Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 ŞUBAT 1995 CUMARTESİ BILGISAYAR DUNYASI Buyrunüç boyuthııızaya...SİNANVURAL Gerçekte var olma>an sahneler \aratmak içın veya sadece zevk ıçın bılgısayar grafik- lenyle uğraşıvor olabılırsınız Yıllar once evlenmıze gıren bılgısayarlarda yapılan ılk çalışmalar da (hadı boşvenn ders çalışma, muhasebe tutma masallannı) zaten oyun ve çızım ağırlıklıydı Commodore 64 ve Amıgalarla başla>an bu macera artık PC'lere sıçramış durumda Amıga'dakı Deluxe Paınt hemen herkesın kuilandığı bırprogramdı Ancak kımılenne sabıt göruntuler yetmıyordu ve bunlan ha- reketlendırmek ıstıyorlardı Tamam Deluxe Paınt buna da ızın venyordu Pekı uç bovut- lu bır uzay gemısı tasarlamak ıstersenız ne olacak9 Buyrun uç boyutlu uzaya Tabıı kı ısteklennızarttıkçaprogramınızın ve bılgısayar sıstemınızın de gelışmesı ge- rekıyor PC uvumlu bılgısa>annızda yaptı- ğınız anımasyonlan bır banda kaydetmek Ü- tersenız ne yaparsınız11 En çok başvurulan ve en kotu sonucu veren >ontem, ışıklan kapa- tıp ekrana bır vıdeo kamerası dayamaktır Bunun bıraz ıyısı grafık kartınızın çıkışını televızyon smyalıne çevıren bır bınm satın almaktır Ancak ış profesvonel kalıtede çalışma>a gelınce butçeler de artıyor Kullandığmız programın onjınal olması ahlakı ve profes- yonel ış anlayışı açısından onem kazanıyor Yaym kalıtesınde çıkış alabılmenız ıçın ge- reklı olan vıdeo kartı (dıkkat edın grafık kar- tı değıl) fiyatlan uç bın dolardan başlıyor Eğer anımasyonlannızı evde sadece sız ızleyeceksenızelmızdekı anımasyon progra- mı ve bılgısayar sıstemı sıze yetebılır Pekı sızın elınızdekı programın hıçbır zaman ya- pamayacağı şeyler nedır9 Kısacası sınema- da ızledığımız efektler nasıl gerçekleştınlı- yor9 Sinema hilesi fonlar Sınema ve televızyonda bılgısayann en yaygin olarak kullanıldığı alanlardan bın sa- bıt görunrülerdır Orneğın Flıntstones'dakı genel çekımlerde tum koyün bır dağ kena- nna ınşa edıldığını sanmayın benzer olarak StarVVars'dakı Darth Vader'ı karşılama sah- nesınde sadece bır grup fıguranın (on)ar da yakın gorunürler) kullanıldığını ve fondakı uzay gemısı hangannın gerçek olmadığinı bılıyor muydunuz 0 Kameranın bu rur genel planlaraldığı yer- lerde tum bırdekor varatmaktansa artık v o- netmenlerveyapımcılar Ml matte''boyamade- nen teknığe başvuruyorlar Matte (mat oku- nur) olarak bo>anan fonlann uzenne daha sonra çekılen gonıntuler bındınlerek plana gerçeklık katılıyor ve tabıı dekor malıyetı de çok düşuyor Orneğın ILM'de Yuseı Uesugı Mask adlı fılm uzennde çalışmaktaydı Kadın ovun- cunun balkona çıkfcğı 12 sanıyelık bır sah- nedekı fonu yaratmak ıçın kadın dişındakı hemen hemen her şeyı değıştırdı Aşağıya bır lıman, yenı bınalar ve arkada yukseltıl- mış bır otoban ekledı Bu sahnenın ekranda kaldığı sure boyunca sabıt bır resım gıbı go- runmemes,! ıçın de anımatorlenn "gag" ola- rak adlandırdığı kuçuk hareketlı parçalar ek- ledı Uçan kuşlar, kıyıya vuran dalgalar, lı- manda sallanan tekneler ve otobanda hare- keteden araçlar Tum bunlarvıne ILM"de ça- lışan bırprogramcının yazdığı bır anımasyon programıyla gerçekleştınldı ILM'den a>nldıktan sonra kendı kuçuk studyosunu kuran Bruce Waltm, Young In- dıana Jones adlı dızı fılmdekı sahneler ıçın bır yıl boyunca en az yuz matte çalışmasına vonetmenlık ettı Walters "Biıtun bu çalış- malar