Katalog

27 MAYIS 1995 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 Post-Özal bakış açısıyla günümüz lurkıyesı F erhan Şensoy, günümüz Türkiyesi'ni Beyoğlu özelinde (postmodernist değil) post-Özal bir bakış açısının süzgecinden geçirerek dile getiriyor. AYŞEGULYUKSEL 'Üç Kurşunluk Opera,' Ferhan Şensoy mutfağından çıkma, taptaze bir ürün. lstan- bul'da iki ay sergilendikten sonra Türkiye , tumesine çıkanlan oyun, bugün ve yann Is- tanbul Uluslararası Tiyatro Festivali içinde yer alacak. 'Üç Kurşunluk Opera'nın mekânı Be- yoğlu... Ferhan Şensoy, John Gay'ın 18. yüzyıl Londrası'nda geçirdiğı "Dilenciler Opcrası'ndan Brecht'in 'Üç Kuruşluk Ope- ra'ya dönüştürüp -1. Dünya Savaşı sonrası Almanyası'nın 'kirtenmiş' toplumuna uzak .açıdan ışık tutmak amacıyla- 19. yüzyıl Londrası'na taşıdığı ünlüöyküyü, 1990'la- ruı Türkiye'sine yakın açıdan ışık tutmak için uyarlamış. Üç oyun arasındaki koşutluk öyle belir- gın ki 'kirlenmiş' toplum olgusunun, kül- türlerarası ve yüzyıllararası farklılıklann hiçbir rol oynamadığı temel bir gerçekten kaynaklandığını görmekte hiç zorluk çek- miyorsunuz: 'Kö- şeyi dönmek' için her yolun geçerli sayıldığı, ekono- mik çürümenin toplumu tümden 'çiirümc' aşama- sınagetirdığı.ya- salann ve yasa koruyucularının sessiz tanıklığı önünde bireysel ve toplumsal 'ah- lak'ın rafa kalktı- ğı.yapılanherşe- yin, yapanın ya- r nında kaldığı bir yalan dolan. 'gü- cü gücûne yeten düzeni'ndeyiz. Şensoy, günümüz Türkiyesi'ni Be- yoğlu özelinde (postmodernist değil) post-Özal bır bakış açısının ' süzgecinden ge- - çirerek dilc getiri- yor. 'Üç Kurşun- luk Opera', Şen- soy'un çoğu öteki oyunlan gibi epik tiyatro ve kabare UilenekselTaTk^- g e l e n e k s e l h a l k tiyatromuzun 'absürd'ü yatromuzun 'ab- kucaklayan özellikleriyle çakıştıgı, sürd'ü kucakla- alabildiğine 'oyunsu' bir sahne yan özellikleriyle anlatımıyla kotanlmış. çakıştıgı. alabildi- ğine 'oyunsu' bir sahne anlatımıyla kotanl- mış. Ne tam yerli, ne tam yabancı, ama her zaman olduğu gibi özgün. Bir kez daha 4 her- hangTdeğil 'FerhangP bir tiyatro olayıyla ; karşı karşıyasınız. Beğenseniz de beğenme- 'ı senizde... Beğendiklerim: Öncelikle, Türk- çeyi Türkçeyle tokuşturarak yasallaşmış söylemlerin kalıplannı kıran, anadilini. 'ilk kez görüyormuşçasına' dikkatle gözlemle- yip, dil dızgesinin yatay ve düşey düzlem- lerinden yaptığı 'sesseT ve 'anlamsal' çağ- nşımlarla daha önce söylenmemişi söyleyen Şensoy'un 'dilsdakrobasi' ustalığı. ('Gide- , rayak' sözünün 'yasallaşmış ve aleladeteş- . miş'kullanımına 'ötürayak" buluşuyla yeni- _ den devinim kazandırdığı gibi bu yolla 'an gülmece' oluşturmada üstüne yok Şen- soy'un...) • Sonra John Gay'in metnini kendi çağının ve kendi toplumunun ışığında içeriksel ve . biçimsel bir değişimden geçirerek dünya sahnelerine mal etmiş bir ustanın - Brecht'in- yapıtını, temel düşünsel boyutla- nnı koruyarak günümüz Türk toplumuna aktanrken toplumumuzdaki 'kirienme- nin'en duyarlı göstergelerinden biri olan 'Atatürk'ü yadsıma' eğilimini, güldürü ge- leneğimizin 'absürd' sıcaklığını zedeleme- den eleştirmesı. (Şensoy'un deyişiyle, 'oyunda yanlış kişi, doğru sözleri söylüyor' Gay'in ve Brecht'in ünlü başkişisi Sustalı Mack'in BeyoğluTürkiye çeşitlemesi olan Bınbela Mahmut Şimşek 'koyu'' bir Atatürk- çü. 