Katalog

30 ARALIK 1995 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI İTO:1996r zor bip yıl olacak • ANKARA (ANKA)- tstanbul Ticaret Odası Yönetim K.urulu Başkanı Mehmet Yıldinm. 1996 yılının ekonomik durumunu belirleyecek başlıca etkenin iç borçlar olacağını belirterek "1996, zor bir yıl olacaktır" dedi. İTO Başkanı Yıldınm, yeni hiikümetin 1.5 katrilyonluk iç borç yükünün faiz ve anaparalannı ödemek ve Güneydoğu sorunuyla ilgili harcamalan sürdürmek durumunda olacağını. işsizliği önlemek için yatınm yapmak gerekecegini. bunlar için ek kaynaklara ihtiyaç duyulacağını, bu şartlar altında aynı zamanda enflasyonun düşürülmesi ve dış ticaret dengesinin korunması için uğraş verileceğini belirtti. Şeker ithali dünya fiyatlarını arttirdı • LONDRA (AA) - Türkiye'nın, gelecek yıl ilk planda 50 bin ton şeker ithal edecek olması. dünya şeker fiyatlannm yükselmesine yol açtı. Lluslararası üriin fiyatlannın belirlendiği merkezlerden biri olarak kabul edilen Londra Emtia Borsası'nda. şekerin mart ayı teslim fıyatı. ton başına 2.50 dolar artarak 352 dolara yükseldi. Bu yıla kadar dünyanın önemli şeker ihracatçısı ülkelerinden biri olan Türkiye"nin, 1996 yılı içinde iki parti halinde yakla^ık 600 bin ton şeker ithal etmeyi planladığı belirtiliyor Şok önlemler ekonomiyi kurtarmaz • İZMlR(AA)-Ege Genç İşadamlan Derneği (EGİAD) Başkanı Alpan Veryeri. ekonomideki gerçek düzelmenin. ancak güçlü ve istikrarlı bir hükümete sahip olmakla başlayacağını söyledi. Veryeri, 1995 yılırtı değerlendirirken. Türk ekonomisinin 1995 sonbahannı hükümet krizi, erken seçim ve dış politik, ekonomik gelişmelerle karşıladığını vurguladı. GB, sendikaları çağdaşlaştınacak • BLRSA(AA)-Bursa Tekstil lşverenleri Sendikası Başkanı Ibrahim Yaşar. gümriik birliğinin. sendikalann çağdaş işlevlerine başlamalan için bir vesile olacağını söyledi. Yaşar. düzenledigi basın toplantısında, genel seçimlerin değerlendirmesini yaparken, iktidara gelecek partı veya partilerin, ülkenin acil çözüm bekleyen sorunlanna çözüm üretmek zorunda olduklannı belirtti. İzmit licaret Odası'ndan MÜSİAD'a tepki • KOCAELt (AA) - İzmit Ticaret Odası'nın (ITO) Ocak ayında yapılacak Yönetim ICurulu seçimlen öncesinde. başkanlığa aday oldugunu açıklayan MÜSfAD Kocaeli Şube Başkanı M Sait Yavuz ile yeniden aday olan Oda Başkanı Yüksel Başer, farklı eörüşler dile getirdiler. Başer, MÜSlAD Kocaeli Şube Başkanı M. Saıt Yavuz'un aday oluşunu, "MÜSİAD'ın Türkiye çapında başlattığı bir hareketin uzantısı" olarak degerlendirdi. MLSİAD Kocaeli Şube Başkanı M. Sait Yavuz da, kendilerinin politik amaçlı olduğunu söyleyenlerin, politik isrismaryaptıgını belirtti. 11 ayda 50 bin şirket kuruldu • ANKARA (ANKA) - Yılın on bir ayında toplam sermayelen 66.6 trilyon liraya ulaşan 51 bin 633 şirket. iş hayatına atıldı. DlE verilenne göre, ocak- kasım döneminde kurulan şirketlerin önemli bir bölümü toptan ve perakende ticaret. motorlu araçlar. kişisel eşyalarveev eşyalannın onanrru alanında bulunuyor. Sektörde faaliyet göstermek için yılın ilk on bir ayında toplam sermayeleri 18.4 trilyon lira olan 16 bin 518 şirket kuruldu. Bunu 13 bin 635 şirketle imalat. 