için harcanan para Spielberg'in Ho- ok'u çekerken bir sahne için harcadıgı para kadar bilc rutmadı" demektedır Kompoaüeme Özel efektlenn çekımden ayn gerçekleş- tınlmesı yuzunden bır fılmın yapımı sırasın- da aynı anda ekranda gorunmesı gereken farklı gorsel parçalar olmaktadır Bu parça- lar kamerayla yapılan çekımler ve bılgısa- \arlarla uretılen farklı efektler olabılır Bır- kaç ayn goruntunun ûst uste gereken sıray- la yerleştınlmesme ıse kompozıtleme denır Televızyonda tum haber programlannda gorduğumuz gıbı sunucunun arkasındakı ha- ber goruntulen bu tur bır kompozıtlemenın M ichael Jackson'ın Black Or Whıte klibi, Steven Spielberg'ün Jurassic Park'ı, Flintstones Ailesi, Star Wars'ta kullanılan teknikler, bilgisayann büyülü dünyasını gözler önüne seriyor. en basıt orneğıdır Şu anda televızyonda ız- ledıgımız hemen hemen tum pop müzık klıplennde de gorduğunuz efektlenn çoğu kompozıtlemenın urundur FarkJı sıstemlen olduğu ıçın bu ışleme "ke>"leme veya *Wu- ebax~ da denmektedır Kompozıtleme ışlemıne karmaşık bır or- nek de Jurassıc Park adlı fılmden venlebı- lır Fılmde dınozorlarla ınsanlar aynı sahne- lerde bağımsız olarak gorunmektedırler Dı- nozorlann bazılan mekanık olarak yapılmış maketlerdır ancak ınsanlann peşınden ko- şan dınozorlar tamamen bılgısayarla hazır- lanmıştır Tum bu gorsel bınmlenn kompo- zıtlenmesı sirasında bılgısayarla uretılen dı- nozorun onde kaçan bır ınsanın arkasında. ama orada duran bır aracın onunde veralma- sı gerekmektedır Bunun ıçın sırasıvla tum gorsel parçalar ayn avn çekılırveyabılgısa- varlayaratılır Daha sonra arkadan one doğ- ru tum göruntuler ust uste kompozıtlenır Fılmlerde kompozıtleme sırasında gorun- rulenn sadece ust uste gelmesı yetmeyebılır Patlamalar gıbı optık efektlenn goruntulen- nın ust uste gelmesı ıçın kompozıtleme Mra- sında alttakı katmanlann sadece ustunu ka- patmayan amaparlaklıklannı arttıranefekt- ler kullanılabılır Fılmlenn başında gorduğumuz kısajene- nklerden bın olan Columbıajenenğı yara- tılırken uç boyutlu bır modelın elınde tuttu- ğu me^aleden \avılan ışıklarve fondakı bu- lutlar kompozıtlenmıştır Bu sahne ıçın üç boyutlu modelın dışında 66 katman bulut ve 7 ayn katman ışık efektı kullanılmıştır lkı boyutlu goruntulerle ılgılı en onemlı efektlerden bır tanesi de goruntu ışlemedır Ekrandakı göruntuler kompozıtlenmeden once veva kompozıtlendıkten sonra yapıla- bılecek göruntu ışlemlen farklı efekden ıçe- rebılır Renklı sayfalanmız olsaydı bunlan orneklerle gostermeyı tercıh ederdık ama boyle bır şansımız olmadığı ıçın basıt or- neklerle vetınmek zorundayız Goruntüler- dekı renk oranlannı değıştırmek, gorüntuyu bulanıklaştırmak, ışık kavnağı yerleştırmek ve buna gore renklen ayarlamak hep gorun- tu ışleme teknıklendır Metamorfoz lngılızce kısaca *morph" olarak adlandı- nlan teknık en vaygın olarak Mkhael Jack- son'un Black Or VVhıte adlı v ıdeo klıbıv le ta- nındı ulkemızde Bundan once ıse Avnıpa ve Amenkada ozeilıkle reklamlarda ve sıne- ma fılmlennde yaygın olarak kullanılan bır goruntu ışleme teknığıydı Artık ulkemız- dekı rekJamlarda da bu teknığe sık sık rast- lıyoruz Morph teknığı, geometnlen farklı olan ıkı cısım arasında bır dönuşümu sağlamak ıçın konturlarla ve renklerle yapılan bır çalışma- yı gerektınr Eğergeometn uzennde hıçbır değışıklık vapılmazsa zaten