Örgütü sağlık uzmanlan ağınınyayımladığı "Londra Bildirgesi'< nde, Avrupa kıta- smın insan hakları ıhlalleri açısından 3. Dünya ülkeleri- ni geride bırakarak ilk sırada yer aldığı bıldirildi. Avru- pa'yı Ortadoğu. Asya, Ame- rika ve Afnka kıtalannın iz- lediğı saptanırken bıldırge- de, insan haklarını ayaklar altına alan ülkelere, "Vicda- ni tutuklulann hepsine öz- gürlük. Politik rutuktulariçin adalet ve çabuk yargüama; ölüm cezası. işkence >e kayıp- lara son" çagnsında bulunul- du. Uluslararası Af Örgütü sağlık uzmanlan ağının ge- çen ay Ingiltere'de yapılan toplantısının sonuç bildirisi açıklandı. Türkiye'den Türk Tabipleri Birliği (TTB) Ge- nel Sekreteri AtaSoyer'in de katıldığı toplantıda, dünya- daki insan haklan ihlalleri aynntılı bir şekilde ele alına- rak önlemler tartışıldı. "Londra Bfldirgesi" adıy- la yayımlanan sonuç bıldiri- sınde. sağlık çahşanlarının sağlık ve saadetini sağlamak gıbı doğal aktivitelerinin va- nı sıra, insan haklannı sa- vunma ve geliştirme yönün- de de görevleri bulunduğu vurgulandı. Bildırgede şu görüşlere yer verildi- "Örgü- tümüzaçısından tıbbi eylem: insan haklan ihlalleri söz ko- nusu olduğu zaman, ilgili ül- ke nezdinde yapılan bireysel girişimi tanımlıvor. Af Örgü- tü übbi grubunca 1994 >ılın- da yapılan tıbbi eylem başvu- nısu 50'dir. Bu 50 girişimin 31'ine muhatap olan ülkeler tarafından hiçbirvanıt \cril- memiştir. Vaptığınıı/ögirişi- me ise ülkeler tarafından va- Erduran'dan Yaşar Kemal'e Bosna çağrısıHaber Merkezi - Gazete- ci-yazar Refik Erduran, Ya- şar Kemal'e aydınlann Bos- na'ya destek kampanyasına katılması için çağnda bu- lundu. Erduran'ın "birdostrica- sı" dediği çağn şöyle: Kardeşim Yaşar, Ülkemizın daha çok ve daha Juzlı demokratikleş- mesi, iç sorunlanmıza daha banşçı çözümler aranması isteğine kesinlikle katılıyo- rum. Son yıllarda mantık dı- şı bölünmelerle paramparça olmuş görünen aydınlanmız o uğurda artık elele \erme- liler. Şimdi bunun ilk somut adımı sayılabilecek birgiri- §im başlattık: Çeşıtli eğilımlere sahip bir grup aydınımız Sırp fa- şizmine direnen Bosna"ya simgesel destek v erme ama- cıyla oraya gidiyor. Ben ay- nca yabancı ülkelerde tepki- mizı paylaşan kamuoyu odaklannjn kendi devlet yö- neticilerini etkilemelerine bir küçük koz sağlamak için Türkiye'den bir eylem örne- ğı oluşturma niyetiyle Bos- na hükümetinin gönüllüler çağnsına uydum. silahlı kuv\etlerinde görev iste- dım. Elbette yazarlar silah- lanyla değil, kalemleriyle çarpışırlar. Ama sözün ye- tersiz kaldığı, somut davra- nışlarla pekiştirilmesinin yararlı olacağı durumlar da çıkabiliyor karşımıza. Senin bıle Bosna cephesinde gö- rünmen dünya kamuouyun- da sarsıcı yankrlar yaratır. Züifii Livaneli \e yerlı-ya- bancı başka dostlarımız o konuda bütün uluslararası bağlantılannı seferberetme sözü verdiler. Şuara "Yurt- ta başka sorunlar çözüm- süz dururken Bosna'ya gitmek gerekmez" diyen- ler var. Çevremde kimsenin o sorunlan görmezden gel- me ayıbı yok. Dönüşte se- nin uygun göreceğin her ko- riuya, diledığın yerde ve önerdiğin yöntemle eğılme- ye. arkadaşlanma da aynı çabaya omuz verme çağn- sında bulunmaya hazırım. Tüm sorunlarla "aydınca" ve etkili biçımde boğuşma- ya bir yerde başlamak gerek artık. Katkını esirgemeye- ceğın umuduyla selamlar, sevgiler. nıt verilmiştir. Girişinıde bu- lunduğumuz 14 olayda olum- lu sonuç elde edilmiştir. Yani girişimde bıılunulan kişi ya serbest bırakılmış va da ko- şulları dü/dtilnıiştir.3 olay da olumsuz sonuç görülmüş; mahkûm ya idam edilmiş va da işkenceye maruz kalmış- ör. 11 olayda da sonucun iyi >a da kötü olduğu saptana- nıamış. 