Katalog

SAYFA CUMHURİYET 27 HAZİRAN 1995 SALI 10 DIŞ HABERLER Karaçikan golune dondu • Dış Haberler Servisi - Pakistan'ın Karaçi kentin- de, üçüncü gününe giren şiddet eylemlerinde ölenle- rin sayısımn 72'ye yüksel- diği bildirildi.Pakistan'da Urduca konuşan göçmen- len temsil eden 'Muhacir Hareketi'. rakip Müslüman gruplara ve hükümete karşı giriştiği şiddet eylemlerini sürdürüyor. Muhacir etnik azınlığı. 1947 yılında Pa- kistan'ın Hindistan'dan ba- ğımsızlığını kazanmasın- dan sonra Pakistan'a yer- leşmişlerdi. Savaşta 7 bin çocuköldü • BAKÜ (AA) - Çeçenya Cumhurbaşkanı Cahar Dudayev'in danışmanı- Kafkasya Çevre Başkanı Ramazan Kaytemirov, Rusya'nın Çeçenya'da askeri operasyon başlatmasındân bu yana 7 binı 14 yaşından küçük çocuk, 18 bini kadın olmak üzere, 50 binden fazla sivilin öldüğünü bildirdi.Kaytemirov, Bakü'de yaptığı açıklamada, Rus askeri birliklerinin saldınlan sonucunda; Grozni'deki binalann yüzde 80'inin kullanılamaz hale geldiğini belirtti. Nahçıvan Konsolosluğuna saldın • BAKÜ (AA)- Türkiye'nin Nahçıvan Başkonsolosluğu'na bombalı saldında bulunuldu. Edinilen bilgiye göre, olay önceki gece saat 23.00 sıralannda meydana geldi. Türkiye'nin Nahçıvan Başkonsolosluğu'nun bahçesine parça tesirli el bombası atan sahıs, koruma polisince yakalandı. Saldırganın Başkonsolosluğu korumakla görevli polis ekibinin şefi olduğu öğenildi. Saldında ölen ya da yaralanan olmadı. Major'a ZOPIU rakip • LONDRA (AA)- Ingiltere Muhafazakar Parti liderlik seçiminde John Major'a karşı olacağını bildiren ve yanına muhalefetin ağır toplanndan Norman Lamont'u alan Redvvood, parti başkanlığından istifa ettiği için Major'ı eleştirdi. AB'nîn Cannes zipvesi başladı • CANNES (AA)- Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin hükümet ve devlet başkanlannın katılacağıo zirve toplantısı, Fransa'nın güneyindeki sahil kenti Cannes'da dün başladı. Zirve her yıl yapılan Cannes Film Festivali toplantılannın yapıldığı plaj kıyısındaki konferans solonunda yapılacak. Thatcher'dan Dote'a destek • VVASHINGTON (AA) - Eski Ingiltere Başbakanı Thatcher, Ermeni yanlısı tasanlanyla tanınan ABD Senatörü Bob Dole'e seçim desteği verdi. Thatcher, Dole'un "lyi bir başkan" olacağını öne sürdü. Thatcher. bir gazeteye verdiği demeçte. Kasıml996'daABD'de yapılacak seçimlerde, Cumhuriyetçi Parti adayının başkan seçilmesi şansının yüksek olduğunu savundu. Dole'un. geniş deneyim sahibi olduğunu belirten Thatcher, "lyi bir başkan olacağına inanıyorum" dedi. Iran'da KtTlere ceza • TAHRAN (AA) - Iran'da kayıt dışı stokJannı piyasaya sürmeye çalışan iki devlet kuruluşu, milyarlık para cezalanna çarpünldı. Abrar gazetesinin haberine göre 19 bin buzdolabı ve derin dondurucuyu kayıt dışı olarak stokta tutan Pars ev eşyalan fabrikası, devlet denetleme kuruluşu tarafından 34 milyar riyal .