Katalog

SAYFA CUMHURİYET OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 27 MAYIS 1995 CUMARTESİ 27 Ma^ıs ve Yüksek Adalet Divanı Yüksek Adalet Divanı, hıçbırşeKilde bır devrım mahkemesı gıbı çalışmamıştır Mahkeme^roluşturan yargıçlar arasında, devnmden yana olanlar bulunduğu gıbı 27 Mayıs'ı benımsemeyenler de vardı. Ama, kararlarda bu duygular kesınhkle etkılı olmamıştır H. BASRİ ÂKGÎRAYHukukçu 2 7 Mayıs 1960 Devnmı'yle cılan ıçmde vapılan 1946 genel seçım- oluşan ıktıdar kuşkusuz ey- lennden sonra toplanan Demokrat Partı lemsel(fıılı)bırıktıdardı Ey- lemsel ıktıdarlann yasal sa- yilmadiğı da bılınen bır ger- çektır Ama, bılınmesı gere- ken bır başka gerçek daha vardır kı her yasal ıktıdar da yasal (meşru) değıldır Başka bırdeyışle, eylemsel ıktıdarlar ya- sal olamaz, ama yasal (meşru) olup ol- madıklan tartışılabılır Gerçekte değerlı hukukçu rahmetlı hoca Prof Dr Tank Tunaya'nın dedığı gıbı "Meşruluk,kurulu hukuk duzenı'ne gore saptanamaz. Mesruluk. belirfi bir zaman ıçınde, bır toplumun doğai olarak yaşattığı hukuk fiknne, gerçekleştırmek istediği bır hukuk dflzenine gore saptana- bilir.'\ 1) Bu nedenle vasallığını (meşru- ıyetını) yıtırmış bır ıktıdara karşı olgula- nan e> lemsel ıktıdarlar da meşru olarak kabul edılebılır Nıtekım, bu bılımsel go- ruş, 27 Mayıs Devnmı 'yle duşurulen De- mokrat Partı ıktıdan yönetıcılennce de kabul edılmıştır Gerçekten demokrasıye ve onun ge- reğı çok partılı Mvasal yaşama geçış san- 2 Kongresı'nde, bır "Husumed AndT kabul ederek CHP ıktıdanna karşı "Ih- tilal hakkınT kullanabıleceğını duyur- muştur Boylece, koşullann oluştuğu or- tamlarda ıhtılalın ya da e> lemsel ıktıda- nn meşruıyetı kabul gormuştur lşte, 27 Mayıs boyle bır hukuksal ge- rekçeye dayanarak olgulanmıştır 28 Ma- vıs sabahı. DP lı \atandaşlann da ıçınde bulunduğu coşkulu hattt kıtlelennce ov- gu ıle karşılanmış olduğu duşunulurse hareketın, eylemsel, ama yasal olduğu savunulabılır Aslında devnmın kendı hukukunu bırlıkte getırmesı gerekırken 27 Mayıs Devnmı ıle oluşan Milli Bırlik Komite- si'nın "...Bir ihtilal hukuku yaratma yo- luna gitmevip koyduğu ılkelerin yanı sı- ra, eski hukuku saklı tutmasır '(2) da bu kabul edılebılırlığı guçlendırmektedır 27 Mayıs Devnmf nın getırdığı yenı kurumlardan bın ve belkı de en önemlı- sı, halk dılınde Yassıada Mahkemesı ola- rak anılan, Yüksek Adalet Drvam'dır 18 Hazıran 1960 gunlu geçıcı bır yasa ıle oluşturulan bu yüksek mahkeme, Bakan- lar Kurulu nun, adlı, asken ve ıdan yar- gı uyelennden onereceğı adaylar arasın- dan, MKB'ce seçılen bır başkan, 8 asıl ve 6 yedek uyeden oluşuyordu Mahke- mede, bır başsavcı ıle veten kadar sa\cı yardımcısı gorevlendınlmıştı Kuruluş Yasası'nın 6 maddesıne gore Yüksek Adalet Divanı (YAD) devnmle duşurulen Cumhurbaşkanı, Başbakan ve bakanlar ıle eskı ıktıdar mensuplan v e bunlann suçlanna katılanlan yargılamak