9 bin 635 şirketle inşaat sektörü izledi. Çiller hükümeti seçim sonrası yaşanan kargaşada aldığı tüm önlemleri terketti Enflasyonla mücadeleden vazgeçfldî • Faizler yeniden tırmanışa geçti, gecelik faizler yüzde 200'lere ulaştı. • Merkez Bankası. Hazine'yi finanse etme fonksiyonunu arttirdı, bizzat ihalelere girerek bono aldı. • Bankalar yoluyla Türkiye'ye gelen ve TL'ye dönüşerek para bolluğuna yol açan dış kredılen engellemek için konulan yüzde 6"lık Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu. yüzde 4"eçekildi. Hazine'nin sıkışması nedeniyle kaynak yaratmak için fonun sıfirlanması bekleniyor. • GeciktirilenKJT' zamlan yüzde 20 ile yüzde 30 arasındaki oranlarda hem tüm üriin ve hizmetlerde uygulamaya sokuldu. Bunun çarpan etkisiyle tüm mal ve hizmet fıyatlanna yansıması kaçınılmaz gözüküyor. • tç piyasada fiyatlann terbi>r e edilmesi amacıyla uygulanan ithalatı destekleyen politikalar. 1 Ocak'tan itıbaren gümrük birliği nedeniyle gümrüklerin sıfırlanacak olmasının yarattıgı ithalat patlaması tehtidi nedeniyle terkedildi. Vergı önlemleri ile ithalat kontrol altında tutulmaya çalışılırken, genel fiyat seviyesi yükseltilmiş olacak. Tekel zammı Uzun Maltepe, Samsun Kısa Maltepe, Samsun Tekel 2000 Sade Bafra Barday, Rothmans 35 c R e n t Rakı Yera Harman Best Biçnci 68 mm. 7ÜteL Yeni Ralo EskıFiyai (TL) 20.000 17.500 40.000 6.000 70.000 95.000 22.500 35.000 4.000 175.000 Yeni Fiyat (TL) 22.500 19.500 4&000 7.000 80.000 110.000 25X00 40.000 4.600 205.000 Posta zammı 70 cr. AJikara Viskisi 250.000- / . 293.000 zamlı telefon ücretleri Kûçükjeton Orta jeton Büyük jeton 30'luk kart 60'hk kart 100'lükkart Eski Fiyat (TL) 2,000 8.000 24.000 48.000 96.000 160.000 1 kontüriük konuşma 1.600 Yeni Fiyat TL 2.500 12.500 37.500 70.000 130.000 210.000 2.000 Çay zamları = = ö l a Fiyat Yeni Fiyat TL Kamelya(500gr.) RizeTurist(500gr.) ÇayÇiçeği^OOgr.) Flliz Lüks (500 gr.) Rize Çayı (500 gr.) 80.000 98.000 105.000 113.000 98.000 88.000 108.000 116.000 125.000 108.000 Tomurcuk(125gr.) 30.000 33.000 Mektup (20 gr.'a kadar) Yurtiçi (TL) 10.000 Basılmış kağrt (20 gr.'a kadar)6.000 Tebrik Kofi (3 gr.'a kadar) Taahhüi ek ücreti 6.000 60.000 40.000 Posta abone kutusu ücreti 40.000 Telgraf ücreti Posta kartı 20.000 10.000 Indirilmiş ücretii basılmış kâgrt4.Q00 Küçük paket Havale (1 milyon TL'ye kadar) Konutta teslim ücreti 20.000 75.000 30.000 Yurtdışı TL 40.000 25.000 25.000 • 80.000 - - 40.000 13.000 55.000 250.000 - APS (50 gr.'a kadar) 100.000 Akaryakıt zammı (yüzde 20-25) istanbul Ankara Izmir Ürünler Yeni Yeni Yeni S. Benzin N. Benzin Kurşunsuz B. Gazyağı Kal. Yakrtı Motorin 39.080 36.240 38.490 28.940 14.660 25.780 38.740 35.900 38.140 29.130 15.160 25.680 