(yaklaşık 340 milyar lira) cezaya çarptınldı. Yine buzdolabı üreten Puya fabrikası da 8 bin buzdolabını kayıt dışı tutma suçundan 10.45 milyar riyal (yaklaşık 104.5 milyar lira) ödemeye mahkûm edildi. • İki ülkenin genelkurmay başkanlan, bugün Washington'da buluşuyor. ABD'nin gözlemci statüsünde katıldığı görüşmelerin odak noktasını, Golan oluşturuyor. Washington'ın girişimiyle gerçekleşen toplantı, Ortadoğu'da banş için önemli bir kilometre taşı olarak nitelendiriliyor. • Görüşmelere temkinli yaklaşan Şam yönetimi, banşın İsrail'in tavrına bağlı olduğunu vurguluyor. İsrail seçimlerinden önce Suriye ile ilişkileri düzeltmek isteyen Rabin hükümeti ise Golan için en son karan halkın vereceğini kaydediyor. İsralve GOLAN TEPELERİ Israıl 1967 de işgal, 1981'de ılhak ettı. 1200tan Nüfus: Dürzı 15 000 Yahudi yotİGşimci: 12 800 Washington toplantının gündemi: Washington"da bugün başlayacak Suriye-Jsrail görüşmelennde ele alınması beklenen konular şöyle: • SİIaHSIZlandirilmiŞ bÖlgeler: tsrail'm Golan dan tamamıyla geri çekilmesı. Tel Avıv hükümeti. Golan'da boşalan yerlere Suriye ordusunun yerleşmesini istemiyor. tsrail resmı gazetesi Haaretz, Tel Aviv'in güvenlik nedeniyle Golan ile Şam arasında kalan 50 kilometrelik alanın da silahsızlandmlmasını istediğini bildirdi. Suriye ise Tel Avıv'in bu talebıne karşılık iki tarafın sınınnda silahsızlandınlacak bölgelerin eşit olmasını istiyor. Ancak İsrail. yüzölçümünün küçük olmasını gerekçe göstererek bu talebi reddediyor. Bazı Israilli yetkililer ise Suriye ordusunda yapılacak bir indirimın Yahudi devletinin güvenliğini sağlamada yeterli olacağını kaydediyorlar. • Erken uyari SİStemlerİ: tsrail. Suriye'nin askeri çalışmalannı ızlemek amacıyla Golan'ın yüksek tepelerindeki bazı teftiş noktalannı korumak istiyor. Şam ise bu talebi kesin bir dille reddediyor • Amerikan tampon birlikleri: Goian'a ABD tampon birliklerinin yerleştirilmesi. İsrail ve Suriye bu konuya büyük ilgi gösterdiler. ancak ABD Kongresı bu konuda karar verebilmiş değil. e barışıgörüşüyorDış Haberler Servisi - İsrail ve Suri- ye genelkurmay başkanlan, banş için bu- gün Washington"da bir araya geliyorlar. İsrail Genelkurmay Başkanı Ammon Şahakıle Suriyeli meslektaşı HikmetŞe- habi iki ülke arasındaki en önemli soru- nu oluşturan Golan Tepeleri, iki ülke iliş- kilerinin normalleştirilmesi ve güvenlik konusunu tartışacaklar. Toplantıya ABDli General Danid Christman göz- lemci olarak katılıyor. Üç gün süımesi beklenen toplantıdan sonra generaller ülkelenne geri dönerek sonuçlan hükümetlerine iletecekler. On gün verilecek bir aradan sonra üst düzey yetkililerin de katıldığı heyet görüşmele- ri başlayacak. lsrailli General Şahak ile Sunyelı mes- lektaşı Şehabi, 22 Aralık 1994'te Was- hington'da bir araya gelmışler, ancak gö- rüşmeler başansızlıkla sonuçlanmış,tı. Geçen ay iki taraf da sürpriz bir çıkış ya- parak Golan sorununun tartışılmasına ilişkin birtakvim konusunda anlaşmaya vardıklannı açıklamışlardı. ABDumüflu ABD Dışişleri Bakanı Warren Chris- topher'ın 9 haziranda bölgeye düzenle- diği on üçüncü turunda, iki ülke ordu ko- mutanlannın Washington'da görüşmesi konusunda kesin karar alındı. Christopher, iki ülke arasında dokudu- gu mekik diplomasisınden sonra yaptığı açıklamada, generaller toplantısının ıkı tarafın da erken bir banş için kararlılığı- nı