'Atariirk, ideolojik terdhini vaparken he- pinizin aptal olduğunu Aziz Nesin'den ön- ce fark etmişti**diyen de o...) Üçüncü olarak da sergilenen oyunculuk- tan çoğunlukla büyük tat aldığımı söyleme- liyim. Özellikle Binbela Mahmut'u müthiş hız- lı bir tempoyla, bireysel oyuncu kişi klişe- lerine çokça abanmadan, hiç zahmet çekmı- yormuşçasına yansılayan Ferhan Şen- soy'un, Özer Lçuran Çiller 'takımadı na öykünerek Mahmut'la yaşammı birleştirin- ce eski soyadını da koruyup Iffet Namus Şimşek olan. dilencı sektörü 'baba'lanndan Tayyar Na- mus'un kızında oyunu baştan so- na götüren Derya Baykal Şen- soy'un, 1. Kanca- lıiğneci Kız ve -oynadığı tüm di- ğer rollerde öne çıkan Pınar AJ- san'ın.Simitçi'de Orhan Er- türk'ün, Adamı Şefik'te Levent CnsaTın, Nikâh Memuru'nda Er- kan Üçüncü'nün \ e yer yer tüm sa- natçılann yo- rumlanndan. Bir de 'Süm- bützade' türküsü var ki metinden okuyan pişman, sahnede izleme- yen pişman... Metinde Şen- soy'un o güne dek yazdığı hem enterbıyeli'hem de en terbiyesiz' şarkı olarak 'te- mayüz eden' bu müthiş bir 'cfnfî- kiriilik' ürünü parça sahnede TRT televizyonu biçemiyle 'san- sör' edilerek söy- leniyor. Oyunun 'son'u ise Gay'i de Brecht'i de aşıyor. Tür- kiye'de bu oyun ancak böyle biter... Beğen- mediklerimi kısa keseyim. Öncelikle, ('Sümbülzade' türküsü bağışlanabilse de) Şensoy'un. oyununu 'beJden aşağı' öğeler- le bezemekte ellerinden geleni yapmış olan Gay ve Brecht'i bu alanda 'iDe de' aşması hiç gerekli değil... Bir de 'Yorgnn Matador', 'Köhne Bizans' gibi yapımlarda sahneleme eylemini vuru- cu plastik boyutlara ulaştıran Şensoy'un' Üç Kurşunluk Opera' yapımında niye aşın derecede yalın bir anlatım seçtiğini anla- mak zor. Son olarak da Ortaoyunculan'nın yıllar- dır sürdürdüğü ve çok sık yinelendiği için klişeleşen müzik anlayışının hiç zaman ge- çirilmeden çeşitliliğe kavuşturulması gerek- li kanımca. Bunun çözümü de değişik bes- tecilerle çahşmak... 'Üç Kurşunluk Opera,' zekâsını tiyat- roda bileyen bir sanat insanının ürünü. Ka- çırmayın. Beğenseniz de olur beğenmese- niz de... ç Kurşunluk Opera, Şensoy'un çoğu öteki oyunlan gibi epik tiyatro ve kabare tiyatrosunun, Boğaziçi'nde îspanyol ateşi - Kültür Servisi - O gece Ortaköy'ü ışığa - boğan, 'yaşamınateşi'ydi. Ispanya'nmsihir- baz tiyatro topluluğu Els Comediants, 7. Uluslararası lstanbul Tiyatro Festivali'nin ' açılış gecesinde Rumelihisan'nda yaptığı görkemli gösteriyi Ortaköy Meydam'na ta- fşımıştı. Els Comediants'ın önceki gece 'Tîyatro Gemisi' adlı gösterisini gerçekleştirmek üzere Mefkûre adlı gemiyle Ortaköy iske- lesine gelmesinden önce, oldukça kaİabalık olan meydanda sabırsız bir bekleyiş vardı. Birkaç gece önce Rumelihisan'nda sundu- ğu "Bir Zamanlar Hayat_" adlı gösterisiy- le bizi zamanın ve mekânın ötesine taşıyan topluluk bu kez neler yapacaktı? Derken Mefkûre göründü. Gemiden çı- kan pembe dumanlar ve havai fışeklerle var- lığını belli eden Els Comediants. lstanbul- lulan 'yaşamı kutsamaya', dans etmcyc da- vet ediyordu. Bu davete verilen yanıt, tabii ki olumluydu. Ayışığı Boğaz'ın üzerinde parlayacak, imgelem gücümüzü aydınlata- caktı. Anlaşılan topluluk, bir kez daha 'çok renkii' ve özgün diliyle düş gücümüzün sı- nırlannı