38.920 36.070 38.320 28.760 14.480 25.590 Fuel-oil TÜPGAZ 10.530 10T130 ANKARA Piknik(2k$ Mutfak(12kg) Sanayi (45 kg) İSTANBUL Piknik (2kg) Mutfak (12 kg) Sanayi (45 kg) 55.000 300.000 1.140.000 57.000 305.000 1.125.000 10.370 Yeni 67.000 360.000 1.380.000 68.000 365.000 1.350.000 HACERGEMİCİ Hükümetin. özellikle 1MF uyan- lan ve bu doğrultuda 6-7 Eylül ka- rarlan ile uygulamaya soktuğu sıkı parapolitikası yönündeki enflasyon- la mücadeleönlemleri terkedildi. 24 aralık seçimlerinin ardından siyası belirsizliğin yol açtığı kargaşa orta- mında art arda yapılan KİT zamlan. gümrük birliği ile patlaması bekle- nen ithalata karşı uygulamaya konu- lan vergi arttıncı önlemler. dış kre- di girişini engellemek amacıyla dev - reye sokulan sıkı para politikasmdan geri dönülmesi ve Merkez Bankası kayhaklanna yüklenilmesi, enflas- yonu düşürme çabalannın bir başka bahara ertelendigini ortaya koydu. Uzmanlar şimdiden ocak ayında toptan eşya fiyatlannın yüzde 10 oranında artacagına dikkat çeker- ken. "Bu ortamda kimscnin enflas- yonun ne olacağın düs,ünmüyor. Borç krizi ve para poütikalan şimdiden gfindemin ilk sırasına verieşti" dı- yorlar. Dövız vefaizın "betirsizyol- culuğunun" önlenmesinin enflas- yonla mücadelenin önüne geçtigi ifade edilirken Hazıne"nin yüzde 150'ye varan yıllık net faizlere rağ- men borçlanamaması büyük bir so- run olarak kapıda beklıyor. Asıl so- runun enflasyon değil borç bulmak olduğunun bir başka göstergesi de sıkı para politikasmdan çark edilme- si. 6-7 eylül kararlan ile sıkı para po- litikasına geçtigini duyuran ve dışa- ndan gelen döviz borçlananmasının önünü kesmek amacı ile bankalann dış kredileri üzerine yüzde 6 oranın- da Kaynak Kullanım Destekele Fo- nu(KKDF) koyan Merkez Bankası geçtiğimız günlerde bu rakamı yüz- de 4'lere çekti. Ancak gerçek an- lamda bir dış kaynağın gelmesi için bu rakamın yakın zamanda sıfirlan- ması beklenivor. Çiller, zam yağdırdı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Hükümet, ÖYP Genel Başkanı ve Başbakan Tansu Çiller'ın seçimleT öncesinde dondurduğu KtT zamlannı yüksek oranlarla peşpeşe devreye sokmayı sürdürüyor. Akaryakıt. Tekel ürünleri. posta hizmetleri ve şeker fiyatlannın ardından dün de telefon ücretleri yüzde 25. rüpgaz fiyatlan yüzde 20, çay fiyatlan da yüzde 10 oranlannda arttırıldı. Yeni tarifeye göre. telefon konuşmalarında bir kontörün ücreti 1600 liradan 2 bin liraya. küçük jetonun fiyatı da 2 bin liradan 2 bin 500 liraya yükseldi. Salı gününden itibaren, hemen hemen bürün KlT ürünlerinin fiyatlanna zam yapıldı. Akaryakıt fiyatları yüzde 25. posta ücretleri yüzde 100, şeker fiyatlan yüzde 12. Tekel mamullerinin fiyatlan yüzde 15. demir-çelik üriin fiyatlan yüzde 14'e varan oranlarda arttırıldı. Telefon ücretleri dünden itibaren geçerli olmak üzere yüzde 25 oranında arttırıldı. 