Katalog

SAYFA al CUMHURİYET 3 HAZİRAN 1995 CUMARTESİ OLAYLARVE GORUŞLER 27 Mayıs , geride ne bıraktı? Prof. Dr. CEM EROGUL K anımca, 27 Ma> ıs bır kar- şı-darbedır Bılındığı gı- bı,darbe sıyasal guçlenn bır bolumünun yasadışı voilardan ötekı sıyasal guçlen alt etmesıdır Bu tanımagore darbevıflkgerçekleşüreıı,De- mokrat Partı erkidir. DP, daha I954'ten başlayarak, adalet, ûnıversıteler, memur- lar, sendıkalar. basın ve genel olarak mu- halıf sıyasal gûçler uzennde keyfı bır bas- kı uygulamıştır Bu partının demokrasıye sırtını dönüşunün çarpıcı bır göstergesı, tûzük hukumlenne karşın, 1955'ten son- ra kendı kurultayını bıle toplamaya yanaş- mamasıdır DPyonetıcılen,ozellıkleTem- muz 1958 Irak Devnmı'nden sonra, ıyıce hırçınlaşrruşlardır Nısan 1960'ta kurduk- lan Tahkıkat Encümenı (TBMM soruştur- ma komısyonu) ıle de. anayasal sınırlann tûmüyle dışına çıkmışlardır On beş DP mılletvekılınden oluşan bu komısyon Istedığı kışıyı sorguya çekebı- lecek ve gozaltına alabılecek, her türlu ya- yımı yasaklayabılecek, yasaklara uyma- yan yayınlan toplatabıleeek ve basımev- lennı kapatabılecek. gereklı gordüğû her turlu belge ve eşvava elkoyabılecek, sıya- sal toplantılan dıledığınce yasaklayabıle- cek. kısacası, soruşturmayı yûrutmek ıçın gerek duvacaği her türlü onlemı alabıle- cek ve "Hükûmetin bütün vasıtalanndan istifadeeytemeye"dahı yetkılı olacaktı Bu yıkhn kurulunun ("terör örgûtû" de de- nebılır), çalışmalan gızîı olacaktı Karar- lanna itıraz edılemeyecektı Bu kararlara karşı çıkanlar, bır ıla uç yıl ağır hapıs ce- zası ıle cezalandınlacaklardı Bılmem, boylesı duzenlemeler karşısında daha ne denebılır9 Muhalefete ve bır bolüm bası- na karşı bu nıtelıkte bır Meclıs komısyo- nu kurduran bır hükumet, darbe yapma- mışsa ne yapmıştır1 ' Gorulduğu gıbı, 27 Mayıs Devımı (hareketı), gerçekte DP dar- becılenne karşı yapılmış bır darbedır Ancak, 27 Mayıs'ın gerçek onemı, bır karşı-darbe olma ozellığınden çok, sınıf- sal rengınden kaynaklanmaktadır 27 Ma- yıs, Türk burjuvazısının ulusal demokn- SBF Anatüze oğretımk'ıyesı tikrf^-riBfi^jpson haÛtaşdır Bu devnm 1908 de Ittıhat veleRBf tarafından baş- latılmış, Mustafa Kemal dönemınde donı- ğuna çıkmış, 27 Ma\ıs la da son aşaması- nı tamamlamıştır Bılındığı gıbı Batı de- mokrasısı, ıkı buvuk sınıfın sermave ıle emek guçlennın çekışmeii uzlaşımına da- yanır 27 Mavıs atılırruyla, burjuva safla- nnda anlamlı bır değışıklık olmuş, sanayi burjnvazisionegecmıştır 1960"lıyıllarda burjuvazı, ışte bu kesımın onderlığınde, artık yalnızca devlete değıl, sivil tophıma da ağırlığını koymuştur Ote >andan, 27 Mayıs işçi sınıfina da sıyaset sahnesıne çıkma olanakJannı açarak, Batılı bır de- mokrabinın nesnel temelını kurmuştur Ulusal demokratık devnm, Turk tanhı- nın, daha da kapsamlı başka bır sûrecının, Bablıhşma sûrecının bır parçasıdır Ilk kı- pırtılan m. Setim zamanında gorûlen bu büyuk süreç, esas ıvmesını II. Mahmut zamanında kazanmış, Mustafa Kemal