ıçın yetkılendınlmıştı Yüksek mahkemenın bu yapısına ba- kıldığında 1924 Anayasası'ndakı aynı yetkılerle donatılmış Dıvan-ı Âlı ve 1961 ve 1982 anayasalannda ver alan Anaya- sa Mahkemesı ıle yapısal bır berzerlık gorulecektır Gerçekten, 27 Mayıs Devnrru'y le olu- şan ıktıdar, eylemsel bır ıktıdar ve onun getırdığı YAD bırdevnm mahkemesı ıdı, ama bu ıktıdarda kralın ölûm cezasını sı- lah soru ıle ımzalatacak ne bır Cromwel vardı ne de boyle bır baskıya boyun eğe- cekyargıç NeFransız Devnmı nıngı- yotın savcısı olarak un >apan, sonunda kendısı de gıy otınde can \ eren unlu sav - cı FouquJerTen\iDevardı nedebırkaç sa- atte yüzlerce ınsanı olume mahkûm eden stadyum mahkemelen YAD'ın, bır devnm sonucu oluşturu- lan olağanustu bır mahkeme olduğu kuş- kusuzdur Ne \ar kı bu olağanustu mah- keme, hıçbır karannda hukuk dışı bır tu- tum ıçınde olmamıştır Bır devnm mah- kemesının bu denlı hukuksal kalması da aslında olağanustudur Ve hele, bu yuk- sek mahkemeyı, 12Eyulaskerivönetimi- nin oluşturduğu asker ağırhldı mahke- meler'le karşılaştırdığımız zaman ılkıru yadırgama> a olanak yoktur Bu ıkı mah- kemenın yargılamalannda. vargıç ve sa- vunman olarak bulunmuş bır meslek adamı kımlığı ıle bu saptamayı vurgula- mayı jennde bır görev sayıyorum Gerçekten, YAD'ın görev suresı ıçın- de, donemın ıktıdar adamlan ya da baş- kaca kışı ve kuruluştan, en kuçük bır one- n, uyan ya da yonlendırme olgulanma- mıştır Kararlar, bılımsel ve yargısal go- ruş ve ınançlar ışığında, çok yanlı tartış- malar v e ırdelemeler sonunda alınmıştır Uç olum cezası dışında bır tek karann oybırhğı ıle alınmamış olması, bu savı- mızın somut kanıtlanndandır Ozellıkle kararlara katılan bır sayın yargıcın"_Bizleruzunvü]aryaşamunı- n adalet uğruna adamış hâkımlenz. Bu- gün bir ihtilal mahkemesınde gorev lendi- rildık. Ama bız, ne ıhtılalcıvız ne de ıhtı- lalın baltası. Onemlı olan bır mahkeme- de hakça o> verebümekîir'' sozlen, yuk- sek mahkeme > argıçlannın ne denlı mes- leksel duyarlılık ıçınde olduklannı gös- termektedır Yargılamalar sırasında ılk gunlenn heyecanı ıle yapılan bır bolum usül hatalan ve yargıçlıkla bağdaşmayan bırkaç gereksız soz, kararlara etkılı olma- mıştır Yüksek Adalet Divanı, hıçbır şe- kılde bır devnm mahkemesı gıbı çalış- mamıştır Mahkemeyı oluşturan yargıç- lar arasında, devnmden yana olanlar bu- lunduğu gıbı, 27 Mayıs ı bemmsemeyen- ler de vardı Ama, kararlarda bu duygu- lar kesınhkle etkılı olmamıştır Değerlı yargıçlar, yasalara ve vicdanlannın sesı- ne gore o> vermışlerdır Aslında olum cezalannın uygulanması ayn tutulursa dıvanın verdığı kararlar, kamu vıcdanını da rahatsız etmemıştır Sonuç: Yüksek Adalet Divanı, on yıl- lık bır donemın ıktıdannı vargılamıştır Mahkemenın yapısı v e kararlan, şu v a da bu bıçımde tartışılabılır On yıllık bır ık- tıdann tum hata ve sevaplannı tek tek yargılavıp bır karara varmak