1600 lira olan kontör ücreti 2 bin liraya çıkarılırken. I milyon 600 bin lira olan abonman ücreti 2 milyon liraya yükseltıldi. Tüpgaz fiyatlan yüzde 20"ye varan oranlarda artınldı. Çay Işletmeleri Genel Müdürlüğü de dün çay fiyatlanna yüzde 10 oranında arttınldı. Yayımlanan yeni gümrük yönetmeliği 1 ocakta yürürlüğe girecek Güıtırülderde I>asitleştiiTİıııiş sistem ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- - Güm- rük birliği ve Avrupa Birliği (AB) mevzuatı- na uyum çerçevesinde, Gümrük Yasası'na dayanılarak değiştirilen gümrük yönetmeli- ğine göre, gumrüklerde basitleştirilmiş sis- tem uygulaması başlatılacak. Gümrük Müsteşarlığı'nın, Resmi Gaze- te'nin dünkü sayısında yayımlanan yeni yö- netmelik. 1 Ocak 1996"da yürürlüğe girecek. Buna göre. 1 ocaktan itibaren "tek tip güm- rûkbe>annamesi"negeçilecek. Tektip güm- rük beyannamesine geçilmesiy le birlikte bu- güne kadar, gümrük çıkış beyannamesi. gümrük giriş beyannamesi. gümrük antrepo beyannamesi. gümrük aktarma ve transit be- yannamesi kaldınlacak ve tek tip bir beyan- name ile tüm bu işlemler yapılacak. Yönetmeliğe göre, gumrüklerde "basit- leştirilmiş işlem" adı altında yeni biryöntem İthalat kararnamesi onavlandı AN'KARA(Cumhuriyet Bürosu)- Avru- pa Birliği ile 1 Ocak 19%'da başlayacak olan gümrük bırliğinin gerçekleşebilmesi için büyük önem taşılan ithalat rejiminin BakanlarKurulu'nun imzasmdan çıktığı öğ- renıldi. İthalat rejimı'in Cumhurbaşkanı Sü- leyman DemireJ tarafmdan bugün onaylana- rak. yannki Resmi Gazete'de yayımlanma- sı bekleniyor. İthalat rejimi, fon ve vergi- lerde büyük degişiklikler yapıyor. Buna gö- re, 1 ocaktan itibaren, ithalatçı belgeleri kal- dınlacak, tek idari beyanname ile ithalat ve ihracat yapılabılecek. Gümrükler Genel Müdürlüğü'nde yeni rejimin uygulanma- sında doğacak sorunlann giderilmesi için bir de "koordinasvon komitesr kuruldu. uygulanacak. Gümrük Yasası'mn 54. mad- desındeki. beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılan eklenmemesine ve bu belgelerdeki bilgilerin beyannameye yazıl- mamasına izin verilebilecek. Beyanname ye- rine, eşyanın ilgili gümrük rejimine tabi tu- tulması talebiyle birlikte fatura verilebile- cek. Fikri ve sınai mülkiyet haklannın korun- masını da düzenleyen yönetmeliğe göre. fik- ri ve sınai mülkiyet haklan konusu bir eşya- nın gümrüğe gelmesi ve hak sahibinin güm- rüğe başvurması halinde 10 gün süreyle iş- lemler durdurulacak. Bu süre içinde. hak sa- hibi yetkili mahkemeye baş\urup. bir imha karan. el koyma karan alırsa. bu uygulana- cak. Aksi takdirde beyan sahibinin yani eş- yayı getirenin istedigi doğrultuda işlem ya- pılacak. Yeni düzenleme ile gumrüklerde "Türkçe manifesto" ibrazı zorunlulugu or- tadan kaldınlıyor. Yönetmelikle. eşyanın bileşiğine ilişkin tercihli, tercihsiz menşei kurallan ve uygu- lama esaslan da belirlendi. Gümrük idaresi- ne bağlayıcı tarife belgesi verilmesi zorunla hale getirildi. Mükellefin talebi ve yeterli bilgileri vermesi halinde. bağlayıcı tarife bil- gisi verilecek. Yönetmelikle, aynca