Katalog

29JĞUSTOS 1995 SALI • • • • CUMHURİYET SAYFA HABERLERİN DEVAM 17 Çffler: 8. Madde kaldırılacak tranbtıl Haber Servisi - Türıyede demokrasının te- melcnterlennın sağlam bırşe- kıla yerleştığinı sövleyen Basıakan Tansu Çıller "Tfir- ld)f Vna>asası arükaskeriyö- netanc ovgü rçermeyeaktir" ded. Sonbaharda Terörle Mü- cadae Kanunu nun 8 madde- sınn değıştınlmesı ıçın hare- ketegeçeceklennı belınen Çıl- ler 'Duşunce özguriüğünü ve koaşmaözgüriuğünu,şiddet- leüşsolınadığımüddetçeko- runalıyız" dedı Btşbakan Tansu Çıller, The Aspm Instıtute'un Çıragan Sanyı nda düzenledığı top- lantya katıldı H»r yıl değışık bır ülkede düzcnlenen ve ABD ıle Rus- ya, Ukrayna ve Doğu Avrupa ülkeen arasındakı ıhşkılenn geleeğının ele alındığı top- lantya Amenkan Kongre- sı'nn öndegelen üyelennden Senıtor Joseph l .ieberman, v e Setutör Alan Sunpmn un ya- nı sı-a PatSchroeder.NVffliam Ctav Bob Graham da katıldı ABD'nın Ankara Büyukelçı- sı MtrkGrossman ın gözlem- cı oarak bulunduğu toplantı- ya, Rusya, ltalya, Polonya, Uknyna, Almanya ve Ingılte- re'den de parlamento temsılcı- len katıldı Toplantının kahvaltılı bölü- mündekonuşan Başbakan,je- opolıtik gerçeğın Türkıye >ı stratejık açıdan NATO nun gû- ney tanadına yerlestırdığı so- guk savaş sonrasında Türkı ye nın "stratejik önemınin" sûreklı saldın konusu olduğu nu soyledı Komünızm tehdı- dınn ortadan kalkması ıle "stntejik önem" kavrammın degennı yıtırdığını belırten Çıller, uluslararası ılışkılen ar- tık. -ekonomi ve ınsan halda- n" konulannın yonlendırdığı- ne dikkat çektı Son yıllarda Türkıye ye ın- san haklan konusunda çeşıtlı eleşunlergeldığını anttnsatan Çıller, ana suçlarnalann Türkı- ye'mn Batı demokrasısının "asgari standardannT karşi la>amadığı > ön ünde oldugunu söyledı Demokrasınm "a ri standardannın" açık ve öz- gur seçımler, bağımsız yasa- ma, bağımsız >argı, özgur ve canlı bır basın ve dm özgûrlü- ğü oldugunu ıfade eden Çıl- ler, "bu önemM kriterierin hep- sininTürkryeyesagambirşe- Idkteyerkştiğini'' söyledı Fakat "daha da demokra- tikieşme ihtiyacı oMuğumı" vurgulayan Çıller daha once üç bölumden oluşan bır de- mokratıkleşme programı açık- ladıklannı anımsattı Demok- ratıkleşme programımn, ılk olarak anayasal reformlardan, ıkınci olarak yerel demokra- sıyı arttırmak ıçın gücü mer- kezı hukümetten yerel yöne- tımlere devretme programın- dan, üçûncü olarak da "ifede özgüıiüğünû gerekstz yere lo- stiayan" antı-terör v asasında- kı değışıklıklerden oluşfuğunu anlatan Çıller şöyle devam et- tı "\nayasal değisiklikterin kabulü,TurkhaJkının.demok- rasunizin. temel haklann ge- fiştirilmesi ve Turtave'nın ke- sn bır şekılde tlen gıtmea yo- lundakı kararlılığını goster- mektedır." Bu değışıklıklenn şımdıye kadar sıyası süreçten dışlan- mış çeşıtlı önemlı gruplann ve aydınlann sıyasete ve seçım- lere katılımını arttırdığını be- lırten Çıller "Şimdı sendika- lar, kooperahfler. profesvonel muhendıs. doktor. a\ukat der- nekleri, akademıler ve oğren- cBer üzerindekı bu yakışık aJ- maz lasıdaınalan kakfcnyonız. Siyası surecın kapdannı Türk toplumunda onemli rol oyna- yantum bu gruptara açbk" dı- ye konuştu Demokratıkleşme progra- mının ıkıncı bölümü olan mer- kezı hükümetın yetkılennın