enme ve> a geç- me olarak adlandınlan ve ıkı planı bağla- makta kullanılan sıradan bır vıdeo efektın- den farkı yoktur Ama morph'u farklı kılan da budur zaten Bır kadının suratından bır erkeğın suratı- na morph yapılırken hangı evTelerden geçı- lır0 ÖnceJıkJe her ıkı surat. daha sonra kom- pozıtlenmek uzere fondan dekupe edılır v a- nı etraflan temızlenerek ışlenmeye hazırbır halegetınlır Morph un başlangıç resmı uze- nnde değışmesı gereken tum hatlar belırle- nır Bır ınsan yuzunde değışım sırasında en çok dıkkat çekecek bolgeler olan ağız. goz- ler, kaşlar, burun, saç hartı ve kulaklar ozei- lıkle ışaretlenır Programın ozellığıne gore bu bölgelere noktaiar konarak veya etrafla- nna çızgıler çekılerek ışaretleme gerçekJeş- tınlır Başlangıç resmı uzennde temel çalışma yapıldıktan sonra aynı ışlem bıtış resmı uze- nnde de gerçekleştmlır lkı resmın tum hat- lan aynı olmayacağı ıçın resımlerde farklı olan bolgeler ı^ın özel ışlemler yapılır Or- neğın kadının kupelen, resım erkeğe donu- şurken kulak memesının ıçıne entegre edı- lır Değışımın hızı da farklı bölgelere gore değıştınlerek ıstenen bolgelenn daha önce ve> a daha sonra değışıme uğraması sağlana- bıhr Morph teknığı bır goruntuden bır başka- sına donüşumu sağlar Ama aynı cısmın de- forme edılmesı de aynı sıstemle mumkun- dur Buna ıse "«arp 1 " adı venlır Başlangıç resmı uzennde ıstenen bolgeler ışaretlene- rek, resmın son halınde hatlann nereye doğ- ru hareket edeceklen bıldınlır Boylece bır msanı guldurmek, gozlennı anormal derece- de açmak, boynunu uzatmak ve>a çenesını masaya kadar duşurmek mûmkun olabılır Üç boyutlu animasyon Bılgısayar anımasvonun en genış olanak- lar sunan sahası hıç kuşkusuz uç boyutlu anı- masyonlardır Bılgısayar >ardımıyla, cısım- ler koordınatları venlerek veya farkJı tek- nıkler kullanılarak modellenırİer Uç boyut- lu olarak modellenen bır cısme bundan sonra kamerayla ıstenen açıdan yak- laşılabılır ışıklandınlması yapılır ve yuzey ozellıklen belırlenebılır Uç boyutlu bır modelın tasarlanmasında gerçek bır obje (bır masa) ornek olarak alı- nabılır ve> a tamamen sıfırdan yenı bırcısım yaratılıp kullanılabılır Temel olarak kuçuk polıgonlardan (çokgenler) oluşan yuzeyler bırleşerek hacım kazanırlar Karmaşık mo- dellerde çokgenler yenne eğn yuzeyler de kullanılabılır Eğerelınızde gerçek bırcısım varsa, bu her yonden taranarak bılgısayara uç boyutlu olarak aktanlabılır Hareket yakalama Model oluştuktan sonra yuzey ozellıkle- nnın belırlenmesı gerekır Bunun ıçın en vaygin olarak kullanılan yontem "texture mapping"dır (doku kaplaması veya hanta- sı) Henuz dılımıze yerleşmemış bır takım tenmlenn abuk sabuk Turkçelen yenne In- gılızcelennı kullanmayı tercıh edıyorum, ku- sura bakmayın Bu hantalar aslında gerçek dün>adan bılgısayara aktanlmışresımlerdır Omeğın bır pı lakaya mermer goruntüsu ver- mek ıçın ûzenne yerleştınlen texture map bır mermenn kamerayla alınmış goruntusunden ıbarettır Gerçeklığı sağlamak ıçın venlen hantalar, cısmın sadece rengını değıl parlak- lığinı, yansıtma özellıklennı kabanklığını da etkıleyebılır Boylece ıstenılen malzeme- nın gerçeğe mumkun olduğunca uvgun bır orneğı bılgısavarda gerçekleştınlmış olur Bır fılm ıçın hazırlanan ve uç boyutlu ob- lelerden oluşan bır sahne ıçensınde ışıklan- dırmanın da daha sonra kompozıtleneceğı çekılmış