antrepo rejimine ilişkin yenilikler getirildi. Bölüm- lere aynlmış antrepo kullanımına olanak ta- nındı. Antrepo işleticilerinin yanısıra kulla- nıcılan da gümrüğe karşı sorumlu olacak. Özel beyan hallerinde "tasarruf yoluyla beyan" adı altında bir uygulama getirildi. Ye- ni düzenleme ile bunlara ek olarak "tasarruf yoluyla beyan" uygulamasına geçilecek. Ucuz otomobil hayali Skoda'nın yüzde 70'i Volksvvagen'ın S koda hisselerinin yuzde 70'i Volksvvagen'a geçti. VW firması Skoda'ya bu hisseler için ek olarak 390 milyon DM daha ödeyecek. Böylece Skoda hisselerinin yüzde 70'i için VW toplam 1.4 milyar DM ödemiş olacak. Skoda, VVV'den aldığı teknik ve mali yardımla modellerini geliştirdi ve 1996'da da yeni bir fabrikada yeni bir modelin üretimine başlayacak. • Renault'dan kavramsal model: Next R enault "Next" adını verdiği yeni bir kavramsal otomobil üretti. İki farklı türde motora sahip olduğu için "melez" olarak adlandırılan bu tip otomobillere bazı yenilikler getiren Next'te önde 750 cc hacminde termik bir motor ve aynca arka tekerleklere bağlı her biri 7 KW (9.5 beygir) gücünde iki elektrik motoruna sahip. Özel motor yöneticisi değışen koşullara göre bu motorlann hangisinin kullanılacağını belirliyor. Yakıt tüketiminin ve zararlı gazlann azaltılmasını sağlayın Next, MVEG normlanna göre 100 km'de 3.4 litre yakıt tüketiyor. • G ümrük biriiğine girerken herkesin GB'den beklentileri farklı. Halk içinde genel olarak otomobilin ucuzlayacağı beklentisi var(dı). Son zamanlarda pek böyle bir şey olmayacağı, bunun beklenmemesi gerektiği birçok yerde belirtildi. fnsanlarda yine de bu beklentı var. Aslında pek çok insan umutlarını GB'ye bağlamıştı. GB'den sonra otomobil çok ucuzlayacak ve herkes altına güzel bir araba çekecekti. Ama işin aslı başka türiü. Birincisi Türkiye'de insanların daha ucuza daha iyi otomobil almasının önündeki birinci engel gümrük duvarlan değil, yüksek vergiler. 1 ocaktan sonra bunu herkes daha iyi anlayacak. Avrupa'da yüzde 25 civanndaki otomobilden alınan vergiler Türkiye'de yüzde 50 civannda. Yani, Türkiye'de otomobilin çıplak fiyatının üzerine yüzde 50 vergi ekleniyor. Devletin tuttuğunu öpmeyi öngören vergi politikası nedeniyle vergiler yüksek tutulmak zorunda. ikincisi, var, ama onlar da şu anda istenilen rekabeti sunmaktan uzak. Sayın Toktamış Ateş yerli malı kullanmayı savunuyor ve bunun ülkenin ekonomik bağımsızlığı bakımından önemli olduğunu belirtiyor. Bu düşüncesine katılıyorum. ama Türkiye'de ne yazık ki yüzde yüz bağımsız ve yüzde yüz yerli bir otomobil kuruluşu yok. Hepsi yabancı ortaklanna sıkı sıkıya bağlı ve Türkiye ve Avrupa da otomobil fiyatları * A!faRomeo1451.6 AudiA41.5 BMVV316İ FiatTempra1.6(SX-A) ForrJEscort1.616V Honda Civic 1.6i 5 kapı MercedesC180 Mercedes E 200 Opei Vectra 2.0 Peugeot3061.8 Renault Cüo 1.4i Ftenault19(Europa)1.4i Türkiye halya 1.227 '•• 1.050 2.213 2.575 952 1.037 1.500 3.380 1.470 1.604 1.107 