btr bolumunu yerel yönetımlere devretmenın, parlamentodan Yedıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı'nın bır parçası olarak geçtığını belırten Başbakan Tansu Çıller bu programın "Turk hükumetinin yapısın- da köklü bir değişiklik olaca- ğnıT sövled\ K.Irak, PKK yuvası • Baştarafi 1. Sayfada sorunun çözümü Kuzey Irak'taki durumla ılgilidir. Türkiye sınırianıun ıçerisini bilemeyiz, ama Kuzey Irak'ın bugfinkfi durumu. böyle bir sorunun vaşanrna- sna neden olmaktadır" de- dı CeialTalabani lıderhğın- dekı Kurdıstan Yurtseverler Bırhğı'nın (KYB) öncekı günkü saldında bölucü ör- gute yardım etmış olabıle- ceğını one suren Nervıya, Talabanı grubunun "PKK'yi teş>ık ettığmi" kaydettı KYB'nın Londra'dakı tem- sılcısı LatifRaşid ıse bu suç- lamalan reddederek şıddete karşı olduklarını soyledı Raşıd, partısının Irak Kurt- lennın partısı oldugunu, Turkıye ıle ılışkılennın de ıyı oldugunu söyledı Petrol boru hattı fiyaskosu LALE SARltBRAHİMOĞLU ANKARA - Hazar Havza- sı petrollennın uluslararası pı- yasalara tasınmasında Bakü- Ceyhan güzergâhının gelece- ğını belırlemede anahtar olan erken uretım petrolûnü Kara- denız'dekı Novorossısk hattı- na ulaştırmada ısrarlı olan Rusya, Tûrk heyetıne görüş- me ıçın randevu vermedı Başbakan TansuÇiUer ın pet- rol konusunda koordınatörluk görevmı, ">etld kargaşası" savlannın ardından üstlenen başdanışmanı Emre Gönen- say başkanlığındakı heyetın, öncekı gün randevular kesın- leşmeden Moskova'ya gıde- ceğmın açıklanması da Tûr- hye'nın boru hatlan konusun- da yenı bır fıyaskosu olarak değerlendınldı Cnmhuriyıet'ın edındığı bılgıye göre Gönensay baş- kanhğındakı heyetın görüşe- cegı kışıler arasında yer alan Rusya Dışışlen Bakan Yar- dımcısı ve eskı Ankara Büyû- kelçısı AJbertÇernişevın Bış- kek'te düzenlenen Turk zır vesuıe gozlemcı olarak katıl- mak ûzere Kırgızıstan'a gıt- iığı behrtıldı Bunedenle An- kara nın randevu talebııun er- telendığı, Dışışlen Bakanlı ğı'na Türk heyetınm Rus- ya'ya gıtmek uzere bılet kes- tırdığı 28 ağustos gunü bıldı- nldı Gönensay başkanlığın dakı heyetın erken uretım ko- nusunda Rusya'da bır araya gelmesı öngörülen Enerjı Ba- kanlığı yetkıhlennın de tatıl- de olduğu gerekçe göstenle- rek Türk heyetıne randevu \e- nlmedı Türkıye, Hazar Hav- zası kuyulanndan ana petrol uretımının başlaması öncesın- de çıkanlacak ve toplam 20 mılyon tona ulaşması bekle- nen erken uretım petrolunun Gürcıstan ûzennden taşınma- sı tezıne destek bulmak ama- cıyla çeşıtlı ulke başkentlenn- de yoğun kulıs faalıyetlen sur- dürüyor Gönensay başkanlı ğındakı heyetın bu kulıs faalı- yetlen çerçevesınde, 28 ağus- tos tanhınde Rusya'ya gıdece- ğıdebasındayeraldı Gönen- say başkanlığındakı heyet Türkıye'nuı erken uretım pet- rolünün ulaşacağı noktanın, Rusya'nın Novorossısk Lıma- nı yenne, Gürcıstan hattı ol- ması halınde Moskova ıle ış- bırlığıne hazır olunduğu yo- lundakı önenyı bu ülke yetkı- lılenne anlatmaya hazırlanı- yordu Ancak, Gönensay baş- kanlığındakı heyetın, rande- vular kesınleşmeden Mosko- va'ya gıtmek üzere bıletlennı dahı almalan, Ankara'nın uzun vadede stratejık öneme sahıp boru hatlan konusunda ızledıği "polrtikasızlığın" bır devamı olarak nıtelendınldı Cnmhunyet'e bılgı