zorlamaya hazırlanıyordu. Ve Els Comediants'ın daha önce de tanık olduğumuz muziplikleri: Gemide kırmızı giysili adamlar. başlannda Viking boynuz- lan, ateş dansına başladılar. Bu renk cüm- büşüne bir süre sonra bir ejderha da katıldı. Giderek yoğunlaşan havai fışekler, meydan- da karnaval havası estirdi. Yıldız ve ışık yağmuru, çoğunluğunu gençlerin oluştur- duğu toplulukta 'meydana çıkmalan her- hangi bir tehlike yaratır mı?" endişesıne y- ol açarken, Ortaköy'ü mekân tutmuş kö- pekler, ellerinde meşalelerle davul eşliğin- de dans ederek sokaklannı arşmlayan mas- keli yabancı konuklardan pek hazzetmedi- ler. Bu hoşnutsuzluklannı da saldırganlaşa- rak ve havlayarak ifade ettiler. Bazı elemanlan daha sonra gemiden ine- rek kalabalığa kanşan topluluğun gösterisi bir süre Ortaköy Meydanı'nda devam etti. Sonuna doğru, meydandan yükselen yerkü- reye. 'ay' da eşlik ediyordu. Bulunduklan mekânı en iyi biçimde değerlendirebilen Els Comediants, tiyatronun büyülü dünyasını bu kez sokağa, ayağımıza getirmişti. 7.ULUSLARARASI TİYATRO FESTtVALİ BUGUN: Taksim Sahnesi: 21.15 Dr.Faustus/Orleans Ulusal Dram Merkezi (Fransa) SesTıyatrosu: 21.15 Üç Kurşunluk Opera'Ortaoyuncular (Türkiye) lstanbul Sanat Merkezi: 18.30 Günlük Müstehcen Sırlar/Tiyatro Fil (Türkiye) YARIN: Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi: 21.15 Palto'lstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosu (Türkiye) Ses Tiyatrosu: 18.30 Üç Kurşunluk Opera/Ortaoyuncular AKM Oda Tryatrosu: 18.30 Annie Wobbler/Ankara Devlet Tiyatrosu ISHPllll «iır*ı >[ UNtl HIFI m 7.0USUMMSI İSTAMBBl TtYITM ftSTtVâll ISTANBUL 23. ULUSLARARASI KULTUR İÇTAIURIII ut SANAT la.ı.Hranuı UAKFI MUZIK FESTİVALİ 20 HAZİRAN - 1 6 TEMMUZ 1995 Telefonla rezervasyon sistemi ile Festival gişesi evinizde! 22 23 25 H 26 CumhurbaştanhJı Sentoni OHcestrm Prntdend»! Sytnphooy Occkem AıU/Sırml 1900 9j II; 12 13 14 15 16 Taıih Boyu Hofgdrü Toiersnce Thnmjth the A^es 1900 New York PtuUıarmoıu: Orchesın Mnar 19.00 N«w York Filarmont Orkotraı N«w Yock PhJJuuTDoruc Orcbenn I9M T«r*i Türk MOzttt Toptuluju Himnni Turkafa MUSK EoKmbk 2130 bkof Oda OHmtns Scottûh Ch*xobcı Oı'chewı* AmcrkaB Bafet Amcrtcm BaOec Theatrc Aostro-Huogarisn Mavdo Orchestra Foobrr/ Btm 19,00 II İTÜD. ihıihi 1900 D«foe Ya^nur Dai pjjono pnno PeKn HaHacı keman «nün TOrk MtalJ( TopMufu TuHush MUJIC Emcfflble 21 }0 Devtat Kterik TOric M M | f Korcna Swt Cbuiot Tyriush Mmic Aıhğ, Kml 21 30 10 Dciriet Kjonscrvatuvsn Oritcstruı IL Scste Cooservatoıre 19 00 rrü Mcnmian Korosu ITU Atanmı Turkish Muuc Enjembfc ÇaytHı 21 Î0 EHfOtıaJ pıyano pnoo Merre Ken«t vryola vıols Kevork Tarttyan bat bass 1900 Melin Molta ptyanopano Ylyaloıuel OörtHkıO Cx!laQama I9.nı> }u(i«n Erkoç pıyano pıano Bahar Biricik kemjn ımluı Cenfiz Saym bınton buîRnıe 1900 lUroBn 6lçtr »lyufcııael aifa 19.00 Böltnt Evdl (Ktt flutf Zafcr Erd^ b s basj Eda Bcst* Şaku) vtyoforeel c 7900 Saim Akfri OençMt Ortostnsı Saim Akçjl Youth Orchntra At(J 1900 Enkvm/Oiıtnhl. OfatnhV./NodMS htofOdaOrtestnuı Scotctsiı Chunbct Oofaestra Tokyo Y«yfc Çttfitr DArlMMI Talcfo Stnng Qamna I V Guds rfamy of rht Sultıns; Erfvntr 19 00 Ayangil Ortestn ye Karau Avaogif OrdKstm uxi CKocus Tll* Kinf'» Conort 1900 Th* KJnf*» Coraart QwnwnUn The