açık bir şekilde gösterdiğini söyledi. Suriye temkinli Washington'ın banş konusunda umut- Iu olduğuna ilişkin açıklamalara karşın Suriye daha temkinli yaklaşıyor. Şam'dan dün yapılan açıklamada, VVashington toplantısı u iki ülke arasında banşın inv- zanlanması için büyük bir şans" olarak nitelendirildi. ancak bu şansı kullanıp kuHanamayacaklannın tsrail'in tutumu- na bağlı olduğu belirtildi. Şam yönetimi. israil ile imzalanacak bir banş anlaşması için Yahudi devleti- nin 1967 yılında işgal ettiği Golan Tepe- leri'nden tamamıyla ve en kısa zamanda çekilmesini şart koşuyor. Rabin'e baskı İsrail, tepenin eteklerinde yasayan Ya- hudi yerleşimcilerinin güvenliğini öne sürerek Golan'dan aşamalı ve birkaç yıl içınde çekilebileceklenni kaydediyor. İSRAİL-SURİYE YUMUSAMASI Radikal Filistinli örgütler kaygılı ŞA.M (AFP) - Sunye ile İs- rail arasında banşın günde- me gelmesi. Suriye'deki ra- dikal Filistinli örgütleri kor- kuruyor. Bu örgütler, Suriye- Israilbanşı gerçekleştiği tak- dirde. Suriye'yı terk edip baş- ka bir ülkeye göç etmek zo- runda kalacaklannı iyi bili- \orlar. İsrail ile banşa karşı olan tslatni Cihad örgütünün Ge- nel Sekreteri Said Fettıi Şa- kaki, şöy le diyor: "Şam'ı terk ctrikten sonra güvenli başka bir ülkeye taşınacağız. Şu sı- ralarda Surije'deki varhğn mız geçici niteliktedir. Suriye ile Israil'in anlaşması bizim Filistin'deki ev lemlerimizi et- kilemeyecek. Çünküeytemler için Şam'dan gerilla ya da si- lâh göndermiyoruz. Savaşçv- lanmız ve silahlanmız, sınır boyunca konuşlandınlmıs. durumda." Diğer bir radikal örgüt olan HAMAS'ın Şam tem- silcisi EbuMuhammedMus- İsraU-FKÖ banşınakarşuı yerine getirilmeyen hükümler eski düşmanlığı yeniden di- riltiyor. Tüm Filistinli tutsaklann bırakılması için bir haftadır gösteri düzenleniyor. tafa da Sunye'yi terk etseler bile eylemlerini sürdürecek- lerinı söylüyor. Muhammed Mustafa şöyle diyor: "Bizim Suriye'deki varbğımız zaten çok sınııiı. Örgütümüz asıl Batı Şeria ve Cazze'de fislen- miş durumda. Bu nedenleSu- riye'yi terk etmemiz silahiı ey- lemlerimizi etkilemeyecek." Ancak bu açıklamalanna karşın, radikal örgütlerin Su- riye-Israil banşı oîasılığından büyük rahatsızlık duydukla- n bellı oluyor. Bir Filistinli yetkili, son za- manlarda HAMAS'ın Şam'- daki faaliyetlerini önemli öl- çüde azalttığını. Suriye lider- leri ile temaslannı büyük bir gizlilik içinde yürüttüğünü söylüyor. Adının açıklanma- sını istemeyen buyetkılı şöv- le diyor: "HAMAS'ın Siyasi Şube Başkanı Musa Ebu Marzuk'un Şam'a >'ap&ğı n- yaretier yoğun güvenlik ön- lemleri albnda ve büyük bir gizlilik içinde yürürülüvor." İsrail seçimlerine kısa bir süre kaldığı için bu konuyu bir an önce sonuçlandır- mak isteyen Başbakan tzak Rabin'ın işi bir hayli zor görünüyor. Muhalefet büyük tepki gösteriyor ve hükümete taviz verilmemesi konusunda baskı uyguluyor. Rabin'in mensubu ol- duğu Işçi Partisi'nden üç milleuekili bu ayın başlannda fanatik Likud Paıtisi ile işbirliği yaparak parlamentoda Go- lan'dan çekilmeye ilişkin tüm tasanlann reddedilmesinı ıstedi. Rabin, en büyük rakibi