veren ust düzey yetkılıler, randevu konusunda asıl hatalı olan ta- rafın, randevıılan kesmleşhr- meden Rusya'ya gıdıleceğı- nın açıklanmasından dolayı •\nkara olduğuna dıkkat çek- tıler G Ü N D E M MUSTAFA BALBAY H Baştarafi 1. Sayfada dırdı'? Gundem madem kı bunlar, bız de ge- nde kalmayalım Turkıye'de mılletvekıllerının kokenle- nne zaman zaman değınıyoruz Mıllet- vekılı olmanın genel olçutlerı şunlar - Para sahıbı olmak - Delegelen kafakola alma yontemle- nnı btlmek - Bır sıyasının çocuğu ya da yakını olup, onun mırasını yemek - Genel başkanın kapasrtesının çok al- tında olup, onun ıçın "tehdıt" unsuru taşımadığını kanıtlamak Olçutler bunlar olunca Meclıs'e ge- lenlerın çapı da bu oluyor 7 ağustosta DYP Samsun Mılletvekı- lı Iryas Aktaş la sekreten Fatma Akın- türk arasında tarıfelı sefer yapan kurşu- nun esran çozulmeden, Ordu Mılletve- kılı Şadi Pehlivanoğlu'nun soyadına yakışır bır şekılde sergıledığı tavır sonu cu, hostesın ağzını mı kapattığı yoksa tokat mı attığı henuz saptanamadı Pehlıvanoglu çıkıpozurdılese, "Oan çok sınırlıydım Sılahımı onceden tes- lım etmemek de hataydı" dese olayın şeklı değışecek Ama oyle olur mu, pehlıvanlığa do- kundurulur mu? Gorunen o kı, Pehlıvanoglu, Kurthan Fişek'ın deyımıyle, "Çok Unlu Kışı" sı- fatıyla VIP salonuna gırmış Tabancası belınde on koltuktakı yerını almış Ka- bın Amırı Serpıl Yucedağ da kendısını uyanp sılahını almış Şadı Bey ınerken sılahını hemen almak ıstemış, ama hos- tes hanım kurallar gereğı alanda venle- ceğını soylemış. Bunun uzenne olan olmuş Şadı Bey kendısını şoyle savunuyor "Turk Hava Yollan, hosteslenne mıl- letvekıllenne nasıl hıtap edıleceğını öğ- retmelı Hostes hanım galıba unlu ol- mak ıstıyor " Helal sana Şadı, sen değıl, senı eleş- tırenler adı Yanından eksık etme tabancanı, ne kaçanı affet ne uçanı Pehlıvanoglu Ordu Mılletvekılı, ama megerRızelıymış 1927yılındaRıze'nın Fındıklı ılçesınde doğmuş Fındıkh'da kryı şendı çok dar, çevrede dağlar var Yaylalarıyla da unlu Şadı Bey belkı de dağda buyudu Rıze'yı sadece çayıyla bılırdık Çaya atfedılen tekerlemeyı son duruma uyar- layabılırız Durup dururken Rıze, bır kabadayı sundu bıze Ordulular da öncekı gun duzenledık- len basın toplantısında Şadı Bey'ın ko- kenını saptadılar "Bızdendeğıldır, Rızelıdır Bızdesev- meyız ezelıdır " Hostes Serpıl Hanım'ın gazetede ya- yımlanan fotografından dudağının ıç kıs- mının uç bolumundekı yarasına baktım, ınsan bır şeye hayret edıp dudağını ısır- sa da bu kadar yara olur Ama tabıı kı önemlı olan, yaranın büyukluğu kuçük- Helal Sana Şadi... luğu değıl Ne demışler, yara kuçuktur ama manşet kaldınr Bır musıbet bın nasıhatten lyıdır der- ler ya, belkı bu olay mılletvekıllennın ka- lıtesı uzenne yazılan onlarcayazıdan ryı- dır Mılletvekıllennın kendılerıne çekı- duzen vermelennı sağlar Yoksa yakında Ankara'da Meclıs'ın çevresındekı sokak ve caddelerın başı- na uyarı levhalan koymak durumunda kalacağız - Dıkkat mılletvekılı çıkabılır - Mılletvekılı sahası, sıgaranızı, faria- nnızı söndurûnuz Camlan kapatınız Çelık başlıklannızı takınız Luks restoranlar muşten guvenltğı ıçın gınşlenne uyan yazılan koymak duru- munda kalacaklar - Kabadayılar ve mılletvekıllen gıre- mez Meclis'in