do- nemınde olağanustu bır hıza enşmış, bu- gune dek de varlığını hep surdurmuştur 27 Mayıs, bu Batılılaşma sûrecının de önem- lı bır halkasıdır Çok talıhlı bır raslantıy- la. 196O'lı yıllar, Batı da gönenç devletı- nın, tum halkı kucaklama eğılımındekı bır demokrası anlayışının toplumcul demok- rasmın doruğa çıktığı bır donem olmuştur 27 Mayıs atılımının bu doneme rastlama- sı, Batı demokrasısının en olgun urünlen- nın ornek ahnması sonucunu yaratmıştır 1961 Anayasası'nın, valnızca bızım de- ğıl, dunya anayasacılık devımının (hareke- tının) de bır doruğu olması buradan kay- naklanmaktadır Guçlü burjuvazıler demokratık yöne- tımlen veğlerler 27 Mayıs, Türk burjuva- zısının sırtlayamavacağ'ı denlı genış ola- naklı bır demokrası kurunca, burjuvazı bundan urkmuştur Yenı demokratık ola- naklardan sosyalıst guçlenn de yararlan- maya başlaması, burjuvazıde buyuk bır kaygı yaratmıştır Toplumlannı ılenye doğru goturecek gucu kendılennde bulan burjuvazıler, böyle gelışmelerden telaşa kapılmazlar Ancak Türk burjuvazısı gıbı gorece guçsüz olanlan demokrası tehlıke- lı duruma gelınce, hemen faşizm duşlen gormeye başlarlar Işte bu düşlerdır kı, top- lumumuza. once 12 Mart'ta, özeilıkle de 12 Eylul'de korkunç karabasanlar yaşat- rruştır Gorulduğu gıbı, 27 Mayıs, tanhı- mızde ılk kez, burjuvazıye sıvıl toplum- da da ustunluğunu gösterme, gorece ser- best bırakılmış bır ışçı sınıfıy la çekışıp uz- laşarak topluma onderlık etme olanağını açmakla. burjuvazı nın yetersızlığının nes- nel sonucu olarak yıne tanhımızde ılk kez, faşjzmın gundeme gırmesıne de yol aç- mıştır 27 Mayıs sıv ıl-asker sj dın küçfik btır- juvazi ıçın de bırdönum noktası olmuştur II Mahmut un kurduğu okullarda yetışıp 1860'lardan başlayarak ülke yönetımınde ağırlığını duyumsatan bu kesımın büyük ulküsü, Batılı bır yerlı burjuvazı varatma sûrecıne onculük etmektı 27 Mayıs bu ül- künun yaşama geçınlmesınde son adım- dır Ancak, yenı kurulandemokrasıde bur- juva düzenının tehdıt altında kaldığını gö- ren sıv ıl-asker küçuk burjuvalann egemen kesımı, urkuye kapılan burjuvazıyle bırlık- tefaşızmesanlmıştır Sıvıl-askeraydınku- çuk burjuvalann genye kalan buyuk bo- lumu ıse, tam bır bocaianuya surulden- mıştır Bunlann, ne demokrasıye sırtını dönmüş sermaye guçlenyle, ne de sosya- lızm coşkusuyla dalgalanmaya başlayan emek guçlenyle bırlıkte olmalan olanak- lıydı Sonuçta, çogunluğu, ıkı camı arasın- da kalıp büyuk acılar çektı Bu durum, uyesı olduklan toplumsal katmanın, tanh- sel görev ını nesnel olarak tamamlamış ol- masının kaçınılmaz sonucuydu Boylece 27 Mayıs bu kesım ıçın. yuzvıllık büyük düşlerının hem doruğu, hem de sonu ol- du Geriyenekaidı? 