1.031 1.089 1.961 3.812 2.603 1370 1.336 1.538 830 1.152 1.126 850 955 Fransa 1.118 1.464 1.878 1.122 1.046 1.464 1.951 2.410 - 1.354 1.121 1.244 Türkiye'de otomobilde yeterince rekabet olmaması. iki büyük şirket, Tofaş ve Renault piyasanın aşağı yukarı yüzde 80'ini ellerinde tutuyor. Özellikle ürettikleri ucuz modellerin rakibi yok. GB'den sonra bu modellerin ortadan kalkacağını sananlar yanılacak, çünkü Avrupa'da bu kadar ucuz otomobil yok. Bunlara rakip olabilecek sadece Lada ve Skoda 27.12.1995 tarihli fiyatlar ve döviz kuru. onların çizdikleri sınırlar içinde hareket edebiliyor. Kârlannın bir bölümü yine dışan gidiyor. Bu "yerli" şirketlerin halkın iyiliğini düşündüğünü söylemek de zor. Bir şirket yönetıcisinin halkın bu otomobilleri almak zorunda olduğu ve bu nedenle zam yaptıklannı söylemesinin üzerinden fazla bir zaman geçmedi. Üretim de, halk nasıl olsa almak zorunda diye düşünülerek yapıldığı için sonuçta hepimizin bindiği otomobiller ortaya çıkıyor. Her şeye rağmen "yerli" kabul edilen üreticiler son yıllarda sayı olarak arttı ve sunduklan hizmetler genişledi (ama özellikle eski yerlilerin üretim kalitesi değişmedi). Birkaç yıl önce düşünemeyeceğimiz gelişmeler oldu. Bunlar dq aslında dolaylı olarak bir rekabet yaşamaları sayesinde oluştu. Doğrudan bir rekabet olsa otomobil alıcılan ve kullanıcıları için çok daha iyi koşullar oluşabilir. Türkiye'de insanlann Avrupa'daki kadar kolay araba sahibi olmasının önündeki bir başka engel de kişi başına gelirin düşük olması. Avrupa'da bir aile bir yıllık kazancıyla biraz kendini sıksa bir Mercedes ya da BMVV alabiliyor. Türkiye'de ise bir ailenin en ucuzundan bir yerli almak için (ki fiyatı Mercedes'in aşağı yukarı dörtte biri) en az iki yıl çalışması gerekiyor. Bu durumda gümrük duvariannın kaldınlması fazla bir değişiklik yaratmaz.Son olarak, ekteki tabloda yer alan fiyatlar GB'den önce italya ve Fransa'da fiyatlann nispeten daha ucuz olduğunu gösteriyor. Ama tabloya bakıp da fazla seyinmemek gerekir, çünkü gümrüklerin yerine bütün ptomobillerde geçerli olmak üzere ÖTV geliyor ve kurlarda yaşanması olası artışlar da bu farkı aza indirecek. • KISA KISA... KISA KISA... KISA KISA... KISA KISA... KISA KISA... KISA • Citroen'in yeni mini otomobilinin adı Saxo olacak. Yeni model 1996 başında Avrupa'da piyasaya sunulacak. • Mercedes, yeni minivanı Viano'yu (V sınıfı) Eylül 96'dan itibaren satışa sunacak. • California eyalet yönetimi sıfır zararlı atık çıkaran araçlarla ilgili gelecekte yürürlüğe girecek çok sıkı kurallan yeniden ele alıyor. Otomobil üreticileri bu haliyle kuralların uygulanabilir olmadığını belirtiyordu. • 1995'in ilk 11 ayında otomotiv üretimi geçen yıla göre yüzde 20 artarak 287.612'ye ulaştı. Otomobil üretimi ise geçen yıla göre yüzde 9 arttı. İŞÇMNEVRENİNDEN ŞUKRAN SONER Bizim de 'Çağm'mız Var TÜSlAD'ın, medyanın, siyasilere "çağn"\ann- dan özendik. Biz de kendilerine "ça^r;"da bulun- maya