kalitesi Son bırkaç ay ıçınde bır meclısın ta- nhınde ancak 8-10 yılda bır yaşanafcn- lecek olaylara tanık olduk MecJıs'ın halkla ıtişkıler bolumunde, ll- yas Aktaş'ın odasında sılahlar patlıyor Soaışturma açılıyor Tam bır kargaşa Aktaş'a gore, sadece bır kez ateş edıl- dı Bır kurşunla ıkı kışı uç yennden ya- ralanıyor Sekreter Fatma Akınturk, sı- lahla ıçert gınyor Sılah kendılığınden ateşlenıyor Kurşun adres bılıyor önce Aktaş'ın ayağını delıp geçıyor, buradan 180 derece dönuş yapıp Fatma Ha- nım'ın goğsunu delıyor, oradan koluna saplanıyor Meclıs'te meydana gelen bır olay, boylesıne soru ışaretlenyle dolu olursa, aydınlatılamazsa gerısını sız duşunun DYP Kahramanmaraş Mılletvekılı Se- lahattin Karademir de TRT kamera- manına kafayı takmıştı Eteklen uzun ol- masına karşın çorap gıymeyen, kısa kol- lu kameramanı Meclıs salonundan at- tırmıştı Plajlara da uyan levhası koy- malı "Magandalar ve mılletvekıllen gıre- mez " Ayvaz Gökdemir'ın Avrupalı kadın parlamenterlere ılışkın saptamalan da tarıhe geçecek nıtelıkteydı ANAP Istanbul Mılletvekılı Melıke Ha- sefe'nın "etek" yuzunden Refahlılarla başı sık sık derde gınyor Devlet Bakanı Nafiz Kurt'a ne de- melı' Kendısıne Bafra'da soru soran bayan televızyon muhabınnı bır dovme- dığı kaldı "Bu mıkrofonu senın elıne kım verdı? Onu alırlar Sana bu sorulan sormanı kım söytedı?" Bu kışılenn tumu bugun Meclıs'te Belkı de onumuzdekı seçımlerde mıllet- vekılı adaylannı kışılık testınden geçır- mek gerekıyor Tabıı kı ıyı unsurlar da var ama mıllet- vekıllennın çoğu Pavlov'un deneklerı gıbt -K? Kadın S? Sılah P^Para D? Dayak V> Fahışe Ç? Çıller ö^ Özer Ver petrolü, al sılahı • Baştarafi 1. Sayfada re'nın asken sozleşmelen ve sa- vunma sanayıı ıhracatı sağladı Hâlâ da sağhyor Ve tabıı, lngıltere'nın petro! ıt- halatının Suudı Arabıstan gıbı "dost ve müttefik" bır ulkeden ya- pılması gereğı de Her ne kadar Ingıltere. petrol konusunda kendı kendıne yeterlı bır ulke ıse de Kuzey Denızf nden çıkanlan pet- rol Ingıltere ıçın mükemmel bır guvence Ancak bu petrol rezervı- nın21 yuzyıldabıteceğıhesapla- nıyor Nıtekım, muthış masraflar- la denıze dıkılen petrol platform- lan, dıbındekı petrol bıtınce soku- lup atılıyor Ingıltere, sadece kendısı ıçın de- ğıl, butun Batı dunyası ıçın de Su- udı petrolunun guvence altına alm- masmı ıster Körfez Savaşı'nda ABD'den sonra ıkıncı en buyuk güç Ingıltere'nındı Al petrol - ver sflah Ingıltere ıle Suudı Arabıstan arasında al petrol - ver sılah denk- lemı, tngıltere'de ıster "ortanınso- lunda" Tşçı Partısı, ısterse "orta- nın sağında" Muhafazakâr Partı ıktıdarda olsun, bır ulusal sıyaset olmuştur Suudı Arabıstan'ın Ingılız ban- kalanndakı petrodolarhesabını sa- dece bankalar ve hukumet bılır Ancak gızlı kapaklı sorunlan eşe- lemesıyle unlu bır araştırma der- gısınde yayımlanan bır makaleye gore Suudı banka hesabı 20 mıl- yarsterhnsanılıyor(Bugün 1 ster- lın = 72 bın TL) Alışvenş lıstesı yayımlamanın gereğı yok Ama "Bir Prensesin Otumü" fılmı nedenıyle kopan fir- tına ve Suudılenn, Ingıltere ıle tı- can ılışkılennı "gözden geçirme- ye karar vermeteri"ne rağmen as- lında değışen bır şey yoktu Çun- ku 1981'de tngıltere Suudılere 8 adet asken amaçlı Hovvercraft