olanaksız- dır Ama, bır karşı cephevarmış gıbı Va- tan Cephelen yaratıp toplumu duşman cephelere bölmenın Tahkıkat Komıs- yonlan kurmak suretıyle anayasaya kar- şı olmanın olumsuz sonuçlannı bugun urkuntü ıle ızledığımız, ezanı Arapçaya donuşturup ımam-hatıp okullan Kuran kurslan açmanın, her bın aydınlanma devnnın meşalesı olan \taturkdevnm- lennı, vararlı, zararlı olarak aynma tabı tutmafıın cezasız kalması da duşunule- mez 27 Mayıs ve onun getırdığı Yüksek Adalet Divanı bu olgulann ışığında ır delenmelı ve sağlıkh bıryargıya vanlma- hdır (1) Prof Tank Zafer Tunaya, "Sıyası Müesseseler ve Anayasa Hukuku" S 322 (2) Aynı yapıt S 565 ARADABIR Prof.Dr. ŞEVKET RUACAN Hacettepe Tıp Fakultesı Tüpkiye'de Araştırma Enstitüleri 8 Mayıs 1995 tanhınde "Olaylar ve Goruşler" sutun- lannda Sayın Prof Dr A. Yüksel Bozer'ın "2547 Sayı/ı Yasada Enstıtuler" başlığı altında başlattığı tartışma ıle ılgıiı olarak bazı goruşlenmı belırtmek ıstenm Sayın Bozer, yururlukte olduğu bıçımıyle 2547 sayılı yasada enstıtu kavramında bır karmaşa olduguna dıkkatı çekmektedır Gerçekten de tek bır bılım dalına dayan- mayan Ataturk ilkelen ve Inkılap Tanhı Enstrtulerı gıbı enstıtulen, sadece lısansustu eğrtırnı duzenleyen, Sosyal Bılımler ya da Sağlık Bılımlen Enstıtulennı ve ozel bır alanda ılen araştırma ve egıtım amacı ıle kurulmuş Nuk- leer Bılımler ya da Kardıyolojı Enstıtulennı aynı temel çerçeve ıçınde toplamanın yanlışlığı açıktır Ancak Sayın Bozer'ın dekanlıklara bağlanmasını ongorduğu ve "bır bılım alanında dennlığıne ve genışlığıne çalışmalar ve araştırma/ar yapmak uzere kurulan" bu son gruptakı enstıtuler hakkındakı bazı goruşlenne katılamadığımızı belırtmek zorundayız 21 yuzyıla gırerken tum dunya ıle bılım ve teknolojık yanşa hazırlanan Turkıye'nın en buyuk eksıklıklen arasında ust duzeyde araştrma ve gelıştırme yeteneğıne sahıp kurumlann yetersızlığı bulunmaktadır Bu nıtelıktekı kurumlar araştırma ve gelıştırme çalışmalannın yurutulebıleceğı ortamları sağlamak yanı sıra ılerı egıtım olanaklan da sunmalıdır Daha da onem- lısı, bu kuruluşların gunumuzde ust duzey araştırma etkınlıklerının gerektırdığı çok dallı (multıdısıplıner) çalışma sıstemmı yenne getırecek koşullan sağlamasıdır Örneğın, çağdaş bır kanser enstıtusunde sadece kanser tanı ve tedavısı konusunda uzmanlaşmış hekımlenn bu- lunması yeterlt olamaz Boyle bır enstıtude bıyokımya- cılar, molekuler bıyologlar genetıkçıler ımmunologlar, fizıkçıler epıdemıyologlar, farmakologlar psıkologlar, re- habılrtasyon uzmanları egıtımcıler, ıstatıstıkçıler ve daha bırçok dalda uzmanlaşmış elemanlann da gorev yap- ması gerekır Dolayısıyla boyle bır kuruluş "yüksek duzeyde gelışme gostermış bır anabılım dalı" ıle aynı kategon ıçınde duşunulemez Bır fakulte ıçınde lısans ve lısansustu egıtım yanı sıra belırlı rutın ışlevlen (fonk- sıyonlan) ustlenen anabılım dalları ıle