27 Mayıs ın kalıtını değerlendınrken, once olumsuz oğelerden başlayacağım Btnncısı. ordunun hukümetı devırmesı ge- leneğını başlatmasıdır DP muhalefetı, ge- ncı bır sıyasal ızlenceyı, ılen bır yontem- le hükumete taşımıştı 27 Ma> ıs tam ter- smıyaptı Ilencı bır ızlenceyı genbıryön- temle sıyasal erke getırdı Gerçı, yukan- da da belırtıldığı gıbı, DP buyurganlığı, demokratık guçlere başka bır seçenek bı- rakmamıştı Ancak yıne de, bu seçeneğın kullanılmış olması, ondan sonra hep gun- demde kalmasına yol açtı 27 Mayıs ınka- lıtındakı ıkıncı olumsuz oğe, bınncısının kaçınılmaz sonucudur 27 Mayıs'tan son- ra, Mıllı Güvenlık Kurulu, Genelkurmay Başkanhğı, asken yargı gıbı araçlarla, sı- lahlı kuvvetler devlet yapısında olçusuz bır ağırlık kazanmıştır Demokrası sivfl bır yönetım bıçımı olduğuna göre, bunun olumsuz bır gelışme olduğu kuşkusuzdur Ancak kanımca, 27 Mayıs'ın olumiu yonlen, bu olumsuzluklan kat kat aşacak bırağırlıktadır Hepsınınde kaynağı, doğ- rudan dogruya 27 Mayıs'ın urünü olan 1961 Anayasası'dır Bunlan kısaca anım- satmakta yarar var 1) Ulkeye çağcıl bır anayasaanlayışı geldı (ana>asanın bıçımı, yapısı dızgeselı açılanndan), 2) Guçler aynlığmın duşunyapısal temelı atıldı (ulus egemenlığının, anayasanın koyduğu ku- rallar ıçınde ve gosterdığı orgenler aracı- lığıyla kullanılacağının belırtılmesıyle), 3) Devletın temel nıtelıkJen arasına ınsan haklan kavramı girdı, 4) Toplumcul dev- let ılkesı, devletın temel bır nıtelığı oldu, 5) Yönetımın butun ışlem ve eylemlennın yargı denetımıne bağımlı olacağı ılkesı ge- tınldı (bundan sonra. artık, bu ılkenın dı- şında kalan her duzenlemenın, "aynk bir durum"olarakgörulmesı kaçmılmazdır), 6) Yasamanın yargısal denetımını gerçek- leştırmek üzere bır anayasa mahkemesı kuruldu, 7) Yargı bağımsızhğımn kurum- sal temelı atıldı (bu bağımsızlığın yargıç guvencesıne, yargıç guvencesının de, öz- gül anavasal korunaklann yanı sıra, yar- gıçlann kendı özluk ışlennı ozerkçe du- zenlemelenne bağlı olduğunun kabul edıl- mesıyle) 27 Mayıs, bu yenılıklen öy lesıne guçlü bır bıçımde getırmıştır kı, 12 Eyluî bıle bunlann hiçbirinden vazgeçememıştır Bunlar, tıpkı 1876'nın getırdığı meclıs 1909'un getırdığı parlamenter dızge (hu- kumetın meclıs karşısında sıyasal sorum- luluğu), 1921'ın getırdığı ulusal egemen- lık, Mustafa Kemal donemının getırdığı yercıllık (laıklık) ılkesı, 1950'nın getırdı- gı yargı yönetım ve denetımınde seçım kuralı gıbı, sıyasal dızgenın kahcı oğelen oldu (Ornegın bugun, Anayasa Mahkeme- sı'nı kaldırmak, TBMM'yı kaldırmak gı- bı bır şey olur) 1961 Anavasası'nın sonradan etkısız- leştınlmış bırtakım yenılıklen de. tanhı- mızde hıç değılse ışıklı bırer ömek olarak yerlennı aldılar ve boylece, bunlara bır gün yenıden dönülmesı gızılgücunu ya- rattılar Bunlan da anımsatmakta yarar var 1) Temel haklann sınırlanmasında öze dokunamama, 2) Kışı guvenlığı güvence- len (ömeğın, her durumda gozaltı sûresı- ne anayasal bır sınır getırme gereğı), 3) Düşunce ozgurlüğü guvencelen, 4) Bûtun çalışanlara sendıkal haklar, 5) Yönetımde ozerk adalar bulundurma gereğı (ünıver- sıteler, TRT gıbı), 6) Yüksek yargı örgen- lennın, Nargıç gu\encesı kurulunun (1961 'dekı adıyla Yuksek Hâkımler Kuru- lu) ve unıversıtelenn, kendı varlık ve