sat- tı 1982'de 200 adet Hovv ıtzer sah- ra topu sattı Aynı yıl Ingılız Ha- vacılık Kurumu (Bntısh Aerospa- ce) 350 mılyon sterlın tutannda bır sozleşme ımzalayarak Suudı Hava Kuw etlen 'nın eğıtım uçak- lan ve bu uçaklann bakımı ıçın teknık destek sağlamayı kabul et- tı Yuıe aynı yıl yapılan bır başka anlaşmanın tutan hıç açıklanma- dı Buna göre Ingıltere, 300 bm kışılık Ulusal Muhafız Gucu'nün haberleşme sıstemını yenıleyecek- tı Proje çerçevesınde Ulusal Mu- hafız Gücu'nun haberleşme sıste- rrunde uydu bağlantısı kullanılma- ya başlanacaktı YûzyTİın anlaşması 1985'te tngıltere ıle Suudı Ara- bıstan arasında yuzyılın anlaşma- sı denılen muazzam bır anlaşma ımzalandı En az 4 mıryar sterlın tutannda bır uçak satışıydı bu (Kur Sterlın, o yıl 500-800 lıray- dı) lngıltere, ılk kez tek bır ulke- ye tam 132 uçak bırden satacaktı Bunlar 48 tane saldın amaçlı Tor- nado. 24 tane savunma amaçlı Tor- nado. 30 tane avcı ve eğıtım amaç- lı Hawk savaş uçağı ve 30 tane jet eğıtım uçağıydı Bakkal sıpanş lıstesı gıbı bura- da sıralanan bu maddelere bakıp da bu tür bılgılenn Ingılız kamu- oyuna kolayca yansıdığını sanma- yın Suudıler, Ingılız basınına bu konuda hıç bılgı venlmesını iste- mıyor, tngıltere hukumetı de bu ısteğe uyarak sadece mınltı halın- de suya sabuna dokunmaz bılgıler vererek olayı geçıştınyordu Ingı- lız ıç sıyaset geleneğı uyannca ba- kan, adet yennı bulsun dıye sozü- m ona bır basın toplantısı dûzen- lıyor, ama "hiçbirşeysöyleıniyor- du." 1988'de Suudıler, yuzyılın an- laşmasını genışlettıler Fatura 10 mılyar steThnı buldu (K.ur Ster- lın, 2000 lıradan 3200 lıraya çık- mıştı) Ingılızlenn-icgudüsd müt- tef^j* Amenkalılar bıle bu ışe bo- zuldular Beyaz Saray Sozcusu Marlin Fitzwater "Suudilerin,ye- ni uçak sıparişını Ingıltere'ye ver- mesini esefle karşıbyoruz" bıle de- dı Amenka nın ıkı önemlı dostu Israıl ıle Suudı Arabıstan arasın- dakı kan davasına da degınmeden edemedı "Kongre, Israil'ın gu- venüginizedekrdiy* Suudı \rabis- tan'a silah sabşını onaylamamışb'" dıye de hatırlattı lngıltere'nın, hemen Korfez Sa- vaşı oncesı donemde Suudı Ara- bıstan'a satmayı yuklendığı lıste- yı de ozetleyelım Oncekılere ek olarak 50 Tornado daha Bunlann bütun >edek parçalan ve sılah do- nanımlan da dahıl 50 tane avcı \ e eğıtım amaçlı Havvk savaş uçağı daha 6 adet mayın arama tarama gemısı Tanesı41 mılyon sterlın Sozleşmeye ıkı hava ussu ınşa- atıdadahıldı Aynca mayın arama tarama gemılen ıçın ozel us dona- nımı da sağlanacaktı Baü'dan güvenük yardımı ABD'nın global stratejısının Suudı hanedanının guvenlık ıçın- de sürmesmı ıstedığı bılmmeyen bır şey değıl Amenkan yönetımlennın bu- nun aksını duşunmeye başladığı- nı ıddıa eden komplo teonlen, an- cak uluslararası ılışkılerden haber- sız olup aklını değıl gonlunu dın- leyenlere yonelıktır Suudı Arabıstan, tum dunya pet- rolrezervlennınuçte bınne sahıp Amenka, 1985'te, Suudı Arabıs- tan'a gerektığı zaman hızla mu- dahale edebılmek amacıyla "Mer- ken Komuta BJrimi" (USCENT- COM)kurmuştu Merkezı Flonda'da olan bu bı- nmın komando kuvvetı Amen- ka'da, ancak denız kuvvetı Basra Korfezı'nde konuşlandınlmıştı Amenka'nın "uzakgörüşlülügu", beş yıl ıçınde sınandı Körfez bu- nalımı başlayınca Suudılere yar- dım edecek kuvvetın çekırdeğı za- ten hazırdı Istihbarata Bafa desteği Suudılenn ıç guvenlık gereksı- nımlen de Ingıltere ve ABD tara- fından karşılanır Buna en son or- neklerden bm "Project S". 