ulke capında gıderek uluslararası duzeyde ılen araştırma ve egıtım ıçın donanmış enstıtulenn kuruluş ve ışleyışlennde buyuk farklılıklar olması kaçınılmazdır Aynca bugun yururluk- te olan unıversıte sıstemımız ıçınde anabıhm dallanmızda farklı uzmanlık dallanndan elemanlara kadro verı- lebılmesı başka bır deyışle multıdısıplıner çalışma- araştırma sıstemının yerleştınlebılmesı olanağı yoktur Hemen tum gelışmış ulkelerde bu sozu edılen nıtelıkte araştırma kurumlan (enstıtuler) bulunmaktadır ABD'de Ulusal Sağlık Enstıtulen, Almanya'da Max Planck En- stıtulen bu kuruluşlann en çağdaş orneklendır Araştırma enstıtulen kımı ulkelerde unıversıtelere kımılennde ıse değışık devlet kurumlanna bağlı olarak çalışmaktadır Turkıye'de bu tıptekı kuruluşlann unıversıteler ıçınde yer almasının bırçok yonden daha uygun olacağı açıktır Özetle, ozel dallardakı araştırma enstıtulen çokdallı (multıdısıplıner) çalışma duzenıne uygun bıçımde kadro- mekân-butçe olanaklan ıle donatılarak yıne rektorluklere bağlı duzende çalışmalıdır Çunku bunlar tek anabılım dalı, hatta tek bır fakultenın çalışma alanı ıle sınırlandınlamayacak kuruluşlardır Turkıye ıkıbınlı yıllara doğru on bın nufus başına bugun 7 olan araştıncı sayısını 15'e çıkarmak ve unıversıtelere bağlı ılen araştırma merkezJen (centers of excellence) kurmak zorunluluğunu duymaktadır Bu amaçlara yonelık en uygun kuruluşlar araştırma enstıtulerıdır ve onlan en etkılı duzeye ulaştırmak ıçın yasal ve ıdan onlemler alınmalıdır Milletvekili sayısı arttınlamaz Bır mılletvekılının ulusa mal oluşu çok pahalı olduğundan, milletvekili sayısını arttırmak, tıpkı ıl sayısını arttırmak gıbı bır sıyasetçı savurganhğı olacaktır RAHMİKUMAŞ Hukukçu, Esh Trabzon Milletvekili sı Mebusanı'ndan Ankara'ya gelme olanağı bu- lunanlara da mebusluk yolu açık tutulmuştur An- kara'nın Ulus yoresındekı Ittıhat ve Terakkı ya- pısında toplanan bu meclısın donem suresı ıçın- de ulaştığı mebus sayısı 451 olarak gorulmekte- dır 1921 Anayasası "BMM vilâvetler halkınca muntehep (seçibniş) azadan murekkeptır" (m. 4) dıyerek lıvalan kaldınr 1923 yılında çıkanlan 320 sayılı yasada "Her yirmi bin nufusu zükur- da bir nefer olmak uzere" mebuslann belırlene- ceğı yazılmaktadır Osmanlı tmparatorluğu'nda her ellı bın erkeğe bır mebus seçılırken yenı Tur- kıye devletınde her yırmı bın erkeğe mılletvekı- lı seçılmesı ılgı çekıcıdır Hem ımparatorluk par- çalanmış, toprak yıtınlmış hem de erkek nufus sa- vaş nedenıyle kınma uğramıştır Buna karşın 1923'te 287 1927'de 316, 193 Tde 317 mebus gorülmuştür 1924 \navasası ise "TBMM, özd yasasına gore uhısça seçilmış millervekillerinden kurulur" (m 9) dıverek TBMM uve savısını va- saya ve nufusa bağlı kılmıştır 5 Aralık 1934 gu- nü çıkanlan 2598 sayılı yasa ıle "TBVfM uveleri Turkhe Devieti halkından her kırk bin nufusta bir kışi olmak uzere seçılır" (m 1) kuralı