gö- revlennı ılgılendıren konularda Anayasa Mahkemesf ne ıptal davası açma hakkı 7) Anayasa Mahkemesı'nın karannın ge- cıkmesı durumunda, anayasaya aykınlık sorununun başlangıç mahkemesınce çö- zülmesı olanağı, 8) Devletın, yurttaşa, ın- sanca bır yaşamın en az koşullannı sağla- ma gorevı Gerçı, belırtıldığı gıbı, bu di- zelgede yer alan duzenlemelen, 12 Eyluî kaldırdı Ancak, sıyasal yaşamda, olumiu ya da olumsuz her adımın kesenkes bır ız bıraktığı unutulmazsa, bunlann bır kez anayasal yaşamımıza gırmış olmasının de- ğen daha ıyı anlaşılır Sonuç 27 Mayıs, Türk burjuvazısının ulusal demokratık devnmınm son halkasıdır 27 Mayıs. Turk devletınm büyük Batılılışma seruvenının doruklanndan bındır 1961 Anayasası, Turk sıyasal dızgesının çağ- cıllaşmasına ve demokratıkleşmesme sı- lınmezkatkılardabulunmuştur 1961 Ana- yasası. bugun artık yürürlukte olmayan bırtakım düzenlemelenyle de, ömek nıte- lığını korumaktadır tşte butün bu gerçek- ler goz onunde tutulursa, Turbye'de, 27 Mayıs'a karşı çıkılarak Bırkere, burjuva demokrat olunamayacağı, ıkıncısı, her cıddı sosyalıst devım (hareket) burjuva devnmcılığının kalıtçısı olduğuna gore sos>alist dev rimci de olunamayacağı açık- ça gorulur TARTIŞMA Zararlı KUITUR • SANAT 2*3 • * 7« (3H»TI f yanşma!Gaffar Yakın, Vebbi Din- çerler ve aynı duşüncedekı mılletvekıllenne' Laıklık ılkesını çığneme ko- nusunda bır yanşa gırdığınız anlaşılmaktadır Cuma nama- zı tatılı ve Meclıs ın çalışma- lanna dua ıle başlaması yolun- dakı önenlennız bunlann ara- sındadır Bu sutunlarda sızlen açık bır tartışmaya çağınyor ve vamtlannızı beklıyorum Çok ıyı bılmenız gerekır kı laıklık, Türkıye Cumhunye- tı'nın temel taşı, Turk devletı- nın ulusal ve evrensel bır ılke- sıdır Bu ılke, tum dınlere ve mezheplere karşı devletın ta- rafsız kalmasını gerektınr Yelpazenın neresınde olur- sanız olun ıster sağda. ıster solda, ıstersenız onada bulu- nun, once laık cumhun>etten yana olmak ona sahıp çıkmak zorundasınız Çunkü göreve başlarken la- ıklık üstune ant ıçmış kışıler- smız Laıklıkten a>nldığınız an, andımzı da çığnemış sa\ı- lırsınız Turkıye'yı kışısel ve partısel çıkarlar uğruna genye gotünneye hakkmız yoktur Yasalanmız, hıç kımseye böy- le bır hak tanımamıştır Atsn tûrk Turkıvesı'nı gencılere teslım etme özgurlüğünüz de söz konusu değıldır Anayasa- mızın ve yasalanmızın hıçbır yennde boyle bır özgurluğun bulunduğunu söyleyemezsı- nız Atatürk sıze punl pınl bır ülke uvgarca yasayacağınız bırvatanarmağanetmıştır Bu armağanı korumakla yukum- ltounuz Ataturk'u gencîlere bağışla>acak olursanız, cum- hunyetı de bağışlayacağınızı unutmamalısınız Vakıt geçır- meden dın duygusunu devlet yonetımınden uzak tutmaya çalışınız Anayasanın bu yol- dakı bu>Tuğunu gözardı eder- senız, Türkıye'yı ortaçağın ka- ranlığına sürüklersmız Cuma namazı kımı kışıler ıçın onem- lı olabıhr Kımılen ıçın de ol- maz Ama onemlı olan. "Ça- hşmak ibadetnr" dıven pey- gambenmızın ve "cahşanla- nncumhuriwti"nı