Likud Parti- si'nin baskısı altında Golan konusunda referanduma gidileceğini belirtiyor. Ra- bin hükümeti bu konudakı en büyük des- teği Washington'dan alıyor. Ortadoğu'da istikrann kurulması için ABD yönetimi. Israil-Suriye banşına büyük ö-nem veri- yor. Tel Aviv yönetimi, Golan konusun- da bir anlaşmaya vanldığı takdirde mas- raflann karşılanması için ABD'den 2.5 milv ar dolar yardım istiyor. Yerleşimciler huzursuz Bu arada Golan Tepeleri'nin etekle- rinde yaşayan Yahudiler. bölgenin silah- sızlandınlması oîasılığından çok rahat- sızlar. Yerleşimcilerden Deborah Orten- berg AFP'ye yaptığı açıklamada "Ban- şı bütün kalbimle istivorum, fakat avnı za- manda da çok korkuvorum. Suriyelilere inanmıvorum. Geçmişte birçok kez btri bombaladılar" dedı. Ortenberg, diğer 450 lsrailli gıbı Golan eteğinde kurulu Tel Katzir Kibbutzu'nada yaşıyor. Suriye-israil ilişkilerinin kronolojisi 1948- İsrail'in ışgalıne Suriye de katıldı. 1967- İsrail ve Arap ulkelen arasında 6 gün savaşlan yaşandı. 5 Haziran 1%7- israil, Golan Tepeleri'ni işgal etti. 10 Haziran 1967- Savaş sona erdi ve ateşkes imzalandı. 6 Ekim 1973- Mısır ve Suriye, Israil'e saldırdı. İsrail karşı taarruza geçerek Suriye'yi püskürttü. 24 Ekim 1973- Ateşkes imzalandı. BM banş gücü bölgeye gittı. 18Ocak 1974- BM arabuluculuğunda anlaşma imzalandı. Aynı yıl Arap ülkeleri tsrail karşıtı eylem düzenlemesi için Suriye "ye 1 milyar dolar yardımda bulunmayı kabul ettıler. 1981- İsrail. Golan'ı ilhak etti. 6 Haziran 1982- Lübnan işgali sırasında tsrail uçaklan Suriye'nin Bekaa Vadisi'ndeki 17 uçaksavar füze bataryasmı tahrip ettiler. 9 Haziran 1982- Suriye'ye ait 25 uçak düşürüldü. 11 Haziran 1983- Suriye ve İsrail ateşkes imzaladı. 30 Ekim 1991- SSCB ve ABD'nin girişimiyle Madrid Konferansı düzenlendi. 3 Kasım 1991- tsrail, Sunye. Lübnan. Ürdün ve Filistinli yetkililer ilk kez Madrid'de bir araya gelerek doğrudan görüşmelere başladılar. Madrid Konferansı'ndan sonraki İsrail ve Sunye ıkilı görüşmelen NVashıngton'da yapıldı. Taraflar arasındaki ılışkıyi ise ABD'fi diplomatlar kurdu. Ocak 1994- Banş görüşmelen başladı. 22 Aralık 1994- İsrail ve Sunye ordu komutanlan Washington'da bir araya geldiler, ancak görüşrnede bir sonuç alınamadı. 27 Haziran 1995- Suriye-israil görüşmelen VVashington'da yeniden başlıyor. FlS'tan 6 şiddete son' önerisi Cezayir hükümeti: İslamcılar diyalog önerisinde bulundu 1992den bu yana hükümete karşı savasan F1S. yoksul halkın arasında kök salıyor. CEZAYtR(AFP)-Cezayirhü- kümeti. üç yıldır yönetime karşı savaş veren Islami Selamet Cephe- si'nin (FIS), iç savaşı sona erdir- mek için hükümete görüşmelere başlama önerisinde bulunduğunu açıkladı. Cezayir devlet televizyonunun haberine göre hükümet yetkilile- ri. "yönetim ile FIS arasında gizli görüşmeler yapıldığı' yolundaki iddialan yalanladılar. Bugüne dek FIS yönetimiyle hiçbir gizli görüşme yapılmadığt- nı savunan hükümet kaynaklan. örgütten gelen görüşme önerisi- nin nasıl yanıtlandığı konusunda ise açıklama yapmadılar. Cezayır'de yayımlanan Liberte gazetesi. geçen hafta hükümet ile FIS