1979 yılında, Ingılız ıstıhbaratı ve Bn- tısh Petroleum'un, Suudılenn ıs- tıhbarat servısı genel ıstıhbaratbo- lumunün tum ulkeyı kapsayacak bıçımde bılgısayarağinı kurup ış- letmesı tngıhz gızlı dınleme servısı GCHQ ve Amenkan dınleme ser- vısı NSA'nın ortaklaşa olarak Su- udı Arabıstan ıçın Saudı Ibex ad- lı bır elektronık dınleme sıstemı kurduklan da sır değıl Bundan amaç Suudılenn, komşulannı "düılemesinr sağlamaktı Batı, çok uzun donemler boyun- ca Suudı Arabıstan'ın once yok- suiiuğunu sonra da petrolünu ken- dı çıkarian ıçın kullandı Bu sıra- da ozellıkle tngılız egemen smıft Suudılen hep kuçumsedı. onlarla alay ettı Hukumetler, bankalar şırketlerse Suudılenn petrol zen- gınlığınden yararlandılar Ama bır noktaya kadar 1985'te Suudıler, dunya petrol fıyatlannı korumak ıçın Ingıltere'nın. Kuzey Denızı petrol uretımını kısmasını ıstedı- İer Ama dönemın başbakanı Thatcher bunu kabul etmedı Su- udıler, uretımı yan yanya azalttı- lar Ingıltere'nm petrol ıthalatı sı- kıntıya gırdı Suudı petrolu, Batı'nın boğazı- ni süreklı sıkan ara sıra gevşeten bır pençe gıbıydı hep Bunun bır sonrakı omeğı, yme 1985 sonla- nnda goruldu Suudıler, uretımı ıkı katına çıkardılar, petrol fıyat- lan Ocak-Mart 1986 arasında ya- n yanya düşüverdı Vanlı 20 do- lardan lOdolaraımnce, olan Ingı- lız butçesıne oldu Neredeyse bır anda 6 mılyar sterhnhk bır gehr sı- lınıp gıttı Kıssadan hısse Petrolun vana- sını açmak da kapatmak da Suudı- lenn elinde ve fazla açsa da fazla kapatsa da Batı'nın zaranna O halde, Suudılerle ne pahasina olur- sa olsun ıyı geçınmek şart Ozgüvensiz küstahhk Ingılızler, Suudılen sevmezler "Bir Prensesin Ölümü" gıbı bır belgesel-dramanın hazırlanıp hu- kümetın kıbarca uyanlanna rağ- men mılyonlarca tngılıze göstenl- mesı bunun kanıtı Hukumetm de özerk ve özgür medyaya müdahaleyı nasıl goze alamadığınm da ayn bır kamtı ol- duğuna dıkkat çekelım tngılızler, petrolu uğruna bağımsızlıklannı kazandırdıklan Suudılenn özgu- venden yoksun oldugunu ve Arap dünyasında yalnız olduklannı du- şunurler Suudıler bunun farkında olduklan ıçın Ingılızlere paçavTa muamelesı yaparlar Ama huku- metler duzeyınde değıl elbette Suudıler. Mekke ve Medıne'nın "kutsal bekçiüği" nedenıyle en azından bu açıdan saygı talep eder- ler Amenka'da Pnnceton'dâ oğre- nım görmuş olan Prens Suud bin FavsaL "Allah,Suudıleriyi Muslu- man olduklan için onlara petrol ihsanetti" derken samımıyetınden kuşku duymak gereksız Bafalırun sorunu cehatet Suudılenn Muslumanhğı kendı- lenne gore yorumlamalannı ıse tngılızlerhıçanlamamıştır Herne kadar tngılız hukumdan, devletın destekledığı Anglıkan mezhebı- nın de başı sayılsa da Ingıltere, her turlu dın ve mezhebın kolayca ve serbestçe yaşandığı bır ülke Kım- lık kartı bıle kullanılmayan Ingıl- tere'de, bır kımsenın dını ve mez- hebı kendısınden başkasını ılgı- lendırmez Dın ve duşünce ozgurluğü oyle bır düzeydedır kı Hındıstan dışın- dakı en buyuk Hınt tapınağı. Londra'nın bır semtınde, sıradan ufak evlenn arasında