kurmakıs- teven Mustafa Kemal ın yak- laşımıdır Gerçek Islam'ın da benımsedığı "zamanın âepş- mesn k vargılann da değışebi- kceği" volundakı çağdaş ve bı- lımsel anlayıştır Osmanlı dönemınde bıle hıçbır resmı daırede mescıt yoktur Şımdı ıse tum resmı daırelerde mescıtleraçılrruştır lş ıçınde geçınlmesı gereken zaman, ıbadete donüşturul- muştür Islamıyette kaza dıye bır kurumun varlığı unutul- muş gıbıdır Daha ne ıstıyor- sunuz Üstelık bu uygulama, hıç- bır yasaya dayandınlmadan, anayasaya da aykınlığı düşü- nulineden gerçekleştınlmıştır Cumhunyet yasalannı zor- layarak laıkhğı daha fazla or- selemeyınız Dınsel kurallan yasalaştırmaya çahşmayınız Vıcdanlan rahat bırakınız Turk ulusunun tertemız dın duygusunu polıtıkalannıza alet etmeyınız Muslumanlığı bır sıyaset aracı olarak kullan- maymız Aksı takdırde tanhe karşı, ulusa karşı, dünyaya karşı sorumluluktan kurtulamaz- sınız M. tskender Özturanh 1994 VENEDİK FİLM FESTİVALİ ALTIN ARSLAN ODULU | IULUNM«Z KÛUÛH MEÜKEII 1995 EN İYİ YABANCI FİLM OSCAR ADAYI Yaşam ıle Olum Arasındakl Seçım YA6MURDAN ÖNCE"Before The Raın" YÛNETMEN MlLCHO MANCHEVSKI GREGOIRE RADE KATRIN COLIN SEflBEDZUA CARTLIDGE 3eyoğ(u BEYOĞLU (251 32 40) 12 15 M 30 '6 45 19 00 21 1- «adkoy BAHARIYE (41435 05) 1130 1400 1630 1900 2130 3.HAFTA KASIM UÇKAN bnetımınde, Senano Vazım Teknıgi liııııema TV Tıvatrol ^ L ANKARA SANAT TİYATROSU (İSTANBUL'DAI m&â P A 7 A R K E Y F İ • U\arla>an ve Rejı RITK.\Y \7I/ Dekor Osman ŞENGE7ER (,ı>sı GulEMRE 3HazıranSaat 18^0-21 15 Bertolt Brecht • JAN DARK DAVASI • Re|i RUTKA> AZİZ Dekor rurkçesı Osman ŞEN(.E7ER \zız ÇALIŞLAR Gıysı Muzık TımurSELÇLK Sadık KI7JL\ĞAÇ 5-6 Hazıran Saat 18 30-21.15 ^ E I I I R T I H T R O M I I 4 R B M E M I I I S I N E R T I Ğ R I L S A I I > E S I n d e »ılellcr rnalro 2 4 0 " 2OTiks.ni \akkorama. 25 15 "1 Suadnf \akkorama. MO 90 90 UtM Cıjt 251S600 BULUNMAZ KÜLTÜR MERKEZI Pazartesi Soyleşileri ŞHRMELTEMI Genç Yurekli Şairler 5 Haziran Ptesı 19 00 da Salı Soyleşileri RESMIN ESTETIK BOYUTU Nurettin Erkan 6 Haziran Salı 19 00 da Bulunmaz Kuitur ve Sanat Vakfı nın Katkılarıyla Aznavur Pasajı 212,1 Galatasaray Tel: 251 85 23 Ares Harikalar Diyarında 1992 Yunus Nadı Roman Armağanı Dervlş Zaim kitabını imzalıyor 3 Haziran Cumartesi Saat 16:00 - 18:00 AFA kıtabevı Istfldal Cad Bekar Sok No 17 Beyoğlu Istanbul Tel (212) 249 22 18 YAGMURDAN ONCE u Suskunluk yemını elmış genç keş ş Kırt Makedonya da Ortaçağ dan kalma bır manastırda yaşamakladır Dagların arasında dış dunyayia ılışkısı olmayan < > manastınn rulın yaşanlıs genç bır Arnavut kızı olan Zamıra nın gelışıyle bozulur Sılahiı b» grup akrabasım öldurmefcle suçladıkları kızm peşıne 4 ^ \ duşmuştur Kırıl ustenne hab"r vermeden kızısal-ıar Londradakıışlekbırlolograf aıarsmdaresıraedıtflru olan Anne fıaber lotograllarında hergun savaşm dehşetıyle yuz yuze gelmektedır Kocası ıle ıdealıst ve hayalperest savaş fotografçsı sevgılısı Alexander arasrnda bocalayan