arasında sürdürülen gizli gö- rüşmeler sonucunda anlaşmaya vanldığını ıleri sürmüştü. Gazete. anlaşma uyannca ha- pisteki FIS liderlerinin 5 temmuz- dan önce serbest bırakılacaklannı. buna karşılık olarak Islamcı grup- lann şiddete son vereceklerini bil- dirmişti. lçişlen Bakanı Abdurrahman Mezin-Şerif de önceki gün yaptı- ğı açıklamada, ülkede yıl sonun- da yapılacak olan seçimlere FlS'in katılmasına izin verebile- ceklerini. halkın seçiminin FlS'ten yana olması durumunda da buna saygı duyacaklannı söy- lemişti. Bu arada. FlS'in da se- çimlere katılabilmek için adını de- ğiştirmeye hazır olduğu bildıril- mişti. Askeri konvoya saldın Cezayir'in başkenti Cezayir' in Gue de Constantine bölgesinde dün askeri bir konvoyun geçişı sı- rasında el yapımı üç bombanın patlaması sonucu bir kişi yaralan- dı. El Vatan gazetesinin haberine göre, başkent Cezayir'in merke- zinde bulunan Mustafa Hastanesi yakınlannda ise bir bomba etkisiz hale getirildi. Hastaneye son üç ayda üçüncü kez bombalı saldın girişimınde bulunuluyor. Birkaç gün önce, hastane önü- ne park edilmiş bir ambulansa yer- leştirilen bomba imha edilmiş, bir başka bombanın patlaması sonu- cu ise hastanenin bir bölümü tah- rip olmuştu. Polis yetkilileri, özellikle baş- kent Cezayir'de otomobile bomba yerleştirilerek düzenlenen saldın- lann sayısında son aylarda artış gözlendiğini bildiriyorlar. K O M J K YAZAR / Prof. Dr. EROL MANİSALI Kıbns sorununda acı gerçek ve söylenen yalanlar Kıbns konusunda gerçekler kamu- oyundan özenle saklanıyor ve yannın felaketi hazırlamyor. Olayın dönemeç noktası, Ankara hükümetinin. yılm ba- şında. "Rumlann, Kıbrts Cumhuriyeti olarak ve adanın bütününü temsilen, Avrupa Birliği'ne tam üyelik sürecinin Brüksel tarafından, takvim belirlene- rek başlatılmasına*'. sessiz kalma sözü vererek göz yummasıdır. Hükümet bu- nu, Yunanistan'ın çok kı\Takça. ancak göstere göstere ortaya koyduğu bir \e- to senaryosuna kanarak altın tepsi için- de Atina'ya sunmuştur. Bu ödün değil- dir. Cünkü ödün, belli limitler içinde verileni ifade eder. Hükümetin verdiği, "Kıbns'ın tamanudır". Hükümet. 1960 anlaşmalannın Tür- kiye'ye garantör ülke olarak tanıdığı haklan kullanmadığı için Rumlar, Brüksel ile görüşme masasına otura- caklardır. 1960 anlaşmasına göre Kıbns Cum- huriyeti, Türkiye ve Yunanistan'ın bir- likte, tam üye olmadıklan bir uluslara- rası kuruluşa giremez. Ankara, Brük- sel'in 24 Şubat 1995 tanhli belgesini kabul etmekle, Kıbns'ı Brüksel 'ehava- le ettiğini ilan etmiş oldu. Haziran ay ın- daki (12 haziran), Rum-AB Ortaklık Konseyi Karan da 24 şubatta başlatılan sürecin devamıdır. Gelişmeleri sırasıy- la ele alalım ve Kıbns'ın "nereyegötü- riüdüğünü" görelim. # 24 şubat Brüksel belgesini (bıze göre bu bir notadır) kabul etmekle. Brüksel'e ve Rumlara, "Türkiye, Rum- lann,adanın bütününü temsilen.AB'ye tam üye olmasına ses çıkarmayacaktır" denilmiş oldu. Çünkü Brüksel. "Şu ta- rihte Rum Yönetimi ile (Kıbns Cum- huriyeti ile), tam üyelik görttşmeleri- ne başlayacağım" dedi ve Ankara. ses- siz kalarak bunu kabul etti. # AB'nintroykası