Wrt*« CoBerton »» Ven«o Oda Orfcestras OrctvsRa da Camen dt Psdova e det V«oeço Padova w Vmcto Od» Orhcrtn» Avuatuıyâ Mj«*lhUn HaydnOrfc. A Ptıflharmonia Korocu I9O0 Avustury»-M»carfctan Haydn Ork. A PhHharmonta Koroaı 19.00 ÖNEMLİ NOT: Yalnız Rezervasyon süresi içinde yapılacak bilet alımlannda, farkiı etkınlikler- den toplam en az 30 adet veya tek etkinllkten en az 10 adec bilet için X 10 indirim yapdacaktır. I Toplam bilet adedi: SvaydanKa Ka(>rnıa AbdjctK» tixxn the Serzgtıo SaraydanKn Kaçırma Ab<hKcım fcDin the Sengino 21.3O SMARTEL'I NASİL KULLANACAKSINIZ Smartel Rezervasyon Sistemi bütün Festival süresince 24 saat hizmet verecektir. 1. Smartel ile rezervasyon ya- parken sadece telefonunuzun tuşlannı kullanacaksınız. Lutfen kagıdimzı ve kaleminizi hazır bu- lundunınuz ve rezervasyon so- nunda size bildırilecek olan RE- ZERVASYON KOD NUMA- RASI'nı not ediniz. Rezervas- yonla ayırttığınız biletlen alır- ken, makbuz karşılığı IOO.0OOTL servis ücreti talep edilecektir. 2. Gösterîlerın kod numaralan- nı içeren program çızelgesıni in- celeyip, hangi gösterilere gide- ceginize karar verdikten sonra (0212)293 51 30'u çevtrimz. 3. Bu sistemle ayırttığımz bilet- leri, rezervasyonunuzdan dört gün sonra Vakıf Merkezi'nden (Istiklal Caddesi, Luvr Apt. No:l46; Beyoglu) sahsen alabi- leceginiz gibi, Aktif Dagıtım ile adresinrze teslim edilmesini is- teyebilirsiniz. Sistem tercihinizi size soracaktır. 4. Sisteme gırdikten sonra önce telefon numaranızı tuşlamanız ıstenecektir. 5. Adınız ve soyadınızın sisteme söylenmesı istenecektır. 6. Biletlerinizin Aktif Dafıtım kanalıyla ulaştınlmasını istiyor- sanız, biletlerinizin teslim edil- mesini istediginiz adresin siste- me söylenmesi istenecektır. 7. Aktif Dagıtım ile biletlerin adrese tesliminde, bilet tutarı kurye tarafından NAKİT olarak tahsil edilecektir. 8. Daha sonra elınızdekı çızel- geden yararlanarak. gideceginiz gösteriye ve istediginizfiyatka- demesine ait olan kod numara- sını tuşlayınız. Örnek: Cumhur- baskanlığı Senfoni Orkestra- sı'nın konserine gidecekseniz ve 500.000 TL'lik bilet istiyorsann 101 l'i aısjayacaksınız. 9. Sistem size kaç adet bilet ıs- tediginizi soracak. Cevap olarak istediginiz adedi tuşlayıntz. Her- hangi bir gostennin herhangı bir fiyat kademesinden en fazla 10 adet bilet rezerve edebilirsiniz. 10. İstediginiz fiyat kademesin- de bilet kalmadığı taktirde sis- tem bu bilgiyi size verecek ve bir başka kademeden yer iste- yip istemediğınızi soracaktır. 11. Bir göstenye yaptığınız re- zervasyon bittiginde sistem size bajka bir gösteriye rezervasyon isteyip istemediginizi soracaktır. istıyorsanız sistemin belirttiği sayıyı tuşlayıp rezervasyon yap- maya devam edebilirsiniz. Is- temiyorsanız size verilecek REZERVASYON KOD NUMA- RASPnı lütfen not ediniz. ÖNEMLİ Rezervasyon Kod numarasını duymadan lütfen telefonu kapatmayınız. Aksi takdirde rezervasyonunuz geçerli ol- mayacaktır. Biletlerinizi teslim alırken size Rezervasyon Kod Numaranız sorulabilir. Rezervasyon 27 Mayıs 1995 tarihinde bajlayacaktır. Bu ilan lstanbul Festivalleri basın spon- sorlanndan Cumburiyet Gazetesi 'nin katkısıyla bir kültür hizmeti olarak ûcretsiz yayınlanmıştır. 1995 KURUMSAL SPONSORLAR EMLAK BANKASI MARMARA I S T A N B U L V RENAULT