Anne ın ıkılemıne ' • Londra dakı bır re^oranda, kar> anlaşmazlıkla traıık bır boyut eklernr Bırçok ulkede msanlann yaşadıgı acıları aöıunlulemış olan Puk'zer ödullu i > ^ >Ale«ander anayurdu Makedonya ya dönmek ster Barış yanlıa bu ıdealısl çocukhA yıllarını geçırdıgı koye gıderek akrabalarını zıyarel eder Amabjrada^ i k da hoşgörusuzlufle ve ka de<; r kardeşı öldurdugu acımas z bır savaşa lanık olan Alexander ıfl kaderı Kırıl ve Zamıra nınk yle kes şecektır Gerçefclen ' U ] j -net; ge ^ken b r rn Kaç rm3y n ^ i PET MAGAZINE 1995 2. ULUSAL "DOG SHOW Friskies* " r = ^ ^ ^ z ~ Friskies' 10-11 HAZİRAN 1995 ÇAML1CA "CÛUNTRY CLUB1 KUÇUK ÇAMUCA 1ST\NBUL I A! IKI I l l \ KI R1M dOK« t \\~> Nfl « KUU'K C\Mlir\ IS1 ! I I (0216) 327 00 85 , 327 08 63 10 HAZİRAN ClMARTESl Tr.RRIER - HOIND - GLN DO€S 11 HAZİRAN P\ZAR. TOII imLITY - UORKING DOCS DAN1SMA PETM4GAZINE HU.lm ( M) M) * Kl/ll IOH\K 1M 11 I (0216) 41* 46 50-51 I \\ (0216) 3^7 25 41 KAYTT MERKEZI Ç \MI ICA "COL'NTRY CLUB" SON KA\1T T\Rgfl 8/6/1995 8. U L U S L A R A R A S I YAPI KREDİ GENÇLİK FESTİVALİ 1 9 M A Y I S - 1 5 H A Z İ R A N 1 9 9 5 KLASIK MUZIK Barselona Gitar Dörtiüsü Barselona Gıtar Dortlusu, olağanustu uyumlarıyla buyuk beğenı topluyor Cemal Reşit Rey Konser Salonu, Saat 19.30 250 000 TL 200 000 TL 8. U L U S L A R A R A S I YAPI KREDİ GENÇLİK FESTİVALİ DANS Kültür Bakanlığı Devlet Halk Danslan Topluluğu Topluluk. zengın halk danslarımızm en guzel orneklennı sunuyor Harbiye Açıkhava Tiyatrosu, Saat: 21.30 200 000 TL. 150 000 TL. 100 000 TL Cemal Reşıt Rey Konser Salonu (212) 230 01 07 Harbiye Açıkhava Tiyatrosu (212) 230 09 29 YAPI KREDİ 1 9 MAYIS 1 5 H A Z İ R A N 1 9 9 5 FLAMENKO Javier Latorre Flamenko Topluluğu 1988 Avıgnon Şenlığı En Iyı Dansçı Odulu'nun sahıbı Javier Latorre ve topluluğu, danslannda acıyı, sevıncı, umudu, umutsuzluğu dıle getınyor. Cemal Reşit Rey Konser Salonu. Saat: 19.30 250 000 TL 200 000 TL Cemal Reşıt Rey Konser Salonu (2 1 2) 230 01 07 YAPI KREDİ PENCERE Batı Sevrl İster mi, İstemez mi? Peter Hopkirk'un "Istanbul'un Doğusunda Bıt- meyen Oyun" adlı kıtabı 'Sabah Yayınlan'nda çıktı Tanh, roman dılıyle anlatılınca daha çekıcı oluyor Kı- tabı okumadan 'Baku Savaşı' bolumunu açtım Neden? "Yuzbaşı Selahattın'ın Romanı"m yazarken bu ko- nuyla ılgılenmıştım Bınncı Dûnya Savaşı'nöa, Os- manlı Imparatorluğu tam yenılgıye uğradığı sırada, Turk ordusu 15 Eylul 1918 sabahı Baku'ye gınyor- du Neydı bu savaşın bızım ıçın anlamı? . Tek bır sozcuk Hıç' Turklerın başında Enver Paşa'nın amcası Halil Paşa vardı, yanında Alman Generalı Fon Kres ıle bır Alman suvan bırlığı de bulunuyordu Kentteyaşayan Eımenıler, Ruslarve Azenlennyaz- gısını kım belırieyecektı'? 