getınlerek kadınlara da seçme v e seçılme hakkı tanınmıştır Kadınlar milletvekili sayısını belırlemedeerkek- lergıbıgozonunealındığından 1935 seçımlenn- de 399 olmuştur TBMM uye tam sayısı 1954 se- çımınde milletvekili sayısı 541, 1957'de ıse en yüksek savı olan 610 a ulaşmıştır "Her Atina'lı yurttaş, bir Sokrat olsaydı bile, Atina Meclisi, yine de bir kuru kalabalık olurdu". B ır ulkede yasama kurumunun uye sayısı ıkı turlu belırlenmektedır Bınncı yontemde, o ulkenın ana- yasa >a da temsikılikk Ugüi yasa- sındamilletvekili sayısı açıkçaya- zılır bu durumda yasama temsılcı sayısı değışmezdır Ikıncı vontemde ıse her bellı bır kışı sayısına bır temsılcılık venlır, bu yakla- şımda da milletvekili sayısı değışkendır 1961 yı- lından once ulkemızde bu yaklaşım geçerlıydı Bugunse >asama kurumu uye tam savısı değış- mezdır son 24 yıl ıçınde Ulkemızın sıyaset bılımı ya da anayasa huku- ku dalındakı oğretım uyelen, tlhan Arsel dışın- da, bu soruna > ayımlannda yer vermemış durum- dadır Onlu anayasacılanmızın hıçbın bu sorun uzennde durmaya değer gormemışlerdır tlhan Arsel( 1) ıse soruna değınmekle ne denlı ongoru- lu olduğunu gostermıştır Bu yazının başına ko- nan sözu Arsel'ın yollamada bulunduğu yayım- dan aldım ABD kuruluşunda anayasa çalışma- lanna onemlı katkılar sağlayan Alexander Ha- milton, John Ja> veJamesMadisonun unlu The Federalıst adındakı ortak yayımının TBMM K.ı- taplığı nda Fransızca baskısını (1902-Pans), Ulu- sal Kıtaplık ta da tngılızce baskısını (1937- Nevv York) buldum Burada 55 sıra sayılı vazıda \BD TemsılcılerMeclısı'nın{TheHouscofReprasan- tathes)toplam uye sayısı tartışılırken u Had even Athenıan citizen bean a Socrates, every Athenıan assembly Hould srill have been a mob" (sayfa 361) yazıldığını goruvonız lngılızce tümcenın Turkçe anlamı yazının başında bulunuyor Şu sıralar TBMM Anayasa Varkuruîu gunde- mınde bulunan anayasa değışıklık onergesının onemlı bır bolumunu de TBMM uye tam sayısı- nın 600'e (Anayasa altyarkurulu yazanağına go- re 550) çıkanlması oluşturmaktadır Turkıye Cumhunjetı nın milletvekili sayısmın arttınlma- sını doğru olmadığını ırdelemek ıçın hem anaya- sa geçmışımıze hem de Batı'nın bellı başlı ulke- lennın vaklaşımına başvurdum 1876-1961 dönemi Bu donemde 18 7 6 Anayasası ılk vazılı belge- dır "Heveti Mebusanın nıiktarı âzası tebaai Os- manıye'den her ellı bın nufus zukurda bır nefer olmak itibarhle tertip olunur" (m 65) dıye ya- zan bu anayasanın uygulandığı dönemde, Os- manlı Imparatorluğu'nda seçım bolgesı sayısı 126 olduğu halde ılk mechste 115 uye vardı II Meşrutıyet donemınde dort genel seçım yapıl- mış ve bu donemın meclıslennde toplam 1054 mebus gorulmuştur(2) 23 Nısan 1920 Meclısı ıçın Anadolu ve Rumelı Mudafaaı Hukuk Cemı- yetı Temsıl Kurulu Başkanı Mustafa Kemal Pa- şa 19 Mart 1920 gunu u lllere, bağımsız sancak- lara ve kolordu komutanhklarına" bır