ınşa edıldı Benzer bıçımde, 944 metrekare taban uzenne 6 katlı kullıyesıyle 5664 metrekareye ulaşan dev bır camı ıse Londra'nın bir başka semtınde ınşa edılıyor Sadece Londra'da 70 camı, ülke çapında 700 camı var Ingıltere'dekı dın ve düsünce oz- gurluğunu evrensel sanan ve bu- na, geleneksel Ingılız kıbnnı de ekleyen çoğu dunyadan habersız Ingılızler, sık sık Suudı cezaevle- nne duşer Son zamanlarda bu tur ornekler yok denecek kadar aza ındı Korfez Savaşı, lngılızlere, Suudılen daha ıyı tanıttı çünkü Ama Korfez Savaşı oncesınde, hatta bır keresınde bır çıft ıdama mahkûm bıle edılmıştı Ve çok sa- yıda Ingılız, Suudı hukuku ve ya- salanna karşı geldıklen gerekçe- sıyle kendılennı cezaevlennde buldular Her sefennde de kendı- lennı, al petrol - VCT sılah denkle- mıkurtardı İngilize devlet desteg? Suudı Arabıstan'da neyın suç oluşturduğunu, buna nasıl bır ce- za venldığtnı bılmeyen aldırma- yan, "Bizi nasıl olsa hukumetimiz kurtanr" kolaycıhğına kaçan tn- gılızler yuzunden Ingıltere hukü- metı sık sık guç durumlar yaşadı Omeğın, ıçkı yasağına aldırma- yan 29 Ingılız hemşırenm ıçkılı uyuşturuculu partısını polıs bastı Partıde ustehk bekİT kadmlarla bekâr erkekler de bır aradaydı Hemşırelenn herkesın onunde kırbaçlanması gerekıyordu An- cak Suudıler hemşırelen hemen sıntr dışı etmeyı uygun buldular Yabancılann cahıllığınden ve aldırmazlığından kaynaklanan bu tur olaylar çok 1986'da ıse bır ln- gıhz çıft, ışledıklennı ıtıraf ettık- lerı bır cınayetten oturu ıdama mahkûm edıldı Kafalan kesıle- cektı Ve bu şekılde ıdam edıle- cek ılk Batılılar olacaklardı Olay, Ingılız basınına yansıyın- ca yer yennden oynadı Ingılız çı f- tın cınayetı ışledığı bellıydı Ama Ingıltere'de ıdam cezası artık yok- tu tngılız kamuoyu gayet ben- merkezcı bır tutumla, "Madem bizde yok, niye onlarda var?" dı- ye anlamsız bır tartışmaya gırdı Sonuç Ingılız Velıahtı Prens Charles ve eşı Prenses Diana'nın Suudı Arabıstan'ı zıyaretlen sıra- sında çıfbn cezası hapse çevnldı Sİıudı yasalan uyannca, bunun olabılmesı ıçın, olenın aılesının "kefitret" talep etmesı gerekıyor- du Bu da > asalar uyannca 20 bın sterlın tutuyordu (1988 kuruna go- re yaklaşık 60 mılyon TL) Sadece BatJılara affedici Suudı hukuku uyannca ölum cezasına çarptınlan 141 kışının Ocak-Temmuz 1995 arasında ıdam edıldığı Uluslararası Af Ör- gutu tarafından açıklandı Bunla- nn 57'sı Suudı Arabıstan vatan- daşı, 29'u Pakıstanlı, 21 'ı Nıjerya- lı Gensı,4'üTürk dığer ulkeler- den Orgüt, 1990'da 15 kışının, 1991'de 29 kışının, 1992'de 66, 1993'te 88 ve 1994'te 53 kışının ıdam edıldığını saptamış bulunu- yor Uluslararası Af Orgütu, ıdam cezalannın, uluslararası yargıla- ma ılkelenne uyulmadan venldı- ğı goruşünde Orgut, Suudı huku- kunutartıştnıyor Sadece hukukun uygulanmabıçımınıtartışıyor Or- neğın, duruşmalann aceleye getı- nldığı, savunmaya fırsat tanınma- dığı, çoğu zaman avukat bulundu- rulmadığı, yabancılann ıfadelen- nı tercume eden gorevlılenn yeter- sız olduklan, kanıt ve delıllenn yetennce ıncelenmedığı gıbı ıddı- alar bunlar AfOrgütü aynca ıfa- delenn ışkence sonucu alındığını da belırtıyor Af Orgutü'nun verdığı çok çar- pıcı bır örneğı aktarmak yararlı Bır Somalılı cınayetle suçlanır