karar verdik. Onlar çağnlannı çağdaş liberalizm adına yaptı- lar. Türkiye'nin gelişmesinin önüne engeller çekil- mesine izin verilmemesini istediler. Sakın kaygılanmasınlar, biz haddimizi öğrendik. Kendilerine sosyalizm, çağdaş ölçüleri ile sosyal devlet, sosyal paylaşım ilkeleri adına çağnda bu- lunacak kadar densiz(!) değiliz. Çağdaş demok- rasi, liberalizmin değil, asgari değer ve ölçülerinin gereklerinin yerine getirilmesine razıyız. Evet işverenlerimizin, medyamızın patron ve ül- keyi yönetme. yönlendinme savındaki yazar, dü- şünürlerimizin, asgari ölçüleri ile liberal demokra- sinin ilke ve değerlerinin gereklerini yerine getir- melerini bekliyoruz. Oluşturulacak koalisyon ittifaklarından, Kürt so- rununa kadar ülke sorunlarının tümü, çözümleri üzerinde söz söyleyecek, karar verecek kadar güç ve bilgi sahibi işverenlerimiz, medya patronlanmız, yazar ve düşünürlerimiz, başkalanna batırdıkları çuvaldızla değil, kendilerine iğneyle şöyle bir do- kundursunlar. 1996'da kimi ayıplannın kapatılması yolunda, küçük küçük de olsa kimi adımlar atsınlar.. 1996'da gazeteler promosyonla, bilmem ne ya- bancı marka tabak-çanakla satma, tiraj alma ayı- bından kurtulsunlar. Onların gazetecilik, ilke ve değerlerinde yanşacaklan bir düzende, Türkiye'de ne çok şey değişebilir? Demokrasinin yerleşme- si, siyasetin rayına oturması, yaşamın her alanın- da çarklann işletilmesinde ne kadar önemli katkı yapabilir? Koca koca işletmeler, holdingler uluslararası pa- zara, ortaklığa açılan markalar standart ve kâlite- den başlayarak, üretimin her alanına ilişkin yasal gerekleri yerine getirseler.. 1996'den başlayarak işletmelerimizin kayrt dışı ekonomi üretimden vazgeçmeye başladıkları dü- şünü görelim. Işçisini kaçak çalıştıramayan, ver- gisini ödeyen sermayeye geçiş yolunda atılacak adımlar ülkeyi birden nasıl farklı birdüzene sıçra- tacak? Hele de çalışmadan, üretmeden, vergisini öde- meden faizden, ranttan, vurgundan, haksız ka- zançtan zengin olmadan vazgeçilen bir düzene geçişte neler neler olmaz? 5 milyona yakını kayıt dışında, vergisi, sigortası ödenmeksizin çalıştırılanlar kayıtlı ekonomiye ge- çiriliyor. 4 milyona yakın sigortalı. ancak 250 bini- nin sendikalı oimasına izin verilmiş, çoğunluğu as- gari ücrete mahkûm edilmiş olanlara sendikalaş- ma, toplu pazarlık haklan tanınryor. Üretimi düşürerek, işçilerine ücretii ücretsiz izin vererek, işleri taşeronlara aktararak, üretim dışın- da tuttuklan paralarla repodan, faizden vergisiz, üretim dışı kâr yapmayı yeğleyen işletmelerimiz yeniden zoru göze alıyor, emek karşılığı helal ka- zanç yoluna geçiyor. işletmeler yeni işçi alıyor, ye- ni iş alanlan açılıyor, haksız işten çıkanmalar duru- yor. TGS Genel Başkanı Zlya Sonay, iş kolundateş- mil karannın uygulanması üzerine gazete patron- larına, gazete çalışanlarına yönelik bir çağn yap- tı. Gazetecilik iş kolunda da bütün çalışanlar için geçerli olduğu üzere "emeğinin onurunun