genelge gondererek her sancaktan (lıva) beş uye seçılme- sını ıstemıştır (m 4) (3) Aynca Osmanlı Meclı- 1961-1995 dönemi 1961 Anayasası, milletvekili sayısını değışmez kılmıştır (m 67) Ancak bu anayasa ıle Cumhu- nyet Senatosu adı altında ıkmcı meclıs kuruldu- ğundan, 1961-1980 arasında en kalabalık yasa- ma temsılcısı dönemıru yaşadık 1982 Anayasa- sı'nı yapanlar, 1961 'ın her kuralını bozmayı be- cen saydıklanndan, mılletvekılı sayısını yıne de- ğışmez bırakmışlar, ama 400 olarak gostermışler- dır(m 75) TurgutOzal ınonculuğûyle 1987'de bu sayı 450'ye yukseltılmıştır Bati'da dunım nasd? Batı ulkelennden ornekler alırken ıkıncı mec- hs olayını goz onune almayacağız Bızde de ıkın- cı bır meclıs kurmav a çahşılsa sorun başka bır nı- telık kazanır Koskoca ABD'de bıle en yetkılı meclıs konumundakı Senato nun 100 uyesı var- dır Oyle kı 18 mıl>on nufuslu Nevv York eyaletı de ıkı senatör seçer, 1 mılyon dolayında nufusu olan Nevada eyaletı de ABD Temsılcıler Meclı- sı uye tam sayısı 1929 yılındakı bır Kongre kara- nyla 435 olarak saptanmıştır Bu karar anayasa geçerlığındedır Yunanıstan'da anayasa gereğı mılletvekılı sayısı 300"dur Ama Italya'da anaya- sa buyruğu olarak her seksen bın nufus ıçın bır, Belçıka'da ıse her kırk bın kışıye bır mılletvekılı seçıleceğı kuralı vardır Batı'da yasama kurumu uyelennı yasayla be- lylenen ulkelenn başında > azılı anayasası olma- yan Buyuk Britanya ve Kuzey trlanda Birleşik Kralhğı gelmektedır 516'sı Ingıltere, 71'ı tskoç- ya, 36'sı Galler ve 12'sı Kuzey Irlanda'nın olmak uzere 635'tır mılletvekılı sayısı Fransa'daysa 485'tır Almanya'da ıse Bundestag'ın mılletvekı- lı sayısı bırleşmeden önce 518 ıken bugün 662'dır Yurttaşlar yasamızı aldığımız îsvıçre'de Federal Yasa ıle Ulusal Konsey'ın üye sayısı, Fınlandı- ya'dakı gıbı 200'dur Yasama kurumu uye sayıla- nnı yasayla behrleyen ülkelerden bın de Japon- va'dır Hındıstan'da Halk Meclisi(LokSabha)489 uvelklir. SONUÇ 1) Nüfus acısından: Şu ankı nufüsu- muza gore yaklaşık YUZ YİRMİ BEŞ BtN kışı- ye bır mılletvekılı duşmektedır Busayı 250 mıl- yon nufuslu olarak duşunduğumuz ABD'de yak- laşık ALTI YÜZ BtN kışıye bır mılletvekılı, Al- manya ve Fransa'da her YÜZ YİRMİ BtN kışı- ye, lngıltere'de her DOKSAN BtN kışıye, Yuna- nıstan'da ıse her OTUZ BEŞ BtN kışıye bır mıl- letvekılı olarak gorûlur Goruluyor kı nufus ba- kımından mılletvekılı sayısıyla kurulan oran hıç de kuçumsenecek gıbı değıldır Ama bu konuda bılerek yorum yapılmalıdır TBMM'nın bır ust duzev yetkılısı bana Hındıstan'da 100 mıllerve- kılı olduğunu soyleyınce şaşırdım durumu araş- tıracağımı soyledım Yalnız Ana Bntanıca da bu yonde bılgı buldum (Cılt II sayfa 86) Halk Meclısı nın u\e sayısı 489 olarak venlmıştır 1992 sayımında bu ulkenın nufusu 866 mılyon ol- duğuna göre >aklaşık her BİR MtLYON SEKtZ YUZ BtN kışıye bır mılletvekılı seçıldığı görul- mektedır