Ankara ve Lefko- şa turlannda bizim tarafa, "Biz Rumlar- la Kıbns Cumhuriyeti olarak görüşme- lere başbyoruz. Kıbns Türkcemaati bu- na itiraz etmesin; Rum Yönetimi içinde bir cemaat olarak, bunu kabullensin" dediler. "İki tarafarasında anlaşma o\- masa da (federasyon konusunda) biz Rumlan AB'ye. adanın bütününü tem- silen alacağız" ifadesinı kullandılar. # 12 haziranda Brüksel'de yapılan AB-Kıbns Cumhuriyeti (Rum Yöneti- mi) Ortaklık Konseyi karannda da "BrükstTin adadaki tek muhatabı Rumlardır. Rum Yönetimi ile tam üye- lik görüşmeierini daha da öne anyoruz" dediler. Arkasından, Batı Avrupa Birli- ği ortak karan ile Türk askerinin ada- dan çıkması talep edildi. Bütün bu gelişmeler karşısında An- kara hükümeti ne yaptı, hiçbir şey. Yal- nızca iç kamuoyundaki tepkiyi kırmak için, "içe dönük** ve Brüksel'ın ve Rumlann, fiilen yürüttükleri politikayı hiçbir şekilde etkılemeyecek olan be- yanlarda bulunuldu. Bu beyanlann an- İam taşıması için Brüksel'e bir nota şeklinde verilmesi gerekirdi. Yoksa. "buraya kargalar giremez" diye tarla- ya levha asmaktan başka bir anlam ta- şımayan beyanlar olarak, iç kamuoyu- nu yanıltmaktan öte bir anlam taşımaz. Nereye \arır? Mevcut süreç hükümet (veya TBMM) tarafından durdurulamazsa şu vahim gelişmeler, "kesinlikle" meyda- na gelecektir: # Takvime bağlandığı gibi Brüksel ile Rumlar arasında görüşmeler kısa bir süre sonra başlayacak ve yıne kısa bir sürede. Kıbns Rum Yönetimi, adanın bütününü temsilen AB'nin tam üyesi yapılacaktır. • KKTC \e ada Türkleri artık u Yu- nanistan'daki Batı Trakya Türklerinin konumunda" bir cemaat olarak Kıbns Cumhuriyeti içinde bır azınlık duru- munda olacaklardır. # Türkiye'nin elındeki bütün huku- kı ve siyasi dayanaklar ortadan kalk- mış bulunacaktır. Çünkü Brüksel, davul çala çala 24 şubat belgesini Ankara'ya kabul ettirmiş ve 12 haziran Ortaklık Konseyi karannı çıkarmış, buna karşı- lık Ankara'dan Brüksel'e karşı bir ses çıkmamıştır. tç kamuoyuna yönelik kahramanlık türkülerini bunun dışında turmak gerekir. Artık Kıbns Adası Tür- kiye bakımından, Girit ve Korsika Ada- sı 'ndan farksız bir konuma gelmiş olur. Ada içindeki Türkler de kaçmaz ve ka- çamazlarsa, Batı Trakya'daki Türkler gibi AB'nin içinde bulunmanın nimet- lerinden yararlanmaya başlar. 0 Türkiye'den adadaki askerlerini derhal çekmesi istenir ve hukuken de Türkıye zaten bunu yapmaya mecbur- dur. Mevcut sürecin Kıbns uyuşmazlığı- nı bu noktaya götürdüğünü, özellikle yanlış bılgilendinlen kamuoyu fark et- mediği gibi, TBMM'nin büyük çoğun- luğunun bilmediği kanısını taşıyorum. Rumlar AB ile birleşirse biz de KKTC ile birleşiriz türünden nutukla- ra yalnız Brüksel ve Rumlar değil kar- galar da gülmektedirler. Işte, adamlar birleşiyorlar. Süreç durdurulacaksa şimdi durdurulur. Cünkü yann Türki- ye'nin Kuzey Kıbns ile birleşmesi, "Gi- rit'le Türkhe'nin büieşmesinden fark- lı bir anlam taşımaz". Bugün ışı Brüksel'e havale ederek dış baskıdan kurtulduk sananlar. yann adadaki kanlı çatışmalann, Türk-Yu- nan ve Türkiye-AB ilişkilerindeki bü- yük sorunlann sorumlusu olacaklardır.