sendi- kalı olmak" olduğunu anımsattı. TGS'nin Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ve iş ko- lunun çoğunluğunda, 16 gazete ve ajansta geçer- li, toplusözleşmenin gereklerinin yerine getirilme- sini istedi. Yüz milyonlarla ücret alabilen, kayıt dışı özel zarflarla görülen arkadaşlarımız, teşmil karan ile sendikanın kapılarından giremedigi gazete ve ajahslarda uygulanması yasal yükümlülük olan sözleşmenin getirdiği sınırlı ücret artışlanna dudak bükebilirler. Kendileri ile aynı gazetelerde çalışan binlerce arkadaşlannın çok düşük ücretler, çok haksız, ağır koşullarda çalıştınldıklannı görmezlik- ten gelebilirler. Kendi emeğinin, yanında çalışan arkadaşının emeğinin onurunu savunmadan, Tür- kiye'yi yönetmeye kalkışmak gibi büyük bir ayıp- la yaşamayı seçebilirter. 1996'da, ülkenin düzenine örnek olan, başta sendikasızçalıştırma, her tür şirket hilesi, taşeron- laştırmanın uygulandığı medyada, çağdaş, de- mokrasinin ilkelerinden vazgeçtik, asgari liberal demokrasi ölçülerinin geçerli olacağına inanmak istiyoruz. Gazete patronlarını yasanın gereğine u- yarak toplusözleşmeyi uygulamalarını, çalışan- lann sendika üyesi olmalarını bekliyoruz. Yılda 500 trilyon lira çöpe gidiyor AHMET BARLTÇU KİLİS-Çevre Bakanlı- ğı Planlama Daire Başkanı Murat Meşhur, çöpe atılan kâğıtlann değerlendirile- bilmesi durumunda yılda 500 trilyon lira kaynak ya- ratılabileceğini. 400 bin tonluk hammadde potansi- yeli kazanılacaöınını söy- ledi. Meşhur, atık kâğıtlann toplanması ve yeniden de- ğerlendirilmesi için yeni organizasyonlara gidilmesi gerektiğini, yerel yönetim- lerle Kızılay arasında işbir- liğini yapılmasının yarar sağlayacağını bildirdi. Türkiye'de 7'si kamu. 29"u özel sektörde olmak üzere 36 kâğıt fabrikası ol- duğunu belirten Çevre Ba- kanlığı Planlama Daire Başkanı Murat Meşhur, ül- ke genelindeki fabrikalann hammadde ihtiyaçlarının yüzde 66'sını odun, yüzde 20'sini kâğıt, geri kalan bö- lümünü ise ithal selülozdan karşıladıklarını söyledi. Meşhur şöyle dedi: "Bugün belirgin şekilde kendisini hissettircn, ancak Ueride daha büyük sıkıntı doğurabilecek hammadde darboğazını aşmak için atık kâğıt dönüşüm oranı- nı yüzde 50-60'a kadar çı- karmak gereklidir. İ'lke- tnizde artık kâğıt geri ka- zanma oranı yüzde 45'ler civanndadır. Böylelikle kâ- ğıt sektöründeyıllık4(M) bin tonluk bir hammadde po- tansiyeti kazandırabilecek- tir." ' Ülkede atık kâğıtlann toplanması ve yeniden de- ğerlendirilmesi için yeni organizasyonlara gidilmesi gerektiğini de vurguiayan Meşhur, daha sonra şunla- n söyledi: "Onceükii olarak yerel yönetimlerle Kızıl arasında organizasyon oluşrurula- rak kampanyalar düzen- lenmelidir. Yerel yönetim- lerce sokak ve mahalle çöp kutulannın yanında kâğıt toplanmasına yönelik ku- tularoluşturularak atık kâ- ğıtlann buralara atılması teşvik edilebilir. Aynca or- taöğretimde okuyan öğren- cilere yönelik atık kâğıt top- lama haftalan düzenlen- melidir."