Ne yazık kı mıllervekılını ya da TBMM 'yı eleştınrken yetkılıler bıle gerçeklen ya bılerek çarpıtıyorlar ya da bılmeden konuşuyor- lar 2) TBMM uve tam sayısı artınca TBMM tçtu- zûk'unun uygulanması da daha zorlaşacaktır Toplantı ve karar yeter sayılannı bulmak ıçın da- ha çok emek gostenlecektır 1961-1980 done- mınde (1950-1960 arası uygulamalannın kötulu- ğu nedenıyle) toplantı sayısı uye tam sayısının ya- ndan bır çoğu olduğundan Meclıs 225 mılletve- kılı de olsa toplanamıyordu Bu bakımdan bu sa- yı 1982 Anayasası ıle 150'ye duşurulduğu halde Meclıs'ın yıne toplanamadığı gorûlüyor Ustelık karar yeter sayısı da duşurulduğu durumda karar yeter sayısına ulaşılamadığı gozlemlenıyor Bu durumda Avam Kamarasf nda olduğu gıbı top- lantı yeter sayısını 40'a mı ındıreceğız (4) O>le olacaksa mılletvekılı sayısını artrırmanın yaran ne olacaktır°Mılletvekılı sa>ısı artınca partılenn grup kurma güçluğu daha da artacaktır Aynca Meclıs ın denetım yollan zorlaşacaktır Bu du- rumda Meclıs bır kuru kalabalık goruntusu vere- cektır Ve bır mıllervekılının ulusa mal oluşu çok pahalı olduğundan mılletvekılı savısını arttır- mak, tıpkı ıl sayısını arttırmak gıbı bır sıyasetçı savurganhğı olacaktır Buna gerek yoktur Mıllet- vekılı sayısı arttınlarak nıtelığın yukseltıleceğı goruşünu de tartışacağız (1) Turk Anavasa Hukuku nun Lmum Esaslan- Ankam-1965 Saıfa 180 (2) TBMM\e Osmanlı Meclısı \1ebusam-TB\i\i Kultür-Sanat\e Yayın Kurulu Yayınlan \o j4Sav- fa 169 (3)So\le\ Ataturk TDKYayınlan 1978-Ankara Cılt 1 Sayfa 305-306(4) Mumtaz Sovsal 100 So- ruda Anavasanın Anlamı Gerçek Yavınevı-1987 PENCERE Yaş 35; Omrün Yarısı eder... Mustafa Ekmekçı, bugun saat 15'te Ankara'da '//- han llhan Kıtabevı'nde okurlanyla selamlaşıp soyfe- şecek, kıtaplannı ımzalayacak Ekmekçı'nın son kıtabının adı "Tllkıyle Kuyruğu" (Umıt Yayıncıhk Tel 419 38 27 Ankara) neyı çağnş- tırıyor? Yazanmız dıyor kı "Sen tılkıysen, ben kuynığum" bır halk sozudur Tilkıyı kuyruğu ızler en tyı Tilkı nereye gıtse, arkasın- da Tılkı kuyruğundan gızlı bır şey yapamaz Yapa- bılırmı? Kuyruğu, yıllarca tılkıyle btrlıkte olmuş, hu- yunu suyunu tyı bılıyor Tilkının kurnazlığı uzenne çok oyku soylenmıştır, ne var kı Mustafa Ekmekçı saflık etmış, ımza gunu- nu ve saatını yokuşa surmuş, çunku aynı gun ve sa- atte Ankara'da "1961 Anayasası ve Çağdaş Demok- rası Vakfı "nın "2 7 Mayıs 'ı Anma Programı" var Okurlar ıkıye bolunecek - Ne yapsam, nereye gıtsem? Ekmekçı'ye kıtap mı ımzalatsam? Yoksa 27 Mayıs anma programını mı ızlesem? Yazı mı desem, tura mı? Ancak evlıya ıkı yerde bırden bulunabılır, Ekmek- çı'nın okurian evlıya mft • Bugun 27 Mayıs'ın 35'ıncı yıldonumu zaman oy- lesıne hızla akıp gıdıyor kı 27 Mayıs nedır? Soruya yanıt vermek kolay degıl 1789'un ustun- den kaç yıl geçtı? Devnm tartışması surer gıder azımsamak ısteyenler derier kı - Canım, lngıltere'de devnm