Ancak suçlandığı tanhte Suudı Arabıstan'da değıldır' Bu bılgı, havaalanı pasaport bınmınden doğrulanabılecekken bu yapılmaz Duruşması sırasında da dıkkate alınmaz Somalılı ıdam edılır Uluslararası Af Orgutü'nun 1995 Raporu, Suudı Arabıstan'da- kı hukuk uygulamasına ılışkın, Batı'nın ucdanını rahatsız eden ömekJen sıralıyor OLAYLARIN ARDEVDAKI GERÇEK • Baştarafi 1. Sayfada yı yaptı "DYP'yı ve hukumetı, Çıller aılesı yonetıyor Akıl- lan sıra Demırelcı ve Cın- dorukçuları urkütup partı- yı geçmışten koparmakıs- tıyorlar Bırpartı ıntrharet- mek ıstıyorsa geçmışıyle kavga eder" Bu uç değerlendırmeyı alt alta koyduğumuzda, DYP'nın bugunku yonetı- mıyie yakın geçmıştekı yo- netımı arasında "kopuk- luk" olduğu bazı "anlayış farklılıklannın" bulunduğu dıkkat çekıyor # Çıller'ın partı ıçı muha- lefete "dısıplın kurulu" so- pası gostermesı, ıç çekış- meyı daha da alevlendırdı Son yıllann seçım so- nuçlannı dıkkate alırsak, Turkıye'de seçmen tabanı- nın yuzde 60-65 ı sağ, yuz- de 35-40'ı sol partılere oy venyor Ozellıkle merkez sağ partılerdekı kımlık bunalı- mı, dıncı ve ırkçı partılenn guçlenmesıne neden olu- yor. Çıller'ın, partı lıderiığını surdurme ve tek başına ık- tıdar olma hedefinı gerçek- leştırme yolunda adımlar atarken salt kendısını de- ğıl, Turkıye'nın koşullarını ve geleceğını de duşun- mesı gereklı Surmekte olan ıl kongre- lennın, (Istanbul orneğın- de olduğu gıbı) yer yer "ya- paylaştığı", genel merkeze yakın adaylann onceden belırtenerek lıstelenn oluş- turulduğu yorumları gıde- rek yoğunlaşıyor Çıller'ı yenıden genel başkan seçecek delege- lerle DYP'nın dayandığı ta- ban arasında doğacak farklılığın partıye yarar ye- nne zarar getıreceğını pek çok DYP kurmayı bılıyor ••• Ozden'in sağjık durumu iyi ANKARA (Cumhuriyet Burosu) - Polatlı yakınlannda öncekı gun geçırdığı trafık kazası nda ıkı kaburga kemığı kınlan Anayasa Mahkemesı Başkanı Yekta Gungör Özden'ın sağlık durumunun ıyı olduğu bıldınldı Gulhane Asken Tıp Akademısı'nde (GATA) tedavı altına alınan Özden'ın, hafta sonu taburcu edılebıleceğı belırtıldı Antalya'da bır sure tatıl yaptıktan sonra, oncekı gün makam otomobılıyle Ankara'ya donmek üzere yola çıkan Ozden, Polatlı yakınlannda otomobılının lastığinın patlaması sonucu şarampole yuv arlandı Kazada. Özden'ın kaburga kemıklennden ıkısı kınlırken araçta bulunan eşı, yara almadan kurtulmuştu Polatlı Devlet Hastanesı nde ılk mudahalenın yapılmasının ardından GATA'ya kaldınlan Özden. burada tedavı altına alındı GATA yetkılılen. Anayasa Mahkemesı Başkanı'na gereklı mudahalenın yapıldığjnı belırterek "Sayuı Ozden'in durumu oldukça iyi. Endişe edecek bir durum yok. Hafta sonuna kadar tedavısi tamaınlanıp taburcu edilebilir r dedıler Başbakan Tansu ÇiBer ve Içışlen Bakanı Nahit IVlenteşe de GATA'yı arayarak Ozden'e "geçmiş oisun" dıleklennı ılettıler TARİŞBANK İSTANBUL MENKUL DEĞERLER ISTANBUL MENKUL DEĞERLER Büyükdere Caddesi Meydan Sk Gız Plaza Zemın No.10-13 Maslak/İSTANBUL Tel (212) 276 36 14 - 276 36 15 - 276 36 16 Faks (212) 276 36 17 MILLI A Y D I N B A N K A S I T A Ş 131ARİŞBANKSAĞLAM VE GÜÇLÜ BANKA GENEL MÜDÖRLÜK Şaır Eşref Bulvarı 3/1 İZMİR Tel (232) 441 50 90 - 441 43 04 - 441 57 04 - Faks (232) 425 73 90