goruntu>e uyması gerekmektedır Bunun ıçın de uç boyutlu sahnenın benzer bır bıçımde ışıklandınlması yapılır Canlı go- runtüyle bırleştınlmeyecek bıle olsa üç bo- yutlu bılgısayar anımasyonlannın en onem- lı aşamalanndan bın ışıktır Ozeilıkle jene- nklerde ve reklamlarda gereken etkıvı bıra- kacak şekılde ışıklandırma yapmak gerekır Işıklandırma gerçekçı veya dramatık olabı- lır Golgelenn ve ışımalann yerlen, renkle- n ve genel hareket ıçındekı uyumlan son de- rece onemlıdır Uç boyutlu objeler sabıt olarak hazırlan- dıktan sonra anımasyon ıçınde kamerayla beraber nasıl hareket edeceklen planlanır Bu hareket cısmın sabıt olarak yer değıştır- mesı veyadönmesı olabıleceğı gıbı. objenın kendı geometnsındedeğışıklıklerdesozko- nusu olabılır Bır kuşun kanat çırpması. ka- rakter kazandınlmış bır masanın kendı ba- şma yurumesı veya ruzgârda dallan sallanan bır ağaç gıbı Bu tür ışlemler ıçın de ozel mo- delleme teknıklen uygulanır ve uç boyutlu olarak tasarlanan cısmın çeşıtlı bolgelen bır- bınne bağlanarak doğal koşullara uygun ola- rak hareketlen venlır Bır ınsanın modellemesı yapılırken göv- deye bağlı kollar, kollara baglı eller ve par- maklar olarak hıyerarşık bır >apı kurulur Bu tur doğal hareketlen sağlamak ıçın do- ğal koşullan yansıtan bır takım anımasyon programlan bulunmaktadır Ancak gerçek- leşen son gelışmelerle anımasyonun hazır- lanması esnasında tum bu hareketlenn bıl- gısayar anımasyoncusu tarafından venlme- sındense hareketlenn aynen bır ınsandan alınması artık mumkun Hareket edecek olan gerçek cısmın (orneğın ınsanın) eklem yer- lenne veya hareket edecek olan noktalanna (dudaklargıbı) jerleştınlen kuçuk vencıler altı yone (ust alt sağ, sol on ve arka) yer- leştınlen kameralarla çekılerek uç boyutlu uzavda bunlann hareketlen koordınatlara donuşturulur ve bu bılgıler bılgısayarda ta- sarlanan uç bovutlu modele bırebır aktanla- bılır Bu teknığe motıon captunng (hareket yakalama) adı venlmektedır Pire eğitmcye benzer Son zamanlarda bılgısayar anımasyon ala- nında çok kullanılan bır efekt de parçacık anımasyonu Bunun ılk uygulaması 1982 yı- lında Lucas Fılm'de çalışan VVHIiam T.Re- eves tarafından gerçekleştınldı Şımdı "The Nightmare Before Chrisönas"ı yaratan Pı- xar'ın ekıbınde çalışan Reeves, StarTrek 11, The VVrath of Khan'dakı Genesıs surecı sı- rasında kullanılmak uzere gelıştırdığı parça- cık anımasyonu teknıgıyle ateşten bır duvar oluşturmuşru Bu teknık polıgonlardan veya eğn yûzey- lerden oluşmuş modellere dayanmaz Bu- nun yenne uzav geometnlen temsıl etmek ıçın doğal >asalara uygun olarak hareket eden parçacıklar kullanılır Bunlann en onemlı uç ozellığı basıt po- lıgonlardan oluşmamalan, formlannın de- ğışmesı ve zaman ıçınde hareketlı olmalan ve bır takım formullere da>andınlabılmele- ndır Parçacık anımasyonu çok guzel efekt- ler yaratabılmesıne rağmen kontrollen kımı zaman çok zor olmaktadır Profesyonellenn bıle zor kontrol edebıldığı parçacıklar ıçın santa Barbara Studyolan'ndan Ron More- land şoyle demektedır "Bu iş pire eğitmeye benziyor Parçacıklanserbestbırakıp,istedi- ğıniz vere gıtmelerinı umujorsunuz." Bu tur parçacık efektlenyle uç boyutlu modeller kendılennı oîuşturan polıgonlara a>nlabılır, kuçuk kureler halınde yere dokulebılır, bır kaynaktan alev veya duman fışkırtılabılır, yağinur ve kar yağdınlabılır. bırbalık