olmadı, ama, 1789'un sağladığı haklar kazanılmadı mı7 16'ncı Louıs ıle Mane Antoınette'e yazık ettıler . Doğrudur Ama bır boyutuyla doğrudur 1789'un butun dunyadakı etkılen devnmı evren- selleştırdı, Napoleon savaşlan Avrupa'yı ekıp bıçtı, ınsanlık "Aydınlanma Devnmı" ıle kısa surede yuz yu- ze geldı, kulluktan bıreylığe geçış hızlandı 27 Mayıs tartışması da surup gıdecek Kısa yontemle açıklama ıçın ne yapılabılır? En sağlıkh yol nedır^ Konuyu sıyasal kavgadan, duy- gusal kapsamdan ve onyargılardan anndırmak ıçın elımızde ıkı temel belge var Bınncısı 7967 Anayasası Ikıncısı 1982 Anayasası Ikısını alıp karşılaştırmak, 27 Mayıs'la gelen ıle 12 Eylul'le gıden arasındakı terazıde ıkı olayın nıtelıkle- nnı tartmaya yarayabılır Insan şaşabılır Nasıl oluyor da bır toplum 21 yıl sonra bunca ge- nye gıdebılıyor? Şaşmaya gerek yok 1 Gelgıtler tarıhın doğasındandır 1789'dan sonra cumhunyete kavuşan Fransa'da kaç kez ımparator- luk geldı, gıttı, kaç kez krallık geldı gıttı? Sıyasal kavgaların hırsında ınsanın gozu tarıhsel gerçeklerı yetennce goremez Ancak devnmlenn ka- zanımları busbutun de uçup gıtmıyor, 1923'ten da- ha gerıye donduremezler Turkıye'yı 1 12 Eylul aske- n cuntası, 1961 Anayasası'nı çığneyerek 1982 Ana- yasası'na donuşturdu, ama, kımı temel ılkeye ılışe- medı, toplumdakı bınkımı yok edemedı "Sosyal dev- let, toplusozleşme, grev hakkı, unıversıte özerklığı, yargtçbağımstzlığı, ssndıkalhaklar""]^") Anayasa- sı'nın demokratıkatılımlanydı, kıtlelerın bılıncıneola- bıldığınce ışlendığınden toplumsal yaşamın savunu- lacak değerlen arasına gırdı • 27 Mayıs'tan 35 yıl sonra bugun, anayasa sorunu yıne gundemdedır tartışılıyor 1961 Anayasası karşıdevnmcılenn ve tutucuların tepkısıyle karşılaşmıştı, "Bu anayasayla devlet ıda- re edılemez" dedıler, "Bu anayasa lukstur" dedıler, ama, o anayasanın demokratık ılkelerı, kuralları, de- ğerlen, Turkıye'de yaşam kulturune donuşmeden çağdaşlaşmak olanaksızdır • Z- ÇIKTI! • Oemırel yıne o "esJcr" Demirel • Işçı sınıfı hareketı ve devnmcı ışçı çaltşması • Kamu çalışanlannda yenı donem • Gazı dıremşı ve devnmaleı • Araytş ıçındekı Alevıler • Yenı bır devnmcı sıyaset ıçın • Türkıyede Mılltyetçı daJga ve ulkucu hareket • Bay Perınçek ın hülyalı Dunyası • Kurl sorunu Td 0212 513 24 97 Ç o z u m s a v a î t a deiil1 b a r ı ? t a l Devrimci kitle partisi, sol gruplar ve Devrimci Yol Si zın ıçın en ıyısı Eskisini verip yerine yepyeni bir AEG almak mı? Eskı çamaşır makınenızı ya da bulaşık makınenızı 5.000.000 eskı buzdolabınızı 3.000.000 eskı fırınınızı 1.750.000 TL peşınata sayıyoruz Ön ödemeli seçenekle Ağustos ya da Eylül'de almak mı? Uç seçeneğın satın alma koşullarını ıncelemek ıçın, hemen bır AEG Yetkili Satıcısına gıdın. . sızın ıçın en lyısını seçın Ustun teknoloji urunu AEG'lere kolayca sahıp olun Ekonomik taksitlerle hemen bir AEG ya da Telefunken almak mı?