1994'teki 50 tıbbi ev- lemin 14'ü acil evlem şeklin- de gerçekleşmiştir.'* Bildirgede, 1985-1994 yılları arasında 88 ülke için 636 tıbbi eylem çagnsında bulunulduğu belirtılerek şu görüşler dile getirildı: "1994 vüında vaptığımız 50 tıbbi eylem. dünvanın in- san haklan ihlalleri haritası konusunda da ilginç veriler ortaya çıkanyor. Kıtalar açı- sından bir değeıiendirme ya- pıldığında, Avrupa 19 olay ile ilk sırada yer alırken. AVTU- pa'yı 10 oîayla Ortadoğu, 9 olavla Asya, 6 olavla Ameri- ka ve Afnka kıtalan izliyor. Sağlık çalışanlan. dünvanın her yerinde insan haklannı korumak ve geliştirmek için mesleki yetenek, bilgi ve eti- ğin uygulanmasına dair ver- diyi taahhütleriteyiteder, bu işte bağımsızlık ve tarafsızlı- ğın temel Ukelerini destekler ve özellikle şu çağnda bulu- nur: Vicdani tutuklulann hepsine özgürlük. Politik tu- tuklular için adalet v e çabuk vargılanma sağlanmalı. Ö- lünı cezası, işkence ve diğer insanhk dışı veya alçaltıcı re- za ve muamele kaldınlmalı. Tutuklulara tıbbi bakım uy- gulanmalı, vargısız infaz ve kavıplar son bulmalı." Trene saldırı • SOFYA(AA)- Almanya'da gurbetçileri Türkiye'ye taşıyan Münih- Istanbul rreni Svilengrad Gan'na yaklaşırken raylara oturan bir kadın yüzünden durmak zorunda kaldı. Bu arada sayısı 50 civannda olan Çingeneler trene saldınp dilenmeye başladı. Bütün randevular iptal! Bu akşam HBB'de buluşuyoruz Unutulmaz bir Marîlyn Monroe klasiği! MILYONER AVI "How to marry a millionaire" t»ı~f aA A ı Imm H Mo««. Gaklc mi kcdi4âmr Patlamanın sebebi smntı • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kimya Mühendıslen Odasınca(K.MO) hazırlanan raporda. Simon Bolivar Çaddesi"nde bir kişının ölümü 12 kişinin de yaralanmasına yol açan benzın ıstasyonu patlamasının benzin sızıntısından kaynaklandığı kaydedildi. KMO Ankara Şube Başkanı Hasan Küçük, başkentte akaryakıt istasyonlannın can, mal ve çevre güvenliğini tehdit ettiğine dikkat çekerek. akaryakıt istasyonlan gibi işletmelerin gerektiğı şekilde denetlenmedığini söyledi. Birbirinden güzel öç genç kadının zengin koca tavlamak için giriştikleri olağanüstu serûven... Kesinlikle izleyin. Kültür Bakanı ilk kez bir sohbet programında! İsmail Cem ile "SIRADIŞI" bir söyleşi... Harçıanı pnotestoya engel • İstanbul Haber Servisi - Üniversite harçlanna yapılan zamlan protesto etmek isteyen Demokratık Üniversite Platförmu üyesi bir grup öğrenci. İstanbul Üniversitesi'nin Beyazıt'taki giriş kapısı önünde basın açıklaması yapmak istedi. "Eğitimde fırsat eşitsizliğine son" yazılı bir pankart asan gruba, basın açıklaması sırasında polis müdahale etti, 12 kişi gözaltına alındı. Sıradışı sorulara sürpriz açıkiamalar! Çok farklı bir mekan ve zamanın su gibi akıp gittiği bir program. Sakın kaçırmayrn! Yine yürek yakacak! SEDA SAYAN KONSERİ Sevigen'den Tiirkeş kmaması • İSTANBUL (A.A) - CHP Genel Sekreter Yardımcısı Mehmet Sevıgen, MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş'in. merkez sağ parti liderleri tarafından "demokrasi kahramanı" gibi gösterilmeye çalışıldığını öne sürerek Ba^bakan Tansu Çiller ile ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'ı bu tavırlan nedeniyle kınadığını bildırdı. Sevigen. partisinin Çatalca llçe Kongresi'nde yaptığı konuşmada. GHP'nin her zaman emeğin, işçinin. insan haklannın yanında bir partı olduğunu belirtti. Sanat^ının en yeni kasetinin en gözel parçaiarı... Doyumsuz bir müzik ziyafeti... Bu konser kaçtrılmaz! Her prograrm bir olay,.. İşfe izlenecek kanall "İyi TV"