surusu hareket ettınlebılır gazozun ıçınde kabarcıklaroluşturulabılırveya havaı fışeklerle yazılar yazıiabılır PARANIZ KAÇIYOR! Çünkü gerçek vade farkı hesapları yapılamıyor... Şimdi her türlü faiz, bileşik faiz ve vade farkı hesapları ile stok maliyeti, para maliyeti hesapları bir tuşun ucunda. PARAFESOR Para kazandıran bilgisayar programı. PARAFESOR (PARA H£SAP PROGRAMI) • Dovız hesapları • Çapraz kur ve panteler • Vade hesaplan • Enflasyon hesaplan • Borç / alacak analızı • Odemeler ortalaması • Faiz ne? • En uygun satış teklıfi ' Banka faızlen • En uygun vadelı alım / satım • Repo ve bono getınsı • Bireysel banka kredılen • Çok yonlu hesap makınesı KİŞİSELSET 1.950.000 TL TİCARİ SET 4 . 9 5 0 . 0 0 0 TL EKONOMİST PAKET 5.950.000 TL TİCARİ SET + KİŞİSEL SET Fıyatlara KDV dahil degildir Kredi kartlı alışverişler için (0212)281 20 81 Bu programı kullanmak için bir PC MS VVındovvs, mouse ve 4 MB RAM yeterlıdır PRESBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ Buyukdere cad Yenıçen Sok No 2/3 4 Levent 80650 Istanbul Tel (0212) 281 2081 (PBX) Faks (0212)27901 22 Parafesörle tanışabileceğiniz yerler: • Centrum - Akmerkez • Epsilon - 3/V1 Migroslar • Spectrum - İkitelli • Spectrum - Gayrertepe • Spectrum - Penclik • Time Computer Super Store - Mecidiyeköy • Connect • Kızılroprak • Herti - Kozyatağı akşam destek lıattı Mıkro kullanıcılanna mujde Başınız sıkıştığında mesaı saatlerde dışında Mıkro Yazılımevı'nın "akşam destek hattı'nı arayabılırsınız Kullancılar, 05322114682 no'lu telefonu pazar gunlen hanç. hafta ıçı 18 00- 23 00, cumartesı günlen 14 00- 18 00 saatlen arasında arayarak destek alabılırler Mutlak müşten memnunıyetını ılke edındıklennı belırten Mıkro Yazılımevı yetkılılen, 'akşam destek hattf sayısının artacagını söyluyorlar Mıkro Yazılımevı, ılkı 28 2 1985'deolmak üzere, 'Tek Duzen Hesap Planı Lygulamalan ve Donem Sonu Işlemlen* kopusunda bır semınerdüzenlıyor ıstanbul Ünıversıtesı Ana Bılım Dalı Öğretım Gorevlısı Doç Dr Recep Pakdemır tararından venlecek semınere, malı müşavırler, şırketlenn muhasebe mudurlen ve bayıler katılacak TEKNOgraf sözlük Hızla gelışen teknolojı karşısında gende kalmamak ıçın dıl eğıtımı onem kazanıyor Iş yaşamının en büyuk problemını TEKNOgraf Sözlük For Windows 1.5 ıle cözebılırsınız Bu programla lngılızce yazılmış bır text dosyası, saatlerce sozluk sayfalan kanştınlmadan rahatlıkla çözulebılır Wındows altında çalışan sozluk 40 000 kelıme ıçermektedır Sözluğun dığer ozellıklen şoyle Kelımelenn cumledekı gelış sırasına göre tek tek Turkçe karşılıklan bulunabılır Metın olmasa da oğrenmek ıstenen kelımenın baş harflen vazılarak karşılığı bulunabılır Kelıme haznenızı gelıştıren bu programla sozluk ıçensınde yapılan kısalrmalann açıklamalan aynı anda gorulebılır U M A X VİSTA-V8J Tarayıcıda Gelecek Kuşak 800x1600 dpı tarama kalıtesı Tek geçşte 16 8 mılyon renk Mac ve PC uyumlu HP 560C URUN İPEŞİNAT UMAX V-8 HP560C ^5ÜO]ÛC 7D5Ö0O0 TAKSÜ İTOPIAM 3X!5^OÛO X 7650 000 ÖÖ0Ü30O 2?fflOOC Desk VVriter 560C Yuksek kalıtelı renkli yazıcı Hız3s./dk (s^ahbeyaz) 1s4-7dk (renkh) (özûnuriıA 600x300 dpı (Ret) 300x300 dpı (Color Smart)256 gn ton FIYATLARA KDV DAHİLDIR DIĞER URUNLER VE TAKSIT SEÇENEKLERİ İÇİN LUTFEN ARAYINIZ. HKNIK MAUtME SANATİ T1CAUT UD. KOH» Cd. Korodm Sk 39/3 T.l (Oîl») 347 00 94 (Pb«|