1917'de Ekım Devnmı pat- ladığından ortalıkta kızılca kıyamet kopuyordu Ingılız Generalı Dunstervville 17 Ağustos 1918 gu- nu sabahı denızden Baku lımanına çıkmıştı. Bır ay sonra kent duşecektı Alman Generalı Fon Kres geçıcı bır zafer kazana- caktı, ama, bu karmaşa ıçınde Ermenılerie Azenler, çoluk çocuk demeden bırbırlerını keseceklerdı O gunun davalan, bu gunlerde, Azerbaycan ıle Er- menıstan arasındakl adı konmamış ya da ılan edıl- memış savaşın ıçerığını oluşturuyor • Bosna-Hersek'te yaşanan dramın ozunu kavra- mak, tanhı bılmekle eşanlamlı Batı, Amenkası'yla, Avrupası'yla. Bosna-Hersek'ın coğrafyasına dalmış, bır ıtış kakışın ıçınde çırpınıyor; Bırleşmış Mılletler'm veya NATO'nun adı olaya kan- şıyor, ama, bır anlam taşımıyor, her ıkı orgutte karar verecek olanlar, yıne Batı'nın egemenlerıdır Avrupa ya da Batı dedığımız zaman sozcuğun an- lamını da duşunmek gerekır, Almanya, Rusya, Fran- sa, Amerıka, Ingıltere, çıkarları çelıştığı ve ozlemlen çatıştığı ıçın Bosna'da neye karar vereceklennı bıle- mıyorlar 1918'de Baku'de Alman ıle Ingılız'ı karşı karşıya getıren koşullar yeryuzunden kalktı mı? Denebılır kı Kaprtalızmın bılımsel ve teknolojık devnm aşama- sına varması, sermaye tekellennın gucunü, devlet- lenn smıriarını aşacak bır yetkınlığe ulaştırdı Avru- pa Bıhığı bunun göstergesıdır Batı artık kendı ıçın- de bütünleştı, 1918'ın koşullan değıştı Pekı, bu sav doğruysa, Batı, Sırplann karşısına bır butun olarak neden çıkamıyor? Almanya'nın hesabı ne''.. Rusya ne duşunuyor? • Kımı zaman bızım basında tum Avrupa hesabına konuşan aklı evvellere rastlanıyor Dıyortar kı "- Avnjpa Sevr'ı istemez! " Ne guzel 1 Mutareke basınında Avrupa hesabına konuşan çok yetkın gazetecıler vardı, uygarlık adına kendı top- lumlanna ders verırlerdı, yaşanan olaylan kendı ka- falarıyla değerlendıreceklenne, Batı'nm ıç çelışkıle- nnı hesaplayacaklarına Anadolu'da ve çevresınde yaşananlara bakacaklarına, somut olayları ır- deleyeceklerıne, soyut mantık papağanlığıyla Av- rupa'yı yucelterek atıp tutarlardı Medya neredeyse Mutareke basınına donuşuyor Avrupa Sevr'ı hem ıster, hem istemez, Dağlık Kara- bağ'dakı Ermenı ışgalını hem ıster, hem istemez, kuk- la Kurt devletını hem ıster, hem istemez, Bosna Her- sek'ın bolunmesını hem ıster, hem istemez Butun bunları tartışırken somut koşullara, guç dengelenne, buyuk devletlenn çıkar hesaplarına gerçekçı bır goz- le bakmak daha doğru olmaz mı? Aydınlık• ^ HAFTALIK HABER YORUM DERGISI #Sermayenin Haçlı Seferi'ne karşı Kamuiaştırma Işçı Partısı'nın duzenledığı Kamuiaştırma Forumuna katılan btlım adamı ve sendıkacılar yayınladıkları sonuç bıldırgesıyle emperyalızmın özelleştırme harekâtına karşı bayrağı açtı • Çiller Komisyonu ABD'den eli boş döndu Çıller'ın malları satılık değil kıralık • Bu sömürgeci eğitimle ancak acentalar yetişlr Prof Sınanoğlu, yabana dille eğitim ststemını değetiendırdı • Bedri Baykam yazılarıyla Aydınlık'ta BUGÜN VE HER CUMARTESİ BAYILERDE Hayallerinizi Çubuklu Limanı! DemirleyM! Hayal Kahvesi Limanı - Çubuklu Açıldı. HAYAL KahvesiLimanı Çubuklu 23.00 den günun ilk ışıklarma kadar HAYAL PARTİ Çubuklu Burunbahçe Beykoz Rez lel (0216)413 68 80/81 htımedtn uıulsız moloı çt-nrç/ vmdıı